OSTEOLOJİ

• Kemikler Hakkında Genel Bilgiler

İÇİNDEKİLER

• Extremite Kemikleri
• Üst Extremite Kemikleri
• Alt Extremite Kemikleri
• Cranium Kemikleri
• Neurocranium Kemikleri
• Splanchnocranium Kemikleri
TIBBİ TERMİNOLOJİ
• Omurga ve Göğüs Kafesi Kemikleri
• Kemiklerle İlgili Semptom ve Klinik Doç. Dr. İsmail MALKOÇ
Terimler
• Kemiklerle İlgili Tanı ve Tedavi
Terimleri

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

HEDEFLER

• Kemikler hakkında genel bilgi sahibi

olacak,
• Axial İskelet ve extremite
kemiklerinin adlarını latince olarak
söyleyebilecek,
• Öğrenmiş olduğu kemiklerin
konumunu ifade edebilecek,
• Kemiklerle ilgili semptom ve klinik
terimleri tanımlayabilecek,
• Kemiklerle ilgili tanı ve tedavi
terimlerini tanımlayabileceksiniz.
ÜNİTE

3
 Osteoloji

KEMİKLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Hareket sistemini kemikler, eklemler ve kaslar oluşturur. İskeletin en önemli
bölümlerinden birisi kemiklerdir. Kemikleri inceleyen bilim dalına osteoloji denir.
Yetişkin bir insanda toplam iki yüz altı (206) adet kemik bulunmaktadır. Kemikler
birbirlerine eklemler vasıtasıyla bağlanmışlardır.
Kemiklerin yaklaşık % 70'i inorganik maddelerden (kalsiyum, fosfor ve
magnezyum gibi), % 30'u da organik maddelerden (kollajen gibi) meydana
gelmiştir. İnorganik maddeler kemiğin sertliğini, organik maddeler ise esnekliğini
sağlar.
Uzun bir kemik iki kısımdan meydana gelir. Bunlar;
İnorganik maddeler
kemiğin sertliğini, a) Substantia compacta: Kemiğin en dış tabakasıdır. Sert ve düzgün bir
organik maddeler ise yapıya sahiptir. Bu bölümün dış yüzüne periosteum adı verilir.
esnekliğini sağlarlar.
Periosteum hem kasların tutunma yeri olarak görev yapar hem de
kemiğin büyümesine katkı sağlar.
b) Substantia spongiosa: Kemiğin iç bölümünde yer alan gözenekli bir
yapıya sahip olan kısmıdır. Bu yapıların ortasında cavitas medullaris adı
verilen kemik iliğinin yer aldığı boşluk bulunmaktadır.
Kemikler;
1. İskelet sisteminin yapısına katılır,
2. Beyin, akciğer ve kalp gibi vücuttaki hayati organların korunmasını
sağlar,
3. Kasların tutunma yeri olarak fonksiyon görür,
4. Kan hücrelerinin yapımında rol alır,
5. İnorganik maddelerin (kalsiyum ve fosfor gibi) depo edilmesinde görev
alır.
Kemikler şekillerine göre altı gruba ayrılmaktadır. Tablo 3.1.'de örnekleriyle
birlikte gösterilmektedir.
Tablo 3.1. Şekillerine göre kemikler

Kemik tipleri Örnek

Ossa longa Uzun kemikler Femur, humerus
Ossa breve Kısa kemikler Ossa carpi, ossa tarsi
Ossa plana Yassı kemikler Kafatası kemikleri
Ossa irregularia Düzensiz kemikler Vertebra
Ossa pneumotica Havalı kemikler Maxilla, os frontale
Ossa sesamoidea Sesamoid kemikler Patella, os pisiforme

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

Osteoloji

Kemikler iki gruba ayrılır:

A) Skeleton Appendicularia: Kollar ve bacaklar tarafından meydana getirilir.
Üst ve alt ekstremite olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
Üst taraf kemikleri; Omuz, kol, ön kol ve el bölgesi olmak üzere dört bölüme
ayrılır.
Kol, ön kol ve el bölgelerine üst ekstremite denir. Üst ekstremite omuz
bölgesi kemikleri ile vücut iskeletine bağlıdır. Üst taraf kemikleri Tablo 3.2.'de
gösterilmiştir.
Tablo 3.2. Üst taraf kemikleri

1- Omuz bölgesi
 Clavicula
 Scapula

2- Kol bölgesi
 Humerus

3- Ön kol bölgesi
 Radius (Ön kolun lateral tarafında yer alır)
 Ulna (Ön kolun medial tarafında yer alır)

4- El bölgesi

a) Ossa carpi (El bileği kemikleri)

 Proximal sırada bulunanlar  Distal sırada bulunanlar

 Os scaphoideum  Os trapezium
 Os lunatum  Os trapezoideum
 Os triquetrum  Os capitatum
 Os pisiforme  Os hamatum
b) Ossa metacarpi (El tarak kemikleri): Beş adet
c) Ossa digitorum manus (Phalanges): Baş parmakta iki, diğer
parmaklarda üçer adet olmak üzere toplam on dört adet kemik
bulunur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

Osteoloji

Alt taraf kemikleri; kalça, uyluk, bacak ve ayak bölgesi olmak üzere dört
bölüme ayrılmıştır.
Uyluk, bacak ve ayak bölgesi alt ekstremite olarak bilinir. Alt ekstremite
kalça kemikleri ile vücut iskeletine bağlıdır.
Kalça kemiği (os coxa), columna vertebralis'in os sacrum ve os coccygis
bölümleri ile eklem yaparak pelvis iskeletini oluşturur. Alt taraf kemikleri Tablo
3.3.'te gösterilmiştir.
Tablo 3.3. Alt taraf kemikleri

1- Kalça bölgesi

 Os coxa: Bu kemiğin;
 Os ilium,
 Os ischium,
 Os pubis olmak üzere üç bölümü vardır.

2- Uyluk bölgesi
 Femur
 Patella
3- Bacak bölgesi
 Tibia (Bacağın medial tarafında yer alır.)
 Fibula (Bacağın lateral tarafında yer alır.)
4- Ayak bölgesi

a) Ossa tarsi (Ayak bileği kemikleri)

 Calcaneus,
 Talus,
 Os naviculare,
 Os cuboideum,
 Os cuneiforme mediale,
 Os cuneiforme intermedium,
 Os cuneiforme laterale,
b) Ossa metatarsi (Ayak tarak kemikleri): Beş adet kemik bulunur.

c) Ossa digitorum pedis (Phalanges): Baş parmakta iki, diğer parmaklarda

üçer adet olmak üzere toplam on dört adet kemik bulunur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

Osteoloji

B) Skeleton Axiale:
a) Cranium,
b) Thorax,
c) Columna vertebralis kemiklerinden meydana gelmiştir.
a) Cranium kemikleri: Kafa kemikleri olarak da bilinir. İki bölümde incelenir.
1. Neurocranium kemikleri: Cavum cranii denilen boşluğu sınırlayan
kemiklerdir. Bu boşluk içerisinde beynin encephalon denilen bölümü
bulunur. Neurocranium kemikleri Tablo 3.4'te gösterilmiştir.
Tablo 3.4. Neurocranium kemikleri

Neurocranium kemikleri
Os frontale
Os parietale
Os occipitale
Os temporale
Os ethmoidale
Os sphenoidale

2. Viscerocranium kemikleri: Yüz bölgesini oluşturan kemiklerdir.

Viscerocranium kemikleri Tablo 3.5'te gösterilmiştir.
Tablo 3.5. Viscerocranium kemikleri

Viscerocranium kemikleri
Maxilla
Mandibula
Os zygomaticum
Os palatinum
Os lacrimale
Os nasale
Os hyoideum
Concha nasalis inferior
Vomer

b) Thorax (Göğüs kafesi): Sternum, costa'lar ve thoracal vertebralar

tarafından oluşturulur.
1. Sternum, thorax'ın ön tarafında yer alan yassı bir kemiktir.
2. Costa'lar (kaburga), sağ ve sol tarafta olmak üzere toplam on iki çift yassı
kemiktir. Önde sternum (11 ve 12 costalar hariç), arka tarafta thoracal
vertebralar ile eklem yaparak thorax'ın yapısına katılırlar.
3. Thoracal vertebralar, 12 adettir. Costa'lar ile eklem yapar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

Osteoloji

c) Columna vertebralis (Omurga): Columna vertebralis'i oluşturan

kemiklerin sayısı 33’tür. Bulundukları bölgelere göre isimlendirilmektedirler.
Yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla vertebra cervicalis (boyun bölgesi), vertebra
thoracica (göğüs bölgesi), vertebra lumbalis (bel bölgesi), os sacrum ve os coccyx
olmak üzere beş gruba ayrılmaktadırlar. Os sacrum beş, os coccgis ise dört
vertebranın birleşmesinden meydana gelmiş olup tek bir kemik hâlindedir.
Columna vertebralis'i meydana getiren kemikler Tablo 3.6.'da gösterilmiştir.
Tablo 3.6. Columna vertebralis kemikleri

Omurga kemikleri
Vertebra cervicalis (7 adet)
Vertebra thoracalis (12 adet)
Vertebra lumbalis (5 adet)
Os sacrum (5 adet)
Os coccyx (4 adet)

Kemiklerle İlgili Temel Terimler

Aditus: Açıklık, bir boşluğun giriş Fossa: Çukur
veya çıkış ağzı Fovea: Fazla derin olmayan çukur,
Ala: Kanat çukurcuk
Angulus: Açı, köşe Lamina: Tabaka
Anulus: Halka Linea: Çizgi
Apertura: Açıklık, giriş Magnus: Büyük
Apex: Tepe, uç Margo: Kenar
Basis: Taban Meatus: Yol, geçit
Canalis: Kanal Os: Kemik
Caput: Baş Pars: Parça, kısım
Collum: Boyun, serviks Porus: Açıklık, delik
Cornu: Boynuz Processus: Çıkıntı
Corpus: Gövde Septum: Bölme
Crista: Keskin kenar Sinus: Boşluk (sinus maxillaris gibi)
Extremite: Kol ve bacakların her Spina: Dikensi çıkıntı
birine verilen isim Sulcus: Oluk
Facies: Yüz, yüzey Trochlea: Makara, makara şeklinde
Fissura: Yarık Tuberculum: Küçük tümsek
Foramen: Delik Tuberositas: Pürüzlü çıkıntı

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

Osteoloji

Hareketlerle İlgili Terimler

Abductio: Vücuttan uzaklaşma
hareketi
Adductio: Vücuda yaklaşma hareketi
Depressio: Aşağı çekme
Elevatio: Yukarı kaldırma
Extensio: Arkaya doğru gerilme
Flexio: Öne doğru bükülme
Pronatio: İç tarafa dönme hareketi
Pronator: İç tarafa döndüren
Rotation: Dönme hareketi
Supinatio: Dış tarafa dönme hareketi
Supinator: Dış tarafa döndüren

Kemik Yapısı ile İlgili Terimler

Cavitas medullaris: Kemiklerin ortasında bulunan boşluk, kemik iliğinin bulunduğu
boşluk
Diaphysis: Uzun kemiklerin gövde bölümüne verilen isim
Epiphysis: Uzun kemiklerde gövdenin dış kısmında yer alan iki uca ait kısım
Facies articularis: Kemiklere ait eklem yüzü
Metaphysis: Uzun kemiklerde epifiz ve diyafiz arasında kalan bölüm
Ossification: Kemikleşme, kemik dokusunun oluşması
Osteosit: Kemik hücresi
Periosteum: Kemiklerin dış yüzeyini saran bağ dokusundan meydana gelmiş zar;
kemiği korur ve kemik kırıklarında onarımı sağlar.
Substantia compacta: Kemiğin dış kısmını oluşturan sert bölüm, kompakt madde
Substantia spongiosa: Kemiğin iç kısmını oluşturan süngerimsi bölüm.

Kafa Kemiklerine İlişkin Terimler

Calvaria: Kafatası, kafa kubbesi
Cranium: Baş iskeleti
Cavum cranii: Kafatası boşluğu
Fonticulus: Bıngıldak, fontanella.
Mandibula: Alt çene kemiği
Maxilla: Üst çene kemiği
Orbita: Gözlerin bulunduğu boşluk,
göz çukuru
Os frontale: Alın kemiği, içinde sinüs
frontalis bulunur.
Os ethmoidale: Kafa tabanında,
burun boşluğunun üst kısmında
bulunan kemik, kalbur kemik.
Os hyoideum: Dilin alt kısmında yer
alan, "U" şeklinde olan kemik
Os lacrimale: Gözyaşı kemiği
Os nasale: Burun kemiği
Os occipitale: Cranium'un arka alt
tarafında yer alan kemik
Os palatinum: Damak kemiği
(Damağın ve burun boşluğunun arka
tarafının yapısına katılır)
Os parietale: Kafatasının üst yan
kısmında yer alan bir çift kemik
Os sphenoidale: Kafatasının taban
(basis) bölümünde yer alan kemik
Os temporale: Şakak kemiği (işitme
ve denge ile ilgili organlar bu kemiğin
içerisinde yer alır)
Os zygomaticum: Elmacık kemiği
Sinus paranasalis: Kafa kemiklerinin
bir kısmının içinde yer alan ve
burnun iç kısmına açılan boşluklar
Vomer: Burun bölmesinin (septum
nasi) alt-arka kısmını oluşturan
küçük, ince kemik
Concha nasalis inferior: Burun
boşluğu içinde yer alan kemik

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

Osteoloji

Bireysel Etkinlik
• Kafa kemikleri ile ilgili yapıların resimler çizerek adlarını
yazınız ve yazdığınız terimleri arkadaşlarınız ile telaffuz
ediniz.

Omurga ve Göğüs Kafesi Kemiklerine İlişkin Terimler

Atlas: Birinci cervical vertebraya
verilen isim
Axis: İkinci cervical vertebraya
verilen isim
Canalis vertebralis: Omuriliğin
bulunduğu kanal, omurga kanalı
Columna vertebralis: Omurga,
omurga sütunu
Os coccyx: Columna vertebralis'in en
sonunda yer alan dört vertebranın
birleşmesinden oluşan kemik, kuyruk
sokumu kemiği
Os costae: Kaburga
Os sacrum: Columna vertebralis'in
alt tarafında beş vertebranın
birleşmesiyle oluşmuş kemik (Pelvis
iskeletinin yapısına katılır)
Sternum: Göğüs kemiği
Toraks: Göğüs kafesi (Thoracal
vertebra'lar, sternum ve
kaburgaların meydana getirdiği yapı)
Vertebrae: Omurgayı oluşturan otuz
üç kemikten her biri, omur
Vertebra cervicalis: Boyun
bölgesinde bulunan vertebralar
Vertebral thoracalis: Sırt bölgesinde
bulunan vertebralar
Vertebra lumbalis: Bel bölgesinde
bulunan vertebralar

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

Osteoloji

Üst Ekstremite Kemiklerine İlişkin Terimler

Brachium: Kol İndex: İşaret parmağı
Carpus: El bileği, el bileğinde Olecranon: Dirsek çıkıntısı
bulunan kemikler Ossa antebrachium: Ön kol kemikleri
Clavicula: Köprücük kemiği Ossa carpi: El bileği kemikleri
Digitus: El veya ayak parmağı Ossa digitorum manus: El parmak
Humerus: Kol kemiği kemikleri
Ossa manus: El kemikleri Scapula: Kürek kemiği
Ossa metacarpi: El tarak kemikleri Ulnae: Ön kolun iç tarafında bulunan
Phalanx: Parmak kemiği kemik, dirsek kemiği
Pollex: El başparmağı
Radius: Ön kolun dış tarafında
bulunan kemik, döner kemik
Bireysel Etkinlik

• Üst extremite kemikleri ilgili yapıların resimler çizerek adlarını

yazınız ve yazdığınız terimleri tekrarlayınız.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

Osteoloji

Alt Ekstremite Kemiklerine İlişkin Terimler

Acetabulum: Kalça kemiğindeki Femur: Uyluk kemiği
femur başının oturduğu çukur Fibula: Bacak bölgesinde dış tarafta
Calcaneus: Topuk kemiği yer alan kemik
Cavitas pelvis: Pelvis boşluğu Genus: Diz
Crus: Bacak Hallux: Ayak başparmağı
İlium: Kalça kemiğinin geniş olan üst Patella: Diz kapağı kemiği
bölümü Pedis: Ayak
İschium: Kalça kemiğinin arka alt Pubis: Kalça kemiğinin ön bölümünü
bölümünü oluşturan kemik oluşturan kemik
Metatarsus: Ayak tarak kemikleri Pelvis: İki kalça kemiği ile sakrum'un
Os coxae: Kalça kemiği oluşturduğu iskelet bölümü
Ossa crus: Bacak kemikleri Talus: Aşık kemiği
Ossa digitorum pedis: Ayak parmak Tarsus: Ayak bileği kemiklerinin
kemikleri genel adı
Os naviculare: Ayak bileğinde yer Tibia: Bacak bölgesinde iç tarafta yer
alan sandala benzer kemik alan kemik
Ossa pedis: Ayak kemikleri
Bireysel Etkinlik

• Alt extremite kemikleri ilgili yapıların resimler çizerek adlarını

yazınız ve yazdığınız terimleri tekrarlayınız.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

Osteoloji

Kemiklerle İlgili Klinik ve Semptom Terimleri

Callus: Kemik kırıklarında kırık
yerinde oluşan yeni kemik dokusu
Doğuştan kalça çıkığı: Kongenital
(doğuştan) olarak femur başının
acetabulum'un dışına çıkması
neticesi görülen kalça çıkığı
Fraktür: Kırık, kemik kırığı
Kifoz: Omurganın thoracal ve sacral
bölgelerinde konveksliği arkaya
doğru olan fizyolojik eğriliği
Lordoz: Omurganın cervical ve
lumbal bölgelerinde konveksliği öne
doğru olan fizyolojik eğriliği
Kemiklerle İlgili Tanı ve Tedavi Terimleri
Amputasyon: Extremitenin belli bir seviyeden kesilip çıkarılması işlemi
Örnek
Hidrosefali: Kafanın içinde sıvı
birikmesine bağlı kafa iskeletinin
normalden büyük olması
Osteomyelit: Kemik iliğinin
bakteriyel enfeksiyonu
Osteoporoz: Çeşitli nedenlerle kemik
kalsiyumunun azalmasına bağlı
kemiklerde yumuşama
Pes planus: Düz tabanlık
Skolyoz: Omurganın yana doğru
patolojik eğriliği
Travma: Çarpma, darbe

• Diz altı amputasyonu en sık uygulanan ekstremite

amputasyonudur. Alt ekstremitenin diz altından kesilerek
çıkarılması işlemidir.

Antropometri: İnsan vücudunun bölgelerinin ölçümü

Kemik iliği biyopsisi: Kemik iliğindeki kan hücrelerinin tipini ve sayısını belirlemeye
yönelik tanı yöntemi
Osteotomi: Kemiğin cerrahi yolla kesilerek düzeltilmesi
Tartışma

• Kemiklerle ilgili tıbbi terminolojiyi anlamanın ve

terminolojiye hakim olmanın önemini tartışınız.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

Osteoloji

•Hareket Sistemini meydana getiren kemikler İskelet Sistemi olarak

tanımlanmaktadır. Kemikler kaslar için tutunma yeri olarak görev

Özet yapmalarının yanı sıra hareketlerin yapılabilmesinde de fonksiyon

görmektedirler. Kemikler birbirlerine eklemler aracılığıyla
bağlanmışlardır.
•Kemikleri oluşturan inorganik maddeler kemiğin sertliğini, organik
maddeler ise esnekliğini sağlarlar.
•Kemikler dıştan periosteum denen bir zarla sarılıdır. Periosteum hem
kasların tutunma yeri olarak görev yapar hem de kemiğin büyümesine
katkı sağlar. Uzun bir kemiğin iç kısmında kemik iliği yer almaktadır.
•Şekillerine göre kemikler uzun, kısa, yassı, düzensiz, havalı ve
sesamoid kemikler olmak üzere altı gruba ayrılmaktadırlar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

Osteoloji

Ödev
• Kitap ve dergi gibi kaynaklardan kemikler ile ilgili
terminoloji bilgilerini toplayarak onları rapor hâline
getiriniz.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 Osteoloji

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdaki kemiklerden hangisi viscerocranium kemiklerindendir?
a) Humerus
Değerlendirme b) Scapula
sorularını sistemde ilgili c) Mandibula
ünite başlığı altında yer d) Femur
alan “bölüm sonu testi” e) Radius
bölümünde etkileşimli
olarak
cevaplayabilirsiniz. 2. Aşağıdakilerden hangisi uzun kemikler grubuna girer?
a) Patella
b) Maxilla
c) Os coxa
d) Femur
e) Vertebra

3. Omurgada en üst seviyede yerleşmiş olan kemik grubu aşağıdakilerden

hangisidir?
a) Vertebrae cervicales
b) Vertebrae thoracicae
c) Vertabrae lumbales
d) Vertabrae sacrales
e) Os coccygea

4. Aşağıdaki terimlerden hangisi göğüs kafesi anlamına gelmektedir?

a) Sternum
b) Toraks
c) Costa
d) Clavicula
e) Manubrium

5. Aşağıdakilerden hangisi kemiklerin görevlerinden değildir?

a) Aktif olarak harekete katılma
b) Organları Koruma
c) Kan hücrelerinin üretimi
d) Mineral depolama
e) Dokuları destekleme

6. Kemiklerin dış yüzeyini saran zara ne ad verilir?

a) Endosteum
b) Osteosit
c) Metafiz
d) Diyafiz
e) Periosteum

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

Osteoloji

7. Alt çene kemiğine ne ad verilir?

a) Maxilla
b) Mandibula
c) Os frontale
d) Os parietale
e) Os temporale

8. Aşağıdaki kemiklerden hangisi alt extremiteye aittir?

a) Humerus
b) Scapula
c) Mandibula
d) Femur
e) Radius

9. Dirsek çıkıntısına ne ad verilir?

a) Tuberculum
b) Spina
c) Olecranon
d) Fossa
e) Sulcus

10. Pes planus ne anlama gelir?

a) Omurgada yana doğru eğrilik olması
b) Ekstremitenin tamamen yokluğu
c) Ayağın dışa bükük olması
d) Kafanın büyük olması
e) Düz tabanlık

Cevap Anahtarı

1.C, 2.D, 3.A, 4.B, 5.A, 6.E, 7.B, 8.D, 9.C, 10.E

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

Osteoloji

YARARLANILAN ve BAŞVURULABİLECEK DİĞER

KAYNAKLAR
Akkın, S. M., Toprak, M. (1993). Genel Anatomi Terminolojisi ve Kullanım Özellikleri,

İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi.

Anatomy, TV-Anatomy-Study Guides Anatomical Language.

Arıncı, K., Elhan, A. (1983). Anatomi Terimleri (Nomina Anatomica), Ankara: Ankara

Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları.

Arıncı, K. ve Elhan, A. (1997). Anatomi, 2. Baskı, Ankara: Güneş Kitapevi.

Artukoğlu, M. A. (1997). Tıbbi Terminoloji, 1. Cilt, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık

İdaresi Yüksekokulu Yayınları.

Artukoğlu, M. A., Kaplan, A. ve Yılmaz, A. (2002). Tıbbi Dokümantasyon, Ankara: Türksev

Yayıncılık.

Arslantaş, D. ve Ark. (2012). Tıbbi Terminoloji, 1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi

Yayınları (Açıköğretim Fakültesi Yayınları).

Balcı, A. E. (2001). Tıbbi Dokümantasyon ve Tıbbi Arşivler, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yayınları.

Cankur, Ş. ve Kanbir, O. (2010). Spor Anatomisi, 1. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.

Dere, F. (2000). Anatomi Atlası ve Ders Kitabı, 5. Baskı, Adana: Nobel Tıp Kitapevleri.

Drake, R. L., Vogl, A. W., Mitchell, A. W. M., Tibbitts, R. M., Richardson P. E., (Çeviri

Editörleri: İlgi, S. ve Yıldırım, M.). (2009). Gray's Anatomi Atlası. Ankara:

Güneş Tıp Kitabevleri.

Ekinci, S. ve Hatipoğlu, H. G. (2005). Yüksekokullar Tıbbı Terminoloji Ders Kitabı, 1.

Baskı, Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.

Eroğlu, F. ve Polat, M. (2009). Tıbbi Terminoloji, 1. Baskı, Isparta: Fakülte Kitabevi.

Kavukçu, S. (1998). Tıbbi Terminoloji, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Osteoloji

Kocatürk, U. (1994). Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü, 6. Basım, Ankara: Ankara

Üniversitesi Basımevi.

Kuyucu, Y. (1988). Tıp Terimlerinin Oluşması ile İlgili Genel Bilgiler ve Fonksiyonel

Anatomi Terimleri Sözlüğü, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2008).

Büro Yönetimi ve Sekreterlik. Tıbbi Terminoloji (Tedavi Hizmetleri),

Ankara. http: //mepeg.meb.gov.tr [Erişim tarihi: 01.01.2013].

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. İnsan Anatomisine İlişkin Tıbbi Terimler,

Ankara. http: //mepeg.meb.gov tr [Erişim tarihi: 01.01.2013].

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. Hareket ve Sinir Sistemi ile Psikiyatrik

Hastalıklara İlişkin Tıbbi Terimler, Ankara. http: //mepeg.meb.gov.tr

[Erişim tarihi: 01.01.2013].

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. Solunum ve Sindirim Sistemine İlişkin Tıbbi

Terimler, Ankara. http: //mepeg.meb.gov.tr [Erişim tarihi: 01.01.2013].

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. Kardiovasküler Sistem ile Kan ve Kan Yapıcı

Organlara İlişkin Tıbbi Terimler, Ankara. http: //mepeg.meb.gov tr [Erişim

tarihi: 01.01.2013].

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. Üriner, Genital ve Endokrin Sisteme ilişkin

Tıbbi Terimler, Ankara. http: //mepeg.meb.gov.tr [Erişim tarihi:

01.01.2013].

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Osteoloji

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2011).

Sağlık Hizmetleri Sekreterliği. Göz, Kulak-burun-boğaz ve Deriye İlişkin

Tıbbi Terimler, Ankara. http: //mepeg.meb.gov.tr [Erişim tarihi:

01.01.2013].

Mesut, R. (2011). Tıbbi Latince, 2. Baskı, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti.

Mesut, R. (2011). Tıbbi Terminoloji, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti.

Moore, K. L. (2006). Clinically oriented anatomy, 5th ed. Philadelphia: Lippincott

Williams & Wilkins.

Öztürk, L., Aktan, Z. A. ve Varol, T. (1997). İşlevsel Anatomi, 1. Baskı, İzmir: Saray Tıp

Kitabevleri.

Pabst, R., Putz, R. (Çevirenler: Elhan, A. ve Karahan, S. T.). (2006). Sobotta İnsan

Anatomisi Atlası (Baş, Boyun, Üst Ekstremite) 1. Cilt, 22. Baskı, Almanya.

Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Pabst, R. ve Putz, R. (Çevirenler: Elhan, A. ve Karahan, S. T.). (2006). Sobotta İnsan

Anatomisi Atlası (Gövde, Organlar, Alt Ekstremite) 2. Cilt, 22. Baskı,

Almanya. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Saladin, K. S. (2004). Anatomy and Pysiology: The unity of form and function, 3rd, New-

York: McGraw-Hill.

Sancak, B. ve Cumhur, M. (2008). Fonksiyonel Anatomi (Baş-Boyun ve İç Organlar), 4.

Basım, Ankara: ODTÜ Yayıncılık.

Snell, R. S. (1995). Clinical Anatomy, Fifth edition. New York: Little, Brown and

Company.

Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy, The Anatomical Basis of Clinical Practice,

40th Edition, Spain: Churchill Livingstone Elsevier.

Taner, D. (2000). Fonksiyonel Anatomi, 2. Basım, Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

Taner, D. (2008). Fonksiyonel Nöroanatomi, 7. Basım, Ankara: ODTÜ Yayıncılık.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Osteoloji

Tengilimoğlu, D. ve Çıtak, N. (2003). Yönetici ve Tıp Sekreterliği, Ankara: Seçkin Yayınları.

Terminologia Anatomica. (1998). International Anatomical Terminology. FCAT (Federative

Commitee on Anatomical Terminology). George Thieme Verlag, Germany.

Toprak, M. ve Akkın, S. M. (1998). Anatomi Ders Kitabı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi,

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları.

Uçmaz, R. (2002). Tıbbi Dokümantasyon II (Tıbbı – Arşivcilik), Bursa: Uludağ Üniversitesi

Yayınları.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19