Systema locomotorium

Dr. Gülay YEGİNOĞLU

1
 Systema locomotorium

 Osteologia

 Arthrologia Pasif

 Myologia Aktif

2
Osteologia

3
 Osteologia

 Osteologia : kemik bilimi

 Os : kemik
 Ossa : kemikler
 Ossis : kemiğe ait

4
 Osteologia

 Genellikle beyaz renktedirler (fildişi rengi). Dişlerden sonra

vücuttaki en sert yapı

5
 Osteologia

Kemiklerin kimyasal bileşimi:

 %20 su
 %80 katı madde
 %30-40 organik maddeler
 %60-70 anorganik maddeler

6
 Osteologia

Kemiklerin kimyasal bileşimi:

 Organik maddeler:
 Protein + mukopolisakkarid
 Lipidler
 Enzimler
 Glycogen

7
 Osteologia

Kemiklerin kimyasal bileşimi:

 Anorganik maddeler:
 Kalsiyum fosfat (%85)
 Kalsiyum karbonat (%10),
 Magnezyum fosfat (%1.5)
 Kalsiyum florit
 Kalsiyum klorit
 Bazı alkali tuzlar
8
 Osteologia

Bir kemik parçası:

 Bir süre sulandırılmış asit eriyiği içerisinde:
 Esas şekli değişmez
 Yumuşak bir kıvam kazanır
 Kolayca eğilip bükülebilir
Dekalsifikasyon:
 Kemiğe sertliğini veren anorganik tuzlar asit
içinde erir
 Organik maddelere bağlı olan elastikiyeti korunur

9
 Osteologia

Bir kemik parçası:

 Yakılırsa:
 Şekli bozulmaz
 Kolayca ufalanabilir

Calsination
 Organik maddeleri tahrip olur
 Sertliği kalır

10
 Osteologia

Bir kemik parçası:

 Bir süre suda kaynatılır& uygun ısı ve
nem etkisi altında kalırsa:
 Şekli bozulmaz
 Kolayca ufalanabilir

Masseration
 Organik maddeleri tahrip olur
 Sertliği kalır

11
 Osteologia

Kemik Hücreleri:
 Osteoblast
 Osteocyt
 Osteoclast

12
 Osteologia

Kemik Hücreleri:
 Osteoblast
 Osteocyt’lerin geliştiği mezanşimal kaynaklı hücre

13
 Osteologia

Kemik Hücreleri:
 Osteocyt
 Gerçek kemik hücresi

14
 Osteologia

Kemik Hücreleri:
 Osteoclast:
 Osteocyt’lerin yıkımını sağlayan hücre

15
 Osteologia

Kemik :
 Substantia ossea:
 çevrede bulunan kemik cevheri
 kemiğe şeklini veren esas madde
 Medulla ossea:
 iç kısımdaki kemik iliği

16
 Osteologia

Periosteum:
 Kemik dokuyu sarar (eklem yüzleri hariç)
 Tabakaları:
 Stratum fibrosum ( dışta )

 Stratum osteogenicum ( içte )

 İçerisinde sinir lifleri bulunur

 Kemiğin beslenmesini ve gereğinde tamirini sağlar
 Yıkımı kemik dokusunun da yıkımına neden olur
 Bağlar, kirişler ve kaslar periosteum vasıtasıyla kemiğe tutunur
 Eklem yüzlerinde kıkırdak dokusu (cartilago articularis) bulunur
17
 Osteologia

Endosteum:
 Kemiklerin iç boşluklarını döşeyen bağ doku

18
 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Substantia compacta:
 Kesitte dıştaki tıknaz ve sağlam kısım

 Substantia spongiosa:
 İçteki süngerimsi kısım

19
 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Kemiğin iç kısmı
 Uzun kemiklerde boş kanal (Cavum medullare)

 Diğer kemiklerde ise spongioz doku

 Kemik iliği yerleşir

 Gençlerde:

 medulla ossium rubra

 kan yapıcı elemanları içerir

 kırmızı renkte

 ileri yaşlarda:
 medulla ossium flava:
 yağ dokusu artar

 sarı renkte

 sternum, os ilium ve vertebra gibi bazı kemiklerde kırmızı 20

 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Enine kesit:
 Havers kanalları:

 Sadece kompakt dokuda görülür, spongioz dokuda bulunmaz

 Çak sayıda

 İnce kanalcıklar

 İçerisinde kemik dokusunun damarları

 Aralarında az miktarda yağ ve ilik dokusu bulunabilir

 Yanlara doğru uzanan çok sayıda kanallara bağlı

 Kemiğin dış yüzeyine ve periosteum'una kadar bağlantı sağlarlar

21
 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Foramen nutricium:
 Kemiklerin dış yüzündeki delik

 Kemik dokusu içinde Canalis nutricium olarak

devam eder
 Periosteum'la devamlı olan bir zarla kaplı

 Cavum medullare’ye ulaşır

 İçlerinde damarlar (vasa nutricia) ve sinirler

bulunur

22
 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Arteria nutricia:
Foramen nutricium

Canalis nutricium

Sinuzoidal ağlar

Venöz kanallar

Vena nutricia

Eklem kıkırdağı ile kaplı olmayan bir yerden çıkar 23

 Osteologia

Kemik Yapısı:
 Diaphysis:
 Orta kısımlarda

 Kompakt kemik dokusu

 Epiphysis:
 Uç kısımlar

 Metaphysis:
 Epifize doğru genişlenme gösteren bölge

 Epifiz çizgisi:
 Metafiz-epifiz arasında büyüme çizgisi
24
 Osteologia

Ossifikasyon (Kemikleşme):
 Embriyo:
Embriyonel bağ dokusu

Kıkırdak dokusu

Kemikleşme
( 9-10 hafta / 22-25 yaş )
25
 Osteologia

Kemiklerin büyümesi:
 Periosteum'un hemen altındaki osteoblast'lar kemik dokusunu oluşturup
çoğaltır
 Yanındaki osteoklast'lar da eski kemik dokusunu ortadan kaldırarak yeni
oluşacak hücrelere yer açarlar
 Böylece kemikler kuvvetlenir ve kalınlaşır
26
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri:
 Ossa longa
 Ossa brevia
 Ossa plana
 Ossa pneumatica
 Ossa sesamoidea
 Ossa irregularia

27
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa longa:
 Uzun kemikler

 Ağırlık taşırlar

 Hareket esnasında kaslar için kaldıraç kolu

görevi yapar
 Ör: Humerus, tibia ve fibula

28
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa longa:
 Corpus

 Caput

 Collum

 Extremitas proximalis

 Extremitas distalis

29
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa brevia:
 Kısa kemikler

 Uzunluk, genişlik ve kalınlıkları aşağı yukarı birbirine eşit

 Hareketsiz veya az hareketli eklemlerle birleşir

 Ör: Karpal ve tarsal kemikler

30
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa plana:
 Yassı kemikler

 Hareketsiz eklemlerle birleşir

 Os parietale ve os frontale

31
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa plana:
 Lamina externa

 Lamina interna

 Diploe

32
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa pneumatica:
 İçerisinde hava boşlukları bulunur

 Ör: Os temporale'nin proc. mastodieus'u ve cellulae ethmoidales

33
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa sesamoidea:
 Küçük kemiklerdir

 Tendonların içerisinde

 Ör: Patella

34
 Osteologia

Kemiklerin şekilleri
 Ossa irregularia (Ossa informia):
 Düzensiz kemikler

 Ör: Os zygomaticum ve maxilla

35
 Osteologia

 Skeleton : insan vücudundaki kemiklerin

tümü
 Situs:
 Karşımızda ayakta

 Yüzü bize dönük

 Kollar sarkık

 Avuç içleri öne doğru

 Topukları bitişik

 Ayak baş parmakları bir ayak boyu

mesafesi aralığında

36
 Osteologia

 Skeleton appendiculare:
 Üst ve alt taraflar

 Skeleton axiale:
 Baş - pelvis alt kısmı

37
 Osteologia

 Vücuttaki kemik sayısı:

 Yeni doğan çocuklarda 270

 14 yaşında 256

 Erişkin bir insanda 206

 25-30 yaşlarında
 tüm kemikler vücut ağırlığının yaklaşık %15

 toplam ağırlığı 5-6 kg

38
 Osteologia

Skeleton axiale Columna vertebralis..................... 26

Cranium....................................... 22
Os hyoideum................................... 1 74
Costae ve sternum........................ 25
Skeleton Ossa membri superioris................ 64
appendiculare Ossa membri inferioris................ 62 126

Ossicula auditus
[auditoria] 6 6

Toplam 206
39
 Osteologia

 Caput
 Columna vertebralis
 Thorax
 Ossa membri superioris
 Ossa membri inferioris

40
 Osteologia

Caput :
 Neurocranium—8
 Splanchnocranium—15
 orta kulak kemikçikleri—6

41
 Cranium

Tek Çift

Neurocranium Os frontale Os parietale

Os occipitale Os temporale
Os sphenoidale
Os ethmoidale
Viscerocranium Vomer Os maxilla
(Splanchnocranium) Mandibula Os palatinum
Os hyoideum Os lacrimale
Os zygomaticum
Os nasale
Concha nasalis inferior 42
Neurocranium

Os frontale
Os occipitale
Os sphenoidale
Os ethmoidale

43
Neurocranium

Os parietale
Os temporale

44
 Viscerocranium

Os maxilla
Os palatinum
Os zygomaticum
Os lacrimale
Os nasale
Concha nasalis inferior

45
Viscerocranium

Vomer
Mandibula
Os hyoideum

46
 Osteologia

Orta kulak kemikçikleri:

 Malleus (2)
 Incus (2)
 Stapes (2)

47
 Osteologia

Columna vertebralis:
 Vertebra cervicalis (7)
 Vertebra thoracalis (12)
 Vertebra lumbalis (5)
 Vertebra sacralis (1)
 Vertebra cocygeus (1)

48
 Osteologia

Thorax:
 Costa (24)
 Sternum (1)

49
 Osteologia

Ossa membri superioris:

 Os scapula (2)
 Os clavicula (2)
 Os humerus (2)
 Os radius (2)
 Os ulnae (2)
 Carpus (2x8=16)
 Metacarpus (2x5=10)
 Phalanges (2x14=28)

50
 Osteologia

Ossa membri inferioris:

 Os coxa (2)
 Os femur (2)
 Os patella (2)
 Os tibia (2)
 Os fibula (2)
 Tarsus (2x7=14)
 Matatarsus (2x5=10)
 Phalanges (2x14=28)

51
 Osteologia

Kemiklerin fonksiyonları:
 Koruma
 Cranium

 Thorax

 Pelvis

 Destek
 Hematopoiesis
 Mineral deposu
 Kalsiyum

 Fosfor

52