OSTEOLOJİ

Genel Bilgi

Dr.Aymelek Çetin
• Kemiklerin görevi;vücuda şekil
vermek, hareketi kaslar
aracılığıyla oluşturmak,
mineral depolamak ve kemik iliği
aracılığıyla kan hücresi
yapmaktır.
• Hareket sisteminin pasif
unsurlarını kemikler, aktif
unsurlarını ise kaslar oluşturur.
Kemikler aynı zamanda iskeleti
oluşturur. Yeni doğan bir çocukta
270 adet kemik bulunur. Yetişkin
bir insan iskeletinde 206 adet
kemik bulunur.
• İnsan iskeletini oluşturan
kemikleri gruplara ayırıyoruz.
• Ossa membri superior, ossa
membri inferior, columna
vertebralis, thorax ve cranium
şeklinde sınıflandırılmaktadır.
• Kemikler; uzun, kısa, yassı ve düzensiz
kemikler olarak sınıflandırılmıştır.
• Kısa kemikler; el ve ayak kemikleri
• Uzun kemikler;kol, önkol, uyluk ve bacak
kemikleridir.
• Yassı kemikler; kafatasına ait bazı
kemikler ve pelvis kemikleri bu gruptandır.
• Havalı kemikler;maxilla, ethmoid gibi
• Düzensiz kemikler;vertebralar
• Sesamoid kemik;tendonlara gömülü
kemiklerdir. Örneğin patella
Düzensiz kemikler
(ossa irregularia):
Şekilleri düzensiz
olan kemiklerdir.
Örn: Vertebralar,
mandibula ve os
coxae
Havalı kemikler (ossa
pneumatica):
İçerisinde hava
boşluğu bulunduran
kemiklerdir. Örn:
Maxilla ve temporal
kemik
Kemiklerin %40 kadarını organik maddeler, %60
kadarını inorganik maddeler oluşturur. İnorganik
maddelerden en yüksek oranda bulunanı (% 85)
kalsiyum fosfattır.
Ayrıca kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat,
kalsiyum klorit, kalsiyum florit gibi maddeler de
bulunur.
• Kemiklerin dış
tarafı kompakt, iç
tarafı spongioz
yapıdadır. Kemikler,
periost adlı bir zarla
kaplıdır. Periost
kemiğin beslenmesi,
enine büyümesi ve
tamirini sağlar.
• Uzun kemiklerin gövde
kısımlarında cavitas medullaris
denilen boşluk bulunur. Bu
boşlukta kemik iliği bulunur
• Kemiklerin eklem yaptıkları
kısımlar genellikle kartilaj
dediğimiz kıkırdakla kaplıdır.
 Kemik iliği yeni doğanlarda
kırmızı kemik iliği içerirken,
yaşlılarda sarı kemik iliğine
dönüşür. Bu değişiklik distalden
proximale doğrudur.
• Ancak costalar, sternum,
vertebralar, pelvis ve kafa
kemikleri daima kırmızı kemik iliği
içerir.
Foramen nutricium: Kemiğin
dış yüzünde görülen
beslenme delikleri olup vasa
nutricia denen damarlar ve
sinirler buradan kemiğe girer.
Kemiğin içine doğru canalis
nutricius adlı kanallarla
devam eden yapılar,
periosteum ile kaplı olarak
substantia spongioza ve
cavum medullare’ye kadar
uzanır.
• Kemiklerin kompact kısımları
mikroskop altında inclendiğinde
Havers kanalı denilen kanallar
görülür.
• Kemiğin gövde
kısmına diafiz, uç
kısımlarına ise epifiz
denilir. Metafiz;
epifize yakın, büyüme
çizgisinin yakınında
sekonder kemikleşme
odağıdır.
• Kemikler, kaslar ile sarılmıştır. Kasların
başlangıç yerindeki tutunmasına origo,
sonlandığı yerdeki tutunmasına ise
insersio adı verilir. Bu noktalar kemiklerde
genellikle bir tümseklik, çizgilenme ya da
başka bir şekilde kendini gösterir.
• Uzun kemiklerde bir proximal, bir
de distal kısımları bulunur.
Kemiklerde kenarlara margo,
yüzlere facies, köşelere angulus
adı verilir.
• Kemiklerdeki deliklere foramen, çukurlara
fossa, daha sığ çukurlara fovea, oluklara
sulcus, kabarıntılara tuberositas ya da
tuberculum adı verilir.
• Foramen adlı deliklerinden damar ve
sinirler geçer. Foramenler daha çok kafa
kemiklerinde bulunur.
Corpus : Uzun kemiklerin gövde kısımları
Caput: Baş kısımları
collum : Corpus- caput arası, boyun
extremitas proximalis: Vücuda yakın olan
proksimal ucu
extremitas distalis : Vücuttan uzak olan distal
ucu
Tuberculum: Tümsek, yumrucuk
Tuberositas : Engebeli çıkıntı, pürtük
Capitulum: Başçık
Crista : İbik şeklinde kenar, çıkıntı
Foveola :Çok küçük ve sığ çukurcuk
Ala: Kanat
Angulus: Açı, köşe
Apertura: Açıklık, delik
Apex : Tepe, Uç
Arcus: Kavis, kemer, yay
Axis: Eksen, ikinci boyun
omuru
Basis:Taban
Canalis:Kanal
Extremitas:Taraf
Facies: Yüz
Fissura: Yarık, çatlak
Foramen: Delik
Fossa: Çukur
Fossula: Çukurcuk
Fovea: Çukur
İmpressio: İz, çöküntü
İncisura: Çentik
Lamina: Yaprak, levha
Linea: Çizgi, hat
Margo: Kenar, kıyı
Meatus: Yol, geçit
Os (ossis): Kemik
Paries: Duvar
Pars: Bölüm, parça
Pelvis: Leğen
Porus: Geçit, delik, açıklık
Processus: Çıkıntı
Septum: Bölme
Sinus: Boşluk
Spina: Diken şeklinde çıkıntı
Sulcus: Oluk
Trigonum: Üçgen
Trochlea: Makara
Tuberculum: Tümsekci
• Klinik bilgi:Kemik
dansitesinin
azalması sonucu
kemiğin kırılabilir
hale gelmesine
osteoporoz denir.