OSSA CRANII

(CRANIUM KEMİKLERİ)
Prof. Dr. M. Yakup TUNA
Dr. Öğr. Üyesi Hürriyet ÇETİNOK
İstanbul Atlas Üniversitesi
Anatomi Anabilim Dalı-2021
• Cranium: Mandibula hariç tümüne
• Ossa cranii: Kafa kemiklerine
• Neurocranium: Beyni çevreler
• Viscerocranium: Yüz bölgesini oluşturup, cavitas oris, cavitas nasi,
orbita’yı çevreler.
• Kulak kemikçikleri
Kaç kemik?
• Toplam 22 kemik+6=28
• Malleus-incus-stapes( 3 çift kulak kemikçiği, toplam 6 kemik)
• 11 tanesi çift,
• 6 tanesi tek

• Neurocranium( 8 kemik)= 4’ü tek, +4’ü çift

• Viscerocranium( 14 kemik)=2’si tek, diğerleri çift
Os sphenoidale
Os ethmoidale
Neurocranium
• Tek kemikler:
Os frontale
Os occipitale
Os sphenoidale
Os ethmoidale
• Çift kemikler:
Os temporale
Os parietale
Viscerocranium(Splanchnocranium)
• Çift kemikler:
Os lacrimale
Os nasale
Os zygomaticum
Os palatinum
Concha nasalis inferior
Maxilla
• Tek kemikler:
Mandibula
Vomer
NEUROCRANIUM
Os frontale
Pars squamosa
Pars nasalis
Pars orbitalis
Os frontale Eklem yaptığı
kemikler:

Parietal
Sphenoid
Zygomatic
Maxilla
Ethmoid
Nasal
Lacrimal

İmpressio gyrorum, juga cerebri!

Os frontale
OS PARIETALE

Eklem yaptığı kemikler:

Frontal
Parietal
Temporal
Occipital
Sphenoid
Os parietale
Os occipitale

Pars basilaris
Pars lateralis
Pars squamosa
Os occipitale

Fossa cerebralis
Fossa cerebellaris
Os occipitale

Eklem yaptığı kemikler:

Parietal
Temporal
Sphenoid
Atlas(C1)
 Os sphenoidale

Eklem yaptığı
kemikler
Frontal
Parietal
Temporal
Occipital
Sphenoid
 Os sphenoidale

Corpus
Ala major
Ala minor
Processus pterygoideus

Canalis pterygoideus
Os sphenoidale-Os occipitale
For. rotundum-
For. ovale
For. Spinosum

Canalis opticus
Sulcus caroticus

F.O.S.
OS TEMPORALE

Pars squamosa
Pars petrosa
Pars tympanica
Arcus zygomaticus(temporal-zygomatic)
 Os temporale

Fissura petrotympanica(Glaser yarığı)

 Os temporale

Eklem yaptığı kemikler

Os occipitale
Os parietale
Os sphenoidale
Os zygomaticum
Mandibula
Os temporale
 Os temporale
Pars petrosa

Eminetia arcuata
Tegmen tympani(orta kulak boşluğu tavanı)
Sulcus nervi petrosi majoris
Sulcus nervi petrosi minoris
Canalis caroticus
İmpressio trigeminalis
Os temporale

Canalis facialis
Os temporale
Os temporale
 Os ethmoidale

Lamina cribrosa
Lamina perpendicularis(2)
Labyrinthus ethmoidalis
Os ethmoidale
 Os ethmoidale

Concha nasalis media

Concha nasalis superior
VISCEROCRANIUM= SPLANCHNOCRANIUM
(YÜZ KEMİKLERİ= OSSA FACIEI)
Concha nasalis inferior

Burun boşluğu lateral duvarında yer alır.

 Os nasalis

Cavitas nasi üst ön duvar yapısına katılır.

 Os lacrimale

Kafa iskeletini yapan kemiklerin en

kırılganı ve en küçüğü!
Vomer
Vomer
 Maxilla
Mandibula hariç tüm viscerocranium
kemikleri ile eklem yapar!

Corpus----Sinus maxillaris(cavum higmori)

Facies anterior- apertura piriformis, for.

İnfraorbitale

Facies infratemporalis-tuber maxilla,

foramina alveolaria

Facies orbitalis- margo infraorbitalis, for.

infraorbitalis
Facies nasalis-hiatus maxillaris(sinüs
maxillaris’i cavitas nasi’ye bağlar!)-sulcus
lacrimalis!
Maxilla
*Proc. frontalis
*Proc. zygomaticus
*Proc. alveolaris
***Proc. palatinus(sert
damak(palatum durum ön ¾
ü oluşturur!)
Os palatinum

Ağız boşluğu tavanı, burun boşluğu tabanını yapar!

Os palatinum
Lamina perpendicularis

Lamina horizontalis
(sert damağın ¼ arka kısmını
oluşturur!)
For. Palatinum majus
For. Palatinum minus
 Os zygomaticum
Orbita dış ve alt
duvarlarının
yapısına katılır.

Os frontale, os
temporale, os
sphenoidale ve
maxilla ile eklem
yapar.

Arcus
zygomaticus!
 Mandibula
Corpus mandibulae

Ramus mandibulae(2)

Angulus mandibulae(gonion)-
120-130 derece
Canalis mandibularis----
v.a.n. alveolaris inferior

For. mentale---v.a.n.
mentalis

Sulcus mylohyoideus
Tuberositas pterygoidea
Tuberositas masseterica
For. mentale,2. premolar diş seviyesinde
Kulak kemikçikleri

Dıştan içe

Malleus-çekiç
Incus-örs
Stapes- üzengi
0s hyoideum
Kafa İskeletinin Bütünü
• Cranium: kafa kemiklerinin hepsine
• Calvaria(kafa kubbesi):
Önden arkaya doğru:
Os frontale
Os parietale
Os temporale
Os occipitale
Bregma(sutura sagitalis ve sutura coronalis)
Pterion(frontal, parietal,sphenoid,temporal)

Glabella

**Gnathion:Corpus mandibulae’nın en alt ve

orta noktasıdır.(protuberentia mentalis)

*** Gonion: Angulus mandibulae’nin en alt

ve arka noktasıdır.
Canalis caroticus: a. carotis
interna

Foramen magnum:
MEDULLA OBLONGATA
N. accessorius spinal parçası
a. vertebralis
b. spinalis anterior ve
posterior

For. stylomastoideum: n.
facialis kafatasını terk eder.

Canalis condylaris: v.
emisseria’lar geçer.
For. jugulare: (occipital + temporal
kemik tarafından oluşturulur!

N. glossopharyngeus
N. vagus
N. accessorius
V. jugularis interna
Palatum durum!

For. ovale: n. mandibularis

For. spinosum: a. meningea media
For. lacerum

DİKKAT: KAFA TABANINA ALTTAN

BAKILINCA FOR. ROTUNDUM
GÖRÜLMEZ!!!

Fissura petrotympanica(Glasser
yarığı): N. facialis’in chorda
tympani dalı geçer.
 Basis cranii interna
(Kafa tabanı içi)
Fossa cranii anterior:
• Beyin frontal lobları oturur.
• Frontal kemik, etmoid kemik lamina cribrosa,
sfenoid kemik gövdesi ön bölümü tarafından
oluşturulur.
• Sfenoid kemik ala minor lerin arka kenarı ve sulcus
prechiasmaticus’un ön kenarı ile fossa cranii
media’dan ayrılır.
• Tabanı, orbita boşluğu ve burun boşluğunun çatısını
oluşturur.
• Bulbus olfactorius, tractus olfactorius bu çukurdadır.
• For. caecum tek açıklık!
Fossa cranii media:
• Temporal loblar oturur.
• Sfenoid kemik gövdesi,
temporal kemik squamoz ve
petroz parçaları tarafından
oluşturulur.
• For. rotundum, for. ovale, for.
spinosum. Canalis opticus,
F.O.S. Canalis caroticus
Fossa cranii posterior:
• En derin, en büyük
• Occipital kemik
• Sınırlar önde, dorsum sellae, sfenoid
kemik gövde arka yüzü, petroz kemik üst
kenarı-arkada, occipital kemik squamoz
parça alt bölümü, lateralde temporal
kemik mastoid ve petroz
parçaları,oocipital kemiğin lateral
parçaları sınırlar.
• Cerebellum, pons, bulbus, beyin
sapından ayrılan cranial sinirler bulunur.
• For. magnum, For. Jugulare, meatus
acusticus internus ve canalis nervi
hypoglossi bu çukurdaki açıklıklardır.
Tabanı
Margo supraorbitalis: Os frontale
Margo infraorbitalis: İç yanda maxilla, dış
yanda os zygomaticum yapar.
Margo lateralis: Os zygomaticum, os
frontale
Margo medialis: maxilla, os lacrimale
kısmen frontal kemik
Orbita
• Paries inferior:Maxilla
ve os zygomaticum alt
duvarın büyük
bölümünü oluşturur. Os
palatinum arka iç
tarafta küçük bir
bölümü oluşturur.

• Paries lateralis: Os
zygomaticum, os
sphenoidale
Orbita duvarında görülen delik, kanal ve
açıklıklar
• Fissura orbitalis superior:
• Os sfenoidale ala major, minor ve corpus arasında
• Orbita ve cavitas cranii’yi birleştirir.
• N. ophtalmicus dalları, n. trochlearis, n. oculomotorius, n. abducens,
v. Ophtalmica sup ve inferior bu aralıktan geçer.
• Fissura orbitalis inferior: Sfenoid- ala major, corpus maxillae,palatin-proc. orbitalis, dış
yanda os zygomaticum arası açıklık.

a.v. infraorbitalis, n. maxillaris dallarından n. zygomaticus ve n. infraorbitalis geçer.

F.O.İ: aracığıyla orbita fossa infratemporalis ile bağlanır.

• Canalis opticus: Orbitanın tepesinde

N. Opticus, a. Ophthalmica geçer.
orbita ve cavitas cranii birleşir.
 Cavitas nasi
Septum nasi
Apertura piriformis(os nasale, maxilla)
Choanae(Vomer tarafıdan ikiye ayrılır)
4 duvar
Paries superior:

Önden arkaya
Os nasale
Os ethmoidale lamina cribrosa
Corpus sphenoidale
Paries medialis

Septum nasi osseum

**Vomer
**Os ethmoidale lamina
perpendicularis tarafından
oluşturulur.
Paries inferior:

Önde maxilla proc. palatinus

Arkada palatin lamina horizontalis
Pars lateralis

Önden arkaya doğru

Maxilla
Os lacrimale
Os ethmoidale
Concha nasalis inferior
Os palatinum
Os sphenoidale

Concha nasalis sup-media-inf

Meatus nasi sup-medius-inferior

Fossa temporalis

Arcus zygomaticus
Linea temporalis superior
Proc. frontalis zygomaticus

İçinde m. temporalis bulunur.

• Fossa infratemporalis

• Maxilla arkası, ramus mandibula iç yan tarafı fossa temporalis alt

tarafında
• Arcus zygomaticus iç yanında orificium zygomaticum ile fossa
temporalis’e bağlanır.
• Çukur iç yanında fissura pterygomaxillaris bulunup fossa
infratemporalis ile fossa pterygopalatina’yı bağlar.
Fossa pterygopalatina

Orbita apeksinin altında yer alan

küçük piramidal aralık

Fissura pterygomaxillaris ile

fossa infratemporalis’e

Foramen sphenopalatinum ile

cavitas nasi’ye
F.O.İ. iç yan ucu ile orbita’ya

Çukurun arka duvarına açılan for.

rotundum ile fossa cranii
media’ya bağlanır.
Kafa kemikleri arasındaki eklemler:
Cranial sinirler ve geçtiği oluşumlar
Cranium’da içinden geçen oluşumlar ile kanal,
foramen, fissura, meatus’lar
Cavitas cranii ve bağlantıları