İstenilen Verilen Faktör Faktör Adı Sembol

A)TEK ÖDEME:

Tek Ödeme
F P (1+i)n (F/P), i%, n
Birleşik Miktar

Tek Ödeme
P F (P/F), i%, n
Şimdiki Değer

B) EŞİT SERİLİ ÖDEME

Eşit Serili Birleşik

F A (F/A, i%, n)
Miktar

Amortisman
A F (A/F, i%, n)
Sandığı

Sermaye Geri
A P (A/P, i%, n)
Dönüş

Eşit Serili Şimdiki

P A (P/A, i%, n)
Değer

01.04.2013 1
veya

01.04.2013 2
01.04.2013 3
01.04.2013 4
 Örnek
Bir müteahhit aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi inşaat projesinde
negatif nakit akışı ile karşı karşılaşacaktır. Bunun nedeni, aylık
hakedişlerin işveren tarafından geç ödenmesi ve nakdi teminatın proje
bitimine kadar işveren tarafından tutulmasından kaynaklıdır.
Müteahhidin bu negatif para akışını karşılamak için borçlanacağı
paranın faizi aylık %1,5 ise toplam bu negatif para akışı için ne kadar
faiz ödenmesi gerekecektir?
Ocak -55000€
Şubat -70000€
Mart -85000€
Nisan -42000€
Mayıs -25000€
Haziran -10000€
Temmuz +15000€
Ağustos +272000€
01.04.2013 5
 Çözüm:
Nakit Akış Diyagramı

01.04.2013 6
 Çözüm

Nakit akışının gelecek değeri (F) hesaplanır. Bu nakit akışı içerisinde

toplam para sıfıra eşittir:
-287000 + 287000 = 0
F = -55000.(F/P, 1.5, 7) - 70000.(F/P, 1.5, 6) – 85000.(F/P, 1.5, 5)
-42000.(F/P, 1.5, 4) -25000(F/P, 1.5, 3) -10000.(F/P, 1.5, 2)
+15000.(F/P, 1.5, 1) +272000
---------------------------------------------------------
F= -55000(1,10984) – 70000.(1,09344) – 85000.(1,07728)
-42000.(1,06136) – 25000.(1,0467) -10000.(1,03022) +
15000.(1,0000)+272000
= - 23171,87 €
01.04.2013 7
 Çözüm

Bu problemle inşaat esnasındaki, negatif nakit akışlarının potansiyel

önemli miktardaki maliyetlerini görüyoruz. Yüksek faiz oranıyla
oldukça vahim bir tablo ortaya çıkabilir.

Problemdeki %1,5 aylık faiz : (1 + 0,015) 12 -1 =1,1956 – 1 = 0,1956

Yani, 0,1956 x 100 = % 19,56 yıllık faize denk gelir.

Dolayısıyla, müteahhit negatif nakit akışları için ucuz kredi ( yani

düşük aylık/yıllık faiz oranı bulmak zorundadır.

01.04.2013 8
 3.4.4 Eğimli Nakit Akışları

Harcama ve gelirlerin belirli bir eğimle azalıp çoğaldığı nakit akışlarıdır.

a) Doğrusal Eğimli Seriler
b) Geometrik Eğimli Seriler

01.04.2013 9
 3.4.4.1 Doğrusal Eğimli Seriler:

Doğrusal Eğimli Nakit Akışı:

T zamandaki ödemenin (G), t-1 zamanındaki ödemeden eşit miktarlarda daha fazla
veya daha az olduğu nakit akışını gösterir. Düzenli bir şekilde artan veya azalan
nakit akış serileridir. Artan veya azalan miktar eğim (Gradient) olarak adlandırılır ve
sembolü G’dir.

Doğrusal eğimlerin formülasyonunun geliştirilmesinde, ilk yılın sonunda oluşacak

ödemenin bir eğim içermeyeceği, ancak taban miktar olarak nitelendirebilecek bir
ödemenin (A1) oluşacağı kabul edilir.
Eğim (=G) : “harcama veya kazanç miktarındaki yıllık matematiksel değişim
miktarı” olarak tanımlanabilir. Eğim (=G)(+)veya (-) olabilir.

01.04.2013 10
01.04.2013 11
01.04.2013 12
 Diyagramdaki durum klasik eğim olarak adlandırılır.
Bir eşit serinin şimdiki değeri genel eşitliği:

veya

01.04.2013 13
 Bu eşitlik, n yıl içinde doğrusal bir eğim olan G’nin sıfır yılındaki şimdiki
değerini verir.
1) Tekdüze Eğim Şimdiki Değer Faktörü
Tekdüze eğim şimdiki değer faktörünün standart yazımı:

(P/G, i%, n)

Olur.
P=G.(P/G, i%, n)

Benzer şekilde, yukarıdaki bağıntı düzenlenir ve

01.04.2013 14
 Köşeli parantez içindeki terim faiz faktörleri ile ifade
edilirse:

01.04.2013 15
 2. Tekdüze Eğim Gelecek Değer Faktörü:
Herhangi bir n zamanında, bir eğimin eşdeğer gelecek
değerini belirlemek isteniliyorsa,

Aynı faiz oranı i ve n değerleri için:

(F/G, i%, n) = (P/G, i%, n).(F/P, i%, n) eşitliği yazılabilir.

Böyle bir faktör, son eğim miktarıyla aynı yıldaki F
değerinin belirlenmesini sağlar.

= G.(F/G, i%, n) ile belirlenir.

01.04.2013 16
 Burada (F/G, i%, n) faktörü, tekdüze eğim gelecek değer
faktörü olarak isimlendirilir.
G eğim serisine eşdeğer tekdüze yıllık seri:

veya,

Bağıntılarından elde edilir. Bu durumda eğim faktörü,

tekdüze bir eğimi eşdeğer tekdüze yıllık seriye dönüştürür.
01.04.2013 17
01.04.2013 18
01.04.2013 19
 3) Tekdüze Eğim Yıllık Değer Faktörü

eşitliği ile hesaplanan gelecek değerin, yıllık

Eşdeğer A’ nın sağlayacak eşitlik;

01.04.2013 20
 Örnek:
Yıllık %5 bileşik faizin ödendiği bir tasarruf hesabında, her
yıl birer adet senet biriktirilecektir. İlk değer 200$ olan
senet, her yıl 100$’ lık bir artış göstermektedir. Yapılan altı
tasarrufun hemen sonunda hesapta ne kadar para birikmiş
olacaktır?

01.04.2013 21
 Çözüm

Nakit Akış diyagramı

01.04.2013 22
01.04.2013 23
 Nakit Akış serisi(bileşik seri): 200$’lık eşit seri (A) ile
G= 100$ lık bir eğim serisi toplamıdır.

Eğimli seriyi, eşit ödemeler serisine dönüştürürsek;

A= G.(A/G,i%, n) = G.(A/G, 5,6)
A= 100.(2,36) = 236$
Burada eğim serisinde sadece 5 (+) nakit akışı olmasına
karşın, n=6 (ilk yılın sonunda oluşacak ödemenin bir eğim
içermeyeceği, ancak taban miktar olarak nitelendirebilecek
bir ödemenin (A1) oluşacağı kabul edilir).

01.04.2013 24
 Çözüm:
Nakit akış serisi:
A= 200$ + 236$ = 436$lık eşit miktarlı bir nakit akış serisine
eşdeğerdir.
Bu eşit seriyi geleceğe dönüştürmek istersek;

F=A.(F/A, i%, n) = 436. (F/A, i%, n)

= 2965,63$
Yani tasarruf sonunda hesapta birikecek paranın değeri:
2965,63$’dır.

01.04.2013 25
 3.4.4.2 Geometrik Eğimli Seri Nakit Akışları

Nakit akışı artışının veya azalışının, bir zaman

periyodundan diğerine sabit bir yüzde (%) ile değiştiği
nakit akış serisidir.

01.04.2013 26
 Belirli bir yatırımın yıllık ödemeleri, zamanla sabit bir
oranda artar veya azalır. Eğimdeki değişim, sabit bir değer
yerine sabit bir orana (%) sahip olduğunda nakit akışı,
“Geometrik Nakit Akışı” olarak adlandırılır.

Geometrik eğimli bir serinin şimdiki değeri aşağıdaki

eşitlikle hesaplanır:

01.04.2013 27
 Burada
A1 = ilk yılın sonundaki ödeme miktarı,
g= ödemelerin yıllık büyüme (+) veya küçülme (-) oranı,
ir= düzeltilmiş faiz oranıdır ve

Bağıntısıyla hesaplanır. (P/A, ir, n) = Geometrik Eğim Serisi

faktörüdür.

01.04.2013 28
 Örnek:
Bir inşaat şirketi iş makineleri için bir atölye binası yatırımı
düşünmektedir. Bu yatırıma yönelik ödemelerin 4 yıl
boyunca her yıl %5 oranında artacağı tahmin edilmektedir.
İlk ödeme miktarı 10000$ ve faiz oranı %8 olarak alınırsa,
bu seriye eşdeğer şimdiki değeri hesaplayınız?

01.04.2013 29
 Çözüm
Geometrik serinin şimdiki değeri:

= düzeltilmiş faiz oranıdır.

i=%8
g=%5 (ödemelerin yıllık artışı (+))

01.04.2013 30
 veya ir = 2,85%

Geometrik eğim serisi faktörü:

Geometrik eğimli bir serinin şimdiki değeri:

= (10.000/1,05). (3,7306) = 35.529,52$

01.04.2013 31
 1. Geometrik seri Şimdiki Değer
Geometrik seri, genellikle enflasyon veya ekonomik durgunluk
nedeniyle, giderlerin ve gelirlerin büyümesini (+g) veya
küçülmesini (-g) göstermek için kullanılmaktadır.

Mesela: işgücü giderleri her yıl %20 oranında artarsa, işgücü giderlerini
gösteren seri, geometrik bir seri olacaktır.
Geometrik nakit akışı serisinin şimdiki değeri:

01.04.2013 32
 P= A1.(P/A1, i, g, n)
(P/A1, i, g, n) faktörü: geometrik seri şimdiki değer faktörü
olarak bilinir.
g0 ve ig durumu için:

01.04.2013 33
 2. Geometrik Seri Gelecek Değeri
Bir geometrik serinin gelecek değer eşdeğeri:
Geometrik serinin, şimdiki değer faktörü ile (F/P, i, n)
faktörünün çarpılmasıyla elde edilir.

01.04.2013 34
 veya…

F= A1.(F/A1, i, g, n)
(F/A1, i, g, n) faktörü: geometrik seri gelecek değer faktörü
olarak isimlendirilir.

01.04.2013 35
 Örnek:
Bir inşaat firmasının insan gücü giderleri yıllık %20
oranında bir artış gösteriyor. Bu firma, gelecek 4 yıldaki
işgücü giderlerini karşılamak üzere bir fon oluşturmak
istemektedir. Firmanın gelecek yıldaki işgücü giderlerinin
500000$ olacağı beklenmektedir. Paranın %6 oranında faiz
getirdiği düşünülerek, bugün fona ne kadar yatırılması
gerektiğini belirleyiniz.

01.04.2013 36
 Çözüm:
A1 = 500000$
g= %20
i=%6
n=4 yıl

Geometrik seri şimdiki değer eşdeğeri:

P=A1.(P/A1, i, g, n) = A1.(P/A1, 6, 20, 4) = 500000.(4,5891)
=2.294.590$ (fona yatırılması gereken para)

01.04.2013 37