You are on page 1of 440

avtoris stili daculia

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis


saxelmwifo universiteti

iuridiuli fakulteti

Temur cqitiSvili

adamianis sicocxlisa da janmrTelobisTvis


safrTxis Semqmneli deliqtebi

samecniero xelmZRvanelebi:

mzia lekveiSvili profesor-emeritusi


merab turava profesori

naSromi warmodgenilia samarTlis doqtoris


akademiuri xarisxis mosapoveblad

Tbilisi, 2014
s a r C e v i

Semoklebani...................................................................................................................................................7
Sesavali............................................................................................................................................................9

I. Tavi. deliqtebis klasifikacia................................................................................. 13


1. mokle istoriuli eqskursi................................................................................... 13
2. Sedegiani da SedeggareSe danaSaulebi da
maTi mimarTeba safrTxis deliqtebTan....................................................... 16

II. Tavi. abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqtebi............................ 21


1. termini „abstraqtuli safrTxe~............................................................................... 21
2. abstraqtuli safrTxis deliqtebis zogadi daxasiaTeba............... 24
3. abstraqtuli safrTxis deliqtebis moZRvrebis
ganviTarebis istoria............................................................................................................ 27
3.1. generaluri safrTxis Teoria ................................................................................... 27
3.2. abstraqtuli safrTxis Teoria.................................................................................. 28
3.3. k. bindingis Teoria................................................................................................................. 30
3.4. p. krameris Teoria ................................................................................................................. 34
3.5. abstraqtuli safrTxe, rogorc windaxedulebis
dacvis valdebulebis obieqturi darRveva.................................................... 35
3.6. abstraqtuli safrTxis deliqti, rogorc
windaxedulebis valdebulebis subieqturi darRveva........................ 38
3.7 dualisturi Teoria................................................................................................................ 39
3.8. samarTlebrivi sazogadoebis ndobis xelyofis Teoria................. 41
3.9. u. qindhoizeris Teoria...................................................................................................... 45
3.10. abstraqtuli safrTxis deliqti, rogorc Sedegiani
deliqti ............................................................................................................................................. 46
4. abstraqtuli safrTxis deliqtebis klasifikacia................................ 51
4.1. susti da Zlieri abstraqtuli safrTxis
Semqmneli deliqtebi.............................................................................................................. 51
4.2. klasikuri abstraqtuli safrTxis deliqtebi.......................................... 52
4.3. masobrivi xasiaTis anu sayovelTao saSiSroebis
abstraqtuli safrTxis deliqtebi......................................................................... 52
4.4. abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebi.......................................... 56
4.5. Sekvecili Semadgenlobani, rogorc abstraqtuli
safrTxis deliqtebi.............................................................................................................. 60
4.6. denadi abstraqtuli safrTxis deliqti.......................................................... 62
4.7. mizniT dafuZnebuli abstraqtuli safrTxis deliqtebi............... 64
4.8. motiviT dafuZnebuli abstraqtuli safrTxis deliqti................. 69
5. Trobis Sedegad braluunarobis mdgomareobaSi Tavis
Cayeneba, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti?............................ 75
5.1. Actio libera in causa Tu pasuxismgebloba safrTxis
Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis?..................................................... 75
5.2. Omissio libera in causa Tu pasuxismgebloba safrTxis
Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis?..................................................... 85
6. Sejameba............................................................................................................................................... 88

2
III. Tavi. konkretuli safrTxis deliqtebi........................................................... 90
1. safrTxis cneba............................................................................................................................ 90
2. safrTxis subieqturi da obieqturi Teoriebi........................................... 94
2.1. safrTxis subieqturi Teoria....................................................................................... 94
2.2. safrTxis obieqturi Teoria......................................................................................... 95
3. konkretuli safrTxis deliqtebis......................................................................... 96
4. danaSaulebrivi qmedebiT Seqmnili saSiSroebis zonaSi
samarTlebrivi sikeTis moxvedris aucilebloba.................................... 99
5. qmedebis saSiSroebis obieqturi ex ante Sefaseba....................................104
6. qmedebis saSiSroeba, rogorc zRvargamyofi Sefaseba.....................106
7. qmedebis saSiSroebis obieqturi ex post Sefaseba...................................108
8. danaSaulebrivi Sedegi konkretuli safrTxis deliqtebSi......110
8.1. danaSaulebrivi Sedegis cneba..................................................................................110
8.2. konkretuli safrTxe, rogorc danaSaulebrivi Sedegi.................114
9. safrTxis Semqmnel deliqtebSi danaSaulis damTavrebis
momentis gansazRva da misi praqtikuli mniSvneloba.......................116
10. mizezobrivi kavSiris sakiTxi konkretuli safrTxis
deliqtebSi.....................................................................................................................................120
10.1. zogadi Sesavali......................................................................................................................120
10.2. mizezobriobis dadgena ekvivalenturi Teoriis mixedviT..........122
10.3. mizezobrivi kavSiris dadgena adekvaturobis
Teoriis mixedviT....................................................................................................................124
10.4. kanonzomier pirobaTa Teoria...................................................................................125
10.5. relevantobis Teoria..........................................................................................................126
11. Sejameba.............................................................................................................................................129

IV. Tavi. ganzraxva da gaufrTxilebloba safrTxis


deliqtebSi.....................................................................................................................................131
1. pirdapiri ganzraxva safrTxis deliqtebSi................................................131
2. eventualuri ganzraxva safrTxis deliqtebSi........................................132
3. alternatiuli ganzraxva da safrTxis deliqtebi.............................136
4. TviTimedovneba safrTxis deliqtebSi..............................................................140
5. daudevroba safrTxis deliqtebSi........................................................................143
6. Sejameba.............................................................................................................................................144

V. Tavi. samarTlebrivi sikeTis dacva, rogorc safrTxis


Semqmneli deliqtebis dasjadobis legitimaciis safuZveli.......146
1. samarTlebrivi sikeTis cneba.....................................................................................146
2. „danaSaulis obieqti~ Tu „samarTlebrivi dacvis sikeTe~?.......149
3. samarTlebriv sikeTeTa klasifikacia...............................................................153
3.1. individualuri samarTlebrivi sikeTe.............................................................153
3.2. zeindividualuri samarTlebrivi sikeTe.......................................................154
4. zeindividualuri samarTlebrivi sikeTis dacva da
safrTxis Semqmneli deliqtebi .............................................................................. 155
5. samarTlebrivi sikeTe, rogorc normiT daculi realuri
mdgomareoba...................................................................................................................................157
6. samarTlebrivi sikeTe, rogorc idealuri Rirebuleba.................162
7. zneoba, rogorc sisxlis samarTliT daculi sikeTe......................165

3
8. Rirebulebis, samarTlebrivi sikeTis da uflebis
urTierTmimarTeba...................................................................................................................172
9. samarTlebrivi sikeTisa da qmedebis obieqtis
urTierTgamijvna safrTxis deliqtebSi.........................................................182
10. samarTlebrivi sikeTis dacva, rogorc safrTxis
deliqtebis dasjadobis legitimaciis safuZveli...............................184
11. Sejameba.............................................................................................................................................191

VI. Tavi. danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli


deliqtebis urTierTmimarTeba ..............................................................................192
1. danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli
deliqtebis Tanafardoba obieqturi mxaris mixedviT.....................192
2. danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli deliqtebis
urTierTmimarTeba subieqturi mxaris mixedviT.....................................199
2.1. sakiTxis gadawyveta qarTuli kanonmdeblobisa da
dogmatikis mixedviT.............................................................................................................199
2.2. sakiTxis gadawyveta ucxouri kanonmdeblobisa da
dogmatikis mixedviT.............................................................................................................206
3. eventualuri ganzraxvis raoba da misi mniSvneloba
arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis
SeuZleblobis dasasabuTeblad...............................................................................214
4. samarTlebrivi sikeTis xelyofisa da samarTlebrivi
sikeTisTvis safrTxis Seqmnis ganzraxvis
urTierTmimarTeba...................................................................................................................222
5. Sejameba.............................................................................................................................................230

VII. Tavi. mcdeloba SedegiT kvalificirebul safrTxis


deliqtebSi.....................................................................................................................................232
1. SedegiT kvalificirebuli safrTxis Semqmneli deliqtebis
zogadi mimoxilva...................................................................................................................232
2. SedegiT kvalificirebuli safrTxis deliqtebis
mcdeloba.........................................................................................................................................239
3. `SedegiT kvalificirebuli mcdeloba~ safrTxis Semqmnel
deliqtebSi.....................................................................................................................................242
4. SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis mcdelobaze
arsebuli Teoriebi................................................................................................................251
4.1. letalurobis Teoria.........................................................................................................251
4.2. qmedebis saSiSroebis Teoria......................................................................................253
4.3. gamijvnis Teoria.....................................................................................................................254
5. Sejameba ...........................................................................................................................................256

VIII.
Tavi. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba, qmediTi
monanieba da safrTxis Semqmneli deliqtebi...........................................258
1. danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis SesaZlebloba
safrTxis deliqtebSi.........................................................................................................258
2. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba da sisxlissamarT
lebrivi pasuxismgebloba safrTxis Semqmneli deliqtis
gamo........................................................................................................................................................261
3. Sejameba.............................................................................................................................................264

4
IX. Tavi. Tanamonawileoba safrTxis deliqtebSi.........................................266
1. Tanamonawileobis dasjadobis obieqturi safuZveli......................266
2. Tanamonawileoba safrTxis deliqtebSi .......................................................268
3. Tanamonawileoba sakuTari xeliT Casaden safrTxis
deliqtebSi.....................................................................................................................................272
4. uSedego daxmareba da waqezeba, rogorc safrTxis
Semqmneli deliqti.................................................................................................................273
5. Tanamonawileobis subieqturi mxare da TanamonawileTa
dasjadoba Tanamdevi SedegiT kvalificirebul safrTxis
deliqtebSi.....................................................................................................................................277
6. Sejameba.............................................................................................................................................286

X. Tavi. marTlwinaaRmdegoba safrTxis deliqtebSi ............................287


1. marTlwinaaRmdegobis cneba.........................................................................................287
2. marTlwinaaRmdegobaze miTiTeba, rogorc qmedebis
Semadgenlobis niSani safrTxis deliqtebSi.............................................294
3. marTlwinaaRmdegoba safrTxis Semqmnel deliqtebSi......................297
4. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebebi
safrTxis deliqtebSi.........................................................................................................300
4.1. aucilebeli mogerieba.......................................................................................................300
4.2. ukiduresi aucilebloba..................................................................................................301
4.3. sakuTari Tavis safrTxeSi Cayeneba......................................................................302
4.4. movaleobaTa kolizia.........................................................................................................304
4.5. marTlzomieri riski............................................................................................................308
5. marTlwinaaRmdegoba gaufrTxileblobiT safrTxis
deliqtebSi.....................................................................................................................................310
6. marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa
subieqturi mxare.....................................................................................................................313
7. Sejameba.............................................................................................................................................319

XI. Tavi. adamianis sicocxlisa da janmrTelobisaTvis


safrTxis Semqmnel deliqtTa calkeuli Semadgenlobani........321
1. zogadi Sesavali......................................................................................................................321
2. sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba (127-e mux.)..........322
2.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.......................322
2.2. germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.............................325
3. gansacdelSi mitoveba (128-e mux.)............................................................................329
3.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.......................329
3.2. germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT..............................343
4. dauxmarebloba (129-e mux.)..............................................................................................345
4.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.......................345
4.2. germaniis sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT................................350
5. avadmyofis gansacdelSi mitoveba (130-e mux.)............................................354
5.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.......................354
5.2. germaniis sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT................................356
6. Sidsis Seyra (131-e mux.)....................................................................................................356
6.1. qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT..................................356
6.2. germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT.............................359

5
7. gansakuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis
Seyra (132-e mux.).....................................................................................................................363
7.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT...................363
7.2. germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT..........................365
8. ukanono aborti (133-e mux.).........................................................................................365
8.1. abortis dasjadoba saero da saeklesio samarTlis
Zeglebis mixedviT...............................................................................................................365
8.2. nayofi, rogorc sicocxlis uflebis subieqti ................................369
8.3. ukanono abortis dasjadoba Tanamedrove sisxlis
samarTalSi ..............................................................................................................................374
8.3.1. ukanono abortis dasjadoba Tanamedrove qarTul
sisxlis samarTalSi.........................................................................................................374
8.3.2. abortis dasjadoba germaniis sisxlis samarTlis
kodeqsis mixedviT................................................................................................................386
8.3.2.1. orsulobis Sewyveta, rogorc daubadebeli sicocxlis
winaaRmdeg mimarTuli danaSauli (germaniis ssk-is 218-e
paragrafi)....................................................................................................................................386
8.3.2.2. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan
gaTavisufleba orsulobis Sewyvetis dros (germanuli
ssk-is mixedviT)......................................................................................................................389
8.3.2.3. orsulobis Sewyveta da samarTlebrivad Tavisufali
sivrce _ artur kaufmanis koncefcia............................................................390
8.4. Sejameba..........................................................................................................................................391
9. adamianis organos, organos nawilis an qsovilis
aRebis iZuleba (134-e mux.)...........................................................................................393
9.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT....................393
9.2. germanuli sisxlis samarTlis kanonmdeblobis mixedviT.......396
10. sisxliT an sisxlis komponentebiT ukanono vaWroba...................396
10.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis mixedviT.......396
10.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT..............................................................398
11. adamianis organoebiT vaWroba................................................................................398
11.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT....................398
11.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT..............................................................400
12. genetikuri manipulacia.................................................................................................402
12.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT...................402
12.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT..............................................................403
daskvna...........................................................................................................................................................405
bibliografia.........................................................................................................................................412

6
Semoklebani

a.S. _ ase Semdeg;

gv. _ gverdi;

dasax. naSr. _ dasaxelebuli naSromi;

e.i. _ ese igi;

e.w. _ egreT wodebuli;

Tb. _ Tbilisi;

ix. _ ixileT;

mux. _ muxli;

red. _ gamocemis redaqtori;

ssk _ sisxlis samarTlis kodeqsi;

ssr _ sabWoTa socialisturi respublikis;

susg _ saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebani


sisx­
lis samarTlis saqmeebze;

sxv. _ sxva;

Sdr. _ SeadareT;

М. – Москва;

С. – Страница;

AT – Allgemeiner Teil;

Aufl. – Auflage;

BGHSt – Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen;

BT – Besonderer Teil;

FG – Festgabe;

FS – Festschrift;

7
GA – Goltdammer,s Archiv für Strafrecht;

Hrsg.- Herausgeber;

JA – Juristische Arbeitsblätter;

JR.- Juristische Rundschau;

Jus – Juristische Schulung;

Jura – Juristische Ausbildung;

JZ – Juristenzeitung;

LK – Leipziger Kommentar;

MüKo – Münchener Kommentar;

NK – NomosKommentar;

NJW – Neue Juristische Wochenschrift;

NStZ – Neue Zeitschrift für Strafrecht;

Rn. – Randnummer;

S. – Seite;

SK – Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch;

StGB – Strafgesetzbuch;

ZStW – Zeitschrift für die gesamte Strafrechtwissenschaft

8
Sesavali

kvlevis aqtualoba. sisxlis samarTlis mecnierebaSi miRebu-


lia deliqtebis klasifikacia xelyofis da safrTxis Semqmnel,
Sedegian da SedeggareSe deliqtebad. imis garkvevas, Tu romel
de­liqt­Ta ricxvs miekuTvneba sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTva­
liswinebuli esa Tu is qmedeba, ara mxolod Teoriuli, aramed
uaRresad didi praqtikuli mniSvneloba eniWeba. qmedebis dana­
Saulad swori kvalifikacia SeuZlebelia aRniSnuli sakiTxis
gaTvaliswinebis gareSe.
sisxlis samarTlis literaturaSi safrTxis Semqmnel deliq­
tebze araerTgvarovani mosazrebaa gamoTqmuli. xSirad, avtorTa
nawili konkretuli safrTxis deliqtad ganixilavs qmedebas, ro-
melic abstraqtuli safrTxis deliqtia. daSvebul mcdar daskvnebs
ganapirobebs is, rom ar xdeba Sesabamisi normis miznis gaTval-
iswineba da normis teleologiuri ganmarteba. normis mxo­lod si-
tyva-sityviTi ganmartebis safuZvelze SeuZlebelia abs­traq­
tuli
safrTxis deliqtis gamijvna kon­kretu­li safrTxis deliqtisgan.
sisxlis samarTlis kodeqsis konkretuli muxliT gaTva­ lis­
winebuli qmedebis Semadgenloba SeiZleba gulisxmobdes samarT­
lebrivi sikeTis xelyofas an misTvis konkretuli safrTxis
Seqmnas, magram, miuxedavad amisa, SeuZlebeli iyos imis Tqma,
rom saqme gvaqvs xelyofis an konkretuli safrTxis deliqtTan.
zogjer kanonmdebeli safrTxis Semqmneli deliqtis Semadgen­
lobas praqtikuli mizanSewonilobidan gamomdinare qmnis da
uadvilebs praqtikos muSaks qmedebis kvalifikacias. aRniSnuli
ki imaSi gamoixateba, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
normis Semfardebels ar uwevs mizezobriobis dadgena qmedebasa
da Seqmnil safrTxes Soris. imisTvis, rom qmedeba sworad da-
kvalificirdes, rasakvirvelia, yuradReba unda mieqces qmedebis
Semadgenlobis sakanonmdeblo aRwerilobas, magram, qmedebis
swo­ri kvalifikaciisTvis mxolod es ver gaxdeba sakmarisi da
erTaderTi kriteriumi.
winamdebare sadisertacio naSromi qarTuli da germanuli
sisxlis samarTlis SedarebiTi analizis safuZvelze adamianis
sicocxlisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmneli deliq­
tebis siRrmiseuli gamokvlevis pirveli cdaa, rac sakvlevi Te-
mis aqtualobaze miuTiTebs.
sakvlevi Temis mravalaspeqtianobidan gamomdinare SeuZle-
beli iyo yvela sakiTxis amomwuravi ganxilva, magram naSromSi
gadmocemulia principuli debulebebi dasmul sakiTxTa garSemo,
rac saSualebas iZleva, sakiTxiT dainteresebul pirs Seuqmnas
swori warmodgena safrTxis Semqmnel deliqtebze da praqtikos
muSakebs daexmaros qmedebis kvalifikaciis dros wamoWrili zo-
gierTi rTuli sakiTxis gadawyvetaSi.
sadisertacio naSromis mecnierul siaxleebze SeiZleba Sem-
degi aRiniSnos:
_ naSromSi safuZvlianad aris ganxiluli abstraqtuli da

9
konkretuli safrTxis deliqtebi. mocemulia aRniSnuli deli-
qtebis klasifikacia da is kriteriumebi, romelTa gaTval-
iswinebiTac unda moxdes maTi gamijvna.
_ iuridiul literaturaSi da ucxour sasamarTlo praqtikaSi
araerTgvarovani mosazreba gamoiTqva safrTxis deliqtebSi
qmedebis saSiSroebis Sefasebis masStabTan dakavSirebiT. moce-
mul naSromSi aRniSnuli sakiTxi ganxilulia calkeul Sexed-
ulebaTa kritikuli analizis safuZvelze da aseve warmodge-
nilia avtoriseuli mosazrebac.
_ axleburad iqna ganxiluli abstraqtuli safrTxis deliqtebis
problema, ramac SesaZlebloba mogvca gagvekeTebina metad
saintereso daskvnebi abstraqtuli safrTxis deliqtebSi dana-
Saulis ganxorcielebis adgilis gansazRvrasTan dakavSirebiT.
dRemde qarTul iuridiul literaturaSi abstraqtuli safrTx-
is deliqtebze gabatonebuli mosazreba mxolod imis SesaZle-
blobas gvaZlevda, rom danaSaulis ganxorcielebis adgilad
am tipis deliqtebSi mxolod qmedebis ganxorcielebis adgili
miCneuliyo, magram naSromSi warmodgenili debuleba proble-
mis gansxvavebulad gadawyvetis SesaZleblobas iZleva.
_ sisxlis samarTlis literaturaSi urTierTgamomricxavi Sexed-
ulebebia gamoTqmuli safrTxis deliqtebis subieqtur Semad-
genlobasa da mis mimarTebaze xelyofis danaSaulis mcdelo-
basTan. sakixis kritikuli analizis safuZvelze warmoCenilia
is mizezebi, rac safuZvlad udevs calkeuli mecnierebis mier
sakiTxis araswor gadawyvetas. am mxriv aRsaniSnavia, mecnierTa
mier, erTi mxriv, imis mtkiceba, rom gaufrTxileblobis dros
damnaSave ar moqmedebs konkretuli safrTxis Seqmnis ganz-
raxviT, xolo meore mxriv, konkretuli safrTxis deliqtebis
ganzrax ganxorcielebisas cdiloben daasabuTon samarTlebri-
vi sikeTis xelyofasTan dakavSirebiT damnaSavis gaufrTxile-
blobiTi damokidebuleba.
_ naSromSi ganxilulia safrTxis Semqmneli deliqtebis mcd-
elobis sakiTxi. saTanado yuradRebaa gamaxvilebuli SedegiT
kvalificirebul safrTxis deliqtebSi mcdelobis problemaze.
sakiTxTan dakavSirebiT Camoyalibebuli Teoriebis analizis
Semdeg avtori iZleva rekomendaciebs, Tu rogor unda dakvali-
ficirdes qmedeba maSin, roca safrTxis Semqmneli deliqtis
mcdelobas mZime Sedegi mohyveba da dasabuTebulia sakiTxis
avtoriseuli gadawyvetis upiratesobac. aRniSnuli problema
mWidro kavSirSia qmedebis kvalifikaciasa da sasjelis dan-
iSvnasTan, rac sakiTxis gansakuTrebul praqtikul mniSvnelo-
baze metyvelebs.
_ disertaciaSi dasabuTebulia safrTxis deliqtebSi danaSaul-
ze nebayoflobiT xelis aRebis SesaZlebloba da ganxilulia
xelyofis deliqtebSi nebayoflobiT xelis aRebis Tanafar-
doba safrTxis Semqmnel deliqtebTan.
_ sadisertacio Temis damuSavebisas avtori Seecada sicocxli-
sa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmneli deliqtebis kv-

10
levisTvis sistemuri saxe mieca. amiT unda aixsnas is garemoeba,
rom ganxilvis gareSe ar aris datovebuli sisxlis samarTlis
mecnierebis zogadi Teoriis iseTi fundamenturi sakiTxebi,
rogorebicaa marTlwinaaRmdegobis da danaSaulSi Tanamonaw-
ileobis problema. aqve unda iTqvas isic, rom es problemebi
safrTxis Semqmnel deliqtebTan mimarTebiT aris gaanalize-
buli da ara zogadad. aseTi sistemuri kvleva miT ufro
gamarTlebulad unda CaiTvalos, Tu gaviTavaliswinebT imas,
rom safrTxis Semqmneli deliqtebis problemas saqarTveloSi
pirvelad mieZRvna sadisertacio naSromi. safrT­ xis Semqmnel
deliqtebSi marTlwinaaRmdegobis sakiTxis Seswavlisas yur-
adReba iqna gamaxvilebuli abstraqtuli, kon­kretuli, ganzraxi
da gaufrTxileblobiTi safrTxis deliq­tebSi qmedebis marTl-
winaaRmdegobis dadgenis Tavi­seburebaze, klasikur da blan-
ketur deliqtebSi qmedebis Semadgenlobis da marTlwinaaRm-
degobis urTierTmimarTebaze. rac Seexeba safrTxis Semqmnel
deliqtebSi Tanamonawileobis dasjadobis sakiTxis analizs,
am mxriv unda aRiniSnos, rom winamdebare naSromSi warmod-
genili koncefciiT dasjadi unda iyos ara mxolod safrTx-
is deliqtebSi Tanamonawileoba, aramed sisxlissamarTlebriv
pasuxismgeblobas unda iwvevdes uSedego daxmareba, rogorc
safrTxis Semqmneli deliqti. naSromSi ganxilulia mZime Sede-
giT kvalificirebul safrTxis deliqtebSi Tanamonawileobis
sakiTxi da saTanado argumentebis moSveliebiT dasabuTebulia
ganzraxi safrTxis Semqmneli qmedebiT gamowveuli gaufrTx-
ileblobiTi SedegisTvis amsruleblis da Tanamonawilis, ro-
gorc damoukidebeli amsruleblebis dasjadobis gamarTleba.
_ da bolos, naSromSi SedarebiTi samarTlebrivi kvlevis safuZ-
velze ganxilulia ara mxolod safrTxis Semqmnel deliqtebT-
an dakavSirebuli meTodologiuri problemebi, aramed saqa-
rTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli si-
cocxlisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmneli cal­ euli
Semadgenlobani. qarTuli da germanuli sisxlis samarT­ lis
kanonmdeblobis SedarebiTi analizis Sedegad avtori iZl-
eva qarTveli kanonmdeblebisTvis sagulisxmo reko­ men­
da­
ciebs
kanonmdeblobis Semdgomi srulyofis mizniT.

kvlevis mizani. kvlevis mizania: warmoaCinos adamianis sicocx­


lisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmneli deliqtebis bune-
ba, is Taviseburebani, rac ganasxvavebs safrTxis deliqtebs xe-
lyofis deliqtebisgan; SeimuSavos is kriteriumebi, romlebic
Teoretikos da praqtikos iuristebs daexmareba abstraqtuli
da konkretuli safrTxis deliqtebis gamijvnaSi; warmoadginos
rekomendaciebi safrTxis Semqmneli deliqtebis ganxorcielebisas
qmedebis sworad kvalifikaciis mizniT. gansakuTrebiT es Seexeba
SedegiT kvalificirebul safrTxis Semqmnel deliqtebSi mcde­
lobisa da Tanamonawileobis sakiTxebs; kvlevis mizania agreTve
qarTuli da germanuli sisxlis samarTlis kanonmdeblobis Se-

11
darebiTi analizis safuZvelze sakanonmdeblo winadadebaTa Se-
muSaveba.
kvlevis meTodologiuri safuZveli. kvlevis dros gamo­ yene­
bulia istoriuli, formalur-logikuri da SedarebiT-samarT­
lebrivi meTodebi.
sadisertacio naSromis struqtura da moculoba. naSro-
mi Sedgeba Sesavlis, XI Tavis da daskvnisgan. naSromis mocu-
loba Seadgens 439 gverds. aqedan gamoyenebuli wyaroebis nusxa
28 gverds moicavs, romelic naSroms Tan erTvis.

12
I. Tavi

deliqtebis klasifikacia

1. mokle istoriuli eqskursi

Tavdapirvelad, samarTlis ganviTarebis metad adreul pe­


riodSi, rodesac yuradReba ar eqceoda damnaSavis moqmedebis
Sinagan mxares, damnaSaves im qmedebisTvis, romelic garkveuli
Sedegisken iyo mimarTuli, magram ver aRwevda sasurvel Sedegs,
pasuxismgebloba, umTavresad, damTavrebuli danaSaulisTvis ekis-
reboda. ganviTarebis dabal safexurze myofi samarTlisaTvis
ucxo iyo daumTavrebeli danaSaulis cneba da is qmedeba, ro-
melic ar iwvevda samarTlebrivi sikeTis xelyofas, isjeboda ro-
gorc damTavrebuli danaSauli.
romis samarTalSic, im normebTan erTad, romlebic zianis mi-
yenebis dasjadobas iTvaliswineben, gvxvdeba iseTi normebi, rom-
lebic sjian TavisTavad moqmedebas, mimarTuls dana­ Saulebrivi
Sedegis ganxorcielebaze. ase magaliTad, danaSaulad iTvleba
mokvlis mizniT iaraRiT xelSi siaruli, amave mizniT sawamlavis
SeZena, damzadeba, Senaxva da a. S. magram, vinaidan romis samar-
Tali mcdelobis cnebas ar icnobda, yvela es moqmedeba isje-
boda ara rogorc daumTavrebeli, aramed rogorc damTavrebuli
danaSauli, rogorc delictum sui generis.1
qarTuli feodaluri samarTalic ar icnobda danaSaulis
mcdelobis zogad normebs da iseve rogorc romis da dasavleT
evropis feodalur samarTalSi, aqac gvxvdeba e. w. `Sekvecili
Semadgenlobani~, romlebic safrTxis Semqmnel deliqtebs war­
moadgenen.2 aRniSnuli xasiaTis normebs vxvdebiT beqa-aRbuRas
samarTalSi. kerZod, me-13 muxlSi saubaria pasuxismgeblobaze,
Tu mkvlelobis mizniT ganxorcielebul Tavdasxmas adamianis si-
cocxlis mospoba ar mohyva: `Tu kaci ar mokvdes zeda-dasxmasa,
dedawulTa afarvisaTvis, deda-wulTa SercxvenisaTvis sapatios
kacis sisxlisa naxevari dauurvos~.3 warmodgenil normaSi pa-
suxismgebloba rom ara mkvlelobis mcdelobisTvisaa gaTva­ lis­
winebuli, aramed damTavrebuli danaSaulisTvis, amaze miuTiTeben
sityvebi: `deda-wulTa afarvisaTvis, deda-wulTa SercxvenisaT-
vis~. aRniSnuli sityvebi miuTiTeben imaze, rom me-13 muxlSi
aRwerili qmedeba isjeboda rogorc ojaxis Rirsebis Seuracx-
myofeli danaSauli da ara rogorc mkvlelobis mcdeloba.4
rogorc zemoT aRiniSna, Zveli qarTuli samarTali danaSau-

1
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 303-304;
daviTaSvili g., danaSaulis mcdelobis sakiTxi qarTul CveulebiT samarTalSi,
giorgi nadareiSvilis xsovnisadmi miZRvnil krebulSi: samarTlisa da politiku-
ri azrovnebis istoriis narkvevebi, wigni I, Tb., 2010, gv. 283.
2
ix. wereTeli T., iqve, gv. 313.
3
ix. doliZe i., Zveli qarTuli samarTali, Tb., 1953, gv. 291.
4
ix. wereTeli T., iqve, gv. 314-315.

13
lis mcdelobis cnebas, zogadad, ar aRiarebda, magram mxolod
erT danaSaulTan, kerZod, mkvlelobasTan mimarTebiT uSvebda
mcde­lobis, rogorc daumTavrebeli danaSaulis dasjadobas.5 maga­
liTad, bagrat kurapalatis samarTlis 134-e muxlSi vkiTxulobT:
„Tu gaemarTos da igi kaci RmerTman moarCinos, equsi aTasi Te-
Tri dauurvos sikudilisa cdisaTvis, sami aTasi Seeyrebis cod­
visaTvis~.6 qarTuli samarTlis Zeglebis msgavsad mxolod mkvle­
lobis mcdelobas icnobda qarTuli CveulebiTi samarTalic (uS-
gulSi, qvemo svaneTSi, xevsureTSi).7
sisxlis samarTlis kodeqsebSi Tavdapirvelad miRebuli kons­
truq­cia danaSaulis Semadgenlobisa, xangrZlivi drois ganmav­
lobaSi, rogorc saerTo wesi, e.w. Sedegiani danaSaulis Semad­
genlobis saxiT yalibdeboda. samarTlis ganviTarebis adreul
etapze mecnierebi safrTxis cnebas mxolod mcdelobis cnebis
dadgenisTvis iyenebdnen. pirveli, vinc daayena sakiTxi safrTxis
Semqmneli damoukidebeli tipis danaSaulebrivi Semadgenlobis
arsebobis Sesaxeb, es iyo me-19 saukunis germaneli mecnieri karl
bindingi.
Tanamedrove pirobebSi, roca qmedebis sworad Sesafaseblad
Tanabari mniSvneloba eniWeba qmedebis obieqtur da subieqtur
niSnebs, dasjadia ara mxolod damTavrebuli danaSauli, aramed
danaSaulis mcdelobac. miuxedavad amisa, safrTxis Semqmnel
deliqtTa dasjadobis aucilebloba mainc arsebobs.
danaSaulis mcdelobis moZRvrebis Camoyalibebas da ganviTa­
rebas safrTxis deliqtebis SemadgenlobaTa arsebobisa da sisx-
lis samarTlis kanonmdeblobaSi asaxvisTvis xeli ar SeuS­ lia.
Tumca, Cndeba kiTxva: maSin, rodesac dasjadia danaSau­ lis mcde­
loba, ra aucileblobiT aris ganpirobebuli safrTxis Semqmnel
deliqtTa Semadgenlobis gaTvaliswineba sisxlis samarTlis
kanonmdeblobiT?
kiTxvaze, Tu ratom iqna Semotanili sisxlis samarTlis
kanonmdeblobaSi safrTxis deliqtebi da ra saWiroeba udevs
amas safuZvlad, T. wereTeli Semdegnairad pasuxobs: `teqnikis
mZlavr ganviTarebasTan, praqtikuli cxovrebis sxvadasxva sfer-
oSi axali Zalebis gamoyenebasTan, romelTac aqvT moqmedebis
farTo diapa­ zoni, dakavSirebulia arsebuli sazogadoebrivi da
indivi­dua­luri interesebisaTvis saSiSroebis axali wyaroebis
gaCena. mavne Sedegebis didi moculoba da mravalferovneba, maTi
konkreti­ zaciis sirTule da zogierTi interesebis gansa­ kuTre­
buli mniSvneloba, romlebic SesaZloa moxvdnen saSiSroebis
zonaSi, kanonmdebels aiZulebs, simZimis centri gadaitanos mavne
Sedegi­dan ufro adrindel safexurze, roca piris moqmedebiT
Seqmnili iyo mxolod SesaZlebloba zianis miyenebis, anda ufro
adrin­delze, roca moxda TviTon moqmedeba, romelsac hqonda sa-

5
ix. daviTaSvili g., danaSauli da sasjeli qarTul CveulebiT samarTalSi,
Tb., 2011, gv. 172-173.
6
ix. doliZe i., iqve, gv. 339.
7
ix. daviTaSvili g., iqve, gv. 176-177; 179-180.

14
SiSi Tvisebebi.~8
safrTxis Semqmneli deliqtebis Seqmna sakanonmdeblo poli­
tikiT SeiZleba iyos gamowveuli. saxeldobr, danaSaulis dam­
Tavrebis momentis ufro adrindel stadiaze gadataniT kanon­
mdebels surs ufro mkacrad dasajos esa Tu is qmedeba.9 es yove-
live damokidebulia samarTliT daculi sikeTis Rirebu­ lebaze,
imaze, Tu ra safexurze imyofeba dasacavi samarTlebrivi sikeTe
samarTlebriv sikeTeTa ierarqiul safexurze.
kanonmdebeli safrTxis deliqtebis sakanonmdeblo kons­truq­
cias maSin mimarTavs, roca ama Tu im sikeTes gansa­kuTrebuli
samarTlebrivi dacvis Rirsad miiCnevs. magaliTad, adamianis si-
10

cocxle ufro metad mniSvnelovani sikeTea, vidre sakuTreba.


amitomac aris, rom sisxlis samarTlis kanonmdeb­ lobaSi adamia-
nis sicocxlis xelyofisTvis meti sasjelia gaTvaliswinebuli,
vidre sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulisTvis da, Se-
sabamisad, rodesac adamianis sicocxles exeba saqme, kanonmdeb-
els dana­ Saulis damTavrebis momenti ufro adrindel stadiaze
aqvs gadmotanili da sicocxlis dacvas iwyebs misTvis safrTxis
Seqmnis momentidan. marTalia, sakuTrebis winaaRmdeg mimarTul
danaSaulTa TavSic vxvdebiT safrTxis Semqmnel deliqts yaCa­
Robis saxiT, magram am SemTxvevaSic kanonmdebelma danaSaulis
damTavrebis momenti imitom gadmoswia adreul stadiaze da da-
naSauli damTavrebulad Tavdasxmis momentSi imitom gamoacxa-
da, rom yaCaRobis Semadgenlobis ZiriTad elements warmoadgens
Tavdasxmis ganxorcieleba iseTi Zaladobis an Zaladobis muqa-
ris gamoyenebiT, romelic adamanis sicocxlisTvis an janmrTe­
lobisTvis saSiSia.
garda imisa, rom safrTxis Semqmneli deliqtebis Sema­ dgen­
lobaTa asaxva sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, xels uwyobs
mniSvnelovan samarTlebriv sikeTeTa efeqtur dacvas, igi sxva
aucileblobiTac aris gamarTlebuli. danaSaulis mcdeloba,
wina­mdebare teqstSi warmodgenili TvalsazrisiT, mxolod pirda-
piri ganzraxviT ganxorcielebul qmedebas gulisxmobs. maSasa-
dame, SeuZlebelia danaSaulis mcdeloba eventualuri ganzraxviT
da gaufrTxileblobiT. maSin, roca qmedeba arapirdapiri ganz-
raxviT da gaufrTxileblobiTaa Cadenili da igi safrTxes uqmnis
samarTlebriv sikeTes, SeuZlebelia damnaSave danaSaulis mcde­
lobisTvis daisajos, magram aRniSnul xarvezs safrTxis Semqm-
neli deliqtis sakanonmdeblo Semadgenlobis arseboba avsebs.

8
ix. Церетели Т.В., Деликты создания опасности, «Советское государство и право», 1970,
№8, с. 56.
9
ix. wereTeli T., danaSaulis momzadeba da mcdeloba, Tb., 1961, gv. 53.
10
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 282.

15
2. Sedegiani da SedeggareSe danaSaulebi da
maTi mimarTeba safrTxis deliqtebTan

iuridiul literaturaSi miRebulia deliqtebis klasifika-


cia xelyofis,11 safrTxis Semqmnel, Sedegian da SedeggareSe de­
liq­tebad. aRniSnuli dayofa imazea damokidebuli, Tu ramdenad
gulisxmobs sisxlis samarTlis kanonis dispoziciaSi aRweri-
li qmedebis Semadgenloba konstituciur niSnad samarTlebrivi
si­
keTis xelyofas an garkveuli Sedegis dadgomas. sisxlis sa­
marTlis kanonmdeblobaSi mocemulia iseTi Semadgenlobani, rom-
lis aucilebel elements samarTlebrivi sikeTis xelyofa, gansaz-
Rvruli Sedegis dadgoma warmoadgens da maT xelyofis, igive
Sedegiani anu e. w. materialuri danaSaulebi ewodebaT. aseT dana-
SaulTa ricxvs miekuTvneba mkvleloba (ssk-is 108-e mux.), janmrT-
elobis dazianeba (ssk-is 117-e mux.) da a. S.
Sedegian danaSaulTa ganxorcielebis SemTxvevaSi mosamarTlem
unda daadginos ara mxolod qmedebis ganxorcielebis faqti,
aramed mizezobrivi kavSiri qmedebasa da damdgar Sedegs So-
ris. Tuki ganxorcielda sisxlis samarTlis kanoniT gaTvalis­
wi­
nebuli qmedeba, magram ar mohyva mas Sesabamisi Sedegi, saxeze
iqneba ara damTavrebuli, aramed daumTavrebeli danaSauli.
SedeggareSe SemadgenlobebSi qmedebis obieqturi Semadgenlo-
ba amoiwureba mxolod saSiSi Tvisebebis mqone qmedebis ganxor­
cielebiT da kanonmdebeli aseTi danaSaulis damTavrebisTvis
ar moiTxovs gansazRvruli mavne Sedegis dadgomas. Sesabamisad,
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxis gadasawyvetad
mosamarTles evaleba mxolod Sesabamisi qmedebis ganxorcielebis
faqtis dadgena.
safrTxis Semqmneli deliqtebi deliqtebis sxva saxeebisa-
gan gamoirCevian TavianTi SemadgenlobiT. sisxlis samarTalSi
deliq­ tebis yvelaze srulyofil da dasrulebul tips warmoad-
gens xelyofis deliqti. aRniSnul deliqtTa SemadgenlobaSi
srul­ yofiladaa warmodgenili qmedebis Semadgenlobis obieqtu-
ri da subieqturi niSnebi. xelyofis deliqtis ganxorcielebi-
sas damna­Save xelyofs samarTliT dacul sikeTes. rac Seexeba
deliqtTa im tips, romlebic sisxlis samarTlis mecniereba-
Si cnobilia safrTxis deliqtebis saxelwodebiT, maTi ganx-
orcielebis dros, damnaSave Tavisi danaSaulebrivi qmedebiT
samarTlebriv sikeTes mxolod safrTxes uqmnis. safrTxis Semqm-
neli deliqtebi Tavis mxriv iyofa abstraqtuli da konkretuli
safrTxis deliqtebad.12

11
termini „xelyofis deliqtebi“ gamoiyeneba im deliqtebis aRmniSvnelad,
romelsac germanul literaturaSi „Verletzungsdelikte“ ewodeba. ix. cqitiSvili T.,
mcdeloba SedegiT kvalificirebul safrTxis deliqtebSi, „samarTlis Jur­nali“,
2012, #1, gv. 197. aRniSnuli termini mogvianebiT qarTul sisxlis samarTlis li-
teraturaSi sxva avtorebmac gamoiyenes. ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis sa-
marTali, zogadi nawili I, danaSauli, Tb., 2014, gv. 39.
12
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 62-63, Rn. 161-162.

16
konkretuli safrTxis deliqti ewodeba safrTxis Semqmneli
deliqtis im Semadgenlobas, romlis obieqturi Semadgenlobis
niSnebia qmedeba, samarTlebrivi sikeTisTvis konkretuli safrTx-
is Seqmna da mizezobrivi kavSiri qmedebasa da qmedebiT Seqm-
nil konkretul safrTxes Soris. aqedan gamomdinare konkretu-
li safrTxis deliqtebi miekuTvneba Sedegian deliqtTa ricxvs.13
Sedegad am SemTxvevaSi miiCneva qmedebis SemadgenlobiT gaTva­
liswinebuli konkretuli safrTxe. yvela Sedegiani deliqti ar
aris xelyofis deliqtis identuri, vinaidan yvela Sedegi, mag-
aliTad, konkretuli safrTxe, ar gulisxmobs samarTlebrivi
sikeTis xelyofas.14 xelyofis deliqti ufro viwro cnebaa vidre
e. w. materialuri anu Sedegiani deliqti. xelyofis deliqtis
Semadgenlobis niSania ara samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis
Seqmna, aramed samarTlebrivi sikeTis xelyofa. Tumca, iuridiul
literaturaSi gamoTqmulia sawinaaRmdego mosazrebac, romlis
Tanaxmadac, `termini `xelyofa~ ar niSnavs samarTliT daculi
ama Tu im obieqtis mxolod realurad dazianebas, aramed gu-
lisxmobs iseT moqmedebasac, romelic qmnis aseTi dazianebis
safrTxes~.15
safrTxis deliqtebis im SemadgenlobaSi, romelic abstraq­
tuli safrTxis deliqtebis saxelwodebiTaa cnobili, kanon­
mdebels danaSaulis damTavrebis momenti adreul stadiaze aqvs
gadmotanili da danaSauls damTavrebulad acxadebs saSiSi
Tvisebebis mqone qmedebis ganxorcielebis momentSi. am saxis
safrTxis deliqtTa qmedebis Semadgenlobis niSani ar aris arc
samarTlebrivi sikeTis xelyofa da arc konkretuli safrTxis
Seqmna. abstraqtuli safrTxis deliqtebSi mosamarTles ar eva­
leba mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa da safrTxes Soris,
vinaidan aRniSnul deliqtebSi safrTxe qmedebis Semad­ genlobis
niSani ki ar aris, aramed qmedebis Semadgenlobis Seqmnis saka­
nonmdeblo motivi. mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa da ab-
straqtul safrTxes Soris TiTqmis SeuZlebelia, rameTu adgili
aqvs qmedebis ganxorcielebiT ara konkretuli safrTxis Seqmnas,
aramed saSiSi, saxifaTo qmedebis ganxor­ cielebas. kanon­mdebeli
imitom krZalavs aseTi qmedebis ganxorcielebas, rom maT, zogadi
cxovrebiseuli gamocdilebidan gamomdinare, SeuZ­ liaT safrTx-
is Seqmna adamianis sicocxlisa da janmrTe­ lo­bisTvis. amitomac
gadmoaqvs kanonmdebels danaSaulis damTavrebis momenti danaSau-
lis mcdelobis magvar statiaze da danaSaulis dasrule­bisaTvis
ar elodeba gansazRvruli Sedegis dadgomas, aramed sakmarisad
acxadebs, sakuTriv qmedebis ganxorcielebis faqts. Sesabamisad,

13
konkretuli safrTxis deliqts Sedegian deliqtad miiCnevs q. mWedli­
Svi­li-hedrixic. ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I,
danaSauli, Tb., 2014, gv. 56.
14
ix. Heinrich B., iqve, S. 62, Rn. 161.
15
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 11;
mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g., (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili,
wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 161.

17
abstraqtuli safrTxis deliqtebi miekuTvneba uSe­dego anu form-
alur danaSaulTa ricxvs.16
qarTul da rusul iuridiul literaturaSi dava gamoiwvia
sakiTxma imasTan dakavSirebiT, miekuTvneba Tu ara safrTxis
Semqmneli deliqtebi Sedegian danaSaulebs. mecnierTa nawilma
gamoTqva Sexeduleba, rom safrTxis Semqmneli deliqtebi ar
SeiZleba miekuTvnos Sedegian danaSaulebs, vinaidan aRniSnuli
deliqtebis damTavrebisTvis kanoni moiTxovs ara mavne Sedegis
realurad dadgomas, aramed misi dadgomis mxolod SesaZle-
blobas da aseTi tipis deliqtTa ganxorcielebisas ar arsebobs
Sedegiani SemadgenlobisTvis aucilebeli niSani-mavne Sedegis
realizacia.17
rogorc abstraqtul, ise konkretul safrTxis deliqtebsac
SedeggareSe anu formalur danaSaulad ganixilavs g. tyeSeli-
aZe.18
o. gamyreliZe danaSaulebs yofs or jgufad: Sedegian da
safrTxis Semqmnel deliqtebad, rac imas niSnavs, rom o. gamy­
reliZec safrTxis Semqmnel deliqts SedeggareSe deliqtad mi-
iCnevs.19
T. wereTeli da m. ugrexeliZe abstraqtuli safrTxis de­
liqtebs SedeggareSe, xolo konkretuli safrTxis deliqtebs,
e.w. materialur Semadgenlobebs miakuTvneben.20
konkretuli safrTxis deliqtebis `materialuri~, `rezul­
taturi SemadgenlobisTvis~ mikuTvnebas T. wereTeli konkretuli
safrTxis deliqtebSi qmedebasa da qmedebiT Seqmnil safrTx-
es Soris mizezobrivi kavSiris dadgenis aucileblobiT xsnida:
`swo­ red es aucilebloba, damtkicdes yovel konkretul SemTxve­
vaSi mizezobrivi kavSiri adamianis moqmedebasa da safrTxis
mdgo­ mareobas Soris, iZleva imis SesaZleblobas, rom dasaxe­
lebuli Semadgenlobani `materialur~ anu `rezultatur~ dana-
Saulebs mivakuTvnoT.21
n. kuznecovas SexedulebiT, samarTlebrivi sikeTis xelyofis
safrTxe anu xelyofis realuri SesaZlebloba danaSaulebrivi
Sedegis yvela niSans Seicavs. misi azriT, am debulebis dasam­
tkiceblad sakmarisia erTmaneTs SevadaroT xelyofis obieqtis

16
ix. Heinrich B., iqve, S. 63, Rn. 164.
17
ix. Дурманов Н.Д., Стадии совершения преступления по советскому уголовному праву, М.,
1955, с. 40; Горелик И.И., Квалификация преступлений, опасных для жизни и здоровья, Минск, 1973,
с. 15, 38, 147.
18
ix. tyeSeliaZe g., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komen-
tari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 204, 206.
19
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
me-2 gamocema, Tb., 2008, gv. 77.
20
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 417,
419; wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisxlis
samarTalSi, Tb., 2006, gv. 165-166, 168-171; ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi,
Tb., 1982, gv. 5-4.
21
ix. wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisx-
lis samarTalSi, Tb., 2006, gv. 171.

18
mdgomareoba danaSaulis Cadenamde da danaSaulis Cadenis Sem-
deg.22
safrTxis deliqtebze analogiuri azri aqvs gamoTqmuli n.
kudriavcevsac: `saziano Sedegis dadgomis SesaZlebloba qmedebas
ar emTxveva, aramed is adamianuri qcevis gansazRvrul rezul-
tats, Sedegs warmoadgens~.23 sabWoTa sisxlis samarTlis skolis
cnobili warmomadgeneli a. piontkovskic zogjer saziano Sede-
gis dadgomis SesaZleblobis danaSaulebriv Sedegad ganxilvas
dasaSvebad miiCnevda.24
marTebulad unda miviCnioT im avtorTa Sexeduleba, romlebic
abstraqtuli safrTxis deliqtebisgan gansxvavebiT, konkretul
safrTxis deliqtebs Sedegian Semadgenlobad miiCneven. SeiZleba
konkretuli safrTxe ar iyos sicocxlis mospobis, janmrTelo-
bis dazianebis da, zogadad, samarTlebrivi sikeTis xelyofis
iden­ turi, magram konkretuli safrTxec danaSaulebrivi Sede-
gia, garkveuli cvlilebaa garesamyaroSi, miuxedavad imisa, rom
kon­kretuli safrTxe jer kidev mxolod SesaZleblobaa gansa­
zRvruli saziano Sedegis gamowvevis, samarTlebrivi sikeTis
xel­yofisa.
saqarTvelos ssk-is me-8 muxlSi mizezobrivi kavSiris cnebis
gansazRvrebisas kanonmdebeli erTmaneTisagan ganarCevs marTlsa­
wi­naaRmdego Sedegs da konkretul safrTxes, magram kanonmdebeli
am SemTxvevaSi termin marTlsawinaaRmdego Sedegs iyenebs samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis gagebiT. samarTlebrivi si­ keTisTvis
konkretuli safrTxis Seqmna marTlac ar aris sa­marTlebrivi sik-
eTis xelyofis identuri, magram, miuxedavad amisa, igi mainc war-
moadgens garkveul danaSaulebriv Sedegs. konkretuli safrTxe
Sedegi rom ar iyos, qmedebasa da konkretul safrTxes Soris
mizezobrivi kavSiris dadgenis arc SesaZlebloba iqneboda da
arc saWiroeba. iq, sadac mizezia, igulisxmeba Sedegi da, piriqiT,
Sedegis arseboba miuTiTebs mizezobriv kavSirze qmedebasa da
garkveul Sedegs Soris.
vinaidan konkretuli safrTxec Sedegia, mizanSewonilia sa­
qarT­ velos ssk-is me-8 muxlSi cvlilebis Setana da `Sedegis~
Secvla terminiT `xelyofa~, xolo me-8 muxlis teqstis Semdeg­
nairad Camoyalibeba:
`1. Tu am kodeqsis Sesabamisi muxliT danaSauli mxolod maSin
iTvleba damTavrebulad, rodesac qmedebam samarTlebrivi sike-
Tis xelyofa gamoiwvia an aseTi xelyofis konkretuli safrTxe
Seqmna, aucilebelia mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa da
qmedebiT gamowveul xelyofas an Seqmnil konkretul safrTxes
Soris.
2. mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin, rodesac qmedeba war-
moadgenda am kodeqsis Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli mar-

22
ix. Кузнецова Н.Ф., Значение преступных последствий, М., 1958, с. 23-24.
23
ix. Кудрявцев В.Н., Обьективная сторона преступления, М., 1960, с. 172.
24
ix. Пионтковский А.А., Учение о преступлении, М., 1961, с. 176.

19
TlsawinaaRmdego xelyofis an xelyofis konkretuli safrTxis
aucilebel pirobas, uromlisodac amjerad es xelyofa ar ganx-
orcieldeboda an aseTi safrTxe ar Seiqmneboda.
3. umoqmedoba im SemTxvevaSi CaiTvleba am kodeqsis Sesa-
bamisi muxliT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego xelyofis
an konkretuli safrTxis Seqmnis aucilebel pirobad, rodesac
pirs ekisreboda moqmedebis specialuri samarTlebrivi movaleo-
ba, hqonda aseTi moqmedebis SesaZlebloba da savaldebulo da
SesaZlebeli moqmedebiT Sedegi Tavidan iqneboda acilebuli~.
ssk-is me-8 muxlis warmodgenili redaqciis garda SesaZ­
lebelia teqstis Secvlis sxva variantis SemoTavazebac. kerZod,
me-8 muxlis teqstidan SeiZleba termin `konkretuli safrTxe~-s
amoReba da `SedegSi~ isedac moiazreba rogorc `xelyofa~, ise
`konkretuli safrTxis Seqmna~.

20
II. Tavi

abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqtebi

1. termini „abstraqtuli safrTxe~

sakiTxi imasTan dakavSirebiT, gaaCnia Tu ara abstraqtul safrTx-


es konkretuli safrTxis gverdiT sakuTari, damoukidebeli mniSvn-
eloba, davis sagans warmoadgens. abstraqtuli safrTxis cnebasTan
dakavSirebiT mecnierTa erTi nawilis mier gamoTqmuli mosazrebis
Tanaxmad, safrTxis deliqtebis klasifikacia abstraqtuli da
konkretuli safrTxis deliqtebad imis mixedviT unda moxdes, unda
daadginos Tu ara mosamarTlem calkeul SemTxvevebSi safrTxis
Seqmna. am mosazrebis mixedviT, mosa­marTles konkretuli safrTxis
deliqtebSi uwevs imis dadgena, Seqmna Tu ara ganxorcielebulma
qmedebam safrTxe, xolo abstraqtuli safrTxis deliqtebSi ara.25
mecnierTa nawili ki miiCnevs, rom abstraqtul da konkretul
safrTxes Soris kvantitatiuri (raodenobrivi) gansxvaveba arse-
bobs. aRniSnuli debulebis Tanaxmad, gadamwyvetia imis garkveva
dazianebis, samarTlebrivi sikeTis xelyofis Tu rogori alba-
Toba arsebobs, es albaToba didia Tu mcire.26 u. veberi TviT ab-
straqtul safrTxesac xarisxebad yofs da erTmaneTisgan mijnavs
sust da Zlier abstraqtul safrTxes.27 mas Tavisi debulebis
sailustraciod Semdegi magaliTi mohyavs: rodesac mZRoli saWes-
Tan zis da isea mTvrali, rom manqanis tareba ar SeuZlia, ubeduri
SemTxvevis safrTxe metia, vidre maSin, roca mZRoli nasvamia, ma-
gram mTvrali ar aris da sxvebisTvis SeumCnevelia is, rom mZRols
manqanis marTvis unari daqveiTebuli aqvs.
v. bremis koncefciiT, konkretul da abstraqtul safrTxes
Soris logikuri zRvaris gavleba SeuZlebelia da abstraqtul
safrTxesTan gvaqvs saqme, Tu konkretuli safrTxis deliqtTan
es damokidebulia sakanonmdeblo teqnikaze, qmedebis Semadgenlo-
bis sakanonmdeblo aRwerilobaze. konkretuli safrTxis deli-
qtebSi qmedeba iribadaa aRwerili, xolo abstraqtuli safrTxis
deliq­ tebSi gansazRvruli qmedebaa aRwerili da CamoTvlilia
is pirobebic, romelic unda arsebobdes qmedebis abstraqtuli
safrTxis deliqtad dasakvalificireblad.28
bremis Sexeduleba nawilobriv SeiZleba gaviziaroT. kerZod,
abstraqtuli safrTxis deliqtTan gvaqvs saqme, Tu konkretuli
safrTxis deliqtTan, SegviZlia qmedebis Semadgenlobis saka­
nonmdeblo aRwerilobis gaTvaliswinebiT davadginoT. Tumca,
kanonmdebeli zogjer abstraqtuli safrTxis deliqtis Semad­
genlobas gvTavazobs rogorc garkveuli problemis gadawyvetis

25
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 20.
26
ix. Maurach/Zipf, Strafrecht, AT., Teilband 1, Müller, Heidelberg, 1992, S. 287, §20, Rn. 31.
27
ix. Arzt/ Weber/ Heinrich/ Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, S. 928, §35
Rn.50.
28
ix. Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen, 1973, S. 20.

21
samarTlebriv meqanizms. SeiZleba adgili hqondes samarTlebrivi
sikeTis xelyofas an konkretuli safrTxis Seqmnas, magram, miuxe­
davad amisa, konkretuli Semadgenloba abstraqtuli safrTxis
deliqtis Semadgenlobad ganixilebodes. amis magaliTad Sei-
Zleba moviyvanoT saqarTvelos ssk-is 225-e (jgufuri Zaladobis
orga­nizeba, masSi monawileoba), 129-e (dauxmarebloba), 407-e (geno-
cidi) muxlebi.
bremis da zogierTi sxva avtoris Sexedulebis naklovaneba
imaSi mdgomareobs, rom abstraqtuli da konkretuli safrTxis
cnebas abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebis mixed­
viT gansazRvraven. abstraqtuli da konkretuli safrTxis cne-
ba abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebis Semadgen­
lobisgan damoukideblad unda ganisazRvros. SeiZleba, zogierTi
safrTxis deliqti moSveliebulic iqnes aRniSnuli sakiTxis na-
Telsayofad magaliTis saxiT, magram safrTxis Semqmneli deli-
qtebis Semadgenlobebi mainc srulad ver dagvexmareba imis dadge-
naSi, Tu ra aris abstraqtuli da konkretuli safrTxe. zogierT
deliqts pirobiTad SeiZleba ewodos „abstraqtuli safrTxis~
deliqti, vinaidan, adgili aqvs samarTlebrivi sikeTis xelyofas
an konkretuli safrTxis Seqmnas da Sesabamisi deliqti, miuxeda-
vad amisa, abstraqtuli safrTxis deliqtad ganixileba. magali-
Tad, saqarTvelos ssk-is 225-e muxliT dasjadi qmedebis (jgufuri
moqmedebis organizeba an xelmZRvaneloba) ganxor­ cielebas Sei-
Zleba Tan axldes sxvisi nivTis dazianeba an ganad­ gureba, magram
miuxedavad amisa, aRniSnuli danaSauli abstraq­ tuli safrTxis
deliqtebs miekuTvneba, maSin, roca sxvisi nivTis dazianeba ukve
samarTlebrivi sikeTis xelyofa anu garkveuli Sedegia. Cndeba
kiTxva: Tu samarTlebrivi sikeTis xelyofa xdeba, ratom miiCneva
Sesabamisi deliqti abstraqtuli safrTxis deliqtad? pasuxi
SeiZleba Semdegi iyos: imitom, rom mosamarTles kanonmdebeli ar
sTxovs qmedebasa da qmedebiT gamowveul Sedegs an konkretul
safrTxes Soris mizezobrivi kavSiris dadgenas. am SemTxvevaSi
Cven sakiTxi normis teleologiuri ganmartebis mixedviT, normis
miznis gaTvaliswinebiT, unda gadavwyvitoT.29
mecnierTa erTi nawili saerTod uaryofs abstraqtuli safr­
Txis cnebas. maTi TvalsazrisiT, safrTxe yovelTvis konkretulia
da abstraqtuli safrTxe safrTxes ar warmoadgens.30 e. hilgen-
dorfi aRniSnavs, rom „safrTxe~ gulisxmobs mdgomareobas, roca
Cveni gamocdilebis mixedviT drois garkveul monakveTSi samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofa mosalodnelia, maSasadame, safrTxe
yvela SemTxvevaSi met-naklebad konkretulia, magram ara abstraq-
tuli. „abstraqtuli~ safrTxe ar arsebobs, xolo „abstraqtul

29
teleologiur ganmartebaze ix. ci peliusi r., iuridiuli meTodebis moZ-
Rvreba, meaTe gadamuSavebuli gamocema, germanulidan qarTulad Targmna l. ToT-
laZem, redaqtori m. turava, miunxeni, 2006, gv. 61-63; xubua g., samarTlis Teoria, Tb.,
2004, gv. 156-158.
30
ix. Bohnert J., Die Abstraktheit der abstrakten Gefährdungsdelikte-BGH, NJW 1982, 2329, in: Jus
1984, S. 83; Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 27, 185.

22
safrTxeze~ saubari azrs moklebulia.31
ar SeiZleba daveTanxmoT im avtorebs, romlebic abstraqtuli
safrTxis arsebobas uaryofen da Tvlian, rom safrTxe yovelT-
vis konkretulia. konkretuli safrTxe gulisxmobs samarTlebri-
vi sikeTis xelyofis SesaZleblobas, mdgomareobas, roca samarT­
lebrivi sikeTis obieqti saSiSroebis zonaSia moxvedrili, magram
aseTi safrTxe yovelTvis rodi arsebobs. magaliTad, maSin, roca
safrTxe konkretul obieqts, individs ki ar emuqreba, aramed
arsebobs generalizebuli saxiT da qmedeba mimarTulia mTeli
sazo­gadoebis an zogadad saxelmwifos winaaRmdeg. SeiZleba abs­
traq­tuli safrTxe konkretul individsac Seeqmnas. abstraqtuli
safr­­
Txe gulisxmobs samarTlebrivi sikeTis xelyofis SesaZ­
leblobas, magram SedarebiT naklebi xarisxiT da intensivo-
biT. abstraqtuli safrTxis dros ar arsebobs gaurkvevloba
samarT­lebrivi sikeTis momaval uvnebel arsebobasTan dakavSire-
biT. Tu abstraqtuli safrTxis dros saerTod gamovricxavdiT
samarT­lebrivi sikeTis xelyofis SesaZleblobas, gamogvecle-
boda abstraqtuli safrTxis deliqtebis dasjadobis legitima-
ciis safuZveli. abstraqtuli safrTxe gulisxmobs mdgomareo-
bas, ro­mel­
sac zogadad ki SeuZlia saziano Sedegis gamowveva,
magram konkretul SemTxvevaSi SeiZleba samarTlebrivi sikeTe ar
iyos iseT mdgomareobaSi, roca saeWvoa misi Semdgomi uvnebeli
arseboba. magaliTad, ukanono aborti abstraqtuli safrTxis
deliqtia, vinaidan ideaSi, msgavs qmedebas SeiZleba mohyves or-
suli qalis janmrTelobis xelyofa, kerZod, uSviloba da a.S.
ukanono aborti konkretuli safrTxis deliqti ar aris imde-
nad, ramdenadac, ukanono abortis dros jer kidev ar arsebobs
samarTlebrivi sikeTis xelyofis SesaZlebloba da albaToba im
xarisxiT, romelic konkretuli safrTxisTvisaa damaxasiaTebeli.
saqarTvelos ssk-is 133-e muxliT qmedebis kvalifikaciisTvis ar
aris saWiro winaswar SeuZlebeli iyos imis ganWvreta, orsuli
qalis sicocxle da janmrTeloba uvnebeli gadarCeba Tu ara.
Tu uarvyofdiT abstraqtuli safrTxis arsebobas, alogikuri
iqneboda safrTxis deliqtebis dayofa abstraqtuli da konk­
retuli safrTxis deliqtebad.


31
ix. Hilgendorf E., Die Neuen Medien und das Strafrecht, ZStW 2001, S. 662-663.

23
2. abstraqtuli safrTxis deliqtebis
zogadi daxasiaTeba

safrTxis Semqmneli deliqtebis sam saxes32 gamohyofen: 1. abs­


traqtuli; 2. konkretuli da 3. abstraqtul-konkretuli safrTxis
deliqtebi.
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi kanonmdebeli dasjadad
acxadebs sakuTriv moqmedebas, romelic xasiaTdeba saSiSi Tvise­
bebiT. danaSaulis Semadgenloba mTavrdeba sakanonmdeblo Semad­
genlobaSi aRwerili qmedebis ganxorcielebiT da ar moi­ Txovs
Semdgomi Sedegis dadgomas xelyofis an konkretuli safrTxis
saxiT.
abstraqtuli safrTxis deliqtebi moicaven iseT moqmedebebs,
romelTa SemTxvevaSi daculi samarTlebrivi sikeTis realuri
xelyofa da misTvis konkretuli safrTxis Seqmna savaldebulo
ar aris.33 abstraqtuli safrTxis deliqtebi ewodeba iseT deli-
qtebs, romlebSic saSiSi situacia qmedebis Semadgenlobis niSans
ki ar warmoadgens, aramed mxolod motivia, safuZvelia sisxlis
samarTlis normis arsebobisa.34
o. gamyreliZe gansxvavebulad asabuTebs safrTxis deliqtebis
arsebobis safuZvels sisxlis samarTalsa da administraciul
samarTalSi: „samarTlebrivi sikeTis dazianeba an misTvis aseTi
dazianebis safrTxis Seqmna samarTlebrivi aqtis gamocemis ro­
gorc motivs, ise damnaSavis dasjis safuZvels warmoadgens. ad-
ministraciul deliqtebSi ki, piriqiT, samarTlebrivi sikeTis
dazianebis safrTxe mxolod normis gamocemis sakanonmdeblo
motivia da ara dasjis safuZveli~.35 o. gamyreliZis SexedulebiT,
safrTxe administraciul sisxlis samarTalSi normis Seqmnis
sakanonmdeblo motivia, xolo dasjadobis safuZvlad aq kanon­

32
qarTul iuridiul literaturaSi tradiciulad safrTxis Semqmnel deli-
qtebs or nawilad yofen-abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebi. ix.
gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2 gamocema,
Tb., 2008, gv. 77; gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 18;
wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisxlis samar-
TalSi, Tb., 2006, gv. 164; misive, sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv.
176; ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 3; Todua n., safrTxis
Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT, Jurn.
“marTlmsajuleba da kanoni”, 2007, #2/3, gv. 153; mamulaSvili g, wignSi: lekveiSvili
m, Todua n, mamulaSvili g, sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema,
Tb., 2014, gv. 148. safrTxis deliqtebis tradiciul orsaxovan dayofaze germanul
sisxlis samarTalSi ix. Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 15-22. safrTxis
Semqmneli deliqtebis samsaxovani dayofa qarTul sisxlis samarTalSi pirve-
lad m. turavam SemogvTavaza. ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis
mimoxilva, merve gamocema, Tb., 2010, gv. 76-77.
33
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 283.
34
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 281-282; Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen,
1973, S. 9; Heinrich B., Der Erfolgsort beim abstrakten Gefährdungsdelikt, GA 1999, S. 74.
35
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 15-16.

24
mdeblis nebisadmi SiSveli daumorCilebloba gamodis.36
abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqtebis dros kanon­
mdebelma gansazRvruli qmedeba imdenad saSiSad miiCnia, rom
uari Tqva konkretuli safrTxis Seqmnis aucileblobaze.37 ab-
straqtuli safrTxis deliqtebs kanonmdebeli maSin mimarTavs,
roca saqme exeba gansakuTrebuli mniSvnelobis samarTlebrivi
sikeTis dacvas. rac ufro mniSvnelovania samarTlebrivi sikeTe,
miT ufro gamarTlebulia konkretuli safrTxis nacvlad ab-
straqtuli safrTxis Seqmnis akrZalva.38 abstraqtuli safrTxis
deliqtebis amkrZalav normas aseve miiCneven zeindividualuri
samarTlebrivi sikeTis dacvis sakanonmdeblo meqanizmad.39
abstraqtuli safrTxis danaSaulebSi safrTxe prezumirebu-
lia TviT kanonmdeblis mier. aseTi Semadgenlobis Seqmnis dros,
kanon­mdebeli aRiarebs, rom sisxlis samarTlis kanonis dispozi-
ciaSi aRweril qmedebas zogadad, cxovrebiseuli gamocdilebis
Sesa­bamisad, SeuZlia ziani miayenos samarTliT dacul gansaz-
Rvrul interess.40 amitom, sasamarTlos kompetenciaSi ar Se-
dis xelyofis konkretuli obieqtisaTvis konkretuli safrTxis
Seqmnis dadgena da arc misi uaryofa. sasamarTlosTvis aseTi
uflebis micema iqneboda kanonis revizia da daupirispirdeboda
kanonmdeblis nebas qmedebis dasjaze, romlis tipiurad saSiSi
xasiaTi TviTon daadgina. am mosazrebiT abstraqtuli safrTxis
danaSauli miekuTvneba e.w. formalur danaSaulebs.41
saqarTvlos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT gaTvalis­
winebulia pasuxismgebloba adamianis sicocxlisTvis abstraqtu-
li safrTxis Semqmneli iseTi deliqtebisTvis, rogoricaa ukanono
aborti (133-e mux.)42, dauxmarebloba (129-e mux.), gansacdelSi mi-
toveba (128-e mux.), avadmyofis gansacdelSi mitoveba (130-e mux.)
da sxva.
abstraqtuli safrTxis deliqtia aseve saqarTvelos ssk-is
229-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli (afeTqeba). 229-e mux-
lis pirveli nawilis dispozicia Semdegi Sinaarsisaa: `asafeTqe-
beli an sicocxlisa da janmrTelobisaTvis saSiSi sxva mowy-
obilobis an nivTierebis gadatana, ganTavseba, gasrola, afeTqeba
an sxva moqme­deba, Cadenili sicocxlis mospobis, sxeulis mZime
dazianebis, mniSvnelovani qonebrivi zianis an sxva mZime Sedegis
gamowvevis mizniT~. rogorc dispoziciidan Cans, qmedebis 229-e

36
iqve, gv. 22.
37
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3 Aufl., Stuttgart, 2012, S. 63 Rn. 164.
38
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 283.
39
iqve, gv. 285, sqolio me-20.
40
ix. Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen, 1973, S. 9.
41
ix. Церетели Т., Деликты создания опасности, «Советское государство и право», 1970, №8,
с. 56.
42
ukanono abortis dasjadobaze vrclad ix. cqitiSvili T., ukanono aborti
_ ganzrax mkvleloba Tu safrTxis Semqmneli deliqti?, krebulSi: feraZe g. (red.),
samarTlisa da politikuri azrovnebis istoriis narkvevebi, wigni I, Tb., 2010, gv.
515-559.

25
muxlis pir­ veli nawiliT dasakvalificireblad ar aris saWiro,
rom vinmes ziani miadges an konkretuli safrTxe Seeqmnas. si-
cocxlis mospobis an sxeulis dazianebis mizniT asafeTqebeli
mowyo­ bilobis gadatana an ganTavseba jer kidev ar gulisxmobs
konkretuli safrTxis arsebobas. rac Seexeba sicocxlisa da
janmrTelobisTvis saSiSi asafeTqebeli mowyobilobis afeTqebas,
igi yovelTvis ar qmnis konkretul safrTxes da rac mTavaria,
arc kanonmdebeli moiTxovs amas. roca kanonmdebeli konkretuli
Semadgenlobis Seqmnisas moiTxovs qmedebis dasasjelad konk­
retuli safrTxis Seqmnas garkveuli Sedegis saxiT, mas gamoxat-
avs sityvebiT: `...safrTxe Seqmna~, `saSiS mdgomareobaSi Caayena~
da a.S. abstraqtuli safrTxis deliqtTa SemadgenlobebSi ki
kanon­mdebeli mxolod qmedebas aRwers msgavs Sedegze miTiTebis
gareSe. aRniSnulidan gamomdinare, marTebulad ar SeiZleba CaiT-
valos mosazreba imasTan dakavSirebiT, rom saqarTvelos ssk-is
229-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli konkretuli safrTx-
is deliqts warmoadgendes.43
abstraqtuli safrTxis deliqtis magaliTad germanul iurid-
iul literaturaSi xSirad asaxeleben iseT danaSauls, rogori-
caa cecxlis wakideba (germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis
306a paragrafis I punqti).44 am SemTxvevaSi dasjadobis safuZvels
warmoadgens is, rom sacxovrebeli binisaTvis cecxlis wakide-
ba, cxovrebiseuli gamocdilebis Sesabamisad, sxva adamianTa si-
cocxlisa da janmrTelobisaTvis mniSvnelovan safrTxes qmnis.
magram, cecxlis wakideba mxolod im SemTxvevaSi iqneba abstraq­
tuli safrTxis deliqti, rodesac damnaSave darwmu­ nebulia, rom
saxlSi, romelsac cecxls ukidebs, aravin ar imyofeba,45 xolo,
maSin, rodesac damnaSave ar aris amaSi darwmunebuli da marT-
lac aRmoCndeba saxlSi cecxlis wakidebis dros adamiani, Cven
gveqneba ara abstraqtuli, aramed konkretuli safrTxis deliqti.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi mocemulia aseve
iseTi abstraqtuli safrTxis deliqtebi, rogoricaa: banditizmi
(224-e mux.); birTvul an radiaqtiur obieqtze avariis an ubeduri
SemTxvevis Sesaxeb informaciis dafarva an damaxinjeba (233-e mux.)
da sxva. aRniSnuli deliqtebi mimarTulia sazogadoebrivi uSiS-
roebisa da wesrigis winaaRmdeg. dasaxelebul muxlebSi mka­ fiod
aris aRwerili konkretuli qmedebebi, romlis ganxor­ cie­
lebaSic
gamoixateba abstraqtuli safrTxis Semqmneli dana­ Saulebi da
maTi CadeniT iqmneba samarTlebrivi sikeTis xelyofis generali-
zebuli safrTxe.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi abstraqtuli safrTxis de­
liq­ tebis legitimacias sakamaTodac miiCneven da gamoTqvamen
Sexedulebas, rom aRniSnuli tipis deliqtebi braleulobis prin­
cipTan winaaRmdegobaSi modis, ramdenadac abstraqtuli safrTx-

43
ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 627.
44
ix. Frister H., Strafrecht, AT, 4. Aufl., München, 2009, S. 32.
45
ix. Frister H., iqve, gv. 32.

26
is deliqti warmoadgens qmedebas, romelic calkeul SemTxvevaSi
ar afuZnebs safrTxes samarTliT daculi sikeTisaTvis.46 mar-
Talia, abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqti ar afuZnebs
konk­
retul, realur safrTxes samarTliT daculi sikeTisTvis,
magram aRniSnuli deliqtis dasjadoba kiTxvis niSnis qveS ar
SeiZleba dadges. teqnikuri revoluciis pirobebSi sul ufro
izrdeba abstraqtuli safrTxis Semqmnel deliqtTa dasjadobis
auci­lebloba, rac kidev ufro cxadyo bolo dros iaponiaSi
atomur energosadgurSi momxdarma tragediam. maSin, roca te-
qnikuri mecnierebis ganviTarebis paralelurad matulobs iseT
moqme­
debaTa wre, romelsac farTo masStabis zianis gamowve-
va SeuZlia, kanonmdebeli qmedebas misi saSiSroebis masStabis
gaTvalis­winebiT dasjadad acxadebs zianis gamowvevis an kidev
konkretuli safrTxis Seqmnis gareSec.

3. abstraqtuli safrTxis deliqtebis moZRvrebis


ganviTarebis istoria

3.1. generaluri safrTxis Teoria

generaluri safrTxis Teoriis mixedviT, abstraqtuli sa­


frTxis Seqmnis kriminalizacia imiT aris ganpirobebuli, rom
kanonmdebels surs akrZalos da gakicxos iseTi qmedeba, romelsac
SeiZleba generalurad, tipurad Sedegad mohyves samarTlebrivi
sikeTis xelyofa. abstraqtuli safrTxis Semqmneli qmedeba imitom
ki ar aris akrZaluli, rom igi gansazRvrul sikeTes xelyofs
an safrTxes uqmnis mas, aramed imitom, rom igi miekuTvneba im
qmedebaTa jgufs, romlebsac xSirad mosdevs samarTlebrivi si­
keTis xelyofa47. aRniSnulidan gamomdinare, umniSvneloa sa­kiTxi
imis Sesaxeb, qmedebam calkeul SemTxvevaSi dazianeba gamoiwvia
an konkretul SemTxvevaSi amisTvis vargisia Tu ara. maSasadame,
calkeuli qmedebis subsumfcia abstraqtuli safrTxis Semqmnel
deliqtebTan ar xdeba imisTvis, rom qmedeba mocemul SemTxvevaSi
CaiTvalos saSiSad 48.

46
ix. Frister H., Strafrecht, AT, 4. Aufl., München, 2009, S. 33. braleulobis konstituci-
ursamarTlebriv princi pTan abstraq­tuli safrTxis deliqtebis Seusabamobaze ix.
aseve. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 232; Volz
M., Unrecht und Schuld abstrakter Gefährdungsdelikte, Göttingen, 1968, S. 133. sawinaaRmdego mo-
sazreba ix. Ahn W-H., Zur Dogmatik abstrakter Gefährdungsdelikte, München, 1995, S. 111. dasaxe-
lebuli naSromis avtori abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqtis dasjadobas
gamarTlebulad miiCnevs samarTlebrivi sikeTisa da sajaro interesebis dacvis
miznidan gamomdinare, miuxedavad imisa, rom SesaZloa mTel rig SemTxvevebSi SeuZ-
lebeli iyos safrTxis Seqmnis zustad dadgena. ix. Ahn W-H., dasax. naSr. gv. 110-111.
47
ix. Kindhäuser U., Gefährdung als Straftat, Rechtstheoretische Untersuchungen zur Dogmatik
der abstrakten und konkreten Gefährdungsdelikte, Frankfurt/M, 1989, S. 230.
48
ix. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S.144;
Ahn W-H., Zur Dogmatik abstrakter Gefährdungsdelikte, München, 1995, S. 3.

27
aRniSnuli Teoriis mixedviT, rogorc cnobili germaneli
mecnieri k. bindingi aRniSnavs, saSiSroeba ar warmoadgens cal­
keuli qmedebis atributs, aramed garkveuli jgufis qmedebaTa
Tvisebas. aseTi qmedebani generalurad arian saSiSi. cxovrebi­
seuli gamocdileba gvaswavlis, rom maT kanonzomierad SeuZliaT
xelyofis gamowveva49. Tanamedrove sisxlis samarTlis TeoriaSi
generaluri safrTxis Teorias bevri momxre hyavs50.
generaluri safrTxis Teoriis mixedviT, konkretuli safrTx-
is Seqmnis dros gansazRvruli qmedebiT gansazRvruli zianis
gamowveva savaraudoa, abstraqtuli safrTxis Semqmneli qmedebis
akrZalvis mizans warmoadgens aseTi qmedebis winaaRmdeg brZola,
vinaidan igi xSirad gansazRvruli saxis xelyofas iwvevs51.
zogierTi mecnieri aRniSnavs, rom abstraqtuli safrTxis
de­liq­tebSi qmedebis Semadgenlobis Sesabamisi qmedebis ganxor­
cieleba materialuradac marTlsawinaaRmdegoa. normis mizania
aseTi kategoriis qmedebis akrZalva, imitom, rom statistikurad
aseTi qmedeba xelyofas iwvevs. abstraqtuli safrTxis Semqmneli
deliqtis ganxorcielebisas dRis wesrigSi ar dgeba konkretuli
qmedebis saSiSroebis mniSvnelobis damtkiceba an misi uaryofa52.
generaluri safrTxis Teoriis dadebiT mxared SeiZleba CavT-
valoT is, rom igi statistikur monacemebs eyrdnoba, rac kargi
garantiaa imisTvis, rom ar moxdes yvelanairi qmedebis kriminal-
izacia da sisxlis samarTlis politikis mizanSeuwoneli gam-
kacreba. is, rom garkveul qmedebas xSirad mosdevs sama­rTlebrivi
sikeTis xelyofa, udaod miuTiTebs qmedebis saSiS­roebaze, magram
mxolod statistikuri monacemebi ar SeiZleba qmedebis kriminal-
izaciisTvis erTaderT kriteriumad miviCnioT.

3.2. abstraqtuli safrTxis Teoria

maSin, roca generaluri safrTxis Teoria statistikur monace-


mebs eyrdnoba da iseT qmedebas afasebs saSiSad, romelic xSirad
iwvevs xelyofas, abstraqtuli safrTxis Teoria gadamwyvet mniS-
vnelobas aniWebs qmedebis relevanturobas. amis magaliTad ger-
manul sisxlis samarTlis mecnierebaSi mohyavT cecxlis wakide-
ba (germanuli ssk-is 306-e paragrafis me-2 qvepunqti)53. SeiZleba
aRniSnuli qmedeba xSirad ar xdebodes, magram mas SeuZlia zianis

49
ix. Binding K., Die Normen und ihre Übertretung, Band I, Neudruck der 4. Auflage Leipzig 1922,
1965, Verlag Aalen, S. 379.
50
ix. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 145;
Heinrich B., Strafrecht, AT, 3 Aufl., Stuttgart, 2012, S. 63 Rn. 164; Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des
Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 264; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Auflage,
Heidelberg, 2010, S. 8, Rn. 29. abstraqtuli safrTxis deliqts generaluri saSiSroebis
Semcvelad ganixilaven aseve sxva avtorebic. ix. Hau H., Die Beendigung der Straftat und
ihre rechtlichen Wirkung, Berlin, 1974, S. 90.
51
ix. Ahn W-H., Zur Dogmatik abstrakter Gefährdungsdelikte, München, 1995, S. 4.
52
ix. Ahn W-H., iqve, S. 4-5.
53
ix. Kindhäuser U., iqve, S. 239.

28
gamowveva, Sesabamisad, SeiZleba CaiTvalos abstraqtuli safrTx-
is deliqtad.
abstraqtuli safrTxis Teoria abstraqtuli safrTxis deliq­
tebSi uSvebs kanonmdeblis mier safrTxis prezumfcias, varauds.
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi samarTlebrivi sikeTis xe-
lyofa ar warmoadgens am deliqtis mniSvnelovan wina­ pirobas.
Sesabamisad, abstraqtuli safrTxis deliqtebi ar gulisxmoben
safrTxis Seqmnis Sedegs. ufro metic, aRniSnuli Teoria, gene­
raluri safrTxis Teoriisgan gansxvavebiT, qmedebis saSiSroe-
bis fenomens samarTlebriv mniSvnelobas ar aniWebs54. yovelive
aRniSnuls k. bindingi safrTxis Seqmnis mtkicebis mo­ ments ukav­
Sirebs. misi azriT, maSin, roca safrTxis Seqmna rTuli dasamt-
kicebelia, kanonmdebeli safrTxes gansazRvruli kanonzo­ mieri
saSiSi qmedebis saxiT Seqmnilad miiCnevs da qmedebis saSiSroe-
baze prezumfcias juris et de jure gamoxatavs55. moyvanili debulebis
mixedviT, kanonmdebeli abstraqtuli safrTxis de­ liqts maSin
mimarTavs, roca safrTxis Seqmnis damtkiceba sirTuleebTanaa
dakavSirebuli. abstraqtuli safrTxis Teoriis mixedviT, unda
arsebobdes dazianebisTvis sakmarisi minimaluri piroba. aseT
pirobas ki warmoadgens akrZaluli qmedeba, romelic dazianebi-
sTvis ara umniSvnelo, aramed mniSvnelovan qmedebas warmoadgens
(schadensrelevante Handlung). qmedebas unda SeeZlos mizezobrivad
zianis gamowveva.
rogorc aRiniSna, abstraqtuli safrTxis Teoriis mixedviT,
abstraqtuli safrTxis deliqtebis aucilebel winapirobas xe-
lyofisTvis mniSvnelovan qmedebaze prezumfcia (varaudi) war-
moadgens. magram, aRniSnuli Tvalsazrisi mTel rig sirTule­
ebTanaa dakavSirebuli. kerZod, Tu Cven am Teorias gaviziarebT
da varauds qmedebis kriminalizaciisa da saSiSroebis ganmsaz-
Rvrel mniSvnelobas mivaniWebT, qmedebis materialur marTlwina­
aRmdegobas varaudze davafuZnebT, rac zogierTi mecnieris mar-
Tebuli SexedulebiT arabraleulobis prezumfciis princips
ewinaaRmdegeba56.
e. graulis TvalsazrisiT, safrTxeze varaudi winaaRmdegoba-
Si modis arabraleulobis prezumfciis principTan, Tu igi mt-
kicebis wesad iqneba gagebuli.57 rogorc grauli aRniSnavs, ram-
denadac arabraleulobis prezumfciis principi konstituciurad
uzrun­ vel­yofilia, sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis da-
fuZneba varaudze dauSvebelia58.
h. fristeri aRniSnavs, rom abstraqtuli safrTxis deliq­
tebisTvis pasuxismgeblobis daweseba ar ewinaaRmdegeba braleu-
li pasuxismgeblobis princips da igi Seesabameba am moTxovnas,

54
ix. Graul E., iqve, S. 151.
55
ix. Binding K., Die Normen und ihre Übertretung, Band I, Neudruck der 4. Auflage Leipzig 1922,
1965, Verlag Aalen, S. 380.
56
ix. Ahn W-H., iqve, 1995, S. 7.
57
ix. Graul E., iqve, gv. 287.
58
ix. Graul E., iqve, gv. 349.

29
Tu igi, erTi mxriv, emsaxureba mniSvnelovani samarTlebrivi
sikeTis dacvas, da, meore mxriv, isea formulirebuli, rom akrZa-
luli qmedeba umetes SemTxvevaSi saSiSia da sul mcire samarT-
lebrivi sikeTis xelyofis SesaZleblobas Seicavs.59
marTalia, abstraqtuli safrTxe samarTlebrivi sikeTis xel­
yofis albaTobas gulisxmobs da albaToba subieqturi egebi-
sobaa, rasac pasuxismgebloba ver daefuZneba, magram abstraq-
tuli safrTxe ar SeiZleba samarTlebrivi sikeTis xelyofis
alba­Tobamde daviyvanoT. igi gulisxmobs iseT mdgomareobas,
romelsac samarTlebrivi sikeTis xelyofis gamowveva da sxva
sinamdviled gardaqmna SeuZlia, rac realur safuZvels ar aris
moklebuli. abstraqtuli safrTxe gulisxmobs obieqturad saSiS
mdgoma­
reobas. ramdenadac abstraqtul safrTxes samarTlebrivi
sikeTis xelyofis gamowvevis da sxva sinamdviled gardaqmnis
unari gaaCnia, abstraqtuli safrTxis Semqmneli qmedebisTvis
pasuxis­
mgeblobac ar SeiZleba braleuli pasuxismgeblobis prin-
cipidan gadaxvevad miviCnioT.

3.3. k. bindingis Teoria

k. bindingi arc generaluri da arc abstraqtuli safrTxis


Teorias ar miiCnevda abstraqtuli safrTxis deliqtebis legiti-
maciisTvis sakmaris safuZvlad. igi sisxlissamarTlebriv mniSvn-
elobas mxolod konkretul safrTxes aniWebda. maSin, roca mecni-
erTa umravlesoba abstraqtuli safrTxis deliqtebSi konkretul
safrTxes uaryofs, k. bindingi cdilobda abstraqtuli safrTxis
deliqtebis drosac konkretuli safrTxis arseboba daesabuTe-
bina60. bindingis TvalsazrisiT, ara mxolod xelmyofi, aramed
safrTxis deliqtic gulisxmobs samarTlebriv sikeTeze Tavdasx-
mas materialuri gagebiT, ramdenadac safrTxis deliqtebi xe-
lyofen samarTlebrivi sikeTis usafrTxo arsebobas (Gefährdung ist
immer Erschütterung der Daseinsgewissheit).61amasTan erTad, Tavdasxma mas
esmis ara abstraqtulad, aramed konkretulad. misi mosazrebiT,
rogorc safrTxe, ise saziano Sedegis gamowvevis unari yovelT-
vis konkretulad unda ganimartos da damnaSaves calkeul SemTx-
vevebSi unda daumtkicdes.
bindingis TvalsazrisiT, safrTxis Seqmna normis Seqmnis mo-
tivs ar warmoadgens. safrTxis Semqmneli qmedebis akrZalviT
xdeba samarTlebrivi sikeTis xelyofis akrZalva. safrTxis Se-
qmna bindingis mixedviT, gulisxmobs im mdgomareobis cvlilebas,
romelSic samarTlebrivi sikeTe manamde imyofeboda. safrTxis
Seqmnis Semdeg kiTxvis niSnis qveS dgeba samarTlebrivi sikeTis
Semdgomi uvnebeli arsebobis sakiTxi.62 igi ar aRiarebs im mo-

59
ix. Frister H., Strafrecht, AT, 5. Aufl., München, 2011, S. 36, § 3 Rn. 25.
60
ix. Binding K., iqve, gv. 383.
61
ix. Binding K., iqve, gv. 372, 374.
62
ix. Binding K., iqve, gv. 372.

30
sazrebas, romlis mixedviTac safrTxis sferoSi samarTlebrivi
sikeTis moxvedra an armoxvedra SemTxveviTobazea damokidebuli.
bindingi deliqtebs sam jgufad yofs: xelyofis, safrTxis
Semqmneli deliqtebi da e.w. daumorCileblobis deliqti (unge-
hörsam). am ukanasknel jgufs igi miakuTvnebs abstaqtuli safrTx-
is deliqts.
bindingis TvalsazrisiT, safrTxis Semqmnel deliqts miekuT-
vneba is deliqti, romelic kanoniT akrZaluli saSualebis gamo-
yenebasTan aris dakavSirebuli (rogoricaa falsificirebuli mt-
kicebuleba; yalbi dokumenti da a. S).63 qmedebis saSiSroeba, misi
SexedulebiT, saSualebis vargisianobiT ganisazRvreba. safrTxis
Semqmneli qmedebis ganxorcielebas adgili aqvs samarTliT dac-
uli obieqtis winaaRmdeg safrTxis Sesaqmnelad vargisi saSu-
alebis srulad gamoyenebisas.64 safrTxis Seqmnis mizniT saSu-
alebis arasruli gamoyeneba bindingis mixedviT, mcdelobad unda
Sefasdes. damnaSavis ganzraxviT unda iyos moculi safrTxis
Sesaqmnelad gamoyenebuli saSualebis vargisianoba.65
bindingis Teoriis ganxilvis Semdeg SeiZleba Semdeg daskv-
namde mivideT: yaCaRoba, rogorc safrTxis Semqmneli deliqti
maSin aris ganxorcielebuli, roca Tavdamsxmeli adamianis si-
cocxlisa da janmrTelobisTvis saSiS saSualebas iyenebs, ma-
gram safrTxis Semqmneli deliqti ar iqneba ganxorcielebuli,
Tu Tavdamsxmeli gamoiyenebs ara namdvil iaraRs, aramed iaraRis
makets, vinaidan iaraRis maketiT adamianis sicocxlisa da janmr-
TelobisTvis safrTxis Seqmna SeuZlebelia. bindingis Teoria am
TvalsazrisiT, udavo mxardaWeras imsaxurebs.
safrTxis Semqmnel deliqtebSi qmedebis dasjadoba, bindingis
TvalsazrisiT, qmedebis saSiSroebazea damokidebuli, romelic
ex ante fasdeba.
o. gamyreliZe akritikebs k. bindingis Teorias da aRniSnavs,
rom `k. bindingis Secdoma konkretuli safrTxis araswor gage-
baSi unda veZioT. igi Zlier farTod ganmartavs am cnebas. misi
azriT, konkretuli safrTxe gvaqvs maSin, roca dasacavi samar-
Tlebrivi sikeTis sawinaaRmdego saSualeba bolomdea gamoyeneb-
uli, Tuki es saSualeba aseTi safrTxis SeqmnisTvis vargisia.
amiT man TiTqos SeZlo abstraqtuli deliqtebis erTi nawili
konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtTa jgufSi CaerTo~.66
o. gamyreliZe saTanadod asabuTebs bindingis mimarT gamoTqmul
kritikul SeniSvnas. misi marTebuli Tvalsazrisis mixedviT,
konkretuli safrTxis dasasabuTeblad jer kidev ar aris sakma-
risi im faqtis dadgena, rom gansazRvruli moqmedeba gansazRvru-
li Sedegis gamosawvevad vargisia. magaliTad, gada­ Warbebuli
siCqariT moZraoba konkretuli safrTxis dasafuZ­ neblad vargi-
sia, magram Tu mZRoli cariel gzaze moZraobda, qmedeba ab-

63
ix. Binding K., iqve, gv. 384.
64
ix. Binding K., iqve, gv. 385.
65
ix. Binding K., iqve, gv. 386.
66
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 19.

31
straqtuli (da ara konkretuli) safrTxis deliqtad unda Se-
fasdes. am SemTxvevaSi qmedebis Sefaseba konkretuli safrTxis
deliqtad SeuZlebelia ara imis gamo, rom qmedeba iyo uvargisi
konkretuli safrTxis Sesaqmnelad, aramed sxva garemoebis (qu-
Cis sicarielis) gamo. e. i. `konkretuli safrTxis Seqmna vargisi
saSualebis garda, damokidebulia sxva garemoe­ bebzec, romlebic
vargis saSualebebze arian gadajaWvuli~.67
o. gamyreliZis mier gamoTqmuli Tvalsazrisi SegviZlia sxva
magaliTzec ganvixiloT. magaliTad, yaCaRobis mizniT cecxlsas-
roli iaraRiT SeiaraRebuli borotmoqmedi SeiWra sxvis binaSi,
magram binis mesakuTre borotmoqmeds binaSi gardacvlili dax-
vda. borotmoqmedi, romelsac iaraRis tarebis ufleba hqonda,
flobda cecxlsasrol iaraRs, romelic sxvisi sicocxlisT-
vis safrTxis Sesaqmnelad vargisi iyo, magram faqtobrivi gare­
moebidan (binis SigniT cocxali adamianis aryofna) gamomdinare
qmedeba mainc ar SeiZleba konkretuli safrTxis gamowvevisTvis
vargisad CaiTvalos. aqedan gamomdinare, aRniSnuli qmedeba unda
dakvalificirdes ara yaCaRobad, aramed yaCaRobis uvargis mcd-
elobad.68 maSasadame, ara mxolod konkretuli, aramed abstraq-
tuli safrTxis deliqtebis gansaxorcielebladac saWiroa ara
mxolod gamoyenebuli saSualebis vargisianoba safrTxis Ses-
aqmnelad, aramed sxva garemoebebic. warmodgenili msjelobis
Semdeg Cndeba kiTxva: Tu cariel saavtomobilo gzaze gadaWar­
bebuli siswrafiT moZraoba abstraqtuli safrTxis deliqtia,
ratom ar SeiZleba abstraqtuli safrTxis deliqtad miviCnioT
SeiaraRebuli adamianis SeWra im binaSi, romelSic damnaSavis
warmodgeniT cocxali, magram realurad gardacvlili adamiani
imyofeba? yaCaRobis, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqtis
gansaxorcieleblad aucilebelia, rom Tavdasxmis ganxorciele­
bisas konkretuli piris mimarT gamoyenebuli iqnes sicocxlisa
da janmrTelobisTvis saSiSi Zaladoba an aseTi Zaladobis muqa-
ra. sicocxlisa da janmrTelobisTvis saSiSi Zaladobaa Tun-
dac cecxlsasroli iaraRiT SeiaraRebuli piris mier Tavdasx-
mis ganxorcieleba da misi mxridan muqara. gamoyenebuli iaraRi
vargisi unda iyos konkretuli safrTxis Sesaqmnelad, magram
amasTan erTad aucilebelia imis gaTvaliswinebac, Tu sad da
ra pirobebSi xdeba iaraRis gamoyeneba. Tu damnaSavis mier sx-
vis binaSi SeWris dros binaSi cocxali adamiani ar imyofeboda,
miuxedavad iaraRis vargisianobisa, ar SeiZleba iTqvas, rom ganx-
orcielebuli qmedebiT Seiqmna is safrTxe, romelic qmedebis

67
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 19-20. analogiuri mosazreba ix. Wolter J., Konkrete
Erfolgsgefahr und konkreter Gefahrerfolg im Strafrecht-OLG Frankfurt, NJW 1975, 840, Jus 1978, S. 750.
volteric aRniSnavs, rom konkretuli safrTxe arsebobs Tu ara es SeiZleba
dadgindes ara mxolod imis mixedviT, Tu ra siswrafiT moZraobda mZRoli, aramed
sxva garemoebaTa gaTvaliswinebiTac. kerZod, iyo Tu ara gza carieli, roca mZ-
Roli maRali siswrafiT moZraobda.
68
xolo, Tu damnaSave sxvis moZrav nivTs marTlsawinaaRmdego misakuTrebis
mizniT daeufla, qmedeba SeiZleba qurdobad dakvalificirdes.

32
yaCaRobis muxliT kvalifikaciisTvisaa saWiro. cariel avtoma-
gistralze gadaWarbebuli siswrafiT avtomanqaniT gadaadgileba
abstraqtul safrTxes qmnis, vinaidan aRniSnuli qmedeba vargisia
konkretuli safrTxis Sesaqmnelad, magram, Tu igive qmedeba anu
avtomanqaniT maRali siswrafiT moZraoba ara avtomagistralze,
aramed SemoRobil pirad sakuTrebaSi myof nakveTSi ganxor-
cieldeba, sadac sxva adamiani axlo-maxlo ar imyofeba, qmedeba
abstraqtuli safrTxis Semcvel qmedebad ver Sefasdeba. rode-
sac mZRoli cariel avtomagistralze gadaWarbe­ buli siswrafiT
moZraobs, ideaSi arsebobs imis SesaZlebloba, rom sapirispi-
ro mimarTulebiT wamovides manqana da misi Sejaxebis Sedegad
gamoiwvios samarTlebrivi sikeTis xelyofa, magram Tu maRali
siCqariT mZRoli ara avtomagistralze, aramed SemosazRvrul
sakuTar nakveTSi gadaadgildeba, sadac sxva aravin ar imyofeba,
aseTi safrTxe sxva adamianisTvis ideaSic ar iqmneba.
zemoT mocemuli msjelobis Semdeg ibadeba kiTxva: xom ar
xdeba abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebis erTma­
neTSi areva? dasmul SekiTxvaze uaryofiTi pasuxi unda gae-
ces. abstraqtuli safrTxe gulisxmobs konkretuli safrTxis
gamowvevis potencias, unars, magram qmedeba TavisTavad ver Se-
fasdeba konkretuli safrTxis gamowvevisTvis vargisad mxolod
gamoyenebuli saSualebis mixedviT. unda gaviTvaliswinoT aseve
qmedebis ganxorcielebis pirobebic. aseve ar unda dagvaviwydes,
rom abstraqtuli safrTxis deliqti zogierT SemTxvevaSi ar
gamoricxavs e.w. Sualedur Sedegs (nivTis dazianeba cecxlis
wakidebiT, afeTqebiT an sxva sayovelTao saSualebiT-ssk-is 187-e
muxlis me-2 nawili) da konkretuli safrTxis arsebobas (daux-
marebloba-ssk-is 129-e mux., gansacdelSi mitoveba-ssk-is 128-e
mux.) da imis dadgena, Tu romel deliqtTan gvaqvs saqme, xdeba
qmedebis sakanonmdeblo aRwerilobis gaTvaliswinebiT da normis
teleologiuri ganmartebis safuZvelze.
saqarTvelos ssk-is 179-e muxlis mixedviT, yaCaRoba gulisxmobs
sxvisi moZravi nivTis marTlsawinaRmdego misakuTrebis mizniT
sicocxlisa da janmrTelobisTvis saSiSi ZaladobiT an aseTi Za-
ladobis gamoyenebis muqariT Tavdasxmas, magram aseT Tavdasxmas
adgili ar eqneba Tu saxeze ar aris danaSaulebrivi qmedebisTvis
vargisi obieqti. analogiurad unda gadawydes sakiTxi maSinac,
roca adamians hgonia, rom adamians esxmis Tavs, magram sinamd-
vileSi igi cdeba sibnelis gamo da mis win mdgar xes adamianad
miiCnevs da muqara mimarTulia ara adamianis mimarT, aramed uvar-
gis obieqtze, ris gamoc qmedeba yaCaRobad ver dakvalificirdeba.
ramdenadac yaCaRoba konkretuli adamianis winaaRmdeg mimarTuli
danaSaulebrivi qmedebaa qmedebis obieqtis vargisianobas qmedebis
Sesafaseblad gadamwyveti mniSvneloba eniWeba. igive exeba iseT
abstraqtuli safrTxis deliqtsac, rogoricaa gansacdelSi mi-
toveba. Tu gansacdelSi mitovebulis mimarT gansacdelSi mim-
tovebels zrunvis specialuri samarTlebrivi movaleoba ar gaaC-
nia, qmedeba dakvalificirdeba ara gansacdelSi mitovebad, ar-

33
amed dauxmareblobad maSinac, roca gansacdelSi mimtovebeli
cdeba da hgonia, rom gansacdelSi mitovebuli is piria, romlis
mimarT zrunvis movaleoba gaaCnia (magaliTad Svili an mSobeli).
am SemTxvevaSi qmedebis obieqtis vargisianobis ararseboba gan-
pirobebulia gansacdelSi mitove­ bulsa da mimtovebels Soris im
specialuri samarTlebrivi xasiaTis urTierTobis ararsebobiT,
romelic unda arsebobdes gansacdelSi mitovebis Semadgenlobis
gansaxorcieleblad. qmede­ bis obieqtis vargisianobaze ar aris
damokidebuli iseTi abstraq­ tuli safrTxis deliqtis ganxor-
cieleba, romelic masebzea mimar­ Tu­
li. magaliTad, sicocxlisT-
vis saSiSi produqciis damzadeba, Semotana an realizacia (saqa-
rTvelos ssk-is 198-e muxli).
p. krameri akritikebs imas, rom k. bindingi erTmaneTSi urevs
safrTxis gamowvevisTvis qmedebis vargisianobas da samarTlebri-
vi sikeTisTvis faqtobrivad Seqmnil safrTxes, rac konkretuli
safrTxis deliqtebad im qmedebaTa SefasebaSi gamoixateba, rom-
lebic safrTxis Seqmnis SesaZleblobas, unars Seicaven.69
T. wereTeli bindingis Teoriis damsaxurebas imaSi xedavs,
rom igi safrTxis subieqturi gagebis winaaRmdeg gamodis.70 ker-
Zod, igi gulisxmobs bindingis Sexedulebas imasTan dakavSire-
biT, rom SiSi safrTxis nayofia, magram safrTxe ar aris Si-
Sis nayofi. SiSis safuZvelze zogjer mdgomareobas saSiSad
vafasebT, magram SiSi ver aqcevs usafrTxo viTarebas saSiSad.
safrTxis cneba yvelaze naklebad warmoadgens Cveni Secdomis,
ucodinarobis nayofs.71
T. wereTeli erTi mxriv, yuradRebas amaxvilebs bindingis
Teoriis dadebiT mxareze, da meore mxriv, xazs usvams mis na-
klovanebas. T. wereTeli bindingis Teoriis xarvezs mizezob­
riobaze miseul moZRvrebas ukavSirebs.72

3.4. p. krameris Teoria

p. krameris TvalsazrisiT, qmedebis umarTlobis dasafuZne-


blad aucilebeli ar aris dazianebiT gamowveuli Sedegis dadgo-
ma da Sefasebis sagans SeiZleba qmedebac warmoadgendes. rogorc
uvargisi mcdelobis da Sekvecili deliqtebis dros, SeiZleba
qmedeba socialuri TvalsazrisiT, maSinac Sefasdes samarTliT
dacul interesze Tavdasxmad, roca mas araviTari cvlileba re-
alur samyaroSi ar gamouwvevia.73 krameri amgvari daskvnis gakeTe-
biT cdilobs daasabuTos, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebi
gulisxmoben samarTlebrivad dacul interessze Tavdasx­mas.
krameri abstraqtul safrTxes ganixilavs rogorc konkretu-

69
ix. Cramer P., Der Vollrauschtatbestand als abstraktes Gefährdungsdelikt, Tübingen, 1962, S. 52.
70
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 201.
71
ix. Binding K., iqve, gv. 377.
72
ix. wereTeli T., iqve, gv. 203.
73
ix. Cramer P., iqve, gv. 62.

34
li safrTxis wina safexurs, romelsac Sualeduri adgili uka-
via konkretul safrTxesa da xelyofas Soris. krameris Sexed-
ulebiT, `xelyofa gulisxmobs dazianebas, konkretuli safrTxe
xelyofis albaTobas da abstraqtuli safrTxe konkretuli
safrTxis albaTobas~.74 abstraqtuli safrTxis deliqtebis dros
qmedeba unda iyos vargisi safrTxis Seqmnis Sedegi gamoiwvios
da mxolod maSin SeiZleba saubari konkretuli safrTxis Seqmnis
al­baTobaze.75
krameris Teoria Semdeg naklovanebas Seicavs: Tu Cven abstraqtu-
li safrTxis deliqts ganvmartavT rogorc konkretuli safrTxis
Seqmnis varauds, gamodis, rom abstraqtuli safrTxis deliqtisT-
vis pasuxismgebloba varaudisTvis pasuxismgeblobas warmoadgens.
varaudis gamo sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb­lobis dakisreba
braleuli pasuxismgeblobis konstituciur­samarTlebriv princips
ewinaaRmdegeba. garda amisa, krameris Teoria sxva xarvezsac Sei-
cavs, rac abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebis urT-
ierTmimarTebis problemas exeba. rogorc ukve aRiniSna, krameri
abstraqtuli safrTxis deliqts ganixilavs konkretuli safrTx-
is deliqtis winare safexurad. aseTi TvalsazrisiT, abstraqtuli
da konkretuli safrTxis deliqtebs Soris iseTi damokidebule-
baa, rogorc danaSaulis momzadebasa da mcdelobas Soris, magram
saqme sul sxvagvarad aris. zogjer konkretuli safrTxis arsebo-
ba abstraqtuli safrTxis deliqtis ganxorcielebis winapirobaa
da konkretuli safrTxis SesaZlo ganeitralebisgan Tavis Sekave-
ba ganixileba abstraqtuli safrTxis deliqtad. magaliTad, daux-
mareblobis an gansacdelSi mitovebis dros. gansacdelSi yofna
TavisTavad gulisxmobs konkretul safrTxes, magram gansacdel-
Si mimtove­bels pasuxismgebloba adamianis gansacdelSi Cayenebis
gamo ki ar ekisreba, aramed ukve arsebuli konkretuli safrTxis
ganeitra­lebisagan Tavis Sekavebis da dauxmareblobis gamo. am Sem-
TxvevaSi konkretuli safrTxis arseboba safuZvelia abstraqtuli
safrTxis deliqtis ganxorcielebisa. Tu adamiani gansacdelSi ar
aRmoCndeba da mis sicocxles konkretuli safrTxe ar Seeqmneba,
daxmarebis valdebulebac ar warmoiSoba da dauxmareblobis da
gansacdelSi mitovebis ganxorcielebac SeuZlebeli iqneba.

3.5. abstraqtuli safrTxe, rogorc windaxedulebis


dacvis valdebulebis obieqturi darRveva

e. horni76 da v. bremi77 mividnen im daskvnamde, rom abstraqtu-


li safrTxis deliqtebi windaxedulobis obieqturad damrRvev,
uSedego gaufrTxileblobiT qmedebas gulisxmoben. windaxedule-
ba obieqturi da normatiuli cnebaa. misi Sinaarsi ganisazRvreba

74
ix. Cramer P., iqve, gv. 68-69.
75
ix. Cramer P., iqve, gv. 69.
76
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 94.
77
ix. Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen, 1973, S. 89, 126.

35
ara imis mixedviT, damnaSavem Tu romeli winda­ xedulebis norma
daarRvia da romlis dacva SeeZlo, aramed imis mixedviT, rom-
lis dacvac saWiro da SesaZlebeli iyo gonieri da windaxeduli
adamianis Tvalsawieridan gamomdinare. obieqturi windaxedule-
ba gulisxmobs yvela im garemoebis gaTvaliswinebas, romelsac
qmedebaze zegavlenis moxdena SeuZlia da romlis ganWvreta obi-
eqturad, keTilgonierad SesaZlebelia.78
hornis da bremis TvalsazrisiT, abstraqtuli safrTxis del-
iqtebis Semadgenloba uSedego gaufrTxileblobiTi qmedebis
Semadgenlobas warmoadgens. dasaxelebuli mecnierebi safrTxis
Semqmneli deliqtebis gansazRvrebas SedegTan mWidro kavSirSi
warumateblad miiCneven.
rogorc bremi miuTiTebs, qcevis wesis darRveva, romelsac
abstraqtuli safrTxis deliqti Seicavs, amavdroulad konkre­
tuli qmedebis valdebulebis darRvevas gulisxmobs.79 bremi xazs
usvams im garemoebas, rom abstraqtuli safrTxis deliqti xSir-
ad marTlwesrigis darRvevaSi gamoixateba, xolo marTl­ wesrigi
imiT gansxvavdeba sisxlis samarTlisgan, rom akrZalva formalu-
rad aris gagebuli.80
bremi miiCnevs, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi marTl­
winaaRmdegobis dasadgenad axali moZRvreba ar aris Camosa­
yalibebeli da aseT deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba unda iqnes
dasabuTebuli qmedebis umarTlobis moZRvrebis mixedviT, rom-
lis Tanaxmadac, qmedeba marTlsawinaaRmdegoa, Tu darRveulia
konkre­tuli qmedebis valdebuleba81. bremis TvalsazrisiT, ab-
straqtuli safrTxis deliqtebSi, iseve rogorc gaufrTxi­ leb­
lobiT deliq­tebSi, konkretuli qmedebis valdebulebis darRveva
afuZnebs umarTlobas.82
qmedebis valdebulebis Sinaarsi gulisxmobs imis dadgenas,
aris Tu ara qmedeba ex ante vargisi imisaTvis, rom arasasurveli
Sedegi gamoiwvios. bremis SexedulebiT, konkretuli qmedebis mov-
aleoba konstruirebulia ori momentisgan: konkretuli viTa­ reba,
romelSic moqmedi piri imyofeba da norma, romelic qmedebis
zogad miTiTebas Seicavs.83 b.Sunemanma bremis da hornis Teoriis
modificireba moaxdina da dasZina, rom abstraqtuli safrTxis
deliqtebi windaxedulebis ara obieqtur, aramed subieqtur dar-
Rvevas gulisxmoben.
bremis da hornis mier Camoyalibebuli Teoriis naklovane-
ba mdgo­mareobs swored im mTavar debulebaSi, romelsac dasaxe­
lebuli mecnierebi maT mier Camoyalibebul Teorias safuZvlad
udeben. rogorc aRiniSna, abstraqtuli safrTxis deliqtebis
dasjadobis safuZvels windaxedulebis valdebulebis obieqtu-

78
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, S. 131-132.
79
ix. Brehm W., iqve, gv. 89.
80
ix. Brehm W., iqve, gv. 89.
81
ix. Brehm W., iqve, gv. 90.
82
ix. Brehm W., iqve, gv. 91.
83
ix. Brehm W., iqve, gv. 96.

36
ri darRveva warmoadgens, magram abstraqtuli safrTxis deli-
qtebis gaigiveba windaxedulebis obieqtur darRvevasTan miuRe-
belia. windaxedulebis obieqturi darRveva gaufrTxileblobiTi
danaSaulisTvis aris damaxasiaTebeli da warmodgenili Teoriis
mixedviT abstraqtuli safrTxis deliqtebi gaufrTxileblobiT
danaSauladaa warmodgenili. abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
Cven gvxvdeba iseTi Semadgenlobanic, sadac windaxedulebis dar-
Rveva ki ar xdeba, aramed normis moTxovnis Segnebuli, ganz­ raxi
ugulebelyofa. amis magaliTad SeiZleba davasaxeloT uka­ nono
abortis, gansacdelSi mitovebis, dauxmareblobis Semad­ genloba.
dasaxelebuli deliqtebis dasjadobis dasabuTeba hornis da
bremis Teoriis mixedviT SeuZlebelia. aseve, Tu abs­ traqtuli
safrTxis deliqts ganvmartavT rogorc winda­ xedu­lebis valdeb-
ulebis mxolod obieqtur darRvevas da subieqtur moments aravi-
Tar mniSvnelobas mivaniWebT, gamodis, rom abstraq­tuli safrTxis
deliqtisTvis adamianis dasja igivea, rac `gaufrTxileblobiTi
mcdelobisTvis~ dasja, magram ara daumTav­rebeli danaSaulis, ar-
amed damTavrebuli danaSaulis formiT.
windaxedulebis valdebulebis mxolod obieqturi darR­
vevisTvis sisxlissamarTlebrivi dasjadoba maSinaa gamarT­ le­
buli, roca windaxedulebis valdebulebis obieqtur darRvevas
saziano Sedegi mohyveba (xelyofis anu Sedegiani deliqti) an ase-
Ti Sedegis dadgomis konkretuli safrTxe iqmneba (konkretuli
safrTxis deliqti) an kidev maSin, roca qmedebis SemadgenlobaSi
miTiTebulia mavne Sedegis gamowvevis SesaZleblobaze (abstraq­
tul-konkretuli safrTxis deliqti). mxolod gaufrTxi­ leb­
lobisTvis sisxlissamarTlebrivi dasjadobis daweseba gaumarT­
lebelia.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 242-e muxliT gaT­
valis­winebulia sisxlissamarTlebrivi dasjadoba afeTqebasaSiS
sawarmoSi an saamqroSi sawarmoo-teqnikuri usafrTxoebis wesis
darRvevisTvis, Tu mas SeeZlo gaufrTxileblobiT gamoewvia mZime
Sedegi. aRniSnuli danaSauli miekuTvneba abstraqtul-konkretu-
li safrTxis deliqtebis ricxvs, romelic abstraqtuli safrTx-
is deliqtebis nairsaxeobas warmoadgens.84 subieqturi mxriv dana­
Sauli gaufrTxileblobiT xorcieldeba, rac ssk-is 242-e muxlis
dispoziciaSic aris aRniSnuli, magram am SemTxvevaSi saubar-
ia iseT qmedebaze, romelic samarTlebrivi sikeTis xelyofis
mome­tebul safrTxes Seicavs klasikuri abstraqtuli safrTxis
deliqtebTan SedarebiT da amiT SeiZleba gamarTldes Sedegis
gamowvevis gareSe gaufrTxileblobiTi qmedebisTvis sisxlis­
samarTlebrivi dasjadobis daweseba. qmedebis 242-e muxliT kval-
ifikaciisTvis sakmarisi ar aris mxolod usafrTxoebis wesebis
darRveva, aramed unda dadgindes, rom qmedebas (usafr­ Txoebis

84
g. mamulaSvili gansaxilvel danaSauls konkretuli safrTxis deliqts
miakuTvnebs. ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis
kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 690-691.

37
wesebis obieqtur darRvevas) SeeZlo mZime Sedegis gamowveva.
kanonmdeblis mier ama Tu im deliqtis sakanonmdeblo aRweri-
sas mZime Sedegis gamowvevis SesaZleblobaze miTiTeba warmoad-
gens qmedebis saSiSroebis xarisxze xazgasmas. amiT kanonmdebeli
yuradRebas amaxvilebs imaze, rom saqme exeba gansakuTrebuli
saSiSroebis Semcvel (da ara konkretuli safrTxis Semqmnel)
qmedebas. Tuki kanonmdebeli sisxlis­ sama­
rTlebriv dasjadobas
mxolod usafrTxoebis wesis darRvevisTvis daawesebda qmedebis
saSiSroebis (mZime Sedegis gamowvevis SesaZlebloba) gauTval-
iswineblad, maSin metismetad gaamkacrebda sisxlissamarTlebriv
politikas da, rac mTavaria, dairRveoda saqarTvelos ssk-is me-7
muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli moTxovna imasTan daka-
vSirebiT, rom danaSaulebriv qmedebad ar SeiZleba CaiTvalos
mcire mniSvnelobis qmedeba.

3.6. abstraqtuli safrTxis deliqti, rogorc


windaxedulebis valdebulebis subieqturi darRveva

b. Sunemanis TvalsazrisiT, abstraqtuli safrTxis deliqti, ro-


melic individualuri samarTlebrivi sikeTis dacvas emsa­ xureba,
windaxedulebis valdebulebis subieqturi darRveviT xa­ siaT­
deba.
kerZod, damnaSave safrTxis asacileblad araviTar RonisZiebas ar
axorcielebs, maSin, roca aseTi zomebis miReba damnaSavis Sefase-
biT SesaZlebeli iyo. maSasadame, misi Sexe­dulebiT, abstraqtuli
safrTxis deliqti gulisxmobs ara mxolod iseTi zomebis ganux-
orcieleblobas, romelsac SeuZlia safrTxis Tavidan acileba,
aramed aseTi zomebis miRebis SesaZ­leblobas da imas, rom obieq-
tur garemoebaTa gaTvaliswinebiT unda iyos aRniSnuli RonisZie-
bani safrTxis Tavidan asacileblad sakmarisi.85aRniSnuli Tval-
sazrisis mixedviT, abstraqtuli safrTxis deliqtad ar SeiZleba
CaiTvalos sacxovrebeli sax­ lisTvis mxolod cecxlis wakideba.
Tu cecxlis wamkidebeli darwmundeba, rom SenobaSi da mis axlos
aravin ar imyofeba, ada­mianebisgan daclili sacxovrebeli sax-
lisTvis mxolod cecxlis wakideba ar SeiZleba Tundac abstraq-
tuli safrTxis Semqmnel deliqtad CaiTvalos. rodesac vambobT
sacxovrebel saxls, Tu Senobas, igulisxmeba ara mitovebuli
Senoba, romelic odesRac sacxovreblad gamoiyeneboda, aramed
iseTi, romelic jer kidev gamoiyeneba adamianTa sacxovreblad
da amitomac ganixileba Sesabamisi qmedeba abstraqtuli safrTxis
deliqtad. winaaRmdeg SemTxvevaSi abstraqtuli safrTxis del-
iqtis Semadgenloba iqneboda ganxorcielebuli maSinac, roca
adamiani axali saxlis asaSeneblad Zvel saxls daangrevda us-
afrTxoebis wesebis sruli dacviT.

ix. Schünemann B., Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits- und Gefähr-
85

dungsdelikte, JA 1975, S. 798.

38
Sunemani abstraqtuli safrTxis deliqtebs sam kategoriad
hyofs:86
pirvel kategorias miakuTvnebs iseT deliqtebs, rogoricaa
cru Cvenebis micema, qrTamis micema da qrTamis aReba.
meore jgufis deliqtebs ki iseT deliqtebs, romelic isjeba
im normiT, romelic masebis qmedebis regulirebas emsaxureba.
aseTi tipis abstraqtuli safrTxis deliqtad igi ganixilavs
sagzao moZraobis maregulirebeli normiT gaTvaliswinebul
deliqts (magaliTad germanuli ssk-is 316-e paragrafiT gaTval-
iswinebuli deliqti).
mesame tipis deliqtebs igi miakuTvnebs deliqtebs, romelTa
SemTxvevaSic kanonmdebels surs mxolod akrZalvis darRveva
dasajos (germanuli ssk-is 306-e paragrafis meore nawiliT gaT-
valiswinebuli deliqti _ cecxlis wakideba). am mesame tipis
deliqtebs germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi abst­
raqtul-konkretul safrTxis deliqtebsac uwodeben.

3.7 dualisturi Teoria

i. volteri abstraqtuli safrTxis deliqtebs yofs or


jgufad: namdvili da aranamdvili abstraqtuli safrTxis
deliqtebi.87aranamdvili abstraqtuli safrTxis deliqtebis dros
damnaSave gaufrTxileblobiT qmnis xelyofisTvis adekvatur
safrTxes an ganzrax moqmedebs, magram safrTxesTan dakavSirebiT
cdeba da hgonia, rom xelyofisTvis adekvaturi safrTxe gamoiwvia.
maSasadame, aRniSnuli koncefciis mixedviT, dasaxelebuli jgu-
fis abstraqtuli safrTxis deliqtebis umarTlobisa da braleu­
lobisaTvis saWiro da sakmaris winapirobas warmoadgens Semdegi
ori alternatividan erT-erTis arseboba: gaufrTxilebloba da
realuri saSiSroeba an ganzraxva da moCvenebiTi saSiSroeba.88
volters am SemTxvevaSi mxedvelobaSi aqvs germanuli ssk-is 306-
e paragrafiT gaTvaliswinebuli danaSauli _ cecxlis wakideba.
cecxlis wamkidebelma Tavisi qmedebiT unda Seqmnas realuri
safrTxe, romlis mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebuleba
eqneba an unda moqmedebdes im warmodgeniT, rom safrTxe Seqmna,
magram es unda iyos moCvenebiTi da ara realuri. 306-e paragrafiT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenloba ar moiTxovs realuri
safrTxis Seqmnas da amitom ar aris imis saWiroebac, rom damna-
Savis ganzraxviT iyos igi moculi, Tu igi misma qmedebam (ganzrax
cecxlis wakidebam) gamoiwvia. aseT SemTxvevaSi saxezea umarTlo-
bis obieqturi da subieqturi niSnebis erTianoba: ganzraxi qmedeba
(cecxlis wakideba) da gaufrTxileblobiT gamowveuli realuri
safrTxe samarTlebrivi sikeTis xelyofisa. yovelive aRniSnulis

86
ix. Schünemann B., JA 1975, S. 798.
87
ix. Wolter J., Objektive und personale Zurechnung von Verhalten, Gefahr und Verletzung in
einem funkzionalen Straftatsystem, Berlin, 1981, S. 276.
88
ix. Wolter J., iqve, gv. 296.

39
mere ibadeba kiTxva, xom ara aqvs adgili abstraqtuli safrTxis
deliqtis qmedebis Semadgenlobis niSnad konkretuli safrTxis
moTxovnas? ramdenad aucilebelia abstraqtuli safrTxis del-
iqtis gansaxorcieleblad realuri safrTxis Seqmna Tundac
gaufrTxileblobiT? volteri, erTi mxriv, abstraqtuli safrTx-
is deliqtis niSnad realuri safrTxis (gaufrTxileblobiT) Se-
qmnas miiCnevs, xolo, meore mxriv, uSvebs abstraqtuli safrTxis
deliqtis arsebobas aseTi realuri safrTxis gareSe. magram am
SemTxvevaSi igi moiTxovs, rom damnaSave moqmedebdes realuri
safrTxis Seqmnis rwmeniT, maSin, roca realuri safrTxe ar arse-
bobs da igi mxolod damnaSavis warmodgenaSia. aseTi msjelobiT
konkretuli safrTxis deliqtis uvargisi mcdelobis dasja xdeba
im normiT, romelic abstraqtuli safrTxis deliqtis dasjadobas
awesebs. volters ar gaaCnia erTiani kriteriumi qmedebis abstraq-
tuli safrTxis deliqtad Sesafaseblad.
volteris debulebidan kidev is aris mniSvnelovani, rom igi
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebis da safrTxis erTma­
neTisgan gamijvniT aRwevs gansxvavebuli subieqturi damoki­
debulebis dadgenas qmedebis da safrTxis mimarT. qmedebisa da
qmedebiT Seqmnili safrTxis urTierTgamijvniT igi axerxebs
qmedebis mimarT ganzraxvis, xolo Seqmnili safrTxis mimarT
gaufrTxileblobis dadgenas. es ki ewinaaRmdegeba calkeul av-
torTa mier gamoTqmul im debulebas, romlis mixedviT, abstraq­
tuli safrTxis deliqtebSi safrTxe qmedebis Semad­ genlobis
niSani ar aris da abstraqtuli safrTxis deliqtis ganxorcie­
lebisas xdeba ara safrTxis Seqmna, aramed saSiSi Tvisebebis
mqone qmedebis ganxorcieleba da, Sesabamisad, saSiSroeba ganxor­
ciele­ buli qmedebis mxolod Tvisebaa, romlis gamoyofa qmedebi-
sgan SeuZlebelia. Tu abstraqtuli safrTxis deliqtebSi saSiS-
roebas qmedebis Tvisebad CavTvliT da ara qmedebiT gamowveul
`Sedegad~, qmedebis da safrTxis mimarT gansxvavebuli subieqturi
damokidebulebis dadgenac gagviWirdeba. ufro metic, volteris
koncefciis mixedviT, abstraqtuli safrTxis deliqti SedegiT
kvalificirebuli deliqtis formas atarebs, ramdenadac ganz-
raxvisa da gaufrTxileblobis kombinaciaze saubari, ara Tu ab-
straqtuli safrTxis, aramed konkretuli safrTxis da xelyofis
deliqtebis ZiriTad SemadgenlobebSic SeuZlebelia.
volteris mixedviT, namdvil abstraqtuli safrTxis deli-
qtebs miekuTvneba masebis mimarT ganxorcielebuli qmedeba (sa-
transporto danaSauli), romelSic dasjadoba mxolod wesis
darRvevas ar SeiZleba ukavSirdebodes89.
volteris TvalsazrisiT, zogierTi abstraqtuli safrTx-
is deliqtis braleuli pasuxismgeblobis principTan Sesabamisi
ganmartebis patara baziss subieqturi gaufrTxilebloba war-
moadgens.90


89
ix. Wolter J., iqve, gv. 277.

90
ix. Wolter J., iqve, gv. 289.

40
3.8. samarTlebrivi sazogadoebis ndobis
xelyofis Teoria

u. bercis Teoria `idealuri samarTlebrivi sikeTis~ (ideell zu


verstehende Rechtsgut) cnebas efuZneba. aRniSnuli Teoriis mixedviT,
abstraqtuli safrTxis deliqtis akrZalva gulisxmobs samarT-
lebrivi sikeTis, rogorc idealuri Rirebulebis da ara misi sxe-
ulebrivi mTlianobis (samarTlebrivi sikeTis obieqtis) dacvas.91
abstraqtuli safrTxis deliqtis dasjadobis safuZvels, bercis
TvalsazrisiT, `idealuri samarTlebrivi sikeTis~ xelyofa war-
moadgens.92 magram, ibadeba kiTxva, ramdenad SesaZ­lebelia abstraq-
tuli safrTxis deliqtebSi samarTlebrivi sikeTis xelyofas yov-
elTvis hqondes adgili?
Tu Cven samarTlebriv sikeTes ganvmartavT ara rogorc ide-
alur Rirebulebas, aramed rogorc realurad, obieqturad arse-
buls, romelic gansxeulebulia, aseTi daskvnis gamotana SeuZle-
beli gaxdeba. berci mis mier Camoyalibebul daskvnamde swored
imis wyalobiT midis, rom igi samarTlebriv sikeTes gansazRvravs
rogorc idealur Rirebulebas.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi gaTvaliswinebulia
iseTi danaSauli, romelic gulisxmobs im samarTlebrivi sik-
eTis xelyofas, romelic idealur Rirebulebad unda iqnes gage-
buli da mas ar gaaCnia fizikuri gamoxatuleba. igi ar arsebobs
gansxeulebuli formiT. aseT danaSaulTa ricxvs miekuTvneba
sazogadoebrivi zneobis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebi. ker-
Zod, micvalebulisadmi upativcemuloba (saqarTvelos ssk-is 258-
e muxli), prostituciisTvis adgilis an sacxovreblis gadacema
(ssk-is 254-e muxli). sazogadoebriv zneobas, rogorc samarTliT
dacul sikeTes, ar gaaCnia arsebobis fizikuri, sxeulebrivi
forma. zneoba zogadad, SefasebiTi kategoriaa. yvela sazogadoe-
bas Tavisi zneobrivi norma gaaCnia. sazogadoebis zneoba ide-
aluri Rirebulebaa, romelic aRiqmeba gonebis TvaliT da ara
grZnobis organoTi. amitomac, micvalebulisadmi upativcemuloba
da prostituciisTvis adgilis daTmoba ar warmoadgens e. w. ma-
terialur danaSauls. saqarTvelos ssk-is 254-e da 258-e muxlebiT
gaTvaliswinebuli Semadgenloba formaluria.
maSin, roca saqme exeba iseT qmedebis Semadgenlobas, romelic
miznad isaxavs daicvas iseTi samarTlebrivi sikeTe, romelic
realurad, obieqturad ar arsebobs da idealur Rirebulebas
emTxveva,93 qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebiT SeiZleba
ara Tu safrTxe Seeqmnas samarTliT dacul sikeTes, aramed xe-
lyofili/darRveuli iqnes kidec igi da danaSauli, miuxedavad

91
ix. Berz U., Formelle Tatbestandsverwirklichung und materialer Rechtsgueterschutz, Muenchen,
1986, S. 113.
92
ix. Berz U., iqve, gv. 113.
93
erTmaneTisgan unda gaimijnos samarTlebrivi sikeTe da Rirebuleba, mag­
ram zogjer isini emTxveva erTmaneTs. aRniSnuli sakiTxi ufro vrclad qvemoT
aris ganxiluli. ix. V Tavi.

41
`samarTlebrivi sikeTis xelyofisa~, ganixileba ara Sedegian, ar-
amed formalur anu uSedego danaSaulad, ramdenadac ar momx­dara
cvlileba gare samyaroSi. aseT cvlilebas gare samyaroSi adgili
aqvs maSin, roca ziani adgeba sxeulebriv samarTlebriv sikeTes.
bercis SexedulebiT, daculi obieqtis xelyofa an misTvis
konkretuli safrTxis Seqmna amavdroulad samarTlebrivi sik-
eTis xelyofas warmoadgens (idealuri gagebiT), abstraqtuli
safrTxis deliqtebis drosac sisxlissamarTlebrivi reaqciisT-
vis sakma­
risia qmedebis SemadgenlobiT akrZaluli qmedebiT ms-
gavsi Sedegis gamowveva (daculi obieqtis xelyofa an misTvis
konkretuli safrTxis Seqmna).94
erTmaneTisgan unda ganvasxvavoT daculi obieqti (qmedebis
obieqti) da daculi samarTlebrivi sikeTe. abstraqtuli safrTxis
deliqtis ganxorcieleba SesaZlebelia ise, rom moxdes qmedebis
obieqtis xelyofa. magaliTad, germaniis ssk-is 306-e paragrafiT
dasjadia sacxovrebeli saxlisTvis cecxlis wakideba. cecxlis
wakidebis dros xdeba sacxovrebeli saxlis (qmedebis obieqtis)
xelyofa da abstraqtuli safrTxe eqmneba adamianTa sicocx-
les. bercis TvalsazrisiT, sacxovrebeli saxlisTvis cecxlis
wakideba anu daculi (qmedebis) obieqtis xelyofa idealuri
samarTlebrivi sikeTis xelyofasac niSnavs. aRniSnuli Tvalsaz-
risi ar SeiZleba gaziarebuli iqnes. marTalia, rig SemTx­ve­
vebSi
SeiZleba abstraqtuli safrTxis deliqti samarTlebrivi sikeTis
xelyofasac gulisxmobdes, magaliTad iseTi samarTlebrivi sik-
eTisa, rogoricaa sazogadoebrivi wesrigi, sazogadoebrivi zneo-
ba, magram abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebis (daculi)
obieqtis xelyofa avtomaturad yovelTvis rodi gulisxmobs
samarTlebrivi sikeTis xelyofasac.
amave Teoriis Tanaxmad, abstraqtuli safrTxis deliqtTa
Semadgenlobani iseT qmedebas krZalaven, romlebsac, zogadad
cxovrebiseuli gamocdilebis mixedviT, generalurad, xSirad,
daculi samarTlebrivi sikeTis dazianebis gamowveva SeuZli-
aT, amitom abstraqtuli safrTxis deliqtebis SemadgenlobiT
gaTva­liswinebuli qmedebis ganxorcieleba gulisxmobs daculi
samarT­lebrivi sikeTis mniSvnelobis ugulebelyofas, Sesabam-
isad, winda­xedulebis moTxovnis darRvevas.95
bercis Teoriis mixedviT, abstraqtuli safrTxis deliqti
samarTlebrivi sazogadoebis ndobis darRvevas warmoadgens, ma-
gram amas adgili ar eqneba maSin, Tu damnaSave dazianebis, xe-
lyofis Tavidan acilebaSi darwmunebulia96 da Tu Sedegi marTlac
ar dadgeba.97 aseT dros adgili aqvs amkrZalavi normis mxolod
formalur darRvevas. sxvagvarad iqneba saqme maSin, Tu damna-
Save misi qmedebis usafrTxoebaSi darwmunebulia, magram qmedebas

94
ix. Berz U., iqve, gv. 115.
95
ix. Berz U., iqve, gv. 114.
96
im gansazRvrul garemoebaTa safuZvelze, romelic garegnulad SeiZleba
gamovlindes da gadamowmdes.
97
ix. Berz U., iqve, gv. 114.

42
mavne Sedegi mohyveba. bercis TvalsazrisiT, abstraqtuli safrTx-
is deliqtis ganxorcielebisas qmedeba sisxlis­ samarT­
lebrivad
relevanturi unda iyos. misi SefasebiT, qmedeba sisxlissamarT-
lebrivad maSinaa relevanturi, roca qmedebas xelyofis gamowveva
SeuZlia da damnaSavesac gaaCnia imis SesaZlebloba, gaacnobieros,
rom mas sxvisi dazianeba SeuZlia. magaliTad, cecxlsasroli iara-
Ridan srola ar aris genera­lurad, zogadad akrZaluli,98 aramed
maSin, roca mas mavne Sedegis gamowveva SeuZlia. kerZod, haerSi
umisamarTo srola xalxmraval adgilas abstraqtuli safrTxis
deliqtia, magram, tyeSi nadiris mosaklavad srola ar aris akrZa-
luli. sazoga­ doebrivi TavSeyris adgilas umisamarTo srola
sazogadoebriv wesrigs arRvevs da igi kvalificirdeba saqarT-
velos ssk-is 239-e muxliT (xulignoba). sazogadoebrivi wesrigis
darRveva TiTqos ssk-is 239-e muxlSi mocemuli qmedebis Semad-
genlobiT gaTvaliswinebuli `Sedegia~, magram, miuxedavad amisa,
xulignoba formalur danaSaulad unda ganvixiloT. sazogadoe-
brivi wesrigi gulisxmobs sazogadoebrivi cxovrebis usafrTxoe-
bas, romelic sxvadasxva sferos moicavs.99 sazogadoebrivi wesri-
gis anu sazogadoebrivi cxovrebis usafrTxoebis darRvevas yvela
im danaSaulis ganxorcielebisas aqvs adgili, romelic sazoga­
doebrivi wesrigisa da uSiSroebis winaaRmdeg mimarTul dana-
SaulTa TavSia mocemuli (magaliTad banditizmi). kanonmde­ beli
zogjer ise ayalibebs sazogadoebrivi wesrigis xelmyof qmede-
baTa Semadgenlobas, rom qmedebis SemadgenlobaSi ar sWirdeba
sazogadoebrivi wesrigis darRvevaze, rogorc qmedebis Semadgen-
lobiT gaTvaliswinebul Sedegze miTiTeba (banditizmis dros),
vinaidan qmedeba TavisTavad gulisxmobs sazogadoebrivi us-
afrTxoebis darRvevas, xolo zogierT SemTxvevaSi kanonmdebels
qmedebis Semadgenlobis Camoyalibebisas sWirdeba sazogadoebrivi
wesrigis darRvevaze, rogorc qmedebis SemadgenlobiT gaTvalis­
winebul `Sedegze~ miTiTeba (xulignobis dros). kanonmdebeli rig
SemTxvevebSi qmedebis Semadgenlobas ise ayalibebs, rom ama Tu im
danaSaulis gansazRvrebasac iZleva (aRwerilobiTi dispozicia),
sxvagvarad qmedebis Semadgenlobas ver aRwers da swored aseT
SemadgenlobaSi vxvdebiT msgavs `Sedegze~ miTiTebas, romelic ar
aris im Sedegis ekvivalenturi, romelic Sedegiani da uSedego
SemadgenlobaTa gasamijnavad gamoiyeneba. sazogadoebrivi wesri-
gis darRveva ar SeiZleba ganxiluli iqnes cvlilebad garesa-
myaroSi, romelTanac sazogadoebrivi wesrigis damrRvevi qmedebis
mizezob­rivi kavSiris dadgena xdeba. Sedegian anu e. w. materi-
alur danaSaulebSi SesaZlebelia qmedebisgan Sedegis gamoyofa.
magaliTad, mkvlelobis dros qmedeba (msxverplis sasmel wyalSi
sawamlavis Cayra) SeiZleba ganxorcieldes erT dRes da Sedegi

98
ix. Berz U., iqve, gv. 113.
99
ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawi-
li, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 569.

43
(sicocxlis mospoba) dadges meore dRes. magram sazogadoebrivi
wesrigis damrRvevi qmedebis da sazogadoebrivi wesrigis darRve­
vis gamoyofa praqtikulad gamoricxulia. aRniSnulidan gamom­
dinare sakamaTod unda iqnes miCneuli is Sexeduleba, romelic
xulignobas Sedegian deliqtebs miakuTvnebs.100 Sedegian deliq­
tebSi qmedebas yovelTvis ar mohyveba is Sedegi, risi gamowvevis
mizniTac damnaSave moqmedebs da aseT dros qmedeba danaSaulis
mcdelobad fasdeba, magram xulignobis SemTxvevaSi SeuZlebelia
es moxdes. xulignobis dros sazogadoebrivi wesrigis darRvevas
imTaviTve iwvevs is qmedeba, romelic xorcieldeba. marTebulad
miuTiTebs g. tyeSeliaZe, rom sazogadoebrivi wesrigis darRveva
gulisxmobs danaSaulebriv Sedegs mxolod formaluri (arama­
terialuri) gagebiT.101 maSasadame, xulignoba SedeggareSe (form-
aluri) danaSaulia.
bercis Teoriis mixedviT, maSin, roca Sedegi konkretul
qmedebas ar mohyveba da damnaSave moqmedebs imis rwmeniT, rom
misi qmedeba saSiSi ar aris, adgili ar eqneba rogorc Sede-
gis, ise qmedebis umarTlobis ganxorcielebas, vinaidan qmedeba
Sesabamisi normis da sisxlis samarTlis mizans samarTlebri-
vi sikeTis dacvas­ Tan dakavSirebiT ar ewinaaRmdegeba. aqedan
gamomdinare, maSin, roca qmedeba mxolod formalurad Seesab-
ameba abstraqtuli safrTxis deliqtis qmedebis Semadgenlobas,
samarTlebrivi sikeTe xelyofilad ar iTvleba.102 magram ibadeba
kiTxva, ramdenad marTebulia abstraqtuli safrTxis arsebobis
an ararsebobis dasabuTeba imis mixedviT, Tu ramdenad aRiqvamda
mas moqmedi piri. safrTxis aseTi gansazRvra subieqturi Teori-
isTvisaa damaxasiaTe­beli, romelic moqmedi piris codnas da Seg-
nebas ukavSirebs safrTxis arsebobis sakiTxs, rac ar SeiZleba
marTebulad CaiTvalos.
berci aRniSnavs, rom Tu Sedegian deliqtebSi sisxlis­
samarTlebrivi pasuxismgebloba maSin SeiZleba dadges, roca dam-
naSave Sedegis dadgomas SesaZleblad miiCnevs (ganzraxva) an aseT
SesaZleblobas ar acnobierebs (gaufrTxilebloba), abstraq­tuli
safrTxis deliqtebSi sakmarisia ganzraxva an gaufrTxi­ lebloba
mxolod akrZalul qmedebasTan dakavSirebiT. miu­
103
xedavad imisa,
rom berci abstraqtuli safrTxis deliqtebSi (idealuri gage-
biT) samarTlebrivi sikeTis xelyofas SesaZleblad miiCnevs, mas
mainc ar Tvlis im Sedegad, romelsac sisxlis samarTlis mec-
nierebaSi Sedegiani da SedeggareSe SemadgenlobaTa gasamijnavad
iyeneben. swored amaze unda miuTiTebdes abstraq­ tuli safrTxis
deliqtebSi ganzraxvis da gaufrTxi­ leblobis SinaarsTan daka-
vSirebiT mis mier gamoTqmuli Sexeduleba. iq, sadac ar momx-

100
ix. Todua n., iqve, gv. 676.
101
ix. tyeSeliaZe g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis
zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 120.
102
ix. Berz U., iqve, gv. 114-115.
103
ix. Berz U., iqve, gv. 115.

44
dara (ara idealurad gagebuli, aramed realurad, obieqturad
arsebuli) samarTlebrivi sikeTis xelyofa, SeuZle­ belia ganz-
raxvis an gaufrTxileblobis dadgena danaSaulebrivi Sedegisad-
mi damokidebulebis mixedviT. ganzraxvis an gaufrTxi­ leblobis
dadgena Sedegisadmi damokidebulebis mixedviT xdeba mxolod ma-
Sin, roca adgili aqvs realur samyaroSi kauzalurad gamowveul
cvlilebas. ramdenadac abstraqtuli safrTxis deliq­ tebisTvis
aseTi cvlilebis gamowveva ar aris dama­xasia­Tebeli, ganzraxva da
gaufrTxileblobac mxolod akrZaluli qmedebisadmi damokideb-
ulebiT dgindeba.

3.9. u. qindhoizeris Teoria

u. qindhoizeris TvalsazrisiTac, iseve rogorc generaluri


safrTxis Teoriis mixedviT, abstraqtuli safrTxis deliqtebis
SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli qmedeba generalurad an ti­purad
samarTlebrivi sikeTis xelyofas unda iwvevdes.104 qindhoizeri
uaryofs im mosazrebas, romlis mixedviTac xelyofis da abstraq-
tuli safrTxis deliqtebi, romlebic yovelTvis gansxvavebuli
struqturis normiTaa gaTvaliswinebuli, erTi­ daigive mizans em-
saxurebian. qindhoizeris TvalsazrisiT, orive tipis deliqti sx-
vadasxva mizans emsaxureba.105 ramdenadac samarT­
lebrivi sikeTis
xelyofis Tavidan acileba aRemateba im normis mizans, romelic
safrTxis Seqmnas krZalavs, amdenad xelyofis amkrZalavi normebi
moicaven ara safrTxis Semqmnel, aramed xelmyof qmedebebs.106
u. qindhoizeri abstraqtuli safrTxis deliqtebis normis
mizans samwevrovani sistemis safuZvelze gansazRvravs, romelic
gulisxmobs urTierTobas qmedebis SemadgenlobiT gaTvalis­
winebul qmedebas, sikeTes da normatiul molodins Soris. es
normatiuli molodini aris sikeTis usafrTxo gankargvis Sesa-
Zlebloba. misi SexedulebiT, abstraqtuli safrTxis deliqti ar
icavs samarTlebriv sikeTes, aramed `usafrTxoebas~ uzrunvel­
yofs. igi erTmaneTisgan ganasxvavebs avtonomiur da heteronomi-
ul usafrTxoebas. avtonomiuri usafrTxoebis dacva ar saWiroe-
bs sisxlissamarTlebriv Carevas. igi gulisxmobs iseT SemTxve-
vas, roca riski socialuri adekvaturobis farglebs ar scdeba.
magaliTad, riski azartuli TamaSis dros. aseT SemTxvevebSi
sisxlissamarTlebrivi Careva ar Rirs, igi uvargisi da umniSvne­
loa sisxlissamarTlebrivi CarevisTvis. qindhoizeris Teoriis
mixedviT, sisxlissamarTlebrivi dacva garantirebuli unda iqnes
heteronomiuli usafrTxoebis (magaliTad usafrTxoeba sagzao
moZraobis dros) uzrunvelsayofad.107 avtonomiur da heterono­

104
ix. Kindhäuser U., Gefährdung als Straftat, Rechtstheoretische Untersuchungen zur Dogmatik
der abstrakten und konkreten Gefährdungsdelikte, Frankfurt/M, 1989, S. 229, 238.
105
ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 272.
106
ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 170.
107
ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 179.

45
miul usafrTxoebas Soris zRvaris gavleba sazogadoebis TviT­
Segne­
bazea damokidebuli. usafrTxoeba, aRniSnuli koncefciis
Tanaxmad, aris samarTlebrivad garantirebuli mdgomareoba, ro-
melic xels uwyobs sikeTeTa samarTlian gankargvas.108 aRniS­nuli
debulebis Tanaxmad, germanuli ssk-is 306a paragrafi (pirveli
nawilis pirveli punqti), romelic sisxlissamarTlebriv pasux-
ismgeblobas iTvaliswinebs cecxlis wakidebisTvis, icavs cecx-
lis gaCenis Sedegad safrTxis Seqmnis SiSis gareSe gansazRv­rul
sivrceSi cxovrebis SesaZleblobas.109 Tu qindhoizeris Sexedule-
bas gaviziarebT, miviRebT Semdeg suraTs: arsebobs norma, romelic
samarTlebriv sikeTes icavs da norma, romelic samarTlebriv sik-
eTes ki ar icavs, aramed misi usafrTxo arsebobis pirobebs. aseTi
SexedulebiT kiTxvis niSnis qveS dgeba is debuleba, rom sisxlis
samarTlis kerZo nawilis sistema (Tavebad dayofa) samarTlebrivi
dacvis sikeTis mixedviTaa agebuli. aseve ibadeba kiTxva, aris Tu
ara samarTlebrivi sikeTe sazogadoebrivi usafrTxoeba, romelic
sazogadoebis wevrTa usafrTxo cxovrebas gulisxmobs da roca
sazogadoebrivi usafrTxoebis winaaRmdeg mimarTuli danaSauli
xorcieldeba, xdeba Tu ara samarTlebrivi sikeTis xelyofa an
misTvis safrTxis Seqmna?
ramdenadac ar arsebobs samarTlebrivi sikeTe im pirobebis
gareSe, romelSic igi imyofeba da romelic mis arsebobas uz-
runvelyofs, samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis Seqmnad unda
miviCnioT im mdgomareobis xelyofa an misTvis safrTxis Seqm-
na, romelic konkretuli samarTlebrivi sikeTis arsebobas emsa­
xureba. ar SeiZleba arsebobdes norma, romelic samarTlebriv
sikeTes Tu ar xelyofs, (abstraqtul) safrTxes mainc rom ar
uqmnides. Tu esa Tu is qmedeba isjeba rogorc safrTxis Semqm-
neli deliqti, es imas niSnavs, rom Sesabamisi norma swored rom
gansazRvrul samarTlebriv sikeTes icavs.

3.10. abstraqtuli safrTxis deliqti, rogorc


Sedegiani deliqti

sisxlis samarTlis mecnierebaSi gabatonebuli Sexedulebis


Ta­naxmad, abstraqtuli safrTxis deliqti imiT gansxvavdeba
konkre­­
tuli safrTxis da xelyofis deliqtisgan, rom danaSauli
damTavrebulia kanoniT akrZaluli qmedebis ganxorcielebisas.
aRniSnuli deliqtis gansaxorcieleblad saWiro ar aris samarT-
lebrivi sikeTis xelyofa an misTvis konkretuli safrTxis Seqmna.
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi SeuZlebelia qmede­ bisgan Se-
qmnili safrTxis gamoyofa. Sesabamisad, mecnierTa umrav­
lesobis
TvalsazrisiT, am tipis deliqtebSi ar arsebobs Sedegis ganxor-

ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 280-282.


108

ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 296.


109

46
cielebis (dadgomis) adgili110 da danaSaulis Cadenis adgilia is
adgili, sadac akrZaluli qmedeba gan­xorcielda.
germaneli mecnieri b. hainrixi gamoTqvams111 mecnierebaSi gaba-
tonebuli Sexedulebis112 sawinaaRmdego Tvalsazriss da miiCnevs,
rom ara mxolod konkretuli, aramed abstraqtuli safrTxis del-
iqtebSic SesaZlebelia qmedebisgan qmedebiT Seqmnili safrTxis
gamoyofa, rogorc droiT, ise sivrcobrivad. igi ar uaryofs imas,
rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi umetesad Semadgenloba-
Si aRwerili qmedebis ganxorcielebasTan erTad xdeba Sesabamisi
samarTlebrivi sikeTisTvis abstraqtuli safrTxis Seqmna, magram
qmedebisgan Seqmnili safrTxis gamoyofis SesaZleblobasac ar
gamoricxavs. mas mohyavs saTanado maga­ liTebic. magaliTad, `a~
uZRveba kerZo satelevizio kompaniis muSaobas da satelitis meS-
veobiT gadascems pornografiul gadacemebs, romlis yureba sxva
saxelmwifos teritoriazec SesaZlebelia.113 saqarTvelos ssk-is
255-e muxlis pirveli nawilis mixedviT, isjeba `pornografiuli
nawarmoebis, nabeWdi gamocemis, gamosaxulebis an pornografiuli
xasiaTis sxva sagnis ukanonod damzadeba, gavrceleba an reklam-
ireba, agreTve aseTi sagniT vaWroba anda misi Senaxva gayidvis an
gavrcelebis mizniT~. pornografiuli nawarmoebis (pornografi-
uli gadacemis) gavrce­ leba abstraqtuli safrTxis deliqtia da
aRniSnuli danaSauli damTavrebulia pornografiuli gadacemis
gavrcele­ bisTanave. am SemTxvevaSi, erTi SexedviT, qmedeba da ab-
straqtuli safrTxe Serwymulia da maTi erTmaneTisgan gamijvna
SeuZlebelia, rac imas niSnavs, rom danaSaulis Cadenis adgili
msgavs SemTxvevaSi mxolod is adgili SeiZleba iyos, sadac
qmedeba ganxorcielda.
suyvelganobis principis mixedviT, danaSaulis Cadenis adg-
ilia ara mxolod is adgili, sadac akrZaluli qmedeba ganxor-
cielda, aramed isic, sadac Sedegi dadga an konkretuli safrTxe
Seiqmna. magram, Tu abstraqtuli safrTxis deliqtebSi safrTxe
qmedebaSia Serwymuli da maTi gamijvna SeuZlebelia, es imas niS-
navs, rom danaSaulis Cadenis adgili mxolod qmedebis adgiliT
ganisazRv­reba. Tumca, b. hainrixis mier moyvanil magaliTebs rom
gavaanalizebT, im daskvnamde mivalT, rom sakiTxi ase calsaxa
ar aris da abstraqtuli safrTxis deliqtebSic SeiZleba dana­
Saulebrivi qmedebisgan abstraqtuli safrTxis gamoyofa sivr-
ciT da droiT da danaSaulis adgilis gansazRvra ara mxolod
qmedebis, aramed qmedebiT gamowveuli safrTxis adgilis mixed­
viT.114

110
ix. Piazena M., Das Verabreden, Auffordern und Anleiten zur Begehung von Straftaten unter
Nutzung der Kommunikationsmöglichkeiten des Internets, Berlin, 2014, S. 253.
111
ix. Heinrich B., Der Erfolgsort beim abstrakten Gefährdungsdelikt, GA 1999, S. 79.
112
ix. Hilgendorf E., Überlegungen zur strafrechtlichen Interpretation des Ubiquitätsprinzips im
Zeitalter des Internet, NJW, 1997, S. 1875.
113
ix. Heinrich B., iqve, gv. 76.
114
ix. Heinrich B., iqve, gv. 76; qmedebis SemadgenlobaSi aRwerili qmedebisgan
abstraqtuli safrTxis droiT da sivrciT gamijvnas SesaZleblad miiCneven sxva

47
Tanamedrove mediis saSualebebi imis SesaZleblobas iZleva,
rom sisxlis samarTliT daculi sikeTe sakuTari saxelmwifos
sazRvris gadalaxvis gareSe iqnes xelyofili sxva saxelmwi-
fos teritoriaze.115 Tu Cven vityviT, rom abstraqtuli safrTxis
deliqtebSi danaSaulebrivi qmedeba da abstraqtuli safrTxe
yovel­ Tvis erTmaneTs erwymis, danaSaulis adgilad unda miviC-
nioT mxolod qmedebis ganxorcielebis adgili, rac ar SeiZleba
marTebulad CaiTvalos. maSin, roca pornografiul gadacemas ga-
dascems telekompania, satelitis meSveobiT igi SeiZleba gavrce­
ldes sxva saxelmwifos teritoriazec. am SemTxvevaSi, qmedeba
xorcieldeba erTi saxelmwifoSi, magram abstraqtuli safrTxe
iqmneba sxva saxelmwifos teritoriaze. garda amisa, SeiZleba Sem-
degi kiTxva daisvas: rogor unda gadawydes sakiTxi, Tu qmedeba
dasjadi ar aris im saxelmwifoSi, sadac funqcionirebs kompania,
romelic pornografiul gadacemas gadascems? Tu abstraqtuli
safrTxis deliqtebSi danaSaulis Cadenis adgils yovelTvis mx-
olod qmedebis ganxorcielebis adgiliT ganvsazRvravT, SeiZ­leba
SeuZlebeli gaxdes qmedebis Camdeni pirisTvis pasuxis­ mgeblobis
dakisreba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac vrceldeboda
pornografiuli gadacema.
b. hainrixs Tavisi debulebis sailustraciod mohyavs sxva mag-
aliTic. magaliTad, `a~ aSS-Si daafuZnebs Tavis internet gverds,
romelSic uaryofs germanul sakoncentracio banakebSi ebrael-
Ta masobrivi mkvlelobis faqts.116 nacional-socialistebis mier
Cadenil danaSaulebriv qmedebaTa mowoneba an misi uaryofa das-
jadia germanuli ssk-is 130-e muxlis III nawiliT. aRniSnuli
qmedeba abstraqtuli safrTxis deliqtia. SeiZleba, rom adamianma
erT saxelmwifoSi internetis saSualebiT uaryos an moiwonos
nacional-socialistebis mier Cadenili danaSaulebrivi qmedebani
da mis mier internetiT gavrcelebuli gancxadeba waikiTxon sxva
saxelmwifoSi.
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebis da safrTxis
drois da sivrcis TvalsazrisiT erTmaneTisgan gamijvnis Sesa-
Zleblobis dasasabuTeblad Semdegi magaliTic SeiZleba moviyva-
noT. magaliTad, `a~-m televiziis saSualebiT sxva saxelmwifos
teritoriidan mouwoda saqarTvelos mosaxleobas saxelmwifos
konstituciuri wyobilebis ZaladobiT Secvlisaken an saxelm-
wifo wyobilebis damxobisken. saqarTvelos ssk-is 317-e muxliT
isjeba `saqveynod mowodeba saqarTvelos konstituciuri wyo-
bilebis ZaladobiT Secvlisken an saxelmwifo xelisuflebis
damxobisken, anda aseTi mowodebis Semcveli masalis gavrceleba,
agreTve amave mizniT SeiaraRebisaken mowodeba~. zemoT moyvanili
magaliTis mixedviT, qmedeba ganxorcielebulia erTi saxelmwi-

avtorebic. ix. Martin J., Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträchtigungen, Zugleich ein


Beitrag zur Gefährdungsdogmatik und zum Umweltvölkerrecht, Freiburg, 1989, S. 85.
115
ix. mWedliSvili-hedrixi q., danaSaulis Cadenis adgilis problemisaTvis
mediis sisxlis samarTalSi, akaki labartyava, saiubileo krebuli, Tb., 2013, gv. 232.
116
ix. Heinrich B., iqve, gv. 76.

48
fos teritoriaze, magram mas saTanado Sedegebi SeiZleba meore
saxelmwifos teritoriaze, kerZod, saqarTveloSi mohyves.
Tanamedrove sisxlis samarTlis kanonmdebloba icnobs ara
mxolod teritoriulobisa da suyvelganobis, aramed dacvis
principsac (saqarTvelos ssk-is me-5 muxlis me-2 nawili), romlis
mixedviTac, erovnuli sisxlis samarTlis iurisdiqcia SeiZleba
gavrceldes im qmedebazec, romelic qveynis interesebis winaaR-
mdegaa mimarTuli, magram mxolod im SemTxvevaSi, roca ganxor-
cielebulia mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli.
q. mWedliSvili-hedrixis TvalsazrisiT, mizanSewonilia abstraq-
tuli safrTxis deliqtebSi danaSaulis ganxorcielebis adgilis
gansazRvra mxolod qmedebis ganxorcielebis adgiliT. sakiTxis sx-
vagvarad gadawyvetiT abstraqtuli safrTxis deliqtebs Sedegian
deliqtebad gamovacxadebdiT da Tanamedrove mediasaSualebebiT
mTeli msoflios masStabiT Cadenil danaSa­ ulTa winaaRmdeg brZo-
lis basr iaraRad gadaiqceva im saxelm­ wifos sisxlis samarTali,
sadac abstraqtuli safrTxis deliqti ar ganxorcielebula, magram
sxva saxelmwifoSi ganxorcielebuli qmedebiT Seiqmna abstraqtu-
li safrTxe. aRniSnulidan gamomdinare, avtoris azriT globalur
kibersivrceSi Cadenil danaSaulTa mi­marT erovnuli sisxlis samar-
Tlis iurisdiqcia unda Seiz­ Rudos.117 magram, Tu gaviTvaliswinebT
kibersivrceSi Cadenili dana­Saulis mosalodneli zianis moculo-
bas, SeiZleba gau­marTlebelic ki iyos erovnuli sisxlissamarT-
lebrivi iuris­ diqciis SezRudva kibersivrceSi sxva saxelmwifos
teritoriidan Cadenil abstraqtuli safrTxis Semqmnel deliqtebze.
avtoris mier moyvanili argumenti miT ufro arasakmarisi SeiZleba
mogveCvenos, Tu saTvalavSi miviRebT im garemoebas, rom Tana­medrove
sisxlis samarTali danaSaulis Cadenis adgils `suyve­ lganobis~
principis mixedviT gansazRvravs da mxolod qmedebis ganxor-
cielebis adgiliT ar izRudeba. marTalia, abstraq­ tuli safrTxe
ar aris iseTi Sedegi, rogoricaa samarTlebrivi sikeTis xelyofa
an konkretuli safrTxe, magram, miuxedavad amisa, mainc (ara yvela
SemTxvevaSi, magram) calkeul SemTxvevebSi Sesa­ Zlebelia qmedebis-
gan abstraqtuli safrTxis gamoyofa, rac imis SesaZleblobas gva-
Zlevs, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi danaSaulis ganxor-
cielebis adgilad CavTvaloT ara mxolod qmedebis ganxorcielebis,
aramed abstraqtuli safrTxis Seqmnis adgilic. miuxedavad amisa,
abstraqtuli safrTxis deliqtebi rCeba uSedego danaSaulad, e.w.
formalur deliqtad, vinaidan abstraqtuli safrTxis deliqtis
gansaxorcieleblad, rogorc wesi, ar gvWirdeba (garda gamonakli-
si SemTxvevebisa) samarT­
lebrivi sikeTis xelyofa an konkretuli
safrTxis Seqmna, rac abstraqtuli safrTxisgan gansxvavebiT, yov-
elTvis SeiZleba gamoiyos danaSaulebrivi qmedebisgan da gulisx-
mobs garkveul cvlilebas gare samyaroSi.
qmedebisa da qmedebiT gamowveuli abstraqtuli safrTxis

ix. mWedliSvili-hedrixi q., danaSaulis Cadenis adgilis problemisaTvis


117

mediis sisxlis samarTalSi, akaki labartyava, saiubileo krebuli, Tb., 2013, gv. 241.

49
erT­ ma­­
neTisgan gamijvnas SesaZleblad miiCneven ekologiur sfer-
oSi ganxorcielebul abstraqtuli safrTxis deliqtebSic. mag-
aliTad, erT saxelmwifoSi mdinaris dabinZurebisas dana­ Saulis
ganxor­ cielebis adgilad SeiZleba CaiTvalos meore mosazRvre
sa­xelmwifo,118 vinaidan dabinZurebuli mdinare gaivlis mezobeli
saxelmwifos teritoriasac. Tu abstraqtuli safrTxis deliq­
tebSi danaSaulis Cadenis adgilad CavTvliT mxolod im adg-
ils, sadac qmedeba ganxorcielda, sakamaTod SeiZleba CaiTvalos
sakiTxi imis Taobaze, SeiZleba Tu ara pasuxis­ mgeblobis sakiTxi
dadges im mezobeli qveynis kanonmdeblobiT, sadac dabin­Zurebulma
mdinarem gaiara da amiT garkveuli Sedegic ki gamoiwvia.
i. martini aRniSnavs, rom konkretuli safrTxe Sedegad rom
aris miCneuli, es mxolod normatiuli Sefasebis Sedegia, magram
aseTi normatiuli gadawyvetileba SeiZleba abstraqtuli sa­
frTxis deliqtebTan mimarTebiTac gakeTdes. Sesabamisad, abstraq­
tuli safrTxe SeiZleba Sedegad CaiTvalos.119 misi SexedulebiT,
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi Sedegi ex ante (obieqturad da
damnaSavis Tvalsawieridan) fasdeba, xolo konkretuli safrTx-
is deliqtebSi safrTxeSi myofis (msxverplis) perspeqtividan.120
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi Sedegi ex ante maSinac arse-
bobs, roca potenciuri msxverpli SemTxveviT ar moxvda saSiSi
qmedebis zemoqmedebis zonaSi.121
e. grauli erTmaneTisgan ganasxvavebs Sedegs formaluri gage-
biT, romelic qmedebis obieqtis dazianebas gulisxmobs, da Sedegs
materialuri gagebiT, romelic samarTlebrivi sikeTis xelyofas
moicavs. xelyofis da safrTxis Semqmneli Sedegiani deliqtebi
formaluri gagebiT iseTi deliqtebia, romlebSic qmedebisgan
qmedebis obieqtis xelyofis an misTvis konkretuli safrTxis
Seqmnis gamoyofa SesaZlebelia, romelSic qmedebis obieqti da
daculi samarTlebrivi sikeTe identuri ar aris. materialuri
gagebiT xelyofis da safrTxis Sedegian deliqtebSi igulisx-
meba iseTi deliqtebi, romelSic daculi samarTlebrivi sikeTis
xelyofa an misTvis konkretuli safrTxis Seqmna qmedebis Semad-
genlobis niSania. aRniSnuli Sexedulebis mixedviT, abstraqtuli
safrTxis deliqtebic warmoadgenen Sedegian deliqtebs form-
aluri gagebiT. magram am SemTxvevaSi SedegSi igulisxmeba ara
samarTlebrivi sikeTis, aramed qmedebis obieqtis xelyofa an
misTvis konkretuli safrTxis Seqmna.122 grauls aseTi abstraqtu-
li safrTxis deliqtis magaliTad mohyavs germanuli ssk-is 306-
e paragrafiT gaTvaliswinebuli danaSauli (cecxlis wakideba).
cecxlis wakidebis dros qmedebis obieqtia sacxov­ rebeli Senoba,
romelic cecxlis wakidebis Sedegad ziandeba, xolo samarT-

118
ix. Tiedemann K., Kindhäuser U., Umweltstrafrecht-Bewährung oder Reform?, NStZ 1988, S. 346.
119
ix. Martin J., Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträchtigungen, Zugleich ein Bei-
trag zur Gefährdungsdogmatik und zum Umweltvölkerrecht, Freiburg, 1989, S. 84-85.
120
ix. Martin J., iqve, gv. 86.
121
ix. Martin J., iqve, gv. 87.
122
ix. Graul E., iqve, gv. 108.

50
lebrivi dacvis sikeTea adamianis sicocxle, romelsac abstraq-
tuli safrTxe eqmneba.

4. abstraqtuli safrTxis deliqtebis klasifikacia

4.1. susti da Zlieri abstraqtuli safrTxis


Semqmneli deliqtebi

sisxlis samarTlis literaturaSi abstraqtul safrTxes


xarisxis mixedviT, Tavis mxriv, yofen sust da Zlier safrTxed,
ris safuZvelzec erTmaneTisgan ganasxvaveben susti da Zlieri
abstraqtuli safrTxis Seqmnas (starke und schwache Gefährdungen). ma-
Sasadame, miRebulia ara mxolod safrTxis deliqtebis abstraq­
tul da konkretul safrTxis deliqtebad klasifikacia, aramed
TviT abstraqtuli safrTxis deliqtebis dayofa susti da Zl-
ieri safrTxis Semqmnel deliqtebad. susti safrTxis Semqmnel
abstraqtuli safrTxis deliqtad miiCneva sazogadoebrivi wes-
rigis damrRvevi deliqti, xolo Zlieri safrTxis Semqmnelia is
deliqti, romelic adamianis sicocxles an janmrTelobas uqmnis
safrTxes. susti abstraqtuli safrTxis Semqmnel deliqtad ganix-
ileba is deliqti, romelic sazogadoebrivi wesrigis darRvevas
iwvevs. wesrigis damrRvevi qmedebebi, rogorc wesi, abstraqtuli
safrTxis deliqtebad miiCneva.123 e. w. susti abstraqtuli safrTx-
is deliqtebs germanul sisxlis samarTalSi im deliqtebs mia-
kuTvneben, romlebic ganixileba ara rogorc danaSauli, aramed
rogorc gadacdoma. Tumca, qarTul sisxlis samarTalSi sisx-
lis samarTaldarRvevis aseTi dayofa ar arsebobs. rac Seexeba e.
w. Zlieri abstraqtuli safrTxis Semqmnel deliqts, mas miakuT-
vneben, ZiriTadad, iseT deliqtebs, romlebic safrTxes uqmnian
adamianis sicocxles da janmrTe­ lobas.124 Zlieri abstraqtuli
safrTxis Semqmneli deliqti, susti abstraqtuli safrTxis Semqm-
neli deliqtisgan gansxvavebiT, ufro mZime umarTlobas Seicavs.
zemoaRniSnuli ar SeiZleba ise gavigoT, rom mxolod samar-
Tlebrivi sikeTis mixedviT xdebodes abstraqtuli safrTxis
xarisxis gansazRvra. sakiTxis aseTi gadawyveta swori ar iqneboda.
rasakvirvelia, qmedebis saSiSroebis Sesafaseblad esec mniSvne­
lovania, magram arsebobs kidev sxva kriteriumi, romlis mixed­
viTac unda moxdes safrTxis xarisxis dadgena. kerZod, qmedebis
ganxorcielebis dro da adgili. abstraqtuli safrTxe SeiZleba
sagzao moZraobis wesis darRvevamac Seqmnas, magram sagzao wesis
darRveva zogjer SeiZleba qmnides sust, xolo sxva SemTxvevaSi
Zlier abstraqtul safrTxes. aqve unda iTqvas isic, rom susti
abstraqtuli safrTxis deliqtebi qarTuli samarTlis mixedviT,
ZiriTadad administraciuli samarTaldarRvevebia da, Sesabamis-

123
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, S. 927-928, §35
Rn.46-49.
124
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, iqve, §35 Rn. 50, 51.

51
ad, pasuxismgeblobac maT Camdens administraciul samarTal­
dar­
RvevaTa kanonmdeblobiT ekisreba.

4.2. klasikuri abstraqtuli safrTxis deliqtebi

abstraqtuli safrTxis deliqtebis nairsaxeobidan SeiZleba


gamoiyos klasikuri abstraqtuli safrTxis deliqtebi. aRniSnuli
tipis deliqtTa qmedebis Semadgenlobis niSani ar aris samarT-
lebrivi sikeTisTvis konkretuli safrTxis Seqmna. qmedebis Semad-
genlobaSi ar gvxvdeba aseve miTiTeba raime Sedegis gamo­ wvevis
SesaZleblobaze. klasikuri abstraqtuli safrTxis deliq­ tad
qarTuli sisxlis samarTlis mixedviT, SeiZleba davasaxeloT
gansacdelSi mitoveba, avadmyofis gansacdelSi mitoveba, dauxma­
rebloba. danaSauli damTavrebulia sisxlis samarTlis kodeqsis
Sesabamis muxlSi aRwerili qmedebis ganxorcielebisas, romelic
SeiZleba moqmedebiT an umoqmedobiT gamoixatos.

4.3. masobrivi xasiaTis anu sayovelTao saSiSroebis


abstraqtuli safrTxis deliqtebi

masobrivi xasiaTis abstraqtuli safrTxis deliqtebs miekuTv­


neba iseTi safrTxis deliqtebi, romlebic abstraqtul safrTxes
qmnis ara konkretuli adamianisTvis, aramed pirTa didi raodeno-
bisTvis an ganusazRvreli wrisTvis. masobrivi xasiaTis abstraq-
tuli safrTxis deliqtebis akrZalvas aqvs genera­lurprevenciuli
mniSvneloba.125 k. roqsinis SexedulebiT, am jgufis abstraqtuli
safrTxis deliqtebis dros sagnis adgil­ mdebareobidan gamomdin-
are konkretuli safrTxis Seqmna savsebiT gamoricxulia.126 dasax-
elebuli tipis abstraqtuli safrTxis deliqtebis magaliTad
roqsins mohyavs adamianebisgan daclil adgilas nasvam mdgomareo-
baSi avtomanqanis tarebis SemTxveva. aRniSnul SemTxvevaSi qmede-
bas abstraqtuli safrTxis deliqtad qmedebis ganxorcielebis
adgilmdebareoba (adamianebisgan carieli adgili) aqcevs, winaaR-
mdeg SemTxvevaSi Cven saqme gveqneboda ara abstraqtul, aramed
konkretul safrTxis deliqtTan. germanuli sisxlis samarTlis
kodeqsisgan gansxvavebiT, qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsiT
aRniSnuli qmedeba ar isjeba, Tu mas mZime Sedegi ar mohyva da
amitom qarTuli sisxlis samarTlis kanon­mdeblobiT dasjadi say-
ovelTao saSiSroebis abstraqtuli safr­Txis deliqtis magaliTa-
dac ar gamogvadgeba.
me-19 saukunis meore naxevarSi iuridiul literaturaSi dis-
kusia gamoiwvia sakiTxma imasTan dakavSirebiT, hqonda Tu ara say-
ovelTaod saSiS safrTxis deliqtad qmedebis kvalifi­ kaciisTvis
mniSvneloba imas, qmedeba safrTxes Tu ramden adamians Seuqmnida,

ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 430, § 11 Rn. 160.
125

ix. Roxin C., iqve, S. 430, § 11 Rn. 160.


126

52
pirTa gansazRvrul, Tu ganusazRvrel raodenobas.127 mecnierTa
nawili Tvlis, rom sayovelTao saSiSroebis deliqtebis ganxor-
cielebisas qmedeba mimarTulia didi raodenobiT ada­ mianebis wi-
naaRmdeg, xolo nawili miiCnevs, rom sayovelTao saSiSroebis ma-
Sin aris deliqti, roca igi mimarTulia pirTa ara mxolod didi
raodenobis, aramed ganusazRvreli wris mimarT.128
pirvelad h.zibenharma ganixila sayovelTao saSiSroebis del-
iqti, rogorc individualurad ganusazRvrel pirTa wrisTvis
safrTxis Semqmneli qmedeba, 1884 wels gamoqveynebul naSromSi.129
misi TvalsazrisiT, sayovelTao saSiSroeba, safrTxe warmoad-
gens safrTxes sazogadoebis TiToeuli wevrisTvis. zibenharis
koncef­cia gamomdinareobs iqidan, rom sayovelTao saSiSroebis
deliqti miCneulia deliqtad, romelic sazogadoebas emuqreba
da safrTxes uqmnis. sazogadoeba kidev moicavs TiToeul ada-
mians, romelic misi wevria. aRniSnuli koncefciis naklovaneba
imaSi mdgomareobs, rom `sazogadoeba~, warmodgenili Tvalsaz-
risiT, gagebulia rogorc ganusazRvrel pirTa erToba. sazoga-
doeba Cven SeiZleba pirTa gansazRvrul raodenobasac vuwodoT.
sulac ar aris aucilebeli, rom qmedeba pirTa ganusazRvrel
raodenobas uqmni­ des safrTxes, imisTvis, rom qmedeba sazoga-
doebisTvis safrTxis Semqmnelad miviCnioT. `ori adamiani ukve
sazogadoebaa~.130
a. fingeris SexedulebiT, sayovelTao safrTxe gulisxmobs
saxelmwifos ramodenime moqalaqisTvis an xalxisTvis safrTxis
Seqmnas.131 amgvari SefasebiT, sayovelTao saSiSroebis Semcvelia
iseTi qmedeba, romelsac, sul mcire, generalizebuli Sefase-
biT sazogadoebisTvis safrTxis Seqmna an dazianebis gamowveva
SeuZ­lia.132 a. fingeris Sexedulebidan aseve is daskvnac gamom­
dinareobs, rom sayovelTao saSiSroebis danaSauli SeiZleba
iyos, rogorc mravali adamianis, ise pirTa ganusazRvreli wris
mimarT ganxorcielebuli qmedeba. aseT deliqtebs warmoadgenen
upira­tesad is deliqtebi, romlebic sazogadoebrivi usafrTxo­
ebisa da wesrigis winaaRmdeg mimarTul danaSaulTa TavSia
gaTvalis­ winebuli. magaliTad, saqarTvelos ssk-is 230-e muxliT
gaTvalis­ winebuli deliqti (birTvuli masalisadmi an mowyobi­
lobisadmi, radioaqtiuri narCenebisadmi, radioaqtiuri nivTie­
rebisadmi uka­nono mopyroba).
T. wereTeli sayovelTao saSiSroebis deliqtad miiCnevs iseT
deliqts, romelic saSiSia pirTa didi raodenobisTvis. sabWoTa
kanonmdeblobas da sasamarTlo praqtikasac sayovelTao saSiS­

127
ix. Radtke H., Die Dogmatik der Brandstiftungsdelikte, Zugleich ein Beitrag zur Lehre von den
gemeingefährlichen Delikten, Berlin, 1998, S. 121.
128
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 225.
129
zibenharis Sexedulebaze ix. Radtke H., iqve, gv. 121-122.
130
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 59.
131
ix. Finger A., Begriff der Gefahr und Gemeingefahr im Strafrechr, Frank-FG, Band I, 1930, S. 230,
249.
132
ix. Radtke H., iqve, gv. 118.

53
roeba esmoda ara rogorc saSiSroeba individualurad ganusazRv­
reli raodenobis obieqtebisTvis, aramed rogorc raodenobrivi
niSani.133
T. wereTeli sayovelTao saSiSroebis deliqtebs konkretul
safrTxis deliqtebTan mimarTebiT ganixilavda da swored es iyo
imis mizezic, rom igi sayovelTao saSiSroebis deliqtad miiC-
nevda iseT deliqts, romelic didi raodenobis pirTa winaaRmdeg
iyo mimarTuli.134sinamdvileSi, sakiTxi ase calsaxad ar unda
iqnes ganxiluli.
sayovelTao saSiSroebis abstraqtuli safrTxis deliqtebi
SeiZleba or nawilad daiyos: sayovelTao saSiSroebis abstraq­
tuli safrTxis deliqtebi, romlebic a) didi raodenobiT ada­
mianTa sicocxles an janmrTelobas uqmnian abstraqtul safrTx-
es da b) deliqtebi, romlebic pirTa ganusazRvreli rao­ denobis­
Tvisaa saSiSi.
Stiubelma ganaviTara debuleba, romlis Tanaxmadac, sayove­
lTao saSiSroebis deliqtebi kvalificiur xelyofis deliqtebad
miiCneva. am SemTxvevaSi igulisxmeba iseTi mdgomareoba, roca
samarTlebrivi sikeTis xelyofa xdeba da samarTlebrivi sikeTis
xelmyofi qmedeba amavdroulad safrTxes uqmnis sxva samarT­
lebriv sikeTes.135
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi gvxvdeba iseTi
Semadgenlobebi, romlebic SeiZleba miviCnioT kvalificiur xe-
lyofis deliqtebad, romlebic amavdroulad sayovelTao saSiS­
roebis abstraqtuli safrTxis deliqtebsac warmoadgenen. amis
magaliTad SeiZleba davasaxeloT ssk-is 109-e muxlis pirveli
nawilis `g~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli Semadgenloba, romli­
Tac isjeba ganzrax mkvleloba iseTi saSualebiT, romelic
ganzrax uqmnis safrTxes sxvaTa sicocxles an janmrTelobas.
aRniSnuli deliqti warmoadgens rogorc Sedegian, ise safrTxis
Semqmnel deliqts. gansaxilveli Semadgenloba Sedegiani deli-
qtia, ramdenadac saqme exeba adamianis mkvlelobas, e. i. marTl-
sawinaaRmdego Sedegis gamowvevas da safrTxis deliqtia imde-
nad, ramdenadac mkvleloba Cadenilia sayovelTao saSiSroebis
Semcveli saSualebiT. mkvleloba sayovelTao saSiS­ roebis saSu-
alebiTaa Cadenili, Tu mkvleloba ganxorcielda afeTqebiT, ce-
cxlis wakidebiT, adamianTa TavSeyris adgilas sroliT. qmedeba
109-e muxliT ver dakvalificirdeba Tu sayovelTao saSiSroe-
bis Semcveli saSualebiT mkvleloba ganxor­ cieldeba ukacriel
adgilas. 136
amrigad, qmedebis sworad Sesa­
faseblad gadamwyveti
mniSvneloba eniWeba ara mxolod danaSaulis gansaxorcieleblad
gamoyenebul saSualebas, aramed misi gamoyenebis viTarebasac.
qmedebis 109-e muxliT kvalifikaciisTvis aucilebeli ar aris

133
ix. wereTeli T., iqve, gv. 227.
134
ix. wereTeli T., iqve, gv. 228.
135
Stiubelis mosazreba ix. Radtke H., iqve, gv, 119.
136
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g., (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 36.

54
sxva adamianTa sicocxlisTvis konkretuli safrTxis Seqmna,
aramed sayovelTao saSiSroebis saSualebis gamoyenebiT mkvle­
lobis ganxorcieleba iseT viTarebaSi, romelic konkretuli
safrTxis Seqmnis potencias/SesaZleblobas gulisxmobs. magali­
Tad, mkvleloba cecxlsasroli iaraRis gamoyenebiT xalxmraval
an iseT adgilas, sadac SeiZleboda sxva adamiani yofiliyo.
qmedebis ssk-is 109-e muxliT kvalifikaciisTvis mosamarTles
ar evaleba imis dadgena, rom mkvlelobis dros gamoyenebuli
saSualebiT safrTxe sxva adamianis sicocxlesac Seeqmna, aramed
sakmarisia imis dadgenac, rom mkvleloba cecxlsasroli iaraRis
anu iseTi saSualebis gamoyenebiT ganxorcielda, `romelic saSiS­
roebas warmoadgens mraval pirTa sicocxlisaTvis~.137 maSasadame,
SeiZleboda ganxorcielebul qmedebas sxva adamianis sicocxlis
mospoba gamoewvia. rodesac mkvleloba xalxmraval adgilas sa­
yovel­ Taod saSiSi saSualebiT xorcieldeba, mkvle­ lobis adgil-
ze myof adamianTa sicocxles realuri safrT­ xe eqmneba, magram
miuxedavad amisa, qmedeba mainc abstraqtuli safrTxis deliqtad
unda CaiTvalos. Amizezi, qmedeba Tu ratomac ar iTvleba kon­
kretuli safrTxis deliqtad, aris ara konkre­ tuli, realuri
safrTxis ararseboba, aramed is, rom mosamarTles ar aqvs ase-
Ti safrTxis arsebobis damtkicebis valdebuleba. aRniSnulidan
gamomdinare, ar aris zusti k. roqsinis Sexeduleba, romelic say-
ovelTao saSiSroebis abstraqtuli safrTxis deliqtebis dros
konkretuli safrTxis Seqmnas savsebiT gamoricxavs.138
saqarTvelos 1960 wlis sisxlis samarTlis kodeqsis 104-e
muxliT gaTvaliswinebuli iyo sasjeli iseTi mkvlelobisTvis,
romelic Cadenili iyo iseTi saSualebiT, romelic saSiSroebas
warmoadgenda `mravali piris~ sicocxlisTvis.139 qmedebis Semad­
genlobaSi miTiTebuli iyo dazaralebul pirTa simravleze (mra-
vali) da ara ganusazRvrelobaze.
sayovelTaod saSiSi abstraqtuli safrTxis deliqtebis meo-
re jgufs miekuTvneba iseTi deliqtebi, romelTa ganxorcielebi-
sas ganusazRvrelia im pirTa raodenoba, romelTac safrTxe
SeiZleba SeeqmnaT. am SemTxvevaSi Tavad danaSaulis bunebidan
gamom­dina­
reobs im pirTa raodenobis ganusazRvreloba, romelT-
ac safrTxe SeiZleba SeeqmnaT. aseTi deliqtebis ricxvs miekuT-
vneba ssk-is 198-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli _ adamia-
nis sicocxli­ saTvis an janmrTelobisaTvis saSiSi produqciis
damzadeba, Semotana an realizacia. rodesac xdeba sicocxlisT-
vis saSiSi produqciis realizacia, realizebuli produqciis
momxmarebelTa wre ganusazRvrelia da produqciis mwarmoebelma
arc icis, konkretulad vin aris mis mier warmoebuli produq-

137
sakiTxisadmi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos analogiuri midgoma sxva
adamianTa sicocxlisTvis safrTxis Semqmneli saSualebiT mkvlelobis mcdelo-
bis saqmeze ix. susg, 2008, #8, gv. 79.
138
ix. Roxin C., iqve, S. 430, § 11 Rn. 160.
139
ix. mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T., SavguliZe T., danaSauli
pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 34.

55
ciis momxmarebeli. igi SeiZleba iyos nebismieri adamiani.

4.4. abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebi

konkretuli da abstraqtuli safrTxis deliqtebis garda,


literaturaSi gamoyofen kidev mesame saxes safrTxis deliqtebi-
sa, romelsac germanelma mecnierma h. Sroderma Tavis droze ab-
straqtul-konkretuli safrTxis deliqtebi uwoda.140 mogvianebiT
sxva avtorebma aRniSnuli tipis deliqtebi `potenciuri safrTxis
Semqmneli deliqtebis~ (~potentielle Gefährdungsdelikte~),141 potenciuri
deliqtebis (~Eignungsdelikte~)142 saxelwodebiT ganixiles.
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebi ewodeba iseT
deliqtebs, romlis qmedebis Semadgenlobis niSania Semdgomi Sede-
gis gamowvevis unari. kerZod, qmedeba unda iyos vargisi imisTvis,
rom Semdgomi Sedegi gamoiwvios samarTlebrivi sikeTis dazianebis
saxiT. aris Tu ara qmedeba imisTvis vargisi, rom SemdgomSi samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofa gamoiwvios, dgindeba samosamarTlo in-
terpretaciis/ganmartebis Sedegad. magaliTad, saqarTvelos ssk-is
288-e muxlis pirveli nawili moiTxovs imis dadgenas, garemosaT-
vis saSiSi nivTierebisadmi mopyrobis wesis darRvevas SeeZlo Tu
ara adamianis janmrTelobis an garemos arsebiTi dazianeba an sxva
mZime Sedegi gamoewvia.143igive SeiZleba iTqvas saqarTvelos ssk-is
222-e, 233-e, 241-e, 242-e, 245-e muxlebiT gaTvaliswinebul Semadgen-
lobebze, sadac saubaria zianis gamowvevis SesaZleblobaze.
rodesac vsaubrobT abstraqtul-konkretul safrTxis deliq­
tebze, igulisxmeba iseTi deliqtebi, romlebic TavianTi sakanon­
mdeblo aRwerilobiTaa gamorCeuli, romelsac orive saxis del-
iqtis _ abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliq­ tebisTvis
damaxasiaTebeli niSnebi axasiaTebs da ara iseTi, romelic `ab-
straqtul-konkretul safrTxes~ qmnis. aseTi safrTxe ar arse-
bobs. safrTxe an abstraqtulia an konkretuli. qmedeba SeiZleba
garkveul samarTlebriv sikeTes xelyofdes da sxva (kidev ufro
mniSvnelovan) sikeTes safrTxes uqmnides, magram ar SeiZleba
qmedeba erTidaimave samarTlebrivi sikeTis xelyofis rogorc
abstraqtul, ise konkretul safrTxesac qmnides.
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtis Semadgenlo-
bis niSania mavne Sedegis gamowvevis unari, Tumca konkretuli
safrTxis Seqmna ar warmoadgens abstraqtul-konkretuli safr­
Txis deliqtebis Semadgenlobis niSans.144

140
ix. Schröder H., Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967, S. 522; Schröder H., Die Ge-
fährdungsdelikte im Strafrecht, ZStW 1969, S. 17.
141
ix. Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 162-163; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT,
Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 8-9, Rn. 30.
142
ix. Hoyer A., Die Eignungsdelikte, Berlin, 1987, S. 16; Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte
und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 116; Wolter J., Objektive und personale Zurechnung von
Verhalten, Gefahr und Verletzung in einem funkzionalen Straftatsystem, Berlin, 1981, S. 253.
143
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema,
Tb., 2013, gv. 77.
144
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgard, 2012, S. 63 Rn. 165; Wessels/Beulke, Strafrecht,

56
samarTlebrivi sikeTis xelyofis unari ar aris namdvili
mizezobriobis identuri, vinaidan igi prognozis saxiT dgindeba,
sadac gansazRvruli pirobebi abstragirebulia. am generalize-
bis xarisxi Sesabamisi normis mizanzea damokidebuli.145
urTierTgamomricxavi Sexedulebebi arsebobs imasTan dakav­
SirebiT, Tu romeli kriteriumebiT unda moxdes imis gansaz-
Rvra, rom qmedeba samarTlebrivi sikeTis xelyofisTvis vargi-
sia. h. Sroderis koncefciiT, abstraqtul-konkretuli safrTxis
deliq­ tebi SeiZleba konkretuli safrTxis deliqtebs miekuTv-
nos. aRniSnuli tipis deliqtebSi kanonmdebelma mosamarTles
mianiWa imis ufleba, rom qmedebis saSiSroeba TviTon Seafasos,
rac qmnis iseTi interpretaciis SesaZleblobas, rom kanonmdeb-
els surdes qmedebis saSiSroebaze gadawyvetilebis miRebisas,
individualuri garemoebebis gaTvaliswineba SesaZlebeli gaxa-
dos.146 abstraqtuli da konkretuli safrTxis Seqmnis kombina-
cia maSin arsebobs, roca kanonmdebels ar SeuZlia safrTxis
srulyofilad gansazRvra da gadawyvetilebis miRebis uflebas
mosamarTles utovebs (konk­retuli safrTxis Semqmneli deliqtis
elementi), Tumca qmedebis Semadgenlobis konstruqciiT imis dad-
gena SesaZlebelia, rom gadawyvetilebis miRebisas konkretuli
mdgomareoba ki ar aris gadamwyveti, aramed generaluri masStabi
unda iqnes gamoyenebuli (abstraqtuli safrTxis Semqmneli deli-
qtis elementi). abstraq­ tul-konkretuli safrTxis deliqtebSi
qmedebis Semadgenlobis niSania saziano Sedegis gamowvevis un-
ari, magram ar unda iyos qmedebis SemadgenlobaSi detaluri
miTiTeba gansazRvrul indi­ vidualuri dacvis obieqtze, romlis
winaaRmdegac qmedebaa mimar­Tuli.147
h. Sroderis TvalsazrisiT, abstraqtul-konkretuli safrTx-
is deliqtebis gansakuTrebuloba qmedebis Semadgenlobis formu­
lirebaSi mdgomareobs, Torem materialuri TvalsazrisiT, es
deliqtebi konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtebia.148
avtorTa nawili deliqtebis am jgufs rogorc formaluri, ise
materialuri gagebiT safrTxis Semqmneli deliqtebis damouki­
debel saxed miiCnevs da arc abstraqtuli da arc konkretuli
safrTxis Semqmnel deliqtebs ar miakuTvnebs.149
mecnierTa meore nawilis mosazrebiT ki, deliqtebis es jgufi
abstraqtuli safrTxis deliqtebis gansakuTrebul gamovlinebas
warmoadgens.150 v. galasi Sroderisgan gansxvavebiT, abstraqtul-

AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 8-9. Rn. 30.
145
ix. Brehm W., iqve, gv. 96-97.
146
ix. Schröder H., Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967, S. 523. Sroderis aRniS-
nuli Sexedulebis kritikaze ix. Gallas W., Abstrakte und Konkrete Gefährdung, Heinitz-FS,
1972, S. 172; Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 171; Hoyer A., Zum Begriff der „abstrak-
ten Gefahr“, JA 1990, S. 184.
147
ix. Schröder H., Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967, S. 525.
148
ix. Schröder H., Die Gefährdungsdelikte im Strafrecht, ZStW 1969, S. 21.
149
ix. Fischer Th., Das Verhältnis der Bekenntnisbeschimpfung (§ 166 StGB) zur Volksverhetzung
(§130 StGB), GA 1989, S. 454.
150
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 264; Graul E., iqve,

57
konkretul safrTxis deliqtebs ar miiCnevs konkretul safrTxis
deliqtad da Tvlis, rom igi ufro metad abstraqtuli safrTxis
deliqts warmoadgens.151 Tumca, abstraqtul-konkretuli safrTx-
is Semqmnel zogierT deliqts152 konkretuli safrTxis Semqm-
nel deliqtad ganixilavs.153 igi aRniSnavs, rom sityvebi `SeeZlo
ziani gamoewvia~ („geeignet…zu schädigen~) yovelTvis ar gulisxmobs
inkri­minirebuli qmedebis generalur saSiSroebas da es ar unda
gavigoT abstraqtuli safrTxis Semqmneli deliqtebis arsebobaze
miTiTebad.154
galasis Sexeduleba bundovania. mas ar gaaCnia myari krite­
riumebi, romlis mixedviTac SegveZleboda imis dadgena, konkre­
tuli, Tu abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtTan gvaqvs
saqme, roca qmedebis SemadgenlobaSi mocemulia miTiTeba qmedebis
unarze, gamoiwvios saziano Sedegi.
marTebulad unda CaiTvalos is mosazreba, romlis mixedvi-
Tac abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqti abstraqtuli
safrT­ xis deliqtebis nairsaxeobad miiCneva. magram, Tu e. w. ab-
straqtul-konkretuli safrTxis deliqtebis dros mosamarTles
uwevs imis dadgena, damnaSavis qmedebas SeeZlo Tu ara adamianis
janmrTe­ lobis dazianeba an sxva mZime Sedegi gamoewvia, riT gan-
sxvavdeba deliqtis es tipi konkretuli safrTxis deliqtisgan,
raSi mdgomareobs is gansxvaveba, ris gamoc safrTxis deli-
qtTa es saxe klasikuri abstraqtuli safrTxis da konkretuli
safrTxis Semqmneli deliqtisgan unda gamovyoT?
mosamarTlis mier imis dadgena, SeeZlo Tu ara damnaSavis
moqmedebas samarTlebrivi sikeTis xelyofa gamoewvia, xom ar
niSnavs konkretuli safrTxis arsebobis dadgenas? konkretuli
safrTxec xom xelyofis SesaZleblobas gulisxmobs? dasmul
SekiTxvaze SeiZleba Semdegi pasuxi gaeces: gansaxilveli ti-
pis deliqtebSi saubaria Sedegis dadgomis SesaZleblobaze,
rac jer kidev ar atarebs Sedegis saxiT damdgari konkretu-
li safrTxis saxes. xolo, konkretuli safrTxis deliqtebSi
konkretuli safrTxe ukve damdgari Sedegis xasiaTs atarebs,
romlis mizezob­ r ivi kavSiri Sesabamis qmedebasTan SeiZleba
dadgindes.
abstraqtul-konkretul safrTxis deliqtebs qarTvel mecnie­
rTa erTi nawili konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtad mi-
iCnevs.155 kerZod, g. mamulaSvili saqarTvelos ssk-is 242-e mux-

gv. 116; Berz U., Formelle Tatbestandsverwirklichung und materialer Rechtsgueterschutz, Muenchen, 1986,
S. 60.
151
ix. Gallas W., Abstrakte und Konkrete Gefährdung, Heinitz-FS, 1972, S. 183.
152
germanuli ssk-is 130-e da 166-e paragrafebiT gaTvaliswinebuli deliqtebi.
153
ix. Gallas W., iqve, gv. 182.
154
ix. Gallas W., iqve, gv. 181.
155
ix. Todua n., safrTxis Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis samar-
Tlis kodeqsis mixedviT, Jurn. „marTlmsajuleba da kanoni“, 2007, #2-3, gv. 156;
Todua n., saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis srulyofis zogierTi
sakiTxi, sisxlis samarTlis Tanamedrove problemebi, T. wereTlis dabadebis me-100
wlis iubilisadmi miZRvnili krebuli, Tb., 2006, gv. 98-99; mamulaSvili g., wignSi:

58
lis pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis
obieqturi mxaris ganxilvisas miuTiTebs, rom aRniSnuli `dana­
Saulis obieqturi mxare xasiaTdeba moqmedebiT an umoqmedobiT-
feTqebadsaSiS sawarmoSi an saamqroSi sawarmoo-teqnikuri us-
afrTxoebis wesis darRveva, am qmedebis SesaZlo mZime SedegiT
da mizezobrivi kavSiriT usafrTxoebis wesebis darRvevasa da
miTiTebul SesaZlo mZime Sedegs Soris~.156 ar SeiZleba aRniSnuli
mosazreba marTebulad CaiTvalos. mizezobrivi kavSiri dgindeba
qmedebasa da qmedebiT gamowveul Sedegs Soris da ara qmedebasa
da SesaZlo Sedegs Soris. marTalia, konkretuli safrTxec samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis gamowvevis SesaZleblobas Sei­ cavs
da mizezobrivi kavSiri dgindeba qmedebasa da am qmedebiT Seqm-
nil konkretul safrTxes Soris, magram konkretuli safrTxe ukve
arsebobs garkveuli Sedegis saxiT, rasac ver vityviT Sedegis
gamowvevis im SesaZleblobaze, romelzec kanonmdebeli uTiTebs
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtis SemadgenlobaSi.
konkretuli safrTxe rom ganxorcielebuli Sedegis saxiT arse-
bobs, amaze miuTiTebs konkretuli safrTxis deliqtebis Semadgen-
lobaSi mocemuli sityvebi: `...safrTxe Seuqmna~, `saSiS mdgomareo-
baSi Caayena~. xolo, abstraqtul-konkretul safrTxis deliqt-
Ta SemadgenlobaSi saubaria ara konkretul safrTxeze, rogorc
garkveulwilad, damdgar Sedegze, aramed Sedegis gamowvevis Ses-
aZleblobaze anu potenciaze, unarze, imaze, rom qmedebas SeeZlo
garkveuli saxis Sedegi gamoewvia.
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebSi mosamarTle
adgens gansazRvruli Sedegis gamowvevis SesaZleblobas, magram
es safrTxe, Sedegis gamowvevisa, ar aris konkretuli, aramed gen-
eralizebuli. amitomac aris, rom Sesabamis safrTxis deliqtTa
SemadgenlobebSi figurirebs sityva `SeeZlo gamoewvia`. sityva
`SeeZlo gamoewvia~ miuTiTebs imaze, rom samarTliT daculi obi-
eqti ar imyofeba konkretuli safrTxis zemoqmedebis qveS, rac
konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtebisTvis aris aucile-
beli.
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebis saxelwodeba
iqidan gamomdinareobs, rom mas gaaCnia orive deliqtisTvis damaxa­
siaTebeli niSnebi. kerZod, mosamarTles ar moeTxoveba konkre­
tuli safrTxis dadgena, iseve, rogorc klasikuri abstraq­ tuli
safrTxis deliqtebisas, magram mosamarTlem, klasikuri abstraq­
tuli safrTxis deliqtebisgan gansxvavebiT, unda daadginos
mar­
Ta­lia ara konkretuli safrTxe, magram is, rom konkretul
qmedebas SeeZlo gamoewvia garkveuli Sedegis dadgoma. Tumca es
`SesaZlebloba~ ar aris konkretuli safrTxis Tanafardi.
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebi sisxlis samar­
Tlis kodeqsSi im TavebSia mocemuli, romelSic Tavmoyrilia

mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb.,
2014, gv. 690-691.
156
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 584, 690.

59
normebi, romlebic zeindividualuri samarTlebrivi sikeTis dac-
vas isaxaven miznad.157 sisxlis samarTalis literaturaSi gamoTqmu-
li mosazrebis Tanaxmad, is normebi, romlebic iTvalis­ wineben
abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebs zeindivi­ dualuri
samarTlebrivi sikeTis dasacavad uvargisia. r. hefen­deli amis
mizezad imas miiCnevs, rom mosamarTles konkretul qmedebaTa Ses-
aZlo Sedegebis Sefaseba SeuZlia, rac koleqtiur samarTlebriv
sikeTeebTan mimarTebiT uaryofiT Sedegamde migviyvanda.158 aRniS-
nuli mosazreba metad sakamaToa, vinaidan gasaTvaliswinebelia
is garemoeba, rom, marTalia, abstraqtul-konkretuli safrTxis
deliqtebi koleqtiuri samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg mimar-
Tul danaSaulTa TavSia mocemuli, riTac kanonmdebeli zeindi-
vidualur/koleqtiur sikeTes icavs, Tumca qmedebis Semadgenlo-
baSi garkveuli Sedegis gamowvevis SesaZ­ leblobaze miTiTeba in-
dividualur samarTlebriv sikeTes exeba. maSasadame, kanonmdebeli
icavs rogorc koleqtiur, ise indivi­ dualur samarTlebriv sik-
eTes, magram koleqtiuri samarT­ lebrivi sikeTe, deliqtis Tavise-
burebidan gamomdinare, mainc wina planzea wamoweuli. amis magali-
Tad SeiZleba davasaxeloT ssk-is 233-e muxliT gaTvaliswinebuli
Semadgenloba, romelic Semdegi saxi­ Taa Camoyalibebuli: `birT-
vul an radiaqtiur obieqtze avariis an ubeduri SemTxvevis Ses-
axeb informaciis dafarva an damaxinjeba, rasac SeeZlo gamoewvia
adamianis sicocxlis mospoba an sxva mZime Sedegi~. universaluri
samarTlebrivi sikeTis damcav normebSi abstraqtuli safrTx-
is deliqtebis Semadgenlobaa mocemuli. swored aseTi normebia
vargisi koleqtiuri samarT­ lebrivi sike­Tis dasacavad, vinaidan
universaluri sikeTis winaaRmdeg qmedebis ganxorcielebisas ar
arsebobs qmedebis obieqti, romelic konkre­tuli safrTxis zemoq-
medebis zonaSi SeiZleba moeqces. abstraq­tul-konkretuli safrTx-
is deliqtebi ki abstraqtuli safrTxis deliqtebis nairsaxeobaa.
abstraqtul-konkretuli safrTxis de­liq­tebi, erTi mxriv, univer-
saluri samarTlebrivi sikeTis wina­ aRmdegaa mimarTuli, da, meo-
re mxriv, iqmneba individualuri samarTlebrivi sikeTis (sicocx-
lis) xelyofis SesaZleblobac. Tumca, es SesaZlebloba ar aris
konkretuli safrTxis analogi. amaSi mdgomareobs gansaxilveli
deliqtebis `abstraqtul-konkre­tuloba~.

4.5. Sekvecili Semadgenlobani, rogorc


abstraqtuli safrTxis deliqtebi

sisxlis samarTlis literaturaSi deliqtebis erT-erT saxed


gamohyofen Sekvecil Semadgenlobebs (Versuchsdelikte = Unterneh­
mensdelikte). Sekvecili Semadgenloba iseTi Semadgenlobaa, ro-
melic Tavisi formiT danaSaulis momzadebas an mcdelobas hgavs,

danaSauli sazogadoebrivi uSiSroebisa da wesrigis winaaRmdeg.


157

ix. Hefendehl R., Kollektive Rechtsgüter im Strafrecht, Köln, Berlin, Bonn, München, 2002, S. 160.
158

60
magram kanonmdebeli qmedebis saSiSroebidan gamomdinare ar
moiTxovs garkveuli Sedegis dadgomas, da danaSauls damTavre-
bulad acxadebs qmedebis ganxorcielebis momentSive. Sekvecili
Semadgen­lobis magaliTad qarTuli sisxlis samarTlis kanonmde-
blobis mixedviT SeiZleba miviCnioT yaCaRoba, banditizmi da sxv.
ramdenadac Sekvecili da safrTxis Semqmneli Semadgenlobani
ar moiTxoven samarTlebrivi sikeTis xelyofas, ibadeba kiTxva,
xom ar warmoadgenen isini erTi da imave tipis deliqtebs?
literaturaSi xSirad iyeneben termin `Sekvecil Semadgen­
lobas~ formaluri Semadgenlobis aRsaniSnavad, magram maT So-
ris arsebiTi sxvaobaa. formalur deliqtebSi -wers m. ugrexel-
iZe _ obieqtur da subieqtur Semadgenlobas Soris moculobis
Tval­ sazrisiT sruli proporciaa. Sekvecil SemadgenlobebSi
obieq­turi Semadgenlobaa Sekvecili. xolo, rac Seexeba subi-
eqtur niSans (magaliTad mizani), igi im Sedegze vrceldeba,
romelic Semadgenlobis miRmaa.159 safrTxis Semqmneli zogierTi
deliqti SeiZleba ise iyos formulirebuli, rom qmedebis Semad-
genlobis obieqtur da subieqtur niSnebs Soris Tanafardoba
darRveuli ar iyos, magram Sekvecili Semadgenlobis safrTxis
Semqmnel deliqtebSi Tanafardoba obieqtur da subieqtur niS-
nebs Soris darRveulia. ver vityviT, rom obieqtur da subi-
eqtur Semad­ gen­
lobas Soris Tanafardobaa darRveulio iseTi
safrTxis deliq­ tis dros, rogoricaa gansacdelSi mitoveba.
piriqiT, gansacdelSi mitovebis dros damnaSavis ganzraxviT is
unda iyos moculi, rac obieqturad arsebobs. Tu damnaSaves
ganzraxuli aqvs gansacdelSi myofis mokvla Tavisi umoqmedo-
biT, maSin gansac­delSi mitovebis Semadgenloba ki ar iqneba
ganxor­ cielebuli, aramed mkvlelobis mcdeloba. gansacdelSi
mitovebisas adamiani gansacdelSi, safr­ TxeSi imyofeba da igi
damnaSavis ganzraxviT moculia kidec. gansacdelSi mitovebis
dros damnaSaves Segnebuli unda hqondes adamianis gansacdelSi
yofna, magram ar unda surdes da arc unda hqondes ganzraxuli
misi sicocxlis mospoba. yaCaRobis dros ki, damnaSave moqmedebs
sxvisi nivTis marTlsawinaaRmdegod misakuT­ rebis mizniT, Tumca
kanonmdebeli yaCaRobas damTavrebulad miiCnevs am mizniT Tav-
dasxmis ganxor­ cielebis momentidan. e. i. yaCaRobisas qmedebis
obieqturi da subieqturi Semadgenlobis niS­ nebs Soris Tanafar-
doba subieqturi niSnis sasargeblodaa dar­ Rveuli. subieqturi
niSnebi sWarbobs obieqturs.
saqarTvelos ssk-is 179-e muxlis Tanaxmad, yaCaRoba gulisx-
mobs sxvisi qonebis marTlsawinaaRmdego misakuTrebis mizniT
Tav­
dasxmis ganxorcielebas sicocxlisa da janmrTelobisTvis
saSiSi ZaladobiT an aseTi Zaladobis muqariT. ibadeba kiTxva,
qmedebis Semadgenlobis struqturidan gamomdinare, yaCaRoba xom

ix. Угрехелидзе М., Проблема неосторожной вины в уголовном праве, Тб., 1976, с. 101, 24-e
159

sqolio.

61
ar aris konkretuli safrTxis Semqmneli deliqti? ramdenadac
yaCaRobis dros aucilebelia gamoyenebuli Zaladoba iyos si-
cocxlisTvis saSiSi da ara is, rom dazaralebulis sicocxles
Seeqmnas konkre­tuli safrTxe, yaCaRoba (qarTuli ssk-is mixed-
viT) ara konkre­ tuli, aramed abstraqtuli safrTxis deliqtia.
iq, sadac saubari ar aris konkretuli adamianis sicocxlisT-
vis safrTxis Seqmnaze, aramed danaSaulis gansaxorcieleblad
gamoyenebuli iaraRis saSiSroebaze, konkretuli safrTxis Semqm-
neli deliqtis arseboba unda gamoiricxos. danaSaulis Cad-
enis dros damnaSavis mier gamoyenebuli iaraRis saSiSroebidan
gamomdinare, dazara­ lebulis sicocxle marTlac SeiZleba iyos
realur safrTxeSi, magram qmedebis Semadgenlobis sakanonmde-
blo konstruqciis mixedviT, mosamarTles evaleba ara imis dad-
gena, dazaralebulis sicocx­ les Seeqmna Tu ara konkretuli
safrTxe, aramed imis, damnaSavis mier gamoyenebuli iaraRi iyo
Tu ara sicocxlisTvis saSiSi. aRniSnulidan is daskvna gamom-
dinareobs, rom danaSaulis Cadenis iaraRis saSiSroebis gaT-
valiswinebiT, dazaralebulis sicocxles konkretuli safrTxe
realurad eqmneba, magram ramdenadac mosa­ marT­
lis mier dasad-
genia, ara konkretuli safrTxis Seqmna adamianis­ Tvis, rogorc
qmedebiT gamowveuli Sedegi, aramed sa­ SiSroeba, rogorc gamoy-
enebuli iaraRis Tviseba, ganxor­ cie­
lebuli qmedeba abstraqtuli
safrTxis deliqtad unda miviCnioT.
yovelive zemoT aRniSnulis mere SeiZleba iTqvas, rom abs­
traqtuli safrTxis da Sekvecili deliqtebi zogjer emTxveva
erTmaneTs, magram isini ar warmoadgenen sinonimebs. Sekvecili
Semadgenlobani safrTxis deliqtebis, kerZod, abstraqtuli
safr­ Txis deliqtebis nairsaxeobad SeiZleba miviCnioT,160 rac
imas niSnavs, rom yvela Sekvecili Semadgenloba abstraqtuli
safr­ xis deliqtia, magram yvela abstraqtuli safrTxis deliqti
rodia Sekvecili Semadgenloba.
mas Semdeg, roca gavarkvieT, rom safrTxis Semqmneli deliq­
tebi da Sekvecili Semadgenlobani erTmaneTis sinonimebad ar
SeiZleba ganxiluli iqnen, ibadeba kiTxva, ra saxis urTierToba
arsebobs Sekvecil da mizniT dafuZnebul deliqtebs Soris? vi-
naidan orive tipis deliqtebSi iseTi subieqturi niSani, rogor-
ic mizania, gadamwyvet rols asrulebs. unda aRiniSnos, rom arc
am SemTxvevaSi SeiZleba saubari maT srul identobaze, razec
ufro vrclad qvemoT iqneba saubari.

4.6. denadi abstraqtuli safrTxis deliqti

deliqtebis jgufidan erT-erT saxes warmoadgens denadi deli-


qtebi, romlebic moqmedebiT an umoqmedobiT iwyeba da uwyvetad
grZeldeba. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT,

analogiuri Tvalsazrisi ix. Graul E., iqve, gv. 131.


160

62
denadi abstraqtuli safrTxis deliqtis magaliTad SeiZleba
dasaxeldes ssk-is 292-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli
(wylis dabinZureba).
denadi abstraqtuli safrTxis deliqtad SeiZleba aseve
dasaxeldes dauxmarebloba (ssk-is 129-e muxli) da gansacdelSi
mitoveba (ssk-is 128-e muxli). dauxmarebloba da gansacdelSi
mitoveba formalurad damTavrebulia savaldebulo moqmedebis
Seusruleblobis momentidan anu maSin, roca amsrulebeli ar
daexmara gansacdelSi myofs, magram aRniSnuli deliqtebi mate-
rialuri gagebiT grZeldeba manam, sanam adamiani gansacdelSi
imyofeba.
denadi abstaqtuli safrTxis deliqtis magaliTad germanu-
li ssk-is mixedviT, ganixilaven mTvrali mZRolis mier manqa-
nis marTvas (germanuli ssk-is 316-e paragrafi).161 qarTuli sisx-
lis samarTlis kanonmdeblobiT aRniSnuli qmedeba sisxlis­
samarTlebrivad dasjadi ar aris, Tu mas raime Sedegi ar mohyva.
Tumca, aRsaniSnavia isic, rom safrTxis Semqmneli deliqtebi
mxolod sisxlis samarTalSi rodi gvxvdeba. igi mocemulia aseve
administraciul samarTaldarRvevaTa kanonmdeblobaSi. dasaxe­
lebuli deliqti formalurad qmedebis ganxorcie­ lebisTanavea
damTavrebuli, magram materialuri gagebiT igi SeiZleba uwyve­
tliv gagrZeldes. magaliTad, rodesac mTvrali mZRoli avto­
manqanis marTvas daiwyebs danaSauli germanuli ssk-is mixedviT
formalurad damTavrebulia, Tumca materialurad igi grZeldeba
manam, sanam mTvrali mZRoli ar Sewyvets manqanis marTvas.
yvela abstraqtuli safrTxis deliqti ar SeiZleba denad dana-
Saulad CaiTvalos, miuxedavad imisa, rom abstraqtuli safrTxis
deliqti qmedebis ganxorcielebisas aris umetesad iuridiulad/
formalurad damTavrebuli da konkretuli Sedegis dadgoma
qmedebis Semadgenlobis miRma dgas. magaliTad ukanono aborti,
romelic abstraqtuli safrTxis deliqtia, ar SeiZleba denad
danaSaulad CaiTvalos. ukanono abortis Semadgenloba maSin iT-
vleba damTavrebulad, roca orsuloba ukanonod Sewydeba. orsu-
lobis Sewyvetisas danaSauli formaluradac da mate­rialuradac
damTavrebulia. am SemTxvevaSi abstraqtuli safrTxis deliqtis
gansaxorcieleblad konkretuli Sedegis dadgoma _ orsulobis
Sewyvetaa saWiro. winaaRmdeg SemTxvevaSi adgili eqneba dasax-
elebuli deliqtis mcdelobas.
sainteresoa, ramdenad aris SesaZlebeli, rom konkretuli
safrTxis deliqtic warmoadgendes denad danaSauls? konkre-
tuli safrTxis Seqmna xSirad zianSi gadaizrdeba an safrTxe
drois garkveul monakveTSi gaivlis. aRniSnulidan gamomdinare,
denadi konkretuli safrTxis deliqtebi arc Tu ise xSirad gvx-
vdeba, magram mainc SesaZlebelia denadi konkretuli safrTxis
deliqtebis gamoyofa. denadi konkretuli safrTxis Semqmneli
deliqtis magaliTad SeiZleba dasaxeldes saqarTvelos ssk-is

ix. Hau H., Die Beendigung der Straftat und ihre rechtlichen Wirkung, Berlin, 1974, S. 91.
161

63
293-e muxliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba (zRvis dabinZure-
ba): `gemidan, sxva mcuravi saSualebidan, platformidan an zR-
vaSi xelovnurad agebuli sxva konstruqciidan janmrTelobisaT-
vis an zRvis cocxali organizmisaTvis mavne nivTierebebis, sxva
narCenis anda masalis zRvaSi ukanonod Cayra (CaSveba), agreTve
maTi Camarxvis wesis darRveviT zRvis dabinZureba, rac safrTxes
uqmnis adamianis janmrTelobas an zRvis cocxal organizms, anda
xels uSlis zRvis marTlzomier gamoyenebas, Cadenili aseTi
qmedebisaTvis administraciuli saxdelis dadebis Semdeg~.162
o. gamyreliZe da q. mWedliSvili _ hedrixi denadi danaSaulis
Taviseburebad miiCneven imas, rom misi Cadena mxolod ganzraxvis
sferoSi xdeba,163 magram iuridiul literaturaSi am sakiTxze sawi-
naaRmdego mosazrebacaa gamoTqmuli.164qarTul sisxlis samarTlis
kodeqsSi marTlac moiZebneba iseTi denadi abstraqtuli safrTx-
is deliqti, romlis ganxorcieleba gaufrTxileblobiT aris
SesaZlebeli. kerZod, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
241-e muxliT isjeba `atomuri energetikis obieqtis ganlagebis,
daproeqtebis, mSeneblobis an eqspluataciis dros usafrTxoebis
wesis darRveva, rasac gaufrTxileblobiT SeeZlo gamoewvia ada-
mianis sicocxlis mospoba an garemos radiaqtiuri dabinZureba~.
aRniSnuli danaSauli rom gaufrTxileblobas gulisxmobs amaze
dispo­ ziciaSi pirdapiraa miTiTebuli. gansaxilveli danaSauli
aseve denad danaSauls SeiZleba mivakuTvnoT, ramdenadac igi Sei-
Zleba atomuri energetikis obieqtis usafrTxiebis wesis darRve-
viT mSeneblobaSi gamoixatos. mSenebloba ki droSi gawelili
procesia da igi ar gulisxmobs mxolod erTjerad qmedebas.

4.7. mizniT dafuZnebuli abstraqtuli


safrTxis deliqtebi

abstraqtuli safrTxis deliqtebis nairsaxeobas warmoadgens


mizniT dafuZnebuli deliqtebi (Absichtsdelikte = erfolgskupierte Delikte).
mizniT dafuZnebuli abstraqtuli safrTxis deliqtebi sxva tipis

162
aRniSnuli norma e.w. preiudiciul normaTa jgufs miekuTvneba. aseTi
normebis ricxvi qarTul sisxlis samarTlis kodeqsSi Zalian cotaa. zogadad,
unda aRiniSnos, rom preiudiciuli normis arseboba gamarTlebuli ar aris, vin-
aidan administraciul gadacdomasa da danaSauls Soris sxvaoba qmedebis so-
cialuri saSiSroebis xarisxSia da ara qmedebis ganxorcielebis raodenobaSi.
qmedebis ganmeorebiT ganxorcielebisas ar izrdeba socialuri saSiSroeba, igi
imave saSiSroebis rCeba, ra saSiSroebasac moicavda pirvelad ganxorcielebis
dros. ama Tu im qmedebis ganmeorebiT ganxorcieleba miuTiTebs ara qmedebis
saSiSroebis zrdaze, aramed misi Camdenis pirovnebaze, mis gamousworebel xa-
siaTze.
163
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 134; mWedliSvili _ hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi
nawili, danaSaulis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 382.
164
ix. mamulaSvili g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis
zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 332.

64
deliqtebisgan imiT gamoirCevian, rom qmedebis obieqtur da subi-
eqtur Semadgenlobas Soris disproporcia arsebobs. obieqtur
niSnebs sWarbobs subieqturi niSnebi.165
mizniT dafuZnebuli safrTxis deliqtebis qmedebis Semad­
genlobis gansaxorcieleblad ar aris saWiro arc konkretuli
safrTxis Seqmna da arc samarTlebrivi sikeTis xelyofa, igi
qmedebis obieqturi Semadgenlobis farglebs scdeba. am tipis
deliqtTa qmedebis Semadgenlobis aucilebel subieqturi niSani
konkretuli mizania.
mizniT dafuZnebul abstraqtul safrTxis deliqtebs miekuTv­
neba saqarTvelos ssk-is 144-e muxliT (mZevlad xelSi Cagde-
ba); 329-e muxlis pirveli (mZevlad xelSi Cagdeba teroristuli
mizniT) da me-2 nawilebiT, agreTve 177-e (qurdoba), 178-e (Zarcva),
179-e (yaCaRoba) muxlebiT gaTvaliswinebuli Semadgenlobani da
sxv.
sisxlis samarTlis literaturaSi sakamaTod miiCneva sakiTxi
imis Sesaxeb, miekuTvneba Tu ara abstraqtuli safrTxis deli-
qtebs mizniT determinirebuli iseTi danaSauli, rogoric qurdo-
baa. mecnierTa nawili Tvlis, rom qurdoba xelyofs sakuTrebis
uflebas166 da igi e. w. materialur danaSaulTa ricxvs miekuT-
vneba167, magram e. graulis TvalsazrisiT, dasmuli kiTxvisTvis
swori pasuxis gasacemad saWiroa imis gaTvaliswineba, Tu rogor
ganisazRvreba qurdobis SemadgenlobiT daculi samarTlebrivi
sikeTe.168
e. grauli aRniSnavs, rom qurdobis Semadgenloba (germanuli
ssk-is 242-e paragrafi, saqarTvelos ssk-is 177-e mux.) ar icavs
sakuTrebas, rogorc qonebriv uflebas, e.i. mesakuTris samarT­
lebrivi poziciis dakargva ar aris dasamtkicebeli (dasadgeni),
ris gamoc qurdoba mxolod iSviaT SemTxvevebSi iwvevs sakuTrebis
xelyofas.169 qurdobis Semadgenloba xelyofisgan icavs mesaku-
Tris im SesaZleblobebs, romelic sakuTrebis uflebidan gamom-
dinareobs.170
qurdobis dros mesakuTre kargavs ara sakuTrebis uflebas,
aramed sakuTrebis uflebidan gamomdinare SesaZleblobebs. saqa-
rTvelos samoqalaqo kodeqsis 172-e muxlis Tanaxmad, `mesakuTres
SeuZlia mflobels mosTxovos nivTis ukan dabruneba, garda im
SemTxvevisa, roca mflobels hqonda am nivTis flobis ufleba~.
e.i. Tu vinme sxvis nivTs ukanonod daeufleba, mesakuTre ar kar-
gavs sakuTrebis uflebas da mas ufleba aqvs ukanono mflobelo-
bidan gamoiTxovos sakuTari nivTi. qurdobis ganxorcielebisas,
mosamarTlem qmedebis saqarTvelos ssk-is 177-e muxliT dasakval-

165
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 19.
166
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 404.
167
ix. lekveiSvili m., iqve, gv. 406.
168
ix. Graul E., iqve, gv. 133.
169
ix. Graul E., iqve, gv. 133.
170
ix. Graul E., iqve, gv. 133.

65
ificireblad unda daadginos qmedebis Sesabamisoba ssk-is 177-e
muxliT gaTvaliswinebul qmedebis SemadgenlobasTan. kerZod,
imis dadgena unda moxdes, rom konkretuli pirovneba daeufla
sxvis moZrav nivTs farulad, marTlsawinaaRmdego misakuTrebis
mizniT. mosamarTles ar evaleba qmedebasa da konkretul Sedegs
an safrTxes Soris mizezobrivi kavSiris dadgena. aseTi kavSiris
dadgena SeuZlebelic aris misi ararsebobis gamo. albaT yovel-
gvar azrs aris moklebuli imis mtkiceba da Tqma, rom Tu qurdi
sxvis nivTs ar moiparavda qurdis xelSi sxvisi nivTi ar aRmoCnde-
boda. Tu qurdobiT moparuli nivTis mesakuTre sakuTrebis ufle-
bas ar kargavs, aramed im SesaZleblobas, romelic sakuTrebis
uflebidan gamomdinareobs da mas ufleba aqvs ukanono mflob-
elobidan gamoiTxovos sakuTari nivTi, mizezobrivi kavSiris dad-
gena qurdobasa da sakuTrebis xelyofas Soris SeuZ­lebelia, ram-
denadac qurdoba aseT Sedegs arc iwvevs. rac Seexeba qurdobis
Sedegad sakuTrebis uflebidan gamomdinare SesaZ­ leblobis da-
kargvas, qurdoba, rogorc ssk-iT gaTvaliswinebuli qmedeba, amas
isedac gulisxmobs. am `Sedegis~ qmedebisgan gamoyofa SeuZlebe-
lia, rac zogadad abstraqtuli safrTxis deliq­ tebisTvisaa dam-
axasiaTebeli.
garda zemoaRniSnulisa, arsebobs sxva argumentic, romelic
kidev ufro saeWvos xdis im mosazrebis siswores, romlis mixed-
viTac qurdoba xelyofis danaSaulad unda gamovacxadoT. mar-
Talia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 170-e muxlis mixed-
viT, sakuTrebis uflebis Sinaarsis elementebia mflobeloba,
sargebloba da gankargva, magram zogierTi evropuli qveynis
kanonmdeblobiT sakuTrebis ufleba mxolod orkomponentiania.
esenia: sargebloba da gankargva. 171 qarTuli kanonmdeblobisgan
gansxvavebiT, aRniSnuli midgomiT, mflobeloba miCneulia ara
uflebriv kategoriad, aramed faqtad. maSasadame, mesakuTris
mflobelobidan nivTis droebiTi aramarTlzomieri gasvliT sa­
kuT­r ebis xelyofa ki ar xdeba, aramed am nivTis mesakuTris mier
SemdgomSi sargeblobas da gankargvas eqmneba safrTxe. Tumca, es
yovelive ar gamoricxavs imas, rom qurdobis Sedegad moparuli
nivTis mesakuTrem sakuTari nivTiT sargeblobis da gankargvis
SesaZleblobac dakargos, maSasadame qurdoba sakuTrebis xel­
yofiT dasruldes, Tu moparuli nivTi droulad ar daubrunda
mesakuTres.
rodesac vsaubrobT abstraqtuli safrTxis deliqtebze da ima-
ze, Tu ramdenad SeiZleba abstraqtuli safrTxis deliqts warmoad-
gendes qurdoba, gansakuTrebul interess iwvevs u. qindhoizeris
mosazreba imasTan dakavSirebiT, rom abstraqtuli safrTxis Seqmna
gulisxmobs sikeTeTa usafrTxo gankargvisTvis saWiro pirobebis
darRvevas.172 qurdobis drosac dazaralebulis nivTis usafrTxo

171
ix. qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samoqalaqo
samarTalSi, Tb., 2013, gv. 134-135.
172
ix. Kindhäuser U., Strafrecht, AT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 69, §8 Rn. 22.

66
gankargvisTvis saWiro pirobebi irRveva. dazaralebuli qurdobis
Sedegad sakuTrebis uflebas ki ar kargavs, aramed SeiZleba xeli
SeeSalos sakuTari an misi kanonieri mflobelobidan ukanonod
gasuli nivTis gankargvaSi. u. qindhoizeris TvalsazrisiT, sa-
kuTriv usafrTxoeba, ar ganixileba samarTlebriv sikeTed, ar-
amed mdgomareobad. qindhoizeris mosaz­ reba udavod sainteresoa,
magram igi mainc Seicavs garkveul naklovanebas. misi msjeloba
im avtorebis Sexedulebas uaxlov­ deba, romlebic miiCneven, rom
SeiZleba arsebobdes deliqti samarTlebrivi sikeTis gareSe, rac
ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos. qurdobis dros marTalia,
yovelTvis ar xdeba sakuTrebis, rogorc samarTlebrivi sikeTis
xelyofa, magram es ar niSnavs imas, rom qurdobis Semadgenloba
arsebobdes samarTlebrivi sikeTis gareSe. abstraqtuli safrTxis
deliqtis­ Tvis sasjelis daweseba swored samarTlebrivi sikeTis
dacvis mizniT aris ganpirobebuli. dauSvebelia sasjelis dawe-
seba iseTi qmedebisTvis, romelic samarTlebriv sikeTes Tundac
abstaqtul safrTxes ar uqmnis.
b. hainrixi aRniSnavs, rom deliqtebis jgufidan unda gamoi-
yos deliqtebis erT-erTi saxe, romelSic Sedegi qmedebis obi-
eqturi Semadgenlobis niSans ar warmoadgens, aramed damnaSaves
moeTxoveba Sedegis gamowvevisken mimarTuli mizniT moqmedebis
ganxorcieleba. aRniSnuli tipis deliqtebs igi qurdobis Semad-
genlobas (germanuli ssk-is 242-e paragrafi) miakuTvnebs.173 qur-
dobasTan dakavSirebiT analogiur mosazrebas gamoTqvamen sxva
ucxoeli avtorebic.174
b. hainrixis SexedulebiT, qurdobis obieqturi Semadgenlobis
gansaxorcieleblad sakmarisia mxolod gansazRvruli qmedeba,
xolo Sedegi da misi gamomwvevi mizezobrioba damnaSaves mx-
olod gamiznuli unda hqondes. misakuTreba, rogorc Sedegi,
dgindeba ara qmedebis obieqturi Semadgenlobis ganxorcielebis
Sesamowmeblad, aramed subieqturi Semadgenlobis etapze. e. i.
misakuTreba qurdobis dros warmoadgens ara realurad damdgar,
aramed damnaSavis mier gamiznul Sedegs.175
b. hainrixis mosazrebis analogiur Tvalsazriss gamoxatavs
d. oeleri da aRniSnavs, rom qurdobasTan dakavSirebiT kanoni
ar elodeba sxvisi nivTis misakuTrebas,176 qmedebis Semadgenloba
ufro adreul etapzea ganxorcielebuli. qurdobisTvis dasjis
safuZvelia sxvisi nivTis misakuTrebis miznis misaRwevad qmedebis
ganxorcieleba, magram ar aris aucilebeli, rom damnaSavem am
mizans miaRwios. amis mizezi is aris, rom qurdobis gansaxor­
cieleblad kanonmdebeli ar moiTxovs samarTlebrivi sikeTis
xelyofas. qmedeba, romliTac qurdobis Semadgenloba (forma­
lurad) xorcieldeba safrTxes uqmnis dasacav obieqts. kanon­
mdebeli am safrTxis Semqmnel qmedebas qurdobis, rogorc dam-

173
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 62, Rn. 160.
174
ix. Krey/Esser., Deutsches Strafrecht, AT, 4. Aufl., Stuttgart, 2011, S. 90, Rn. 220.
175
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 62, Rn. 160.
176
ix. Oehler D., Das objektive Zweckmoment in der rechtswidrigen Handlung, Berlin, 1959, S. 79.

67
Tavrebuli deliqtis gamo dasjisTvis sakmarisad miiCnevs. qur-
dobis safrTxis Semqmnel deliqtad Sefaseba efuZneba imas, rom
movlenaTa normalurad ganviTarebis (Regellauf der Dinge) SemTxve­
vaSi, Tu damnaSaves raime dabrkoleba ar Seeqmna, samarTlebrivi
sikeTis xelyofa didi albaTobiT mosalodnelia.177
rodesac qurdobaze vsaubrobT da varkvevT imas, Tu romel
Semadgenlobas miekuTvneba igi, aucilebelia Semdegi momentis
gaTvaliswinebac. qurdobisgan dasacavi sikeTe, rogorc ukve iTq-
va, aris sakuTreba, romelic sakuTrebis uflebis obieqtia. qur-
doba, marTalia safrTxis Semqmneli deliqtia da aq igulisxmeba
sakuTrebisTvis safrTxis Seqmna, magram es ar niSnavs imas, rom
qurdoba sakuTrebis uflebas ar arRvevdes. ufleba (nebismieri)
irRveva ara mxolod maSin, roca samarTlebrivi sikeTe (ro-
gorc uflebis obieqti) xelyofilia, aramed maSinac, roca mas
safrTxe eqmneba. magram, uflebis darRveva avtomaturad ar gva-
Zlevs Sede­gian (materialur) danaSauls. Sedegiani maSinaa Semad-
genloba, roca misi elementia samarTlebrivi sikeTis xelyofa an
konkretuli safrTxis Seqmna (rogorc Sedegi). aqve unda gaviT-
valiswinoT is, rom ufleba formalur-iuridiuli kategoriaa,
xolo sakuTreba ekonomikur (socialur)-samarTlebrivi. amitom,
materialuri Semadgenlobis mocema SeuZlia ara uflebis dar-
Rvevas, aramed samarTlebrivi sikeTis xelyofas an konkretuli
safrTxis Seqmnas, rac, bunebrivia, ar aris samarTlebrivi sik-
eTisTvis abstraqtuli safrTxis Seqmnis identuri. Tu uflebis
darRvevas im Sedegad CavTvlidiT, romelsac Sedegiani deliqtis
dafuZneba SeuZlia, Sedegian deliqtad unda migveCnia Tavisu-
flebis ukanono aRkveTac (143-e mux.), vinaidan aRniSnuli dana-
Saulis ganxorcielebis drosac irRveva (Tavisuflebis) ufleba.
qurdobis SemadgenlobasTan dakavSirebiT saintereso azrs
gamoTqvams o. gamyreliZe , romelic qurdobas, erTi mxriv, Sede-
gian danaSaulTa ricxvs miakuTvnebs, 178 da, meore mxriv, mas forma­
lurad damTavrebul danaSauls uwodebs da aRniSnavs, rom `qur­
doba damTavrebulia sxvisi moZravi nivTis dauflebis momenti­
dan, magram nivTis qurdis xelSi gadasvla ar niSnavs xelyo­
fis saboloo damTavrebas da mogeriebis uflebis mospobas~. 179
o. gamyreliZis Tvalsazrisi marTebulia imasTan dakavSirebiT,
rom sxvisi nivTis farulad daufleba ar niSnavs jer kidev sa-
kuTrebis xelyofas. winaaRmdeg SemTxvevaSi mesakuTre qurdis
mier sxvisi nivTis dauflebis momentSi dakargavda aucilebeli
mogeriebis uflebas. 180 aucilebeli mogeriebis uf­ l eba adamians
samarTlebrivi sikeTis xelyofamde gaaCnia. xolo, Tu samarT-

177
ix. Oehler D., ebenda, S. 80.
178
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 79.
179
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 223.
180
ix. cqitiSvili T., aucilebeli mogerieba, rogorc pasuxismgeblobis gamom-
ricxveli garemoeba, krebulSi: feraZe g. (red.), samarTlisa da politikuri azrov-
nebis istoriis narkvevebi, wigni II, eZRvneba d. furcelaZis xsovnas, Tb., 2012, gv. 622.

68
lebrivi sikeTis xelyofa ganxorcielda, aucilebeli mogeriebis
uflebac ispoba. aucilebeli mogerieba xom sxvisi an sakuTari
samarTlebrivi sikeTis dacvas gulisxmobs marTl­ sawi­
naaRmdego
xelyofisgan, magram rogor SeiZleba daicva is sikeTe, romelic
ukve xelyofilia. samarTlebrivi sikeTis xelyofis mere SesaZle-
belia ganxorcieldes ara aucilebeli mogerieba, aramed damnaSa-
vis Sepyroba an SurisZieba.
sxvisi nivTis dauflebas, romelic qurdobis Semadgenlobis
obieqturi niSania, kanonmdebeli tipurad iseT qmedebad Tvlis,
romelic safrTxes uqmnis sakuTrebas. magram qurdobis umarT­
lo­baze msjelobisTvis es ar aris sakmarisi, vinaidan marTl­
winaaRmdegobaze msjelobas ar SeiZleba safuZvlad daedos mx-
olod garegani xdomileba.181 sxvisi nivTis mxolod fizikurad
daufleba safrTxes ver Seqmnis, Tu mas safuZvlad ar udevs kon­
kretuli mizani. warmoudgenelia sxvisi nivTis daufleba umiznod,
uSinaarsod. qurdobis dros es SeiZleba iyos mxolod marT­ lsa­
winaaRmdego misakuTrebis mizani. 182

4.8. motiviT dafuZnebuli abstraqtuli


safrTxis deliqti

abstraqtuli safrTxis deliqtebidan erT-erT jgufs warmo­


adgens motiviT dafuZnebuli abstraqtuli safrTxis deliqte-
bi. es is safrTxis deliqtebia, romelTa umarTlobasac motivi
afuZnebs. motiviT dafuZnebul abstraqtuli safrTxis deliqts
miekuTvneba saqarTvelos ssk-is 135-e muxliT gaTvaliswinebuli
deliqti _ sisxliT an sisxlis komponentebiT ukanono vaWroba,
Cadenili angarebiT. ssk-is 135-e muxlis mixedviT, sisxliT an misi
kompo­nentebiT ukanono vaWroba mxolod maSin daisjeba sisxlis­
samarTlebrivad, Tu igi angarebis motiviTaa Cadenili. maSasa-
dame, am ­
SemTxvevaSi qmedebis umarTlobas angarebis motivi gansa­
zRvravs.
motivi zogjer bralis niSania, zogjer umarTlobis. maSasa­dame,
motivs ormagi funqcia eniWeba: sisxlissamarTlebrivi umarTlo-
bis damafuZnebeli da umarTlobis da bralis xarisxis ganmsaz-
Rvreli. motivis ormag funqciaze miuTiTebs m. turava, roca aRniS-
navs, rom ganzraxi danaSaulis qmedebis Semadgenlobis subieqtur
niSnebs warmoadgens specialuri mizani, specialuri codna da
umarTlobis damafuZnebeli motivi. xolo angareba, xulignuri
da sxva dabali qvenagrZnobebi, rogorc bralis niSani, ssk-is 25-e
muxlis me-5 nawilis mixedviT, Seeracxeba mxolod im amsruleb-
els an Tanamonawiles, romelsac uSualod axasiaTebs igi.183
maSin, roca motivi umarTlobis niSania, igi amavdroulad

181
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013, gv. 29.
182
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 30.
183
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 261.

69
bralis niSanic ver iqneba da bralis xarisxs ver gansazRvravs.
Tu erTsadaimave niSans erTdroulad mivaniWebdiT sisxlis­
samarTlebrivi umarTlobis da bralis xarisxis ganmsazRvrel
funqcias da vinme mkacrad daisjeba im dasabuTebiT, rom man
qmedebis Semadgenlobis niSani ganaxorciela, dairRveva orjer
Sefasebis akrZalvis principi (Das Verbot der Doppelverwertung).184
aRniSnuli principis gamoxatulebas warmoadgens saqarTvelos
ssk-is 53-e muxlis me-4 nawilSi asaxuli debuleba, romlis mixed-
viTac, `Tu ssk-is kerZo nawilis muxli an muxlis nawili da-
naSaulis Semadgenlobis niSnad iTvaliswinebs Semamsubuqebel
an damamZimebel garemoebas, igive garemoeba sasjelis daniSvnis
dros mxedvelobaSi ar miiReba~.185
ar SeiZleba mosamarTlem damnaSaves mkacri sasjeli dauniS-
nos im garemoebis safuZvelze, romelic qmedebis Semadgenlobis
niSania. es exeba qmedebis rogorc ZiriTad, ise kvalificirebul
Semadgenlobas. 186 aRniSnuli wesi vrceldeba qmedebis Semad­
genlobis ara mxolod obieqtur, aramed subieqtur niSnebzec. 187
erTidaigive niSnis mixedviT sisxlissamarTlebrivi umarT­lobis
da bralis xarisxis gansazRvra SesaZleblad miaCniaT o. gamyrel-
iZes188, irakli dvaliZes189 da q. mWedliSvil-hedrixs.190 o. gamyrel-
iZis TvalsazrisiT, subieqturi niSnebidan sisxlis­ samarTlebriv
umarTlobas mxolod mizani afuZnebs, xolo motivi bralis ni-
191

Sania192 da mas ar SeuZlia umarTlobis dafuZneba. maSin, roca


mizans SeuZlia zegavlena moaxdinos umarTlobaze, motivs ar
SeiZleba aseTi mniSvneloba mivaniWoT.193 Tu ganzrax deliqtebSi
mizani umarTlobis niSania da igi amis Semdeg safexurzec fas-
deba bralis dadgenisas, motivi mxolod bralis xarisxze axdens

184
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, 5. Auf., S. 901.
185
analogiur Sinaarss Seicavs germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis 46-e
paragrafic.
186
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Auf., München, 2010, S. 360, §46 Rn. 76.
187
ix. Fischer T., ebenda, S. 361, §46 Rn. 76b.
188
o. gamyreliZis TvalsazrisiT, ori an meti adamianis ganzrax mkvlelobisas
izrdeba rogorc umarTlobis, ise bralis xarisxic. misi SexedulebiT, sisxlis-
samarTlebrivi umarTlobis xarisxs SeuZlia bralis xarisxze moaxdinos zegav-
lena ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 90.
189
i. dvaliZe miuTiTebs, rom „Tuki mizani danaSaulis damamZimebel garemo-
ebadaa mocemuli, maSin umarTlobis xarisxTan erTad izrdeba bralis xarisxic.
magaliTad, mkvleloba sxva danaSaulis dafarvis an misi Cadenis gaadvilebis
mizniT“. ix. dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvalifikaciasa da
sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008, gv. 79.
190
q. mWedliSvili-hedrixis TvalsazrisiT, „umarTlobis xarisxi, rogorc wesi,
bralis xarisxsac gansazRvravs“. ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali,
zogadi nawili I, danaSauli, Tb., 2014, gv. 93.
191
ix. gamyreliZe o., sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da Tana-
monawileobis dasjadobis safuZveli, Tb., 1989, gv. 176.
192
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 346.
193
ix. gamyreliZe o., umarTlobis subieqturi niSnebis sakiTxisaTvis, „macne“,
ekonomikisa da samarTlis seria, 1983, #2, gv. 85.

70
zegavlenas.194
ar aris gasaziarebeli mosazreba, romlis mixedviTac umarT-
lobis xarisxi bralis xarisxsac gansazRvravs. ara mxolod
brali, aramed umarTlobac gulisxmobs gakicxvas da meti umarT-
lobis Camdeni metad ikicxeba, ufro mkacrad isjeba, magram Tu
umarTloba samarTlebrivi, obieqturi xasiaTis gakicxvaa, brali
personalur gakicxvas gulisxmobs. umarTlobis xarisxiT bralis
xarisxis gansazRvra sxva araferia Tu ara bralis obieqturi,
arapersonaluri xasiaTis aRiareba da samarTlebrivi (maSasa-
dame, obieqturi) da personaluri gakicxvis gaigiveba. mosamarTle
umarTlobis Camdens kicxavs bralis xarisxis gaTvaliswinebiT
da sasjels uniSnavs kanonmdeblis mier gansazRvruli sanqciis
farglebSi. kanonmdebeli ki sasjelis zomas adgens umarTlobis
xarisxis gaTvaliswinebiT. umarTlobis xarisxis gaTvaliswinebiT
sasjelis zoma qmedebis ganxor­ cielebamde winaswarvea kanonmde-
blis mier dadgenili, maSin, roca mosamarTle umarTlobis Cam-
denis bralis xarisxs gansazRvravs im konkretul (obieqturi Tu
subieqturi xasiaTis) garemoebaTa gaTvaliswinebiT, romelic ar-
sebobs qmedebis ganxorcielebisas. umarTlobis xarisxis ganmsaz-
Rvreli gare­ moebac arsebobs qmedebis ganxorcielebisas, magram
bralis xarisxis ganmsazRvreli garemoebisgan gansxvavebiT, igi
qmedebis ganxorcielebamde iqna kanonmdeblis mier gaTvaliswineb-
uli qmedebis kriminalizaciisa da sasjelis dawesebisas, maSin,
roca mosamarTle bralis xarisxs personaluri xasiaTis gare-
moebaTa gaTvaliswinebiT gansazRvravs.
ieSeki da vaigendi TavianT saxelmZRvaneloSi ganixilaven or-
jer Sefasebis akrZalvis princips da miuTiTeben, rom qmedebis
Semadgenlobis niSani sasjelis daniSvnis dros ar miiReba
mxedvelobaSi,195 magram miuxedavad amisa, angarebis motivs ganixi-
laven bralis niSnad maSin, roca igi qmedebis Semad­ genlobaSia
mocemuli 196
(magaliTad, mkvleloba angarebis motiviT, romelic
germanuli ssk-is 211-e paragrafiT, xolo qarTuli ssk-is 109-e
muxliT isjeba). sakiTxis aseTi gadawyveta winaaRmdegobaSi modis
erTmaneTTan, vinaidan orjer Sefasebis akrZalvis principis arsi
imaSi mdgomareobs, rom sasjelis daniSvnis dros mosa­ marTles
ufleba ara aqvs, gaiTvaliswinos is niSani, romelic qmedebis
Semadgenlobis niSania. ar SeiZleba, rom am wesidan gamonaklisi
iyos daSvebuli mxolod subieqturi niSnebisTvis. igi erTnairad
unda gavrceldes rogorc obieqtur, ise subieqtur niSnebze. Tu
motivi bralis niSania, igi arc unda iqnes qmedebis (maT Soris
kvalificiur) SemadgenlobaSi miTiTebuli da mosamarTles unda
mieniWos aRniSnuli niSnis sasjelis daniSvnis dros gaTval-
iswinebis prerogativa.
k. roqsinis TvalsazrisiTac, motivi ara umarTlobis, aramed

194
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 87.
195
ix. Jescheck H-H., Weigend T., iqve, gv. 901.
196
ix. Jescheck H-H., Weigend T., iqve, gv. 319.

71
bralis niSania.197 misi poziciiT, ar SeiZleba qmedebis subieq-
turi Semadgenlobis niSnebs amavdroulad qmedebis socialuri
uRir­ sobis damafuZnebeli an amamaRlebeli funqcia SevuTavsoT.
is, rom esa Tu is garemoeba gavlenas axdens socialur uRirso-
baze, imas ar niSnavs, rom igi umarTlobas ekuTvnis.198 maSasadame,
qmedebis socialur uRirsobas yovelTvis umarTlobis niSani ki
ar afuZnebs da amaRlebs, aramed bralis niSanic. erTi mxriv, roq-
sini motivs bralis niSnad miiCnevs, magram meore mxriv, imasac ar
gamoricxavs, rom am subieqturma niSanma qmedebis socialur uRir-
sobaze zegavlena moaxdinos.
roqsini marTebulad aRniSnavs, rom gaumarTlebelia subieq­
turi niSnis gamocxadeba abstraqtulad an umarTlobis an bra-
lis niSnad. misi SexedulebiT, sakiTxi imis Taobaze, subieqturi
niSani umarTlobas ekuTvnis, Tu brals, unda gada­ wydes konkre-
tul deliq­ tTan mimarTebiT. imisTvis, rom subieqturi elementi
umarT­ lobis niSnad iqnes miCneuli, aucilebelia, rom igi deli-
qtis tips gansazRvravdes da dakavSirebuli iyos samarTlebriv
sikeTesTan.199 roqsinis es msjeloba kidev ufro misaRebi iqneboda,
Tu igi amas ara mxolod mizanze, aramed motivzec gaavrcelebda.
mas bralis niSnad miaCnia is motivic, romelic qmedebis Semad-
genlobaSia miTiTebuli.
h. velceli Tvlis, rom motivi qmedebis subieqturi Semad­
genlobis niSania, romelic qmedebis socialur uRirsobas af-
uZnebs an zrdis. misi TvalsazrisiT, motivi rom bralis niSani
ar aris, metyvelebs is, rom braluunaros SeuZlia am niSniT
moqmedebdes.200
mosazreba, romlis mixedviTac, motivi yovelTvis bralis
niSania, sakamaTod unda CaiTvalos. motivi ssk-is 135-e muxliT
gaTvaliswinebuli danaSaulis sisxlissamarTlebriv umarTlo-
bas iseve afuZnebs, rogorc sxvisi nivTis marTlsawinaaRmdegod
misakuTrebis mizani yaCaRobis umarTlobas. Tu mizans SeuZlia
sisxlissamarTlebrivi umarTlobis dafuZneba, Cndeba kiTxva,
motivma ratom ver SeiZleba sisxlissamarTlebrivi umarTloba
daafuZnos. Oorive xom qmedebis subieqturi Semadgenlobis niSa-
nia?
Tu qmedebis ZiriTad, kvalificiur an privilegiur Semad­
genlobaSi aris miTiTebuli moqmedebis motivze, igi mosa­marTlem
sasjelis daniSvnis dros ki ar unda gaiTvaliswinos, aramed
qmedebis kvalifikaciisas.
marTebulad miuTiTebs i. dvaliZe, rom ara mxolod mizani,
aramed motivic iZleva imis SesaZleblobas, rom danaSaulebrivi
qmedeba aradanaSaulebrivisgan gaimijnos. maSasadame, motivs Seu-
Zlia sisxlissamarTlebrivi umarTlobis dafuZneba.201

197
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Auf., München, 2006, S. 314, §10 Rn. 73.
198
ix. Roxin C., ebenda, S. 313-314, §10 Rn. 71.
199
ix. Roxin C., ebenda, S. 315, §10 Rn. 74.
200
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, Berlin, 1969, S. 79.
201
ix. dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvalifikaciasa da

72
Tu qmedebis SemadgenlobaSi miTiTebulia motivze, rogorc
qmedebis Semadgenlobis niSanze, es imas niSnavs, rom mas sisxlis-
samarTlebrivi umarTlobis damafuZnebeli an misi xarisxis
ganmsazRvreli funqcia gaaCnia.202 magram, Tu aseT miTiTebas sisx-
lis samarTlis kodeqsis Sesabamis muxlSi ver vxvdebiT, igi
bralis xarisxis ganmsazRvrel funqcias iZens. maSin, roca an-
garebis motivi qmedebis Semadgenlobis (sisxlis­ samarTlebrivi
umarTlobis damafuZnebel) niSnad gvxvdeba, bralis xarisxis
gansazRvra xdeba ara amave niSnis (angarebis motivi) safuZvelze,
aramed Semdegi garemoebis mixedviT: raSi unda gamoiyenos an
gamoiyena damnaSavem danaSaulis ganxor­ cielebis Sedegad mis-
aRebi/miRebuli materialuri sargebeli.
motiviT dafuZnebuli abstraqtuli safrTxis deliqtis ganxor­
cielebisas amsrulebeli aRniSnuli motiviT unda moqmedebdes,
magram ibadeba kiTxva, ramdenad aucilebelia TanamonawilisTvis
igive motiviT moqmedeba, ra motiviTac amsrulebeli danaSauls
Cadis? TanamonawilisTvis sakmarisia imis codnac, rom amsrule-
beli angarebis motiviT moqmedebs. iseve rogorc qurdobis dros
ar moeTxoveba Tanamonawiles sxvisi nivTis marTlsa­ winaaRmdego
misakuTrebis mizniT moqmedeba da sakmarisia mis mier imis gac-
nobiereba, rom amsrulebeli sxvisi nivTis misakuTrebis mizniT
moqmedebs,203 motiviT dafuZnebul deliqtebSic ar aris aucile-
beli Tanamonawilec angarebis motiviT moqmedebdes. Tu Tana-
monawilem (damxmare) icis amsru­ leblis moqmedebis motivi igi
maszec gadmova. sxvagvarad Tanamonawilis pasuxismgeblobis das-
abuTeba SeuZlebeli gaxdeba.
T. wereTlis204 da m. lekveiSvilis205 marTebuli TvalsazrisiT,
imisTvis, rom qmedeba davakvalificiroT, rogorc angarebiT ganx-
orcielebuli, mniSvneloba ara aqvs, Tavis sasargeblod undoda
mieRo gamorCena damnaSaves Tu sxvis sasargeblod. aRniSnuli
debuleba kidev ufro amyarebs im Sexedulebas, romlis mixed-
viT, Tanamonawilec SeiZleba daisajos angarebiT ganxorciele-
bul danaSaulSi TanamonawileobisTvis, miuxedavad imisa, TviTon
iRebs Tu ara Tanamonawile danaSaulis Sedegad sargebels. mTa-
varia, Tanamonawiles gacnobierebuli hqondes, marTlsawinaaRm-
dego qmedebis ganxorcieleba gamorCenis misaRebad rom xdeba.
Tu angarebis motivi qmedebis Semadgenlobis niSania, mniSvneloba
ara aqvs, gamorCenas Tanamonawile miiRebs Tu amsrulebeli. aseT
SemTxvevaSi amsrulebeli daisjeba angarebis motiviT ganxor-
cielebuli danaSaulis amsruleblobisTvis, xolo Tanamonawile

sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008, gv. 73, 150.


202
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Auf., Stuttgart, 2012, Rn. 260, 545.
203
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
me-2 gamocema, Tb., 2008, gv. 193, 203.
204
ix. wereTeli T., wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T., SavguliZe
T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 20.
205
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g., (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 48-49.

73
TanamonawileobisTvis.
angarebis motiviT mkvleloba rom qmedebis socialur saSiS­
roebas da uRirsobas zrdis, miuTiTebs isic, rom saqarTvelos
ssk-is 109-e muxlis me-3 nawilis `g~ punqtiT isjeba `mkvleloba
angarebiT an SekveTiT~. maSin, roca SemkveTi fuls uxdis mkv-
lelobis amsrulebels, 109-e muxliT isjeba ara mxolod am-
srulebeli, aramed SemkveTic, miuxedavad imisa, rom SemkveTi
amsrulebels iqiT uxdis fuls da SeiZleba mas SurisZiebis
motivi amoZravebdes. aseTi daskvnis safuZvels iZleva is, rom
109-e muxliT ara mxolod angarebiT mkvleloba isjeba, aramed
SekveTiT mkvlelobac. Tu SemkveTi da angarebis motiviT moq-
medi amsrulebeli erTidaimave muxliT isjeba, ratom ar unda
daisajos amave muxliT damxmarec, romelmac icis, rom daexmara
adamians, romelmac angarebis motiviT adamiani mokla? logikuri
ar iqneba, Tu angarebiT mkvlelobis amsrulebels da SemkveTs
109-e muxliT davsjiT da damxmares 108-e muxliT. maSasadame, am
SemTxvevaSi damxmarec unda daisajos imave muxliT, romliTac
isjeba danaSaulis amsrulebeli.206 vinaidan 109-e muxlis me-3
nawilis `g~ punqtSi angarebiT da SekveTiT mkvleloba gamijnu-
lia erT­ maneTisgan, SeiZleba vinmem daaskvnas, rom aseTi gamijvna
aucilebeli gaxda imdenad, ramdenadac wamqezeblis dasja Seu-
Zlebeli iyos angarebiT mkvlelobisTvis maSin, roca angarebis
motiviT mxolod amsrulebeli moqmedebs. aseTi Sefaseba ar aris
gasaziarebeli. angarebiT mkvlelobis da SekveTiT mkvlelobis
gamijvna imitom gaxda aucilebeli, rom mkvleloba SeiZleba an-
garebis gareSec ganxorcieldes, maSasadame, arc amsrulebeli
da arc Tanamonawile moqmedebdes angarebis motiviT. aseT dros
amsrulebeli da Tanamonawile pasuxs ageben SekveTiT mkvle­
lobisTvis. xolo maSin, roca angarebiT mkvlelobas axorcie-
lebs amsrulebeli, magram wamqezebeli da damxmare ar moqmede-
ben am motiviT, Tu maT Secnobili hqondaT amsruleblis motivi,
maTi qmedebac ssk-is 109-e muxlis me-3 nawilis `g~ punqtiT unda
dakvalificirdes, SekveTiT mkvleloba amave muxliT romc ar
iyos dasjadi.

206
am sakiTxze gansxvavebuli mosazrebaa qarTul iuridiul literaturaSi
gabatonebuli, romlis mixedviTac, mkvlelobis dros angarebis motivi sisxlissa-
marTlebriv umarTlobas ar afuZnebs, aramed bralis xarisxs gansazRvravs da ami-
tom igi amsruleblidan Tanamonawileze ver gadmova. ix. gamyreliZe o., sisxlis
samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 346; turava m., sisxlis samarTali, zogadi
nawilis mimoxilva, mecxre gamocema, Tb., 2013, gv. 340; naWyebia g., wignSi: naWyebia g.,
dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv.
232; mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli, Tb.,
2014, gv. 92; dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvalifikaciasa da
sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008, gv. 79.

74
5. Trobis Sedegad braluunarobis mdgomareobaSi Tavis
Cayeneba, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti?

5.1. Actio libera in causa Tu pasuxismgebloba safrTxis


Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis?

braleuli pasuxismgeblobis principi Tanamedrove sisxlis


sa­
marT­ lis qvakuTxedia. aRniSnuli principis mixedviT, adamiani
unda iyos Seracxadi anu bralunariani qmedebis ganxorcielebi-
sas. Tu qmedebis ganxorcielebisas qmedebis Camdeni braluunaroa,
pasuxis­mgeblobisgan Tavisufldeba.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi SemuSavda sxvadasxva saxis
formula, romelTa mixedviTac, pirs pasuxismgebloba ekisreba
miuxedavad imisa, rom moqmedebis dros mTvral mdgomareobaSi
imyofeba da, simTvralidan gamomdinare, ar SeiZleba Seracxadad
CaiTvalos.
erTmaneTisagan ganasxvaveben simTvrales da nasvam, arafxizel
mdgomareobas. simTvrale ki, Tavis mxriv, moicavs Trobis sxva­
dasxva xarisxs: msubuqs, saSualos da mZimes. arafxizel, nasvam
mdgomareobaSi myofad SeiZleba CaiTvalos piri, romelmac alko­
holis umniSvnelo odenoba miiRo, magram amas ar gamouwvevia
msubuqi simTvralec ki.207
alkoholuri simTvralis or saxes ganixilaven: Cveulebri-
vi alkoholuri simTvrale da paTologiuri alkoholuri sim-
Tvrale. iuridiul literaturaSi gansxvavebuli mosazrebebia
gamoTqmuli alkoholuri simTvraliT gamowveul SedegebTan da-
kavSirebiT. mecnierTa nawili Tvlis, rom alkoholuri Tro-
ba, miuxedavad Trobis simZimisa, ar gamoricxavs Seracxadobas,
xolo avtorTa meore jgufis azriT, Rrma simTvrale Seracxado-
bas gamo­ricxavs.208
qarTul sisxlis samarTalSi simTvrale yovelTvis ar gamo­
ricxavs sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas. qarTuli sisx­
lis samarTlis kodeqsSi simTvrale satransporto danaSaulebT-
an mimarT (276-e mux.) pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebadac
gvxvdeba. maSin SeiZleba simTvrale CaiTvalos braluunarobis
mdgomareobad, roca adgili aqvs paTologiur Trobas. paTo­
logiuri simTvrale alkoholuri mowamvlis erT-erTi formaa,
romelic gulisxmobs alkoholiT warmoSobil fsiqikis uecar,
xanmokle moSlas. aseT dros darRveulia aRqmis procesi. pa-
Tologiuri simTvralis erT-erTi da Tanac mTavari mizezi alko-
holia. sxva mizezi SeiZleba iyos infeqciuri daavadeba, nervi-
uloba, SiSi, SimSili, Zlieri wyurvili.209 iuridiul litera­
turaSi gamoiTqva sawinaaRmdego mosazrebac da aRiniSna, rom
paTologiuri simTvralec ar gamoricxavs sisxlissamarTlebriv

207
ix. Todua n., simTvraleSi Cadenil danaSaulTan brZolis sisxlissamarT-
lebrivi sakiTxebi, Tb., 1997, gv. 6.
208
ix. Todua n., iqve, gv. 7-9.
209
ix. Todua n., iqve, gv. 9.

75
pasuxismgeblobas, vinaidan ara mxolod msubuqi, aramed paTo­
logiuri simTvralec SeiZleba braleulad iqnes gamowveuli,210
rac ar aris gasaziarebeli. paTologiuri simTvralis dros pirs
ar aqvs winaswar imis ganWvretis SesaZlebloba, Tu rogor mdgo-
mareobaSi aRmoCndeboda igi alkoholuri sasmelis miRebis Sede-
gad da amitomac gamoiricxeba pasuxismgebloba, vinaidan fsiqikis
moSla uecrad moxda, miuxedavad imisa, rom, zogadad, miRebuli
alkoholuri sasmelis odenoba ar iyo imdeni, rom sxva SemTxveva-
Si aseTi Sedegi gamoewvia.
rodesac vsaubrobT simTvraliT gamowveul Seuracxadobaze,
Cndeba kiTxva, Tu romeli muxliT gamoiricxeba bralunariano-
ba simTvralis Sedegad? qarTuli ssk-is 34-e muxlis mixedviT,
Seuracxadobas gamoricxavs fsiqikuri daavadeba, magram ramdenad
gamarTlebulia simTvralis gaigiveba fsiqikur avadmyofobasTan?
mecnierebaSi gamoTqmulia Sexeduleba, rom Zlieri simTvrale
(Volltrunkenheit) unda iqnes miCneuli fsiqikis darRvevad (`krankhafte
seelische Störung~).211 SeiZleba adamiani zogadad fsiqikurad janmrTe­
li iyos, magram simTvralis dros misi fsiqikuri mdgomareoba
droebiT aris moSlili. aqedan gamomdinare, Tu saxezea paTolo-
giuri simTvrale, Seracxadoba qarTuli ssk-is 34-e muxliT Sei-
Zleba gamoiricxos. aqve unda aRiniSnos isic, rom Zlieri simT-
vrale yovelTvis ar SeiZleba miviCnioT braluna­ rianobis gamom-
ricxvel garemoebad. es gansakuTrebiT Seexeba iseT SemTxvevas,
roca piri Segnebulad iyenebs Tavs Seuracxad mdgomareobaSi.
Tumca, Seracxadoba SeiZleba ar gamoiricxos ganu­ zraxvelobis
drosac, roca piri Seuracxadobis mdgomareobaSi Tavs Segnebu-
lad ar iyenebs.212
a. gabiani sworad miuTiTebs, rom simTvrale yovelTvis ar ax-
dens erTnair zegavlenas sisxlissamarTlebriv pasuxismgeb­lobaze.
SeiZleba simTvralem arc daamZimos da arc Seamsubuqos sisxlis-
samarTlebrivi pasuxismgebloba. Tumca, simTvrale metwilad pa-
suxismgeblobis damamZimebel garemoebad SeiZleba mogvevlinos.213
a. gabianis SexedulebiT, simTvralem pasuxis­ mgebloba maSin Sei-
Zleba daamZimos, roca saqme exeba satrans­ porto danaSaulis214
Cadenas an danaSaulis Cadenas iseT samsaxurebriv, profesiul
Tu sxvagvar saqmianobasTan dakav­ Sire­
biT, rac adamianis sicocx-
lisTvis, janmrTelobisTvis an qonebis­Tvis safrTxes qmnis.215 sim-
Tvrales SeiZleba mieces pasuxis­mgeblobis Semamsubuqebeli gare-
moebis mniSvneloba, roca subieqti specialurad daaTvres dana-
Saulebriv saqmianobaSi CaTrevis mizniT an Tu dadgindeba, rom

ix. Габиани А.А., Уголовная ответственность за преступления, совершенные в состоянии


210

опьянения, Тб., 1968, с. 106-107.


211
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 11. Aufl., Mün-
chen, 2010, S. 379, § 41, Rn. 10; Streng F., in: MüKo, Band 1, 2. Aufl., München, 2011, S. 896, §20, Rn. 32.
212
ix. Todua n., iqve, gv. 28.
213
ix. gabiani a., simTvraleSi Cadenili danaSaulisaTvis sasjelis Sefardebis
zogierTi sakiTxi, “sabWoTa samarTali”, 1966, #1, gv. 10.
214
ix. gabiani a., iqve, gv. 11.
215
ix. gabiani a., iqve, gv. 14.

76
alkoholis gamoyeneba mocemuli pirisTvis erTeul, gamonaklis
SemTxvevas warmoadgens.216
qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsisgan gansxvavebiT, germa­nul
sisxlis samarTalSi gvxvdeba specialuri norma (323a), romelic
iTvaliswinebs pasuxismgeblobas simTvralis mdgoma­reobaSi Tavis
CayenebisTvis, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqtisTvis,217 Tu
mTvral mdgomareobaSi pirma raime marTlsawi­ naaRmdego qmedeba
ganaxorciela. Tumca, avtorTa nawili mas konkretuli safrTxis
Semqmnel deliqtad miiCnevs.218 sisxlis samarTlis literaturaSi
davaa imasTan dakavSirebiTac, Tu rodis unda iqnes qmedeba Sesa-
bamisi normiT Sefasebuli da SeiZleba Tu ara aRniSnuli normis
gamoyeneba yvela saxis marTlsawinaaRmdego qmedebis mimarT, ro-
melic simTvraleSi ganxorcielda.
Ggermanuli ssk-is mixedviT, adamians pasuxismgebloba simTvra-
lis mdgomareobaSi CayenebisTvis mxolod maSin ekisreba, Tu aseT
mdgomareobaSi Tavis Cayenebas misi mxridan marT­ lsawinaaRmdego
qmedebis ganxorcieleba mohyva. germanuli ssk-is 323a-e paragrafiT
gaTvaliswinebul sisxlissamarTlebriv pasuxis­ mgeblobas ar
gamoiwvevs alkoholuri nivTierebiT mxolod Troba Semdgomi
marTlsawinaaRmdego qmedebis gareSe.219 simTvralis mdgomareoba
SeiZleba gamoiwvios rogorc alkoholurma sasmelma, ise nar-
kotikulma saSualebam.220
simTvraliT gamowveuli braluunaro mdgomareobaSi ganxor­
cielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebis dasjadobis sakiTxis
gadawyvetis gansxvavebuli meqanizmic arsebobs. actio libera in causa-s
saxeliTaa cnobili samarTlebrivi formula, romlis mixedviTac
pirs pasuxismgebloba ekisreba Trobis Sedegad braluunarobis
mdgomareobaSi ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebis­
Tvis da ara abstraqtuli safrTxis deliqtis ganxorcie­le­bisTvis.
actio libera in causa-s problema ar aris axali da am sakiTxs yuradRe-
ba jer kidev Tomas aqvinelma da pufendorfma miaqcies.221
simTvraliT gamowveuli braluunarobis mdgomareobaSi ganx-
orcielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebis dasjadobasTan daka-
vSirebiT dRemde araerTi Teoria Camoyalibda,222 romlebic simT-
vraleSi ganxorcielebuli qmedebis dasjadobas sxvadasxva­nairad
asabuTeben. sanam aRniSnul Teoriebs ganvixilavdeT, umjobesia
sakiTxis naTelsayofad saTanado magaliTebis moSve­ lieba:
1. `a~-m icis, rom alkoholuri sasmelis miRebis Semdeg

216
ix. gabiani a., iqve, gv. 16.
217
ix. Cramer P., Der Vollrauschtatbestand als abstraktes Gefährdungsdelikt, Tübingen, 1962, S. 78.
218
ix. Hilgendorf, wignSi: Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bie-
lefeld, 2009, S. 1037, §40. Rn. 12; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010,
§323a Rn. 2.
219
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 11. Aufl., Mün-
chen, 2010, S. 374, § 41, Rn. 1.
220
ix. Rengier R., iqve, S. 379, §41, Rn. 10-11.
221
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 914, §20, Rn. 57.
222
aRniSnuli Teoriebis analizi aseve ix. turava m., danaSaulis moZRvreba,
Tb., 2011, gv. 430-433.

77
midrekileba aqvs ZaladobiTi qmedebebisken. miuxedavad amisa, igi
yovel paraskevs stumrobs axlos mdebare bars samsaxuris Semdeg
mis TanamSromlebTan erTad, sadac is zogjer ise Tvreba, rom
braluunaro xdeba. erT Rames, roca ludis Camomsxmeli, baris
oficianti uars etyvis `a~-s ludis damatebiT Camosxmasa da miy-
idvaze, `a~ Zlieri simTvraliT gamowveuli braluunarobis mdgo-
mareobaSi daiwyebs ludis Camosasxmeli aparatis da iq arsebuli
WurWlis mtvrevas.
2. `a~-s surs moklas `b~, magram `a~-s gambedaoba ar hyofnis.
garda amisa, `a~ im sasjelzec fiqrobs, romelic elodeba `b~-s
mokvlis SemTxvevaSi. imisTvis, rom `a~-s `b~-s mkvleloba gaad-
vileboda `a~-m Tavisi saxlis aivanze, romelic `b~-s baRs gada-
hyurebda, dalia erTi boTli arayi. `a~ swrafad Zlier daTvra,
vinaidan alkoholur sasmels xSirad ar svamda da miuvarda `b~-s,
romelic Tavis baRSi muSaobda da igi najaxiT mokla.223
germanul sisxlis samarTalSi Camoyalibebuli erT-erTi
moZRvrebis Tanaxmad (Unvereinbarkeitstheorie), zemoT moyvanili mag-
aliTebis mixedviT, qmedeba unda dakvalificirdes germanuli ssk-
is 323a paragrafiT, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti.224
aRniSnuli Teoriis warmomadgenlebs dauSveblad miaCniaT actio
libera in causa-s figuris gamoyeneba. actio libera in causa-s figurac gu-
lisxmobs simTvraliT gamowveuli braluunarobis mdgoma­ reobaSi
ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebisTvis pasuxismge-
blobas, magram im qmedebisTvis, rac ganxorcielda da ara ab-
straqtuli safrTxis deliqtisTvis. magaliTad, Tu simTvraliT
gamowveul braluunarobis mdgomareobaSi mTvralma adamianma mkv-
leloba ganaxorciela, mkvleli actio libera in causa-s figuris safuZ-
velze pasuxs agebs mkvlelobisTvis, xolo gansaxilveli Teori-
is mixedviT, ara mkvlelobisTvis, aramed abstraqtuli safrTxis
deliqtisTvis. abstraqtuli safrTxis deliqtad kvalificirdeba
am SemTxvevaSi mTvral mdgomareobaSi Tavis Cayeneba, romelic
Semdgom ganxorcielebuli marTlsa­ winaaRmdego qmedebis safuZve-
li xdeba. warmodgenili Teoriis mxardamWerTa TvalsazrisiT,
qmedebis kvalifikacia 323a para­grafiT savsebiT sakmarisi da adek-
vaturia, roca qmedebis ganxorcieleba braluunarobis mdgomareo-
baSi xdeba. qmedebis amgvari kvalifikacia, maTi azriT, misaRebia,
miuxedavad imisa, rom Seuracxadobis mdgomareobaSi Tavis Cayeneba
da aseT mdgoma­ reobaSi mogvianebiT marTlsawinaaRmdego qmedebis
ganxorcieleba damnaSaves winaswar hqonda ganWvretili da gaana-
lizebuli. Tumca, aq sakamaTo SeiZleba iyos is, rom ar xdeba ara-
viTari mniSvnelobis miniWeba imisTvis, rom adamiani Tavs zogjer
Segnebulad iyenebs Seuracxad mdgomareobaSi, raTa Semdgom gau-
advildes marTlsawinaaRmdego qmedebis ganxorcieleba. aseve me-
tad mniSvnelovania ganxorcielebuli qmedebis simZime. SeiZleba

analogiuri magaliTebi ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 269, Rn.
223

597.
ix. Hettinger M., Zur Strafbarkeit der „fahrlässigen actio libera in causa“, GA 1989, S. 19; Horn E.,
224

Actio libera in causa – eine notwendige, eine zulässige Rechtsfigur ?, GA 1969, S. 306.

78
adamianma Segnebulad Caiyenos sakuTari Tavi Seuracxadobis mdgo-
mareobaSi, Tu mas ecodineba, rom braluunarobis mdgoma­ reobaSi
Tavis CayenebiT da mogvianebiT marTlsawinaaRmdego qmedebis ganx-
orcielebiT gacilebiT msubuq sasjels daimsaxurebs, vinaidan
igi dakvalificirdeba rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti,
miuxedavad imisa, rom adgili hqonda samarTlebrivi sikeTis xe-
lyofas (magaliTad, mkvlelobas, janmrTelobis daziane­ bas da a.
S). dasmul SekiTxvaze germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi
arsebobs Semdegi pasuxi: braleuli pasuxismgeblobis principi ar
SeiZleba konkretuli qmedebis mixedviT gamoiricxos da igi yov-
elTvis inarCunebs Zalas, miuxedavad imisa, Tu ra saxis da simZi-
mis qmedeba ganxorcielda Seuracxadobis mdgomareobaSi.225
erT-erTi moZRvrebis226 mixedviT, romelic winare etapze ga-
datanis Teoriis saxelwodebiTaa cnobili, simTvraleSi ganx-
orcielebuli qmedebis Seracxva ukavSirdeba ara simTvraleSi
ganxorcielebul qmedebas, aramed damnaSavis winare qmedebas,
mis mier sakuTari Tavis daTrobas da braluunarobis mdgo-
mareobaSi Tavis Cayenebas. maSasadame, am Teoriis mixedviT, actio
libera in causa–s dasjadoba ar aris gamonaklisi anu gadaxveva
braleuli pasuxis­ mgeblobis principidan.227am SemTxvevaSi das-
jadi qmedeba aris Tavis daTroba, romelic mogvianebiT Sedegs
mizezobrivad iwvevs. daTroba aris mizezi mogvianebiT ganxor-
cielebuli qmedebisa da amitom ekisreba mas pasuxismgebloba
simTvraleSi ganxorcie­ lebuli qmedebisTvis. alkoholuri sasme-
lis dalevis dawyebis drosac damnaSave Seracxadia, ase, rom
qmedebis da bralis Tanxved­ ra saxezea. gansaxilveli Teoriis
zogierTi warmomad­ geneli Tavisi mosazrebis dasasabuTeblad
SualobiTi amsru­ leblobis samarTlebriv figuraze miuTiTebs.
aRniSnuli Teoriis mixedviT, maSin, roca adamiani Tavis Tavs
iyenebs Seuracxad mdgomareobaSi Tavis daTrobis Sedegad, sa-
kuTar Tavs (rogorc braluunaros) iyenebs iaraRad, magram Sua-
lobiTi amsruleblobis dros, rogorc wesi, damnaSave iaraRad
iyenebs sxva braluunaro adamians.228
is vinc ganzrax moqmedebs, damTavrebuli danaSaulisTvis is-
jeba, Tu qmedeba Seracxadma ganaxorciela da mizezobriobis gan-
viTarebaSic mniSvnelovan gadaxvevas adgili ar hqonia. k. roq-
sinis TvalsazrisiT, analogiuri wesi moqmedebs actio libera in
causa-s drosac. pirisTvis qmedebis dasrulebuli formiT ganzrax
da braleulad ganxorcielebis gamo pasuxismgeblobis dakisreba
moiTxovs, rom qmedebis ganxorcieleba mainc daiwyos Seracxa­

225
ix. Heinrich B., Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 269-270, Rn. 598.
226
germanulad Vorverlagerungstheorie anu “Tatbestandsmodell“. aRniSnul Teorias
qarTvel mecnierTa Sorisac hyavs mxardamWerebi. ix. Todua n., simTvraleSi Cade-
nil danaSaulTan brZolis sisxlissamarTlebrivi sakiTxebi, Tb., 1997, 29; turava
m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb, 2013, gv. 219.
227
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 915, §20, Rn. 57.
228
ix. Baumann J., Weber U., Mitsch W., Strafrecht, AT, 9. Auflage, Bielefeld, §19 Rn.45; Dold D., Die
actio libera in causa als Sonderfall der mittelbaren Täterschaft, GA 2008, S. 427.

79
dobis mdgomareobaSi. braluunarobis mdgomareobaSi Tavis Cayene-
ba Semdgom sxeulis dazianebis mizniT jer kidev ar warmoadgens
sxeulis dazianebas, magram sxeulis dazianebis dawyebad (mcdelo-
bad) mainc unda miviCnioT. winaaRmdeg SemTxvevaSi sakiTxis swo-
rad gadawyveta SeuZlebeli iqneboda.229 aRniSnuli Sexe­ dulebis
mixedviT, piri marTalia, qmedebis dasrulebis dros braluunaro,
magram qmedebis ganxorcielebis dawyebisas Seracxa­ di iyo, ris
safuZvelzec SesaZlebeli xdeba misTvis pasuxis­ mgeblobis dakis-
reba, magram ara danaSaulis mcdelobis, aramed danaSaulebrivi
qmedebis dasrulebuli formiT ganxorcie­ lebisTvis. warmodgeni-
li debulebis Tanaxmad, Trobis Sedegad braluunarobis mdgo-
mareobaSi Tavis Cayeneba Semdgom marTl­ sawinaaRmdego qmedebis
ganxorcielebis mizniT, danaSaulis sawyis stadiad, danaSaulis
mcdelobad miiCneva. Tumca, es mosazreba metad sakamaToa. danaSau-
lis mcdeloba, rogorc wesi, gulisxmobs samarTlebrivi sikeTis
xelyofis konkretuli safrTxis Semcvel qmedebas. magram, Cndeba
kiTxva: arsebobs ki aseTi safrTxe jer kidev maSin, roca piri
Tavs braluunarobis mdgomareobaSi iyenebs SemdgomSi marTlsawi-
naaRmdego qmedebis ganxorcielebis mizniT. roca `b~-s mkvlelo-
bis gasaadvileblad `a~ erT litr koniaks svams, Tu man amis meti
mogvianebiT araferi ar ganaxorciela, ramdenad Seicavs ganxor-
cielebuli qmedeba im xarisxis safrTxes, rogorsac danaSaulis
mcdeloba zogadad?
rogorc ukve aRiniSna, winare etapze pasuxismgeblobis gadata-
nis Teoria actio libera in causa-s dasjadobas asabuTebs SualobiTi
amsruleblobis figuraze miTiTebiT. Tumca, Sua­lobiTi amsrule-
blobiT SeuZlebelia yvelanairi danaSaulis ganxorcieleba. mag-
aliTad, wminda umoqmedobisa da sakuTari xeliT Casadeni dana-
Saulebis.230 pasuxismgeblobis winare etapze gadatanis Teorias
kritikulad ganixilavs h. baieri, romelic miuTiTebs, rom Sua-
lobiTi amsrulebloba gulisxmobs iaraRad ara sakuTari Tavis,
aramed `sxva adamianis~ gamoyenebas.231
sabWoTa sisxlis samarTlis literaturaSic hyavda momxree-
bi im ideas, romlis mixedviTac simTvraleSi marTlsawinaaR-
mdego qmedebis Camdenis dasjadoba ukavSirdeba winare etaps
da simTvraleSi marTlsawinaaRmdego qmedebis Camdeni yovelTvis
unda daisajos. magram, aRniSnuli mosazreba gaakritikes qar-
Tul iuridiul literaturaSi. kerZod, n. Todua aRniSnavs, rom
simTvraleSi ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebisTvis
piri yovelTvis ar unda daisajos, vinaidan `pirs yovelTvis ara
aqvs SesaZlebloba gaiTvaliswinos, Tu alkoholis ra dozaa
saWiro, rom igi ugono mdgomareobaSi moeqces. ufro metic, piri
yovelTvis ver gaiTvaliswinebs, Tu konkretulad ra moqmedebas
Caidens igi aseT mdgomareobaSi. amitom ar SeiZleba samarTli-

229
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 917, §20, Rn. 61.
230
ix. Heinrich B., Strafrecht, A T, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 272-273, Rn. 603.
231
ix. Baier H., Unterlassungsstrafbarkeit trotz fehlender Handlungs- oder Schuldfähigkeit, Zugleich
ein Beitrag zur Rechtsfigur der omissio libera in causa, GA 1999, S. 279.

80
anad CaiTvalos sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis dawe-
seba Rrma simTvraleSi sazogadoebrivad saSiSi qmedobis Cadenis
yvela SemTxvevisaTvis~.232
ramdenadac SualobiTi amsruleblobiT yvelanairi danaSau­
lebis ganxorcieleba SeuZlebelia, zogierTma avtorma moaxdina
pasuxismgeblobis winare etapze gadatanis Teoriis modificireba
da SezRuda im qmedebaTa wre, romelTa mimarTac SesaZlebelia
actio libera in causa-s figuris gamoyeneba. aRniSnul Teorias SeiZleba
vuwodoT pasuxismgeblobis winare etapze gadatanis SezRudvis
Teoria (eingeschränkte Vorverlagerungstheorie).233 am Teoriis mixedviT ac-
tio libera in causa–s formula ar gamoiyeneba sakuTari xeliT Casadeni,
wminda umoqmedobis da qmedebiT dafuZnebuli deliqtebis (ver-
haltensgebundene Delikte) mimarT.
ganvrcobis Teoriis (Ausdehnungstheorie) mixedviT, pasuxismgeb­
lobis gadatana winare etapze nawilobriv xdeba. pasuxismge-
bloba efuZneba aseve im qmedebasac, romelic simTvraleSi ganx-
orcielda da Tavis daTroba da simTvraleSi ganxorcielebuli
qmedeba ganixileba erT mTlianobad, erT danaSaulad. braleuli
pasuxismgeblobis principis Tanaxmad, damnaSave danaSaulis Ca-
denis dros braleulad unda moqmedebdes, magram, warmodgenili
Teoriis mixedviT, sityvebi `danaSaulis Cadenis dros~ unda gan-
vavrcoT da man unda moicvas is winare qmedebac (sakuTari Tavis
daTroba), romelic Seracxvauunarobis mdgomareobaSi gan­ xor­
cie­ lebuli marTlsawinaaRmdego qmedebis bralad Seracx­ visTvis
mniSvnelovani winapirobaa.234 aRniSnuli Teoriis erT-erTi war-
momadgeneli f. Strengi, bralis funqcionalur Teoriaze dayrd-
nobiT miuTiTebs, rom Seracxadobis da qmedebis Semad­ genlobiT
gaTvaliswinebuli qmedebis ganxorcielebis droiTi Tanxvedra ar
aris mniSvnelovani.235 misi TvalsazrisiT, dana­ Saulebriv qmede-
bas miekuTvneba ara mxolod samarTlebriv sikeTeze Tavdasxma
qmedebis Semadgenlobis niSnebis uSualo ganxorcielebis for-
miT, aramed normis damrRvevi defeqturi mdgomareobis Seqmnac
(die Schaffung der den Normverstoß prägenden Defektlage).236Strengis Sexed-
ulebiT, danaSaulebrivi qmedebis ganxorcielebis ganvrcobiTi
ganmarteba unda moxdes imisgan damoukideblad, braluunarobis
mdgomareobaSi Tavis Cayenebas mivakuTvnebT Tu ara danaSaulis
momzadebas, maSasadame, germanuli samarTlis mixedviT, aradasjad
qmedebas. Strengis TvalsazrisiT, sakiTxis aseTi gadawyveta wi-
naaRmdegobaSi ar modis aseve im normasTan, romelic danaSaulis
Cadenis dros gansazRvravs (germanuli ssk-is me-8 paragrafi)237

232
ix. Todua n., iqve, gv. 11-12.
233
ix. Hoffmann-Holland K., Strafrecht, AT, 2. Aufl., Tübingen, 2011, Rn. 383, 393.
234
ix. Frisch W., Grundprobleme der Bestrafung „verschuldeter“ Affekttaten, Eine dogmatische
Zwischenbilanz aus Anlaß neuerer Entwiklungen, GA 1989, S. 608.
235
ix. Streng F., Schuld ohne Freiheit? Der funktionale Schuldbegriff auf dem Prüfstand, GA 1989,
S. 310.
236
ix. Streng F., iqve, gv. 311.
237
ix. Streng F., iqve, gv. 311.

81
da romlis mixedviTac, danaSaulis Cadenis droa is dro, roca
amsrulebelma an Tanamonawilem qmedeba ganaxorciela an umoqm-
edobiT danaSaulis Cadenisas is dro, roca unda emoqmedaT.238
miuxedavad imisa, rom pasuxismgeblobis gadatana nawilobriv
winare qmedebazec xdeba da simTvraleSi Tavis Cayeneba da Sem-
dgomi marTlsawinaaRmdego qmedeba erT mTlianobad ganixileba,
Tavis daTroba ganvrcobis Teoriis mixedviT jer kidev ar war-
moadgens qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis dawyebas. aRniS-
nulidan gamomdinare, b. hainrixi akritikebs am Teorias, vinaidan
aRniSnuli Teoriis mixedviT, Tavis daTroba qmedebis Semadgen-
lobis ganxorcielebis dawyebad ar iTvleba, magram iTvleba
danaSaulis ganxorcielebis dawyebad. am TvalsazrisiT, danaSau-
lebrivi qmedeba ufro adreul stadiasac moicavs, vidre qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebis dawyeba.239 unda aRiniSnos, rom b.
hainrixis kritika ar aris saTanadod argumentirebuli qarTuli
sisxlis samarTlis mixedviT. maSin, roca germanuli sisxlis
samarTlis mixedviT danaSaulis momzadeba ar isjeba, qarTuli
sisxlis samarTlis mixedviT dasjadia ara mxolod danaSaulis
mcdeloba, aramed danaSaulis momzadebac. danaSaulis momzade-
bac danaSaulis ganviTarebis dasjadi stadiaa. miuxedavad imisa,
rom danaSaulis momzadeba danaSaulebrivi qmedebis ganviTarebis
stadiaa, danaSaulis momzadebis dros qmedebis Semadgenlobis
ganxorcieleba jer kidev ar aris dawyebuli, xolo danaSaulis
mcdelobis dros qmedebis Semadgenlobis ganxorcieleba iwyeba.
marTalia, ganvrcobis Teoriis mixedviT, Tavis daTroba jer
kidev ar warmoadgens qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis
dawyebas da, Sesabamisad, igi ver Sefasdeba danaSaulis mcdelo-
badac, magram aRniSnuli qmedeba SeiZleba danaSaulis momzadebad
dakvalificirdes.240 Tumca, sakiTxis aseTi gadawyveta germanuli

238
danaSaulis Cadenis dro analogiuradaa ganmartebuli saqarTvelos ssk-
is me-2 muxlis me-2 nawilSi.
239
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 273, Rn. 604.
240
danaSaulis Cadenis mizniT Zlier daTrobas danaSaulis momzadebad, ma-
gram ara danaSaulis Cadenis dawyebad miiCnevs n. Todua. (ix. Todua n., dasaxele-
buli naSromi, gv. 32-33). is, rom danaSaulis Casadenad Zlier daTrobas n. Todua
danaSaulis momzadebad miiCnevs marTebul debulebad unda CaiTvalos, magram
ar SeiZleba gaziarebul iqnes misi Sexeduleba, rom es etapi jer kidev ar unda
miviCnioT danaSaulis dawyebad. Cven erTmaneTisgan unda gavmijnoT qmedebis Se-
madgenlobis da danaSaulis ganxorcielebis dawyeba. danaSaulis momzadebisas
danaSauli dawyebulia, magram ara qmedebis Semadgenlobis ganxorcieleba. Tu
danaSaulis momzadebas danaSaulis dawyebad ar miviCnevdiT, araswori iqnebo-
da danaSaulis ganviTarebis aRniSnuli etapisTvis gvewodebina daumTavrebeli
danaSauli. Tu danaSauli ar dawyebula, ar gvaqvs ara mxolod damTavrebu-
li, aramed daumTavrebeli danaSaulic. daumTavrebeli danaSauli swored imas
unda niSnavdes, rom danaSaulis ganxorcieleba daiwyo, magram bolomde ar iqna
miyvanili. danaSauli ufro tevadi cnebaa, vidre qmedebis Semadgenloba. ar SeiZ-
leba danaSauli qmedebis Semadgenlobamde, xolo danaSaulis ganxorcielebis
dawyeba, qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis dawyebamde daviyvanoT. dana-
Saulis momzadebas qmedebis Semadgenlobis niSnad ar miiCnevda T. wereTelic.
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 385-386. o.
gamyreliZe ki qmedebis Semadgenlobas kidev ufro vrclad ganmartavs da da-

82
samarTlis mixedviT problemas mainc ver moxsnis, vinaidan dana-
Saulis momzadeba dasjadi qmedeba ar aris da Tu Tavis daTrobas
danaSaulis momzadebad CavTvliT igi mainc ver CaiTvleba dana-
Saulebrivi qmedebis ganxorcielebis dasjad etapad, romelsac
SeeZleba sisxlissamarTlebrivi umarTlobis dafuZneba.
sagamonakliso Teoriis mixedviT, romelic hruSkam gana­viTara,241
actio libera in causa-s dasjadoba braleuli pasuxis­
mgeblobis prin-
cipidan im gamonaklis SemTxvevas warmoadgens, romelic Cveule-
biTi samarTliT aris gamarTlebuli. marTalia, damnaSave qmedebis
Cadenis dros bralunariani unda iyos, magram gamonaklisis saxiT
simTvraleSi Cadenili qmedebisTvis mainc xdeba pasuxismgeblobis
dakisreba, miuxedavad imisa, rom qmedebis ganxorcielebisas moq-
medi piri braluunaro iyo.
sworad akritikebs k. roqsini hruSkas mier ganviTarebul moZ-
Rvrebas da aRniSnavs, rom aRniSnuli Sexeduleba da problemis
gadawyvetis is gza, romelsac hruSka gvTavazobs, miuRebelia,
vinaidan igi winaaRmdegobaSi modis kanonierebis fuZemdeblur
principTan.242 garda kanonierebis principisa, hruSkas mier Cam-
oyalibebuli Teoria, ewinaaRmdegeba braleuli pasuxis­ mgeblo­
bis principsac. arcerT SemTxvevaSi ar SeiZleba am principidan
gadaxveva.
germaniis federaluri sasamarTloc ar iziarebs hruSkas
moZRvrebas da miuTiTebs, rom misi Sexeduleba ar Seesabameba im
normas, romlis mixedviTac damnaSave qmedebis ganxorcielebisas
bralunariani unda iyos.243
hruSkas moZRvrebam bevri kritika moipova da igi ar gaiz-
iara germaniis federalurma sasamarTlomac, magram es ise ar
unda iqnes gagebuli, rom unaklo iyos meore mosazreba, romlis
mixedviTac pasuxismgeblobis gadatana xdeba winare qmedebaze
(braluunarobis mdgomareobaSi Tavis Cayeneba). am SemTxvevaSi
problemas warmoadgens is, rom ganzrax SedegisTvis mizezis Se-
qmna jer kidev ar warmoadgens qmedebis SemadgenlobiT gaTval-
iswinebul qmedebas, rogorsac kanoni moiTxovs. magaliTad, roca
adamiani ganzrax Tavs iTrobs im mizniT, rom mogvianebiT seqsua-
luri Zaladoba ganaxorcielos. aRniSnuli qmedeba jer kidev ar

naSaulis momzadebas qmedebis Semadgenlobis niSnad Tvlis. ix. gamyreliZe o.,


sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 239. i. dvaliZe Tvlis, rom
danaSaulis Casadenad pirobebis ganzrax SeqmniT (danaSaulis momzadebiT) dana-
Saulis ganxorcieleba iwyeba, magram aq sityvebi „danaSaulis Casadenad“ kanon-
mdebels viwrod esmis. ix. dvaliZe i., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis
samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 158-159.
241
ix. Hruschka, Der Begriff der actio libera in causa und die Begründung ihrer Strafbarkeit-
BGHSt 21, 381, Jus 1968, S. 554. aRniSnul Teorias mxars uWers araerTi avtori. ix.
Jescheck/Weigend, Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 445, §40 VI 1; Krey/Esser,
Deutsches Strafrecht, AT, 5. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 295, Rn. 710; Kühl K., Strafrecht, AT, 7. Aufl.,
München, 2012, S. 370, §11 Rn.10; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, 42. Aufl., Heidelberg, 2012, S. 155,
Rn. 415.
242
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 915, § 20, Rn. 58.
243
ix. BGHSt 42, 241.

83
warmoadgens seqsualur Zaladobas da amitom SeuZlebe­ lia dasja
seqsualuri ZaladobisTvis. aseve gasaTvaliswinebelia isic, rom
qmedebis Semadgenlobis gansaxorcieleblad Seracxva­ unarianoba
ar aris saWiro.244
mecnierTa erTi nawili erTmaneTisagan ganasxvavebs ganzrax
da gaufrTxileblobiT actio libera in causa-s. ganzraxi actio libera in
causa gulisxmobs braluunarobis mdgomareobaSi Tavis Cayenebas
im ganzraxviT, rom Semdgom marTlsawinaaRmdego qmedeba iqnes
ganxorcielebuli. ganzraxi actio libera in causa-s dros saxezea or-
magi ganzraxva. kerZod, ganzrax braluunarobis mdgomareoba-
Si Tavis Cayeneba da aRniSnul mdgomareobaSi aseve ganzraxi
qmedebis ganxorcieleba.245
ganuzraxveli actio libera in causa-Si gulisxmoben ara Segnebu-
lad braluunarobis mdgomareobaSi sakuTari Tavis Cayenebas,
aramed windaxedulobis normis darRvevas.246 rodesac Tvreba ada-
miani amiT igi arRvevs windaxedulobis normas, Tu SesaZlebeli
iyo imis winaswar ganWvreta, rom mTvral mdgomareobaSi Cai-
denda marTlsawinaaRmdego qmedebas. ganuzraxveli actio libera in
causa gamoricxavs ormagi ganzraxvis arsebobas, Tumca ganzraxva
SeiZleba an braluunarobis mdgomareobaSi CayenebasTan an am md-
gomareobaSi ganxorcielebul qmedebasTan dakavSirebiT arsebob­
des. maSasadame, ganuzraxvel actio libera in causa-Si gulisxmoben Sem-
deg kombinaciebs: braluunarobis mdgomareobaSi ganzrax Tavis
Cayeneba da gaufrTxileblobiT am mdgomareobaSi marTlsawina­
aRmdego qmedebis ganxorcieleba; braluunarobis mdgomareobaSi
ganuzraxvelad Tavis Cayeneba da am mdgomareobaSi ganzrax mar-
TlsawinaaRmdego qmedebis ganxorcieleba; bralu­ unarobis mdgo-
mareobaSi ganuzraxvelad Tavis Cayeneba da am mdgomareobaSi mar-
TlsawinaaRmdego qmedebis aseve ganuzraxvelad ganxorcieleba.
mecnierTa umravlesoba ganuzraxvelobis dros actio libera in
causa-s gamoyenebas marTebulad ar uWers mxars.247 gabatonebuli
TvalsazrisiT, gaufrTxileblobiTi actio libera in causa-s figura
imitom ar aris saWiro, rom gaufrTxileblobis dros, zogadi
wesis mixedviT, gakicxva qmedebis SemadgenlobiT gaTvaliswine­
buli Sedegis dadgomamde ganxorcielebamdel qcevas SeiZle-
ba daukavSirdes. ganuzraxveli marTlsawinaaRmdego qmedebis
ganxor­ ciele­
bisas adamiani windaxedulebis normas arRvevs, rac
misi gakicxvisTvis sakmaris pirobas warmoadgens. maSasadame,
gaufrTxi­ leblobis dros gakicxvis sagania is qmedeba, romelic
mizezobriv kavSirSia SedegTan. alkoholuri sasmelis daleva,

244
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 917, § 20, Rn. 61.
245
ix. Eisele J., Strafrecht, BT, I, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, 2. Aufl., Stuttgart,
2012, S. 382, Rn. 1232; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZ-
Rvreba, Tb., 2011, gv. 429.
246
ix. Eisele J., iqve, S. 383, Rn. 1234.
247
ix. Baumann J., Weber U., Mitsch W., Strafrecht, AT, 9. Aufl., Bielefeld, S. 460, § 19. Rn. 44; Hein-
rich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 277, Rn. 612; Hoffmann-Holland K., Strafrecht, AT, 2. Aufl.,
Tübingen, 2011, S. 151-152, Rn. 386, 388.

84
romelic Semd­gom Seracxadobis gamoricxvas iwvevs, aseve SeiZle-
ba Sefasdes windaxedulobis normis darRvevad. aRniSnulidan
gamomdinare, gaufrTxileblobis dros actio libera in causa-s figuris
gamoyenebis saWiroeba ar dgas.
yovelive zemoT aRniSnulis Semdeg, daskvnis saxiT, SeiZleba
iTqvas, rom Trobis Sedegad Segnebulad Seuracxadobis mdgoma­
reobaSi Tavis Cayenebisa da marTlsawinaaRmdego moqmedebis
ganxorcielebisas gamarTlebulia marTlsawinaaRmdego qmedebis
CamdenisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis dakisreba
actio libera in causa-s figuris gamoyenebiT. Tu piri Segnebulad
Zlier daTvreba im mizniT, rom mTvral mdgomareobaSi adamiani
moklas da amas ganaxorcielebs kidec, mas pasuxismgebloba gan-
zrax mkvlelobisTvis unda daekisros, miuxedavad simTvralis
siZlie­ risa. amasTan erTad kargi iqneboda, Tu saqarTvelos ssk-
is kerZo nawilSi germanuli ssk-is msgavsad kanonmdebeli Semoi-
tanda specialur normas simTvraleSi Cadenili marTlsawinaaR-
mdego qmedebis dasjadobasTan dakavSirebiT. Tumca, aRniSnuli
normiT mizanSewonili iqneboda ara ganzraxi, aramed gaufrTx-
ileblobiT ganxorcielebuli qmedebis dasjadoba. kerZod, is-
eTi SemTxvevis, roca adgili ar aqvs mTvral mdgomareobaSi
Tavis Cayenebas SemdgomSi marTlsawinaaRmdego qmedebis gansax-
orcieleblad. ganzrax ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego
qmedebis dasja­ doba mizanSewonilia mxolod actio libera in causa-s
figuris safuZvelze. simTvraleSi Cadenili gaufrTxileblobiT
ganxorcie­lebuli qmedebis dasjadobisas aucileblad unda iqnes
gaTvalis­ winebuli, Tu ramdenad iyo midrekili qmedebis Camdeni
mTvral mdgomareobaSi msgavs qmedebaTa ganxorcielebisken da
SeeZlo Tu ara gaeTvaliswinebina momavalSi movlenaTa imgvarad
ganviTareba, romelsac adgili hqonda. Tu pirs misi gamoucd-
elobidan gamomdinare, ar SeeZlo gaeTvaliswinebina, rom mTvral
mdgomareobaSi marTlsawinaaRmdego qmedebas Caidenda, misi bra-
li saerTod unda gamoiricxos da Sesabamisad, ganTavisufldes
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisagan.

5.2. Omissio libera in causa Tu pasuxismgebloba safrTxis


Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis?

cnobilia, rom danaSauli SeiZleba ganxorcieldes rogorc


moqmedebiT, ise umoqmedobiT. umoqmedoba maSin SeiZleba gaxdes
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZveli, roca pirs
gaaCnda moqmedebis SesaZlebloba da savaldebulo moqmedeba
ar ganaxorciela. Tu piri moklebuli iyo moqmedebis SesaZle-
blobas, igi pasuxismgeblobisgan Tavisufldeba. Tumca, aris Sem-
Txvevebi, roca aqtiuri qmedebiT Tavs Segnebulad iyeneben iseT
mdgo­mareobaSi, romelic gamoricxavs Semdgomi moqmedebis SesaZ­
leblobas. aseT SemTxvevas literaturaSi `moqmedebiT umoqme­

85
dobasac~ uwodeben.248 magaliTad, garanti Tvreba da moqmedebis
unars kargavs, Tavs Seracxvauunarobis mdgomareobaSi iyenebs.
ram­denad SesaZlebelia msgavs viTarebaSi, garantisTvis pasuxis­
mgeblobis dakisreba gansacdelSi mitovebis gamo?
gabatonebuli Sexedulebis mixedviT, rodesac aqtiuri qmedeb-
iT xdeba sakuTari Tavis Cayeneba iseT mdgomareobaSi, rac mo-
qmedebis SesaZleblobas gamoricxavs, pirs pasuxismgebloba
umoqmedo­ bis­Tvis ekisreba, miuxedavad imisa, rom mas moqmedebis
SesaZlebloba ar hqonda da aseT mdgomareobaSi winare aqtiuri
qmedebiT aRmoCnda. aRniSnuli konstruqcia aRiniSneba terminiT
omissio libera in causa.249
omissio libera in causa aris actio libera in causa-s figuris msgavsi.
orive SemTxvevaSi winare qmedebiT xdeba braluunarobis mdgo-
mareobaSi Tavis Cayeneba. maT Soris gansxvaveba isaa, rom actio
libera in causa-s figura moqmedebiT Casaden deliqtebTan mimarTebiT,
xolo omissio libera in causa umoqmedobiT ganxorcielebuli danaSau-
lisTvis pasuxismgeblobis sakiTxis gadasawyvetad gamoiyeneba.
h. baieris SexedulebiT, maSin, roca adamiani Tavs moqmedebis
uunarobis mdgomareobaSi iyenebs, uari unda vTqvaT omissio libera
in causa-s gamoyenebaze da garanti germanuli ssk-is 323a para-
grafiT safrTxis Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis unda
daisajos an gamonaklisi unda iqnes daSvebuli im normidan, rom-
lis mixedviTac brali gamoiricxeba fsiqikuri Seuracxadobis
gamo250 (germanuli ssk-is me-20 paragrafi da saqarTvelos ssk-is
34-e mux.). aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT h. oto gamoTqvams
gansxvavebul mosazrebas da aRniSnavs, rom qmedebis safrTxis
Semqmnel deliq­ tad, kerZod, germanuli ssk-is 323a paragrafiT,
kvalifikaciisTvis mniSvnelovania imis garkveva, iyo Tu ara ada-
miani ise mTvrali, rom Seuracxadi yofiliyo da ara imis, iyo
Tu ara igi simTvra­ lidan gamomdinare ara mxolod Seuracxi,
aramed moqme­ debis uunaroc. misi TvalsazrisiT, kanonmdebelma
germanul ssk-Si 323a paragrafi Seuracxadobis da ara moqmedebis
uunarobis mdgoma­ reobaSi Tavis CayenebasTan dakavSirebiT Semoi-
tana. 251
oto imas ki ar uaryofs, rom germanuli ssk-is 323a
paragrafiT gaTvalis­ winebuli danaSaulis Cadena umoqmedobiTac
aris SesaZlebeli, aramed 323a paragrafis kanonmdeblobaSi Semo-
tanas asabuTebs gansxvavebulad da mas braluunarobis (da ara
moqmedebis uuna­ robis) mdgomareobaSi Tavis Cayenebis problemas
ukavSirebs. otos SexedulebiT, germanuli ssk-is 323a paragrafiT
unda dakvali­ ficirdes marTlsawinaaRmdego qmedeba Tu mis ganx-
orcielebas win uswrebda damnaSavis mier Tavis bralu­ unarobis
mdgomareobaSi Cayeneba, miuxedavad imisa, marTlsawi­ naaRmdego

248
ix. turava m., sisxlis samarTlis zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema,
Tb., 2013, gv. 271-272.
249
ix. Baier H., Unterlassungsstrafbarkeit trotz fehlender Handlungs- oder Schuldfähigkeit, Zu-
gleich ein Beitrag zur Rechtsfigur der omissio libera in causa, GA 1999, S. 272.
250
ix. Baier H., iqve, gv. 284.
251
ix. Otto H., Der Vollrauschtatbestand (§ 323 a StGB), Jura 1986, S. 483.

86
qmedeba simTvra­ leSi moqmedebiT ganxorcielda, Tu umoqmedobiT,
qmedeba srulad ganxorcielda, Tu mcdelobas hqonda adgili,
erTpirovnulad iqna Cadenili, Tu Tanamona­ wileobiT.252 amasTan
erTad igi xazs usvams imasac, rom garants unda hqondes moq-
medebis faqtobrivi SesaZlebloba mas pasuxismgeb­ loba dauxmare-
blobisTvis an zoga­ dad wminda umoqmedobis deliqtisTvis rom
daekisros. Tu aseTi SesaZlebloba adamians ar gaaCnia, igi saer-
Tod unda gaTavisufldes pasuxismgeblobisgan, vinaidan umoqm-
edobisTvis pasuxismgeblobis winapirobas moqmedebis faqtobrivi
SesaZleb­lobis qona warmoadgens.253otos SefasebiT, maSin dgeba
umoqme­dobiT germanuli ssk-is 323a paragrafiT gaTvaliswinebuli
danaSaulis umoqmedobiT ganxorcielebisTvis pasuxismgeblobis
sakiTxi, roca mTvral garantors, miuxedavad simTvralisa, ar
hqonda dakarguli moqmedebis faqtobrivi SesaZlebloba.254
rodesac vsaubrobT simTvraleSi savaldebulo moqmedebis
SeusruleblobiT gamowveul pasuxismgeblobaze, Cndeba kiTxva:
yvela saxis umoqmedobis deliqtisTvis SeiZleba Tu ara mTvral
adamians pasuxi moeTxovos? magaliTad, dauxmareblobisTvis?
simTvraleSi ganxorcielebuli umoqmedobiTi deliqtisTvis
adamians pasuxismgebloba maSin unda daekisros, roca igi garan-
tia da, Sesabamisad, pasuxismgeblobis xarisxic maRali. rac Se-
exeba dauxmareblobas (saqarTvelos ssk-is 129-e mux.), simTvraleSi
misi ganxorcielebisTvis pasuxismgeblobis dakisreba dauSvebe-
lia, miuxedavad imisa, SeeZlo Tu ara braluunaro mdgomareobaSi
myofs aqtiuri moqmedeba. adamians SeiZleba avukrZaloT sakuTari
Tavis iseT mdgomareobaSi Cayeneba, romelic Semdgom safuZvlad
daedeba mis marTlsawinaaRmdego moqmedebas an gamoricxavs im
qmedebis ganxorcielebis unars, romlis ganxorcielebis mova­
leoba mas ekisreba rogorc garantors. magram, maSin, roca saqme
exeba iseTi moqmedebis Seusruleblobas, romlis ganxorcielebis
movaleoba mxolod solidarulia (da ara specialur samarTleb­
rivi), pasuxismgebloba simTvraliT gamowveulma braluunarobam
srulad unda gamoricxos, miuxedavad imisa, hqonda Tu ara mT-
vrals aqtiuri moqmedebis ganxorcielebis unari SenarCunebuli.
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi gamoTqmulia
gansxvavebuli mosazreba, romlis mixedviTac adamians evaleba
marTlwesrigis ara mxolod akrZalvis, aramed moTxovnis gaT-
valiswinebac.255 aRniSnuli mosazreba ar aris gasaziarebeli. Tu
gaviziarebT f. Strengis Sexedulebas, gavzrdiT solidaruli
movaleobis xarisxs da rigiT moqalaqesac garantorad vaqcevT,
rac gaumarTlebeli iqneboda.

252
ix. Otto H., iqve.
253
ix. Otto H., iqve.
254
analogiuri mosazreba aseve ix. Ranft O., Grundprobleme des Vollrauschtatbestandes
(§323 a StGB), JA 1983, S. 240.
255
ix. Streng F., Unterlassene Hilfeleistung als Rauschtat?, JZ 1984, S. 118.

87
6. Sejameba

abstraqtuli safrTxis deliqtebi iseT danaSaulebriv qmedebas


moicaven, romlebic TavianTi bunebiT da cxovrebiseuli gamoc­
dilebidan gamomdinare, saSiSia samarTliT daculi sikeTisTvis
da SeuZliaT samarTlebrivi sikeTis dazianebis gamowveva. magram
es ise ar unda iqnes gagebuli, rom abstraqtuli safrTxis deli-
qtebis dros gamoricxuli iyos konkretuli safrTxis arse­ boba
an samarTlebrivi sikeTis dazianeba. zogjer konkretuli safrTx-
is arseboba abstraqtuli safrTxis deliqtebis ganxor­ cielebis
winapirobaa (gansacdelSi mitoveba, dauxmareb­ loba). konkretu-
li safrTxis arseboba akisrebs moqalaqeebs arsebuli safrTxis
ganeitralebis movaleobas da swored am movaleobis Seusrule-
blobaSi gamoixateba abstraqtuli safrTxis deliqti. rig SemTx-
vevebSi kanonmdebeli qmedebiT gamowveuli xelyofis miuxedavad
ar moiTxovs qmedebiT gamowveuli Sedegis obieqtur Seracxvas,
rac ganpirobebulia praqtikuli mizanSewonilebiT, vinaidan obi-
eqturi da subieqturi niSnebis dadgena an SeuZ­ lebelia an did
sirTules qmnis. aseTi deliqtebi upiratesad masebis winaaRmdegaa
ganxorcielebuli da damnaSaves da dazara­lebuls Soris uSualo
kontaqti ar arsebobs. magaliTad, sicocxlisa da janmrTelo-
bisTvis saSiSi produqciis damzadebis, Semotanisa da realiza-
ciis dros (ssk-is 198-e mux.). garda amisa, abstraqtuli safrTxis
deliqtebSi zogjer vxvdebiT e. w. Sualedur Sedegs, magram ab-
straqtuli safrTxis deliqti, miuxedavad amisa, mainc Sedeggar-
eSe danaSaulad rCeba, vinaidan is Sedegi, romelic dadga, gulisx-
mobs sxva samarTlebrivi sikeTis da ara im samarTlebrivi sikeTis
xelyofas, romlis dacvasac isaxavs miznad is norma, romelSic
mocemulia abstraqtuli safrTxis deliqtis Semadgenloba. mag-
aliTad SegviZlia moviyvanoT ssk-is 187-e muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebuli Semadgenloba (nivTis dazianeba an ganadgureba
cecxlis wakidebiT, afeTqebiT an sxva sayovelTao saSualebiT).
ssk-is 187-e muxlis me-2 nawili icavs ara mxolod sakuTrebas, ar-
amed sicocxles, janmrTelobas da wesrigs da amitomac iTvleba
aRniSnuli normiT gaTvaliswinebuli Semadgenloba abstraqtuli
safrTxis deliqtad, miuxedavad imisa, rom garkveuli Sedegi ganx-
orcielebulia nivTis dazianebis saxiT.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi gabatonebuli mosazrebis
Tanaxmad, abstraqtuli safrTxis deliqtebi uSedego anu e. w.
formalur Semadgenlobas warmoadgenen da aseT deliqtebSi
qmedebis da safrTxis gancalkeveba SeuZlebelia. magram gaba-
tonebuli mosazrebis sawinaaRmdegod unda iTqvas, rom ara mx-
olod konkretuli safrTxis deliqtebSia qmedebis da qmedebiT
gamowveuli safrTxis droiT da sivrcobrivad erTmaneTisgan
gamijvna SesaZlebeli, aramed abstraqtuli safrTxis deliqteb-
Sic. magaliTad, mowodeba saxelmwifo xelisuflebis damxobisken
an ZaladobiT Secvlisken (ssk-is 317-e mux.). aRniSnuli qmedeba
SeiZleba satelevizio CarTvis dros an internetis saSualebiT

88
sxva saxelmwifos teritoriaze ganxorcieldes, romelmac saqa-
rTvelos teritoriaze SeiZleba safrTxe Seqmnas, vinaidan ucxo
saxelmwifos teritoriaze ganxorcielebul qmedebas (mowodebas
ucxoeTidan) Sedegebi saqarTveloSi SeiZleba mohyves da abstraq-
tuli safrTxec sxva araferia, Tu ara saziano Sedegis gamowve-
vis SesaZleblobis Seqmna. aseTi SesaZlebloba anu abstraqtu-
li safrTxe SeiZleba ganxilul iqnes `qmedebis SemadgenlobiT
gaTvaliswinebul Sedegad~ abstraqtuli safrTxis deliqtebSi.
Tumca, es `Sedegi~ ar aris im Sedegis ekvivalenturi, romelic
gamoiyeneba Sedegiani da SedeggareSe SemadgenlobaTa gasamijna-
vad, vinaidan abstraqtuli safrTxis deliqtebi ar gamoricxaven
e. w. Sualeduri Sedegis ganxorcielebas, magram ar moiTxoven
cvlilebas gare samyaroSi. is e. w. Sualeduri Sedegi ar aris
abstraqtuli safrTxis deliqtebis Semadgenlobis konstituci-
uri niSani. abstraqtuli safrTxe garesamyaroSi cvlilebas ar
gulisxmobs. aseT cvlilebas garesamyaroSi adgili aqvs Sedegian
deliqtebSi.

89
III. Tavi

konkretuli safrTxis deliqtebi

1. safrTxis cneba

safrTxis cneba gulisxmobs mdgomareobas, roca samarTliT


daculi interesis xelyofa SesaZlebelia. magram, xelyofis molo-
dinis xarisxze safrTxis cneba SeiZleba ar iyos damokidebuli.
piriqiT, damazianebeli Sedegis dadgomis meti an naklebi al-
baTobis mixedviT safrTxis sxvadasxva xarisxze SeiZleba sau-
bari. maSasadame, Sedegis dadgomis mcire SesaZ­leb­ lobac sityvis
garkveuli gagebiT safrTxed SeiZleba Sefasdes. 256

marTalia, zianis gamowvevis albaTobis xarisxiT ara safrTx-


is arseboba, aramed safrTxis xarisxi ganisazRvreba, magram es
ise ar unda gavigoT, rom zianis gamowvevis umniSvnelo Sansic
safrTxis arsebobaze miuTiTebdes. zianis gamowvevis minimaluri
Sansi saSiSad ar fasdeba.257 marTalia, samarTlebrivi sikeTis xe-
lyofis gamowvevis umniSvnelo Sansis Semcveli qmedebac sityvis
garkveu­li mniSvnelobiT SeiZleba saSiSad iqnes miCneuli, magram
aseTi qmedeba sisxlissamarTlebrivad irelevanturia da `saSi-
Sad~ samarTlebrivi gagebiT ar miiCneva.
germaniis marTlmsajulebam gansazRvra, rom safrTxis Seqmnas
maSin aqvs adgili, roca `zianis dadgoma ufro metadaa savarau-
do, vidre misi ardadgoma~.258magram, naTeli ar aris, aseTi formu­
lirebiT albaTobis xarisxi (metoba) maTematikurad dadgindeba,
Tu marTlmsajulebas safrTxed iseTi mdgomareobis Sefaseba
surs, roca saziano Sedegis dasadgomad arsebiTi SesaZlebloba
arsebobs. rogorc h. Sroderi miuTiTebs, Tu Sedegis dadgomis
sazRvari 51- dan 49 procentamde iqneboda, mkafio zRvari safrTx-
es da usafrTxoebas Soris ver gaivleboda.259
k. rabli, safrTxes gansazRvravs rogorc axlos myof xe-
lyofis SesaZleblobas. misi azriT Znelia Soreuli SesaZle-
blobisgan axlos myofi SesaZleblobis gamijvnis da maT Soris
mkafio zRvaris gavleba.260 rablis Sexeduleba ar aris zusti.
safrTxe SeiZleba axlos myof samarTlebrivi sikeTis xelyofis
SesaZleblobas gulisxmobdes, magram ara yvelanairi, aramed
konkretuli safrTxe. abstraqtuli safrTxis dros samarTlebri-
vi sikeTis xelyofis SesaZlebloba ise axlos ar aris. ufro
metic, abstraqtuli safrTxe samarTlebrivi sikeTis xelyofis
realur SesaZleblobas ar qmnis.
h. Sroderis SexedulebiT, marTlmsajulebam safrTxed iseTi
mdgomareoba unda Seafasos, roca mavne Sedegis dadgomis per-

256
ix. Schröder H., Die Gefährdungsdelikte im Strafrecht, ZStW1969, S. 8.
257
ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 8.
258
ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 8.
259
ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 8.
260
ix. Rabl K., Der Gefährdungsvorsatz, Breslau-Neukirch, 1933, S. 7.

90
speqtiva seriozulad aRiqmeba. amis (arsebobs Tu ara aseTi per-
speqtiva) dasadgenad saWiro masStabs ki SeiZleba warmoadgendes
zogadi cxovrebiseuli gamocdilebiT SeZenili codna. vinaidan
saSiSi viTareba xSirad efeqtur zians ar iwvevs, qmedeba imis
mixedviT unda Sefasdes, saziano Sedegis gamosawvevad igi sak-
maris faqtorebs Seicavs Tu ara. aseTi Sefaseba rogorc momavali
movlenis prognozi mxolod gamocdilebas SeiZleba efuZnebodes.
mxolod mas SeuZlia gviTxras, gansazRvruli garemoeba safrTx-
es warmoadgens Tu ara. vinaidan cxovrebiseuli gamocdilebiT
SeZenili codna fragmentaruli xasiaTisaa da adamianuri codna
da Segneba mudmivad mzardia, imasac unda SeveguoT, rom qmedebis
saSiSroebis Sefaseba Tanazomieri SeiZleba ar iyos261 (SeiZleba
gadametebuli iyos an, piriqiT).
rodesac safrTxeze da qmedebis saSiSroebaze vsaubrobT unda
gaviTvaliswinoT is, rom qmedebis saSiSroebis Sefaseba xdeba
windaxeduli, keTilgonieri adamianis poziciebidan. saSiSad ise-
Ti qmedeba an mdgomareoba miiCneva, romelic windaxedul, gonier
adamians am qmedebiT an mdgomareobiT mavne Sedegis gamowvevis
Tavidan asacileblad, garkveuli qmedebisgan Tavis Sekavebas an
garkveuli zomebis miRebas aiZulebs.
h.Sroderi miuTiTebs, rom Sefasebis masStabi ar SeiZleba
iyos is, Tu damnaSavem saziano Sedegis gamomwvev faqtorebze ra
icoda an ra SeiZleboda scodnoda, aseve ar SeiZleba iyos is
codna, romelsac saSualo Semfasebeli gamocdilebidan gamomdi-
nare flobda. Sroderis TvalsazrisiT, safrTxesTan dakavSire-
biT gadawyvetileba umetesad saukeTeso Semfaseblis (bestmögliche
Beurteiler) Sexedulebas unda Seesatyvisebodes, vinaidan saSualo
gamocdileba ar arsebobs. yovel adamians gamocdilebis saku-
Tari maragi gaaCnia da eqspertebic arian gansazRvruli dargis
specialistebi, romlebsac Sefasebis meti SesaZlebloba gaaC-
niaT, vidre sxvebs.262
marTlac sakamaToa, Tu vin SeiZleba iyos Semfasebeli da visi
poziciidan unda moxdes imis Sefaseba, aris Tu ara viTareba sa-
SiSi. magaliTad, SeiZleba Tu ara safrTxeze gadawyvetileba dae-
fuZnos saSualo Semfaseblis gamocdilebas da saSualo Semfase-
blad CaiTvalos mosamarTle an ama Tu im dargis specialisti,
eqsperti? eqsperti, rogorc garkveuli sagnis specialisti, ar
SeiZleba saSualo Semfaseblad CavTvaloT. igi flobs codnis im
marags, romelic yvela adamians ar gaaCnia da Tu Cven aseT cod-
naze davafuZnebT safrTxeze miRebul gada­ wyvetilebas, pasuxs
ver movTxovT araspecialists, ramdenadac mas, rogorc saTanado
gamocdilebis da codnis armqones ar SeeZlo qmedeba saSiSad
Seefasebina. Cven im SemTxvevaSi gveqneba imis ufleba, rom vusay-
veduroT qmedebis Camdens, rogorc araeqsperts, araspecialists,
roca qmedebis saSiSroebis Sesa­ faseblad saWiro ar aris aseTi

ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 9.


261

ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 9.


262

91
specialuri ganaTlebis da kvalifikaciis qona.
rac Seexeba mosamarTles, igi SeiZleba saSualo Semfase-
blad miviCnioT. marTalia, mas gaaCnia specialuri codna, magram
samarTlis dargSi. qmedebis saSiSroebis Sefaseba ki moiTxovs an
zogad cxovrebiseul gamocdilebas an codnas sabunebismetyvelo
an teqnikuri mecnierebis dargSi.
safrTxe iyofa abstraqtul da konkretul safrTxed. aqe-
dan gamomdinareobs safrTxis deliqtebis dayofac abstraqtuli
da konkretuli safrTxis deliqtebad. abstraqtuli safrTxis
deliq­ tebSi qmedeba saSiSad Tavad kanonmdeblis mieraa Sefase-
buli da mosamarTle mas ar afasebs. igi mxolod adgens imas,
ganxor­ cielda Tu ara sisxlis samarTlis kanonSi aRwerili
qmedeba. rac Seexeba konkretuli safrTxis deliqtebs, aq, piriq-
iT, kanon­mdebeli mosamarTles uTmobs qmedebis Sefasebas aris
Tu ara igi saSiSi. sakiTxis ase gadawyveta gamarTlebulia.
SeuZlebelia kanonmdebelma kanonSi amomwuravad mogvces is kri-
teriumebi, rom­lis mixedviTac qmedeba saSiSad unda Sefasdes, vi-
naidan konkretuli safrTxis deliqtebSi qmedebis Sefaseba xdeba
ara generalizebulad, aramed konkretul garemoebebze dayrdno-
biT. generalizebulma Sefasebam SeiZleba iqamde migviyvanos, rom
qmedeba arasaSiSad iqnes miCneuli, miuxedavad imisa, rom konkre-
tul SemTxvevaSi safrTxis efeqturad Seqmna dadginda.263
magaliTad, Tvalze msubuq dartymas generalurad ar SeuZlia
arsebiTi xelyofis gamowveva. magram, Tu qmedeba ganxorcielda
im piris winaaRmdeg, romelsac Tvalis daavadeba aqvs, am konkre-
tul SemTxvevaSi SeiZleba dadgindes, rom dartymas mxedvelobis
dakargva SeeZlo gamoewvia. srola fexis areSi miiCneva vargisad
arsebiTi xelyofis gamosawvevad. Tumca, msxverpli Tu proTezss
atarebs, am konkretul SemTxvevaSi saSiSroeba gamoiricxeba.264
safrTxis cneba miekuTvneba SesaZleblobis kategorias,265 vi-
naidan safrTxe gulisxmobs momavalSi samarTlebrivi sikeTis
xelyofis SesaZleblobas da ara xelyofas, realizebuli SesaZ­
leblobis saxiT. Sesabamisad, safrTxis Sinaarsis garkveva mizan-
Sewonilia iseTi filosofiuri kategoriebis safuZvelze, ro-
goricaa SesaZlebloba da sinamdvile.
sinamdvile aris obieqturi realoba, romelic adamianis cno-
bierebisgan damoukideblad arsebobs.266 SesaZlebloba ganviTa­rebis
tendencias warmoadgens, romelic sinamdvilis kanon­ zomierebiTaa
gansazRvruli. Tumca, SesaZlebloba ara mxolod SesaZlebelia,
aramed amavdroulad arsebulic. SesaZlebloba arsebobs Cana-
saxis, tendenciis anu sinamdviled gadaqcevis poten­ ciis saxiT,
xolo sinamdvile viwro gagebiT arsebobs ganxor­ cielebuli sax-
iT. SesaZlebloba momavali sinamdvilea, xolo sinamdvile (viwro

263
ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 10.
264
ix. Schröder H., iqve, ZStW 1969, S. 11.
265
ix. Церетели Т., Деликты создания опасности, «Советское государство и право», 1970, №8,
с. 19; wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 406.
266
ix. baqraZe k., rCeuli filosofiuri Txzulebani, tomi mexuTe, Tb., 1976, gv. 116.

92
gagebiT) ganxorcielebuli SesaZlebloba. vinaidan SesaZleblo-
ba, rogorc ganviTarebis, SesaZleblobad gardaqmnis tendencia
arsebobs, is sinamdvilis garkveuli mxarea. igi SesaZleblobaa
im axali, momavali sinamdvilis, romelic jer ar ganxorciele-
bula, jer ar arsebobs.267
erTmaneTisgan ganasxvaveben abstraqtul anu logikur da re-
alur SesaZleblobas. logikurad SesaZlebelia yvelaferi, rac
logikur winaaRmdegobas ar Seicavs. yvelaferi rac logikurad
SesaZlebelia, rodi warmoadgens amavdroulad realur SesaZ­
leblobas. realuri SesaZleblobisTvis mxolod logikuri SesaZ­
leblobis arseboba sakmarisi ar aris. realuri SesaZlebloba
obieqturi pirobebiTaa gansazRvruli da gulisxmobs sinamdviled
gadaqcevis albaTobis garkveul xarisxs.268
Aabstraqtuli SesaZlebloba ar aris moklebuli realur
sayrdens. abstraqtul da realur SesaZleblobas Soris prin­
cipuli, gadaulaxavi zRvari ar arsebobs.269 Tu abstraqtul da
realur SesaZleblobas Soris gadaulaxavi zRvari iarsebebda,
abstraqtuli SesaZlebloba iqneboda ara SesaZlebloba, aramed
SeuZlebloba.
abstraqtuli safrTxis Sinaarsis gasarkvevad abstraqtuli
Se­
saZ­leblobis kategoria, xolo konkretuli safrTxis cnebis
gansa­sazRvravad realuri SesaZleblobis kategoria unda gamov-
iyenoT.
rodesac vsaubrobT safrTxeze, ar SeiZleba ar SevexoT
aucileblobis da SemTxveviTobis filosofiur kategoriebs. miT
ufro Tu gaviTvaliswinebT imas, rom xSirad miuTiTeben SemTxve­
viTobis rolze konkretuli safrTxis deliqtebSi. konkretu-
li safrTxe, rogorc samarTlebrivi sikeTis xelyofis real-
uri SesaZlebloba, dakavSirebulia aucileblobasTan. aucile-
belia is, rac movlenis Sinagani kanonzomierebidan gamomdin-
areobs. magram, es kanonzomiereba garkveul pirobebSi da viTare-
baSi xorci­eldeba.270konkretuli safrTxe zogadi cxovrebiseuli
kanon­zomierebidan gamomdinare samarTlebrivi sikeTis xelyofas
iwvevs, mas Seswevs imis unari, rom saziano Sedegi gamoiwvios da
amaSi vlindeba misi kavSiri aucileblobasTan.
konkretuli safrTxis aucileblobasTan damokidebulebas
SeiZleba Semdegi aspeqtebi hqondes: 1. aucilebloba, rogorc
konkretuli safrTxis, rogorc samarTlebrivi sikeTis xelyofis
realuri SesaZleblobis warmoSobis da arsebobis mTavari pi-
roba; 2. aucilebloba, rogorc realuri SesaZleblobis sinamd-
viled qcevis procesis ganmsazRvreli.271

267
ix. baqraZe k., iqve, gv. 117; asaTiani g., SesaZlebloba da sinamdvile, Tbilisis
saxelmwifo universitetis Sroembi, t. 97, Tb., 1961, gv. 163.
268
ix. baqraZe k., iqve, gv. 118.
269
ix. asaTiani g., SesaZlebloba da sinamdvile, Tbilisis saxelmwifo univer-
sitetis Sromebi, t. 97, Tb., 1961, gv. 164.
270
ix. baqraZe k., iqve, gv. 103.
271
ix. asaTiani g., iqve, gv. 166.

93
safrTxe, rogorc SesaZlebloba, ara mxolod aucileb­ lo­
basTan, aramed SemTxveviTobasTanac aris dakavSirebuli, vinaid-
an aucilebloba da SemTxveviToba erTmaneTis gareSe ar arse-
bobs, erTi movlenis sxvadasxva mxares warmoadgens.272 ufro metic,
aucilebloba SemTxveviTobaSi vlindeba. sadac aucileblobaa, iq
SemTxveviTobacaa, rogorc misi gamovlenis forma.273

2. safrTxis subieqturi da obieqturi Teoriebi

2.1. safrTxis subieqturi Teoria

safrTxis subieqturi Teoriis mixedviT, safrTxe warmo­ dge­


nilia maSinac, roca safrTxe obieqturad ki ar arsebobs, aramed
adamianis warmosaxvaSia. sakiTxis aseTi gadawyveta miuRebelia da
igi Tavis droze samarTlianad iqna gakritikebuli.
rogorc T. wereTeli aRniSnavda, safrTxis subieqturi ganmarte-
ba im Sedegamde migviyvanda, rom ama Tu im moqmedebis aRiareba
saSiSad an arasaSiSad damokidebuli iqneboda imaze, SeamCnia Tu
ara es moqmedeba im pirma, vis winaaRmdegac igi iyo mimarTuli.
Tu moqmedeba cnobili gaxda mxolod mas Semdeg, rodesac aRniS-
nulma pirma ukve gaigo, rom mas mavne Sedegi ar mohyolia, igi
saSiS moqmedebad ver CaiTvleba, vinaidan mas SiSis an aRelvebis
grZnoba ar gamouwvevia. amave dros obieqturad sruliad arasa-
SiSi moqmedeba unda CaiTvalos saSiSad da gamoiwvios sisxlis
samarTlis pasuxismgebloba, Tu man vinmes SiSis grZnoba aRuZra.
dabolos, erTi da igive moqmedeba SeiZleba Sefasdes rogorc
arasaSiSi, ukeTu igi mimarTulia mamaci da auSfoTebeli piris
winaaRmdeg, da rogorc saSiSi-rodesac igi mimarTulia mxdali
da nerviuli kacis winaaRmdeg. amgvarad, qmedobis sisxlissamar-
Tlebrivi Sefaseba damokidebulia ara TviT moqmedebis Tvise-
bebze, aramed im piris fsiqikur gancdebze, visac Tavisi Tavi
gansacdelSi hgonia.274
safrTxis subieqturi Teoriis Tanaxmad, romlis warmomad-
genelebic iyvnen vindelbandi da zigvarti, SesaZlebloba obi-
eqturad, realurad ar arsebobs, igi arsebobs martooden subi-
eqtis warmosaxvaSi da gamoxatavs subieqtis molodinis xarisxs.
ase gagebuli SesaZlebloba niSnavs mxolod imas, rom subieqti

272
filosofiaSi arsebobs sawinaaRmdego mosazrebac. erT-erTi Teoriis
mixedviT aucilebloba da SemTxveviToba ar aris erTi movlenis sxvadasxva mxare,
xolo meore mosazrebis mixedviT, SemTxveviToba saerTod ar arsebobs da arse-
bobs mxolod aucilebloba, vinaidan yvela movlenas Tavisi mizezi aqvs.
273
ix. asaTiani g., iqve, gv. 166; baqraZe k., iqve, gv. 102 da Semdegi.
274
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 409;
wereTeli T., realuri SesaZleblobis kategoriis gamoyeneba danaSaulis mcd-
elobis cnebis agebisaTvis, Tbilisis saxelmwifo universitetis Sromebi, XXIV
tomi, Tb., 1945, gv. 26.

94
ama Tu im darwmunebulobiT moelis raime garemoebis ganxor-
cielebas. realuri cxovrebis sinamdviles saqme ara aqvs Sesa-
ZleblobasTan, aramed an aucileblobasTan, an SeuZleb­ lobasTan.
aqedan daskvna: adamianis moqmedeba an kauzaluria SedegisaTvis,
an arakauzaluri, mesame ram aq ar arsebobs. Tu am msjelobas
safrTxis cnebas SevufardebT, miviRebT Semdeg alternativas.
arsebobs martooden an mavne, an uvnebeli moqmedeba. safrTxis
Semqmneli anu nawilobriv kauzaluri moqmedeba realur sinamd-
vileSi ar arsebobs. Tu mavne Sedegi ar ganxorcielda, es imas
niSnavs, rom moqmedebis Sesrulebis momentSive gadawyda misi
ganxorcielebis SeuZlebloba, maSasadame mavne Sedegis SesaZle-
blobaze laparaki arc ki SeiZleba.275 am TvalsazrisiT msjeloba
safrTxeze dafuZnebulia mxolod adamianis codnis SezRudulo-
baze, igi warmoadgens Secdomis, ucodinarobis an gansakuTrebu-
li emociuri mdgomareobis nayofs.276 ase subieqturad gagebuli
safrTxe, romelic realurad ar arsebobs, ar SeiZleba gamoy-
enebul iqnes safrTxis Semqmneli deliqtebis gamo pasuxismge-
blobis dasabuTebisaTvis,277 ramdenadac, erTi da imave qmedeba sa-
SiSad an kidev arasaSiSad dazaralebulis warmodgenis mixedviT
unda Segvefasebina, rac ar iqneboda sakiTxis sworad gadawyveta.
aseTi gagebiT SeuZlebelia qmedeba safrTxis Semqmnelad Sefas-
des, roca qmedeba mimarTulia mcirewlovanis an kidev fsiqi-
kurad daavadebulis mimarT, romelsac ar SeuZlia aRiqvas is
safrTxe, romelic mas emuqreba.

2.2. safrTxis obieqturi Teoria

safrTxis subieqturi Teoriisgan gansxvavebiT, mecnierTa umete-


soba, romelic safrTxis obieqtur Teorias uWers mxars, cdilobs
safrTxis obieqturoba daasabuTos. aRniSnul Teorias me-19 sau-
kunis meore naxevarSi Caeyara safuZveli. mas Semdeg, rac ro-
landma safrTxis cnebis elementebad miiCnia movlenis damaziane-
beli unari da albaToba, safrTxe ganimarta rogorc dazianebis
obieqturi SesaZlebloba an rogorc gansacdeli xalxuri gage-
biT. am Tvalsazrisze dayrdnobiT marTlmsajulebam konkretuli
safrTxe ganmarta rogorc mdgomareoba, roca zianis gamowveva
ufro metadaa savaraudo, vidre misi ardadgoma. mokleT rom vTq-
vaT, safrTxe ganisazRvra rogorc zianis albaToba (die Wahrschein-
lichkeit eines Schadens),278 romelic ar aris subieqtis warmosaxvis nay-
ofi, aramed eyrdnoba obieqturad, realurad arsebul monacemebs.

275
ix. wereTeli T., I tomi, iqve, gv. 407; wereTeli T., Tbilisis saxelmwifo
universitetis Sromebi, XXIV tomi, iqve, gv. 24.
276
ix. Церетели Т., Деликты создания опасности, «Советское государство и право», 1970, №8,
с. 57.
277
ix. Церетели Т., iqve, gv. 57.
278
safrTxis obieqtur Teoriaze ix. Ahn W-H., Zur Dogmatik abstrakter Gefährdungsde-
likte, München, 1995, S. 58-59.

95
roca albaTobazea saubari, unda iqnes gaTvaliswinebuli,
rom sityva „albaTobis~ interpretaciis sxvadasxva SesaZleblo-
ba arsebobs. Tu albaToba statistikur warmonaqmnad ganimarta,
SeuZlebeli iqneba imis prognozi, Tu rogor dasruldeba esa
Tu is SemTxveva. igi yovelTvis gulisxmobs metad an naklebad
ueWvel, swor varauds.279 konkretul garemoebaTa ugulebelyofa,
erTi mxriv, in dubio pro reo principis ugulebelyofa iqneboda.280
rodesac saubaria konkretul safrTxeze, rogorc saziano
Sedegis gamowvevis albaTobaze, movlenaTa samomavlo ganviTare-
baze prognozis gakeTeba marTlac SeuZlebelia mxolod statis-
tikur monacemebze dayrdnobiT, konkretul garemoebaTa gauTval-
iswineblad. statistikuri monacemebis safuZvelze mxo­ lod is
SeiZleba dadgindes, qmnis Tu ara qmedeba abstraqtul safrTxes
da ara is, aris Tu ara qmedeba konkretuli safrTxis Semcveli.
statistikuri monacemebi konkretuli safrTxis dasadgenad sak-
maris pirobas ar Seadgens.
mosamarTlem yovel calkeul SemTxvevaSi unda awon-dawonos,
arsebuli albaTobis xarisxi aris Tu ara sakmarisi konkretuli
safrTxis dasadgenad.281
rogorc zemoT aRiniSna, albaToba SeiZleba sxvadasxvanai-
rad ganimartos. SeiZleba erTmaneTisgan gaimijnos albaToba,
romelic statistikuri monacemebidan gamomdinareobs, da alba-
Toba, romelic aRniSnul monacemebs ar efuZneba. albaTobis es
ukanaskneli gageba gamomdinareobs ara aqtualuri, aramed vir-
tualuri monacemebidan, maSin, roca statistikuri gageba alba-
Tobisa aqtualur monacemebs eyrdnoba.282
safrTxe obieqturi gagebiT SeiZleba ganisazRvros rogorc
ganxorcielebis da gardaqmnis tendenciis mqone mdgomareoba.
kerZod, rogorc samarTlebrivi sikeTis xelyofis SesaZlebloba,
romelic obieqturad, realurad arsebobs.

3. konkretuli safrTxis deliqtebis


zogadi daxasiaTeba

konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtTa SemadgenlobebSi


kanonmdebeli ar kmayofildeba mxolod moqmedebis aRweriT da
moiTxovs, rom pirovnebis qceviT Seqmnili iyos saSiSi mdgo­
mareoba samarTliT daculi ama Tu im obieqtisaTvis. amgva­rad,
konkretuli safrTxis deliqtebSi saSiSi mdgomareobis Seqmna,
rogorc garesamyaroSi gansazRvruli cvlileba, Setanilia Semad-

279
ix. Ahn W-H., iqve, gv. 59-60.
280
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 131, 182.
281
ix. Schünemann B., Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits- und Gefährdungs-
delikte, JA 1975, S. 794.
282
ix. Ahn W-H., iqve, gv. 60.

96
genlobis aucilebel niSnebs Soris.283
konkretuli safrTxis deliqtebi moiTxoven, rom konkretul
SemTxvevaSi Seiqmnas realuri safrTxe Sesabamisi qmedebis Semad-
genlobiT daculi obieqtisTvis.284 cnobili germaneli mecnieri k.
roqsini konkretuli safrTxis deliqtebis daxasia­ Tebisas xazs
usvams safrTxis realurobas da imas, rom mxedvelobaSi unda
iqnes miRebuli konkretuli SemTxveva, rac imas niSnavs, rom
qmedeba zogadad ki ar unda iyos saSiSi, aramed igi aseve saSiSi
unda iyos konkretul viTarebaSi.
aRniSnuli tipis deliqtebi moicaven iseT moqmedebebs, rom-
lebic dacul samarTlebriv sikeTes uSualo safrTxes uqmnian,
Tumca sabolood xelyofa ar mohyveba.285 konkretuli safrTx-
is deliqtis Semadgenlobis dros kanonmdebeli irCevs formu­
lirebas: `[….] da amis gamo sicocxles an janmrTelobas da a. S.
[..] safrTxe Seeqmna~. konkretuli safrTxe mxolod maSin arse-
bobs, roca Sedegis dadgoma mxolod SemTxveviTobazea damokide-
buli.286 konkretuli safrTxis deliqtebSi SemTxveviToba mniS-
vnelovan rols TamaSobs.287
damoukidebeli praqtikuli mniSvneloba konkretuli safrTx-
is deliqtebs eniWeba yvela im SemTxvevaSi, rodesac konkretuli
safrTxis mdgomareobis miuxedavad xelyofa ar ganxorcie­ ldeba.
Yyovelive aRniSnulis Semdeg ibadeba kiTxva: Tu safrTxis cneba
damokidebulia xelyofis SemTxveviT ganuxorcieleblobaze, ra
damatebiTi Sedegi unda hqondes, an SeiZleba hqondes xelyofis
akrZalvis gverdiT safrTxis akrZalvas?288
ramdenadac konkretuli safrTxis deliqtebis dros Sedegis
ardadgoma SemTxveviTobazea damokidebuli, ar SeiZleba konkre-
tuli safrTxis deliqtebis dasjadobis aucilebloba kiTxvis
niSnis qveS daisvas, vinaidan danaSaulebrivi Sedegis ardadgoma
xSirad SemTxveviTobazea damokidebuli mcdelobis drosac, ma-
gram es ar auqmebs mcdelobis dasjadobis aucileb­ lobas. kanon-
mdebeli konkretuli safrTxisa da danaSaulis mcdelobis das-
jadobiT xazs usvams dasacavi obieqtis mniSvne­lobas, rac kidev
ufro gamokveTilia abstraqtuli safrTxis deliqtebis dros.
abstraqtuli safrTxis deliqtebis dros qmedeba isjeba imisda
miuxedavad, rom konkretuli safrTxec ki ar arsebobs da saqme
gvaqvs mxolod saSiSi Tvisebebis mqone qmedebasTan.
konkretuli safrTxis deliqtebis dros saqme Seexeba gansa­

283
ix. Церетели Т., Деликты создания опасности, «Советское государство и право», 1970, №8,
с. 56.
284
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 423.
285
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 283.
286
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 63, Rn. 163.
287
ix. Kratzsch D., Prinzipien der Konkretisiierung von abstrakten Gefährdungsdelikten-BGHSt 38,
309, Jus, 1994, S. 379.
288
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 286.

97
kuTrebuli saxis Sedegs-xelyofis obieqtis safrTxeSi Cayenebas.289
samarTlebrivi sikeTis obieqtis arsebobisTvis safrTxis Seqmna
(`Existenzkrise~), Sesabamisad, daculi interesebis arsebobis eWvqveS
dayeneba xelyofis gverdiT SeiZleba ganxilul iqnas dasjis Rirs
damoukidebel `Sedegad~.290
konkretuli safrTxis deliqtebis ganxorcielebisas unda dadg-
indes mizezobrivi kavSiri qmedebasa da konkretul safrTxes Soris.
konkretuli safrTxis deliqtebi miekuTvneba Sedegian, e. w. `materi-
alur~ danaSaulTa ricxvs,291rac imas niSnavs, rom xel­ yofis deli-
qtebisgan deliqtebis dasaxelebuli tipi arsebiTad ar gansxvavde-
ba Seracxvis kriteriumebiT, aramed imiT, rom xelyofis Sedegis
(Verletzungserfolg) adgils qmedebis Semad­
gen­
lobiT gaTvalis­winebuli
safrTxis Seqmnis Sedegi (Gefährdungserfolg) ikavebs.292
konkretuli safrTxis cneba ar gamoiyeneba zogadad, ar-
amed konkretul SemTxvevasTan dakavSirebiT. Yyvela SemTxvevaSi
marTl­ msajuleba adgens konkretuli safrTxis or sayovelTaod
aRiare­ bul pirobas: pirvel rigSi qmedebis obieqtis arsebobas
da safrTxis zemoqmedebis sferoSi moqcevas, da meore, inkrimini­
rebu­lma qmedebam unda Seqmnas qmedebis obieqtis xelyofasTan ax-
los mdgari safrTxe.293 konkretuli safrTxis Seqmnis magaliTad
SeiZleba moviyvanoT Semdegi magaliTi: mZRoli moZraobis dros
gadaaWarbebs kanoniT gansazRvrul moZraobis dadgenil siCqares
da daarRvevs usafrTxoebis wesebs an kidev gadaaswrebs avto-
banze moZrav manqanas da Seqmnis saavario mdgomareobas, magram
dana­Saulebrivi Sedegi Tavidan iqneba acilebuli meore mZRolis
ostatobis Sedegad.
konkretuli safrTxis ararsebobis magaliTad SeiZleba movi-
yvanoT Semdegi magaliTi: cicabo mTis ferdobze, mosaxvevSi mZ-
Rolma a-m qarafSutulad gadaaWarba moZraobis daSvebul niSnu­
ls da gadauswro b-s. Tuki sapirispiro mxares vinme aRmoCndebo-
da, a ver SeZlebda gzis daTmobas da avariis Tavidan acilebas.
magram, sawinaaRmdego mxares 10 kilometris siSoreze aravin ar
aRmoCnda.294 miuxedavad mZRolis ukiduresad windauxedavi moqmede­
bisa, konkretuli safrTxe mainc ar arsebobs.295 msgavs SemTx-
vevaSi, rogorc o. gamyreliZe aRniSnavs, konkretuli safrTxe ar
warmoi­ Soba ara imis gamo, rom aseTi moqmedeba (gadaWarbebuli
siCqariT moZraoba) uvargisia konkretuli safrTxis SeqmnisT-

289
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 5; Krey/Esser., Deut-
sches Strafrecht, AT, 4. Aufl., Stuttgart, 2011, S. 91, § 8 Rn. 224.
290
ix. Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Gefährdungs-
delikte“, Berlin, 2000, S. 285.
291
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 423; Церетели Т., Деликты создания
опасности, «Советское государство и право», 1970, №8, с. 57; ugrexeliZe m., brali safrTxis
deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 6.
292
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 423.
293
iqve, gv. 423-424.
294
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 161; Roxin C., Strafrecht, AT, Band I,
München, 2006, S. 424.
295
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 424.

98
vis, aramed quCis sicarielis gamo.296 warmodgenil SemTxvevaSi
qmedebis obieqti ar aris safrTxis zemoqmedebis zonaSi moq-
ceuli, rac konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtebisTvisaa
damaxasiaTe­beli.
cnobili germaneli mecnieris h. velcelis marTebuli Tvalsaz-
risiT, konkretuli safrTxe mxolod gansazRvruli obieq­tiskenaa
mimarTuli. samarTlebrivi sikeTe velcels esmis konkre­ tulad
da ara abstraqtulad anu safrTxis arsebobisTvis aucilebelia,
rom samarTlebrivi sikeTe gansazRvruli SemTxvevis zemoqmedebis
zonaSi moxvdes. imis dadgena, moxvda Tu ara samarT­ lebrivi
sikeTe saSiSroebis zonaSi, samarTlebrivi sikeTis konkretiza-
ciis gareSe SeuZlebelia.297 maSasadame, konkretuli safrTxe eqm-
neba konkretuli adamianis sicocxles da ara sicocxles zoga-
dad. sicocxlis idea, maSasadame, is rac zogadia, abstraqtulia,
ar SeiZleba moxvdes safrTxis Semqmneli qmedebis zemoqmedebis
sferoSi.
buris mosazrebiT, satransporto safrTxis Seqmnis (`Transportge­
fährdung~) qveS unda vigulisxmoT erTi konkretuli satransporto
saSualebisTvis da ara zogadad transportisTvis safrTxis Se-
qmna (germanuli ssk-is 315-e paragrafi). burim erTmaneTisgan gami-
jna transporti, rogorc sagzao transporti (zogadad) da trans­
porti, rogorc calkeuli (erTeuli, konkretuli) satransporto
saSualeba. buris TqmiT, uSualo safrTxe SeiZleba Seeqmnas ara
cnebas, aramed mxolod am cnebiT mocul konkretul obieqts.298
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi iTvaliswinebs pasux-
ismgeblobas iseTi konkretuli safrTxis Semqmneli deliq­tisTvis,
rogoricaa sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba (ssk-is
127-e mux.). qmedebis saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT kvalifika-
ciisaTvis aucilebel pirobas warmoadgens is, rom konkretuli
safrTxe Seeqmnas dazaralebulis sicocxles. Sesabamisad, ssk-is
me-8 muxlis Tanaxmad, unda dadgindes mizezobrivi kavSiri qmede-
basa da Seqmnil konkretul safrTxes Soris.

4. danaSaulebrivi qmedebiT Seqmnili saSiSroebis zonaSi


samarTlebrivi sikeTis moxvedris aucilebloba

germanuli saimperio sasamarTlo konkretuli safrTxis dasa­


dgenad ar moiTxovda samarTlebrivi sikeTis obieqtis mox­
vedras
danaSaulebrivi qmedebiT Seqmnili safrTxis zonaSi. germanulma

296
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 19.
297
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, S. 137.
298
ix. Buri Maximilian von, Beiträge zur Theorie des Strafrechts und zum Strafgesetzbuche,1894, S.
375. buri aRniSnavs, rom im SemTxvevaSi Tu safrTxe ar Seeqmna calkeul aseT obie-
qts, gfr-is ssk-is 315-e paragrafis gamoyeneba dauSvebelia. iqve. buris naSromze
miTiTebisas visargebleT Semdegi naSromiT: Horn E. , Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln,
1973, S. 162.

99
federalurma sasamarTlom mogvianebiT Secvala sakiTxisadmi mid-
goma da miiCnia, rom safrTxe gulisxmobs mdgomareobas, roca
saziano Sedegis dadgoma ufro mosalod­ nelia, vidre, piriqiT.299
Tumca, safrTxis aseTi gansazRvrebiT, safrTxis arseboba maSin-
ac SeiZleba dadasturdes, roca samarTlebrivi sikeTis obieq-
ti saSiSroebis zonaSi ar moxvedrila, magram, miuxedavad ami-
sa, zianis gamowveva savaraudoa. aseTi formulirebiT SeiZleba
saqme gvqondes procentul gaangariSebasTan, rac praqtikulad
mouxerxebelia. zianis dadgomis SesaZleblobis xarisxis zusti
gansazRvra, rogorc wesi SeuZlebelia.300
germaniis Tanamedrove marTlmsajuleba miiCnevs, rom konkre-
tuli safrTxis arseboba maSin SeiZleba davuSvaT, roca samarT-
lebrivi sikeTis obieqti saSiSroebis zonaSia moqceuli,301 safrTxe
ar aris Soreuli302 da arsebuli mdgomareoba seriozuli SiSis
grZnobas iwvevs (ernstlich zu befürchten ist). safrTxis arseboba gulisx-
mobs zianis gamowvevasTan dakavSirebul gaurkvevlobas (~Das We-
sen der Gefahr besteht in der Ungewissheit des Schadens~), zianis gamowvevis
SesaZleblobas. safrTxis arseboba ar SeiZleba im garemoebebze
iyos damokidebuli, romelTa arsebobis dros zianis dadgoma sar-
wmunoa.303
warmodgenili debulebis Tanaxmad, konkretuli safrTxe maSin
arsebobs, roca ar arsebobs rwmena imis, rom saziano Sedegi ar
dadgeba an, piriqiT, dadgeba. zianis dadgomasTan dakavSirebuli
gaurkvevloba (Ungewissheit des Schadens) swored amas unda niSnavdes.
aRniSnuli debulebidan Semdegi daskvna gamomdinareobs: Tu ada-
miani samarTlebrivi sikeTisTvis konkretuli safrTxis Seqmnis
ganzraxviT moqmedebs, SeuZlebelia, mas samarTlebrivi sikeTis
xelyofis mimarT gaufrTxilebloba gaaCndes da eventualuri gan-
zraxva ar hqondes.
germaniis marTlmsajulebis mier gamoTqmuli SexedulebiT,
danaSaulebrivma qmedebam iseTi kritikuli mdgomareoba unda Se-
qmnas, rom gansazRvrul pirTa da nivTTa usafrTxoeba ise Zlier
iqnes xelyofili, rom samarTlebrivi sikeTe daziandeba Tu ara,
mxolod SemTxveviTobaze iyos damokidebuli.304
germanuli marTlmsajulebis mier Camoyalibebuli safrTxis
gansazRvrebis mixedviT, qmedebis saSiSroebis Sefaseba mosamar-
Tlis cxovrebiseul gamocdilebas efuZneba. misi sisuste imaSi
mdgomareobs, rom konkretuli safrTxis gansazRvreba obieq­ tur
masStabs ar emyareba.305 amitom, sisxlis samarTlis mecnie­ rebaSi

299
ix. Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 37; Satzger H., Die Anwendung des
deutschen Strafrechts auf grenzüberschreitende Gefährdungsdelikte, NStZ 1998, S. 114.
300
ix. Zieschang F., iqve, gv. 38.
301
ix. BGH NJW 1989, 122.
302
ix. BGHSt 18, 271, 272; Geppert K., Die schwere Brandstiftung (§306 StGB), Jura 1989, S. 418;
Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 424.
303
ix. Maurach/Schroeder/Maiwald, Strafrecht, B T, Teilband 2, 10. Aufl., Heidelberg, 2012, S. 9, §50
Rn. 21.
304
iqve, gv. 424.
305
ix. Satzger H., Die Anwendung des deutschen Strafrechts auf grenzüberschreitende Gefähr-

100
adgili hqonda araerT mcdelobas, konkretul safrTxeze mar-
Tlmsajulebis mier SemoTavazebuli gansazRvreba ise gardaeqm­
naT, rom misTvis ufro meti praqtikuli mniSvneloba mieniWebinaT.
hornis SexedulebiT, konkretul safrTxeze gakeTebuli daskv-
na efuZneba ex post Sefasebas da konkretuli safrTxe gulisxmobs
viTarebas, mdgomareobas, romelic SeiZleba gagebul, ganmarte-
bul iqnes, rogorc mizezi samarTlebrivi sikeTis xelyofisa.306
hornis TvalsazrisiT, konkretuli safrTxe gulisxmobs viTa-
rebas, romlis mixedviT sabunebismetyvelo mecnierebas ar Seu-
Zlia pozitiurad imis dadgena, Tu ratom ver SesZlo xelyofis
gamowveva konkretulma garemoebam (sabunebismetyvelo Teoria).307
roqsini marTebulad akritikebs hornis am debulebas da aRniS-
navs, rom aseTi ganmartebiT konkretuli safrTxis cneba Zalian
SeizRudeboda, ramdenadac, (TiTqmis) yvelaferi sabunebismetyve-
lo mecnierebiT SeiZleba aixsnas rodesac sworad da sakmarisad
iZieben. garda amisa, sabunebismetyvelo mecnierebis mixedviT ga-
keTebuli Sefasebis Sedegebi yovelTvis ar aris mkafio.308 roqsi-
nis poziciiT, maSin, rodesac sapirispiro mimarTulebiT moZrav
manqanasTan dajaxeba gardauvali iyo, magram igi gamoiricxa imis
gamo, rom grigalma, romlis winaswar ganWvreta SeuZlebeli iyo,
sapirispiro mimarTulebiT moZravi manqana gverdiT gadawona,
savsebiT gaugebaria konkretuli safrTxis arsebobis uaryofa
mxolod imitom, rom aseTi grigalis warmoSoba da Semdgom misi
zemoqmedeba sabunebismetyvelo mecnierebiT SeiZleba aixsnas.309
safrTxis normatiuli Teoriis Tanaxmad, romelic Sunemanma
Camoayaliba, safrTxe gulisxmobs mdgomareobas, roca viTarebis
gansamuxtavad normaluri RonisZiebebis miReba sakmarisi ar aris.
maSasadame, safrTxe arsebobs iq, sadac samarTlebrivi sikeTis
xelyofa SemTxveviT ar moxdeba. magram, Sunemanis TvalsazrisiT,
gadamwyveti is ki ar aris, SesaZlebelia Tu ara im mizezebis
ganmarteba, ris gamoc saziano Sedegi ar dadga, aramed is, SeuZlia
Tu ara `ndobis aRZvra~ („Vertrauens erweckt~) im mizezebs, ramac,
rogorc dadginda, samarTlebrivi sikeTis gadarCena gamoiwvia.310
maSasadame, mTavaria sandooba im mizezebis, rac samarTlebrivi
sikeTis gadarCenas xels uwyobs. ramdenadac es mizezebi ar aris
sando, amitomac fasdeba Sedegis ardadgoma SemTxveviTobad. Tu
konkretul viTarebaSi samarTlebrivi sikeTis gadarCena im gare-
moebebma gamoiwvies, romlebic sandoa, mavne Sedegis ardadgoma
SemTxveviTobad ver Sefasdeba. im gareomebaTa sandooba, rom-
lebic xels uwyoben samarTlebrivi sikeTis gadarCenas, yovel

dungsdelikte, NStZ 1998, S. 114; Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, § 11 Rn. 124.
306
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 191.
307
ix. Horn E., iqve, gv. 160-161.
308
ix. Roxin C., Strafrecht, A T, Band I, München, 2006, S. 425, §11 Rn. 150.
309
iqve, gv. 425, §11 Rn. 150.
310
ix. Schünemann B., Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits- und Gefährdungs-
delikte, JA 1975, S. 796. TiTqmis analogiurad ganmartavs konkretul safrTxes de-
mutic. ix. Demuth H., Der normative Gefahrbegriff, Ein Beitrag zur Dogmatik der konkreten Gefähr-
dungsdelikte, Bochum, 1980, S. 205, 218.

101
konkretul SemTxvevaSi unda Sefasdes. winaaRmdeg SemTxvevaSi,
adeqvaturi mizezobriobis Teoriis gamoyeneba mogviwevda, rac sa-
survel da swor gadawyvetilebamde ver migviyvanda.
volterma Camoayaliba safrTxis modificirebuli normatiuli
Teoria, romlis mixedviT, samarTlebrivi sikeTis gadarCenis San-
sebis damafuZnebelma yvela garemoebam konkretuli safrTxe unda
gamoricxos. es exeba ara mxolod tipiur garemoebebs (magali-
Tad, msxverplis an mesame piris unari da mizani samarTlebrivi
sikeTis gadarCenisa), aramed aratipur, SemTxveviT garemoebebsac
(magaliTad, ubeduri SemTxvevis dros safrTxeSi myofis mier
manqanis marTvis artistuli SesaZlebloba, rac mas safrTxis
Tavidan aicilebaSi SeiZleba daexmaros). konkretuli safrTxis
Semqmneli deliqti sruladaa ganxorcielebuli, roca samarT-
lebrivi sikeTis gadarCena Zalian uimedod moCans (Rettung erscheint
weitgehend aussichtslos).311
volteris Sexeduleba ar aris gasaziarebeli, vinaidan damna-
Saves ar SeuZlia ganWvritos iseTi aratipuri, uCveulo garemoe-
bani, rogoricaa potenciuri msxverplis SesaZleblobebi. volt-
eris koncefciiT, konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtis
ganxorcieleba, samarTlebrivi sikeTis gadarCenisTvis uimedo
mdgomareobis SeqmnaSi gamoixateba, magram, meore mxriv, aRniS-
nuli koncefciis mixedviT, konkretuli safrTxis gamoricxva
SeuZlia aratipur, uCveulo garemoebasac, rac samarTlebrivi
sikeTis gadarCenis Sanss iZleva. Tumca, Cndeba kiTxva: rogor
SeiZleba samarTlebrivi sikeTis gadarCenis molodini arsebob-
des, Tu saziano Sedegis Tavidan acileba aratipuri garemoebiT
iqneba ganpirobebuli? samarTlebrivi sikeTis gadarCenis imedi
(miT ufro myari) maSin SeiZleba hqondes adamians, Tu samarT-
lebrivi sikeTis gadarCena SemTxveviT garemoebebs ki ar dae-
fuZneba, aramed iseTs, romelsac kanonzomieri xasiaTi gaaCnia.
qindhoizeris mixedviT, safrTxe maSin arsebobs, roca zia-
nis Tavidan asacileblad zomebis miReba SeuZlebelia312 da sa-
ziano Sedegis ardadgoma iseT garemoebebs efuZneba, romlebic
xelyofisgan dasacavad, racionaluri TvalsazrisiT, gasaTval-
iswinebeli ar iqneboda.313
qindhoizeris Sexedulebis msgavs Tvalsazriss aviTarebs os-
tendorfic, romlis Tanaxmadac, safrTxis Seqmnis umarTlobis
arsebiT niSans safrTxis Seqmnis msvlelobaze batonobis Seu-
Zlebloba Seadgens.314 am SemTxvevaSi igulisxmeba adamianis nebis
gamomxatveli safrTxis Semqmneli qmedebis ganxorcielebis Sem-
dgom movlenaTa ganviTarebaze batonobis SesaZlebloba da ara
iseTi mdgomareoba, roca safrTxe iqmneba adamianis nebis gareSe

311
ix. Wolter J., Objektive und personale Zurechnung von Verhalten, Gefahr und Verletzung in
einem funkzionalen Straftatsystem, Berlin, 1981, S. 226.
312
ix. Kindhäuser U., Gefährdung als Straftat, Rechtstheoretische Untersuchungen zur Dogmatik
der abstrakten und konkreten Gefährdungsdelikte, Frankfurt/M, 1989, S. 202.
313
ix. Kindhäuser U., iqve, gv. 212.
314
ix. Ostendorf H., Grundzüge des konkreten Gefährdungsdelikts, Jus 1982, S. 430.

102
ganxorcielebuli qmedebiT da safrTxis Semdgom ganviTarebaze
zegavlenis moxdenis SesaZlebloba ar arsebobs. e. i. safrTxes
maSin qmnis adamiani, roca axorcielebs qmedebas sakuTari nebiT
da amiT qmnis iseTi saSiSroebis Semcvel mdgomareobas, romelsac
ver Secvlis da romelzec gavlenas ver moaxdens.
qindhoizeris da ostendorfis Sexeduleba udavod Seicavs
naklovanebas. ar SeiZleba safrTxis Seqmna davukavSiroT mx-
olod iseTi mdgomareobis Seqmnas, roca movlenaTa ganviTare-
baze batonoba SeuZlebelia. magaliTad, roca deda Cvil bavSvs
tovebs sxvis saxlTan, deda SeiZleba moqmedebdes im imediT, rom
mas saxlis mepatrone droulad dainaxavs da aRmouCens saTana-
do daxmarebas. am SemTxvevaSi deda, romelsac Svilis moSoreba
surs, magram ara misi sikvdili, bavSvis sicocxles safrTxeSi
agdebs, Tumca ver vityviT imasac, rom dedis moqmedebiT iseTi
saSiSi viTareba iqmnebodes, romelze batonobis SesaZlebloba
mas ar hqondes. is, visac am SemTxvevaSi movlenaTa ganviTarebaze
batonobis SesaZlebloba ara aqvs, aris Tavad msxverpli da ara
damnaSave (deda). SeiZleba mogvianebiT dedam Secvalos Tavisi
gadawyvetileba, dabrundes da uvnebeli bavSvi sakuTar saxlSi
miiyvanos. rom ar dabrunebuliyo deda droulad, zamTris civi
amindidan gamomdinare, SeiZleba bavSvi gayinuliyo. aseT dros
aSkaraa bavSvis gardacvalebis Tavidan acilebaSi dedis roli,
rac imas adasturebs, rom dedam moaxdina zegavlena movlenaTa
Semdgom ganviTarebaze. aqvs Tu ara safrTxis Seqmnis dros dam-
naSaves movlenaTa Semdgom ganviTarebaze batonobis SesaZleblo-
ba, es yovel konkretul SemTxvevaSi gansxvavebulad SeiZleba
gadawydes. Tu konkretuli safrTxis Seqmnis dros movlenebis
Semdgom ganviTarebaze damnaSavis batonobis SesaZlebloba yov-
elTvis gamoiricxeboda, SeuZlebeli iqneboda danaSaulze nebay-
oflobiT xelis aReba danaSaulis mcdelobis stadiaze, vinaidan
danaSaulis mcdelobis SemTxvevaSic iqmneba samarTlebrivi sik-
eTis xelyofis konkretuli safrTxe.
konkretuli safrTxis Seqmna yovelTvis ar gamoricxavs dam-
naSavis SesaZleblobas, moaxdinos zegavlena movlenaTa Semd-
gom ganviTarebaze. Cven SegviZlia Semdegi magaliTi moviyvanoT,
romelSic movlenaTa ganviTarebaze zegavlenis moxdena damna-
SavisTvis SeuZlebeli iqneba: mZRoli gadaWarbebuli siswrafiT
uxvevs mosaxvevSi, romelic cicabo kldis Ziras mdebareobs da
SeuZlebelia imis danaxva Sori manZilidan, modis Tu ara man-
qana sapirispiro mimarTulebiT. Tu aRmoCnda, rom sapirispiro
mimarTulebiT manqana modis, samarTlebrivi sikeTis xelyofis
safrTxe didi iqneba. aseT dros saziano Sedegi SeiZleba acile-
bul iqnes sapirispiro mimarTulebiT momavali mZRolis artis-
tuli unariT, rac manqanis marTvas ukavSirdeba. magram, es ar
aris is faqtori, romelic safrTxis Semqmnel mZRols aZlevs
movlenaTa ganviTarebaze zemoqmedebis SesaZleblobas. Tu aRniS-
nul SemTxvevaSi saziano Sedegis Tavidan acileba moxerxda, ara
imis gamo, rom safrTxis Semqmnelma mZRolma moaxdina zegavle-

103
na movlenaTa ganviTarebaze, aramed imis gamo, rom sapirispiro
mimarTulebiT moZravi mZRoli metad gamocdili da gansakuTreb-
uli unaris patroni aRmoCnda, rac SemTxveviT garemoebad unda
CaiTvalos, rameTu, windaxedulobis normis damrRvevi mZRolisT-
vis SeuZlebeli iyo movlenaTa ganviTarebis winaswar ganWvreta,
mas ar hqonda imis safuZveli, yofiliyo darwmunebuli saziano
Sedegis Tavidan acilebaSi.

5. qmedebis saSiSroebis obieqturi


ex ante Sefaseba

ex ante Sefasebis moZRvreba Tavdapirvelad adekvaturi Teoriis


warmomadgenlebma ganaviTares. me-19 saukunis dasasruls krisma
SemogvTavaza, rom mxolod is qmedeba miCneuliyo saziano Sedegis
mizezad, romelic aRniSnuli Sedegis dasadgomad, ganzogadebuli
SefasebiT, aucilebel pirobas warmoadgens. aRniSnuli Teoriis
momxreTa winaSe daisva sakiTxi, Tu romeli codnis safuZvelze
unda daedginaT es generaluri tendencia. subieqturad adekvaturi
mizezobriobis Teoriis mixedviT (Theorie subjektiv adäquater Verursac-
hung), es damokidebulia im garemoebebze, romelic damnaSavisTvis
nacnobia da romlis gamocnoba mas SeuZlia. krisis moZRvreba ar
SeiZleba gaziarebul iqnes, vinaidan sakiTxis amgvari gadawyve-
tiT iSleba zRvari mizezobriobas da brals Soris.315 damnaSaves
hqonda Tu ara im garemoebaTa codnis SesaZlebloba, romlebmac
xeli Seuwyves garkveuli Sedegis dadgomas an safrTxis Seqm-
nas, mizezobriobis problemas ki ar warmoadgens, aramed bralis.
mizezobrioba am garemoebaTagan damoukideblad dgindeba. rac Se-
exeba Sedegis gamomwvev garemoebaTa codnas, igi mniSvnelovania
qmedebis subieqturi Semadgenlobis farglebSi imis gasarkvevad,
ganzrax moqmedebda damnaSave, Tu ganuzraxvelad.
adekvaturi Teoriis farglebSi mogvianebiT ganviTarda Sede-
gis obieqturi Seracxvis moZRvreba, romlis mixedviTac, aucile-
belia normatiuli Sefaseba, da amasTan erTad, nebadarTuli da
akrZaluli riskis Semcvel qmedebaTa gamijvna.316 i. volteris
TvalsazrisiT, marTalia, adekvaturi Teoria pasuxismgeblobis
farglebs normatiuli SefasebiT zRudavs, magram esec ar aris
sakmarisi. adekvaturi Teoria erTmaneTisgan ar mijnavs samarT-
lebrivad relevantur da samarTlebrivad nebadarTul riskebs.
safrTxis an Sedegis obieqturi Seracxva swored amazea damokide-
buli.317 sakiTxis sxvagvari gadawyvetis SemTxvevaSi obieqturad

315
ix. Börger N., Studien zum Gefahrurteil im Strafrecht, Ein Abschied vom objektiven Dritten,
Berlin, 2008, S. 27.
316
ix. Wolter J., Adäquanz- und Relevanztheorie, Zugleich ein Beitrag zur objektiven Erkennbarkeit
beim Fahrlässigkeitsdelikt, GA 1977, S. 261.
317
ix. Rudolphi H., Vorhersehbarkeit und Schutzzweck der Norm in der strafrechtlichen Fahrlässig-
keitslehre, Jus 1969, S. 551.

104
unda moxdes safrTxis Seracxva maSinac, roca ganxorcielebuli
qmedeba ar iyo samarTlebrivad akrZaluli. maSasadame, obieqturi
ex ante Sefasebis mixedviT, qmedebiT Seqmnili safrTxis obieqturi
Seracxvis winapiroba samarTlebrivi akrZalvis, samarTlebrivi
movaleobis darRvevaa. mxolod maSin Seeracxeba safrTxis Se-
qmna obieqturad safrTxis Semqmneli qmedebis Camdens, Tu qmedeba
socialurad araadekvaturia. Tu qmedeba socialuradaa adekva-
turi da sazogadoebas msgavs qmedebaTa mimarT Semwynarebluri
damokidebuleba gaaCnia, qmedebis Camdeni ar daisjeba.318 imisTvis,
rom qmedeba Sefasdes samarTlebrivad dasaZraxad an nebadar-
Tulad, aucilebelia SeZlebisdagvarad zustad dadgindes, moq-
medebam an umoqmedobam ra moculobiT aamaRla saziano Sedegis
dadgomis albaToba.319 magram, am msjelobis mere Cndeba kiTxva,
ramdenad marTebulia sakiTxis amgvari gadawyveta? Tuki qmedebis
Semadgenlobis etapze safrTxis obieqturi SeracxvisTvis gviwevs
imis dadgena, daarRvia Tu ara moqmedma pirma samarTlebrivi mova-
leoba, amiT xom ar gadmogvaqvs danaSaulis meore niSani _ mar-
TlwinaaRmdegoba qmedebis SemadgenlobaSi da xom ar mivdivarT
im Sedegamde, ra Sedegamdec mividnen negatiuri niSnebis Teoriis
warmomadgenlebi?
gabatonebuli Sexedulebis mixedviT, safrTxe arsebobs maSin,
roca obieqturi Semfasebeli an konkretuli damnaSave saziano
Sedegis dadgomas ex ante sruliad arasavaraudod ar miiCnevs.320
l. grekos azriT, yoveli sxvagvari Sefaseba samarTlebrivi sik-
eTis dacvasTan dakavSirebiT problemas Seqmnida. is vinc ukve
safrTxis Sefasebis etapze iTvaliswinebs sapirispiro intere-
sebs, midis naklebad TvalsaCino Sedegamde: rac ufro Rirebulia
samarTlebrivi sikeTe, miT ufro metad unda vaRiaroT safrTxe;
rac ufro mets iwonis sapirispiro interesi (samarTlebrivi sik-
eTe), miT ufro metad unda iqnes Tavi Sekavebuli qmedebis saSiSad
Sefasebisgan. greko aRniSnavs, rom safrTxis Sesafaseblad sapir-
ispiro interesebis gaTvaliswineba, erTi SexedviT, moqnilia da
samarTlebrivi gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas iZleva,
magram upiratesoba gabatonebul mosazrebas gaaCnia, razec Sem-
degi garemoebani metyveleben:
pirveli, analitikuri gamijvna safrTxis Sefasebis, rogorc
aseTis, da Sefasebis imasTan dakavSirebiT, aris Tu ara safrTxe
nebadarTuli an akrZaluli, xels uwyobs samarTlebriv gamWir-
valobasa da usafrTxoebas. 321 Tumca, grekos SexedulebiT, aseTi
analitikuri gamijvnis aucilebloba ar gamomdinareobs iqi-
dan, rom safrTxis Sefasebas (Gefahrurteil) deskrifciuli, xolo
safrTxis nebarTvis arsebobaze Sefasebas (Urteil über das Erlaubt-

318
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 96, Rn. 245.
319
ix. Börger N., iqve, gv. 29.
320
ix. Greco L., Das Subjektive an der objektiven Zurechnung: Zum „Problem“ des Sonderwissens,
ZStW 2005, S. 548.
321
ix. Greco L., iqve, gv. 548.

105
sein der Gefahr) normatiuli buneba gaaCnia, vinaidan safrTxis
Sefasebac normatiul elements Seicavs. magram, orive Sefaseba
sxvadasxva enobriv sibrtyeze mdebareobs: maSin, roca safrTxis
Sefaseba gulisxmobs faqtis Sefasebas, meore Sefaseba, aris
meta-Sefaseba („Meta-Wertung~) da orive Sefaseba efuZneba gansx-
vavebul masStabebs. 322
meore, gabatonebuli Sexeduleba akmayofilebs moTxovnas imas-
Tan dakavSirebiT, rom safrTxis nebadarTulobis Sefasebis done-
ze unda aiwonos samarTlebrivi sikeTis mniSvneloba erTi mxriv,
da SesaZlo sapirispiro interesi, meore mxriv.323 nebadarTuli
riski aris garkveuli qmedebis aucileblobisa da individualuri
dacvis mniSvnelobis awonvis produqti.324 aseTi awonva unda mox-
des ara safrTxis Sefasebisas, aramed safrTxis nebadarTulobis
Taobaze Sefasebis gakeTebis dros.325

6. qmedebis saSiSroeba, rogorc


zRvargamyofi Sefaseba

konkretuli safrTxis, rogorc Sedegiani deliqtebis, gaana-


lizebis dros pasuxismgeblobis dakisrebisTvis mTavar winapi-
robad miiCneven obieqtur Seracxvas, rogorc qmedebis obieq-
turi Semadgenlobis damatebiT, dauwerel niSans.326 obieqturi
Seracxvis moZRvrebis mixedviT, damnaSavem dacul sikeTes an
samarTlebrivad dasaZraxi safrTxe unda Seuqmnas an unebarTvod
safrTxe unda aamaRlos.327 dasjadia ara mxolod safrTxis Seqmna
im sikeTisTvis, romelsac manamde safrTxe ar emuqreboda, aramed
aucilebelia, rom samarTlebrivi sikeTis mdgomareoba gauares-
des.328
germanul iuridiul literaturaSi erTmaneTisgan ganasxvaveben
Sedegis safrTxes (Erfolgsgefahr) da safrTxis Sedegs (Gefahrerfolg).329
Tu Sedegis safrTxe obieqturad ex ante fasdeba, misi ganxor-
cieleba safrTxis SedegSi mxolod ex post unda Sefasdes.330
k. roqsinis mier Camoyalibebuli riskis amaRlebis Teoriis
warmomadgenlebi riskis amaRlebas damdgari Sedegis obieqtu-
ri SeracxvisTvis sakmaris pirobad miiCneven xelyofis deliq­

322
ix. Greco L., iqve, gv. 548-549.
323
ix. Greco L., iqve, gv. 549.
324
ix. Roxin C., Pflichtwidrigkeit und Erfolg bei fahrlässigen Delikten, ZStW 1962, S. 433.
325
ix. Greco L., iqve, gv. 549.
326
ix. Börger N., iqve, gv. 30.
327
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 7. Aufl., München, 2012, S. 42-43, §4 Rn. 43; Stratenwerth, Kuhlen,
Strafrecht, AT, Die Straftat, 6. Aufl., München, 2011, S. 83, §8 Rn. 34.
328
ix. Roxin C., iqve, ZStW 1962, S. 430; Wolter J., iqve, GA 1977, S. 261.
329
ix. Wolter J., Konkrete Erfolgsgefahr und konkreter Gefahrerfolg im Strafrecht-OLG Frankfurt,
NJW 1975, 840, Jus 1978, S. 748.
330
ix. Börger N., iqve, gv. 30.

106
tebSic.331 konkretuli safrTxis deliqtebSi Seqmnili safrTxis
obieqturi SeracxvisTvis sakmarisi SeiZleba iyos daculi samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis safrTxis amaRleba, magram es ver
iqneba damakmayofilebeli xelyofis deliqtebSi.
Tu riskis amaRlebis Teorias gaviziarebT, safrTxis deli-
qtebsac xelyofis deliqtebad vaqcevT, amitom marTebulad unda
CaiTvalos germaniis federaluri sasamarTlos pozicia, romel-
mac ar gaiziara riskis amaRlebis Teoria.
is, rom qmedebis Semadgenlobis etapze dgindeba ganxor­
cielebuli qmedebiT safrTxis amaRleba, erT-erTi piroba Sei-
Zleba iyos Seqmnili safrTxis obieqturad SeracxvisTvis, magram
es jer kidev ar aris sakmarisi piroba sisxlis­ samarTlebrivi
pasuxismgeblobis dasakisreblad. konkretuli qmedebiT daculi
sikeTis xelyofis riskis amaRlebisTvis pasuxismgebloba SeiZle-
ba marTlwinaaRmdegobis etapze, magaliTad ukiduresi aucile-
blobis garemoebam gamoricxos. Tu qmedebis Semadgenlobis etapze
xdeba imis dadgena, rom qmedebam safrTxe aamaRla, marTlwinaaR-
mdegobis etapze SeiZleba dadgindes, rom qmedebam sxva samarT-
lebrivad dacul sikeTesTan mimarTebiT safrTxe Seamcira.
samarTlebrivi sikeTis wonas, Rirebulebas didi mniSvnelo-
ba aqvs, rogorc safrTxis obieqturi Seracxvis, ise marTlwi-
naaRmdegobis etapze qmedebis gamarTlebisTvis. mecnierTa erTi
nawilis SefasebiT, daculi sikeTe sxva sikeTeze (romelic da-
zianda an romelsac safrTxe Seeqmna) ufro mniSvnelovania Tu
ara, ganisazRvreba erTi mxriv, daculi sikeTisTvis safrTxis
Semcirebis, xolo meore mxriv xelyofili sikeTisTvis safrTx-
is amaRlebis moculobiT.332 aRniSnuli mosazreba ar aris gasa-
ziarebeli, vinaidan, warmodgenili SexedulebiT, samarT­ lebrivi
sikeTis mniSvneloba safrTxis SemcirebiT (daculi sikeTisTvis)
da safrTxis amaRlebiT (xelyofili sikeTisTvis) izomeba. samar-
Tlebrivi sikeTis mniSvneloba ar SeiZleba aseTi kriteriumiT
ganisazRvros. samarTlebrivi sikeTe Tu ramdenad mniSvnelovania,
es unda dadgindes safrTxis amaRlebis, Tu Semcirebisgan da-
moukideblad. ganviTarebuli msjelobis mere Cndeba kiTxva: TviT
safrTxis arseboba xom ar aris damokidebuli samarTlebrivi
sikeTis mniSvnelobaze? dasmul SekiTxvaze uaryofiTi pasuxi
unda iqnes gacemuli. arc safrTxis arsebobis sakiTxi ar unda
gadawydes samarTlebrivi sikeTis mniSvnelobis mixedviT. konkre-
tuli safrTxe konkretul samarTlebriv sikeTesTan mimarTebiT
dgindeba, rac imas niSnavs, rom arsebobs Tu ara konkretul
sikeTesTan mimarTebiT safrTxe, imisgan damoukideblad unda
gairkves, Tu ra mniSvneloba da wona aqvs sxva samarTlebriv
sikeTeebTan SedarebiT. samarTlebrivi sikeTis Rirebulebas mniS-

331
ix. turava m., danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 228-230; turava m., samarT-
lebrivad dasaZraxi safrTxis mdgomareobis “riskis amaRlebaSi” realizacia mo-
qmedebiT da umoqmedobiT Cadenil deliqtebSi, krebulSi: turava m. (red.), sisxlis
samarTlis mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013, gv. 1-79.
332
ix. Börger N., iqve, gv. 31.

107
vneloba eniWeba ara safrTxis arseboba-ararsebobis gasarkvevad,
aramed marTlwinaaRmdegobis etapze ukiduresi aucileblobis
garemoebiT qmedebis gasamarTleblad.

7. qmedebis saSiSroebis obieqturi


ex post Sefaseba

obieqturi ex post Sefasebisas gamoiyeneba Sefasebis dros ar-


sebuli codna da gamocdileba. safrTxis obieqtur ex post Sefase-
bas iyenebs safrTxis amaRlebis moZRvreba, romlis mixedviTac,
safrTxis amaRleba safrTxis Seqmnis Sedegis obieqturad Seracx-
vis safuZvelia.
rodesac saubaria ex post Sefasebaze, Cndeba kiTxva: qmedebis
saSiSroebis Sesafaseblad SeiZleba Tu ara gaTvaliswinebul
iqnes mogvianebiT gamovlenili movlenebi. magaliTad, qmedeba
SeiZleba Tu ara saSiSad Sefasdes, Tu mogvianebiT gairkva,
rom saamiso winapirobebi arsebobda? aRniSnul sakiTxTan daka-
vSirebiT Sroders mohyavs erTi magaliTi, romelic medikamen-
tis gamoyenebas ukavSirdeba. magaliTad, medikamenti pacientTa
did nawilSi dadebiT Sedegs iwvevs, Tumca, gamonaklis SemTx-
vevebSi sawinaaRmdego zemoqmedebas axdens. specialists Tavisi
samedicino gamocdilebiT miRebuli codnis safuZvelze SeuZlia
miuTiTos, ramden SemTxvevaSi SeuZlia am qmedebas adamianisTvis
safrTxis Seqmna. Sroderi gamarTlebulad ar miiCnevs saziano
Sedegis dabali albaTobis gaTvaliswinebiT mdgomareobis arasa-
SiSad Sefasebas, Tu dadginda, rom Sedegi Sesabamisma qmede-
bam gamoiwvia. Sroderi mogvianebiT damdgari Sedegis mixedviT
akeTebs ukudaskvnas im qmedebis an mdgomareobis saSiSroebaze,
romelmac igi gamoiwvia.333 misi SexedulebiT, faqtobrivi gare-
moeba, rom qmedeba damdgari SedegisTvis condicio sine qua non iyo,
imas asabuTebs, rom qmedebis ganxorcielebisas Sedegis dad-
goma ara mxolod SesaZleblad iyo misaCnevi, aramed misi dad-
gomisTvis yvela piroba arsebobda.334 aqedan SeiZleba Sedegis
ardadgomis gamo qmedebis uvnebad xasiaTze ukudaskvnac gakeTe-
buliyo. germaniis saimperio sasamarTloc analogiur poziciaze
iyo, roca miuTiTebda, rom Tu qmedebam konkretul SemTxvevaSi
sikeTis xelyofa ar gamoiwvia, es udavod amtkicebs imas, rom
mas konkretul SemTxvevaSi xelyofa ar SeeZlo gamoewvia, maSasa-
dame, qmedebiT samarTlebriv sikeTes safrTxe ar Seqmnia. Tumca,
aRsaniSnavia is, rom germaniis saimperio sasamarTlos es Sexed-
uleba maSindeli da arc axlandeli germanuli sisxlis samarT-
lis kanonmdeblobidan ar gamomdinareobs. amaze miuTiTebs ssk-Si
safrTxis Semqmneli deliqtebis SemadgenlobaTa arseboba. aRniS-

333
ix. Schröder H., Die Gefährdungsdelikte im Strafrecht, ZStW 1969, S. 12.
334
ix. Schröder H., iqve, gv. 12.

108
nuli deliqtebi moiTxoven samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis
Seqmnas da ara xelyofas.335 is, rom garkveul qmedebas ar mohyva
saziano Sedegi sulac ar amtkicebs imas, rom qmedeba saSiSi ar
iyo. Tu Cven sawinaaRmdego daskvnas gavakeTebdiT, saSiSad mx-
olod is qmedeba unda migveCnia, romelic samarTlebrivi sikeTis
xelyofiT mTavrdeba.
germaniis imperiis sasamarTlom mogvianebiT Secvala Tavisi
pozicia da miiCnia, rom Sedegi SeiZleba adasturebdes imas, rom
misi dadgomis safrTxe arsebobda, magram Sedegis ardadgoma ar
niSnavs, rom safrTxe ar Seqmnila.336
h. giunTeris TvalsazrisiT, safrTxe gulisxmobs dinamiur,
cvlilebaze damokidebul process („Gefahr ist ein dynamischer, auf
Veränderung angelegter Vorgang~),337 romelic samarTlebriv sikeTes da-
zianebiT emuqreba. wminda obieqturi ex post Sefaseba momavalzea
orienti­ rebuli da qmedebis Sefaseba ar xdeba qmedebis ganxor-
cielebis dros, magram rogorc h. giunTeri marTebulad SeniS-
navs, qmedebis Sefaseba misi ganxorcielebis dros SesaZ­ lebeli
unda iyos. winaaRmdeg SemTxvevaSi qmedebis ganxor­cielebis momen-
tSi ver davadgendiT ukiduresi aucileblobis mdgomareobasTan
gvaqvs Tu ara saqme, ganxorcielebuli qmedeba marTlzomieria Tu
marTlsawinaaRmdego, ukiduresi aucileblobis msxverpls evale-
ba Tu ara Tmena, Tu ufleba aqvs, rom sawinaaRmdego TavdacviTi
qmedeba ganaxorcielos.338
Tu xelyofis deliqtebSi qmedebis saSiSroebis Sefaseba xdeba
ex post anu qmedebis ganxorcielebis Semdeg, safrTxis deliqtebSi
qmedebis saSiSroeba ex ante unda Sefasdes.

335
ix. Börger N., Studien zum Gefahrurteil im Strafrecht, Ein Abschied vom objektiven Dritten,
Berlin, 2008, S. 58.
336
ix. Börger N., iqve, gv. 59.
337
ix. Günther H.L., SK, Band I, 8. Aufl., 2012, §34, Rn. 18.
338
ix. Günther H.L., SK, Band I, 8. Aufl., 2012, §34, Rn. 22.

109
8. danaSaulebrivi Sedegi konkretuli
safrTxis deliqtebSi

8.1. danaSaulebrivi Sedegis cneba

sisxlis samarTlis mecnierebaSi miRebulia danaSaulTa day-


ofa Sedegian (e.w. materialur) da SedeggareSe (e.w. forma­ lur)339
deliqtebad. Sedegiani deliqtebi ewodeba iseT danaSauls, ro-
melic damTavrebulia gansazRvruli Sedegis dadgomisas. magram
ra SeiZleba moiazrebodes danaSaulebrivi Sedegis cnebis qveS,
swored es iwvevs davas sisxlis samarTlis literaturaSi. dana-
Saulebrivi Sedegi gulisxmobs samarTlebrivi sikeTis xelyofas,
magaliTad, sicocxlis xelyofa, janmrTelobis dazianeba, sxvisi
nivTis ganadgureba da a. S. magram SeiZleba danaSaulebrivi Sede-
gis cnebaSi moviazroT samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis Seqm-
na? aRniSnul kiTxvaze pasuxis gacemis Semdeg SeiZleba imis Tqma,
Tu romel Semadgenlobas unda miekuTvnos safrTxis Semqmneli
deliqtebi, vinaidan danaSaulTa dayofa Sedegian da SedeggareSe
Semadgenlobebad, damokidebulia imaze, Tu rogor gvesmis Sedegis
cneba.
SedegTan dakavSirebiT bevri daiwera iuridiul literaturaSi
da gamoiTqva gansxvavebuli Sexedulebebic. T. wereTeli aRniS-
navda, rom `Sedegi warmoadgens cvlilebas obieqtSi, e. i. adamia-
nis moqmedebiT gamowveul cvlilebas garesamyaroSi~.340 f. listi
ki Sedegs qmedebis Semadgenlobis niSnad miiCnevda da Tvlida,
rom moqmedebis cneba moiTxovs Semdeg cvlilebas garesamyaroSi,
romelsac Sedegs vuwodebT.341 e. mecgeris azriT, Sedegs miekuT-
vneba sxeulebrivi moZraobac, magaliTad mkvlelobisas Sedegia
ara mxolod adamianis gardacvaleba, aramed iaraRis damiznebac,
Caxmaxis gamokvrac, e. i. adamianis sxeulebrivi qcevac.342
sabWoTa kriminalisti a. mixlini moqmedebisa da Sedegis urT-
ierTdamokidebulebaze werda: `moqmedeba warmoadgens garkveul
process, romlis Sinaarsia obieqtze zemoqmedeba, Sedegi ki _ am
moqmedebis rezultatia, romelic obieqtSi Zevs.~343
SedegTan dakavSiebiT yvelaze mkafio gansazRvreba Camoayal-
iba n. kuznecovam, romelic moqmedebas da Sedegs erTmaneTisgan

339
T. wereTels miuReblad miaCnia SedeggareSe da Sedegiani Semadgenlobis
aRmniSvnel terminebad `formaluri~ da `materialuri~ danaSaulis gamoyeneba.:
`es terminebi ver gamoxataven saqmis arsebas, vinaidan yovel danaSauls aqvs ori
mxare_materialuri (qmedobis sazogadoebrivi saSiSroeba) da formaluri (qme-
debis marTlwinaaRmdegoba).~ ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I
tomi, Tb., 2007, gv. 171. n. durmanovic igive azrs gamoxatavda aRniSnul terminebTan
dakavSirebiT. ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, gv. 406, sqo-
lio.
340
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 403.
341
ix. Лист Ф., Учебник уголовного права, Общая часть, М., 1903, с. 126.
342
ix. Mezger E., Strafrecht, Ein Lehrbuch, München und Leipzig, 1931, S. 95.
343
ix. Михлин А.С., Понятие и виды последствий преступлений, «Вопросы уголовного права
и процесса», М., 1958, с. 41.

110
mijnavda da aRniSnavda, rom danaSaulebrivi Sedegis bedze ze-
moqmedeba gansazRvruli pirovnebis mxridan ganisazRvreba Seg-
nebuli moqmedebiT, magram movlenaTa Semdgomi obieqturi ganvi-
Tareba masze ar aris damokidebuli.344 n. kuznecovas debulebis
argumentirebulobaze miuTiTebs Semdegi: arcTu ise xSiria Sem-
Txvevebi, rodesac damnaSave miznad isaxavs garkveuli miznis
miRwevas, magram igi amas ver axerxebs. aseT SemTxvevaSi saqme
gvaqvs danaSaulis momzadebasTan an mcdelobasTan da Tu Cven
gaviziarebT im avtorTa Sexedulebas, romlebic moqmedebas da
moqmedebiT gamowveul Sedegs erTmaneTisgan ar ganarCeven da
Sedegs moqmedebis ganuyofel nawilad miiCneven, damTavrebul
danaSaulad unda davakvalificiroT iseTi moqmedeba, romelsac
Sedegi ar mohyolia. arsebobs aseve gaufrTxileblobiTi danaSau-
li, magaliTad sicocxlis mospoba gaufrTxileblobiT. SeiZleba
adamianma qmedeba ganzrax ganaxorcielos, magram ganzraxviT ar
iyos moculi Sedegi-adamianis gardacvaleba. Tu Sedegi qmedebis
niSania, ratom ar vrceldeba ganzraxva adamianis gardacvaleba-
zec? rogor unda aixsnas is faqti, rom adamianis ganzraxma mo-
qmedebam gamoiwvia iseTi cvlileba garesamyaroSi, romelic arc
hqonda gaTvaliswinebuli da arc undoda damnaSaves?
swored Sedegis dadgomis surviliT vmijnavT erTmaneTisagan
pirdapir da arapirdapir ganzraxvas da Tu Cven moqmedebas ukve
vaRiarebdiT Sedegad, aseTi klasifikacia ganzraxvis saxeebisa
SeuZlebeli gaxdeboda. Tu qmedebis xasiaTs acnobiereb da Ca-
dixar mas, ese igi gsurs kidevac.345 magram, rodesac Sedegi ar
aris qmedebaSi gaerTianebuli cneba da sxeulebrivi moqmedeba
ar miiCneva Sedegad, rodesac arsebobs imis SesaZlebloba, rom
qmedebas SeiZleba mohyves an ar mohyves esa Tu is Sedegi, logi-
kuric aris isaubro garkveuli (paraleluri) Sedegis dadgomis
survilis ararsebobaze, rac arapirdapiri ganzrax­ visTvisaa dam-
axasiaTebeli. aseve xSiria SemTxvevebi, rodesac erTi mimarTule-
biT nasroli tyvia xvdeba sxva adamians. magaliTad, „a~-m gaisro-
la „b~-s mimarTulebiT, romelic orsuli qalia da tyvia moxvda
„g~-s. rogor unda dakvalificirdes am SemTxvevaSi qmedeba? aseT
dros mizanSewonilia qmedebis kvalifikacia Semdegnairad: „b~-s
mkvlelobis mcdeloba da „g~-s sicocxlis gaufrTxi­ leblobiT
mospoba. am SemTxvevaSi saqme ar gvaqvs pirov­
nebaSi SecdomasTan
da amiTaa ganpirobebuli ormagi kvalifikacia. Tu Cven gavizi-
arebdiT im Sexedulebas, rom sxeulebrivi moZraoba ukve Sede-
gia, qmedebis swori kvalifikacia gagviWirdeboda. warmodgenili
magaliTi naTlad adasturebs im azris ususurobas, rom `Sedegi

ix. Кузнецова Н.Ф., Значение преступных последствий, М., 1958, с. 15.


344

SemTxveviTi ar aris, rom eventualuri ganzraxviT abstraqtuli safrTxis


345

deliqtebis Cadenis SesaZleblobas gamoricxavs m. ugrexeliZe (ix. ugrexeliZe m.,


brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 16-17), maSin, roca konkretuli safTxis
deliqtebSi eventualuri ganzraxvis arsebobas ar gamoricxavs. m. ugrexeliZis
mosazreba sainteresoa, magram zogierTi abstraqtuli safrTxis deliqtis bunebis
gaTvaliswinebiT, SeiZleba sakamaTod miviCnioT, razec qvemoT gveqneba saubari.

111
qmedebis ganuyofeli nawilia da sxeulebrivi qmedeba ukve Sede-
gia~. moyvanili magaliTi miuTiTebs imaze, rom qmedebis ganxor-
cielebis Semdgom Tu rogor ganviTardeba movlenebi, es xSirad
ar aris damokidebuli damnaSaveze. damnaSaves Sedegze batonobis
unari umetesad Seswevs manam, sanam qmedebas ganaxorcielebs,
xolo qmedebis ganxorcielebis Semdeg igi marTalia, ara yov-
elTvis, magram, umeteswilad kargavs am unars.
zemoT Camoyalibebul debulebas asabuTebs Tundac nebayof­
lobiT danaSaulis bolomde ganxorcielebisagan xelis aRebis
institutis arsebobac. Tu qmedebis ganxorcieleba ukve Sedegia,
rogor SeiZleba, rom damnaSavem danaSaulze xeli aiRos. dana-
Saulze xelis aReba imitomaa SesaZlebeli, rom qmedebis ganx-
orcielebiT xSir SemTxvevaSi ar aris danaSauli dasrule­ buli.
Tu danaSauli damTavrebulia qmedebis ganxorcielebis momentSi,
Sesabamisad, danaSaulisagan xelis aReba qmedebis ganxorcielebis
Semdeg SeuZlebelia.
iuridiul literaturaSi gamoiTqva Sexeduleba, rom iseve ro-
gorc ar arsebobs uobieqto danaSauli, ar arsebobs arc uSedego
danaSauli. `xelyofis uvnebadi obieqti-aris wina­ aRmdegoba Ta-
vis TavTan. uvnebeli obieqti-mcdelobisaTvis pasuxis­ mgeblobis
safuZvelia~.346 magram Tu Cven am debulebas gaviziarebT, saerTod
unda uarvyoT iseTi institutebi, rogo­ricaa danaSaulis momzade-
ba da mcdeloba. warmodgenili debu­lebis avtori, erTi mxriv, aRi-
arebs danaSaulis mcdelobis institutis arsebobas da aRniSnavs,
rom `uvnebeli obieqti-mcdelobisTvis pasuxismgeblobis safuZve-
lia~ da, meore mxriv, gamoricxavs uSedego danaSaulis arsebobis
SesaZleblobas, riTac igi sakuTar TavTan winaaRmdegobaSi modis.
ama Tu im qmedebas imitom vaRiarebT danaSaulis mcdelobad, rom
qmedeba sasurvel Sedegs ver aRwevs. Tu yvela danaSauli gulisx-
mobs Sedegs, ra aris is safuZveli, Tu ara Sedegis ar dadgoma,
ris gamoc erTmaneTisagan vmijnavT damTavrebul da daumTavrebel
danaSa­uls? aseve SeiZleba am sakiTxze Semdegi kiTxvis dasmac: ra-
tom aris, rom yvela danaSaulis momzadeba da mcdeloba SeuZle-
belia, maSinac, roca danaSauli ganzraxaa ganxorcielebuli, mag-
aliTad wminda umoqmedobis deliqtebSi? swored imitom, rom aseT
deliqtebSi danaSauli damTavrebulia garkveuli Sedegis dadgo­
mamde, e. i. maSin, rodesac dadgeba moqmedebis movaleobis Sesru­
lebis dro da piri ar Seasrulebs savaldebulo moqmedebas.347
germaneli mecnieri i. pupe qmedebis SemadgenlobiT gaTvalis­
winebul Sedegs ganmartavs rogorc samarTlebrivi sikeTis
matarebeli obieqtis uaryofiT cvlilebas.348 misi Tval­ sazrisiT,
sisxlissamarTlebrivad relevanturi Sedegi aris is, rasac
qmedebis Semadgenlobis mixedviT vadgenT da arsobrivad konkre-
tuli Sedegis forma gaaCnia. aseTi konkretuli forma bevr

ix. Трайнин А.Н., Состав преступления по советскому уголовному праву, М., 1951, с. 195.
346

ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 497.
347

348
ix. Puppe I., Strafrecht AT, 2. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 23, § 1 Rn. 11. Sedegis analogi-
uri ganmarteba aseve ix. Kindäuser U., Strafrecht, AT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 77, § 10 Rn. 3.

112
„aspeqts~ moicas da aqedan erT-erTia faqtobrivi mdgomareoba,
romelic gansazRvruli qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebas
gulisxmobs.349 pupes Sedegis konkretuli formis aRwera SeuZleb­
lad miaCnia im aspeqtebis simravlidan gamomdinare, romelsac
igi moicavs.350
pupes SexedulebiT, Sedegi abstraqtulad SeiZleba ganvmar-
toT rogorc samarTlebrivi sikeTis obieqtis uaryofiTi cv-
lileba. Tumca, „uaryofiTi cvlileba~ Tavis mxriv SefasebiTi
cnebaa.351 yovelgvari uaryofiTi cvlileba ar miiCneva Sedegad,
aramed iseTi, romelic qmedebis sakanonmdeblo SemadgenlobiTaa
gaTvaliswinebuli.
Sedegis dasadgenad ara aqvs mniSvneloba imas, cvlileba gar-
esamyaroSi adekvaturma qmedebam gamoiwvia Tu araadekvaturma.
mTavaria, rom qmedebam sisxlis samarTlis kodeqsis konkretuli
muxliT gaTvaliswinebuli cvlileba gamoiwvios. Tu Sedegad mx-
olod im cvlilebas miviCnevdiT, romelic araadekvaturma qmede-
bam gamoiwvia, mividodiT im daskvnamde, ra daskvnamdec adekvatu-
ri Teoriis warmomadgenlebi mividnen, rac ar iqneboda sakiTxis
marTebuli gadawyveta.
rodesac Sedegze vsaubrobT da miT ufro iseT SemTxvevaze,
roca movlenaTa ganviTarebaSi ramdenime qmedebaa CarTuli,
sainteresoa imis garkvevac, raime rols Tu TamaSobs qmedebis
Semadgenlobis am obieqturi niSnis dadgenaSi subieqturi niSani,
kerZod, winaswari codna movlenaTa ganviTarebisa? magaliTad,
rodesac ori adamianis moqmedebaTa jamma, kerZod, wyalSi sawam-
lavis Cayram gamoiwvia adamianis sikvdili. Tu es Sedegi maTma
urTierTSeTanxmebulma moqmedebam gamoiwvia, orive daisjeba mkv-
lelobisTvis, magram, Tu igi gamoiwvia SeuTanxmebelma orma erT-
droulad ganxorcielebulma qmedebam, TiToeuli daisjeba mkvl-
elobis mcdelobisTvis da miuxedavad damdgari Sedegisa, maT es
Sedegi ar SeeracxebaT. am SemTxvevaSi Sedegi, rogorc obieqturi
cvlileba arsebobs da subieqturi niSani mxolod Sedegis obi-
eqturad Seracxvis sakiTxis gadawyvetaSi gvexmareba.
T. wereTeli danaSaulis Sedegs iyenebda ori _ farTo da
viwro mniSvnelobiT. igi aRniSnavda, rom `adamianis moqmedebis
yovelgvari gamovlineba mizezia da iq, sadac arsebobs mizezi,
aucileblad arsebobs Sedegic~.352 amdenad, T. wereTeli, Sedegis
farTo gagebiT, Sedegis arsebobas aRiarebda yvela saxis dana-
Saulis ganxorcielebisas, imisgan miuxedavad, Seitana Tu ara
kanonmdebelma aseTi Sedegi Sesabamisi qmedebis Semadgenlobis
aRwerisas sisxlis samarTlis kanonis dispoziciaSi.353 xolo, da-
naSaulis SedegSi viwro mniSvnelobiT, gulisxmobda im cvlilbas
garesamyaroSi, romelic aRniSnulia sisxlis samarTlis kanonis

349
ix. Puppe I., Strafrecht, AT, 2. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 23, § 1 Rn. 9.
350
ix. Puppe I., iqve, S. 23, § 1 Rn. 9.
351
ix. Puppe I., iqve, S. 23-24, § 1 Rn. 11.
352
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 409.
353
ix. wereTeli T., iqve, gv. 410.

113
dispoziciaSi, rogorc danaSaulis Semad­ genlobis aucilebeli
elementi~. Tu ra cvlileba SeiZleba warmoadgendes Sedegs, es
354

damokidebulia sisxlis samarTlis kanonis dispoziciis aRweri-


lobaze.
T. wereTlis msgavsad g. naWyebiac erTmaneTisgan ganasxvavebs
Sedegs viwro da farTo mniSvnelobiT. misi TvalsazrisiT, Tu
Sedegi viwro gagebiT mxolod e. w. materialur SemadgenlobebSi
gvxvdeba, Sedegi farTo gagebiT formalur deliqtebSic aris
mocemuli da „Sedegs~ am SemTxvevaSi igi „moralur-politikuri~
TvalsazrisiT gulisxmobs.355 kerZod, nebismieri danaSauli xels
uwyobs danaSaulebrivi cxovrebis wesis damkvidrebas, rac Ta-
visebur „Sedegs~ warmoadgens.

8.2. konkretuli safrTxe, rogorc


danaSaulebrivi Sedegi

rac Seexeba sakiTxs imis Sesaxeb, warmoadgens Tu ara samar-


Tlebrivi sikeTis xelyofis konkretuli safrTxe danaSaulebriv
Sedegs, iuridiul literaturaSi azrTa sxvaobas iwvevs. ar ar-
sebobs erTiani mosazreba imasTan dakavSirebiT, SeiZleba Tu ara
samarTlebrivi sikeTis xelyofis konkretuli safrTxe danaSau-
lebriv Sedegad miviCnioT.
T. wereTeli aRniSnavda, rom Sedegis dadgomis safrTxec, si-
tyvis garkveuli mniSvnelobiT, danaSaulis Sedegs warmoadgens.
igi gulisxmobs garkveul procesebs obieqtur garesamyaroSi,
e. i. iseTi pirobebis Seqmnas, romelTac garkveuli mdgomareo-
bis ganviTarebis saerTo kanonzomierebaTa Sesabamisad, SeiZleba
samarTlebrivi sikeTis xelyofa gamoiwvion. ramdenadac es piro-
bebi ukve Seqmnilia, maSasadame, ramdenadac garkveuli cvlile-
bebi obieqtur garesamyaroSi ukve moxda, imdenad safrTxe obieq-
turi kategoriaa da amitom danaSaulebrivi Sedegis gansazRv­rul
saxesxvaobad SeiZleba CaiTvalos.356 amave Sexedulebas iziarebda
n. kuznecova. misi azriT, safrTxe aris obieqtis gansazRvru-
li mdgomareoba im sazogadoebrivad mavne cvlilebis Sedegad,
romlebic masSi subieqtis danaSaulebrivma qmedebam gamoiwvia.
safrTxe qmedebiTaa Seqmnili, magram qmedebis farglebs gareT
arsebobs.357 safrTxes danaSaulis damoukidebel Sedegad miiCnevs
aseve g. naWyebia.358
rodesac vsaubrobT safrTxze, rogorc qmedebiT gamowveul
danaSaulebriv Sedegze, isic unda aRiniSnos, rom yvelanairi
safrTxe ar warmoadgens danaSaulbriv Sedegs, aramed mxolod

354
ix. wereTeli T., iqve, gv. 412.
355
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011,
259-262.
356
ix. wereTeli T., iqve, gv. 419-420.
357
ix. Кузнецова Н.Ф., Значение преступных последствий, М., 1958, с. 25.
358
ix. naWyebia g., iqve, 261.

114
konkretuli safrTxe, e. i. iseTi, romelic Seicavs samarTlebrivi
sikeTis xelyofis konkretul da realur SesaZleblobas.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis Tanax-
mad, `Tu Sesabamisi muxliT danaSauli mxolod maSin iTvleba
damTavrebulad, rodesac qmedebam marTlsawinaaRmdego Sedegi
gamoiwvia an aseTi Sedegis ganxorcielebis konkretuli safrTxe
Seqmna, aucilebelia mizezobrivi kavSiris dadgena am qmedebasa
da Sedegs an safrTxes Soris~. aRniSnuli debulebis Tanaxmad,
mxolod konkretuli safrTxis dros unda dadgindes mizezobrivi
kavSiri, vinaidan konkretuli safrTxisgan gansxvavebiT, abstraq-
tuli safrTxe, umetesad, warmoadgens qmedebis mxolod Tvisebas,
romelic Seicavs tendencias imisa, rom konkretul safrTxed ga-
daiqces.
konkretuli safrTxe ganixileba danaSaulebriv Sedegad da
swored amitom arsebobs mizezobrivi kavSiris dadgenis valdeb-
uleba, magram abstaqtuli safrTxe ar SeiZleba ganxilul iqnes
danaSaulebriv Sedegad, ramdenadac igi umravles SemTxvevaSi
qmedebis gareT ar arsebobs da qmedebis ganuyofeli nawilia.359
konkretuli safrTxe danaSaulebriv Sedegad miiCneva ger-
manul sisxlis samarTlis literaturaSi gabatonebuli mosaz-
rebis mixedviTac.360 hornis SexedulebiT, konkretuli safrTxe
konkretuli safrTxis deliqtTa qmedebis Semadgenlobis niSania
da misi arseboba qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis wina­
pirobaa. konkretuli safrTxe, romelic qmedebasTan mizezob­
rivadaa dakavSirebuli, SeiZleba misgan gaimojnos da ganxilul
iqnes im fenomenad, romelsac gare samyaroSi ganxorcielebul
cvlilebas vuwodebT.361
konkretul safrTxesTan dakavSirebiT arsebobs gansxvaveb-
uli mosazrabac, romlis Sesabamisad, safrTxe aris ara gare
samyaros fenomeni, aramed mxolod SesaZlo movlena. aRniSnuli
mosazrebis mixedviT, mizezobrivi kavSiri ar aris qmedebis da
safrTxis makavSirebeli sityva. mizezobrivi kavSiri arsebobs
mxolod or realur movlenas Soris.362
koriatis TvalsazrisiT, safrTxe ar aris realur movlenad
miCneuli. sityva safrTxis qveS igulisxmeba ararealuri kon-
struqcia. safrTxis Sedegi („Gefahrerfolg~) aris ara Sedegi, ar-
amed Sedegis gamowvevis safrTxe („Erfolgsgefahr~).363 aqedan gamomdin-

359
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebisgan abstraqtuli safrTxis
gamoyofa mxolod iSviaT SemTxvevebSi aris SesaZlebeli. dawvrilebiT ix. II Tavi.
360
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 7, 11; Jescheck H-H., Weigend T., Lehr-
buch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 264, §26 II 2; Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsum-
tionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 24; Martin J., Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträch-
tigungen, Zugleich ein Beitrag zur Gefährdungsdogmatik und zum Umweltvölkerrecht, Freiburg, 1989, S.
45; Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 34; Satzger H., Die Anwendung des deutschen
Strafrechts auf grenzüberschreitende Gefährdungsdelikte, NStZ 1998, S. 114; Baumann J., Weber U., Mitsch
W., Strafrecht, AT, 9. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 120, §8, Rn. 42,
361
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 104.
362
ix. Koriath H., Zum Streit um die Gefährdungsdelikte, GA 2001, S. 59.
363
ix. Koriath H., iqve, gv. 59.

115
are, konkretuli safrTxis deliqti ar aris Sedegiani deliqti.364
koriatis Sexeduleba ar aris gasaziarebeli. safrTxe realuri
sinamdvilis movlenaa. igi ar aris mxolod adamianis TavSi arse-
buli warmodgena, Tu molodini samarTlebrivi sikeTis samomavlo
xelyofaze.
koriatisgan odnav gansxvavebul mosazrebas gvTavazobs i. mar-
tini, romelic miuTiTebs, rom konkretuli safrTxe ar warmoad-
gens daculi samarTlebrivi sikeTis mdgomareobis, Tvisebis aSka-
ra da gazomvad cvlilebas. imisTvis, rom konk­ retuli safrTxe
Sedegad iqnes Sefasebuli, saWiroa normatiuli gadawyvetileba.
is, rom samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis Seqmna xelyofas-
Tan erTad Sedegad miiCneva, mxolod da mxolod normatiuli
gadawyvetilebis Sedegia, da ara dasabuTebis.365
galasis TvalsazrisiT, konkretuli safrTxis Seqmna niSnavs,
rom dazianebis SesaZlebloba zogadad ki ar arsebobs, abstraq-
tuli safrTxis deliqtebisgan gansxvavebiT, aramed ufro metad
gansazRvrul samarTlebriv sikeTesTan mimarTebiT da am sike-
TisTvis de facto risks warmoadgens, romelic seriozulad unda
iqnes aRqmuli. konkretuli safrTxe gulisxmobs Sesabamisi samar-
Tlebrivi sikeTis mdgomareobis gauaresebas. samarTlebrivi sik-
eTis arseboba faqtobrivad kiTxvis qveS aris.366
gaumarTlebelia konkretuli safrTxis deliqtebis mikuT-
vneba SedeggareSe danaSaulebisaTvis. Tu konkretuli safrTxis
Semqmnel deliqts e. w. formalur danaSaulad miviCnevdiT, uari
unda gveTqva am deliqtebSi qmedebasa da konkretul safrTxes
Soris mizezobrivi kavSiris arsebobaze. Tu ar gvaqvs Sedegi,
gaugebaria rogor unda davadginoT mizezobrivi kavSiri an rasa
da ras Soris unda dadgindes igi. mizezi xom Sedegis gamowvevis
pirobaa da isini erTmaneTis damoukideblad ar arseboben. mizezi
TavisTavad gulisxmobs garkveuli Sedegis arsebobas.

9. safrTxis Semqmnel deliqtebSi danaSaulis


damTavrebis momentis gansazRva da misi
praqtikuli mniSvneloba

iuridiul literaturaSi erTmaneTisagan ganasxvaveben danaSau­


lis formalur da materialur damTavrebas. danaSaulis form-
alur ganxorcielebaSi (Vollendung) igulisxmeba sisxlis samar-
Tlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganx-
orcieleba. sxvagvarad rom vTqvaT, danaSauli formaluri anu
iuridiuli gagebiT maSinaa ganxorcielebuli anu damTavrebuli,
roca saxezea qmedebis Semadgenlobis yvela niSani.367

364
ix. Koriath H., iqve, gv. 60.
365
ix. Martin J., iqve, gv.. 46.
366
ix. Gallas W., Abstrakte und Konkrete Gefährdung, Heinitz-FS, 1972, S. 176.
367
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., 2012, S. 314, Rn. 707.

116
danaSaulis damTavreba materialuri gagebiT (Beendigung) gu-
lisxmobs drois im monakveTs, roca samarTlebrivi sikeTe xe-
lyofilia. danaSaulis damTavreba materialuri gagebiT xSirad
qmedebis formalur ganxorcielebas mosdevs, Tumca sxvadasxva
deliqtebSi aRniSnuli sakiTxi gansxvavebulad wydeba.368 SeiZleba
danaSauli formaluri gagebiT ganxorcielebuli iyos, magram
samarTlebrivi sikeTe jer kidev ar iyos xelyofili (dazia­
nebuli).
danaSaulis formaluri da materialuri gagebiT dasrulebis
momentis gansazRvras didi mniSvneloba eniWeba Tanamonawileo-
bis dasjadobis sakiTxis sworad gadasawyvetad.
Tu rodis aris esa Tu is danaSauli formalurad damTav­
rebuli, damokidebulia imaze, rogor aRwers Sesabamis qmedebis
Semadgenlobas kanonmdebeli da ra niSnebis arsebobas moiTxovs
qmedebis Semadgenlobis gansaxorcieleblad. magaliTad, Tavisu-
flebis ukanono aRkveTis Semadgenloba formalurad ganxor-
cielebulia kanoniT gaTvaliswinebuli qmedebis_sxvisi Tavisu-
flebis ukanonod aRkveTis momentidan, Tumca igi grZeldeba ma-
nam, sanam ukanonod TavisuflebaaRkveTili ar ganTavisufldeba.
e. i. ukanonod Tavisuflebis aRkveTis SemTxvevaSi danaSaulis
formaluri da materialuri damTavreba erTmaneTs ar emTxveva.
danaSaulis ganxorcieleba aseT deliqtebSi grZeldeba danaSau­
lis formaluri ganxorcielebis Semdegac. aris ki danaSaulis
formalurad ganxorcielebis da materialurad damTavrebis ase-
Ti droiTi Sualedis gansazRvra yvela saxis safrTxis deli-
qtebSi SesaZlebeli?
aRniSnul kiTxvaze unda aRiniSnos, rom igi ar aris yvela ti-
pis danaSaulSi SesaZlebeli. Tumca, es ar gamoricxavs safrTxis
deliqtebSi danaSaulis formaluri da materialuri gagebiT das-
rulebis gamijvnis SesaZleblobas. magaliTad, iaraRis ukanono
tareba safrTxis deliqts warmoadgens, vinaidan, iaraRis ukanono
tarebiT safrTxe eqmneba sazogadoebriv usafrTxoebas. dasaxele-
buli danaSauli ganxorcielebulad iTvleba iaraRis ukanonod
dauflebis momentidan, magram grZeldeba manam, sanam ar moxdeba
damnaSavis ganiaraReba an Tavad ar Caabarebs samarTaldamcav or-
ganoebs iaraRs. rac Seexeba uSualod adamianis sicocxlisa da
janmrTelobisTvis safrTxis Semqmnel deliqtebs, maTSi danaSau-
lis formaluri gagebiT dasrulebis momentis dadgena damokide-
bulia imaze, Tu romel safrTxis deliqtTan gvaqvs saqme.
ramdenadac konkretuli safrTxis deliqtebSi samarTlebrivi
sikeTisTvis konkretuli safrTxis Seqmna qmedebis Semadgenlo-
bis niSania, konkretuli safrTxis deliqti formaluri gagebiT
maSin aris dasrulebuli, roca samarTlebriv sikeTes konkre-
tuli safrTxe Seeqmneba. xolo abstraqtuli safrTxis deliqteb-
Si konkretuli safrTxis Seqmna qmedebis Semadgenlobis niSani
ar aris da konkretuli safrTxis SeqmnisTvis vargisi qmedebis

ix. Heinrich B., iqve, Rn. 713.


368

117
ganxorcieleba sakmarisia, amitom danaSauli formaluri gagebiT
maSinaa dasrulebuli, roca kanoniT akrZaluli qmedeba ganxor-
cieldeba.369 es exeba yvela saxis abstraqtul safrTxis deliqts.
safrTxis Semqmnel deliqtebSi danaSaulis formaluri gage-
biT damTavrebis etapi ufro adreul safexurzea gadmotanili,
vidre xelyofis deliqtebSi, imitom, rom xelyofis deliqtebis-
gan gansxvavebiT, safrTxis Semqmnel deliqtebSi qmedeba samarT-
lebrivi sikeTisTvis safrTxis Seqmnis momentSia dasjadi.
ramdenadac sisxlis samarTlis mecnierebaSi Camoyalibebuli
mosazrebiT konkretuli da abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
SeiZleba gamoiyos iseTi tipis deliqtebi, rogoric denadi da-
naSaulia, orive saxis safrTxis deliqtSi (abstraqtulSi da
konkretulSi) SesaZlebelia danaSaulis formaluri da mate­
rialuri gagebiT damTavrebis momentis gamijvna.370 denadi dana-
Saulebi imiT xasiaTdebian, rom am tipis danaSaulebSi form-
aluri da iuridiuli gagebiT danaSaulis damTavrebis momenti
erTmaneTs ar emTxveva. danaSaulebrivi qmedebis dawyebisas da-
naSauli formaluri TvalsazrisiT damTavrebulia, magram ma-
terialurad igi grZeldeba da maSin mTavrdeba, roca qmedebis
ganxorcieleba Sewydeba.
abstraqtuli safrTxis deliqtebisgan gansxvavebiT, ufro
problemuria konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtebSi form-
aluri da materialuri gagebiT danaSaulis dasrulebis momen-
tis gamijvna. imisTvis, rom konkretuli safrTxis deliqtebSi
SesaZlebeli gaxdes danaSaulis formaluri da materialuri
gagebiT damTavrebis momentis gamijvna, saWiroa, rom konkretuli
safrTxis mdgomareoba garkveuli drois ganmavlobaSi gagrZel-
des, magram upiratesad, konkretuli safrTxe gansazRvruli
drois gavlisTanave an gadaivlis an kidev xelyofaSi gadaiz-
rdeba. Tu konkretuli safrTxe xelyofaSi gadaizarda, saxeze
iqneba ara safrTxis Semqmneli danaSaulis materialuri gagebiT
damTavreba, aramed sxva saxis danaSauli _ xelyofis danaSauli
iqneba ganxorcielebuli. imisTvis, rom erTmaneTisgan SevZloT
danaSaulis formaluri da materialuri gagebiT damTavrebis
gamijvna, aucilebelia, rom danaSaulis formaluri gagebiT ganx-
orcielebis merec iyos danaSaulebrivi qmedebis ganxor­ cieleba
SesaZlebeli ise, rom ar miviRoT axali Semadgenloba. magali-
Tad iseT danaSaulSi, rogoric mkvlelobaa, danaSaulis ganxor-
cieleba formaluri da materialuri gagebiT erTmaneTs emTxveva
da maTi gamijvna SeuZlebelia, vinaidan mkvlelobis sakanonmde-
blo Semadgenlobis gansaxorcieleblad aucilebelia sxva ada-
mianis sicocxlis mospoba, rac danaSauls rogorc formalurad,

369
ix. Hau H., Die Beendigung der Straftat und ihre rechtlichen Wirkung, Berlin, 1974, S. 21-22.
370
ix. Hau H., iqve, gv. 91- 92. abstraqtuli safrTxis Semqmneli denadi danaSau-
lis magaliTad germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi mohyavT germanuli
ssk-is 316 paragrafiT gaTvaliswinebuli danaSauli. dasaxelebuli paragrafiT
isjeba satransporto saSualebis mTvral mdgomareobaSi marTva. ix. Eisele J., Straf-
recht, BT, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, 2. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 347, Rn. 1118.

118
ise materialuri gagebiTac ganxorcielebulad gulisxmobs, ra-
meTu xelyofilia samarTleb­rivi sikeTe.
yaCaRoba, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti, kargi
magaliTia imisTvis, Tu rogor SeiZleba gaimijnos danaSaulis
formalurad ganxorcieleba da materialurad dasruleba erT-
maneTisgan. yaCaRoba saqarTvelos ssk-is 179-e muxlis Tanaxmad,
formalurad ganxorcielebulia jer kidev maSin, roca sxvisi
moZravi nivTis marTlsawinaaRmdego misakuTrebis mizniT Tavdas­
xma ganxorcieldeba sicocxlisa da janmrTelobisTvis saSiSi
ZaladobiT an aseTi Zaladobis muqariT. Tumca, danaSauli Sei-
Zleba gagrZeldes Tavdasxmis Semdegac da damnaSavem SeZlos sx-
visi nivTis daufleba, rac yaCaRobis Semadgenlobis miRma dgas,
magram sxva danaSaulis Semadgenlobasac ar qmnis.
marTalia, abstraqtuli safrTxis deliqtebSi danaSaulis
for­ma­lurad ganxorcielebis da materialurad dasrulebis gami-
jvnis sakiTxi naklebad problemuria, magram ramdenad SesaZle-
belia igi konkretuli safrTxis deliqtebSi qarTuli sisxlis
samarTlis kanonmdeblobis gaTvaliswinebiT?
konkretuli safrTxis deliqtebSi SedarebiT iSviaTia iseTi
deliqtebi, romlebic denad danaSaulad SeiZleba CaiTvalos, Tum-
ca, aseTi tipis deliqtebic gvxvdeba saqarTvelos sisxlis samar-
Tlis kodeqsSi. magaliTad, ssk-is 293-e muxliT gaTva­liswinebuli
danaSauli (zRvis dabinZureba).371 aRniSnuli muxlis dispozicia
Semdegnairadaa formulirebuli: „gemidan, sxva mcuravi saSualebi-
dan, platformidan an zRvaSi xelovnurad agebuli sxva konstruq-
ciidan adamianis janmrTelobisaTvis an zRvis cocxali orga-
nizmisaTvis mavne nivTierebebis, sxva narCenis anda masalis zRvaSi
ukanonod Cayra (CaSveba), agreTve maTi Camarxvis wesis darRveviT
zRvis dabinZureba, rac safrTxes uqmnis adamianis janmrTelobas
an zRvis cocxal organizms, anda xels uSlis zRvis marTlzo-
mier gamoyenebas, Cadenili aseTi qmedebisTvis administraciuli
saxdelis dadebis Semdeg~. adamianis janmrTe­ lobisTvis an zRvis
cocxali organizmisTvis mavne nivTierebebis zRvaSi Cayra da zR-
vis dabinZureba SeiZleba garkveuli drois manZilze gagrZeldes
da ar hqondes erTjeradi xasiaTi. aRniSnuli qmedebis dawyebidan
danaSauli SeiZleba gagrZeldes manam, sanam damnaSave TviTon ar
Sewyvets qmedebas an samarTa­ ldamcvelebi ar gamoavlenen damna-
Saves da xels ar SeuSlian Semdgomi danaSaulebrivi qmedebis
gagrZelebaSi.

g. mamulaSvili aRniSnuli danaSaulis obieqturi mxaris niSnad miiCnevs


371

qmedebas, Sedegs da mizezobriv kavSirs, xolo meore mxriv, gansaxilvel Semadgen-


lobas miakuTvnebs formalur Semadgenlobebs. ix. mamulaSvili g. (red.), sisxlis
samarTlis kerZo nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 67-68. aqedan irkveva,
rom g. mamulaSvili konkretuli safrTxis deliqtebs formalur Semadgenlobebs
miakuTvnebs, rac gaumarTleblad migvaCnia.

119
10. mizezobrivi kavSiris sakiTxi konkretuli
safrTxis deliqtebSi

10.1. zogadi Sesavali

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis pirveli


nawilis Tanaxmad, `rodesac qmedebam marTlsawinaaRmdego Sedegi
gamoiwvia an aseTi Sedegis ganxorcielebis konkretuli safrTxe
Seqmna, aucilebelia mizezobrivi kavSiris dadgena am qmedebasa da
Sedegs an safrTxes Soris.~ magaliTad, mkvlelobisas unda dadg-
indes mizezobrivi kavSiri adamianis qmedebasa da msxverplis gar-
dacvalebas Soris, janmrTelobis dazianebisas qmedebas da janmr-
Telobis dazianebas Soris, sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi
Cayenebisas qmedebas da sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cay-
enebas Soris.
amrigad, mizezobrivi kavSiris sakiTxi maSin dgeba, rodesac
danaSauli mTavrdeba samarTlebrivi sikeTis marTlsawinaaRmdego
xelyofiT an amgvari xelyofis konkretuli safrTxis SeqmniT.
konkretuli safrTxis arsebobis aucilebel pirobad sikeTe-
sa da saSiS mdgomareobas Soris kavSiris damyarebas miiCnevda
cnobili germaneli mecnieri karl bindingic. rogorc bindingi
aRniSnavda, konkretuli safrTxe ar arsebobs maSin, roca samar-
Tlebrivi sikeTe ar moxvdeba qmedebis zemoqmedebis zonaSi.372
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis me-2
nawilis Tanaxmad `mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin, rodesac
qmedeba warmoadgenda sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisi mux-
liT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego Sedegis an konkre-
tuli safrTxis aucilebel pirobas, uromlisodac amjerad es
Sedegi ar ganxorcieldeboda an aseTi safrTxe ar Seiqmneboda.~
„mizezobrivi kavSiri adamianis qmedebasa da damdgar Sedegs
Soris aris obieqturi kavSiri, romlis arseboba an ararseboba
adamianis nebasa da cnobierebaze araa damokidebuli~.373 mizezo-
brivi kavSiri qmedebasa da Sedegs Soris SeiZleba arsebob-
des adamianis nebisa da cnobierebisgan damoukideblad. sisxlis
samarTalSi es imas niSnavs, rom adamianis qmedebasa da damdgar
Sedegs Soris mizezobrivi kavSiris dadgena aucilebeli, magram
sakmarisi piroba ar aris Cadenili qmedebis braleulobis dasa-
dgenad.374
uSedego anu e.w. formalur SemadgenlobebSi, kerZod, abstraq­
tuli safrTxis deliqtebSi, romlebSic danaSauli TviT moq-
medebis an umoqmedobis Cadenis momentSive mTavrdeba (maga­
liTad,
dauxmarebloba, gansacdelSi mitoveba), mizezobrivi kavSiris

372
ix. Binding K., Die Normen und ihre Übertretung. 1. Band (2. Aufl): Normen und Strafgesetze,
Leipzig 1890, S. 388. miTiTebulia: Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 162.
373
ix. naWyebia g., sisxlissamarTlebrivi urTierToba da danaSaulis cneba
(leqciebis kursi), Tb., 2002, gv. 79. mizezobrivi kavSiris Sesaxeb aseve ix. Церетели
Т, Причинная свиазь в уголовном праве, М., 1963.
374
ix. naWyebia g., iqve.

120
sakiTxi arc daismis, radgan am SemTxvevaSi `danaSau­lebrivi Sede-
gi~ gagebulia moralur-politikuri TvalsazrisiT da saxeze ar
aris Sedegi garesamyaroSi gamowveuli cvlilebis saxiT.375
adamianis sicocxlisa da janmrTelobisaTvis safrTxis
Semqmneli zogierTi deliqti SeiZleba ganxorcieldes rogorc
moq­
mede­biT, aseve umoqmedobiTac (sicocxlisaTvis saSiS mdgo­
mareobaS Cayeneba). Tu konkretuli safrTxis Semqmneli deliqti
umoqmedobiT ganxorcielda, mizezobrivi kavSiri saqarT­ velos
sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis me-3 nawilis mixedviT
unda dadgindes. aRniSnuli normis Tanaxmad, umoqmedoba im Sem-
TxvevaSi CaiTvleba ssk-is Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli
konkretuli safrTxis Seqmnis pirobad, rodesac pirs: 1) ekisre-
boda moqmedebis specialuri samarTlebrivi movaleoba; 2) hqonda
aseTi moqmedebis SesaZlebloba da 3) savaldebulo da SesaZle-
beli moqmedebiT Sedegi Tavidan iqneboda acilebuli.
samarTlebrivi safuZveli, romelic akisrebs pirs moqmedebis
movaleobas, SeiZleba sxvadasxva iyos. moqmedebis specialuri
movaleoba SeiZleba gamomdinareobdes: TviT kanonidan. aseTia,
magaliTad dedis movaleoba sazrdo misces bavSvs; xelSekrule-
bidan; winare qmedebidan; profesiuli funqciidan.
materialuri Semadgenlobis danaSaulebSi_wers i. goreliki_
mizezobrivi kavSiris sakiTxi wydeba retrospeqtulad: qmedebis
ganxorcielebasa da ukve damdgar Sedegs Soris kavSiris gaana-
lizebiT miiReba gadawyvetileba mizezobrivi kavSiris arsebo-
bis an ararsebobis Sesaxeb. danaSaulis materialuri Semadgen-
lobebisagan gansxvavebiT, safrTxis Semqmnel Semad­ genlobebSi
is wydeba prospeqtulad. qmedebasa da Sedegs Soris kavSiris
realuri dafiqsireba SeuZlebelia Sedegis ararsebobis gamo.
safrTxeSi Cayenebis dros unda dadgindes mizezobrivi kavSiri
moqmedebas (umoqmedobas) da SesaZlo Sedegebs Soris. sxvagvarad
rom vTqvaT, unda dadgindes, warmoadgens ki inkriminirebuli
qmedeba iseTs, romelic gamoiwvevda Sedegis dadgomas.376 rogorc
Cans i. goreliki safrTxis Semqmnel yvela deliqts e.w. `form-
alur SemadgenlobaTa~ ricxvs miakuTvnebs.
abstraqtuli safrTxis deliqtebi marTalia ~formalur
SemadgenlobaTa~ ricxvs miekuTvneba, magram amave ricxvs ar Sei-
Zleba mivakuTvnoT safrTxis Semqmneli iseTi deliqtebi, rom-
lebic konkretul safrTxis deliqtebad iwodebian. konkretuli
safrTxis Semqmneli deliqtebi rom e.w. materialur Semadgenlo-
baTa ricxvs miekuTvneba amaze miuTiTebs saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis me-8 muxli.
konkretuli safrTxis deliqtebi Seicaven samarTlebrivi sik-
eTis xelyofis unars, xolo meore mxriv, konkretuli safrTxe
ukve Tavad arsebobs garkveuli Sedegis saxiT. amitomac mia-

375
ix. iqve, gv. 80.
376
ix. Горелик И, Квалификация преступлений, опасных для жизни и здоровья, Минск 1973,
с. 28-29.

121
kuTvneben mas Sedegian deliqtebs da SesaZlebelia mizezobrivi
kavSiris dadgena qmedebasa da Seqmnil konkretul safrTxes So-
ris, vinaidan es safrTxe qmedebis Tvisebas ki ar warmoadgens
(abstraqtuli safrTxisgan gansxvavebiT), aramed garesamyaroSi
gamowveul garkveul cvlilebas. es cvlileba aris Tundac kiTx-
vis niSnis qveS im sikeTis dayeneba, romelsac manamde safrTxe
ar emuqreboda.

10.2. mizezobriobis dadgena ekvivalenturi


Teoriis mixedviT

mizezobriv kavSirTan dakavSirebiT sisxlis samarTlis mec-


nierebaSi araerTi Teoria Camoyalibda, romelTagan aRsaniSnavia
ekvivalenturobis anu pirobaTa Teoria, romlis fuZemdebelia
germaneli mecnieri buri.
Tanamedrove marTlmsajuleba qmedebasa da Sedegs Soris
mizezobriobis dasadgenad pirobaTa Teorias iyenebs. aRniSnuli
Teoriis mixedviT, mizezad miiCneva yvela condicio sine qua non, maSa-
sadame, yvela piroba, romlis gamoricxva SeuZlebelia, romlis
gareSec Sedegi ar dadgeboda. Sedegis gamowvevis pirobas Sei-
Zleba warmoadgendes ara mxolod damnaSavis, aramed msxverplis
qmedebac.377
ekvivalenturi Teoriis mixedviT, mizezad miiCneva ara Sede-
gis gamomwvev pirobaTa jami, aramed TiToeuli piroba calke
aRebuli. maSasadame, TiToeuli piroba, rogorc pirobaTa ja-
mis nawili, damoukidebeli pirobis mniSvnelobas iZens,378 rameTu
TiToeuli piroba TanabarmniSvnelovnad fasdeba.
ekvivalenturi Teoriis mamamTavris, buris TvalsazrisiT,
`movlenis arseboba imdenadaa damokidebuli TiToeul calkeul
Zalaze, rom Tu mizezobrivi kavSiridan Tundac erT calkeul Za-
las gamovaklebT, movlena ar ganxorcieldeba. amrigad, TiToeu-
li calkeuli piroba, romelic sasicocxlo Zalas aniWebs
sxva Zalebis mkvdar masas, amiT kauzalurad aqcevs danarCen
Zalebsac~.379 aRniSnuli debulebis mixedviT, TiToeul pirobas
`mizezi~ SeiZleba vuwodoT, ramdenadac, Tu pirobaTa jams erT
pirobas gamovaklebT, sxva pirobac inertul masad gadaiqceva,
romelsac damoukideblad ar SeuZlia movlena warmoSvas. Tumca,
am SemTxvevaSi termini `mizezi~ filosofiuri gagebiT mxolod
pirobiTad gamoiyeneba, vinaidan filosofiuri TvalsazrisiT

377
ekvivalenturobis Teoriis analizi ix. Roxin C., Strafrecht, AT, 4. Aufl., I Band, Mün-
chen, 2006, S. 351, §11. Rn. 6 ; Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 22, §4 Rn. 9; wereTeli
T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 178-192; turava m., sisxlis
samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 193-196.
378
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, 4. Aufl., I Band, München, 2006, S. 352, §11. Rn. 7.
379
Buri M., Über Kausalität und deren Verantwortung, 1873, 1. miTiTebulia: wereTeli T.,
sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 182.

122
mizezi ara calkeuli pirobaa, izolirebulad aRebuli, aramed
aucilebel pirobaTa jamia.380
Tu gaviTvaliswinebT imas, rom konkretuli safrTxec Sedegia,
konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtebTan mimarTebiT, Semdegi
daskvnis gakeTeba mogviwevs: konkretuli safrTxis Seqmnis mize-
zia yvela is piroba, romlis gareSec konkretuli safrTxe ar
Seiqmneboda. yvela piroba, romelmac xeli Seuwyo konkretuli
safrTxis Seqmnas, aris Tanabari mniSvnelobis piroba konkretuli
safrTxis Seqmnisa, maT Soris msxverplis qmedebac, Tu man rame-
nairad xeli Seuwyo konkretuli safrTxis Seqmnas. konkretuli
safrTxis SeqmnasTan SesaZlebelia im pirTa qmedebis mizezobrio-
bac dadgindes, romlebmac daamzades is sagani, rac gamoyenebuli
iqna konkretuli safrTxis Sesaqmnelad. magaliTad, avtomanqanis
damzadeba, iaraRis warmoeba da a. S. gamodis, rom mizezobriobis
jaWvSi SeiZleba CaerTos ara mxolod damnaSavis da msxverplis,
aramed mesame pirTa qmedebac. maSasadame, mizezobriobis ekvival-
enturi Teoria metismetad afarToebs mizezobriobis jaWvs.
ekvivalenturi Teoriis warmomadgenlebi mizezobrivi kavSiris
dasadgenad hipoTeturi eliminaciis meTods iyeneben. aRniSnuli
meTodis Tanaxmadac, Tu qmedebis azrobrivi gamoricxviT Sedegi
ar gamoiricxa, mizezobrivi kavSiri qmedebasa da Sedegs Soris
ar arsebobs. xolo maSin, roca qmedebis azrobrivi gamoricxviT
Sedegic gamoiricxeba, qmedeba SedegTan mizezobriv kavSirSia.381
yovelive es SeiZleba Semdegi sityvebiTac gamoiTqvas: `Sen Tu
amas ar gaakeTebdi, araferi moxdeboda~.382
gansaxilveli TeoriiT rTulia mizezobrivi kavSiris dadgena
alternatiuli mizezobriobis dros, romelsac ormag mizezob­
riobasac uwodeben.383 ormagi mizezobrioba gulisxmobs SemTxve­
vas, roca Sedegi ori an meti erTdroulad ganxorcielebu-
li qmedebiTaa gamowveuli, magram Sedegis dasadgomac erT-erTi
qmedebac sakmarisia. Tu hipoTeturi eliminaciis meTods mivmar-
TavT, romelsac ekvivalenturi Teoriis warmomadgenlebi iyeneben,
Semdeg daskvnamde mivalT: alternatiuli mizezobriobis dros
arcerTi qmedeba ar aris SedegTan mizezobriv kavSirSi, vinaidan
erT-erTi qmedebis gamoricxvisas sxva qmedeba SeuSlida xels
Sedegis gamoricxvas. sxvagvarad rom vTqvaT, sxva qmedeba Sedegs
mainc gamoiwvevs da mxolod erT-erTis gamoricxva sakmarisi
ar aris. aRniSnulidan gamomdinare zogierTi avtori condicio-
formulis modificirebul variants gvTavazobs, romlis mixed-
viT maSin, roca Sedegi ramodenime pirobam gamoiwvia, TiToeuli
mizezobriv kavSirSia SedegTan, Tu maTi azrobrivi gamoricxva
SesaZlebelia alternatiulad, magram ara kumulaciurad, imisT-

380
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 182.
381
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 22, §4 Rn. 9; wereTeli T., iqve, gv.
182-183.
382
Kühl K., iqve.
383
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 201.

123
vis rom Sedegi ar gamoiricxos.384 modificirebuli ekvivalenturi
Teoriis Tanaxmad, alternatiuli mizezobriobis dros ramoden-
ime pirobidan erT-erTi qmedebis gamoricxva Sedegs zogadad ar
gamoricxavs, magram gamoricxavs konkretuli saxiT, formiT. am
SemTxvevaSi igulisxmeba Sedegis dadgomis adgili, garemoeba,
qmedebis saxe da a. S.385 maSasadame, ramodenime qmedebis erT-
droulad ganxorcielebiT Sedegis gamowvevisas, qmedebasa da
Sedegs Soris mizezobrivi kavSiri maSinac dgindeba, roca erTi
konkretuli qmedebis (da ara yvela qmedebis) gamoricxviT Sedegi
zogadad (da ara konkretuli saxiT da formiT) ar gamoiricxeba.
magram, qmedebis gamoricxviT Sedegis gamoricxva qmedebasa da
Sedegs Soris mizezobriv kavSirs maSin gamoricxavs, roca sax-
ezea ara ramodenime, aramed erTi piroba.
is rom ekvivalenturi Teoriis mixedviT xdeba mizezobriobis
jaWvis gafarToeba aRniSnuli Teoriis erTgvar naklovanebaze
miuTiTebs. magram, mis dadebiT mxares warmoadgens is, rom ekviva-
lenturi Teoriis mixedviT SeiZleba mizezobrivi kavSiris dad-
gena qmedebasa da qmedebiT Seqmnil konkretul safrTxes Soris
maSinac, roca konkretuli safrTxe Seiqmna qmedebiT, romelsac
zogadi cxovrebiseuli kanonzomierebis mixedviT saziano Sede-
gis gamowveva ar SeuZlia.

10.3. mizezobrivi kavSiris dadgena adekvaturobis


Teoriis mixedviT

adekvaturobis Teoria me-19 saukunis bolos Camoyalibda ger-


manul sisxlis samarTlis mecnierebaSi. A adekvaturi Teoriis
fuZemdebeli iyo ara iuristi, aramed eqimi, fraiburgeli fiziolo-
gi iohanes krisi (1853-1928).386
ekvivalenturi Teoriisgan gansxvavebiT, adekvaturobis Teo-
riis mixedviT yvela qmedeba rodia mizezobriv kavSirSi mis mier
Seqmnil konkretul safrTxesTan, aramed mxolod is, romelic
Seqmnili safrTxis adekvaturia. aRniSnuli Teoriis Sesabamisad,
mizezobriobis dasadgenad is ki ar unda gairkves, SeeZlo Tu
ara gansazRvrul pirobas mocemul konkretul viTarebaSi igive
konkretuli safrTxis Seqmna, aramed SeuZlia Tu ara sazogadod
amgvar pirobas Seqmnas aseTi konkretuli safrTxe. adekvaturi
Teoriis Tanaxmad, sakmarisi ar aris mxolod imis dadgena, rom
ganxorcielebuli qmedeba Seqmnili konkretuli safrTxis erT-
erTi pirobaa, aramed amasTan erTad isic unda iqnes dadasture-
buli, rom aseT qmedebas amgvari konkretuli safrTxis Seqmnis

384
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, 45; Wessels/Beulke., Strafrecht, AT,
40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 58, Rn.157; Kühl K., iqve, S. 27, §4 Rn. 19.
385
ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 46.
386
krisis moZRvrebaze vrclad ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 368-
370, § 11 Rn. 39-43; Jescheck H-H/Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 285-286.

124
tendencia aqvs.387
adekvaturobis Teoriis dadebiTi mxare imaSi mdgomareobs, rom
zRudavs ekvivalenturobis Teoriis mier usazRvrod gafarToe-
bul mizezobriobas, magram es Teoria sworad ver wyvets mTel
rig sakiTxebs.388konkretuli safrTxe SeiZleba araadekvaturma
qmedebamac gamoiwvios, magram qmedebasa da Seqmnil safrTxes
Soris mizezobrivi kavSiri gamoiricxeba, ramdenadac is qmedeba,
romelmac konkretuli safrTxe Seqmna araadekvaturi iyo da
moqmedma ar icoda, rom misi qmedeba safrTxes Seqmnida an ar
hqonda mas imis SesaZlebloba, rom ganeWvrita misi qmedebis mo-
salodneli Sedegebi. aseT dros Cndeba kiTxva: Tu qmedebis Cam-
denisTvis winaswar iyo cnobili, rom misi qmedeba samarTlebriv
sikeTes safrTxes Seuqmnida, ratom unda gamoiricxos mizezo-
brivi kavSiri qmedebasa da Seqmnil konkretul safrTxes Soris,
miuxedavad imisa, konkretuli safrTxe gamoiwvia araadekvaturma
qmedebam? es yovelive, e.i. sakiTxi imis Sesaxeb, icoda Tu ara
moqmedma, rom misi qmedeba konkretul safrTxes Seqmnida an saer-
Tod hqonda Tu ara imis SesaZlebloba, ganeWvrita misi qmedebis
samomavlo Sedegebi, rogorc zemoT ukve iTqva, mizezobriobis
problemas ki ar warmoadgens, aramed bralis. adekvaturi mizezo-
briobis dadebiTi mxare imaSi mdgomareobs, rom ekvivalenturi
Teoriis mier gafarToebuli mizezobriobis jaWvs aviwroebs, ma-
gram mas udavod gaaCnia nakli, rac imaSi gamoixateba, rom
aRniSnuli Teoria Slis zRvars mizezobriobas da brals Soris.
aqedan gamomdinare, sisxlis samarTlis saqmeze Tanamedrove mar-
Tlmsajuleba uars ambobs mizezobriobis dasadgenad adekvaturi
Teoriis gamoyenebaze, rac marTebulad unda miviCnioT.

10.4. kanonzomier pirobaTa Teoria

kanonzomier pirobaTa Teoriis mixedviT mizezobrivi kavSiri


qmedebasa da Sedegs Soris saxezea maSin, roca qmedeba Sedegis
kanonzomier pirobas warmoadgens. maSasadame, qmedebasa da Sedegs
Soris unda arsebobdes kanonzomieri kavSiri. iseve rogorc ekviv-
alenturi Teoria, gansaxilveli moZRvrebac yvela pirobis Tanas-
worfasovnebas aRiarebs. qmedeba SedegTan mizezobriv kavSirSia,
Tu man Sedegis gamowvevaSi wvlili Seitana da Sedegis gamomwvevi
mravali pirobidan erT-erT mizezs warmoadgens.389 Tumca, ekviva-
lenturi Teoriisgan gansxvavebiT mizezobriobis dasadgenad mTa-

387
ix. wereTeli T., iqve, gv. 196.
388
aRniSnuli Teoriis kritikaze ix. Церетели Т., Причинная связь в уголовном праве,
М., 1963, с. 100-103; wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv.
197. adekvatur Teoriaze ix. aseve Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 85, Rn.
224; Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 247, § 14 Rn. 54; Rengier
R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 75, § 13 Rn. 9.
389
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 29, §4 Rn.22; turava m., sisxlis
samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 197.

125
vari imis Semowmeba ki ar aris, konkretuli qmedebis gareSe dadge-
boda Tu ara Sedegi, aramed imis, ganxorcielebuli qmedeba aris
Tu ara damdgari Sedegis kanonzomieri piroba.390 aucilebelia Sem-
deg pirobaTa arseboba kumulaciurad: qmedeba unda iyos Sedegis
gamomwvevi erT-erTi piroba da qmedebasa da Sedegs Soris unda
arsebobdes kanonzomieri kavSiri.
kanonzomier pirobaTa Teorias marTebulad akritikebs m.
turava da aRniSnavs, rom aRniSnuli Teoriis mixedviT mizezo-
brivi kavSiris dadgena rTulia, vinaidan „SeuZlebelia zustad
imis dadgena, Tu rodis aris saxeze „kanonzomieri kavSiri~ moq-
medebasa da Sedegs Soris~.391 kanonzomier pirobaTa Teoria erTi
mxriv, cdilobs mizezobriobis jaWvis Seviwroebas qmedebasa da
Sedegs Soris „kanonzomier kavSirze~ miTiTebiT, xolo meore
mxriv, ar iZleva mkafio kriteriums mizezobrivi kavSiris dasa-
dgenad.

10.5. relevantobis Teoria

relevantobis Teoriis warmomadgenlebi ekvivalenturi Teori-


is mier ganvrcobili mizezobriobis jaWvis SezRudvas cdiloben
da mkacrad mijnaven mizezobriobis sakiTxs Sedegis obieqturi
Seracxvisgan.392 aRniSnuli Teoriis mixedviTac mizezobrivi kav-
Siri maSin arsebobs, Tu qmedebis azrobrivi gamoricxva Sedegsac
gamoricxavs da amasTan erTad qmedeba sisxlis­samarTlebrivi kri-
teriumebis mixedviT gasaTvalis­winebeli, relevanturia. am Teori-
is Tanaxmad, aucilebelia ori pirobis kumulaciurad arseboba: 1.
qmedebis azrobrivi gamoricxva Sedegis gamoricxvas unda iwvevdes
da 2. qmedeba sisxlissamarTlebrivad mniSvnelovani anu relevan-
turi unda iyos. pirveli pirobis arseboba mizezobrivi kavSiris
dasadgenad ekvivalenturi Teoriis mixedviTac aris aucilebeli.
magram, meore pirobis saSualebiT axdens relevantobis Teoria
mizezobriobis jaWvis SezRudvas.
konkretuli safrTxis deliqtebSi mizezobrivi kavSiri qmede-
basa da konkretul safrTxes Soris, gansaxilveli Teoriis mixed-
viT, maSin SeiZleba arsebobdes, roca dadgindeba, rom arsebuli
konkretuli safrTxis Seqmnis erT-erT pirobas ganxorciele-
buli qmedeba Seadgens, romelic sisxlis­ samarT­
lebrivad mniS-
vnelovania. mocemuli msjelobis Semdeg Cndeba kiTxva, is, rac
saqarTvelos ssk-is me-7 muxlis me-2 nawilis mixedviT sisxlissa-
marTlebrivi pasuxismgeblobis mTavari pirobaa, mizezobrivi kav-
Siris dasadgenad xom ar gvWirdeba? aRniSnuli normis Tanaxmad,
danaSauls ar warmoadgens qmedeba, Tu qmedebas ar Seuqmnia iseTi
zianis safrTxe, romelic aucilebels xdis qmedebis CamdenisT-

390
ix. Jescheck H-H/Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 283.
391
ix. turava m., iqve, gv. 197.
392
ix. Wessels/Beulke., Strafrecht, AT, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 63, Rn. 172.

126
vis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb­lobis dakisrebas.
dasmul kiTxvaze SeiZleba Semdegi pasuxi gavceT: Tu qmedeba
mcire mniSvnelobisaa, igi ar SeiZleba sisxlissamarTlebrivad
irelevanturad SevafasoT, xolo, Tu qmedeba sisxlissamarT­
lebrivad relevanturia, igi avtomaturad ar unda niSnavdes imas,
rom qmedeba umniSvnelo safrTxis Semcveli ver iqneba. mizezobri-
obis dadgena ar xdeba materialuri marTlwina­ aRmdegobis niSnis
dadgeniT. qmedebis relevanturobis dadgena winapirobaa qmedebis
socialuri saSiSroebis dasadgenad, romelsac materialur mar-
TlwinaaRmdegobas vuwodebT. qmedebis relevanturobis dadgena
kidev ar niSnavs imas, rom qmedebis materialuri marTlwinaaR-
mdegoba dadginda. materialuri marTl­ wina­
aRmdegobis dadgena
qmedebis relevanturobis dadgenis Semdegi procesia. Tu qmedeba
relevanturi ar aris, qmedebis Semadgenloba gamoiricxeba da
qmedebis marTlwinaaRmdegobis sakiTxi arc daismis. maSasadame,
erTmaneTisgan gansxvavdeba qmedebis relevanturoba da social-
uri saSiSroebis is xarisxi, rac materialuri marTlwinaaRmde-
gobis arsebobaze miuTiTebs. qmedebis relevanturoba dgindeba
misi xasiaTiT da ara damdgari SedegiT, maSin, roca qmedebis
socialuri saSiSroeba qmedebiT gamowveuli zianis moculobiT
SeiZleba gaizomos.
relevantobis Teoria misaRebad SeiZleba CaiTvalos im SemTx-
vevaSi, Tu aRniSnuli Teoriis mier mizezobrivi kavSiris dasa-
dgenad SemoTavazebul or pirobas davumatebT mesame pirobas _
qmedebasa da Sedegs (xelyofasa da konkretul safrTxes) Soris
uSualo kavSiris arseboba. maSasadame, imisTvis, rom qmedebasa
da Sedegs Soris mizezobrivi kavSiri dadgindes, saxeze unda
iyos Semdegi sami piroba: 1) qmedeba unda iyos Sedegis aucile-
beli piroba; 2) qmedeba sisxlissamarTlebrivad relevanturi
unda iyos da 3) qmedebasa da Sedegs Soris unda arsebobdes
uSualo kavSiri. Tu mizezobrivi kavSiris dasadgenad pirvel
or winapirobasTan erTad qmedebasa da Sedegs Soris uSualo
kavSiris arsebobas ar moviTxovT, safrTxis Semqmneli qmedebis
mizezobriobis dadgena mogviwevs samarTlebrivi sikeTis xelyo-
fasTan, rac samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis Semqmneli da
xelmyofi qmedebis Tanabar kvalifikaciamde migviyvans da amiT
waiSleba zRvari safrTxis Semqmnel deliqtebs, danaSaulis mcd-
elobasa da xelyofis dasrulebul deliqtebs Soris. rac Seexe-
ba qmedebis relevantobis mizezobrivi kavSiris pirobad miCnevas,
isic garkveulwilad imas emsaxureba, rom ar moxdes mizezobrivi
kavSiris jaWvis aragonivruli ganvrcoba. magram, qmedeba aris Tu
ara relevanturi, unda dadgindes ara mxolod zogadi cxovrebi-
seuli kanonzomierebis, aramed konkretul garemoebaTa gaTvalis­
winebiTac. qmedebis relevantobis amgvari gageba saSualebas iZl-
eva, relevanturobis Teoria gaimijnos adekvaturobis Teoriis-
gan, romelic mizezobriobis dasadgenad moiTxovs, rom qmedeba
damdgari Sedegis adekvaturi iyos, rac zogadi cxovrebiseuli
kanonzomierebis gaTvaliswinebiT dgindeba. qmedebis relevanto-

127
bis gaTvaliswineba, sisxlis samarTalSi, ara mxolod mizezo-
brivi kavSiris, aramed imis dasadgenadac aris mniSvnelovani,
ganxorcielda Tu ara Tundac SedeggareSe (formaluri) qmedebis
Semadgenloba. mizezobrivi kavSiris dadgena imis SemowmebiT unda
daiwyos, iyo Tu ara ganxorcielebuli qmedeba Sedegis aucile-
beli piroba. amis garkvevis Semdeg unda Semowmdes danarCeni ori
pirobis arseboba. pirveli pirobis gamoricxviT gamoiricxeba
danarCeni oris dadgenis aucilebloba.
sisxlis samarTlis literaturaSi gamoiTqva Sexeduleba, rom
relevanturobis Teoriis sisuste mizezobriobis SefasebiTi kri-
teriumebiT dadgenaSi mdgomareobs,393 magram aRniSnuli mosazre-
ba sakamaToa. Tu qmedebis relevantobas ssk-iT dasjadi qmedebis
niSnad ar gamovacxadebT, mizezobriv kavSirs am niSniT ar Sevz-
RudavT da nebismier moZraobas sisxlissamarTlebrivi qmedebis
mniSvnelobas mivaniWebT, mogviwevs mizezobrivi kavSiris arse-
bobis da qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis dadastureba
yvela im SemTxvevaSi, roca adgili hqonda moZraobas ZilSi,
ugonobis mdgomareobaSi, ramac saziano Sedegi gamoiwvia. rode-
sac vsaubrobT qmedebaze sisxlissamarTlebrivi mniSvnelobiT,
unda vigulisxmoT ara yovelgvari moZraoba an Tundac qmedeba,
aramed iseTi, romelic sisxlissamarTlebrivad relevanturia.
qmedebis sisxlissamarTlebrivi relevantoba SeiZleba gaizomos
sxvadasxva kriteriumebiT. es SeiZleba iyos nebelobiTi an sx-
vagvari niSnebi. refleqsuri moZraoba, romelic ar aris nebisyo-
fis aqti, sisxlissamarTlebrivad relevantur qmedebad ver CaiT-
vleba. sisxlis samarTals ar ainteresebs yvelanairi moZraoba.
maT Soris iseTic, romelic ar aris refleqsuri moZraoba, ma-
gram rogorc qmedeba mainc moklebulia sisxlissamarTlebriv
mniSvnelobas. magaliTad, umniSvnelo odenobiT xilis moparva
(erTi cali vaSlis mowyveta mezoblis baRSi). aseTi qmedebiT
ara Tu marTlsawinaaRmdego, aramed ssk-iT gaTvaliswinebuli
qmedebis Semadgenlobac ar xorcieldeba. igi unda gaimijnos
iseTi qmedebisgan, romliTac qmedebis Semadgenloba xorcield-
eba, magram moklebulia socialuri saSiSroebis im xarisxs, rac
marTlwina­ aRmdegobis materialuri niSania. amgvari qmedebis mag-
aliTad gamodgeba 2 (or) larad Sefasebuli erTi boTli ludis
qurdoba. aRniSnul SemTxvevaSi qmedeba relevanturia, magram ma-
terialuri gagebiT sisxlissamarTlebrivad ar aris marTlsawi-
naaRmdego.
qmedebis relevanturoba, rogorc mizezobriobis erT-erTi
winapiroba, qmedebis niSania da ara mizezobrivi kavSiris. imisT-
vis, rom mizezobrivi kavSiri dadgindes, aucilebelia ganxor­
cielebuli qmedeba sisxlissamarTlebrivad iyos relevan­ turi.
Tu relevanturi qmedeba ar aris ganxorcielebuli, mizezobrivi
kavSiric gamoiricxeba. mizezobrivi kavSiri ar aris qmedebis

393
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli,
Tb., 2014, gv. 57.

128
Semadgenlobis normatiuli niSani, igi aris obieqturi kavSiri
qmedebasa da Sedegs Soris. magram am SemTxvevaSi igulisxmeba
relevanturi qmedeba da ara yovelgvari. maSasadame, qmedebis
relevantoba mizezobrivi kavSiris dadgenis winapirobaa da ara
misi niSani. sisxlis samarTalSi mizezobrivi kavSiri gulisx-
mobs kavSirs ara nebismier qmedebas an moZraobasa da damdgar
Sedegs Soris, aramed obieqtur kavSirs mxolod sisxlissamarT-
lebrivad relevantur qmedebasa da Sedegs Soris.

11. Sejameba

konkretuli safrTxis deliqtebi, abstraqtuli safrTxis deli-


qtebisgan gansxvavebiT, Sedegian Semadgenlobebs miekuTvneba, vinaid-
an konkretuli safrTxe Sedegia sityvis garkveuli mniSvnelobiT.
konkretuli safrTxe gulisxmobs mdgomareobas, roca samarT­
leb­rivi sikeTis xelyofa metadaa mosalodneli, vidre misi Ta-
vidan acileba. konkretuli safrTxis dros arsebobs erTgvari
gaurkvevlobac movlenaTa Semdgom ganviTarebasTan dakavSirebiT.
Tumca, es ar SeiZleba iyos erTaderTi kriteriumi abstraqtuli
safrTxis deliqtebisgan konkretuli safrTxis deliqtebis gas-
amijnad. SeiZleba gaurkvevlobas adgili hqondes abstraqtuli
safrTxis drosac. konkretuli safrTxis deliqtebSi aucilebe-
lia samarTlebrivi sikeTis moxvedra qmedebiT gamowveuli sa-
SiSroebis zonaSi. rodesac cicabo kldis kalTasTan, mosaxvevSi
mZRoli maRali siCqariT uxvevs da ver xedavs, modis Tu ara
sapirispiro mimarTulebiT manqana, iqmneba safrTxe da erTgvari
gaurkvevloba movlenaTa Semdgom ganviTarebasTan dakavSirebiT,
magram amis safuZvelze Cven ar SegviZlia myari daskvnis gakeTeba
imis Sesaxeb, Tu ra saxis safrTxe Seiqmna. amis gasarkvevad unda
dadgindes, moZraobda Tu ara axlo manZilze sapirispiro mimar-
TulebiT manqana, anu moxvda Tu ara qmedebiT Seqmnili saSiSroe-
bis zonaSi samarTliT daculi sikeTe.
konkretuli safrTxis deliqtebSi, iseve rogorc abstraqtuli
safrTxis deliqtebSi, qmedebis saSiSroeba obieqturad ex ante anu
qmedebis ganxorcielebisas, obieqturi, saSualo keTilgonieri
Semfaseblis Tvalsawieridan unda Sefasdes.
konkretuli safrTxis deliqtebis gamijvna abstraqtuli
safrTxis deliqtebisgan SeuZlebelia mxolod qmedebis Semad-
genlobis sakanonmdeblo aRwerilobis gaTvaliswinebiT. konkre-
tuli safrTxis arseboba yovelTvis ar adasturebs konkretuli
safrTxis Semqmneli deliqtis ganxorcielebas. normis teleolo-
giuri ganmarteba iZleva imis SesaZleblobas, rom dadgindes,
konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtTan gvaqvs saqme, Tu ab-
straqtuli safrTxis deliqtTan. normis sityvasityviTi da te-
leologiuri ganmarteba erTmaneTs ki ar gamoricxavs, aramed
avsebs.

129
konkretuli safrTxis deliqtebSi aucilebelia mizezobri-
vi kavSiris dadgena qmedebasa da qmedebiT Seqmnil konkretul
safrTxes Soris. qmedebasa da konkretul safrTxes Soris mizezo-
brivi kavSiri unda dadgindes relevanturobis Teoriis mixedviT.
magram relevanturobis Teoriis mier SemoTavazebuli ori piro-
bis garda, unda dadgindes damatebiT, mesame pirobis _ qmedebasa
da konkretul safrTxes Soris uSualo kavSiris arseboba. ekviv-
alenturi Teoria metismetad afarToebs mizezobriobis jaWvs,
rasac relevanturobis Teoria gamoricxavs mizezobriobis dad-
genaSi normatiuli komponentis CarTviT. adekvaturobis Teoria
miuRebelia, vinaidan igi ekvivalenturi Teoriisgan gansxvavebiT
meore ukiduresobaSi vardeba, metismetad zRudavs mizezobriobis
jaWvs, vinaidan mizezobriobis dadgenisas calkeul, konkretul
garemoebaTa gaTvaliswineba ki ar xdeba, aramed zogad kanonzom-
ierebas eyrdnoba. garda amisa, adekvaturi mizezobriobis Teoria
iTvaliswinebs iseT garemoebebs, romelic ara mizezobriobis, ar-
amed braleulobis dadgenis winapirobaa. kanonzomier pirobaTa
Teoria, ukve dasaxelebuli Teoriebis msgavsad, aseve gamousade-
garia. mis uaryofiT mxared SeiZleba dasaxeldes is, rom mizezo-
briobis dasadgenad moiTxovs `kanon­ zomier pirobaTa~ arsebobis
dadasturebas. metad bundovania, Tu ra SeiZleba igulisxmebodes
`kanonzomier pirobaSi~.
relevanturobis Teoria yvelaze metad iZleva mizezobrivi
kavSiris ise dadgenis SesaZleblobas, rom erTi mxriv, ar mox-
des mizezobriobis jaWvis gafarToeba da meore mxriv, damnaSave
ar darCes dausjeli. relevanturobis Teoria, ekvivalenturi
Teoriisagan gansxvavebiT, mizezobriobis jaWvis gonivrul far-
glebSi SezRudvas normatiuli komponentis saSualebiT aRwevs,
magram es ar SeiZleba am Teoriis naklad CavTvaloT. vinaidan,
yvelanairi qmedebis ganxorcieleba ver iqneba ssk-iT gaTval-
iswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganxorcieleba. Tu qmedebis
relevanturoba qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis winapi-
robaa, ganxorcielebuli qmedebis saTanado socialuri saSiS-
roeba materialuri marTlwinaaRmdegobis dadgenis safuZvelia.
mizezobriobis etapze qmedebis relevanturobis dadgena ar niS-
navs qmedebis socialuri saSiSroebis dadgenas da materialuri
marTlwinaaRmdegobis niSnis qmedebis SemadgenlobaSi, kerZod,
obieqtur SemadgenlobaSi gadmotanas. mizezobriobis dadgenisas
relevanturi Teoriis mier SefasebiTi komponentis CarTva ar
niSnavs qmedebis Semadgenlobis srul normativizacias. Sefasebi-
Ti komponentis gamoyeneba mxolod maSin iZens aqtualobas, roca
mizezobriobis jaWvis gafarToebis safrTxe arsebobs. zogjer
imdenad naTelia movlenebi, rom qmedebis relevanturobaze xaz-
gasma azrsac kargavs. isedac igulisxmeba, rom qmedeba sisxlis-
samarTlebrivad relevanturia.

130
IV. Tavi

ganzraxva da gaufrTxilebloba safrTxis


deliqtebSi

1. pirdapiri ganzraxva safrTxis deliqtebSi

iseve rogorc yvela Semadgenlobas, safrTxis deliqtebsac


gaaCnia rogorc obieqturi, ise subieqturi mxare. zogadad, qmedebis
subieqturi Semadgenlobis niSnebia: ganzraxva, mizani da motivi.
ganzraxva ori saxisaa: pirdapiri ganzraxva da arapirdapiri
ganzraxva. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-9 muxlSia
mocemuli ganzraxvis definicia. aRniSnuli muxlis me-2 punqtis
Tanaxmad, `qmedeba pirdapiri ganzraxviTaa Cadenili, Tu pirs gac-
nobierebuli hqonda Tavisi qmedebis marTlwinaRmdegoba, iTval-
iswinebda marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleb­ lobas
da surda es Sedegi, anda iTvaliswinebda aseTi Sedegis ganxor-
cielebis gardauvalobas~.
pirdapiri ganzraxva gulisxmobs inteleqtualur da nebelo-
biT moments, rac imas niSnavs, rom pirdapiri ganzraxvis dros
damnaSaves gacnobierebuli aqvs Tavisi qmedebis faqtobrivi xasi-
aTi, iTvaliswinebs garkveuli Sedegis dadgomis SesaZleb­ lobas
da surs kidec am Sedegis dadgoma. saqarTvelos sisxlis samar-
Tlis kodeqsSi pirdapiri ganzraxvis definicia isea Camoyali-
bebuli, rom igi Sedegian anu dasrulebul Semadgenlo­ bazea
gaangariSebuli. Tumca, aRniSnuli definicia SeiZleba gamo­ ye­
ne­
buli da misadagebuli iqnes konkretuli safrTxis deliq­ tebze.
iq, sadac saubaria damdgar Sedegze, SeiZleba moazrebuli iqnes
qmedebiT gamowveuli konkretuli safrTxe. konkretuli safrTx-
ec xom Sedegia danaSaulebrivi qmedebisa. Tuki pirdapiri ganz-
raxviT ganxorcielebul xelyofis deliqtebSi damnaSaves unda
gaaCndes samarTlebrivi sikeTis xelyofis survili, konkretuli
safrTxis deliqtebSi pirs unda hqondes konkretuli safrTxis
Seqmnis, samarTliT daculi obieqtis konkretul safrTxeSi Cag-
debis survili.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 127-e muxli iTval-
iswinebs pasuxismgeblobas sicocxlisaTvis saSiS mdgoma­ reobaSi
imis CayenebisTvis, visac ara aqvs SesaZlebloba miiRos zomebi
Tavis dasacavad. imisaTvis, rom pirs pasuxismgebloba aRniSnuli
muxliT daekisros, aucilebelia, rom damnaSaves gacnobierebuli
hqondes misi moqmedebis faqtobrivi xasiaTi da iTvaliswinebdes,
rom realur safrTxeSi agdebs iseT adamians, romelsac ara
aqvs SesaZlebloba miiRos zomebi Tavis dasacavad. imisaTvis,
rom qmedeba CaiTvalos pirdapiri ganzraxviT ganxorcielebulad,
aucilebelia, rom damnaSaves gaaCndes aseve survili sicocx-
lisTvis saSiS mdgomareobaSi adamianis Cayenebisa. m. ugrexel-
iZis TvalsazrisiT, `vinaidan realuri Sedegi ar warmoadgens
danaSaulis konstituciur niSans, mis adgils iWers winare etapi

131
obieqturi mxaris ganviTarebisa,-realuri safrTxis Seqmna~.394
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi vinaidan konkretuli
safrTxe ar gvaqvs da aRniSnul SemadgenlobebSi saubaria mx-
olod saSiSi Tvisebebis mqone qmedebaze, romelsac SeuZlia
konkretul safrTxed gadaiqces, damnaSaves gaTvaliswinebuli
unda hqondes qmedebis faqtobrivi xasiaTi da surdes aRniSnu-
li qmedebis ganxorcieleba. abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
pirdapiri ganzraxva isevea SesaZlebeli, rogorc konkretuli
safrTxis deliqtebSi da misi dadgena xorcieldeba imave gziT,
oRond im gansxvavebiT, rom pirdapiri ganzraxvis nebelobiTi
elementi-survili dgindeba ara konkretuli Sedegis an safrTxis
mimarT, aramed sakuTvriv qmedebis mimarT. sworad aRniSnavs m.
ugrexeliZe, rom nebelobiTi elementis misadageba qmedebis ganx-
orcielebis faqtTan ganzraxvis sakanonmdeblo gansazRvrebas
ar ewinaaRmdegeba. aRniSnulis dasadastureblad mas moaqvs is-
eTi gamoTqmebi, rogoricaa: papirosis mowevis survili an ndoma,
dasvenebis an muSaobis survili an ndoma da a. S. rac imas adas-
turebs, rom nebelobiTi elementis misadageba qmedebis ganxor-
cielebis faqtis mimarT araviTar problemas ar warmo­adgens.

2. eventualuri ganzraxva safrTxis deliqtebSi

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-9 muxlis me-3


punqtis Tanaxmad, `qmedeba arapirdapiri ganzraxviTaa Cadenili,
Tu pirs gacnobierebuli hqonda Tavisi qmedebis marTlwinaaR-
mdegoba, iTvaliswinebda marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis
SesaZleb­lbas da ar surda es Sedegi, magram Segnebulad uSvebda
an gulgrilad ekideboda mis dadgomas~. e. i. eventualuri anu iri-
bi ganzraxvis dros arsebobs inteleqtualuri momenti-qmedebis
faqtobrivi xasiaTis Segneba, magram damnaSaves ar gaaCnia survili
Sedegis dadgomisa.
v. mayaSvili aRniSnavs, rom `eventualuri ganzraxviT moqme-
di piri ar miiswrafvis sazogadoebrivad saSiSi Sedegisaken, am
ukanasknelis ganxorcieleba mas araviTar siamovnebas ar hgvris.
damnaSave araTu ar inanebda, aramed SeiZleba nasiamovnebic darCe-
boda, Tu mis mier gaTvaliswinebuli sazogadoebrivad saSiSi
Sedegi ar ganxorcieldeboda~.395
eventualuri ganzraxviT konkretuli safrTxis deliqtis ganx-
orcielebis dros damnaSave SesaZleblad miiCnevs da egueba, rom
konkretuli safrTxe Seiqmneba, maSasadame, daculi qmedebis obi-
eqti moxvdeba zianis gamomwvevi zemoqmedebis zonaSi.396
iseve rogorc pirdapiri ganzraxvis, eventualuri ganzraxvis
definiciac gaTvlilia Sedegian deliqtebze, magram ramdenadac

394
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 13.
395
ix. mayaSvili v., eventualuri ganzraxvis sakiTxisaTvis, „sabWoTa samarTa-
li“, 1965, #4, gv. 19.
396
ix. Vogel J., LK, 12. Aufl., Erste Band, 2007, §15 Rn. 130.

132
konkretuli safrTxec Sedegia am sityvis viwro gagebiTac, sadao
ar unda iyos, rom eventualuri ganzraxva SesaZloa warmodge-
nili iyos konkretuli safrTxis deliqtebSi.
rac Seexeba eventualuri ganzraxviT abstraqtuli safrTxis
deliqtebis ganxorcielebas, am sakiTxma iuridiul literatura-
Si araerTgvarovani mosazreba gamoiwvia. vl. mayaSvili eventua-
luri ganzraxvis arsebobas SesaZleblad miiCnevda abstraqtul
safrTxis deliqtebSi da aRniSnavda: `im SemTxvevaSi, rodesac
sisxlis samarTlebrivi pasuxismgebloba qmedobis Cadenis faqts
ukavSirdeba, es ukanaskneli aRWurvili unda iyos garkveuli
TvisebebiT, romlebic mas sazogadoebrivad saSiS xasiaTs ani-
Weben. amitom ganzraxvis dasabuTebisaTvis aucilebelia, rom am
TvisebebTan iyos dakavSirebuli subieqtis fsiqikuri gancdebi.
Tu qmedebis Camden pirs Segnebuli ara aqvs mocemul Semadgen-
lobaSi Semavali niSnebi, romlebic qmedebas axasiaTeben ro-
gorc danaSauls, maSin ganzraxvis sakiTxi verc ki daismeba,
Tundac ama Tu im mizniT Cadenili qmedeba, TavisTavad, nebiT
iyos warmarTuli. ganzraxva gveqneba maSin, roca qmedebis Camdeni
subieqti darwmunebulia (icis), rom es qmedeba xasiaTdeba aRniS-
nuli niSnebiT (pirdapiri ganzraxva), an kidev, eWvobs, magram
warmodgenili aqvs maTi arsebobis SesaZlebloba (eventualuri
ganzraxva). am bolo SemTxvevaSi piri `uSvebs~, rom garkveuli
xasiaTis qmedebas Cadis.~397
m. ugrexeliZe ar iziarebs vl. mayaSvilis mier gamoTqmul
Sexedulebas eventualur ganzraxvaze da Tvlis, rom `sisxlis
samarTalSi sityva `daSveba~ zusti iuridiuli mniSvnelobis da
garkveuli fsiqologiuri SinaarsiT datvirTuli terminia. igi
gamoiyeneba adamianis nebelobiTi damokidebulebis gamosaxata-
vad mis mier Cadenili qmedobis sazogadoebrivad saSiSi Sedege­
bisadmi~.398 ramdenadac abstraqtuli safrTxis deliqtebi ar gu-
lisxmoben arc Sedegs da arc konkretul safrTxes, m. ugrexeliZe
gaumarTleblad Tvlis sakiTxis dasmas qmedebis sazogadoebrivi
saSiSroebis an misi ganmsazRvreli Tvisebebis daSvebis Sesaxeb.
rogorc igi aRniSnavs, `es garemoebani SeiZleba mxolod icodes
an ar icodes damnaSavem, Segnebuli hqondes mas, an ar hqondes
Segnebuli.~ aRniSnulidan gamomdinare, eventualuri ganzraxva
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi warmoudgenlad miaCnia.399 m.
ugrexeliZis zemoTmoyvanili msjeloba eventualuri ganzraxvisa
da abstraqtuli safrTxis deliqtebis urTierT­ mimarTebis Ses-
axeb sayuradReboa, ramdenadac sityva `daSveba~ marTlac sxva
mniSvnelobis mqonea da misi gamoyeneba ufro metad samarTlebri-
vi sikeTis xelyofis an konkretuli safrTxis mimarT xdeba, ma-
gram aris Tu ara arapirdapiri ganzraxva abstraqtuli safrTxis
deliqtebSi SesaZlebeli es mainc damokidebulia imaze, Tu ram-

397
ix. Макашвили В, Понятие умысла в уголовном праве, «Мацне», 1966, №6, с. 81.
398
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 16.
399
ix. ugrexeliZe m., iqve.

133
denad dasaSvebia qmedebis da qmedebiT Seqmnili safrTxis gami-
jvna abstraqtuli safrTxis deliqtebSi.
abstraqtuli safrTxis deliqtis eventualuri ganzraxviT
ganxorcielebis SesaZleblobas uSvebs g. mamulaSvili, roca igi
saqarTvelos ssk-is 3311-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis
(terorizmis dafinanseba) ganxorcielebas eventualuri ganzrax-
viT SesaZleblad miiCnevs.400 aRniSnuli muxlis pirveli nawili
Semdegi Sinaarsis dispozicias moicavs: `terorizmis dafinanseba,
ese igi finansuri saxsrebis an sxva saxis qonebis Segroveba an
miwodeba imis winaswari SecnobiT, rom igi mTlianad an nawi-
lobriv gamoyenebuli iqneba an SesaZlebelia gamoyenebuli iqnes
teroristis an teroristuli organizaciis mier an/da am kod-
eqsis 144-e, 227-e, 2271-e, 230-e, 231-e, 2311-e, 232-e-230-e da 2301-e mux-
lebiT gaTvaliswinebuli erT-erTi danaSaulis Casadenad, miuxe-
davad imisa, Cadenilia Tu ara am muxlebiT gaTvalis­ winebuli
romelime danaSauli~. terorizmis dafinanseba, obieqturi mxriv,
gulisxmobs teroristis an teroristuli organizaciis dafinan-
sebas, e. i. maTTvis finansuri saxsrebis an qonebis Segrovebas an
miwodebas. rac Seexeba subieqtur mxares, damnaSaves gacnobiere-
buli unda hqondes, rom mis mier Segrovebuli an gadacemuli fi-
nansuri saxsrebi an qoneba gamoyenebuli iqneba an SeiZleba gam-
oyenebul iqnes gansazRvrul danaSaulebriv qmedebaTa gansaxor-
cieleblad, magram realurad ganxorcieldeba Tu ara aRniSnuli
finansebis gamoyenebiT garkveuli danaSaulebrivi qmedebebi, amas
3311-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis gansaxorcieleblad
araviTari mniSvneloba ar gaaCnia. amdenad, aRniSnuli danaSauli
Sedeg­ gareSea da igi damTavrebulia akrZaluli qmedebis ganxor­
cielebisas (finansuri saxsrebis Segroveba an gadacema). Sesabam-
isad, ganzraxvis formac am danaSaulSi unda dadgindes qmedebis
SemadgenlobiT moculi qmedebis ganxorcielebisadmi damokide-
bulebiT da ara im Sedegebisadmi damokidebulebiT, romelic
aRniSnuli danaSaulis ganxorcielebas SeiZleba mohyves, ma-
gram qmedebis sakanonmdeblo Semadgenlobis miRma dgas. qmedebis
obieqturi Semadgenlobis miRma mdgomi Sedegisadmi subieqtu-
ri damokidebulebis mixedviT ganisazRvreba ganzraxvis Sinaar-
si mizniT dafuZnebul deliqtebSi, sadac qmedebis subieqturi
Semadgenloba sWarbobs obieqturs, magram 3311-e muxliT gaTval-
iswinebuli danaSauli ar aris mizniT dafuZnebuli deliqti,
amdenad ganzraxvis Sinaarsi am danaSaulTan mimarTebiT mxolod
im niSnebisadmi damokidebulebiT unda ganisazRvros, romelic
qmedebis obieqturi Semadgenlobis farglebSia da mas ar scdeba.
vinaidan terorizmis dafinansebis Semadgenlobis gansaxorciele-
blad aucilebeli ar aris, rom dafinansebulma teroristma an
teroristulma organizaciam realurad raime danaSauli ganax-
orcielon da mavne Sedegi gamoiwvion, am danaSaulSi ganzraxvis

ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g, (red.), sisxlis samarTlis kerZo


400

nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 182.

134
formac ar unda dadgindes terorizmis damfinansebeli piris im
Sedegisadmi damokidebulebiT, romlis ganxorcieleba Sesabamisi
qmedebis obieqturi Semadgenlobis gansaxorcieleblad aucile-
beli ar aris. ganzraxvis forma dgindeba mxolod im Sedegisadmi
damokidebulebiT, romelic qmedebis sakanonmdeblo Semadgenlo-
bis niSania. marTalia, qmedebis sakanonmdeblo Semadgenlobas
hqvia `terorizmis dafinanseba~, magram es ar gulisxmobs imas,
rom aRniSnuli qmedebis Semad­ genloba aucileblad moiTxovdes
teroristuli aqtis ganxor­ cielebas dafinansebuli teroristis
Tu teroristuli organizaciis mxridan. Tu ssk-is 3311-e muxliT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis aucilebeli niSani
iqneboda dafinan­sebuli teroristis/teroristuli organizaciis
mier maTTvis Segrovebuli an gadacemuli finansebis gamoyenebiT
konkretul danaSaulebriv qmedebaTa ganxorcieleba, maSin Ses-
aZlebeli iqneboda aRniSnuli qmedebis Semadgenlobis ganxor-
cielebisas eventualuri ganzraxviT piris moqmedebaze saubari.
sabWour iuridiul literaturaSi gamoiTqva Sexeduleba, rom
abstraqtul safrTxis deliqtebSi pirdapiri da eventualuri
ganzrxvis gamijvna SeuZlebeli da zedmetia. g. zlobinis da b.
nikiforovis SexedulebiT, formalur deliqtebSi sakmarisia imis
gacnobiereba, rom ganxorcielebuli qmedeba nebadarTuli ar
aris. maTi azriT, saWiro ar aris imis dadgenac, surda Tu ara
moqmed pirs is, rac ganaxorciela. warmodgenili TvalsazrisiT,
aseT SemTxvevebSi survilis dadgena miuTiTebs formalur deli-
qtebSi eventualuri ganzraxvis usicocxlo da gamousadegari
konstruqciis agebaze.401 aRniSnuli mosazreba sworad gaakritika
m. ugrexeliZem. vinaidan ar SeiZleba arsebobdes deliqtis iseTi
tipi, `romlis subieqturi mxare arc pirdapir da arc eventua-
lur ganzraxvaSi ar gamoixateba~.402
rodesac abstraqtuli safrTxis deliqtebSi eventualuri gan-
zraxvis SesaZleblobis sakiTxze vmsjelobT, aucileblad unda
gaviTvaliswinoT erTi momenti: abstraqtuli safrTxis deliq­
tebSi qmedebisgan abstraqtuli safrTxis droiT da sivrciT
gamijvna ramdenadaa SesaZlebeli? Tu Cven mxars davuWerT gaba-
tonebul azrs, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebi-
sgan abstraqtuli safrTxis gamoyofa SeuZlebelia da abstraq-
tuli safrTxe mxolod qmedebis Tvisebaa, im daskvnamde mivalT
aucileblad, rom iribi ganzraxva abstraqtuli safrTxis mimarT
SeuZlebelia arsebobdes da Tu pirs qmedebis ganxorcieleba
surs, abstraqtuli safrTxis Seqmnac surs da qmedebis Camdeni
ar SeiZleba imas uSvebdes, rom qmedeba dakargavs saSiS xasiaTs.
Tu mxars davuWerT germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi
gamoTqmul mosazrebas, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
qmedebis da abstraqtuli safrTxis droiT da sivrciT gami-

ix. Злобин Г.А., Никифоров Б.С., Умысел и его формы, М., 1972, с. 215-216.
401

ix. ugrexeliZe m., iqve, gv. 14.


402

135
jvna SeiZleba,403 kiTxvis niSnis qveS dadgeba debuleba, romlis
mixedviTac iribi ganzraxviT abstraqtuli safrTxis deliqtis
ganxorcieleba SeuZlebelia. ramdenadac abstraqtuli safrTxe
SeiZleba droiT da sivrciT gaimijnos qmedebisgan, damnaSavec
SeiZleba uSvebdes imas, rom garkveuli drois Semdeg, garkveul
adgilas gansazRvrul ZalTa winaaRmdegobis Sedegad qmedebas
SeiZleba ar mohyves abstraqtuli safrTxis Seqmna.

3. alternatiuli ganzraxva da
safrTxis deliqtebi

sisxlis samarTlis mecnierebaSi metad sakamaTod iTvleba


al­ter­natiuli ganzraxviT ganxorcielebuli qmedebis kvalifi­
kaciasTan dakavSirebuli sakiTxebi. alternatiuli ganzraxva
gulisxmobs iseT ganzraxvas, romelic erTdroulad sxvadasxva
qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebas moicavs, romelTaganac
mxolod erT-erTi SeiZleba ganxorcieldes. orive qmedebis Semad-
genlobis erTad ganxorcielebas damnaSave SesaZleblad ar miiC-
nevs. aseT SemTxvevaSi xelyofili samarTlebrivi sikeTis mimarT
damnaSavis damokidebuleba ganzraxia.404
alternatiuli ganzraxvis sami saxe arsebobs: 1) roca damna-
Save uSvebs sxvadasxva samarTlebrivi sikeTidan (janmrTeloba
an sicocxle) erT-erTis xelyofas da samarTlebrivi sikeTis
matarebeli erTidaigive piria. damnaSave isvris adamianis mimar­
TulebiT da misTvis sul erTia es adamiani mokvdeba Tu janmr-
Teloba dauziandeba; 2) damnaSave uSvebs erTsadaimave ierarqiul
safexurze myofi samarTlebrivi sikeTis (magaliTad, sicocxle)
matarebeli ori an meti matareblidan erT-erTis dazianebas. dam-
naSaves samarTlebrivi sikeTis mxolod erTi matareblis xelyo-
fa SeuZlia da damnaSavisTvis sul erTia, ro­ mels daazianebs.
kerZod, damnaSave isvris ori adamianis mimarTulebiT da misTvis
sul erTia, romeli mokvdeba; 3) damnaSave uSvebs ori an meti
sxvadasxva ierarqiul safexurze myofi samarTlebrivi sikeTis
dazianebis SesaZleblobas, magram qmedebis obieqti ar aris erTi-
daigive. qmedebas mxolod erTi samarTlebrivi sikeTis xelyofa
SeuZlia. magaliTad, damnaSave isvris cxenze amxedrebuli kacis
mimarTulebiT da uSvebs imas, rom tyvia an cxens moxvdeba an
cxenze amxedrebul mamakacs.405
iuridiul literaturaSi davas iwvevs sakiTxi imis Sesaxeb, Tu
rogor unda dakvalificirdes alternatiuli ganzraxvis dros
qmedeba ara xelyofili, aramed gadarCenili sikeTis mimarT, ro-

403
ix. Heinrich B., Der Erfolgsort beim abstrakten Gefährdungsdelikt, GA 1999, S. 79; Martin J.,
Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträchtigungen, Zugleich ein Beitrag zur Gefährdungsdog-
matik und zum Umweltvölkerrecht, Freiburg, 1989, S. 85.
404
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., S. 117, Rn. 292.
405
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli,
Tb., 2014, gv. 104.

136
melic ar dazianebula, magram, romelsac dazianebis safrTxe
Seeqmna?
magaliTad, „a~-m cecxli gaxsna „b~-s sacxovrebeli saxlis
mimarTulebiT. „a~-m icis, rom „b~-s saxlSi imyofeba rogorc „b~,
aseve misi coli „g~. damnaSave uSvebs imis SesaZleblobas, rom
mis moqmedebas SeiZleba Sedegad mohyves erT-erTi adamianis si-
cocxlis mospoba, mas ar surs orives mokvla, damnaSaves surs
mxolod erTi adamianis sicocxlis mospoba.
Tu damnaSavis moqmedebas Sedegad mohyveba erTi adamianis
sicocxlis mospoba, xolo meore adamiani sikvdils SemTxveviT
gadaurCeba da damnaSaves gacnobierebuli hqonda gadarCenili
adamianis gardacvalebis realuri SesaZlebloba, qmedeba unda
dakvalificirdes rogorc erTi adamianis sicocxlis mospoba
meore adamianis sicocxlisTvis safrTxis SeqmnasTan erTob­
liobaSi (vinaidan saxezea eventualuri ganzraxva). Tu Cven vi-
tyodiT, rom am SemTxvevaSi qmedeba unda dakvalificirdes mx-
olod damTavrebuli mkvlelobis muxliT safrTxis deliqtTan
erTobliobis gareSe, Secdomas davuSvebdiT, vinaidan, damnaSavis
moqmedebiT realuri safrTxe Seeqmna im adamianis sicocxlesac,
romelic sikvdils SemTxveviT gadaurCa. damnaSave iseve uSvebda
gadarCenili adamianis sikvdilis SesaZleblobas, rogorc im ada-
mianisas, romelic gardaicvala. gansxvaveba am SemTxvevaSi sur-
vilSia. damnaSaves surs erTi konkretuli adamianis sico­ cxlis
mospoba, xolo meoris sicocxlis mospobas mxolod SesaZleblad
miiCnevs, magram igi ar surs. e. i. erTi adamianis sicocxlis mo-
spobasTan mimarTebiT damnaSave pirdapiri ganzraxviT moqmedebs,
xolo meoresTan dakavSirebiT eventualuri ganzraxviT.
maSin, roca alternatiuli ganzraxviT ganxorcielebul qmede-
bas mxolod erTi adamianis sicocxlis mospoba mohyveba, qmedebis
mxolod damTavrebuli mkvlelobis muxliT kvalifi­ kaciiT dair-
Rveoda Tanasworuflebianobis fuZemdebluri principi. aRniSnu-
li principiT erTnairadaa daculi yvela adamianis sicocxle,
rogorc gardacvlili, ise sikvdils SemTxveviT gadarCenili ada-
mianis sicocxle. aseve gasaTvaliswinebelia konkretuli samar-
Tlebrivi sikeTis damcveli normis mizani. Tu Cven gaviziareb-
diT eventualuri ganzraxviT mcdelobis SesaZ­ leblobis ideas,
safrTxis Semqmneli deliqtis muxliT qmedebis kvalifikaciis
nacvlad, qmedeba gadarCenil adamianTan mimarTebiT SegveZlo
mkvlelobis mcdelobiTac dagvekvalificirebina.
ramdenadac alternatiuli ganzraxvis dros SesaZlebelia
erTdroulad warmodgenili iyos rogorc pirdapiri, ise eventua-
luri ganzraxva406, Tu qmedebas mxolod erTi adamianis sicocx-
lis mospoba mohyva, qmedebis sworad Sesafaseblad saWiroa imis
gaTvaliswineba, Tu romeli adamianis sicocxlis mospobasTan da-
kavSirebiT gaaCnda damnaSaves pirdapiri ganzraxva da romelTan

ix. Jescheck H.H, Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 304; Roxin C.,
406

Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 479, § 12 Rn. 92, 94.

137
dakavSirebiT eventualuri ganzraxva. Tu is adamiani gardaicva-
la, romlis mimarTac damnaSaves eventualuri ganzraxva hqonda,
xolo is adamiani, romelTan dakavSirebiTac pirdapiri ganzraxva
gaaCnda, gadarCa, qmedeba unda dakvalificirdes rogorc eventua­
luri ganzraxviT Cadenili ganzrax mkvleloba mkvlelobis mcd-
elobasTan erTad.
mecnierTa nawili miiCnevs, rom alternatiuli ganzraxva even-
tualuri ganzraxvis sferoa, vinaidan damnaSaves surs erT-er-
Ti adamianis mokvla, magram ar aris darwmunebuli konkretuli
adamianis mokvlaSi da is ori adamianidan nebismieri erTis si-
cocxlis mospobas misaRebad miiCnevs.407 marTalia alternatiuli
ganzraxvis dros warmodgenili SeiZleba iyos eventualuri gan-
zraxva, magram es ar gamoricxavs pirdapiri ganzraxvis arsebo-
bas.408 alternatiuli ganzraxva gulisxmobs alternativas „an~-
„an~. es imas niSnavs, rom damnaSave uSvebs erT-erTi Sedegis da
ara orive Sedegis erTdroulad dadgomas.409 magram, pirdapiri
ganzraxva SesaZlebelia arsebobdes maSin, roca garkveuli Sede-
gis dadgomis gardauvalobas ar acnobierebs damnaSave, Tumca
surs, rom Sedegi dadges da am Sedegis dadgomas ar gamoricx-
avs (uSvebs). Tu pirdapiri ganzraxvisTvis Sedegis dadgomisadmi
nebelobiT damokidebulebas araviTari mniSvneloba ar eqneboda
da yovelTvis saWiro iqneboda Sedegis dadgomis gardauvalo-
bis gacnobiereba, alternatiuli ganzraxva yovelTvis arapirda-
pir ganzraxvas gautoldeboda. magram, raki pirdapiri ganzraxva
garkveuli Sedegis dadgomis gardauvalobis gacnobierebis gar-
eSec Sedegis gamowvevis survilis SemTxvevaSi SesaZlebelia, al-
ternatiuli ganzraxva tovebs adgils pirdapiri ganzraxvisTvis
da mas ar gamoricxavs.
rogor unda dakvalificirdes damnaSavis mier alternatiuli
ganzraxviT ganxorcielebuli qmedeba, maSin, roca qmedebas Sede-
gad ori adamianis sicocxlis mospoba mohyveba? Tu damnaSave
moqmedebs alternatiuli ganzraxviT, varaudobs, rom mis moq-
medebas-tyviis srolas, Sedegad mohyveba „a~-s an „b~-s gardacva-
leba da sinamdvileSi ki damnaSavis moqmedebas nacvlad erTisa
(mag. a-s an b-s) Sedegad orive adamianis gardacvaleba mohyveba,
qmedeba orive SedegTan mimarTebaSi ganzraxia.410

407
alternatiuli ganzraxvis dros gadarCenili samarTlebrivi sikeTis
mimarT damnaSave eventualuri ganzraxviT moqmedebs o. gamyreliZis Tvalsaz-
risiT. ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
me-2 gamocema, Tb., 2008, gv. 106, 26-e sqolio. analogiuri pozicia aseve ix. tyeSeliaZe
g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZ-
Rvanelo, Tb., 2007, gv. 134-135.
408
alternatiuli ganzraxvis dayofas pirdapir da arapirdapir ganzraxvad
SesaZleblad Tvlis aseve T. ebraliZe. ix. ebraliZe T., wignSi: sisxlis samarTlis
sasamarTlo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 107.
409
ix. Rengier R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 110.
410
alternatiuli ganzraxviT ganxorcielebuli qmedebiT ori an meti Sedegis
gamowvevasTan dakavSirebiT analogiur mosazrebas aviTarebs k. roqsinic, magram
mas sxva magaliTi mohyavs. magaliTad, borotmoqmedma ganizraxa Tavisi mezoblis

138
sakamaTod SeiZleba CaiTvalos is Sexeduleba, romelic qmedebas
akvalificirebs aseT SemTxvevaSi ganzrax mkvlelobisa da gaufrTx-
ileblobiT sicocxlis mospobis erTobliobiT.411rogor SeiZleba
rom moqmedeba erT-erTi Sedegis mimarT gaufr­TxileblobiT ganx-
orcielebul moqmedebad dakvalifi­ cirdes? gaufrTxilebloba
xom imas gulisxmobs, rom damnaSaves Sedegis dadgoma ar surs da
darwmunebulia kidec am Sedegis Tavidan acilebaSi. Tu erT-erTi
adamianis gardacvalebas damnaSave uSvebs, SeuZlebelia, rom igi
amavdroulad darwmu­nebulic iyos am Sedegis Tavidan acilebaSi?
marTalia, damnaSavis survili mxolod erTi adamianis sicocxlis
mospobas moicavs, Tumca ar aris darwmunebuli, romeli adamianis
sicocx­ lis mospoba dadgeba Sedegad, rac gaufrTxileblobisT-
vis, kerZod ki, TviT­
imedovnebisTvis aris damaxasiaTebeli. ramde-
nadac arapirdapiri ganzraxvisTvis ar aris saWiro Sedegis dad-
gomis survili da sakmarisia Sedegis dadgomis SesaZleblobis
gacnobiereba, qmedeba, zemoT warmodgenili kazusis mixedviT, Sei-
Zleba dakvalificirdes rogorc eventualuri ganzraxviT ganxor-
cielebuli mkvleloba.
eventualuri ganzraxviT qmedebis ganxorcielebisas Tu qmede-
bas ori adamianis sicocxlis mospoba mohyva, qmedebis kvalifi-
kacia ganzrax mkvlelobis da gaufrTxileblobiT sicocxlis
mospobis erTobliobiT imitom aris gaumarTlebeli, rom Tu Cven
am mosazrebas gaviziarebT, qmedeba mxolod erTi adamianis mkvl-
elobis muxliT unda davakvalificiroT maSin, roca alternati-
uli ganzraxviT ganxorcielebul qmedebas mxolod erTi adamia-
nis sicocxlis mospoba mohyva, rac ar iqneboda swori.
Tu ori Sedegis dadgomis SemTxvevaSi davuSvebT erTi Sede-
gis mimarT ganzraxvas, xolo meoris mimarT gaufrTxileblobas,
analogiurad unda gadavwyvitoT sakiTxi maSinac, roca damnaSav-
is moqmedebas mxolod erTi Sedegi mohyveba da ganxorcielebuli
qmedeba unda davakvalificiroT mxolod rogorc damTavrebuli
ganzraxi danaSauli. xolo gadarCenili sikeTis mimarT unda
gavaTavisufloT damnaSave mcdelobisTvis pasuxismgeblobisagan,
vinaidan gaufrTxileblobiT mcdeloba SeuZlebelia. magram, ma-
Sin, roca sakiTxi Tanabari Rirebulebis sikeTeebs exeba, sakiTx-
is amgvari gadawyveta miuRebelia. gadarCenili samarTlebrivi
sikeTis mimarT qmedeba, mosalodneli Sedegisadmi subieqturi
damokidebulebis gaTvaliswinebiT, safrTxis Semqmnel deliqtad
an danaSaulis mcdelobad unda dakvalificirdes. moyvanili msj-

saxlis fanjris SuSis Camtvreva da igi seriozulad uSvebs imis SesaZleblobas,


rom misi mezobeli SeiZleba im dros im oTaxSi iyos. Tumca, mas mezoblis mokv-
lis an janmrTelobis dazianebis mizani ar amoZravebs. Tu SuSis Camtvrevas me-
zoblis janmrTelobis dazianeba mohyva, qmedeba unda dakvalificirdes danaSaul-
Ta erTobliobis wesiT, rogorc sxvisi nivTis ganzrax dazianeba janmrTelobis
(eventualuri) ganzrax dazianebasTan erTad. ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München,
2006, S. 479, §12 Rn. 92.
411
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, mecxre ga-
mocema, Tb., 2013, gv. 147; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
moZRvreba, Tb., 2011, gv. 313.

139
elobis Semdeg Cndeba kiTxva: Tu ori Sedegis dadgomisas erTi
Sedegis mimarT gvaqvs ganzraxva, xolo meoris mimarT gaufrTx-
ilebloba, rogor SeiZleba es gaufrTxilebloba ganzraxvad
gadaiqces mxolod erTi Sedegis dadgomisas? an rogor SeiZleba
gaufrTxileblobad gadaiqces Sedegis dadgomis mere is, rac
Sedegis dadgomamde ganzraxvas warmoadgenda?
im SemTxvevaSi, roca samarTlebrivi sikeTeebi ar arian Tanabari
Rirebulebis da alternatiuli ganzraxviT ganxor­cielebul qmede-
bas mxolod erTi qmedebis Semadgenlobis ganxorcieleba mohyveba,
upiratesoba eniWeba ufro mniSvnelovan samarTlebriv sikeTes. Tu
damnaSavis moqmedebas Sedegad mohyva adamianis sicocxlis mospo-
ba, xolo naklebi Rirebulebis samarTlebrivi sikeTe (cxeni), rom-
lis xelyofis safrTxec arsebobda, gadarCa, qmedeba unda dakvali-
ficirdes, mxolod rogorc adamianis mkvleloba.412 xolo, maSin,
roca sawinaaRmdego suraTs miviRebT (cxenis sikvdili da adamianis
sicocxlis gadarCena) warmodgenili mosazrebiT, qmedeba unda Se-
fasdes rogorc sxvisi nivTis ganadgureba an dazianeba adamianis
sicocxlisTvis safrTxis Seqmnis SemadgenlobasTan an mkvlelo-
bis mcdelobasTan erTad. Tumca, aq mniSvnelovania gadarCenili
sikeTis xelyofis SesaZleblobisadmi damnaSavis damokidebulebis
gaTvaliswineba, vinaidan alternatiuli ganzraxva ganzraxvis orive
saxiT aris SesaZlebeli. gadarCenili ufro mniSvnelovani sikeTis
_ sicocxlis mimarT pirdapiri ganzraxviT Tu moqmedebda damnaSave,
qmedeba mkvlelobis mcdelobadac dakvalificirdeba, xolo evetu-
aluri ganzraxviT moqmedebisas, sicocxlisTvis safrTxis Semqmnel
deliqtad. magram, is avtorebi, romlebic eventualuri ganzraxviT
mcdelobas SesaZleblad miiCneven, ukanasknel SemTxvevaSi, qmedebas
sxvisi nivTis dazianebasTan erTad mkvlelobis mcdelobad afase-
ben413.

4. TviTimedovneba safrTxis deliqtebSi

mas Semdeg, rac gavarkvieT ganzraxvis sakiTxi, mizanSewonilia


ganxilul iqnes gaufrTxileblobis problema safrTxis deli-
qtebTan mimarTebiT. safrTxis Semqmneli deliqtebi SeiZleba ganx-
orcieldes rogorc ganzrax, ise ganuzraxvelad. saqarTvelos
ssk-i pasuxismgeblobas iTvaliswinebs ganuzraxvelad safrTxis
deliqtebis ganxorcielebisTvis. Tumca, saintereso isaa, aris Tu
ara SesaZlebeli ganuzraxvelobis orive saxiT konkretuli da
abstraqtuli safrTxis deliqtebis ganxorcieleba.
gaufrTxileblobis ori saxe arsebobs: TviTimedovneba da
daudevroba. ssk-is me-10 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, `qmedeba
TviTimedovnebiTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli hqonda

412
sakiTxisadmi analogiuri midgoma aseve ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München,
2006, S. 480, §12 Rn. 94; Heinrich B., Strafrecht, AT I, 2. Aufl., S. 111-112.
413
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 147.

140
windaxedulobis normiT akrZaluli qmedeba, iTvaliswinebda mar-
TlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas, magram us-
afuZvlod imedovnebda, rom am Sedegs Tavidan aicilebda~. Tvi-
Timedovnebis dros damnaSaves gacnobierebuli aqvs, rom qmedeba,
romelsac Cadis akrZalulia, Tumca imedovnebs Sedegis Tavidan
acilebas. amitom mas „Segnebul anu gacnobierebul gaufrTxile-
blobasac~ uwodeben.414
TviTimedovnebis dros damnaSave darwmunebulia, rom dana­
Saulebriv Sedegs Tavidan aicilebs, rac konkretuli safrTx-
is deliqtebSi gulisxmobs imas, rom damnaSave darwmunebulia
konkretuli safrTxis, rogorc garkveuli Sedegis, Tavidan ac-
ilebaSi. rogorc m. ugrexeliZe aRniSnavs `subieqti SeiZleba
iTvaliswinebdes, rom realur safrTxes qmnis Tavisi qmedebiT,
magram qarafSutulad iyos darwmunebuli, rom mocemul konkret-
ul SemTxvevaSi arsebobs mopirispire, gamaneitralebeli Zalebi,
romlebic xels SeuSlian safrTxis warmoSobas~.415 saqarTvelos
moqmed sisxlis samarTlis kodeqsSi uxvad moipoveba konkretu-
li safrTxis deliqtebi, romlebic gaufrTxileblobiT SeiZleba
ganxorcieldes. magaliTad, saqarTvelos ssk-is 131-e muxlis me-3
nawiliT gaTvaliswinebuli konkretuli safrTxis deliqti (sx-
visTvis Sidsis gaufrTxileblobiT Seyra profesiuli movaleo-
bis Sesrulebisas).
m. ugrexeliZe sworad aRniSnavs, rom gaufrTxileblobis Si-
naarsi yvelaze srulad Sedegian deliqtebSia warmodgenili,
xolo SedeggareSe anu formalur deliqtebSi, piriqiT, viwrod.
erTi SexedviT, gaufrTxileblobis sakanonmdeblo gansazRvrebis
gaTvaliswinebiT, formalur SemadgenlobebSi gaufrTxileblobis
konstruqciis agebis SesaZlebloba saeWvoa, vinaidan formal-
ur deliqtebSi arc samarTlebrivi sikeTis xelyofa da arc
konkre­tuli safrTxis Seqmna saWiro ar aris, xolo gaufrTxile-
blobis sakanonmdeblo definiciaSi aqcenti swored Sedegisadmi
damoki­debulebazea gakeTebuli.416 Tumca, unda iTqvas, rom arse-
bobs abstraqtuli safrTxis deliqtebi, romelTa ganxorcieleba
ganuzraxvelad xdeba. amitom, sisxlis samarTlis literaturaSi
gamoiTqva Sexeduleba, rom gaufrTxileblobis cnebis Camoya­
libebis dros mxolod Sedegisadmi damokidebulebis xazgasma,
kanonis xarvezia. aRniSnuli Sexeduleba ar aris gasaziare-
beli, vinaidan danaSaulis yvelaze srulyofili forma Sede-
giani deliqtia da amitom miuTiTa kanonmdebelma danaSaulebrivi
Sedegisadmi damokidebulebaze gaufrTxileblobis definiciis
Camoyalibebisas. gaufrTxileblobiT ara mxolod Sedegiani, ar-
amed uSedego danaSaulis ganxorcielebac rom SesaZlebelia,
amaze moqmedi sisxlis samarTlis kodeqsi miuTiTebs, romelSic,
marTalia, bevri ara, magram mcire moculobiT mainc, vxvdebiT

414
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 554.
415
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 24.
416
ix. Угрехелидзе М., Проблема неосторожной вины в уголовном праве, Тб., 1976, с. 99-100.

141
iseT formalur deliqtebs, romlebic mxolod ganuzraxvelad
SeiZleba ganxorcieldes. deliqtebis sxvadasxva saxe arsebobs
da kanonmdebeli gaufrTxileblobis definiciis Camoyalibebisas
yvela tipis deliqtze ver miuTiTebda da sakanonmdeblo gansaz-
Rvrebas TiToeul maTgans ver moargebda. amitom, kanon­ mdebelma
gaufrTxileblobis cnebis Camoyalibebisas miuTiTa deliqtebi-
dan yvelaze srulyofil saxeze.
Tanamedrove sisxlis samarTlis literaturaSi davas ar iwvevs
is, SeiZleba Tu ara gaufrTxileblobas adgili hqondes Sedeg­
gareSe deliqtebSi. ufro metad azrTa sxvaoba sufevs imasTan
dakavSirebiT, aris Tu ara SesaZlebeli formaluri deliqtebis
ganxorcieleba rogorc daudevrobiT, ise TviT­imedovnebiT.
m. ugrexeliZis TvalsazrisiT, konkretuli safrTxis deli-
qtebisagan gansxvavebiT, abstraqtuli safrTxis deliqtebSi Tvi-
Timedovneba ar SeiZleba iyos warmodgenili. misi SexedulebiT,
qmedebis sazogadoebrivi saSiSroeba abstraqtul safrTxis del-
iqtebSi gvevlineba mis imanentur Tvisebad da amitom misi Seg-
neba ar tovebs adgils raime varaudisTvis, rom garkveul gare-
moebaTa arsebobisas (romlebzedac SeiZleboda imedis damyareba
Sedegian SemadgenlobebSi), qmedebis faqtobrivi mxare, raRac
momentSi, dahkargavs Tavis socialur Tvisebas.417 magram, aRniS-
nuli debuleba abstraqtuli safrTxis deliqtebSi eventualuri
ganzraxvis SeuZleblobis ideis msgavsad SeiZleba sakamaTodac
miviCnioT, Tu gaviziarebT im azrs, rom abstraqtuli safrTxis
deliqtebSi qmedebis da abstraqtuli safrTxis droiT da sivr-
ciT gamijvna SesaZlebelia. garda amisa, arsebobs abstraqtuli
safrTxis deliqtebis gamorCeuli tipi, romelic abstraqtul-
konkretuli safrTxis deliqtebis saxelwodebiTaa cnobili da
am saxis abstraqtul safrTxis deliqtebSi, maTi Taviseburebi-
dan gamomdinare, SesaZlebelia TviTimedovnebaze saubari. magali-
Tad, saqarTvelos ssk-is 242-e muxliT gaTvaliswinebul abstraq-
tul-konkretul safrTxis deliqtSi. aRniSnuli muxliT isjeba
„afeTqebasaSiS sawarmoSi an saamqroSi sawarmooteqnikuri us-
afrTxoebis wesis darRveva, rasac gaufrTxi­ leblobiT SeeZlo
gamoewvia mZime Sedegi~. SeiZleba damnaSave acnobierebdes, rom
arRvevs sawarmooteqnikuri usafrTxoebis wesebs da Tan usafuZ-
vlod imedovnebdes, rom ganxorcielebuli qmedeba ar Seqmnis
mZime Sedegis gamowvevis SesaZleblobas. vinaidan, mZime Sedegis
dadgoma qmedebis Semadgenlobis miRma dgas da qmedebis Semad-
genlobis niSans mxolod mZime Sedegis dadgomis SesaZleblobis
Seqmna warmoa­dgens, TviTimedovneba swored Sedegis dadgomis
SesaZleb­ lobisadmi damokidebulebiT dgindeba. gaufrTxileblo-
ba, iseve rogorc ganzraxva, rogorc wesi, qmedebis Semadgenlobis
niSnebisadmi damokidebulebiT ganisazRv­ reba, amitom gaufrTxi­
lebloba im Sedegisadmi damokidebulebiT ver dadgindeba, rome­
lic qmedebis Semadgenlobis miRmaa.

ix. Угрехелидзе М., iqve, gv. 102; ugrexeliZe m., iqve, gv. 25.
417

142
ssk-is 242-e muxliT gaTvaliswinebul deliqtSi TviTi­medovnebas
SesaZleblad miiCnevs g. mamulaSvilic,418 magram, igi, Cvengan gan-
sxvavebiT, aRniSnul Semadgenlobas konkretuli safrTxis deli-
qtebs miakuTvnebs.419
klasikurisgan gansxvavebiT, abstraqtul-konkretuli safrTx-
is deliqtebSi TviTimedovnebis SesaZleblobis dasabuTeba gaci­
lebiT nakleb sirTules qmnis, vinaidan am saxis deliqtebi Sei-
caven konkretuli safrTxis deliqtebisTvis damaxasiaTebel niS-
nebs. kerZod, qmedebis SemadgenlobaSi mocemulia mZime Sedegis
dadgomis SesaZleblobaze miTiTeba.
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli TvalsazrisiT, maSin,
roca saubaria gaufrTxileblobaze ara Sedegian, aramed form-
alur (abstraqtuli safrTxis) deliqtebSi, unda gamoviyenoT
termini „gaucnobierebloba~ da ara „gauTvaliswinebloba~. vi-
naidan, termini „gaTvaliswineba~ gamoiyeneba mosalodnelTan, mo-
mavalTan dakavSirebiT, xolo „gacnobiereba~ ukve amJamindelTan
mimarTebiT. gaufrTxileblobiT formalur deliqtebSi adgili
aqvs ara im Sedegis gauTvaliswineblobas, romelic qmedebis
ganxorcielebas mohyveba, rac qmedebis ganxorcielebisas jer
kidev ar arsebobs da, am gagebiT, qmedebis ganxorcielebisas
momavlis kuTvnilebaa, aramed qmedebis socialuri saSiSroebis
gaucnobiereblobas, romlis gacnobierebac SeiZleboda.420 Tumca,
Tu gaviTvaliswinebT imas, rom zogjer abstraqtuli safrTxis
deliqtebSic aris SesaZlebeli qmedebis da qmedebiT Seqmnili
safrTxis erTmaneTisgan gamijvna rogorc droiT, ise sivrciT,421
SeiZleba saeWvoc gaxdes, Tu ramdenad marTebulia formalur
deliqtebTan dakavSirebiT gamoTqmuli mosazreba da aris Tu ara
yovelTvis termin „gaTvaliwinebaze~ uaris Tqma mizanSewonili
im abstraqtul safrTxesTan mimarTebiT, romlis Seqmnasac Sesa-
bamisi qmedebis ganxorcieleba droiT win uswrebs.

5. daudevroba safrTxis deliqtebSi

gaufrTxileblobis meore saxes warmoadgens daudevroba, ro-


melic saqarTelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-10 muxlis me-3
punqtSi Semdegnairadaa ganmartebuli: `qmedeba daudevrobiTaa Ca-
denili, Tu pirs gacnobierebuli ar hqonda windaxedulobis nor-
miT akrZaluli qmedeba, ar iTvaliswinebda marTlsawina­ aRmdego
Sedegis dadgomis SesaZleblobas, Tumca amis gaTvalis­ wineba mas
evaleboda da SeeZlo kidec~. daudevrobas sxvanairad `gaucno-
bierebel gaufrTxileblobasac~ uwodeben, ramdenadac, daudevro-
bis dros ar aris warmodgenili inteleqtualuri momenti-qmedebis

418
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 691.
419
ix. mamulaSvili g., iqve, gv. 690.
420
ix. Угрехелидзе М., iqve, gv. 102-103.
421
ix. II Tavi.

143
marTlwinaaRmdegobis gacno­ biereba, romelic TviTimedovnebisa
da ganzraxvisTvisaa damaxa­ siaTebeli. aqedan gamomdinare ar aris
aseve nebelobiTi momentic-survili Sedegis dadgomisa an safrTx-
is Seqmnisa. SeuZlebelia gsurdes is, rac ar ici.
araviTar problemas ar unda warmoadgendes imis dasabuTeba,
rom daudevroba konkretuli safrTxis deliqtebSi Teoriuladac
da praqtikuladac SesaZlebelia. rogorc zemoT iqna aRniSnuli,
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi icnobs konkretuli
safrTxis Semqmnel deliqtTa iseT Semadgenlobebs, romelTa
ganxorcieleba SesaZlebelia gaufrTxileblobis orive formiT,
rogorc TviTimedovnebis, ise daudevrobis (magaliTad, ssk-is 131-
e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli deliqti).
rac Seexeba daudevrobas abstraqtuli safrTxis deliqteb-
Si, qarTul iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom
abstraqtuli safrTxis deliqtebis mxolod ganzrax ganxor­
cielebaa SesaZlebeli da gamoricxulia daudevrobiT abstraq­
tuli safrTxis deliqtebis Cadenis SesaZlebloba.422
sabWour iuridiul literaturaSi araerTma avtorma marTebu­
lad dauWira mxari abstraqtuli safrTxis deliqtebSi daudev-
robis arsebobis sakiTxs.423
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi mocemulia abstraq­
tuli safrTxis deliqtebis Semadgenlobebi, romelTa ganxo­
rcieleba daudevrobiTac SeiZleba. kerZod, 241-e (atomuri ener-
getikis obieqtze usafrTxoebis wesis darRveva), 242-e (afeTqe-
basaSiS sawarmoSi an saamqroSi usafrTxoebis wesis darRveva),
245-e (birTvuli masalis, radiaqtiuri narCenis, radiaqtiuri niv-
Tierebis an maionebeli gamosxivebis sxva wyarosadmi mopyrobis
wesis darRveva) muxlebiT gaTvaliswinebuli deliqtebi.

6. Sejameba

konkretuli da abstraqtuli safrTxis deliqtebi SeiZleba ganx-


orcieldes ganzraxvis da ganuzraxvelobis orive saxiT. iuridi-
ul literaturaSi azrTa sxvaoba gamoiwvia abstraqtuli safrTx-
is deliqtebSi arapirdapiri ganzraxvisa da TviTime­dovnebis Sesa-
Zleblobam, magram winamdebare naSromSi warmod­genili debulebis
mixedviT abstraqtuli safrTxis deliqtebi SeiZleba ganxorciel-
des rogorc iribi ganzraxviT, ise TviTimedovnebiT.
naklebad problematuria arapirdapiri ganzraxviT da TviTim-
edovnebiT abstraqtul-konkretuli safrTxis deliqtebis ganxor-
cielebis SesaZleblobis dasabuTeba. rac Seexeba klasikur ab-
straqtuli safrTxis deliqtebs, aq eventualuri ganzraxvis da

422
ix. Todua n., safrTxis Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis mixedviT, “marTlmsajuleba da kanoni”, 2007, #2/3, gv. 154; mamu-
laSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni
I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 149.
423
ix. ugrexeliZe m., iqve, gv. 33-34.

144
TviTimedovnebis dadgenis SesaZleblobas iZleva is, rom zogierT
SemTxvevaSi SeiZleba qmedeba da abstraqtuli safrTxe droiT da
sivrciT erTmaneTisgan gaimijnos. Tu ar gaviziarebdiT am ukanask-
nel mosazrebas, imis dasabuTebac gagviWirdeboda, rom iribi gan-
zraxviT da TviTimedovnebiT abstraqtuli safrTxis deliqtebis
ganxorcieleba SeiZleba.

145
V. Tavi

samarTlebrivi sikeTis dacva, rogorc safrTxis


Semqmneli deliqtebis dasjadobis legitimaciis
safuZveli

1. samarTlebrivi sikeTis cneba

samarTlebrivi sikeTis arsebobis sakiTxi pirvelad me-19 sau-


kuneSi daisva. manamde danaSauli uflebis xelyofad mi­ iCneoda.424
cnobili germaneli mecnieri foierbaxi Tavis `uflebis xelyofis
TeoriaSi~ (Rechtsverletzungstheorie) danaSauls ganmartavs, rogorc
saxelmwifos mier uzrunvelyofili, sisxlis samarTlis kanoniT
garantirebul Tavisuflebis xelyofas da sxvaTa uflebebis wi-
naaRmdeg mimarTul qmedebas, romelsac sisxlis samarTlis kanoni
emuqreba. saxelmwifos mizania individualuri uflebebis dacva
da, Sesabamisad, sisxlis­ samarTlebrivi dasjadobis wanamZRvaria
am uflebaTa xelyofa. 425
moralisa da zneobis winaaRmdeg mimar-
Tuli deliqtebi individualuri uflebis xelyofas ar gulisxmo-
ben da amitom, foierbaxiseuli gagebiT, SeuZlebelia danaSaulad
maTi Sefaseba. aseTi deliqtebi unda dasjiliyo, rogorc polici-
uri samarTaldarRveva (Polizeiü­bertretungen).426
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi iTvaliswinebs iseT
danaSauls, rogoricaa „danaSauli sazogadoebrivi zneobis wi-
naaRmdeg~ (cxovelisadmi sastiki mopyroba, prostituciisTvis ad-
gilis gadacema, micvalebulisadmi upativcemuloba). danaSaulis
foierbaxiseuli ganmartebiT, aRniSnuli samarTaldarRveva ver
miiCneva danaSaulad, vinaidan, rogorc danaSaulebrivi qmedebis
saxelwodebac migviTiTebs, xelyofisgan dasacavi sikeTea sazoga-
doebrivi zneoba, morali, rac, bunebrivia, ar aris individualuri
sikeTe. aq saubaria sazogadoebaze da ara calkeul pirovnebaze,
rogorc sazogadoebis wevrze. garda „sazogadoebrivi zneobis
winaaRmdeg mimarTuli danaSaulisa~, sisxlis samarTlis kod-
eqsi iTvaliswinebs sxva saxis dana­ Saulebsac, romlebic aseve ar
aris mimarTuli individualuri samarTlebrivi sikeTis winaaRm-
deg. magaliTad, danaSauli saxelmwifos winaaRmdeg.
me-19 saukunis ocdaaTian wlebSi birnbaumma Camoayaliba samar-
Tlebrivi sikeTis dacvis moZRvreba, romlis Tanaxmad, danaSauli
xelyofs sikeTes, romelic adamians bunebisgan, sazogadoebisgan
da, upirveles yovlisa, pozitiursamarTlebrivi normebiT aqvs
miniWebuli.427 igi dacul sikeTes or kategoriad hyofda: „natu-
ralur~ da „socialur~ sikeTed. pirvels igi miakuTvnebda `bunebi-
sgan boZebul adamianebs~, xolo meores `adamianebs, rogorc maTi
sazogadoebrivi ganviTarebisa da samoqa­ laqo sazogadoebis re-
424
ix. Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 73.
425
ix. Swoboda S., Die Lehre Rechtsgut und ihre Alternativen, ZStW 2010, S. 26.
426
ix. Swoboda S., iqve, gv. 26.
427
ix. Haft F., iqve, gv. 73.

146
zultats~. daculi samarTlebrivi sikeTis orsaxovani dayofis
safuZvelze, birnbaumi axdenda danaSaulis klasifikacias, `bune-
briv~ da `socialur~ danaSaulebad, romelic mimarTulia koleq-
tivis da individebis winaaRmdeg. igi ar gamoricxavda amoraluri
da antireligiuri qmedebis dasjadobis SesaZleblobas.428
me-19 saukunis miwuruls da me-20 saukunis dasawyisSi birn-
baumis moZRvrebam ganviTareba hpova. listma danaSauli ganmarta
rogorc samarTlebrivad daculi interesebis xelyofa.429 listis
Sexeduleba efuZneboda rudolf fon ieringis swavlebas, romlis
mixedviT mizani aris yvela samarTlis „Semqmneli~ (Semoqmedi).430
nebismierma samarTlebrivma normam unda daadasturos misi mizan-
Sewoniloba gansazRvruli subieqte­ bisTvis, subieqturi intere-
sebis matareblebisTvis. am interesebis, samarTlebrivi sikeTis
matarebelSi ieringi gulisxmobs ara mxolod individebs, aramed
koleqtiur sazogadoebas da saxelmwifosac. saxelmwifo da in-
dividi ar upirispirdebian erTmaneTs da ar arian gaucxoebuli,
aramed arsebobs aseTi gamonaTqvamic: „saxelmwifo Tavad aris
calkeul adamianTa erToba~.431 am SemTxvevaSi igulisxmeba is, rom
saxelmwifo samarTlebriv sazogadoebaSi TiToeuli moqalaqis,
da ara sazogadoebis garkveuli fenis, interesebis damcvelad
gvevlineba.
hasemeri samarTlebriv sikeTed miiCnevs im adamianur intere-
sebs, romlebic sisxlissamarTlebriv dacvas saWiroebs.432 misi
TvalsazrisiT, sisxlis samarTlis legitimaciisTvis sakmarisi
ar aris interesis mxolod socialurad dasabuTebuli, maSasa-
dame, araindividualuri mniSvneloba.433 amave TvalTaxedviT, uni-
versaluri samarTlebrivi sikeTis sisxlissamarTlebrivi dacva
moiTxovs, individualuri interesebidan gamomdinareobdes, rom
qmedeba dasjis Rirsia. garemos dazianebis, garemosTvis safrTxis
Seqmnis dasjadoba efuZneba ara garemos, rogorc sazogadoebrivi
sikeTis dacvis aucileblobas, aramed im ideas, rom jansaRi
garemo, rogorc „adamianuri cxovrebis pirobebis ansambli~ („En-
semble der menschlichen Lebensbedingungen~) individualuri-cxovrebisT-
vis mniSvnelovani interesebis ganxorcielebas emsa­xureba.434
hasemeri individualur interesebs wina planze ayenebs, vidre
sazogadoebriv an saxelmwifo interesebs. samarTlebriv sikeTeze
misi moZRvrebis mTavari qvakuTxedi swored adamiani, adamianuri
interesebia. am mxriv sayuradReboa qarTuli sisxlis samarTlis
kodeqsi, romlis kerZo nawili, gansxvavebiT 1960 wlis qarTuli
sabWouri sisxlis samarTlis kodeqsisgan, swored adamianis wi-
naaRmdeg mimarTuli danaSaulebiT iwyeba. amiT yvelaferia naTq-

428
ix. Swoboda S., iqve, gv. 27.
429
ix. Haft F., iqve, gv. 73.
430
ix. Röhl K., Röhl H., Allgemeine Rechtslehre, Ein Lehrbuch, 3. Aufl., Köln. München, 2008, S. 357.
431
ix. Swoboda S.,iqve , gv. 31.
432
ix. Hassemer,Neumann., in: NK, Band 1, 2. Aufl., 2005, S. 107, §1. Rn. 144.
433
ix. Hassemer,Neumann., iqve, gv. 106, §1. Rn. 137.
434
ix. Hassemer,Neumann., iqve, gv. 106, §1. Rn. 135.

147
vami. qarTvelma kanonmdebelma wina planze daayena adamianis
interesebi. magram, amasTan erTad, isic unda iqnes gaTvalis­
winebuli, rom zogjer wina planze saxelmwifo interesebi dgeba.
SeiZleba es qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawili-
dan mkafiod ar ikveTeba, magram amaze metyvelebs Semdegi gare-
moebebi: adamians, marTalia, gmiroba da sxvisTvis Tavis gawirva
ar moeTxoveba, magram SeiZleba profesiidan an sxva faqtoridan
gamomdinare, evalebodes safrTxis Tavis Tavze miReba. jaris-
kaci, roca brZolis velze mtris Tavdasxmas igeriebs da amiT
saxelmwifo interesebs icavs, ar aris uflebamosili uari Tqvas
im safrTxis miRebaze, romelic mas piradad emuqreba. igive iTq-
mis policielzec, roca igi wesrigs, maSasadame, sazogadoebriv
interesebs icavs. policieli ara mxolod uflebamosili, aramed
valdebulic aris, daicvas wesrigi da saWiroebis SemTxvevaSi
Seebas marTlsawinaaRmdego qmedebis Camdens. policiels da ja-
riskacs maTTvis dakisrebuli movaleobis Sesruleba sakuTari
sicocxlisTvis safrTxis Seqmnis fasad ujdebaT, rac arc Tu
iSviaTad sicocxlis mospobiTac sruldeba. amitom, zogjer rTu-
lic SeiZleba iyos gadaWriT pasuxis gacema kiTxvaze, ra ufro
prioritetulia: adamianuri (individualuri), sazoga­ doebrivi Tu
saexelmwifo interesebi?
aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT metad sainteresoa b. zoiZis
Sexeduleba, romelic aRniSnavs, rom „samarTali individualuri
interesebis garSemo trialebs. es, cxadia, Cemi da Seni interesia.
rac Seexeba sazogadod Cvens interess, esec Cemi interesis gamov-
lenis saSualebaa. is arsebobs damoukideblad, magram arse­ bobs
ara TavisTavad, aramed CemTvis~.435
sisxlis samarTlis literaturaSi sadavoa sakiTxi imis Tao-
baze, Tu ras warmoadgens samarTlebrivi sikeTe. igi sxvadasxva-
nairad aris ganmartebuli: rogorc „Tavisuflebis da misi arse-
bobis pirobebis Sesaxeb samarTlebrivi qcevis wesis gansakuTreb-
uli gamoxatuleba~, „mdgomareoba, romlis xelyofa da dacvac
SesaZlebelia~, „samarTlebrivad, minimum, dacvis Rirsi sikeTe~,
„sisxlissamarTlebrivad daculi interesebi~, „gasulierebuli
idealuri Rirebuleba~, „socialuri wesrigis samarTlebrivad
daculi abstraqtuli Rirebuleba~,436 „idealuri socialuri
Rirebuleba~437 da a.S. miuxedavad samarTlebriv sikeTeze arsebul
azrTa sxvaobisa, erTsulovani damokidebuleba arsebobs imaze,
rom qmedebis Semadgenloba samarTlebrivi sikeTis mixedviT unda
ganimartos.438

ix. zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, Tb., 2013, gv.
435

116.
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Aufl., München, 2006, S. 14.
436

ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Auflage, Heidelberg, 2010, S.
437

3, § 1, Rn.8.
438
ix. Roxin C., iqve, gv. 14.

148
2. „danaSaulis obieqti~ Tu
„samarTlebrivi dacvis sikeTe~?

qarTul sisxlis samarTlis literaturaSi samarTlebrivi


sikeTis aRsaniSnavad dRemde gamoiyeneba termini „danaSaulis
obieqti~.439 gansxvavebuli mosazrebebia gamoTqmuli imasTan daka-
vSirebiT, Tu ra SeiZleba miCneul iqnes „danaSaulis obieqtad~.
mecnierTa nawili Tvlis, rom masSi igulisxmeba is sazogadoebri-
vi urTierTobebi, romelic zians ganicdis dana­Saulis Sedegad.440
qarTul sisxlis samarTlis literaturaSi „danaSaulis obi-
eqts~ yofen zogad, gvareobiT, saxeobiT da uSualo obieqtad.441
„danaSaulis zogad obieqtad~ g. tyeSeliaZe miiCnevs „sisxlis
samarTlis kanoniT dacul sazogadoebriv urTierTobebs, rome­
lTac xelyofs danaSaulebrivi qmedeba~.442 igi „danaSaulis zog-
adi obieqtis~ Semadgenel nawilad sTvlida ara mxolod sazoga-
doebriv urTierTobebs, aramed sisxlis samarTlis kanonsac.443
misi TvalsazrisiT, „danaSaulis obieqtis~ materia­ luri mxarea
sazogadoebrivi urTierTobebi, xolo formaluri ki, sisxlis
samarTlis kanoni. rodesac damnaSave Cadis danaSauls, ara mx-
olod azianebs sazogadoebriv urTierTobebs, aramed arRvevs
normis avtoritets da prestiJs.444
g. tyeSeliaZe akritikebda im avtorebs, romlebic „danaSaulis
obieqtad~ mxolod sazogadoebriv urTierTobebs ganixilavdnen.
magram, misi kritika ar iyo saTanadod argumentirebuli da ar
gaaCnda myari safuZveli. Tu sisxlis samarTlis norma icavs
sazogadoebriv urTierTobebs da am mizans emsaxureba, rogor
SeiZleba, rom igi (sisxlis samarTlis norma) Tavad iyos dac-
vis obieqti? sisxlis samarTlis norma aris saSualeba (da ara
mizani), romlis meSveobiTac SesaZlebelia samarTlebrivi sikeTis
dacva, magram, Tu Cven sisxlis samarTlis normas gamovacxadebT
dacvis obieqtad, erTmaneTSi avurevT mizans da saSualebas. sisx-
lis samarTlis normasa da am normiT dacul samarTlebriv sik-
eTes Soris iseTi urTierTdamokidebulebaa, rogorc mizansa da
saSualebas Soris.
danaSaulis gvareobiTi obieqti, qarTul sisxlis samarTlis
mecnierebaSi gabatonebuli mosazrebis mixedviT, aris „sisxlis
samarTlis kanoniT daculi is erTgvarovani an igiveobiTi sazoga-

439
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., moZRvreba danaSaulze, Tb., 1969, gv. 138; sur-
gulaZe l., sisxlis samarTali, danaSauli, Tb., 2005, gv. 81; xuroSvili g., wignSi:
naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo,
Tb., 2007, gv. 110; lekveiSvili m., mamulaSvili g., wignSi: sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 9.
440
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., moZRvreba danaSaulze, Tb., 1969, gv. 138; sur-
gulaZe l., sisxlis samarTali, danaSauli, Tb., 2005, gv. 81.
441
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 138-157; lekveiSvili m., mamulaSvili
g., sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 9.
442
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 149.
443
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 142-143.
444
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 144-145.

149
doebrivi urTierTobebi, romelTa winaaRmdegac mimarTulia da-
naSaulebrivi xelyofa~.445 gamoTqmuli Sexedulebis Sesabamisad,
gvareobiTi obieqti udevs safuZvlad sisxlis samarTlis kerZo
nawilis dayofas karebad. rac Seexeba saxeobiT obieqts, igi war-
moadgens monaTesave urTierTobaTa erTobliobas da saxeobiTi
obieqtis mixedviT iyofa kerZo nawili Tavebad.446 xolo „danaSau-
lis uSualo obieqts warmoadgens sisxlis samarTlis kanoniT
daculi konkretuli sazogadoebrivi urTierToba~.447
iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom zogierTi
danaSaulis ganxorcielebisas gvareobiTi da uSualo obieqti
emTxveva erTmaneTs. kerZod, iseT danaSaulebSi, rogoricaa: qur-
doba, Zarcva, TaRliToba. qoneba ar SeiZleba iyos xelyofis obi-
eqti imitom, rom sazogadoebrivi urTierToba SeiZleba arsebob-
des ara adamianebsa da nivTebs Soris, aramed adamianebs Soris.448
m. lekveiSvili aRniSnavs, rom danaSaulis uSualo obieqtis
gamovlenas xSirad aZnelebs is, rom danaSauli, rogorc wesi,
azianebs ara erT, aramed or an met obieqts erTdroulad. mag-
aliTad, yaCaRobis, gaupatiurebis, satransporto da sxva dana-
SaulTa ganxorcielebisas. aRniSnuli ki arc Tu iSviaTad sa-
samarTlo praqtikaSi qmedebis kvalifikaciasTan dakavSirebul
Secdomebs ganapirobebs.449 aRniSnul danaSaulebs „orobieqtian
danaSaulsac~ uwodeben, vinaidan danaSaulebrivi qmedeba dasax-
elebul SemTxvevebSi xelyofs ara erT, aramed or an met sik-
eTes. Tumca, am ori an meti samarTlebrivi sikeTidan wina planze
aris dayenebuli erTi konkretuli samarTlebrivi sikeTe. amis
gaTvaliswinebiT xdeba Sesabamisi qmedebis asaxva sisxlis samar-
Tlis kodeqsis kerZo nawilis ama Tu im TavSi. sisxlis samarT-
lis kodeqsis kerZo nawilSi Tavebi samarTlebrivi dacvis sik-
eTis mixedviTaa ganlagebuli. yaCaRoba imitom aris sakuTrebis
winaaRmdeg mimarTul danaSaulTa TavSi gaTvaliswinebuli, rom
sakuTreba, rogorc sikeTe, wina planzea wamoweuli. yaCaRoba
aseve safrTxis Semqmneli deliqtia, ramdenadac igi safrTxes
uqmnis adamianis sicocxles an janmrTelobas, magram yaCaRoba
imitom ki ar aris sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli danaSauli,
rom sakuTreba ufro mniSvnelovani sikeTea, vidre sicocxle
an janmrTe­ loba, aramed imitom, rom yaCaRobis dros damnaSavis
qmedeba sxvisi nivTis misakuTrebis mizniTaa warmarTuli. damna-
Saves sxvisi nivTis misakuTrebis mizani amoZravebs, rac ganapi-
robebs yaCaRobis kvalifikacias sakuTrebis winaaRmdeg mimarTul
danaSaulad.
g. xuroSvilma gaakritika mosazreba, romlis mixedviTac „da-

445
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 150.
446
ix. lekveiSvili m., mamulaSvili g., sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni
I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 9.
447
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., iqve, gv. 153.
448
ix. Леквеишвили М., Объект уголовно-прававой охраны и его значение для квалификации
преступлений, уголовно-правовые исследования, Тб., 1987, с. 96.
449
ix. Леквеишвили М., iqve, gv. 96.

150
naSaulis obieqtia~ sazogadoebrivi urTierTobani da aRiniSna,
rom „danaSaulis obieqtia~ ara sazogadoebrivi urTierToba, ar-
amed is sikeTe an interesi, romliTac piri monawileobs am
urTierTobaSi.450 aRniSnuli Sexeduleba marTebulad unda miviC-
nioT. danaSauli yovelTvis xelyofs konkretul sama­ rTlebriv
sikeTes. marTalia, danaSauli antisocialuri qmedebacaa da mas
vneba moaqvs sazogadoebisTvis, magram termini „sazogadoebrivi
urTierTobebi~ ar aris konkretuli Sinaarsis matarebeli da mas
araviTari praqtikuli daniSnuleba ar gaaCnia.
g. naWyebias TvalsazrisiT, „danaSaulis obieqtis~ nacv-
lad unda gamoviyenoT termini „sisxlissamarTlebrivi dacvis
obieqti~.451 misi SexedulebiT, danaSauli xelyofs sazogadoebriv
urTierTobebs, romelsac sisxlis samarTali icavs, magram „da-
naSaulis obieqtis~ da „sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtis~
cnebebi erTmaneTs gamoricxaven, ramdenadac erTmaneTs gamor-
icxavs garkveuli samarTlebrivi sikeTis sisxlis­ samarTlebrivi
dacva da misi danaSaulebrivi xelyofa. 452
aRniSnuli debuleba
ar aris dausabuTebeli. danaSauli marTlac uaryofaa imisa,
rac sisxlis samarTliT aris daculi. Tu sisxlis samarTlis
norma icavs garkveul samarTlebriv sikeTes, danaSauli, piriqiT,
am sikeTis xelyofas iwvevs. amitom, Tu romeli terminia swori
_ „danaSaulis obieqti~ Tu „sisxlissamarTlebrivi dacvis obi-
eqti~, damokidebulia imaze, Tu romeli poziciidan SevxedavT
samarTlebriv sikeTes: danaSaulis ganxorcielebis Semdeg, Tu da-
naSaulis ganxorcielebamde. danaSaulis ganxorcielebis Semdeg
SeiZleba visaubroT „danaSaulis obieqtze~, xolo danaSaulis
ganxorcielebamde „sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtze~.453 ma-
gram, danaSaulis ganxorcielebis Semdegac SeiZleba saubari
„sisxlis­ samarT­lebrivi dacvis obieqtze~, Tumca am SemTxveva-
Si mxedvelobaSi SeiZleba gvqondes ara samarTlebrivi sikeTe
konkretulad, aramed zogadad, rameTu danaSaulis (dasrule-
buli formiT) ganxor­ cielebis Semdeg aRar arsebobs dasacavi
samarTlebrivi sikeTe konkretuli saxiT da is ukve xelyofilia
anu dasacavic araferi darCa.
Ggarda zemoaRniSnulisa, unda iTqvas, rom termini „dan-
aSaulis obieqti~ da „sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqti~
ar aris zusti (konkretuli) Sinaarsis momcveli. danaSaulis
ganxor­ cielebis Sedegad SeiZleba xelyofili iqnes rogorc
konkretuli samarTlebrivi sikeTe, ise misi matarebelic. magali-
Tad, mkvelobis dros. danaSauli isec SeiZleba ganxorcieldes,
rom mxolod samarTlebrivi sikeTis xelyofa miviRoT Sedegad,

450
ix. xuroSvili g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis
zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 110.
451
ix. naWyebia g., “sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtis” cneba, “samarTali”,
1999, #6-7, gv. 84.
452
ix. naWyebia g., iqve, gv. 84.
453
ix. naWyebia g., qmedebis danaSaulad kvalifikaciis zogadi Teoriis Sesava-
li, sisxlis samarTlis mecnierebis cnebaTa sistemis aspeqtiT, Tb., 2000, gv. 111-112.

151
rac yovelTvis ar gulisxmobs am sikeTis matareblis xelyo-
fasac. kerZod, sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis
ganxorcielebisas (nivTis dazianeba-ssk-is 187-e mux.). sisxlis-
samarTlebrivad daculia rogorc konkretuli sikeTe (sicocx-
le, janmrTeloba, sakuTreba da a. S.), ise misi matarebelic.
samarTlebrivi sikeTis dacva swored misi matarebelis dacvis
mizans emsaxureba. magram, erTmaneTTan ar unda gavaigivoT samar-
Tlebrivi sikeTe da misi matarebeli (qmedebis obieqti).454 maSin,
roca vsargeblobT terminiT „danaSaulis obieqti~ mkafio ar
aris Tu ra igulisxmeba konkretulad. aRniSnuli termini ar
iZleva samarTlebrivi sikeTisa da qmedebis obieqtis diferen-
ciaciis saSualebas. ufro metic, is mecnierebi, romlebic „dana-
Saulis obieqtad~ sazogadoebriv urTierTobebs Tvlian, imasac
aRniSnaven, rom igi erTianobaa sxvadasxva nawilisa. „misi erTi
nawilia urTierTobis monawileni, xolo meore _ am urTierTobis
monawileTa saqmianoba~.455 sazogadoebrivi urTierTobis Semad-
genel niSnebad ganixilaven aseve am urTierTobis monawileTa
gansazRvrul uflebebsa da movaleobebs.456
Tanamedrove qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsi, rogorc
Cans, upiratesobas termin „samarTlebriv sikeTes~ aniWebs. amaze
miuTiTebs kodeqsis 28-e, 30-e da 31-e muxlebis Sinaarsi. 28-e muxlis
I nawilis Tanaxmad, aucilebeli mogerieba gulisxmobs marTl-
sawinaaRmdego xelyofisas xelmyofis dazianebas Tavisi an sxvisi
samarTlebrivi sikeTis dasacavad.457 xolo, 31-e muxlis I nawilis
Sesabamisad, „marTlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is, vinc sazoga-
doebrivad sasargeblo miznis misaRwevad gamarTlebuli riskis
pirobebSi daazianebs samarTlebriv sikeTes~.
samarTlebrivi sikeTis dacva qmedebis kriminalizaciis safuZve-
lia. am SemTxvevaSi mxedvelobaSi miiReba samarTlebrivi sikeTe
materialuri gagebiT, samarTlebrivi sikeTe, romelic samarTlis
normamde arsebobs da normis Seqmnas ganapirobebs. garda samar-
Tlebrivi sikeTis materialuri gagebisa, arsebobs formaluri
gagebac, romlis mixedviT samarTlebrivi sikeTea is, rac normis
Sinaarsidan gamomdinareobs. samarTlebrivi sikeTe formaluri
gagebiT samarTlis normis gareSe ar arsebobs.458 qmedebis krimi-
nalizaciis legitimuroba SeiZleba gansazRvros samarTlebrivma
sikeTem materialuri da ara formaluri gagebiT. Tuki samarT-
lebrivi sikeTis formalur gagebas daveyrdnobiT, nebismieri nor-
ma legitimurad unda CavTvaloT da normis legitimuroba veras-

454
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 22.
455
ix. wereTeli T., tyeSeliaZe g., moZRvreba danaSaulze, Tb., 1969, gv. 138.
456
ix. Леквеишвили М., Объект уголовно-прававой охраны и его значение для квалификации
преступлений, уголовно-правовые исследования, Тб., 1987, с. 95.
457
winamorbedi sabWouri sisxlis samarTlis kodeqsi, aucilebel mogeriebas-
Tan dakavSirebiT, „samarTlebrivi sikeTis“ nacvlad, iyenebda terminebs: „saxelm-
wifos interesi“, „sazogadoebrivi interesi“.
458
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli,
Tb., 2014, gv. 8.

152
dros ver dadgeba eWvqveS.
samarTlebrivi sikeTis Rirebuleba sasjelis zomaze axdens
zegavlenas. kanonmdebeli sasjelis zomas imis gaTvaliswinebiT
gansazRvravs Tu ra saxis sikeTes xelyofs igi. ufro metic,
rac ufro mniSvnelovania dasacavi sikeTe, miT ufro adrindel
stadiazea danaSaulis damTavrebis momenti gadmotanili. maga­
liTad, is rom dasjadia sicocxlis, janmrTelobis, saxelmwifo
interesebis ara mxolod xelmyofi, aramed am sikeTeebisTvis
safrTxis Semqmneli deliqtebic, ganpirobebulia swored dasacav
sikeTeTa mniSvnelobiT. m. lekveiSvili marTebulad miuTiTebs,
rom socialuri normis darRvevis aRiareba danaSaulad, ganisaz-
Rvreba sazogadoebrivi urTierTobis RirebulebiT. rac ufro
metia sazogadoebrivi urTierTobis Rirebuleba, miT ufro metia
safuZveli imisa, rom am urTierTobis xelyofa danaSaulad iqnes
miCneuli.459

3. samarTlebriv sikeTeTa klasifikacia

3.1. individualuri samarTlebrivi sikeTe

samarTlebrivi sikeTe iyofa individualur da zeindividualur


anu universalur sikeTeebad. individualur samarTlebriv sikeTes
miekuTvneba sicocxle, janmrTeloba, adamianTa pirovnuli Tavi­
sufleba, pativi, sakuTreba. maT imitom ewodeba indivi­ualuri sik-
eTe, rom SeiZleba misi matarebeli konkretuli pirovneba, indivi-
di iyos. individualuri samarTlebrivi sikeTec iyofa or jgufad.
pirvels miekuTvneba iseTi sikeTe, romelic gansxeu­ lebulia da
sxeulTan aris dakavSirebuli. magaliTad, sicocxle, janmrTelo-
ba. amasTan erTad, arsebobs individualur sikeTeTa meore jgufi,
romlebic ganuyofladaa dakavSirebuli sxeulebriv mdgomareo-
basTan da abstraqtul xasiaTs atareben. aseTia, pativi, Rirseba,
nebis Tavisufleba. maTi xelyofis dadgena sabunebis­metyvelo mec-
nierebis monacemebiT ar xdeba. maSin, roca sicocxlis, janmrT-
elobis da msgavsi individualuri sikeTis xelyofa sabunebism-
etyvelo mecnierebis monacemebiT SeiZleba dadgindes.460
Gindividualuri samarTlebrivi sikeTeebi maTi materialuri
aRwerilobis mixedviT iyofa konkretul-individualur da ab-
straqtul-individualur samarTlebriv sikeTeebad. konkretul-
individualuria materializebuli (sicocxle, janmrTeloba),
xolo abstraqtul-konkretulia aramaterializebuli sikeTe (pa-
tivi, Rirseba).461
iseTi individualuri sikeTe, rogoricaa sicocxle, sxeulis
xelSeuxebloba, materialuri qoneba, SeiZleba Cvens mier aR-

ix. Леквеишвили М., iqve.


459

ix. Martin J, Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträchtigungen, Freiburg, 1989, S.


460

30.
ix. Martin J, iqve, gv. 30.
461

153
qmuli iqnes grZnobis organoTi. aseTi sikeTe, maSinac, roca igi
zogadad aris formulirebuli (rogoricaa „sicocxle~, „Tavi-
sufleba~ da ara `a~-s sicocxle an Tavisufleba), miuTiTebs
konkretul samarTlebriv poziciaze, interesze, romlis danaxvac
SesaZ­
lebelia. misi xelyofa empiriulad SeiZleba gadamowmdes:
adamiani mkvdaria, mas ar SeuZlia gadaadgileba da wasvla iq,
sadac mas surs da a.S.462

3.2. zeindividualuri samarTlebrivi sikeTe

individualuri samarTlebrivi sikeTisgan ganasxvaveben zein­


dividualur anu universalur samarTlebriv sikeTes, romelic
individs, konkretul pirovnebas ar ekuTvnis, aramed mTlianad
sazogadoebas, saxelmwifos. aseTi sikeTeebia: mosaxleobis janmr-
Teloba, saxelmwifo wyobileba da usafrTxoeba, marTl­msajuleba.
zeindividualuri sikeTisTvis damaxiasiaTebelia SualobiTi
kavSiri calkeul pirTa sikeTesTan. universaluri samarTlebrivi
sikeTe saWiroa sazogadoebis normaluri funqcionirebisTvis da,
aqedan gamomdinare, isini emsaxurebian individebsac,463 rogorc
sazogadoebis wevrebs. Tumca, isini mainc ar iwodebian individu-
alur sikeTeebad, vinaidan maTi matarebeli calkeuli pirovneba
ver iqneba.
universalur samarTlebriv sikeTes sxvagvarad abstraqtul-
zeindividualur sikeTes uwodeben, ramdenadac igi arc gansxeu­
lebuli saxiT arsebobs da arc calkeul pirebs SeiZleba ekuT-
vnodes. mas ormagad abstraqtuli xasiaTi gaaCnia.464 garda ab-
straqtul-zeindividualuri samarTlebrivi sikeTisa, gamohyofen
konkretul-zeindividualur samarTlebriv sikeTesac.
i. martini aRniSnavs, rom universalur samarTlebriv sikeTe-
Ta katagorias miekuTvneba ekologiuri sikeTeebi: wyali, haeri,
miwa, mcenare da cxovelebi, magram aseTi universaluri samarT-
lebrivi sikeTeebi sxva saxis (magaliTad, saxelmwifo wyobileba,
sazoga­ doebrivi wesrigi, marTlsajuleba) universaluri sikeTis-
gan imiT gansxvavdebian, rom gansxeulebuli (verkörpert) ar­ ian da
fizikuri, materialuri saxiT arseboben. i. martini ekologiur
sikeTes adarebs iseT individualur sikeTes, rogoricaa sicocx-
le da janmrTeloba. misi TvalsazrisiT, ekologiur samarT-
lebriv sikeTes (Umweltrechtsgüter), misi Taviseburebidan gamomdin-
are, SeiZleba konkretul-zeindividualuri samarTlebrivi sikeTe
vuwodoT.465 maSasadame, mar­tinis TvalsazrisiT, zeindividualuri
samarTlebrivi sikeTe Tavis mxriv iyofa or jgufad: abstraqtul
da konkretul zeindividualur sikeTed. Tumca, amgvari dayofa

462
ix. Hassemer W., Theorie und Soziologie des Verbrechens, Athenäum Verlag, Frankfurt/M, 973,
S. 232.
463
ix. Martin J, iqve, gv. 31.
464
ix. Martin J, iqve, gv. 31.
465
ix. Martin J, iqve, gv. 33.

154
mainc pirobiT xasiaTs SeiZleba atarebdes imis gamo, rom zeindi-
vidualuri samarTlebrivi sikeTe konkretul individs ar ekuT-
vnis, rac am sikeTis konkretulobas seriozuli kiTxvis niSnis
qveS ayenebs. garda amisa, cxoveli da mcenare ki ar aris sikeTe,
aramed janmrTeli garemo. cxoveli, frinveli Tu mcenare am
garemos, rogorc samarTliT daculi zeindividualuri sikeTis
komponentebia. sisxlis samarTali cxovels, gareul frinvels,
Tu mcenares imdenad icavs, ramdenadac isini aucilebelia jansa-
Ri garemos arsebobisTvis. jansaRi garemo adamianTa janmrTeli
cxovrebisTvis aucilebeli pirobaa. sisxlis samarTlis kodeqsis
erT-erT Tavs swored amis gamo hqvia „danaSauli garemos dacvis
wesis winaaRmdeg~ (da ara cxovelTa, frinvelTa da mcenareTa
winaaRmdeg).

4. zeindividualuri samarTlebrivi sikeTis


dacva da safrTxis Semqmneli deliqtebi

universaluri samarTlebrivi sikeTis dacva gulisxmobs gansaz-


Rvruli saxelmwifo an sazogadoebrivi instituciebis, Sesabamis-
ad, gansazRvruli funqciebis dacvas. universalur samarT­ lebriv
sikeTes sxvagvarad koleqtiur samarTlebriv sikeTesac uwodeben.
individualuri samarTlebrivi sikeTisgan gansxvavebiT, univer­
saluri samarTlebrivi sikeTis dazianebis dadgena SeuZlebelia,
vinaidan misi matarebeli konkretuli pirovneba ar aris da gan-
sxeulebuli saxiT ar arsebobs. zeindividualuri samarT­ lebrivi
sikeTis winaaRmdeg mimarTuli qmedebis ganxorcielebis Semdeg
SeuZlebelia imis Tqma ramdenad da rogor dazianda samarT-
lebrivi sikeTe. amgvar samarTlebriv sikeTeTa dazianeba praqti-
kulad SeuZlebelia.466
zeindividualuri samarTlebrivi sikeTe SeuZlebelia nor-
miT ise iyos gansazRvruli rogorc qmedebis obieqti, romel-
mac sabunebismetyvelo mecnierebis gagebiT cvlileba SeiZleba
ganicados. isini substanciur monacemebad ar SeiZleba gagebul
iqnen.467
rodesac saubaria konkretul safrTxeze, igulisxmeba gansxeu­
lebuli obieqti (magaliTad, adamiani), romelic safrTxis wy-
aros zemoqmedebis zonaSi moxvda. konkretuli safrTxis Semqmne-
li deliqti imiT xasiaTdeba, rom qmedebis obieqts faqtobrivad
safrTxe eqmneba. magram, qmedebis aseTi obieqti ar arsebobs ze-
individualuri samarTlebrivi sikeTis SemTxvevaSi. aqedan gamom-
dinare, SeuZlebelia imis dadgena, Tu rodis daiwyo konkretuli
safrTxis Seqmna zeindividualuri samarTlebrivi sikeTisTvis.
Sesabamisad, zeindividualuri samarTlebrivi sikeTis dasacavad
Sesatyvisi ar aris is norma, romelic konkretuli safrTxis

ix. Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter, München, 2005, S. 59.
466

ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 57.


467

155
Semqmneli deliqtis dasjadobas iTvaliswinebs.468
saxelmwifos winaaRmdeg mimarTul danaSaulTa TavSi gvx-
vdeba deliqtebi, romlebic, erTi mxriv, miznad isaxaven zeindi-
vidualuri samarTlebrivi sikeTis dacvas, xolo meores mxriv,
moiTxoven daculi sikeTisTvis safrTxis arsebobas (saqarTvelos
ssk-is 309-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenlo-
ba, sadac saubaria saqarTvelos mSvidobiani TanaarsebobisTvis
safrTxis Seqmnaze). Cndeba kiTxva, SeiZleba, Tu ara es deliqtebi
gavaigivoT konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtebTan? berci
aRniSnul deliqtebs konkretuli safrTxis deliqtebs miakuT-
vnebs.469 Tumca, sakamaTo SeiZleba iyos sakiTxi imis Taobaze,
ramdenad SeiZleba mxardaWeras imsaxurebdes bercis Sexeduleba,
vinaidan, konkretuli safrTxe maSin arsebobs, roca qmedebis
obieqti safrTxis zemoqmedebis zonaSia Sesuli, magram aseTi ram
zeindividualur samarTlebriv sikeTesTan mimarTebiT SeuZlebe-
lia, qmedebis Sesabamisi obieqtis ararsebobis gamo.
qindhoizeric miuTiTebs, rom SeuZlebelia konkretuli
safrTxis Seqmna qveynis mSvidobisa da sazogadoebrivi usafr­
TxoebisTvis safrTxis im gagebiT, rac konkretuli safrTxis
SeqmnaSia Cadebuli. maSasadame, qveynis mSvidobisTvis da sajaro
usafrTxoebisTvis safrTxis Seqmna aris abstraqtuli safrTxis
Seqmna,470 miuxedavad imisa, Tu rogor aris qmedebis Semadgenloba
kanonmdeblis mier aRwerili.
zemoT ganviTarebuli msjelobidan ar SeiZleba is daskvna
gamovitanoT, rom abstraqtuli safrTxis deliqti mxolod ze-
individualuri samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg iyos mimarTu-
li. igi SeiZleba ganxorcieldes individualuri samarT­ lebrivi
sikeTis winaaRmdegac. amis magaliTad SeiZleba davasaxeloT saqa-
rTvelos ssk-is 128-e (gansacdelSi mitoveba) da 129-e (dauxmare-
bloba) muxlebiT gaTvaliswinebuli deliqtebi. magram, aq ar unda
daviviwyoT isic, rom gansacdelSi mitovebis da dauxmareblobis
dros msxverpli konkretuli safrTxis mdgomareobaSia, miuxe-
davad imisa, rom aRniSnuli deliqtebi abstraqtuli safrTxis
deliqtebia. am sakiTxze zemoT ukve gvqonda saubari. maSasadame,
abstraqtuli safrTxis deliqtebi or jgufad SeiZleba davyoT:
individualuri da zeindividualuri samarTlebrivi sikeTis wi-
naaRmdeg mimarTuli abstraqtuli safrTxis deliqtebi.

468
ix. Otto H., Konzeption und Grundsätze des Wirtschaftsstrafrechts (einschließlich Verbraucher-
schutz), ZStW 1984, S. 362-363.
469
ix. Berz U., Formelle Tatbestandsverwirklichung und materialer Rechtsgueterschutz, Muenchen,
1986, S. 84.
470
ix. Kindhäuser U., Gefährdung als Straftat, Rechtstheoretische Untersuchungen zur Dogmatik
der abstrakten und konkreten Gefährdungsdelikte, Frankfurt/M, 1989, S. 214.

156
5. samarTlebrivi sikeTe, rogorc normiT daculi
realuri mdgomareoba

samarTlebrivi sikeTe bindingis da velcelis mier iqna ganxi-


luli rogorc normiT daculi realuri mdgomareoba. bindingis
TvalsazrisiT, damnaSave ar arRvevs sisxlis samarTlis kanons.
sisxlis samarTlis kanoniT isjeba damnaSave, magram is arRvevs
normas, romelic sisxlis samarTlis kanons gareTaa.471 bindingis
SexedulebiT, sisxlis samarTlis kanons miRma myofi normebis
mizania samarTlebrivi sikeTeebis dacva dazianebisgan. aRniSnuli
normebi prevenciuli xasiaTisaa. im normebiT daculi sikeTeebi,
romlebic sisxlis samarTlis kanons safuZvlad udevs, warmoad-
genen realur obieqts, romelTa xelyofa, Secvla danaSaulis meS-
veobiT kauzalurad SesaZlebelia.472
rogorc aRniSnuli msjelobidan irkveva, bindingis Sexed-
ulebiT, samarTlebrivi sikeTis dacva im normebis amocanas
warmoadgens, romlebic sisxlis samarTlis kanons safuZvlad
udevs. xolo, sisxlis samarTlis kanonis daniSnuleba damnaSa-
vis dasjaSi mdgo­mareobs473, magram, es sisxlis samarTlis dacviT
funqcias ar gamoricxavs.
bindingis TvalsazrisiT, samarTlebrivi sikeTe, rogorc nor-
miT daculi realuri mdgomareoba, aris rogorc sxeulebrivi, ise
arasxeulebrivi (magaliTad, Tavisufleba), romlebic rea­ lurad
SeiZleba daziandes an dairRves. amgvarad, samarT­lebrivi sikeTis
xelyofa aris realur samarTlebriv sikeTeze asaxuli xelyofis
Sedegi, romelic Sedegis umarTlobad iwodeba.474
rodesac vsaubrobT samarTlebriv sikeTeze, rogorc normiT
dacul realur mdgomareobaze, unda ganimartos, ra igulisxmeba
realobis cnebis qveS. haidegeris mixedviT, realoba samyarosSina
yofierzea damokidebuli. samyarosSina yofieri ki samyaroulobas,
maSasadame, samyaroSi yofnis fenomens efuZneba.475
realobis cnebis qveS moiazreba realuri arsis cneba, romelic
arsis cnebaze SedarebiT SezRuduli moculobisaa. realuri arsi
arsis erT-erTi sferoa, magram „igi meti konkretulobiT xasiaT-
deba da moicavs mxolod imas, rac droSi imyofeba, rac moZraobs,
icvleba. arsis cneba ki masTan SedarebiT ufro farTocaa da
abstraqtulic~.476 realuri arsis aseTi gansazRvreba saSualebas
gvaZlevs erTmaneTisgan ganvasxvaoT idealuri da realuri. arsis

471
ix. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 41-42.
472
ix. Graul E., iqve, gv. 42.
473
aRniSnul sakiTxze aseve ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi,
I tomi, Tb., 2011.
474
ix. Graul E., iqve, gv. 43.
475
ix. haidegeri m., yofiereba da dro, germanulidan Targmna g. TevzaZem, Tb., 1989,
gv. 321.
476
ix. avaliani s., mecnieruli ontologia da filosofiuri Teologia, Tb., 2012,
gv. 42.

157
ori ZiriTadi sfero arsebobs. esenia _ realuri da idealuri ar-
si.477
S. nucubiZe erTmaneTisgan ganasxvavebs arss da amgvarad-
yofnas. Tumca, misi TvalsazrisiT, araviTari arsi ar arsebobs
amgvarad yofnis gareSe.478 misi SexedulebiT, amgvarad-yofnaSi
ganam­ dvildeba arsis romelime mxare. amgvarad-yofnaSi vlindeba
is, rac arsiT aris moculi. arsi amgvarad-yofnis Sefasebaa.479
amgvarad arsi aris „arsze meti~. yoveli arsebuli Seicavs „arsze
mets~.480 amgvarad-yofna arss konkretulobiT aRemateba.
n. hartmani realuri arsis kriteriumad droSi arsebobas Tv-
lis. misi TvalsazrisiT, realuria is, rac garkveuli drois
monakveTSi arsebobs, icvleba, moZraobs da warmavalia. realuri
moicavs yovelives, rac individualurobisa da droulobis Ziri-
Tad momentebs amJRavneben. yoveli realuri droSia moqceuli.481
xolo, idealuri droSi ar arsebobs. igi sayovelTao da aucile-
beli bunebisaa.482 idealuri, ise rogorc realuri, yofierebis sax-
ea. magram, realuri grZnobadi aRqmis, xolo idealuri gonebiT
moazrebis obieqtia.483
Tu gaviTvaliswinebT imas, rom idealuri arsic icvleba,
SeiZleba vifiqroT, rom is droSi arsebobs. magram, idealuri
ar­s is cvalebadoba ar niSnavs imas, rom is droSi arsebobs.
Tu realuri moZraoba da cvalebadoba droSi sruldeba, ide-
aluri moZraoba da cvalebadoba droSi ar sruldeba anu ze-
droulia. 484
hartmani fiqrobs, rom vinaidan idealuri mxolod cnebis sfer-
oSi moZraobs, iqmneba iluzia, TiTqos cneba TviT iyos sagani.
cneba ki saganTan identuri maSinac ki araa, roca zustad asaxavs
mas.485
idealurSi hartmani uSvebs Rirebulebis sferoebs. rac Seexeba
realobasTan Rirebulebis mimarTebas, realoba SeiZleba Seesab-
amebodes mas, da, SeiZleba ara. realoba SeiZleba iyos Rirebuli
an, piriqiT, Rirebulebis sawinaaRmdego („Wertwidrig~).486 unda aRin-
iSnos, rom Rirebuleba yovelTvis idealurs miekuTvneba da sazo-
mis („Rirebuli~-s ganmsazRvreli) funqcias asrulebs. magaliTad,
arsebuli realobis Sefaseba SeiZleba moxdes iseTi RirebulebiT,
477
ix. avaliani s., mecnieruli ontologia, Tb., 1994, gv. 41.
478
ix. nucubiZe S., WeSmariteba da Semecnebis struqtura, Sromebi, II, Tb., 1979,
gv. 91.
479
ix. nucubiZe S., iqve, gv. 92.
480
ix. nucubiZe S., iqve, gv. 96.
481
ix. Hartmann N., Der Aufbau der realen Welt, Grundriss einer allgemeinen kategorologie, II
Auflage, Meisenheim am Glan, 1949, S. 64. miTiTebulia: TevzaZe g., nikolai hartmanis on-
tologiis kritika, Tb., 1967, gv. 90; hartmani n., ontologiis axali gzebi, germanuli-
dan Targmna g. TevzaZem, Tb., 1997, gv. 34; avaliani s., iqve, gv. 41.
482
ix. Hartmann N., Zur Grundlegung der Ontologie, I Auflage, Berlin und Leipzig, 1935, S. 244,
268. miTiTebulia: TevzaZe g., nikolai hartmanis ontologiis kritika, Tb., 1967, gv. 98.
483
ix. erqomaiSvili v., filosofia, Tb., 1998, gv. 75-77.
484
ix. avaliani s., mecnieruli ontologia, Tb., 1994, gv. 42.
485
ix. TevzaZe g., nikolai hartmanis ontologiis kritika, Tb., 1967, gv. 101.
486
ix. TevzaZe g., iqve, gv. 106-108.

158
rogoricaa zneoba, ris safuZvelsac zneobis nomatiuli xasiaTi
iZleva.
sisxlis samarTliT dacul iseT sikeTes, romelic realur
mdgomareobas gamoxatavs da realur arss ekuTvnis, miekuTvneba
magaliTad sicocxle, janmrTeloba. rodesac vsaubrobT sicocx-
leze da janmrTelobaze, rogorc realuri arsis gamoxatule-
baze, mxedvelobaSi gvaqvs konkretuli adamianis sicocxle, rom-
lis arseboba garkveuli droiT aris gansazRvruli da, romelmac
garkveuli zemoqmedeba SeiZleba ganicados, rac garesamyaroSi
cvlilebis saxiT vlindeba.
realurad arsebuli movlenebia is movlenebi, romlebic real-
uri yofierebis sferos miekuTvneba da aucilebeli saxiT emor-
Cileba kauzaluri sferos kanonebs.487 rodesac saqme exeba iseTi
samarTlebrivi sikeTis xelyofas, rogoric sicocxlea, SesaZle-
belia mizezobrivi kavSiris dadgena xelyofas da xelyofis gamom-
wvev qmedebas Soris, vinaidan sicocxlis mospoba warmoadgens
cvlilebas gare samyaroSi. garesamyaroSi momxdari cvlileba ki
mizez-Sedegobriobis kanonzomierebas emorCileba.
velcelic im daskvnamde mivida, rom samarTlebrivi sikeTe dana-
Saulebrivi qmedebisgan damoukidebeli, normiT daculi obieqturi
mdgomareoba anu dacvis obieqtia, romlis winaaRmdegac danaSau-
lebrivi qmedebaa mimarTuli. man yuradReba qmedebaze gadaitana
da erTmaneTisgan gamijna qmedebis da Sedegis umarTloba, normis
da samarTlebrivi sikeTis xelyofa.488 misi TvalsazrisiT, Sedegis
umarTloba samarTlebrivi sikeTis xel­yofaSi an misTvis safrTx-
is SeqmnaSi, xolo qmedebis umarTloba marTlsawinaaRmdego, so-
cialurad araeTikur qmedebaSi mdgo­ mareobs. qmedebis umarTloba
Sedgeba samarTlebrivi sikeTis xelyofisken an misTvis safrTx-
is Seqmnisken mimarTuli marTl­ sawinaaRmdego an windaxedulebis
(obieqturad) damrRvevi qmedebisgan. qmedebis umarTloba ar aris
damokidebuli imaze, dadgeba Tu ara Sedegi samarTlebrivi sik-
eTis xelyofis an misTvis safrTxis Seqmnis saxiT.
velcelis SexedulebiT, qmedebis umarTlobis winapirobas ar
warmoadgens da qmedebis umarTlobisTvis saWiro ar aris samarT-
lebrivi sikeTis xelyofa an misTvis safrTxis Seqmna, ramdenadac,
misi mosazrebiT, arseboben deliqtebi samarTlebrivi sikeTis ga-
reSec (rechtsgutslose Delikte). aseTi deliqtis magaliTad velcels
mohyavs germanuli ssk-is 173-e paragrafiT gaTvaliswinebuli dana-
Sauli. dasaxelebuli paragrafiT isjeba seqsualuri urTierToba
naTesavebs Soris.489

487
ix. surgulaZe ir., xelisufleba da samarTali, germanulidan Targmna o. ga-
myreliZem, Tb., 2002, gv. 71.
488
ix. Welzel H., Studien zum System des Strafrechts, ZStW 1939, S. 491.
489
saqarTvelos moqmedi sisxlis samarTlis kodeqsi ar iTvaliswinebs msgavs
Semadgenlobas. jer kidev 1960 wlis sisxlis samarTlis kodeqsis miRebisas daisva
sakiTxi imis Sesaxeb, sisxlis samarTlis kodeqsSi SeetanaT Tu ara aRniSnuli Se-
madgenloba, magram maSin axlo naTesavebs Soris seqsualuri urTierTobis kanon-
mdeblobiT dasjadad gamocxadebaze uari iTqva. argumenti iyo is, rom aRniSnul

159
germanul iuridiul literaturaSi aRniSnul sakiTxze gan-
sxvavebuli mosazrebac gamoiTqva. germaneli mecnieris rudol-
fis SexedulebiT, ar arsebobs qmedebis umarTloba Sedegis
umarTlobaze mimarTuli Sinagani tendenciis, mizandasaxulo-
bis gareSe. misi TvalsazrisiT, naTesavebs Soris seqsualuri
urTierTobis dros samarTlebriv sikeTes konkretul ojaxTa
urTierTobis siwminde warmoadgens. 490 ar SeiZleba ar daeTanxmo
rudolfis am mosazrebas. marTlac ar SeiZleba arsebobdes da-
naSauli, romelic samarTlebriv sikeTes abstraqtul safrTxes
mainc ar uqmnides. samarTlebrivi sikeTis gareSe deliqtis ar-
seboba SeuZlebelia.
velcelis TvalsazrisiT, sisxlis samarTlis pirveladi,
ZiriTadi amocana ar aris samarTlebrivi sikeTis dacva, maSa-
sadame, arc individualur pirTa dacva.491 Tu Cven gaviziarebT
velcelis mosazrebas, maSin im daskvnamde mivalT, rom is nor-
ma, romelic abstraqtuli safrTxis deliqts krZalavs, SeiZleba
samarTlebrivi sikeTis dacvis mizans ar emsaxurebodes. akrZalva
samarTlebrivi sikeTis dacviTi miznis gareSe warmoudgenelia.
konkretuli danaSaulebrivi qmedebis akrZalva swored gansaz-
Rvruli samarTlebrivi sikeTis dacvas unda emsaxurebodes.
velceli mizanSewonilad Tvlis sisxlissamarTlebrivi san-
qciiT daculi mdgomareobis da normiT daculi obieqtis gami-
jvnas. igi swored am ukanasknels miiCnevs samarTlebriv sik-
eTed. 492 unda aRiniSnos, rom Tu bindingi sisxlis samarTlis
dacviT funqcias uaryofs, velceli mas ar gamoricxavs. vel-
celis TvalsazrisiT, sisxlis samarTali icavs ara calkeul
samarTlebriv sikeTes, aramed principul Rirebulebebs. misi mo-
sazrebiT, sisxlis samarTals gaaCnia gaormagebuli, zesafexu-
rovani dacvis funqcia. sisxlis samarTlis kanons gareT myofi
normebi icaven calkeul konkretul samarTlebriv sikeTeebs,
xolo sasjelis muqaras da sasjels aqvs ufro Rrma amocana
(vidre calkeul samarTlebriv sikeTeTa dacva): isini emsaxure-
bian socialur-eTikur RirebulebaTa uzrunvelyofas. aqedan
SeiZleba Semdegi daskvnis gakeTeba: sisxlis samarTlis kanons
miRma myofi normebi uSualod icaven konkretul samarTlebriv
sikeTes, xolo sisxlissamarTlebrivi sanqciebiT samarTlebriv
sikeTeze damokidebuli, samarTlebrivi sikeTidan gamomdinare
socialur-eTikuri Rirebulebebis uzrunvelyofiT, am sikeTeTa
dacva gaSualebuli gziT xdeba. velcelis Sexeduleba mimar-
Tulia im avtorTa Tvalsazrisis winaaRmdeg, romlebic samarT-
lebriv sikeTes ganmartaven ara rogorc realobas, aramed ro-
gorc abstraqcias, idealur Rirebulebas.

sakiTxs zneobrivi qcevis wesi ukeTesad aregulirebs, vidre pozitiuri samarTali.


490
ix. Rudolphi H-J., Inhalt und Funktion des Handlungsunwertes im Rahmen der personalen Un-
rechtslehre, Maurach-FS, Karlsruhe, 1972, 56. miTiTebulia: Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte
und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, 47.
491
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, 3.
492
ix. Welzel H., Studien zum System des Strafrechts, ZStW 1939, S. 491.

160
Tu Cven velcelis Sexedulebas gaviziarebT, romlis mixedviT-
ac arseboben deliqtebi samarTlebrivi sikeTis gareSe, maSin unda
uarvyoT debuleba, romlis Tanaxmadac yvela danaSauli msxver-
pls iwvevs da ar arsebobs danaSauli msxverplis, dazaralebulis
gareSe.493 iq sadac ar arsebobs samarTlebrivi sikeTe, bunebrivia,
ar gvyavs misi matarebelic.
samarTlebrivi sikeTis ukan yovelTvis dgas misi matarebeli.
es SeiZleba iyos individi, sazogadoeba an saxelmwifo. aqedan
gamomdinareobs samarTlebriv sikeTeTa dayofa individualur da
araindividualur samarTlebriv sikeTed. margram, ramdenad Sei-
Zleba erTmaneTs gavuTanabroT msxverpli da samarTlebrivi sik-
eTis matarebeli? emTxveva ki es ori cneba yovelTvis erTmaneTs?
mecnierTa nawilis azriT, samarTlebrivi sikeTis matarebeli
da msxverpli erTi da igive mniSvnelobis sityvebi ar aris. miuxe-
davad imisa, rom danaSauli ar arsebobs samarTlebrivi sikeTis
gareSe, igi SeiZleba arsebobdes msxverplis gareSe.494 am SemTx-
vevaSi igulisxmeba iseTi danaSaulebi, romlebic individis wi-
naaRmdeg ar aris mimarTuli. magaliTad, dokumentebis gayalbe-
ba.495 warmodgenili debulebis Tanaxmad, msxverpli gvyavs maSin,
roca individualuri samarTlebrivi sikeTis xelyofa xdeba.
msxverpli, ufro metad individs, konkretul adresats unda
niSnavdes, romelic dazaralda an romelsac safrTxe Seeqmna da-
naSaulis Sedegad. Tumca, SeiZleba msxverplis cneba ori-farTo
da viwro mniSvnelobiT gamoviyenoT. viwro gagebiT, msxverpli
unda gulisxmobdes mxolod individs, maSin, roca msxverplSi
farTo gagebiT SeiZleba sazogadoeba da saxelmwifoc moviaz-
roT.
iseT danaSaulad, roca qmedeba mimarTulia gansazRvruli
samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg, magram saxeze ar aris msxver-
pli am sityvis viwro gagebiT, SeiZleba dasaxeldes ssk-is 254-e
muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli, romelic prostituciisT-
vis adgilis an sacxovreblis gadacemaSi gamoixateba. Tu yvela
danaSauli msxverpls gulisxmobs, Cndeba kiTxva, vin SeiZleba
iyos dasaxelebuli danaSaulis msxverpli? is vinc adgilis daT-
mobis sanacvlod fuls ixdis (farTis damqiravebeli), is vinc
prostitucias nebayoflobiT eweva da seqsualuri momsaxurebi-
sTvis fuls iRebs, Tu is klienti, vinc seqsualuri momsaxurebi-
sTvis garkveul Tanxas ixdis? oponentis mxridan pasuxi SeiZleba
aseTic gaices: danaSaulis msxverpli am SemTxvevaSi aris sazoga-
doeba. magram, Tu Cven am Sexedulebas gaviziarebdiT, msxverpls
metad farTod ganvmartavdiT.
h. Snaideris SexedulebiT msxverpli ar unda gavigoT per-

493
ix. SalikaSvili m., viqtimologia _ mecniereba danaSaulis msxverplis Se-
saxeb, Tb., 2011, gv. 15.
494
ix. Kiefl/Lamnek, Soziologie des Opfers, München, 1986, S. 32; Röhl K., Röhl H., Allgemeine
Rechtslehre, Einl Lehrbuch, 3. Auflage, Köln. München, 2008, S. 269.
495
ix. Röhl K., Röhl H., iqve, gv. 269.

161
sonificirebulad da msxverplis cnebaSi ar unda moviazroT mx-
olod individi, adamiani. misi azriT SesaZlebelia koleqtiuri,
abstraqtuli msxverplis arseboba. magaliTad, socialuri jgufe-
bi, sazogadoeba da misi wesrigi, saxelmwifo, marTlmsajuleba.496
aRniSnuli mosazreba ar migvaCnia marTebulad. msxverpli yov-
elTvis konkretulia da ar SeiZleba msxverpli abstraqtulad
gavigoT. iseve rogorc ar arsebobs danaSaulis Cadena zogadad
da danaSauli yovelTvis konkretul viTarebaSi, konkretul gare-
moebaSi xorcieldeba, aseve ar SeiZleba arsebobdes `abstraqtuli
msxverplic~. danaSauls SeiZleba hyavdes ara erTi da ori, aramed
bevri msxverpli, danaSaulis msxverpli SeiZleba iyos Tundac
garkveuli jgufi, magram es imas ar niSnavs, rom SeiZleba arse-
bobdes `abstraqtuli msxverli~. `abstraqtuli msxverplis~ arse-
boba winaaRmdegobaSi modis msxverplis bunebasTan da gagebasTan.
garda amisa, msxverplad ar SeiZleba miviCnioT marTlmsajuleba
da sazogadoebis wesrigi. msxverplis aseTi gagebiT erTmaneTSi
avurevdiT samarTlebriv sikeTes da mis matarebels. msxverpli
SeiZleba iyos ara samarTlebrivi sikeTe, aramed misi matarebeli.
marTlmsajuleba da sazogadoebis wesrigi ki samarTlebrivi sik-
eTeebia.
saqarTvelos ssk-Si pasuxismgeblobaa gaTvaliswinebuli is-
eTi qmedebebisTvis, rogoricaa cxovelisadmi sastiki mopyroba,
micvalebulisadmi upativcemuloba. Cndeba kiTxva: gulisxmobs Tu
ara aRniSnuli deliqtebi samarTlebriv sikeTes da ra SeiZleba
iyos aseT deliqtebSi samarTlebrivi sikeTe? h. ieSekis Sexedule-
biT, aseT deliqtebSi samarTlebrivi sikeTea sazogadoebaSi dam-
kvidrebuli RirebulebiTi damokidebuleba. ieSeki aRniSnavs, rom
es ukanaskneli, marTalia, miiCneva samarTlebriv sikeTed, magram
dasjadobis safuZvelia ara qmedebiT gamowveuli ziani, aramed
dacva socialuri moralisadmi gansazRvruli damokidebulebisa,
romelic sisxlissamarTlebrivi sanqciiT unda iqnes uzrunve-
lyofili.497

6. samarTlebrivi sikeTe, rogorc


idealuri Rirebuleba

farTo gavrceleba hpova Tvalsazrisma, romlis Tanaxmadac,


samarTlebrivi sikeTe ara realuri, pozitiurad Sefasebadi sike-
Tea, aramed idealuri Rirebuleba. h. ieSeki samarTlebriv sikeTes
idealur, socialuri wesrigis samarTlebrivad dacul, abstraq-
tul Rirebulebad miiCnevda, romlis dacvis interesi sazogadoe-
bas gaaCnia da romlis matarebeli calkeuli pirovneba an pirTa
erToba SeiZleba iyos.498 misi moZRvrebis mixedviT, samarTlebrivi

496
ix. Schneider H.J., Viktimologie, Wissenschaft vom Verbrechensopfer, Tübingen, 1975, S. 10-11.
497
ix. Jescheck H.H, Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 258-259.
498
ix. Jescheck H.H, Weigend T., iqve, gv. 257.

162
sikeTe ar aris qmedebis SemadgenlobiT gaTva­ liswinebuli Sede-
gis identuri. Sedegis umarTloba gulisxmobs qmedebis realuri
obieqtis xelyofas an misTvis safrTxis Seqmnas.499 ieSeki samar-
Tlebriv sikeTes da qmedebis obieqts mijnavs erTmaneTisgan. Tu
samarTlebrivi sikeTe idealuri Rire­ bulebaa, qmedebis obieqti
realuri arsis sferos gane­kuTvneba.
ieSekis Tvalsazriss, samarTlebriv sikeTeze, safuZvlad daedo
platonis moZRvreba idealebze.500 aRniSnuli debulebis Tanaxmad,
samarTlebrivi sikeTe aris maradiuli, maSasadame ucvleli idea.
idea aragrZnobadia, romelsac adamiani TvaliT ver xedavs.501 pla-
tonis TvalsazrisiT, Tu grZnobadi sagnebi cvalebadia, ideebi,
rogorc aragrZnobadi, ucvleli.502
ieSekis msgavsad, samarTlebriv sikeTes idealur Rirebulebad
miiCneven sxva avtorebic, romlebic aRniSnaven, rom samarTlebri-
vi sikeTe idealuri sagania, romelTa xelyofa an gadafaseba
calkeul danaSaulebriv qmedebaTa meSveobiT SeuZlebelia. Ses-
aZlebelia mxolod maTi mniSvnelobis ugulebelyofa da, aqedan
gamomdinare, safrTxis Seqmna.503 warmodgenili Tvalsazrisi ar
SeiZleba marTebulad CaiTvalos. rodesac saubaria samarTlebri-
vi sikeTis ara xelyofis, aramed misTvis mxolod safrTxis Seqm-
nis SesaZleblobaze, bunebrivia, Cndeba kiTxva: ramdenad SesaZle-
belia safrTxe Seeqmnas im samarTlebriv sikeTes, romlis xelyo-
fac SeuZlebelia? safrTxis Seqmna xom xelyofis SesaZleblobis
Seqmnas gulisxmobs da, Tu sikeTis xelyofa SeuZlebelia, aqedan
SegviZlia davaskvnaT, rom misTvis safrTxis Seqmnac SeuZlebeli
iqneba. safrTxe SeiZleba imas Seeqmnas, risi xelyofac SesaZlebe-
lia.
ieSekis debulebis sawinaaRmdegod gamoiTqva mosazreba, rom,
sisxlis samarTlis amocana ar aris cnebebis dacva. kanoni gamoice-
ma ara cnebis, aramed realobis dasacavad.504 aRniSnuli Tvalsaz-
risiT, Tu samarTlebriv sikeTes ganvmartavT rogorc idealur,
ararealur Rirebulebas, maSin igi sisxlissamarTlebriv dacvas
ar saWiroebs, ramdenadac misi, rogorc maradiulis da waruvalis
kauzaluri xelyofa SeuZlebelia.505 SeiZleba kauzaluri xelyofa
imis, rac realuria. magaliTad, Tu Cvens samarTlebriv sikeTes _
sicocxles gavigebT rogorc idealur Rirebulebas, misi xelyo-
fa an misTvis safrTxis Seqmna SeuZlebeli iqneba. SeuZlebelia
cnebis kauzaluri xelyofa an misTvis safrTxis Seqmna. SeuZlebe-
lia sicocxle, rogorc cneba mokvdes an janmrTeloba, rogorc

499
ix. Jescheck H.H, Weigend T., iqve, gv. 257.
500
platonis ideebze ix. baqraZe k., wereTeli s., gujabiZe p., kilaZe v., WeliZe m.,
nemsaZe m., filosofiis istoria, Tb., 1962, gv. 49-56.
501
ix. wereTeli s., narkvevebi filosofiis istoriaSi, pirveli tomi, anti­ku­ri
filosofia, Tb., 1973, gv. 315.
502
ix. wereTeli s., iqve, gv. 318.
503
ix. Sax W., „Tatbestand“ und Rechtsgustverletzung, JZ 1976, S. 432.
504
ix. Kargl W., Friedenssicherung durch Strafrecht, Teleologische Strafrechtfertigung am Beispiel
der Tötungsdelikte, Archiv für Rechts- und Sozialphilosophi, 1996, S. 492.
505
ix. Hefendel R., Kollektive Rechtsgüter im Strafrecht, Köln, Berlin, Bonn, München, 2002, S. 29.

163
cneba daziandes. yvelaferi, rac aramaterialurad anu idealurad
arsebobs, ar warmoadgens fizikur mdgomareobas, isini idealur
sferos miekuTvnebian. mizezobrioba kidev ar miekuTvneba meta-
fizikur-idealur samyaros.506 mizezobrioba realur cxovrebaSi
mimdinare process asaxavs. „sicocxles idealuri sawyisebi aqvs
da mWidrod dakavSirebulia idealur arsTan, magram igi mainc bi-
ologiuri fenomenia da realobis sferos miekuTvneba~.507
marTalia, sicocxle, rogorc sisxlis samarTliT daculi
samarTlebrivi sikeTe, gansxeulebuli saxiT arsebobs da re-
alur mdgomareobas gamoxatavs, magram sisxlis samarTliT dac-
uli yvela sikeTe rodi warmoadgens aseTs. sisxlis samarTali
icavs iseT sikeTeebsac, romlebic idealur Rirebulebas Sead-
genen. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi mocemulia Tavi
_ „danaSauli mosaxleobis janmrTelobisa da sazogadoebrivi
zneobis winaaRmdeg~. am TavSi gaTvaliswinebulia sasjeli iseTi
qmedebebisTvis, rogoricaa: prostituciisaTvis adgilis daTmoba,
cxovelisadmi upativcemuloba. aRniSnuli qmedebebi mimarTulia
sazogadoebrivi zneobis winaaRmdeg. sazogadoebrivi zneoba ki
aris is samarTlebrivi sikeTe, romelic gansxeulebuli saxiT ar
arsebobs. aq saqme exeba idealur Rirebulebas.
„idealuris~ alternativa aris ara „materialuri~, aramed „re-
aluri~. mecnierebaSi gamoTqmuli mosazrebis mixedviT, realo-
ba Sedgeba ara mxolod sxeulebrivi sagnebisgan, aramed suli-
eri fenomenebisganac. es fenomenebi ar aris idealuri azrobrivi
warmonaqmni, romelzec kauzaluri zemoqmedeba SeuZlebelia. es
fenomenebi aris sagnebi, romelTa xelyofa SesaZlebelia.508
kants idealizmi da idealuri gagebuli hqonda subieqturi ide-
alizmis TvalsazrisiT, mxolod imis arsebobis daSvebis azriT,
rac Cveni warmodgenebi da ideebia. igi obieqtursa da realurs
upirispirebs subieqturs da idealurs, rogorc Cveni Semecnebis
bunebidan gamomdinares.509 maSasadame, idealuri, kantis mixedviT,
aris ara obieqturi, aramed subieqturi.
rodesac vsaubrobT samarTlebriv sikeTeze, rogorc idealur
Rirebulebaze, Semdegi ram unda gaviTvaliswinoT. idealuri da
realuri orive arsis sferos ekuTvnis, magram Tu realuri dro-
Si arsebobs, moZraobs da icvleba, idealuri, piriqiT, ucvlelia.
Sesabamisad, roca saubaria idealuri Rirebulebis winaaRmdeg
mimarTul danaSaulebriv qmedebaze, SeuZlebelia igulisxmebodes
iseTi qmedeba, romelic realur samyaroSi cvlilebebs iwvevs.
magaliTad, Tu mkvleloba iwvevs cvlilebas garesamyaroSi si-
cocxlis mospobis saxiT, prostituciisTvis adgilis daTmobiT
an sxva msgavsi qmedebiT garesamyaroSi cvlilebis gamowveva
SeuZlebelia. roca xorcieldeba qmedeba sazogadoebrivi zneobis

ix. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 56-
506

57.
507
ix. avaliani s., mecnieruli ontologia, Tb., 1994, gv. 71.
508
ix. Hefendel R., iqve, gv. 28.
509
ix. TevzaZe g., imanuel kanti, Tb., 1974, gv. 227-228.

164
winaaRmdeg, amiT sazogadoebrivi zneoba ki ar icvleba, is ucv-
leli saxiT rCeba.
xSirad icvleba ama Tu im sakiTxisadmi damokidebuleba. rac
adre amoralurad iTvleboda da gakicxvas imsaxurebda, axla Sei-
Zleba gasakicxi ar iyos, magram „Rirebulebis idealuri arsi misi
istoriuli gagebisagan gansxvavebuli unda iqnes. is, rac isto-
riulad Rirebulebad iTvleboda, araa aucilebeli Rirebuleba
iyos. es cvlileba Rirebulebaze ar moqmedebs~.510
k. roqsinis SexedulebiT, imisaTvis, rom samarTlebrivi sikeTe
xelyofil iqnes an safrTxe Seeqmnas, aucilebeli ar aris igi sxe-
ulebrivi subtraqti iyos, aramed SeiZleba iseT sinamdviles war-
moadgendes, rom misi dazianeba SesaZlebeli iyos. misi TqmiT, pa-
tivi da Rirseba aris aramaterialuri, Tumca socialuri realoba
da Seuracxyofisa da ciliswamebis gziT misi efeqturi xelyofa
SesaZlebelia.511 roqsinis Tvalsazrisi marTebulia imasTan daka-
vSirebiT, rom pativisa da Rirsebis xelyofaze saubari sruliad
SesaZlebelia, magram am SemTxvevaSi sityva „xelyofa~ ar atarebs
im mniSvnelobas, rogorc Sedegiani deliqtebis _ mkvlelobis,
janmrTelobis dazianebis _ ganxorcielebisas. Sedegian deli-
qtebSi „xelyofa~ gulisxmobs garesamyaroSi cvlilebis gamowve-
vas. magaliTad, mkvlelobis dros sicocxlis xelyofa. termini
„xelyofa~ ori gagebiT (materialuri da formaluri) gamoiyeneba.
materialuri gagebiT samarTlebrivi sikeTis „xelyofa~ iwvevs cv-
lilebas garesamyaroSi da mas SeiZleba mxolod Sedegian anu e.w.
materialur deliqtebSi hqondes adgili. xolo, samarTlebrivi
sikeTis „xelyofa~ formaluri mniSvnelobiT, uSedego, e.w. form-
alur deliqtebSic SesaZlebelia.

7. zneoba, rogorc sisxlis samarTliT


daculi sikeTe

zneoba, ise, rogorc ideali, jerarsulia. isini gamoxataven ara


imas rac arsebobs, aramed imas, rac unda iyos. amitom, kanonebi
ar ganisazRvreba imis mixedviT, rac keTdeba. „zneobrivi kanonebis
mimarT gamocdileba (samwuxarod!) moCvenebis dedaa~.512 is rac aris
(an iyo), srulyofilad (an saerTod) ver gamoxatavs imas, rac unda
iyos (an uda yofiliyo).
zneoba anu morali, ise rogorc samarTali, normatiuli xasi-
aTisaa. zneoba zneobrivi normebis erTobliobaa. zneobriv nor-
mas adgens sazogadoeba, romlis Sesrulebac savaldebuloa. misi
Seusrulebloba saTanado Sedegebs iwvevs sazogadoebis mxridan
gakicxvis saxiT. zneobrivi norma xSirad samarTalSic aris asaxu-
li. swored amaze miuTiTebs sisxlis samarTlis kodeqsSi sazoga-

510
ix. TevzaZe g., nikolai hartmanis ontologiis kritika, Tb., 1967, gv. 110.
511
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Aufl., München, 2006, S. 34, § 2, Rn. 66.
512
ix. kanti, wminda gonebis kritika, germanulidan Targmna S. papuaSvilma, Tb.,
1979, gv. 229.

165
doebrivi zneobis winaaRmdeg mimarTul danaSaulebriv qmedebaTa
gamo sasjelis gaTvaliswineba. samarTali moralis minimalur
moTxovnebs iTvaliswinebs imisTvis, rom moipovos legitimacia
sazogadoebis mxridan. Tavisufali sazogadoeba cdilobs iseTi
normebi SeimuSavos, romelic moqalaqeTa mier iqneba mowonebuli.
Tavisufali sazogadoebis calkeuli wevris umaRles instancias
kidev sindisi warmoadgens.513
samarTalma ar unda ubiZgos adamians amoraluri qmedebisken.514
Tumca, yvela zneobrivi normis integracia samarTalSi SeuZlebe-
lia. samarTali yovelgvar amoralur qmedebas ver dasjis. ufro
metic, zogjer zneobrivi da samarTlebrivi normebi upirispird-
ebian erTmaneTs.515 samarTlebriv, demokratiul saxelmwifoSi Sei-
Zleba calkeul pirTa Sinagani (sindisidan gamomdinare) movaleo-
ba da samarTlebrivi moTxovna erTmaneTTan winaaRmdegobaSi modi-
odnen.516 zneobrivi da samarTlebrivi normebis sruli Tanxvedra
mxolod totalitarul saxelmwifoSia SesaZlebeli.517
moralur da samarTlebriv normas erTmaneTisgan mijnavda
kanti. igi xazs usvamda imas, Tu ramdenad mniSvnelovania, pozi-
tiuri samarTlis normiT gaTvaliswinebuli moTxovna moraluri
normidan gamomdinareobdes, magram igi imasac miuTiTebs, rom es
yovelTvis ver iqneba uzrunvelyofili.518 kanti im movaleobas, ro-
melic pozitiuri samarTlidan, kanonmdeblobidan gamomdinareobs,
garegan movaleobas uwodebs da aRniSnavs, rom kanonmdebloba ar
moiTxovs am movaleobis idea mizani iyos TviT moqmedi pirisTvi-
sac.519
rodesac vsaubrobT amoralur, uzneo qmedebaze, rogorc sisx-
lis samarTlis danaSaulze, isic unda aRiniSnos, rom qmedebis
amoraluroba jer kidev ar niSnavs imas, rom igi samarTlebriv
sikeTes xelyofs. moralis, zneobis sawinaaRmdego qmedeba maSin
aris mimarTuli samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg, rodesac igi
xelyofs an safrTxes uqmnis mSvidobian Tanacxovrebas. maSa-
sadame, sazogadoebaSi gabatonebuli moraluri normebis dacva
sazogadoebrivi usafrTxoebis winapirobaa. sazogadoebrivi us-
afrTxoebis dacva kidev SeuZlebelia zogjer, Tu sisxlis samar-
Talma ar uzrunvelyo saTanado zneobrivi normebis dacva. rode-
sac sisxlis samarTali icavs sazogadoebriv zneobas, amiT uz-
runvelyofs sazogadoebrivi wesrigis, usafrTxoebis stabilobas.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoTqmulia Sexeduleba, rom
sisxlis samarTlis kodeqsi maqsimalurad unda gaTavisufldes
im normebisgan, romlebic zneobis winaaRmdeg mimarTuli qmedebis

513
ix. Zippelius R., Rechtsphilosophie, 5. Aufl., München, 2007, S. 27.
514
ix. xubua g., samarTlis Teoria, Tb., 2004, gv. 63. velis nomeri 173.
515
ix. xubua g., iqve, gv. 64. velis nomeri 177.
516
ix. Zippelius R., ebenda, S. 27.
517
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli,
Tb., 2014, gv. 10.
518
ix. Zippelius R., ebenda, S. 143.
519
ix. Zippelius R., ebenda.

166
kriminalizacias axdenen.520 marTalia, sisxlis samarTlis amocana
ar aris amoralobis winaaRmdeg brZola, Tu igi socialuri sa-
SiSroebiT ar xasiaTdeba,521 maSasadame, sisxlis samarTali ver
dasjis yvelanair amoralur qmedebas da es mizanSeuwonelic iqne-
boda, vinaidan sisxlis samarTali socialuri wesrigis dacvis
ukanaskneli da yvelaze mkacri instrumentia (ultima ratio), magram
sisxlis samarTali ver ityvis srul uars zneobis winaaRmdeg
mimarTuli qmedebis dasjadobaze, ramdenadac saxelmwifoSi so-
cialuri wesrigi aucileblad unda iyos daculi da es zogjer
mxolod moralur normas ar ZaluZs. aseT SemTxvevaSi aRmarTavs
saxelmwifo Tavis maxvils sisxlis samarTlis saxiT. magaliTad,
zogadad, tyuilis Tqma, rogorc amoraluri qmedeba, sisxlis
samarTliT ar isjeba, magram cru Cveneba (ssk-is 370-e mux.) da cru
dasmena (ssk-is 373-e mux.), rogorc misi konkretuli gamovlineba,
dasjadia, vinaidan igi safrTxes uqmnis, xels uSlis saqmeze obi-
eqturi WeSmaritebis dadgenas da marTlmsajulebis efeqturad
ganxorcielebas.
adre dasjadi iyo mamaTmavloba da lesbianoba. SemdgomSi moxda
am qmedebis dekriminalizacia da axla mxolod maSin isjeba, roca
igi iZulebiT xorcieldeba. qmedebis dekriminalizaciasTan daka-
vSirebiT gansxvavebuli Sexedulebebi gamoiTqva. avtorTa erTi
nawili qmedebis dasjadobis gauqmebas ukavSirebs imas, rom Seicv-
ala sazogadoebis socialuri morali. xolo, mecnierTa meore
nawilis SexedulebiT, qmedebis dekriminalizacia gamarTlebulia
imitom, rom aRniSnuli qmedebebi ar xelyofdnen samarTlebriv
sikeTes, ramdenadac dasaxelebuli qmedeba xels ar uSlis mSvi-
dobian Tanacxovrebas.522
sazogadoebrivi zneoba idealuri Rirebulebaa da mis winaaRm-
deg ganxorcielebuli qmedeba ar iwvevs cvlilebas garesamyaro-
Si, magram mainc dgeba garkveuli „Sedegi~ moralur-politikuri
TvalsazrisiT.523 am SemTxvevaSi „Sedegi~ Cven ar unda gavigoT
viwrod, aramed farTod. Tu Sedegi viwro gagebiT mxolod mate-
rialur danaSaulebSi gvaqvs, „Sedegi~ farTo gagebiT nebismieri,
maT Soris formaluri, danaSaulis ganxorcielebas mohyveba.
eTikuri, zneobrivi Rirebuleba adamianis nebisa da fsiqikuri
procesebis, SemecnebiTi SesaZleblobebisagan damoukideblad ar-
sebobs. adamiani am Rirebulebebs emociurad ganicdis. `eTikuri
Rirebuleba arc materialuria da arc sulieri~.524
zneoba, morali525 aris Tu ara samarTlebrivi sikeTe SeiZleba

520
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 17.
521
ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 1.
522
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Aufl., München, 2006, S. 19, §2, Rn. 17-18.
523
moralur-politikuri TvalsazrisiT gagebul „Sedegze“ ix. naWyebia g., si-
sxlissamarTlebrivi urTierToba da danaSaulis cneba (leqciebis kursi), Tb., 2002,
gv. 76.
524
ix. xubua g., iqve, gv. 92.
525
“zneoba” warmodgeba sityvidan “zne”. “zneobis” laTinuri sinonimia “mora-

167
sakamaToc iyos. morali, ise rogorc samarTali, aris adamianTa
qcevis wesebis sistema. morali samarTlis msgavsad adamianis qce-
vas aregulirebs.526
avtorTa erTi nawili samarTals faseulobad miiCnevs, 527 ma-
gram gamoTqmulia sawinaaRmdego Sexedulebac, romlis Tanax-
mad, samarTali ar aris Rirebuleba, aramed igi ama Tu im Ri-
rebulebas mxolod iuridiulad ganamtkicebs. 528 yovelive amis
Semdeg Cndeba kiTxva: Tu samarTali, rogorc normatiuli siste-
ma 529 da adamianTa qcevis momwesrigebel normaTa erTianoba ar
aris Rirebuleba, ramdenad SeiZleba Rirebulebas warmoadgen-
des morali, zneoba?
morals, ise rogorc Cveulebas da tradicias, faseulobad 530
ganixilavs b. zoiZe . 531 analogiur Sexedulebas gamoxatavs g.
naWyebia , roca aRniSnavs, rom samarTali icavs sazogadoebis
normatiul sistemas da mis kulturul Rirebulebebs. zneoba ki
sazogadoebis normatiuli sistemis nawilia. 532 zneobas samarT-
lebriv sikeTed miiCnevs qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsi.
amaze metyvelebs is garemoeba, rom sisxlis samarTlis kode-
qsiT isjeba iseTi qmedebani, romlebic sazogadoebrivi zneobis
winaaRmdegaa mimarTuli.
g. SuSanaSvilis TvalsazrisiT, maSin, roca zneoba erTsa da
imave dros mizanic aris da saSualebac, `samarTali aris saSuale-
ba samarTaldarRvevaTa aRsakveTad an darRveuli samarTlianobis
aRsadgenad. samarTals arc erT normalur saxelmwifoSi Tavisi
Tavi ar aqvs miznad~.533 g. SuSanaSvilis SexedulebiT, samarTali,
erTi mxriv, mxolod saSualebaa samarTaldarRvevis aRsakveTad,

li”,romelic warmodgeba sityvidan “mos”,rac “znes” niSnavs. ix. banZelaZe g.,ra aris
zneoba, Tb., 1979, gv. 6.
526
ix. xubua g., iqve, gv. 60.
527
ix. Алексеев С.С., Социальная ценность права в советском обществе, М., 1974, с.
217-218;zoiZe b., pozitiuri samarTlis moqmedebis farglebis anu mowesrigebuli
adamianisa da mimtevebeli saxelmwifos Sesaxeb,“samarTlis Jurnali”,2011,#2,gv. 274.
528
ix. xubua g., samarTlis Teoria, Tb., 2004, gv. 91.
529
aris Tu ara samarTali normatiuli sistema, sakamaTod miiCneven. mecniere-
baSi sawinaaRmdego mosazrebac aris gamoTqmuli, romlis Tanaxmad, samarTali aris
ara normatiuli, aramed socialuri sistema. ix. Teubner G., Recht als autopoietisches System,
Frankfurt am Main, 1989, S. 36; bregvaZe l., autopoieturi samarTali da samarTlebrivi
kultura globalur sazogadoebaSi: “postmodernistuli samarTlis sociologia”,
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis “macne”, samarTlis seria, 2005, #1, gv. 45; Bregvadze
L., Legal Culture of the World-Society: Local Law and Social Change from the Autopoietic Perspektive,
Teubner-FS, 2009.
530
“Rirebuleba” da “faseuloba” identuri mniSvnelobis terminebs warmoad-
genen. ix. naWyebia g., sisxlis samarTlis mecnierebis meTodologiuri anbani, Tb., 2006,
gv. 64.
531
ix. zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi saqarT-
veloSi, Tb., 2007, gv. 38.
532
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011, gv.
66.
533
ix. SuSanaSvili g., Rirebuleba da sazogadoebrivi cnobierebis formebi, Tb.,
1990, gv. 39.

168
xolo meore mxriv, igi samarTals faseulobadac miiCnevs.534 Tu
samarTali Rirebulebaa, maSin igi ara mxolod saSualeba, ar-
amed mizanicaa. maSasadame, g. SuSanaSvili sakuTar TavTan modis
winaaRmdegobaSi. Tumca, dasaxelebuli avtori udaod marTalia
imaSi, rom civilizebul saxelmwifoSi samarTals sakuTari Tavi
ar unda hqondes miznad. igi sakuTar Tavs ki ar unda icavdes, ar-
amed saSualeba unda iyos samarTlebrivi sikeTis dasacavad.
kantis TvalsazrisiT, samarTali aris mizani samoqalaqo mdgo-
mareobaSi arsebuli sazogadoebisTvis.535 qarTul iuridiul lit-
eraturaSi gamoTqmuli SexedulebiT, samarTlebrivi mowesrige-
ba ar SeiZleba aRiarebul iqnas gansazRvruli wesis da sazoga-
doebrivi urTierTobebis mxolod ganmtkicebis saSualebad, ar-
amed samarTals TavisTavadi Rirebuleba aqvs. `samarTlis norma
miuTiTebs imaze, rac unda Sesruldes, swored es `unda~ gamox-
atavs samarTlis TavisTavad Rirebulebas, swored is aris samar-
TalSi ganxorcielebuli RirebulebiTi momenti, romelic jerar-
sobas gamoxatavs~.536aRniSnul debulebas iziarebs g. naWyebia da
aRniSnavs, rom samarTali danaSaulTa Tavidan acilebis da mar-
Tlwesrigis dacvis ara mxolod saSualebaa, aramed Tavadac war-
moadgens mizans da sxvagvarad qmedebis samarTlebrivi Sefaseba
SeuZlebelia.537
samarTali mizania ara imitom, rom samarTali Rirebuleba
iyos, aramed im TvalsazrisiT, rom samarTlis norma mis adre-
sats moTxovnas uyenebs, ganxorcielebas moiTxovs. magram aqve
Cndeba kiTxva: aris ki yvela is moTxovna, romelsac moqmedi samar-
Tlis norma mis adresats uyenebs, ganxorcielebis Rirsi? ram-
denad `unda~ iqnes gaTvaliswinebuli da ganxorcielebuli is
moTxovna, romelic metad usamarTloa538 da samarTlianobis ideas
odnavadac ver gamoxatavs? rasakvirvelia, aseTi moTxovna ar aris
ganxorcielebis Rirsi. Tu samarTals Rirebulebad miviCnevdiT,

534
SuSanaSvili g., iqve, gv. 38-39.
535
ix. Алексеев С.С., Собрание сочинений в десяти томах, Том 9, М., 2010, С. 13.
536
ix. fxalaZe b., samarTlis SefardebiTi damoukideblobis Sesaxeb, “sabWoTa
samarTali”, 1973, #4, gv. 59-60.
iuridiul literaturaSi samarTlis jerarsobasTan dakavSirebiT gansxva­
vebuli mosazrebacaa gamoTqmuli, romlis Tanaxmadac, “iuridiuli normis obi-
eqtis jerarsobrivi xasiaTi Soreuladac ar amtkicebs TviTon am normis jer-
arsobrivobas”. amave TvalsazrisiT, normis obieqti, rogorc gansaxor­ cieleblad
jer arsi, SesaZlebelia ar arsebobdes, magram es ar niSnavs imas, rom TviT normac
ararsebulis kategorias ekuTvnodes. ix. surgulaZe ir., xelisufleba da samar-
Tali, germanulidan Targmna o. gamyreliZem, Tb., 2002, gv. 220.
537
ix. naWyebia g., sisxlis samarTlis mecnierebis meTodologiuri anbani, Tb.,
2006, gv. 74-75.
538
hans kelzenis samarTlis wminda Teoriis mixedviT, romelic pozitiuri
samarTlis Teoriaa, pozitiuri samarTali moqmedebs ara mxolod maSin, roca igi
samarTliania, aramed maSinac, roca usamarTloa. maSasadame, pozitiuri samarTlis
moqmedeba ar aris damokidebuli imaze, igi samarTliania, Tu usamarTlo. ix. kel-
zeni h., ra aris samarTlis wminda Teoria?, qarTulad Targmna l. bregvaZem, “samar-
Tlis Jurnali”, 2011, #2, gv. 302.

169
verc davsvamdiT kiTxvas: yovelTvis `unda~ Sesruldes Tu ara
moqmedi samarTlis moTxovna. g. radbruxis marTebuli Tvalsaz-
risiT, roca pozitiuri samarTlis539 SemuSavebisas samarTlianoba
Segnebulad uaryofilia, kanoni araTu `marTal samarTals~ ar
warmoadgens, ufro meti, saerTod aklia samarTlis buneba.540 g.
radbruxi ar iviwyebs iseTi Rirebulebis mniSvnelobas, rogor-
ic samarTlebrivi usafrTxoebaa, rac swored pozitiuri samarT-
lis moTxovnebis Sesrulebas moiTxovs maSinac, roca aRniSnuli
moTxovna usamarTloa, magram roca kanoni imdenad ar warmoadgens
marTal samarTals, rom usamarTloba mouTmenel masStabebs aR-
wevs, upiratesobas samarTlianobas aniWebs, romelic mainc ufro
maRali Rirebulebaa, vidre samarTlebrivi usafrTxoeba.
filosofiur literaturaSi erTmaneTisgan ganasxvaveben „Rire­
bulebas~ da „Rirebuls~. „Rirebulebasa~ da „Rirebuls~ So-
ris tolobis niSani ar daismis. „Rirebuli~ gulisxmobs Rire­
bulebasTan sagnis mimarTebas anu RirebulebiT mimarTebas. Rire-
bulebiTi mimarTebisTvis aucilebelia Rirebuli sagani. sagani
(magaliTad, mxatvris tilo) SeiZleba iyos Rirebuli, magram igi
ar aris Rirebuleba. mxatvarma SeiZleba Seqmnas Rirebuli sagani
da ara Rirebuleba.541 sagnis Rirebuleba anu is, Tu ramdenad Ri-
rebulia igi, ganisazRvreba Rirebulebisadmi misi mimarTebiT.
rodesac vsvamT kiTxvas, aris Tu ara samarTali Rirebuleba,
unda gavarkvioT, aris Tu ara yvela jerarsoba Rirebuleba da,
piriqiT, aris Tu ara Rirebuleba mxolod is, rac unda iyos. ma-
Sasadame, arsebobs Tu ara maT Soris sruli igiveoba? filoso-
fiur literaturaSi miuTiTeben, rom „Rirebuleba is aris, rac
unda iyos, magram Rirebuleba aris agreTve is, rac aris; arsebobs
ganxorcielebuli Rirebuleba~.542 g. SuSanaSvilis TvalsazrisiT,
Tu gansaxorcielebeli Rirebuleba jerarsia, ganxorcielebuli
Rirebuleba jerarsad yofnas wyvets.543
Rirebuleba jerarsulia,544 magram jerarsi yovelTvis Rireb-
ulebaa? Tu yvela jerarsi Rirebulebaa, gamodis, rom samarTalic
misi jerarsobidan gamomdinare Rirebulebaa. unda iTqvas, rom
aseTi daskvnis gakeTeba arasworia. ar SeiZleba samarTali Rireb-
ulebad gamovacxadoT da jerarssa da Rirebulebas Soris tolo-

539
samarTlis pozitivizms Tavis droze seriozuli kritikosebi gamouCnden.
maT Soris aRsaniSnavia fridrix karl fon savini, romelic aRniSnavda, rom kodi-
ficirebul samarTals ar ZaluZs bolomde asaxos sazogadoebaSi moqmedi “namd-
vili” samarTali. ix. bregvaZe l., samarTlebrivi kultura globalizmsa da loka-
lizms Soris: samarTlis transferebis funqcionaluri ganmartebisTvis, TinaTin
wereTlis saxelobis saxelmwifosa da samarTlis institutis “macne”, 2006, #1, gv. 5;
xubua g., samarTlis Teoria, Tb., 2004, gv. 179.
540
ix. Radbruch G., Rechtsphilosophie, 2. Aufl., Heidelberg, 2003, S. 216.
541
ix. buaCiZe T., hegeli da filosofiis arsebis problema, Tb., 1976, gv. 115-116.
542
ix. SuSanaSvili g., zneobrivi Rirebulebis specifika, Tb., 1980, gv. 42.
543
ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 65.
544
ix. naWyebia g., sisxlis samarTlis mecnierebis meTodologiuri anbani, Tb.,
2006, gv. 66.

170
bis niSani davsvaT.545 „Rirebuleba aris jerarsi, magram yoveli
jerarsi Rirebuleba ar aris. es niSnavs, rom jerarsoba Rireb-
ulebis specifikas ar warmoadgens~.546 rodesac Rirebulebis jer-
arsobaze saubroben, idealis jerarsobas gulisxmoben, romelic
RirebulebiTi cnobierebis safuZvelia.547
filosofiur literaturaSi marTebulad aRniSnaven, rom Ri-
rebuleba sawyisia, principia, romlis wyalobiT jerarsi Tavis
sazriss da gamarTlebas iRebs. raime SeiZleba iyos Rirebuli
(ara sakuTar TavTan, aramed) RirebulebasTan Tavisi mimarTebis
meSveobiT.548 Rirebulebebs ara aqvT Tavdapirvelad kanonisa da
moTxovnis xasiaTi. yoveli jerarsi Rirebulebis cnobierebazea
damyarebuli da amiT aris gapirobebuli. 549 yvela jerarsi, samarT-
lebrivi norma, RirebulebaSi unda iyos dafuZnebuli. `maSasadame,
samarTlebrivi da zneobrivi Rirebuleba iseTi sazrisia, romelic
safuZvlad udevs yovel samarTlebriv normas~.550
samarTali ki ar aris Rirebuleba, aramed Rirebuleba aris is,
rac samarTlis normas ganapirobebs da romlisadmi mimarTebiT
samarTlis samarTlianoba gaizomeba. am TvalsazrisiT metad sain-
teresoa b. zoiZis msjeloba, roca aRniSnavs, rom `sakmarisia mar-
Tlwesrigi davsvaT RirebulebaTa saTaveSi, rom nebismieri ada-
mianis arseboba safrTxis qveS aRmoCndeba. RirebulebaTa saTaveSi
adamiani dgas, magram igi dgas marTlwesrigze, romelic misT-
vis saSualebaa da ara mizani~.551 aRniSnuli msjelobiT b. zoiZe
TiTqos winaaRmdegobaSi modis mis mier sxvagan ganvi­ Tarebul
msjelobasTan, romlis mixedviTac `samarTali faseulobaa~.552 Tu
samarTals Tavad gamovacxadebT faseulobad, gamodis, rom igi
faseulobaTa dacvis ara mxolod saSualebaa, aramed mizanic, vi-
naidan Rirebuleba (faseuloba) mizania. magram Tavad b. zoiZis
msjeloba kargad miuTiTebs im safrTxeebze, romelsac samarTlis
faseulobad gamocxadeba Seicavs. Rirebuleba aris ara samarTa-
li, aramed samarTlis idea, samarTlianoba. sworad miuTiTebs g.
radbruxi, rom samarTlis idea aris samarTlebrivi sinamdvilis

545
jerarsobis da Rirebulebis gaigivebis momxre ar aris aseve g. SuSanaSvil-
ic, rac sworia. ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 42.
546
ix. avaliani s., ontologia da aqsiologia, krebulSi: filosofiuri Ziebani,
krebuli meore, Tb., 1998, gv. 15.
547
RirebulebiTi cnobierebis safuZvlad idealis arseboba, Tavis mxriv, Ri-
rebulebaTa ierarqiuli kibis usasrulobas ganapirobebs. Rirebulebebs ar aqvs
dasasruli. arsebobs „mSvenieri“ da „keTili“, magram SeiZleba arsebobdes ufro
„mSvenieri“ da ufro „keTili“ da a. S. ar arsebobs absoluturi mSveniereba an si-
keTe. ix. avaliani s., iqve, gv. 15-16.
548
ix. SuSanaSvili g., Rirebulebis idealisturi gagebis kritika, Tb., 1987, gv. 59.
549
ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 58.
550
ix. burjaliani a., samarTlis filosofia, Tb., 2012, gv. 137.
551
ix. zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, Tb., 2013, gv. 16.
552
ix. zoiZe b., pozitiuri samarTlis moqmedebis farglebis anu mowesrige-
buli adamianisa da mimtevebeli saxelmwifos Sesaxeb, “samarTlis Jurnali”, 2011, #2,
gv. 274.

171
RirebulebiTi masStabi.553 swored am Rirebulebis mixedviT, masTan
samarTlis mimarTebiT vadgenT, ramdenad `marTalia~ anu samar-
Tliania samarTali.
s. avaliani aRniSnavs, rom nebismieri norma, kriteriumi, sazomi
erTeuli Tu aTvlis sistema afasebs sxvas Tavisi Tvalsazrisis
mixedviT, magram TviTon ki arasodes ar aris Sefasebis obieqti.
normis, sazomi erTeulis, kriteriumis Sefaseba kvlav sxva nor-
mas, kriteriums, sazom erTeuls moiTxovda. ideali, rogorc Se-
fasebis norma, kriteriumi, Sefasebis gareSe dgas da amdenad ab-
soluturia.554
s. avaliani sworad miuTiTebs, rom normis Sefaseba sxva nor-
mas, kriteriums moiTxovda. Tumca, ar aris gasaziarebeli misi
Sexeduleba, rom nebismieri norma afasebs sxvas, magram TviTon
arasodes ar aris Sefasebis obieqti. moqmedi samarTlis (maT So-
ris sisxlis samarTlis) norma SeiZleba Sefasebis obieqti gax-
des da normis samarTlianoba gaizomos samarTlianobisadmi misi
mimarTebis gaTvaliswinebiT da dadgindes, aris Tu ara norma
samarTliani. moqmedi anu pozitiuri samarTali, rogorc wesi,
samarTlis ideaze dayrdnobiT iqmneba.555 rogorc g. radbruxi
aRniSnavs, samarTali SeuZlebelia sxvagvarad ganisazRvros, vi-
dre mocemuloba, romelsac aqvs mniSvneloba samarTlis ideis
gansaxorcieleblad,556 magram es imas ar niSnavs, rom moqmedi
samarTali yovelTvis samarTlis ideis gamomxatveli anu samar-
Tliani iyos. maSasadame, maSin, roca pozitiuri samarTlis norma
Sefasebis obieqti SeiZleba iyos, zneobrivi norma, piriqiT, ara-
sodes ar aris Sefasebis obieqti da amitomac aris igi absolu-
turi, imperatiuli, rasac ver vityviT samarTlis normaze.

8. Rirebulebis, samarTlebrivi sikeTis da uflebis


urTierTmimarTeba

germanul iuridiul literaturaSi sworad aRniSnaven, rom


Rirebuleba warmoadgens mizans.557Rirebuleba umaRlesi mizania,
idealia,558 romelic teleologiur kanonzomierebas eqvemdeba­
reba.559 Rirebuleba aris is, rac unda iyos, rogorc ideali, ro-
melic realurSi yofnis Rirsia.560 maSasadame, jerarsi Rirebu­

553
ix. Radbruch G., Rechtsphilosophie, 2. Aufl., Heidelberg, 2003, S. 12.
554
ix. avaliani s., ontologia da aqsiologia, krebulSi: filosofiuri Ziebani,
krebuli meore, Tb., 1998, gv. 17.
555
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 62.
556
ix. Radbruch G., iqve, gv. 11-12.
557
ix. Röhl K., Röhl H., Allgemeine Rechtslehre, Ein Lehrbuch, 3. Aufl., Köln. München, 2008, S. 272.
558
ix. SuSanaSvili g., Rirebulebis idealisturi gagebis kritika, Tb., 1987, gv. 50.
559
ix. SuSanaSvili g., zneobrivi Rirebulebis specifika, Tb., 1980, gv. 9.
560
ix. naWyebia g., sisxlis samarTlis mecnierebis meTodologiuri anbani, Tb.,
2006, gv. 67.

172
lebis, idealis arsebobis formaa.561 marTalia, Rirebuleba miza-
nia, magram sxva RirebulebebTan mimarTebiT SeiZleba saSua­lebad
mogvevlinos.562 Rirebulebani qmnian RirebulebaTa wesrigs, sadac
erTi Rirebuleba `maRalia~, xolo meore `dabali~.563
Rirebuleba samarTlis normis mizania. Tu samarTlis nor-
mis mizania sicocxlis, janmrTelobis, garemos dacva, Rirebule-
bac maT (sicocxle, janmrTeloba, garemo) emTxveva.564 sisxlis­
samarTlebrivi norma gansazRvravs qcevis wess, romelic Sesaba­
misi miznis miRwevas emsaxureba. amdenad, sisxlissamarTlebrivi
norma RirebulebiT msjelobas gulisxmobs.565
samarTlis normis mizania rogorc Rirebuleba, ise samar-
Tlebrivi sikeTis dacva, magram, garkveuli sxvaoba arsebobs
samarTlebriv sikeTesa da Rirebulebas Soris. sityvaTxmare-
baSi samarTlebriv sikeTesa da Rirebulebas Soris mkafio zR-
varis gavleba ar xdeba da cnebebis doneze xSirad xdeba maTi
gamoyeneba identuri mniSvnelobiT. Tu samarTlebrivi sikeTe
konkretulia, Rirebuleba ufro abstraqtuli xasiaTisaa. 566 Ri-
rebulebis idea konkretulobas mTlianad moklebulia. 567 Tumca,
sikeTeze filosofiur literaturaSi gansxvavebuli mosazrebac
arsebobs.
sikeTe hegelis „gonis filosofia~-Si daxasiaTebulia rogorc
„abstraqtulad zogadi~.568 hegeli aRniSnavs, rom „sikeTis gansaz-
Rvra TviTon ganusazRvrelia~.569 sikeTeze hegelis Sexedulebas
Tu gaviziarebT, konkretuli adamianis sicocxle, rogorc samar-
Tlebrivi sikeTe, unda miviCnioT `abstraqtulad zogadad~, magram
es ar iqneba swori, maSin, roca saubaria ara zogadad sicocxlis
ideaze, aramed konkretuli adamianis sicocxleze.
Rirebuleba ar aris droiT da sivrciT Semofargluli,570 rasac
samarTalsa da samarTlebriv sikeTeze ver vityviT. es Cans Tun-
dac iqidan, rom samarTals istoriad qcevis tendencia gaaCnia.571
samarTlis normis (ssk-is 108-e mux.) mizania, magaliTad sicocx-
lis dacva da aqedan gamomdinare igi sikeTe aris. magram rode-
sac vsaubrobT Rirebulebaze, romelic aseve samarTlis normis
mizania, igulisxmeba sicocxlis idea, romelic abst­raqtulia. si-
cocxleSi, rogorc samarTlebriv sikeTeSi, vgu­ lis­­
xmobT konkre-

561
ix. Джиоев О.И., Природа исторической необходимости, Тб., 1967, с. 121.
562
ix. SuSanaSvili g., Rirebulebis idealisturi gagebis kritika, Tb., 1987, gv. 43.
563
ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 41.
564
ix. Röhl K., Röhl H., iqve.
565
ix. tyeSeliaZe g., Rirebulebis problema da samarTali, “sabWoTa samarTali“,
1981, #2, gv. 19.
566
ix. Röhl K., Röhl H., iqve.
567
ix. avaliani s., ontologia da aqsiologia, krebulSi: filosofiuri Ziebani,
krebuli meore, Tb., 1998, gv. 21.
568
ix. hegeli, gonis filosofia, germanulidan Targmna n. naTaZem, Tb., 1984, gv. 296.
569
ix. iqve, gv. 294.
570
ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 49.
571
ix. savaneli g., samarTlis azris wvdomis problema, „saxelmwifo da samarTa-
li“, 1990, #8, gv. 17.

173
tul adamianTa sicocxles, romlis danaSaulebrivi xelyofac
aris SesaZlebeli.
Rirebuleba, rogorc idea, ar aris xiluli. Rirebulebaze rom
vsaubrobT, igulisxmeba ara is qmedeba, romelsac vxedavT, aramed
is principi, romelic CvenTvis uxilavia.572 Rirebuleba zefsiqi-
kuria, maSasadame, zeindividualuria, zeadamianuria. Rirebuleba
araa Cvens winaSe arsebuli raime obieqti. obieqti aris sikeTe573
anu Rirebuli sinamdvile.574 Rirebulebis cneba moicavs yvelafers
rac ar arsebobs, magram mainc araa arara.575
rikerti erTmaneTisgan ganarCevs Rirebulebas da Rirebu­
lebasTan dakavSirebul realobas, romelsac sikeTes (~Gut~) uwo-
debs. magaliTad, sikeTe realuria, xolo Rirebuleba realuri
obieqtebis sferoSi ar moinaxeba. igi sinamdvilis sferos iqiTa
mxridan moqmedebs.576 Rirebuleba sinamdvileSi ar arsebobs, xolo
sikeTe, rogorc Rirebuli sagani, sinamdvileSi arsebobs.577 riker-
tis TvalsazrisiT, Rirebuleba sinamdvileSi ar arsebobs, aramed
`mniSvnelobs~, mniSvneloba aqvs. neokantianelTa Sexedu­lebiT ar-
sebobs RirebulebaTa gansakuTrebuli samefo, romelic realo-
baze maRla dgas.578 aRniSnulidan gamomdinare, sikeTe warmoadgens
Rirebulebis da sinamdvilis kavSirs.579
rikertis Sexedulebis Tanaxmad, imisTvis, rom raime mniSvn-
elobdes anu mniSvneloba hqondes, aucilebeli ar aris, rom is
sinamdvileSi arsebobdes, magram amasTan dakavSirebiT kri­tikuli
azri gamoiTqva da aRiniSna, rom `ar SeiZleba raime mniSvnelob-
des, Tu igi saerTod ar arsebobs anu Tu mas araviTari obieqturi
safuZveli ara aqvs~.580
Rirebulebis obieqturobaze dRemde sxvadasxva, urTierT­
gamomricxavi Sexeduleba gamoiTqva, romlebic Semdegnairad Sei-
Zleba davajgufoT: pirveli, Rirebuleba arc obieqturia da arc
subieqturi. igi ki ar arsebobs, aramed mxolod mniSvnelobs; meo-
re, Rirebuleba arsebobs obieqturad adamianis gareSe; mesame, Ri-
rebuleba subieqturia,581 mas ar gaaCnia obieqturi safuZveli, igi

572
ix. kanti, zneobis metafizikis dafuZneba, qarTulad Targmna l. ramiSvilma,
Tb., 2013, gv. 97.
573
g. TevzaZes „sikeTe“ (“Gut”) naTargmni aqvs rogorc „qoneba“, rac ar aris
swori. ix. TevzaZe g., germanuli neokantianelobis Semecnebis Teoria, Tb., 1963, gv. 209,
220. germanuli “Gut” qarTulad unda Targmniliyo rogorc “sikeTe”.
574
ix. TevzaZe g., germanuli neokantianelobis Semecnebis Teoria,Tb.,1963,gv. 220;
burjaliani a., samarTlis filosofia, Tb., 2012, gv. 136.
575
ix. TevzaZe g., iqve, gv. 217.
576
ix. Rickert H., Der Gegenstand der Erkenntnis, Tübingen, 1915. miTiTebulia Semdegi naS-
romis mixedviT: TevzaZe g., germanuli neokantianelobis Semecnebis Teoria, Tb., 1963,
gv. 209.
577
ix. TevzaZe g., iqve, gv. 242.
578
ix. tyeSeliaZe g., Rirebulebis problema da samarTali, “sabWoTa samarTali“,
1981, #2, gv. 17.
579
ix. TevzaZe g., iqve, gv. 243.
580
ix. avaliani s., ontologia da aqsiologia, krebulSi: filosofiuri Ziebani,
krebuli meore, Tb., 1998, gv. 9.
581
yvela Rirebuleba subieqturia g. xubuas TvalsazrisiT. ix. xubua g., samar-

174
mxolod emociebs gamoxatavs; meoTxe, Rirebuleba ar arsebobs
adamianisgan damoukideblad, magram igi ar aris mxolod subieq-
turi fenomenic. maSasadame, Rirebuleba obieqturis da subieqtu-
ris erTgvari sinTezia.582
arsebobs Rirebulebis iseTi gagebac, romlis mixedviT zogi-
erTi Rirebuleba specifiur matarebels gulisxmobs pirov­ nebis
saxiT.583
Tu Rirebuleba zeindividualuria, maSin SeuZlebelia misi
matarebeli pirovneba iyos, da, Tu Rirebulebis matarebeli
pirovneba SeiZleba iyos, yvelanairi Rirebuleba ver iqneba zea-
damianuri. adamiani SeiZleba iyos ara Rirebulebis, aramed samar-
Tlebrivi sikeTis matarebeli. marTebulad unda CaiTvalos is
Sexeduleba, romlis mixedviT, Rirebuleba adamianis gareSe ar-
sebobs, maSasadame igi ar aris subieqturi. Rirebulebas, rogorc
Rirebuls, adamiani aRiqvams da es aRqma aris subieqturi, magram
aqedan SeuZlebelia im daskvnis gakeTeba, rom Rirebuleba subi-
eqturia. subieqturia ara Rirebuleba, aramed Rirebulebis aRqma,
gancda. Rirebuleba subieqturi ar aris, igi obieqturia, ara
realurad arsebuli. Tumca, igi arsis sferos ekuTvnis, rameTu
arsebobs ara mxolod realuri, aramed idealuri arsic. Rire-
buleba rom realuri arsis sferos ar ekuTvnis, es ar niSnavs
imas, rom igi obieqturi ar iyos. Rirebuleba rom subieqturi
iyos, uaryofiTad ver SevafasebdiT imas, rac konkretul adami-
ans Rirebulad miaCnia. is, rom vinme raRacas Rirebulad Tvlis,
imas ar niSnavs, rom is marTlac Rirebulia, vinaidan Rirebule-
ba obieqturi sazomia. Tu Rirebuleba iqneboda ara obieqturi,
aramed subieqturi, iarsebebda imdennairi Rirebuleba (magaliTad
WeSma­riteba), ramdeni adamianic arsebobs da Rirebulad CaiTvle-
boda yovelive, rasac adamiani Rirebulad miiCnevda.
Rirebuleba, rogorc ukve iTqva, aris erTgvari sazomi, Se-
fasebis masStabi, is rac CvenTvis mniSvnelobs, e. i. Rirebule-
ba Rirebulia. `uRirebuloba arasgziT ar SeiZleba iyos Rire­
buleba~.584 am SemTxvevaSi Cven vgulisxmobT Rirebulebis Rireb-
ulebas ara konkretuli pirisTvis, aramed sazogadod.
rogorc zemoT iTqva, samarTlebrivi sikeTe, Rirebulebis-
gan gansxvavebiT, konkretulia, magram unda aRiniSnos isic, rom
samarTlebrivi sikeTe yovelTvis ar atarebs konkretul (araab-
straqtul) xasiaTs. magaliTad, sazogadoebrivi zneoba, rogorc
sisxlis samarTliT daculi sikeTe. aq samarTlebrivi sikeTe da
Rirebuleba srul TanxvedraSia. sikeTis da Rirebu­ lebis sruli
gaigiveba, albaT, ar iqneboda swori, magram calkeul sikeTesTan
dakavSirebiT SeiZleba amasac ver avcdeT.
rodesac vsaubrobT samarTlebriv sikeTeze, magaliTad sicocx-

Tlis Teoria, Tb., 2004, gv. 38.


582
ix. avaliani s., iqve, gv. 9-11.
583
ix. SuSanaSvili g., iqve, gv. 44.
584
ix. nucubiZe S., WeSmariteba da Semecnebis struqtura, Sromebi, II, Tb., 1979, gv.
73.

175
leze, Cndeba kiTxva: aris Tu ara samarTlebrivi sikeTe ufleba,
kerZod, sicocxlis, janmrTelobis ufleba? imis garkvevas, aris
Tu ara ufleba sikeTe, didi mniSvneloba eniWeba.
Tu uflebas samarTlebriv sikeTed gamovacxadebT, iZulebu-
li viqnebiT, rom samarTlebrivi sikeTe idealur Rirebulebad
vaRia­roT, ramdenadac ufleba idealuri samyaros kanonzomiere-
bas emorCileba da misi axsna realuri cxovrebis kanonzomierebiT
SeuZlebelia. ufleba, iseve rogorc movaleoba, realuri cxov­
rebis kanonzomierebas ar emorCileba da mas Tavisi kanonzom-
iereba gaaCnia, romelic idealuri kanonzomierebaa.585 Tu ufle-
bas mxolod realuri cxovrebis kanonzomierebiT avxsnidiT, ver
davasabuTebdiT imas, Tu ratom gaaCnia memkvidreobis ufleba jer
kidev daubadebel bavSvs.
uflebas sikeTed miiCneven b. zoiZe586 da l. Wanturiac.587 Tumca,
sakiTxi calsaxa ar aris da sakamaToa, SeiZleba Tu ara ufleba
da sisxlis samarTliT daculi sikeTe identur cnebebad miviC-
nioT.
Tu samarTlebrivi sikeTea sicocxle, SeiZleba, samarTlebriv
sikeTes Seadgendes sicocxlis ufleba? rasakvirvelia ara. dauS-
vebelia erTmaneTTan gavaigivoT sicocxle da sicocxlis ufleba.
sicocxle, rogorc samarTlebrivi sikeTe, (sicocxlis) uflebis
obieqtia. amaze miuTiTebs saqarTvelos sisxlis samarTlis kod-
eqsis me-19 Tavis saTauri _ `danaSauli sicocxlis winaaRmdeg~ (da
ara danaSauli sicocxlis uflebis winaaRmdeg). mkvlelobis dros
samarTlebriv sikeTes sicocxle rom warmoadgens, imitom aris, rom
am sikeTis xelmyof qmedebasa da xelyofas Soris mizezobrivi kav-
Siris dadgena SesaZlebelia, vinaidan sicocxle is samarTlebrivi
sikeTea, romelic gansxeulebuli saxiT arsebobs.
Tu sicocxlis uflebis obieqtia sicocxle, `saavtoro
uflebis obieqtebs warmoadgens mecnierebis, literaturis da
xelovnebis nawarmoebebi~. 588 aramaterialur qonebriv sikeTed
unda miviCnioT ara saavtoro an momijnave uflebebi, aramed am
uflebaTa obieqti, maSasadame, mecnierebis, literaturis da xe-
lovnebis nawarmoebi.
marTebulad SeniSnavs b. savaneli, rom samarTlebrivi urTier-
Tobis monawile subieqtTa uflebis obieqtia Sesabamisi interesebi
(piradi, kulturuli, ekonomikuri, politikuri), e. i. yvelaferi is,
riskenac aris mimarTuli samarTlebriv urTi­ erTobaSi monawile
subieqtebis neba da ris gamoc samarTlebrivi urTierTobis monawi-
leTa Soris sazogadoebrivi urTierToba myardeba.589

585
ix. surgulaZe ir., xelisufleba da samarTali, Sesavali sityva daurTo da
germanulidan qarTulad Targmna o. gamyreliZem, Tb., 2002, gv. 23.
586
ix. zoiZe b., pozitiuri samarTlis moqmedebis farglebis anu mowesrigebuli
adamianisa da mimtevebeli saxelmwifos Sesaxeb,“samarTlis Jurnali”,2011,#2,gv. 282.
587
ix. Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, Tb., 2011, gv. 155.
588
ix. Wanturia l., iqve, gv. 155.
589
ix. savaneli b., samarTlis zogadi Teoria, Tb., 2005, gv. 130-131.

176
erTmaneTisgan unda ganvasxvaoT rogorc ufleba da samarT-
lebrivi sikeTe, romelic zogjer SeiZleba uflebis obieqtadac
mogvevlinos, ise samarTlebrivi sikeTe da Rirebuleba. ufleba
ar aris sikeTe, magram ramdenad SeiZleba igi iyos Rire­ buleba?
am TvalsazrisiT yuradRebas ipyrobs termini `uflebrivi Rireb-
uleba~, romelsac iyenebs g. naneiSvili Tavis cnobil naSromSi.590
maSasadame, arsebobs uflebrivi da arauflebrivi Rirebuleba. ma-
gram, ramdenad dasaSvebia, rom Tavad ufleba iyos uflebrivi
Rirebuleba?
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli TvalsazrisiT, ufleba
Rirebulebaa.591 Tumca, am Sexedulebis sawinaaRmdegod Cndeba Sem-
degi kiTxvebi: Tu Rirebuleba zeadamianuria, zepirovnulia, ram-
denad gamarTlebulia ufleba Rirebulebad miviCnioT? uflebas
xom Tavisi subieqti hyavs da xSirad es aris konkretuli indi-
vidi. garda amisa, Rirebuleba, rogorc idea, maradiulia, zedrou-
lia magram ramdenad emorCileba ufleba am kanonzomierebas? Tu
ufleba konkretul individs ekuTvnis es imas niSnavs, rom ufleba
drois gansazRvrul monakveTSi arsebobs. garkveuli drois gasv-
lis Semdeg ufleba SeiZleba moispos da swored es miuTiTebs mis
aramaradiul, arazedroul bunebaze, rac imaze xom ar metyvelebs,
rom ufleba SeiZleba ar iyos Rirebuleba? aRniSnuli sakiTxis
siRrmiseuli Seswavla scdeba winamdebare naSromis farglebs da
damatebiT kvlevas moiTxovs.
erTmaneTisgan unda gaimijnos rogorc ufleba da uflebis
obieqti, ise uflebis obieqti da danaSaulebrivi qmedebis obieqti.
arcTu iSviaTia SemTxvevebi, roca samarTlebrivi dacvis sikeTes
danaSaulebrivi qmedebis obieqtad ganixilaven, xolo am ukanas­
kneli cnebis qveS konkretuli ufleba moiazreba. magaliTad, g.
mamulaSvilis TvalsazrisiT, kanonieri samewarmeo saqmianobisT-
vis xelis SeSlis (ssk-is 190-e mux.) dros `danaSaulis obieqtia
Tavisufali samewarmeo saqmianobis ufleba, aseve saxelmwifo or-
ganoTa avtoriteti~.592 aRniSnuli danaSaulisgan sisxlis samarT­
liT daculi sikeTea ara `Tavisufali samewarmeo saqmia­ nobis
ufleba~, aramed Tavisufali samewarmeo garemo anu realuri md-
gomareoba, sadac mewarmeebs Tavisufali samewarmeo saqmianobis
ganxorcielebis SesaZlebloba eZlevaT. ssk-is 190-e muxliT gaT-
valiswinebuli danaSaulis ganxorcieleba ar gamoricxavs kerZo
mewarmis Tavisufali samewarmeo saqmianobis uflebis darRvevas,
magram aRniSnuli danaSaulisgan dasacavi sikeTe ar SeiZleba me-

590
ix. naneiSvili g., samarTlis namdviloba da cda normatiuli faqtebis dasab-
uTebisa, misive wignSi: samarTlis filosofiis sakiTxebi, Tb., 1992, gv. 70.
591
uflebas Rirebulebad miiCnevs b. zoiZe. ix. zoiZe b., sakonstitucio kon-
troli da RirebulebaTa wesrigi saqarTveloSi, Tb., 2007, gv. 45. “ZiriTadi uflebebi,
arsebiTad, TanabarRirebulia”-aRniSnavs g. xubua. ix. xubua g., samarTlis Teoria,
Tb., 2004, gv. 92. sicocxlis uflebas uzenaes samarTlebriv Rirebulebad Tvlis k.
kublaSvili. ix. kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, me-3
gamocema, Tb., 2014, gv. 124.
592
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 464.

177
warmis uflebasTan gavaigivoT.
arcTu iSviaTia SemTxveva, roca sakuTrebis winaaRmdeg mimar­
Tuli danaSaulisagan dasacav samarTlebriv sikeTed ganixilaven
rogorc sakuTrebas, ise sakuTrebis uflebas. magaliTad, g. xu-
roSvili miiCnevs, rom yaCaRobisas sisxlissamarTlebrivi dacvis
sikeTea sakuTreba593 da aseve sakuTrebis uflebac.594 iuridiul mec-
nierebaSi xSirad adgili aqvs sakuTrebis da sakuTrebis uflebis
gaigivebas,595 rac ar aris gamarTlebuli. dauSvebelia sakuTrebis
da sakuTrebis uflebis identur cnebebad miCneva, vinaidan sa-
kuTreba ekonomikur-samarTlebrivi movlenaa, xolo ufleba iurid-
iuli kategoria.596 samarTlebrivi sikeTea ara sakuTrebis ufleba,
aramed sakuTreba. sakuTreba aris is qonebrivi sikeTe, romelic
adamians samarTliT aqvs mikuTvnebuli. xolo sakuTrebis ufleba,
am sikeTis dacvis garantiaa. imdenad ar SeiZleba sakuTrebis da
sakuTrebis uflebis gaigiveba, ramdenadac faqtis (mdgomareobis)
da uflebis. SemTxveviTi ar aris is garemoebac, rom saqarTvelos
samoqalaqo kodeqsis 170-e muxlis mixedviT sakuTrebis uflebis
Sinaarsis elementad mflobelobis miCnevas sakamaTod miiCneven,
vinaidan mflobeloba mdgomareobas (faqti) gulisxmobs.597
sisxlissamarTlebriv literaturaSi xSirad aRniSnaven, rom
sicocxlis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis obieqtia sicocx-
le, rac ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos. sicocxle dana-
Saulis obieqti ki ar aris, aramed uflebis obieqti, xolo da-
naSaulis obieqtia adamiani, is vinc sicocxlis (samarTlebrivi
sikeTis) matarebelia.
rogorc ukve aRiniSna, samarTlebrivi sikeTea ara ufleba,
aramed uflebis obieqti, magram Cndeba kiTxva, aqvs Tu ara yvela
uflebas obieqti?
ieringi miiCnevda, rom ufleba da interesi erTmaneTs emTxveva598
da ufleba samarTlis mier daculi interesia.599 ieringis Tval-
sazrisiT yoveli interesi ar aris uflebad qcevis anu iuridi-
ulad dacvis Rirsi, aramed iseTi, romelic kanonmdebelma dacvis
Rirsad CaTvala anu saSualo interesi.600 aRniSnuli mosazreba ar
SeiZleba marTebulad miviCnioT.

593
ix. xuroSvili g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis
zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 112.
594
ix. xuroSvili g., iqve, gv. 113.
595
sakuTrebaze iurist mecnierTa gansxvavebul Sexedulebebze, sadac sakuTre-
ba da sakuTrebis ufleba gaigivebulia ix. qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba
_ faqti da ufleba samoqalaqo samarTalSi, Tb., 2013, gv. 130-131.
596
ix. jorbenaZe s., sakuTreba da sakuTrebis ufleba, Tbilisis saxelmwifo
universitetis Sromebi, iuridiul mecnierebaTa seria, t. 89, 1960, gv. 97, 107.
597
ix. qoCaSvili q., iqve, gv. 134-139; zoiZe b., daskvna q. qoCaSvilis sadisertacio
naSromze, wignSi: qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samo-
qalaqo samarTalSi, Tb., 2013, gv. 299.
598
ix. surgulaZe ir., iqve, gv. 104.
599
ix. vaCeiSvili al., samarTlis zogadi Teoria, Tb., 2010, gv. 74; kereseliZe d.,
kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, Tb., 2009, gv. 78.
600
ix. gokieli f., ufleba, „samarTali“, 1992, #8-9, gv. 66.

178
uflebis raobaze metad sayuradRebo mosazreba gamoTqva tonim,
romelic Tvlis, rom ufleba da daculi interesi erTi da igive
ar aris. ufleba daculi interesi ki ar aris, aramed interesis
dacvis saSualeba. „ufleba dacvaa da ara daculi~.601 analogiur
Sexedulebas gamoxataven l. izoria da e. gociriZe. „ZiriTadi
uflebis dacvis sfero ori elementisgan Sedgeba. pirveli el-
ementi gansazRvravs im samarTlebriv sikeTes, romelsac ufleba
icavs, xolo meore elementi gansazRvravs am uflebis subieqts~602-
wers l. izoria. e. gociriZe ki aRniSnavs: „sicocxlis ufle-
ba adamianis bunebriv arsebobas icavs da amiT qmnis winapirobas
sxva adamianuri sikeTeebiT sargeblobisa~.603 „sicocxlis ufleba
damcavi uflebaa~ _ dasZens igi.604 analogiur azrs gamoTqvams k.
kublaSvilic.605
al. vaCeiSvili sworad aRniSnavs, rom yovelive uflebas aqvs
Tavisi obieqti. magram, uflebis obieqtad igi miiCnevs imas, ris
saSualebiTac interesi Tavis ganxorcielebas hpoulobs. xolo,
uflebas ganmartavs rogorc interesis ganxorcielebis SesaZle-
blobas.606 maSasadame, Tu ufleba interesis ganxor­cie­
lebis Sesa-
Zleblobaa, uflebis obieqti interesis ganxorcielebis saSuale-
ba yofila, rac aseve ar SeiZleba gaviziaroT. uflebis obieqtia
ara interesis ganxorcielebis saSualeba, aramed Tavad interesi,
is sikeTe, rac samarTliTaa daculi da razec ufleba vrceldeba.
magaliTad, sicocxlis uflebis obieqti, rogorc zemoT aRiniSna,
sicocxlea. sicocxlis uflebis ganxorcieleba ki SeuZlebelia
sicocxlis gareSe, ise, rogorc sicocxlea SeuZlebeli sicocx-
lis uflebis gareSe. sicocxlis xelyofiT TavisTavad irRveva
sicocxlis ufleba, magram es ori cneba araviTar SemTxvevaSi ar
unda gavaigivoT.
uflebis obieqtad al. vaCeiSvili miiCnevs nivTebs da moq-
medebebs da igi aseve erTmaneTTan aigivebs uflebis obieqts da
uflebis sagans,607 rac miuRebelia. moqmedeba SeiZleba iyos in-
teresis dakmayofilebis saSualeba, magram ara uflebis obieqti.
pirovnul Tavisuflebas saqarTvelos konstituciis me-18 mux-
liT dacul samarTlebriv sikeTed miiCnevs k. kublaSvili.608 Tum-

601
ix. gokieli f., iqve, gv. 66.
602
ix. izoria l., wignSi: saqarTvelos konstituciis komentari, Tavi meore.
saqarTvelos moqalaqeoba. adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, avtor-
Ta koleqtivi, samecniero redaqtori p. turava, Tb., 2013, gv. 20.
603
ix. gociriZe e., wignSi: turava p. (red.), saqarTvelos konstituciis komentari,
Tb., 2013, gv. 72.
604
ix. gociriZe e., iqve, gv. 73.
605
ix. kublaSvili k., sicocxlis ufleba saqarTvelos konstituciis mixedviT,
krebulSi: korkelia k. (red.), adamianis uflebaTa evropuli standartebi da maTi
gavlena saqarTvelos kanonmdeblobasa da praqtikaze, Tb., 2006, gv. 189.
606
ix. vaCeiSvili al., iqve, gv. 196.
607
ix. vaCeiSvili al., iqve, gv. 197.
608
ix. kublaSvili k., wignSi: izoria l., korkelia k., kublaSvili k., xubua g., saqa-
rTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisufle-
bani, Tb., 2005, gv. 101. analogiuri mosazreba ix. pataSuri z., sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgebloba Tavisuflebis ukanono aRkveTisaTvis, Tb., 2005, gv. 16.

179
ca, misi TvalsazrisiT adamianis Tavisufleba ZiriTadi uflebaa
da niSnavs piris daubrkolebel fizikur gada­ adgi­lebas.609 kantis
mixedviTac ufleba piris garegani Tavisuflebaa.610 gamodis, rom
Tavisufleba adamianis uflebac aris da samarTlebrivi sikeTe
anu uflebis obieqti. sxvagvarad rom vTqvaT, ufleba da uflebis
obieqti erTi da igivea, rac ar SeiZleba sworad CaiTvalos. Ta-
visuflebas, erTi mxriv, sikeTed, xolo, meore mxriv, uflebad
Tvlida ieringic.611
arsebobs termini `Tavisuflebis ufleba~. aqedan gamomdinare
uflebaTa klasifikaciaSi gamoyofen „Tavisuflebis uflebebs~.612
Tu Tavisufleba uflebaa, maSin Tavisuflebis ufleba `uflebis
ufleba~ yofila. garda amisa, Tavisufleba piris daubrkolebel
fizikur gadaadgilebas ki ar niSnavs, aramed mdgomareobas, roca
pirs eZleva Tavisuflad gadaadgilebis SesaZlebloba. uflebis
obieqti SeiZleba iyos ara gadaadgileba anu moqmedeba, aramed
realurad arsebuli mdgomareoba, romelic gansazRvrul SesaZle-
blobasac gulisxmobs, Tumca am SesaZleblobamde an moqmedebamde
ar daiyvaneba.
rodesac vsaubrobT uflebis obieqtze, unda gaviTvaliswinoT
isic, rom erTmaneTisgan ganasxvaveben uflebis da samarTlebrivi
urTierTobis obieqts.613 ar SeiZleba isini Cven gavaigivoT. ufleba,
iseve rogorc movaleoba, samarTlebrivi urTierTobis Sinaarsss
Seadgens. ufleba da movaleoba SeiZleba garkveuli moqmedebis
Sesrulebas an moqmedebisagan Tavis Sekavebas Seexebodes. g. in-
wkirveli rogorc aRniSnavs, swored es moqmedeba an moqmedebisa-
gan Tavis Sekaveba warmoadgens samarTlebrivi urTierTobis obi-
eqts.614 maSasadame, qmedeba ara uflebis, aramed samarTlebrivi
urTierTobis obieqtia. ufleba, romelic garkveuli moqmedebis
SesaZleblobas gulisxmobs, arsebobs Sesabamisi moqmedebis gar-
eSec. sxvagvarad rom vTqvaT, ufleba SeiZleba adamians gaaCndes,
magram igi ar gamoiyenos.
g. inwkirveli miiCnevda, rom maSin, roca moqmedeba samarT-
lebrivi urTierTobis, da ara uflebis, obieqtia, nivTi SeiZleba
iyos uflebis obieqti.615 Tumca, es sakiTxi sadaoa. Tu uflebis
obieqtad miviCnevT samarTlebriv sikeTes, nivTi uflebis obieqti
ver iqneba. magaliTad, yaCaRobisgan sisxlissamarTlebrivi dacvis
sikeTea sakuTreba, magram nivTi sakuTrebis sagania da ara sakuTre-
ba. nivTi am SemTxvevaSi SeiZleba miviCnioT qmedebis obieqtad anu
im obieqtad, romlis dauflebis mizniTac yaCaRoba xorcieldeba.

609
ix. kublaSvili k., iqve, gv. 97-98, 105.
610
ix. gokieli f., iqve, gv. 64.
611
ix. vaCeiSvili al., iqve, gv. 74.
612
ix. kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli saxelmZRvanelo, me-3 gamo-
cema, Tb., 2014, gv. 41.
613
ix. biWia m., samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis obieqti, „samarTlis
Jurnali“, 2012, #1, gv. 53.
614
ix. inwkirveli g., saxelmwifosa da samarTlis Teoria, Tb., 1997, gv. 170.
615
ix. inwkirveli g., iqve, gv. 170.

180
yaCaRoba mimarTulia sakuTrebis winaaRmdeg da amitomac hqvia mas
sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli danaSauli, magram sakuTreba ar
SeiZleba nivTamde daviyvanoT, vinaidan arsebobs aramaterialuri
sakuTrebac (sulieri Semoqmedebis produqti).
uflebisa da samarTlebrivi sikeTis (uflebis obieqtis) urT-
ierTmimarTebis TvalsazrisiT metad sainteresoa termini „uf-
lebrivi sikeTe~, romelsac T. wereTeli iyenebda.616 aRniSnuli
termini miuTiTebs imaze, rom ufleba da sikeTe ar arian identuri
cnebebi, magram ufleba ar arsebobs samarTlebrivi sikeTis gare-
Sec. Tu sikeTe materialuri xasiaTisaa, ufleba wminda formalur
cnebas warmoadgens.
ufleba ar arsebobs uflebis obieqtis anu samarTlebrivi
sikeTis gareSe, magram ibadeba kiTxva, SeiZleba Tu ara sikeTe ar-
sebobdes uflebis gareSe? petraJicki normebs or jgufad hyofs:
zneobrivi da iuridiuli. misi TvalsazrisiT zneobriv normebs
calmxrivi savaldebulo xasiaTi aqvs, xolo iuridiuli normebi
amyareben erTi mxriv, movaleobas da, meore mxriv, saTanado ufle-
bas.617 Tu iuridiul normebs ormxrivoba axasiaTebs, zneobrivi
normebi calmxrivi xasiaTisaa.618 magaliTad, ZiriTadi ufleba in-
dividisTvis rom uflebaa, saxelmwifosTvis valdebulebaa.619
petraJickis TvalsazrisiT, samarTlebriv gancdaSi subieqti
ganicdis, rom movalea Seasrulos garkveuli moqmedeba, xolo
meores awers uflebas, mosTxovos mas am moqmedebis Sesruleba.
zneobriv emociebs ki wminda imperatiuli buneba axasiaTebs.620 pe-
traJickim samarTlisa da moralis gamijvnis safuZvlad samarT­
lis `imperatiul-atributuli~ da moralis wminda imperatiuli
buneba miiCnia.621
iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom arseboben
movaleobebis iseTi saxeebi, romlebic samarTlebrivi urTierTo-
bis gareT imyofebian, rodesac erTi piris valdebulebas meoris
ufleba ar Seesabameba. maSasadame, dasaSvebia valdebu­lebis arse-
boba uflebis gareSe.622
zneoba uflebas ar gamoricxavs (magaliTad, arsebobs moral-
uri ara mxolod movaleoba, aramed uflebac), magram zneoba uS-
vebs movaleobas uflebis gareSec. yovelive amis Semdeg Cndeba

616
ix. wereTeli T., realuri SesaZleblobis kategoriis gamoyeneba danaSaulis
mcdelobis cnebis agebisaTvis, Tbilisis saxelmwifo universitetis Sromebi, XXIV,
1942, gv. 23.
617
analogiuri Sexeduleba jer kidev hegelma gamoTqva. ix. hegeli, gonis fi-
losofia, germanulidan Targmna n. naTaZem, Tb., 1984, gv. 284-285.
618
ix. vaCeiSvili al., iqve, gv. 98.
619
ix. xubua g., wignSi: izoria l., korkelia k., kublaSvili k., xubua g., saqarTve-
los konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, Tb.,
2005, gv. 5.
620
ix. naneiSvili g., samarTlis fsiqologiuri Teoriis apriorul-emociuri
safuZvlebi, misive wignSi: samarTlis filosofiis sakiTxebi, Tb., 1992, gv. 208.
621
ix. Radbruch G., Rechtsphilosophie, 2. Aufl., Heidelberg, 2003, S. 43.
622
ix. fxalaZe b., samarTalsubieqtoba da moqalaqeTa uflebrivi mdgomareoba,
„sabWoTa samarTali“, 1966, #6, gv. 16.

181
kiTxva: marTalia, saqarTvelos ssk-is mixedviT sazogadoebrivi
zneoba samarTlebrivi sikeTea, magram ramdenad SeiZleba igi
uflebis obieqtad ganvixiloT? romeli ufleba irRveva sazoga­
doebrivi zneobis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebrivi qmedebis
ganxorcielebiT?
Tu iuridiul literaturaSi gamoTqmul mosazrebas gavizi-
arebT, romlis Tanaxmad, ufleba yovelTvis gulisxmobs mova-
leobas, magram zogjer movaleoba uflebis gareSe arsebobs, 623
im daskvnamde mivalT, rom yvela danaSauli ar arRvevs ufle-
bas, miuxedavad imisa, rom danaSauli yovelTvis gulisxmobs
movaleobis (marTlzomieri qmedebis), akrZalvis darRvevas. es
SeiZleba iTqvas swored im danaSaulebriv qmedebebze, romlebic
sazogadoebrivi zneobis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebis
saxelwodebiTaa cnobili. sazogadoebrivi zneoba sisxlis
samarTliT daculi sikeTe SeiZleba iyos, magram, Tu sazoga­
doebrivi zneobis damrRvevi danaSauli uflebis darRvevas ar
gulisxmobs, igi verc konkretuli uflebis obieqtad ver ganix-
ileba. igi aris is sikeTe, romelic Sesabamisi uflebis gareSe
arsebobs. sxvagvarad rom vTqvaT, arsebobs rogorc uflebrivi,
ise arauflebrivi sikeTe.
samarTlebrivi sikeTis da uflebis urTierTmimarTebis gas-
arkvevad metad mniSvnelovania terminebi _ `uflebrivi da zneo-
brivi `Rirebuleba~.624 Cveni azriT, uflebrivia is Rirebuleba,
romelic rogorc movaleobas, ise Sesabamis uflebas gulisxmobs,
magaliTad sicocxle, xolo zneobrivi Rirebuleba (magaliTad,
sazogadoebrivi zneoba) mxolod movaleobas Sesabamisi uflebis
gareSe.
sazogadoebrivi zneobis damrRvevi danaSauli uflebis dar­
Rvevas rom ar gulisxmobs, amitom aris, rom aseT danaSaulebSi
ar gvyavs msxverpli. msxverpli (viwro gagebiT) is aris, visi
uflebac irRveva.

9. samarTlebrivi sikeTisa da qmedebis obieqtis


urTierTgamijvna safrTxis deliqtebSi

mecnierebaSi gamoTqmuli TvalsazrisiT, erTmaneTisagan mka-


crad unda gaimijnos qmedebis obieqti da samarTlebrivi sik-
eTe. qmedebis obieqtia is sagani romelzec xorcieldeba qmedebis
Semadgenloba, xolo samarTlebrivi sikeTea is, rac sa­marT­liTaa
daculi. magaliTad, maSin, roca qmedebis obieqtia Senoba, adami-
625

623
petraJickis mier gamoTqmul aRniSnul Sexedulebaze ix. vaCeiSvili al., sa-
marTlis zogadi Teoria, Tb., 2010, gv. 103.
624
ix. naneiSvili g., iqve, gv. 210.
625
ix. Radtke H., Die Dogmatik der Brandstiftungsdelikte, Zugleich ein Beitrag zur Lehre von den
gemeingefährlichen Delikten, Berlin, 1998, S. 68.

182
ani, nivTi, samarTlebriv sikeTes warmoadgens sico­cxle, sakuTre-
ba.626
qindhoizeris mixedviT, samarTlebrivi sikeTe aris pirTa,
nivTebis, instituciebis iseTi Tvisebebi, romlebic samarTlebriv,
socialur demokratiul sazogadoebaSi TiToeulis ganviTarebas
xels uwyobs. samarTlebrivi sikeTe aris samarTlebrivad pozi-
tiurad Sefasebuli Tviseba, mdgomareoba, magaliTad adami­ anis
cocxali da janmrTeli arseboba, administraciis funqcionirebis
unari.627
qmedebis obieqtisa da samarTlebrivi sikeTis urTierT­
gamijvnis mravali funqciidan ori SeiZleba gansakuTrebiT
gamovyoT: deliqtebis klasifikacia da sisxlis samarTlis
kerZo nawilSi mocemuli qmedebis SemadgenlobaTa ganmarteba.
abstraq­ t uli safrTxis deliqtebis gansazRvreba da maTi gami-
jvna xelyofis da konkretuli safrTxis deliqtebisgan gamom-
dinareobs samarTlebrivi sikeTidan da ara qmedebis obieqtidan.
maSin, roca xelyofis da konkretuli safrTxis deliqtebis
gamijvna qmedebis obieqts ukavSirdeba. magaliTad, germanuli
ssk-is 306-e paragrafis I nawilis I punqtiT isjeba cecxlis
wakideba, rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti. aRniSnuli
deliqti ganxor­ c ielebulia qmedebis SemadgenlobiT gaTval-
iswinebuli Sedegis dadgomisas, kerZod, qmedebis obieqtis xe-
lyofisas _ adamianTa sacxovrebel SenobaSi binisTvis cecxlis
wakidebisas. aRniSnul SemTxvevaSi mxolod xelyofis da konkre-
tuli safrTxis Seqmnis Sedegi ar aris damokidebuli dacul
samarTlebriv sikeTeze. aqedan gamomdinare, qmedebis obieqtTan
mimarTebiT abstraqtuli safrTxis deliqtebi SesaZloa Sede-
gian deliqtebs warmoadgendnen. marTalia, arsebobs iseTi ab-
straqtuli safrTxis deliqtebi, romlebic araviTari Sedegis
dadgomas ar ukavSirdeba (gansacdelSi mitoveba, dauxmareblo-
ba), magram arsebobs iseTi tipis abstraqtuli safrTxis deli-
qtebic, romlebic garkveuli Sedegis gamowvevas gulisxmoben.
kerZod, cecxlis wakideba germa­ n uli ssk-is mixedviT dasjadia
rogorc abstraqtuli safrTxis deliqti, magram SenobisTvis,
sadac mravali adamiani cxovrobs, cecxlis wakideba TavisTavad
gulisxmobs sxvisi qonebis xelyofas, rac ukve Sedegs warmoad-
gens. aseve gasaTvalis­w inebelia isic, rom cecxlis wakidebisas
unda dadgindes, gamoi­ w via Tu ara xanZris gaCena konkretuli
piris qmedebam, rac mizezobriobis dadgenis procesia, Tumca am
SemTxvevaSi mizezobriobis dadgena gvWirdeba konkretul qmede-
basa da xanZris gamowvevas Soris da ara konkretul qmede-
basa da abstraqtul safrTxes Soris. im SenobisTvis cecxlis
wakideba, sadac aTasobiT adamiani cxovrobs, ukve abstraqtuli
safrTxis deliq­ t is ganxorcielebisTvis sakmarisi pirobaa. e.
i. saqme Seexeba xanZris gamomwvevi mizezebis dadgenas da ara

ix. Haft F., Strafrecht, iqve, gv. 75.


626

ix. Kindhäuser U., Strafrecht, AT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 36, § 2 Rn. 6-7.
627

183
imis garkvevas, cecxlis wakidebiT Seiqmna Tu ara abstraqtuli
safrTxe.
iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom samarT-
lebrivi sikeTe da qmedebis obieqti zogierT SemTxvevaSi emTxve-
va erTmaneTs, xolo zogierT SemTxvevaSi, piriqiT, erTmaneTisgan
gansxvavdeba da es gansxvaveba TvalsaCinod vlin­deba abstraqtul
safrTxis deliqtebSi.628 Tumca, es mosazreba metad sakamaTod Sei-
Zleba CaiTvalos. magaliTad, rodesac xdeba Senobis afeTqeba da
Senobis adgilmdebareobidan da daniS­ nulebidan gamomdinare iqm-
neba abstraqtuli safrTxe sxva adamianTa sicocxlisa da janmrT-
elobis xelyofisa. mocemul situaciaSi qmedebis obieqti (Senoba)
da daculi samarTlebrivi sikeTe (sxva adamianTa sicocxle da
janmrTeloba) erTmaneTs ar emTxveva.629
k. roqsini aRniSnavs, rom qmedebis obieqtis da samarTlebri-
vi sikeTis urTierTdamokidebuleba gansxvavebuli SeiZleba iyos.
igi am TvalsazrisiT sam SesaZleblobas uSvebs: pirveli, roca
qmedebis obieqti da samarTlebrivi sikeTe emTxveva erTmaneTs. amis
magaliTad asaxelebs TaRliTobas. misi TvalsazrisiT, TaRliTo-
bis dros qmedebis obieqti da samarTlebrivi sikeTe formalurad
da Sinaarsobrivadac emTxveva erTmaneTs.Mmeore, roca qmedebis
obieqti da samarTlebrivi sikeTe Sinaarsobrivad emTxveva erT-
maneTs, magram ara formalurad. magaliTad, mkvlelobis dros
(ssk-is 108-e muxli). qmedebis obieqtia `adamiani~, xolo samarT-
lebrivi sikeTe `sicocxle~. mesame SesaZleblobad igi ganixilavs
iseT SemTxvevas, roca qmedebis obieqti da samarTlebrivi sikeTe
mkveTrad SeiZleba gaimijnos erTmaneTisgan. magaliTad, qurdo-
bis dros qmedebis obieqtia `sxvisi moZravi nivTi~, xolo daculi
samarTlebrivi sikeTe sakuTreba.630

10. samarTlebrivi sikeTis dacva, rogorc safrTxis


deliqtebis dasjadobis legitimaciis safuZveli

rogorc zemoT aRiniSna, h. velcelma gamoTqva mosazreba, rom


arsebobs deliqtebi, romlebic samarTlebriv sikeTes ar gulisx-
moben (rechtsgutslose Delikte)631 da, Sesabamisad, am mosazrebis mixed-
viT, is normac, romelic konkretul qmedebas krZalavs, ver iqneba
samarTlebrivi sikeTis damcveli. zogierTi mecnieris Sexedule-
biT, swored abstraqtuli safrTxis deliqtebi SeiZleba miekuTv-
nos im deliqtTa wres, romlis dasja ar emsaxureba samarTlebri-
vi sikeTis dacvas, vinaidan aRniSnuli deliqtebi samarTlebriv
sikeTes ar xelyofen.632

628
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 23.
629
ix. Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin, 1991, S. 108.
630
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Aufl., München, 2006, S. 33, § 2, Rn. 65.
631
ix. Welzel H., Studien zum System des Strafrechts, ZStW 1939, S. 491.
632
ix. Frister H., Strafrecht, AT, 5. Aufl., München, 2011, S. 36, §3 Rn. 25.

184
g. iakobsis moZRvrebis mixedviT, umarTlobis ganxorcieleba
ganisazRvreba ara rogorc sikeTis xelyofa, aramed rogorc nor-
mis darRveva, vinaidan adgili aqvs aranebadarTuli riskis Sem-
cveli qmedebis ganxorcielebas.633
aRniSnuli Tvalsazrisi samarTlianad iqna gakritikebuli,
vinaidan norma, romelic samarTlebrivi sikeTis dacvas ar em-
saxureba da mxolod sasjels iTvaliswinebs, ar SeiZleba le-
gitimurad CaiTvalos, rac sisxlis samarTlis legi­ timurobasac
kiTxvis niSnis qveS ayenebs.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi gabatonebuli Sexed-
ulebis Tanaxmad, sisxlis samarTlis normebi samarTlebrivi sik-
eTis dacvas emsaxureba.634imaze, rom sisxlissamarTlebrivi norma
samarTlebrivi sikeTis dacvas emsaxureba, Semdegi argumentebi me-
tyveleben: 1. arsebobs socialuri saSiSroebis principi, romlis
Tanaxmadac danaSauli socialurad saSiSi qmedebaa. 2. sisxlis-
samarTlebrivi dasjis mizans generaluri prevencia warmoad-
gens, rac samarTlebrivi sikeTis dacvasTan dakavSirebiT sisxlis
samarTlis amocanaze miuTiTebs.635
o. gamyreliZe aRniSnavs, rom maSin, roca administraciuli
samarTlis funqcia sazogadoebrivi urTierTobis mowesrigebaa,636
sisxlis samarTlis funqcia am urTierTobaTa dacvaSi mdgo-
mareobs.637 sisxlis samarTlis dacviT funqciaze miuTiTebs aseve
g. tyeSeliaZec.638
b. Sunemani aRniSnavs, rom `sisxlis samarTlis amocanaa samarT-
lebrivi sikeTis dacva da amitom, samarTlebrivi sikeTis xelyofa
an misTvis safrTxis Seqmna sisxlissamarTlebrivi umarTlobis
pirvel svets, rogorc pirvel sistemur safexurs Seadgens~.639
samarTlebrivi sikeTis damcvelad ar SeiZleba CaiTvalos is
sisxlis samarTlis kanoni, romelic ideologiuradaa motivi­
rebuli da arRvevs adamianis iseT ZiriTad uflebebs, rogoricaa
Tanasworoba, azris da rwmenis Tavisufleba da a. S.640
k. roqsinis TvalsazrisiT, sisxlis samarTlis dakavSireba
samarTlebrivi sikeTis dacvasTan ar moiTxovs, rom mxolod samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofa iyos dasjadi. samarTlebrivi sikeTisT-
vis safrTxis Seqmnac sakmarisia, romelic konkretuli safrTxis
deliqtebis qmedebis SemadgenlobaSi dasjadobis wina­ pirobadaa
gaTvaliswinebuli, maSin, roca abstraqtuli safrTxis deliqtebSi

633
ix. Jakobs G., Rücktritt als Tatänderung versus allgemeines Nachtatverhalten, ZStW 1992, S. 83.
634
ix. Kindhäuser U., Strafrecht, AT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2011, S. 36, § 2 R. 6.
635
ix. Schünemann B., Aufgabe und Grenzen der Strafrechtswissenschaft im 21. Jahrhundert, Herz-
berg-FS, 2008, S. 41-42.
636
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 124.
637
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 117.
638
ix. tyeSeliaZe g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis
zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 77.
639
ix. Schünemann B., Strafrechtswissenschaft in einem zusammenwachsenden Europa, krebul-
Si: sisxlis samarTlis mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb.,
2013, gv. 438.
640
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, 4. Aufl., München, 2006, S. 18, § 2, Rn. 13.

185
daculi samarTlebrivi sikeTe qmedebis Semad­genlobaSi ki ar aris
dasaxelebuli, aramed mxolod sisxlis samarTlis normis Seqmnis
motivia.641 xelyofis da konkretuli safrTxis deliqtTa Semad-
genlobebSi Cven vxvdebiT miTiTebas im samarTlebriv sikeTeze,
romlis dacvasac Sesabamisi norma emsaxureba. magaliTad, ssk-is
117-e muxli icavs janmrTelobas da aRniSnuli normis saTaurSi
da dispoziciaSic es asaxulia. 117-e muxls hqvia „janmrTelobis
ganzrax mZime dazianeba~. ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebulia
konkretuli safrTxis deliqti da dasaxelebuli norma icavs si-
cocxles, rac aseve muxlis saTauridanac Cans _ „sicocxlisaT-
vis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba~. magram, abstraqtuli safrTxis
deliqtebis Semadgen­ lobaSi aseTi miTiTeba ar aris. amis magali-
Tia ssk-is 133-e muxliT gaTvaliswinebuli abstraqtuli safrTx-
is deliqti _ „ukanono aborti~. zogjer, abstraqtuli safrTxis
deliqtis SemadgenlobaSi gamonaklisis saxiT samarTlebriv sik-
eTeze miTiTebas vxvdebiT, magram es ar aris zogadi wesi. magali-
Tad, ssk-is 128-e muxliT gaTvaliswinebulia iseTi abstraqtuli
safrTxis deliqti, rogoricaa „gansacdelSi mitoveba~, romlis
dispozicia Semdegnairadaa Camoyalibebuli: „dauxmareblad imis
mitoveba, vinc sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi imyofeboda
da SesaZlebloba ar hqonda mieRo zomebi Tavis dasacavad, Tu
mimtovebels evaleboda masze zrunva da SeeZlo misi daxmareba~.
xelyofis da konkretuli safrTxis deliqtebSi ki ara mxolod
zogjer, aramed umetes SemTxvevaSi miTiTebulia, Tu romeli
samarTlebrivi sikeTis xelyofaSi an misTvis safrTxis SeqmnaSi
vlindeba Sesabamisi danaSaulebrivi qmedeba. xelyofis deliqteb-
Si qmedebis mniSvnelovani elementia Sedegi, romelic konkretuli
samarTlebrivi sikeTis xelyofas gulisxmobs. amitom, rodesac
kanonmdebeli xelyofis/Sedegiani deliqtis Semadgenlobas ayali-
bebs, unda miuTiTos, Tu romeli samarTlebrivi sikeTis xelyo-
faSi gamoixateba danaSaulebrivi Sedegi. Tumca, kanonmdebelma
qmedebis Semadgenloba isec SeiZleba Camoayalibos, rom aseT Sede-
gze, Sesabamisad, samarTlebrivi sikeTis xelyofaze ar miuTiTos.
magram, aseT dros Sedegi garkveuli saxiT aucileblad igulisx-
meba. kanonmdebeli samarTlebrivi sikeTis miTiTebaze uars am-
bobs maSin, roca ayalibebs qmedebis martiv Semadgenlobas, sadac
mxolod danaSaulebrivi qmedebaa dasaxelebuli, magram ar aris
igi aRwerili. amis magaliTad gamogvadgeba mkvlelobis Semadgen-
loba (ssk-is 108-e muxli). mkvlelobis SemadgenlobaSi ar aris
mocemuli miTiTeba sicocxleze, rogorc qmedebis SemadgenlobiT
dacul sikeTeze.
b. Sunemani aRniSnavs, rom samarTlebrivi sikeTis dacvis uz-
runvelsayofad saWiroa sisxlissamarTlebrivi norma im pirze an
pirebze iyos mimarTuli, visac samarTlebrivi sikeTis xelyofis
Taobaze mniSvnelovani gadawyvetilebis miReba SeuZlia. xolo
sxva pirebs mkafiod unda aekrZaloT maTTvis daxmarebis aRmoCe-

ix. Roxin C., iqve, S. 34, §2, Rn. 68.


641

186
na.642
yovelive zemoaRniSnulis Semdeg SeiZleba iTqvas, rom samarT-
lebrivi sikeTis dacvis sisxlissamarTlebriv funqcias mWidrod
ukavSirdeba kanonierebis principis moTxovna kanonis mkafiod Cam-
oyalibebasTan dakavSirebiT. samarTlebrivi sikeTis dacvis mizani
rom miiRwes, saWiroa, sisxlis samarTlis normis adresatma Se-
Zlos misTvis wayenebuli moTxovnis gageba. winaaRmdeg SemTxveva-
Si, sisxlis samarTlis normis amocanis efeqturad ganxorcieleba
SeuZlebelia.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis pirveli muxlis
me-3 nawilis Tanaxmad, sisxlis samarTlis kodeqsis mizania dana-
Saulebrivi xelyofis Tavidan acileba da marTlwesrigis dacva.
danaSaulebrivi xelyofis Tavidan acileba sxva araferia Tu ara
samarTlebrivi sikeTis dacva. swored danaSaulebrivi xelyofis
Tavidan acilebiT miiRweva samarTlebrivi sikeTis dacva.
Tu Cven sisxlis samarTals CamovarTmevT mis mniSvnelovan
funqcias samarTlebrivi sikeTis dacvasTan dakavSirebiT da vi-
tyviT, rom sisxlis samarTali mxolod damnaSavis dasjas emsax-
ureba da ara samarTlebrivi sikeTis dacvas, mas CamovarTmevT im
safuZvels, romlis mixedviTac, savsebiT samarTlianad, sisxlis
samarTali adamianis uflebaTa qartiad iwodeba.
abstraqtuli safrTxis deliqtebi ara mxolod mimarTulia
samarTlebrivi sikeTis dacvisken, aramed isini emsaxurebian samar-
Tlebrivi sikeTis dacvis amaRlebasac ki.643 abstraqtuli safrTx-
is deliqtebis meSveobiT samarTlebrivi sikeTis sisxlissamarT-
lebrivi dacvis wina planze gadmowevis materialur safuZvels
damnaSavisTvis safrTxis potencialze batonobis SesaZleblobis
warTmeva warmoadgens.644 abstraqtuli safrTxis deliqtebi Sei-
caven konkretuli safrTxis Seqmnis unars, potencias da aRniSnu-
li qmedebis dasjadobiT kanonmdebeli damnaSaves swored konkre-
tuli safrTxis gamowvevis potenciaze batonobis SesaZleblobas
arTmevs. kanonmdebeli abstraqtuli safrTxis deliqtebis das-
jadobas maSin mimarTavs, roca safrTxis Seqmnis potencia da mov-
lenaTa sxvadasxvagvarad ganviTarebis SesaZlebloba imdenad did-
ia, rom maTi urTierTqmedebidan gamomdinare misi calkeul Sem-
TxvevebSi winaswar ganWvreta rTulia. amis magaliTad germanel
mecnierebs mohyavT sacxov­rebeli saxlisTvis cecxlis wakidebis
da simTvraleSi manqaniT moZraobis SemTxveva, ramdenadac dasax-
elebul viTarebaSi SeuZ­ lebelia imis ganWvreta, Tu ra Sedegi
mohyveba qmedebas. kanonmdebeli aseT dros SemTxvevaze batono-
bis saSualebiT samarTlebrivi sikeTis dacvas gvTavazobs, rac
aRniSnul qmedebaTa dasjadobis legitimaciis sakmaris safuZvels
Seadgens.645

642
ix. Schünemann B., iqve, gv. 42.
643
ix. Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter, München, 2005, S. 64.
644
ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 64.
645
ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 64; Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dog-
matik „moderner Gefährdungsdelikte“, Berlin, 2000, S. 315.

187
rodesac damnaSavis mier ganxorcielebul saSiS qmedebaze Tvi-
Ton damnaSave rTulad batonobs da matulobs mesame piris mier am
qmedebis borotad gamoyenebis SesaZlebloba, qmedebis penalizacia
legitimuria. is, rom mesame pirs gaaCnia Seqmnili viTarebis boro-
tad gamoyenebis SesaZlebloba, qmedebis gazrdil saSiSroebaze
miuTiTebs.646
kanonmdebeli mTel rig SemadgenlobaTa Camoyalibebisas,
praqtikuli miznebidan gamomdinare, ambobs uars xelyofis an
safrTxis Seqmnis dadgenaze, ramdenadac igi xSirad sirTu­
leebTanaa dakavSirebuli. aRniSnuli Seexeba seqsualur deliq­
tebs, romlebic mimarTulia mcirewlovanis xelSeuxebeli seqsu­

l uri ganviTarebis winaaRmdeg, rogoricaa magaliTad mcire­
wlovanis gaupatiureba an mcirewlovanisTvis pornog­ r afiuli
nawarmoebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa. calkeul SemTx­
vevebSi rTulia imis dadgena, aRniSnulma qmedebebma Tu rogor
da ramdenad moaxdines uaryofiTi zegavlena mcirewlovanis
seqsua­l ur ganviTarebaze. 647
abstraqtuli safrTxis deliqtebi iseT qmedebebs moicaven,
romlebic xSirad samarTlebriv sikeTes xelyofen an konkret-
ul safrTxesac qmnian, magram isini konstruqciulad ise arian
Camoyalibebuli, rom kanonmdebeli mosamarTles am xelyofis Tu
konkretuli safrTxis dadgenas ki ar sTxovs, aramed mxolod
akrZaluli qmedebis ganxorcielebis dadgenas. magaliTad gaupa-
tiurebis dros mosamarTles evaleba akrZaluli qmedebis ganxor-
cielebis dadgena da ara imis, rom akrZaluli qmedebis ganxor-
cielebiT moxda samarTlebrivi sikeTis sqesobrivi Tavisuflebis
(srulwlovanis gaupatiurebisas) an sqesobrivi xelSeuxeblobis
(16 wlis asaks miuRwevelis gaupatiurebisas) _ xelyofa. gaupa-
tiureba648 TavisTavad gulisxmobs sqesobrivi Tavisuflebis an
sqesobrivi xelSeuxeblobis xelyofas. warmoudgenelia gaupati-
urebis ganxorcieleba am samarTlebrivi sikeTis xelyofis gar-
eSe, magram gaupatiureba, miuxedavad amisa, mainc ar miekuTvneba
xelyofis an konkretuli safrTxis deliqts. mizezi, Tu ratomac
miekuTvneba gaupatiureba abstraqtuli safrTxis deliqts, aris
ara is, rom igi samarTlebriv sikeTes ar xelyofs, aramed is, rom
kanonmdebelma mosamarTle gaaTavisufla samarTlebrivi sikeTis
xelyofis dadgenis movaleobisgan.

646
ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 65.
647
ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 65.
648
gaupatiurebas e. w. materialur SemadgenlobaTa ricxvs miakuTvnebs n. Tod-
ua. ix. wignSi: mamulaSvili g., (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5
gamocema, Tb., 2014, gv. 196. marTebulad uTiTebs zogierTi mecnieri, rom gaupatiureba
e. w. formalur Semadgenlobas miekuTvneba. ix. wulaia z., sisxlis samarTali, kerZo
nawili, pirveli tomi, Tb., 2000, gv. 179; goTua z., pasuxismgebloba gaupatiurebisaT-
vis, Tb., 1994, gv. 7; Уголовное право, Общая и Особенная части, 2-е издание, Под общей редак-
цией Журавлева М.П., и Никулина С.И., М., 2008, с. 382. sqesobriv deliqtebs abstraqtuli
safrTxis deliqtebis nairsaxeobad miiCneven germanul sisxlis samarTlis liter-
aturaSi. ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 297,
§10 Rn. 4.

188
abstraqtuli safrTxis deliqtebs kanonmdebeli qmnis aseve
maSin, roca xelyofa ganxorcieldeba da Sedegi saxezea, magram
misi Seracxva SeuZlebelia, vinaidan gansaxilveli deliqtis obi-
eqturi an subieqturi niSani ver dgindeba.649 amis magaliTad ger-
maneli mecnierebi germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis 231-
e paragrafiT gaTvaliswinebul danaSauls ganixilaven.650 aRniS-
nuli paragrafiT isjeba cemaSi monawileoba, Tu mas adamianis
sikvdili an sxeulis mZime dazianeba mohyva. germanuli ssk-is 231-e
paragrafiT qmedeba maSin kvalificirdeba, roca damdgari Sedegis
Seracxva ver xerxdeba. damdgari Sedegi, adamianis sikvdilis an
janmrTelobis dazianebis saxiT, qmedebis dasjadobis obieqturi
pirobaa. damnaSavis dasja aseT dros xdeba ara damdgari SedegisT-
vis, aramed mxolod qmedebisTvis, romelmac adamianis sikvdili an
janmrTelobis dazianeba gamoiwvia. qarTuli sisxlis samarTlis
kodeqsis mixedviT aseT abstraqtuli safrTxis deliqtad unda
CaiTvalos 225-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli. aRniSnuli
muxliT isjeba `jgufuri moqmedebis organizeba, xelmZRvaneloba
an masSi monawileoba, rasac Tan axlavs Zaladoba, rbeva, sxvisi
nivTis dazianeba an ganadgureba, iaraRis gamoyeneba, iaraRis gam-
oyenebiT xelisuflebis warmomadgenlisadmi winaaRmdegoba anda
maTze Tavdasxma~. miuxedavad imisa, rom sxvisi nivTis dazianeba
225-e muxliT gaTvaliswinebul danaSauls SeiZleba mohyves, dana-
Sauli mainc ar iTvleba Sedegian danaSaulad. mosamarTles aRar
moeTxoveba imis dadgena, konkretulad romeli damnaSavis qmedebas
mohyva sxvisi nivTis dazianeba da rogori subieqturi damokide-
buleba hqonda damnaSaves Sedegis mimarT. danaSaulis bunebidan,
masSi monawile pirTa simravlidan gamomdinare marTlac SeuZle-
belia imis dadgena, Tu vis SeiZleba Seeracxos damdgari Sedegi.
marTalia, Sedegi saxezea da igi qmedebis dasjadobis obieqturi
winapirobac aris, magram misi Seracxva konkretuli damnaSavisT-
vis, obieqtur da subieqtur niSanTa dadgenis sirTulis gamo, ar
xdeba.
abstraqtuli safrTxis deliqts warmoadgens aseve saqarT-
velos ssk-is 407-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli (geno-
cidi). genocidi mimarTulia erovnuli, eTnikuri, rasobrivi,
religiuri an sxva niSniT gaerTianebuli jgufis winaaRmdeg,
magram aRniSnuli miznis miRweva ar aris aucilebeli genoci-
dis dasrulebuli formiT gansaxorcieleblad. genocidi Sei-
Zleba gamoixatos jgufis wevrTa mkvlelobiT, janmrTelobis
dazianebiT da a. S. mkvleloba calke aRebuli, Sedegiani Semad-
genlobaa. igi gulisxmobs danaSaulebrivi Sedegis dadgomas si-
cocxlis mospobis saxiT, Tumca, genocidTan mimarTebiT jgufis
wevris mkvleloba genocidis ganxorcielebis xerxad ganixileba
da ara calke aRebul Semadgenlobad. jgufis wevris sicocxlis

649
ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 65.
650
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, § 18. Rn. 1; Anastasopoulou I, iqve, gv. 65.

189
mospoba qmedebis dasjadobis obieqturi pirobaa da ara genoci-
dis obieqturi Semadgenlobis niSani. Cven erTmaneTisagan unda
ganvasxvaoT Sedegi, rogorc qmedebis obieqturi Semadgenlobis
niSani da Sedegi, rogorc qmedebis dasjadobis obieqturi pi-
roba. roca, Sedegi qmedebis obieqturi Semadgenlobis niSania,
mizezobrivi kavSiris dadgena da obieqturi Seracxva aucile-
belia. xolo, roca amas kanonmdebeli aucileblad ar miiCnevs,
qmedebiT gamowveuli Sedegi, romelic qmedebis SemadgenlobaSia
miTiTebuli, mxolod qmedebis dasjadobis obieqtur pirobas war-
moadgens.
danaSaulebrivi qmedebiT gamowveuli da qmedebis Semadgen-
lobaSi miTiTebuli Sedegis damnaSavisTvis obieqturi Seracxvis
SeuZleblobis miuxedavad damnaSavis dasja xom ar ewinaaRmde-
geba braleuli pasuxismgeblobis princips? dasmul SekiTxvaze
SeiZleba Semdegi pasuxi gaeces: maSin, roca marTlsawinaaRm-
dego qmedebiT gamowveuli, qmedebis SemadgenlobaSi miTiTebuli
Sedegis obieqturi Seracxva amsruleblisTvis ver xerxdeba, am-
sruleblis dasja ara damdgari SedegisTvis, aramed abstraqtu-
li safrTxis deliqtis ganxorcielebisTvis, araTu ar arRvevs,
piriqiT, ganamtkicebs kidec arabraleuli pasuxismgeblobis kon-
stituciursamarTlebriv princips. aRniSnul SemTxvevaSi damnaSa-
vis dasja imitom xdeba abstraqtuli safrTxis deliqtis ganxor-
cielebisTvis, rom dasaxelebuli principi ar dairRves.
abstraqtuli safrTxis deliqtebis Seqmnas kanonmdebeli ma-
Sinac mimarTavs, rodesac qmedebis ganxorcieleba xdeba individu-
aluri adamianTaSorisi kontaqtis ararsebobis an SezRudulobis
pirobebSi, ris gamoc qmedeba anonimur saxes atarebs.651 amis mag-
aliTad SeiZleba dasaxeldes saqarTvelos ssk-is 198-e muxliT
gaTvaliswinebuli danaSauli, romelic gulisxmobs adamianis si-
cocxlisTvis an janmrTelobisTvis saSiSi produqciis damzade-
bas, Semotanas an realizacias. rodesac sicocxlisTvis saSiSi
produqciis mwarmoebeli (damnaSave) da momxmarebeli (dazarale-
buli) mezoblur, axlo urTierTobaSi ar­ian erTmaneTTan, SeiZle-
ba mwarmoeblis qmedeba gaufrTxileblobiT sicocxlis mospobis
an janmrTelobis dazianebis muxliT dakvalificirdes damdgari
Sedegis gaTvaliswinebiT, magram roca mwarmoebeli ucnobia, ro-
melic mis mier warmoebul produqcias mravalricxovani distrib-
utorebis meSveobiT anonimur momxmareblebze yidis, mdgomareobac
icvleba. mravalricxovani sazogadoebis anonimurobaSi ganWvreta-
di mizezobriobis jaWvi qreba. msgavs viTarebaSi samarTlebrivi
sikeTis efeqturi dacva konkretuli safrTxis an xelyofis deli-
qtebis meSveobiT SeuZlebelia da amitomac qmnis kanonmdebeli
abstraqtuli safrTxis deliqtebis Semadgenlobebs.652

ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 65.


651

ix. Anastasopoulou I, iqve, gv. 66.


652

190
11. Sejameba

safrTxis Semqmneli deliqtebis dasjadobis da sisxlis samar-


Tlis legitimaciis safuZvelia samarTlebrivi sikeTis dacva.
safrTxis Semqmnel qmedebaTa kriminalizacia imdenadaa mizan-
Sewonili da aucilebeli, ramdenadac igi xels uwyobs samarT-
lebrivi sikeTis dacvas. ar SeiZleba arsebobdes sisxlissamar-
Tlebrivi norma, romlis mizani iqneba mxolod adamianis dasja
samarTlebrivi sikeTis dacvis miznis gareSe. aseTi normis arse-
boba ewinaaRmdegeba demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwi-
fos suliskveTebas.
samarTlebrivi sikeTe aris samarTlis normiT daculi realuri
mdgomareoba an idealuri Rirebuleba. samarTlebrivi sikeTe da
Rirebuleba unda gaimijnos erTmaneTisgan. Tu samarTlebrivi si­
keTe ufro konkretulia, Rirebuleba abstraqtulia. Tumca, zogjer
samarTlebrivi sikeTe da Rirebuleba erTmaneTs emTxveva, roca
samarTlebrivi si­keTe idealuri Rirebulebis saxiT arsebobs.
samarTlebrivi si­keTe Tavis mxriv iyofa individualur da ze-
individualur samarTlebriv sikeTed. Tu konkretuli safrTxis
deliqtebi individualuri samarTlebrivi sikeTis winaaRmdegaa
mimarTuli, abstraqtuli safrTxis deliqtebi safrTxes uqmnian
rogorc individualur, ise zeindividualur samarTlebriv sikeTes.
samarTlebrivi sikeTe unda gaimijnos danaSaulebrivi qmedebis
obieqtisgan. safrTxis Semqmneli deliqti safrTxes uqmnis samar-
Tlebriv sikeTes, rac ar gamoricxavs qmedebis obieqtis xelyofas.
Tumca, rig SemTxvevebSi safrTxis Semqmneli deliqtebi samarT-
lebrivi sikeTis xelyofasac gulisxmoben. Tumca, xelyofili sik-
eTe aris sxva da ara is sikeTe, romlis dacvasac isaxavs miznad
Sesabamisi sisxlissamarTlebrivi norma.
samarTlebrivi sikeTe ar aris uflebis identuri, es ori cneba ar
SeiZleba erTmaneTTan gavaigivoT. samarTlebrivi sikeTe uflebis
obieqtia. magram, zogierTi sikeTe SeuZlebelia aseTad ganvixiloT.
maSasadame, arsebobs uflebrivi (sicocxle, janmrTeloba da a.S.)
da arauflebrivi samarTlebrivi sikeTe (magaliTad, sazogadoe-
brivi zneoba). maSin, roca ufleba yovelTvis gulisxmobs uflebis
obieqts samarTlebrivi sikeTis saxiT, samarTlebrivi sikeTe Sei-
Zleba arsebobdes Sesabamisi uflebis gareSe.

191
VI. Tavi

danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli


deliqtebis urTierTmimarTeba

1. danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli


deliqtebis Tanafardoba obieqturi mxaris mixedviT

danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli deliqtebis


urTierTmimarTebis problema metad sakamaToa rogorc qarTul,
ise ucxour sisxlis samarTlis mecnierebaSi. danaSaulis mcd-
eloba da safrTxis Semqmneli deliqtebi xasiaTdebian saerTo
niSnebiT da upiratesad es Seexeba obieqtur niSnebs. magaliTad,
danaSaulis mcdelobis drosac, ise rogorc safrTxis Semqmne-
li deliqtebis ganxorcielebisas, safrTxe eqmneba samarTlebriv
sikeTes. safrTxis Semqmneli deliqtebic danaSaulis mcdelobas
mogvagonebs Tavisi bunebiT, ramdenadac kanonmdebels danaSau-
lis damTavrebis etapi adreul stadiaze aqvs gadmotanili da ar
moiTxovs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisTvis samarT-
lebrivi sikeTis xelyofas. rac Seexeba subieqtur niSnebs, swored
subieqtur niSnebTan dakavSirebiT arsebobs azrTa sxvaoba ara
mxolod qarTul, aramed ucxour sisxlis samarTlis mecniere-
baSic. danaSaulis mcdelobis subieqtur mxareze mecnierTa mo-
sazreba orad iyofa. aravin daobs imaze, rom danaSaulis mcd-
eloba gaufrTxileblobiT SeuZlebelia da igi mxolod ganzrax
moqmedebas moicavs. Tumca, mecnierebaSi arsebuli azrTa sxvaoba
ganzraxvis formas ukavSirdeba. nawili mecnierebisa miiCnevs, rom
danaSaulis mcdeloba mxolod pirdapiri ganzraxviT SeiZleba653
da im xarvezs, romelic eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcd-

ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2


653

gamocema, Tb., 2008, gv. 162; wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007,
gv. 350, 488; ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 15; mWedliSvili-
hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis gamovlinebis calkeuli
formebi, Tb., 2011, gv. 71; mamulaSvili g, wignSi: lekveiSvili m, Todua n, mamulaSvili
g, sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 151-152; Todua n.,
safrTxis Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixed-
viT, Jurn. “marTlmsajuleba da kanoni”, 2007, #2/3, gv. 155; dvaliZe i., wignSi: naWyebia
g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv.
169; dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvalifikaciasa da sisxlis-
samarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008, gv. 89; sulaqveliZe d., danaSaulis mcd-
eloba da nebayoflobiT xelis aReba danaSaulis Cadenaze, “samarTali”, 1991, #3-4,
gv. 11; surgulaZe l., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komentari,
danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 52; misive, sisxlis samarTali, danaSauli,
Tb., 2005, gv. 327; cqitiSvili T., mcdeloba SedegiT kvalificirebul safrTxis deli-
qtebSi, “samarTlis Jurnali”, 2012, #1, gv. 196. eventualuri ganzraxviT danaSaulis
mcdelobas gamoricxavs aseve zogierTi germaneli da Sveicarieli mecnieric. ix.
Puppe I, Der halbherzige Rücktritt, NStZ, 1984, S. 491; Streng F., Rücktritt und dolus eventualis, JZ, 1990, S.
219; Kölz-Ott M., Eventualvorsatz und Versuch, Zürich, 1974, S. 39, 98; Stooss C., Dolus eventualis und Ge-
fährdung, ZStW 1895 (15), S. 200; Lampe E., Genügt für den Entschluß des Täter in §43 StGB sein bedingter
Vorsatz?, NJW 1958, S. 333; Bauer W., Die Abgrenzung des dolus eventualis – ein Problem der Versuchs-
dogmatik, Wistra 1991, S. 171.

192
elobis SeuZleblobiT warmoiSoba, safrTxis Semqmnel deliqtTa
Semadgenlobani avseben. sawinaaRmdego mosazrebis Tanaxmad ki, da-
naSaulis mcdeloba ara mxolod pirdapiri ganzraxviT, aramed
eventualuri ganzraxviTac SeiZleba.654 am ukanaskneli debulebis
mixedviT, danaSaulis mcdeloba eventualuri ganzraxviT im deli-
qtebSia SesaZlebeli, romlis srulad ganxorcieleba eventual-
uri ganzraxviTac ar aris gamoricxuli.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-19 muxlSi da-
naSaulis mcdelobis definicia Semdegnairadaa Camoyalibebuli:
`danaSaulis mcdelobad iTvleba ganzraxi qmedeba, romelic Tum-
ca uSualod mimarTuli iyo danaSaulis Casadenad, magram da-
naSauli bolomde ar iqna miyvanili~. warmodgenili definiciis
mixedviT, danaSaulis mcdeloba subieqturi mxriv ganzraxi qmede-
baa. Tumca, pirdapir ar aris dakonkretebuli, ganzraxvis romeli
saxiTaa mcdeloba SesaZlebeli. rac Seexeba mcdelobis obieqtur
mxares, is aris aRniSnuli, rom danaSauli bolomde ar unda iqnes
miyvanili anu qmedebis ganxorcielebas ar unda mohyves Sedegis
ganxorcieleba.
danaSaulis mcdeloba, danaSaulis momzadebisgan gansxvave-
biT, obieqturad samarTlebrivi sikeTisTvis konkretuli safrTx-
is Seqmnas gulisxmobs.
rodesac vsaubrobT safrTxis Semqmnel deliqtebze, safrTxis
cnebis gansazRvris mizniT unda gamoviyenoT SesaZleblobis kat-
egoria. magram, mxedvelobaSi unda miviRoT isic, rom safrTxe
yovelTvis ar gulisxmobs erTnair SesaZleblobas. Tu abstraq-
tuli safrTxe samarTlebrivi sikeTis xelyofis abstraqtul
SesaZleblobas moicavs, konkretuli safrTxis dros realuri
SesaZlebloba arsebobs. konkretuli safrTxis deliqtebSi da
danaSaulis mcdelobis dros safrTxe unda arsebobdes realu-
rad da ara mxolod dazaralebulis warmodgenaSi. ar SeiZleba
safrTxis Semqmnelad davakvalificiroT iseTi qmedeba, romelic
obieqturad ar aris saSiSi da igi aseTs mxolod dazarale-
bulis TvalsazrisiT warmoadgendes, rogorc amas safrTxis
subieqturi Teoriis warmomadgenlebi akeTebdnen. abstraqtuli
safrTxis dros samarTlebrivi sikeTis xelyofis abstraqtuli
SesaZlebloba arsebobs, magram arc abstraqtuli safrTxea re-
alur safuZvels moklebuli.
marTalia, samarTlebrivi sikeTis xelyofis safrTxis arsebo-
bis dasadgenad unda vixelmZRvaneloT obieqturi da ara subieqtu-
ri momentiT, magram saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi ic-
nobs iseT Semadgenlobasac, romelic damnaSavisaTvis sisxlissa-
marTlebrivi pasuxismgeblobis dasakisreblad moiTxovs safrTx-
is aRqmas im piris mier, romlis samarTlebriv sikeTesac safrTxe
eqmneba. ssk-is 151-e muxlis mixedviT isjeba `sicocxlis mospobis

ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
654

2011, gv. 298; Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 292, Rn. 658; Jescheck H-H/Weigend T,
Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 515; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 353,
§29 Rn. 71.

193
an janmrTelobis dazianebis anda qonebis ganadgurebis muqara,
rodesac imas, visac emuqrebian, gauCnda muqaris ganxorcielebis
safuZvliani SiSi~. aRniSnuli muxliT qmedebis kvalifikaciisaT-
vis aucilebelia, rom imas visac emuqrebian gauCndes safuZvliani
SiSi. muqara SeiZleba realuric iyos da samarTlebrivi sikeTis
xelyofis safrTxe marTlac arsebobdes, Tumca es ar aris sak-
marisi da aucilebelia, rom safrTxe unda aRiqvas dazarale-
bulma.655 maSasadame, sakiTxi aRniSnul SemTxvevaSi ar SeiZleba
gadawydes obieqturi momentis gauTvaliswineblad, mxolod subi-
eqturi warmodgenis mixedviT. Tu sasamarTlo ixelmZRvanelebs
mxolod subieqturi kriteriumiT, maSin muqarad unda dakvali-
ficirdes mSiSara adamianis mimarT SemTxveviT wamocdenili, ara-
seriozuli muqara.656amgvarad, ssk-is 151-e muxliT gaTvaliswineb-
uli Semadgenlobis ganxorcielebis sakiTxi wydeba ara mxolod
obieqturi, aramed subieqturi kriteriumebis gaTvaliswinebiTac.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 179-e muxli pasux-
ismgeblobas iTvaliswinebs iseTi safrTxis deliqtisTvis, ro-
goricaa yaCaRoba. yaCaRoba gulisxmobs sxvisi moZravi nivTis mar-
TlsawinaaRmdego dauflebis mizniT Tavdasxmis ganxorcielebas,
romelsac Tan axlavs sicocxlisa da janmrTelobisTvis saSiSi
Zaladoba an aseTi Zaladobis muqara. ibadeba kiTxva: sicocxlisa
da janmrTelobisTvis saSiSi Zaladoba an aseTi Zaladobis muqa-
ra rogor unda gavigoT? iqneba Tu ara saxeze aseTi Zaladoba
an muqara saxeze Tu Tavdasxma ganxorcielda saTamaSo iaraRis
gamoyenebiT da dazaralebuls iaraRi namdvili egona, riTac Se-
Zlo damnaSavem dazaralebulis nebis paralizeba? dasmul kiTx-
vaze unda gaeces Semdegi pasuxi: yaCaRobis dros unda arsebobdes
sicocxlisa da janmrTelobisTvis realurad saSiSi Zaladoba
an aseTi muqara657 da, Sesabamisad, araswori iqneba Tu qmedebas
davakvalificirebT ssk-is 179-e muxliT maSin, roca Tavdasxmisas
damnaSave iyenebs ara sicocxlisa da janmrTelobisTvis saSiS
iaraRs, aramed iaraRis makets. aRniSnul pozicias mxars uWers
qarTuli sasamarTlo praqtikac.658 unda aRiniSnos, rom qarTul
sisxlis samarTlis literaturaSi sawinaaRmdego mosazrebacaa
gamoTqmuli, romlis mixedviT, yaCaRobad kvalificirdeba qmedeba
maSinac, roca Tavdasxma saTamaSo iaraRis gamoyenebiTaa ganxor-
cielebuli.659

655
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 317.
656
ix. lekveiSvili m., iqve, gv. 317.
657
ix. gamyreliZe o., uvargisi iaraRiT Tavdasxma sxvisi qonebis dauflebisaT-
vis, wignSi: brZola samarTlebrivi saxelmwifosaTvis, Tb., 1998, gv. 209-212; ebraliZe
T., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komentari, ekonomikuri dana-
Sauli, Tb., 2004, gv. 86.
658
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 112.
659
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 422; turava m., sisxlis samarTali, zogadi
nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 351.

194
gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT sainteresoa wyaltubos
raionuli sasamarTlos 2008 wlis 18 Tebervlis ganaCeni, romel-
mac saqarTvelos ssk-is 178-e muxliT (Zarcva) daakvalificira i.
t-Svilis qmedeba, romelic SemdegSi gamoixata: i. t-Svilma qvei-
Tad moZrav dazaralebuls _ d. f-Svils gamoglija xelCanTa da
Seecada gaqcevas, ra drosac mas daedevna am ukanasknelis Tanmx-
lebi l. f.-Svili. mdevrisgan Tavis dasaRwevad da danaSaulebrivi
ganzraxvis gansaxorcieleblad i. t-Svili l.f-Svils sicocxlis
mospobiT daemuqra ara namdvili cecxlsasroli iaraRiT, aramed
misi msgavsi sagniT, ris Semdegac l. f-Svilma Sewyvita devna,
xolo i. t-Svilma marTlsawinaaRmdegod miisakuTra dazaralebul
d.f-Svilis kuTvnili Tanxa _ 200 lari, xolo xelCanTa masSi ar-
sebuli dokumentebiTa da sxva nivTebiT iqve datova da SemTxvevis
adgilidan miimala.660 aRniSnuli saqme saapelacio wesiT ganixila
quTaisis saapelacio sasamarTlom da sworad moiqca, roca ar
daakmayofila apelantebis Txovna, romlebic moiTxovdnen qmedebis
gadakvalificirebas yaCaRobis muxliT. Tumca, sakiTxTan dakavSire-
biT sasamarTlo praqtikaSic SeiniSneba araerTgvarovani midgoma
da amaze metyvelebs is, rom saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom
zemoaRniSnuli qmedeba yaCaRobis muxliT gadaakvalificira, rac
ar SeiZleba swor kvalifikaciad CaiTvalos, vinaidan, dauflebu-
li nivTis SesanarCuneblad borotmoqmedma gamoiyena iseTi muqara,
romelic ar iyo sicocxlisTvis realurad saSiSi. SeuZlebeli
iyo dazaralebulis sicocxlisTvis realuri safrTxe Seqmniliyo
iseTi sagniT, romelic namdvili iaraRi ki ar iyo, aramed mx-
olod misi msgavsi. uzenaesma sasamarTlom qmedebis kvalifikaciis
Secvlis mizanSewonilobis dasabuTebisas miuTiTa, rom i.t-Svilis
qmedeba daiwyo ZarcviT, magram igi gadaizarda yaCaRobaSi mas
Semdeg, roca i. t-Svilma mdevrisgan Tavis daRwevis mizniT „mimar-
Ta sicocxlisaTvis saSiSi Zaladobis gamoyenebis muqaras, riTac
Camoicila dazaralebuli l. f-Svili~. uzenaesi sasamarTlos es
pozicia ar aris gasaziarebeli, vinaidan sicocxlisaTvis realu-
rad saSiSi Zaladobis muqaras adgili ar hqonia. qmedeba yaCaRo-
bis muxliT rom dakvalificirdes, borotmoqmedma unda gamoiy-
enos iseTi muqara, romelic sicocxlisTvis realuri safrTxis
arsebobas gulisxmobs. Cvens mier ganxilul SemTxvevaSi muqaras
ki hqonda adgili, magram sicocxlisTvis realuri safrTxe ar
arsebobda. aseve gasaTvaliswinebelia is garemoebac, rom dazara-
lebuli marto ar imyofeboda, mas Tan axlda axlobeli. erTi
Tavdamsxmeli or adamians cecxlsasroli iaraRis msgavsi sagniT
realur safrTxes ver Seuqmnida. yaCaRobis muxliT qmedebis kval-
ifikacia maSin iqneboda gamarTlebuli, Tu borotmoqmedi namdvi-
li iaraRis gamoyenebiT daemuqreboda dazaralebuls da safrTxe
dazaralebulis warmodgenaSi ki ar iarsebebda, aramed realurad.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi xSirad miuTiTeben safrTxis
arsebobis Tu ararsebobis dasadgenad obieqturi damkvirveblis,

ix. susg, 2009, #8, gv. 121.


660

195
saSualo adamianis codnisa da gamocdilebis gamoyenebis mniSvn-
elobaze. safrTxeSi myofi adamiani SeiZleba ar akmayofilebdes
im kriteriumebs, ra kriteriumiTac unda moxdes safrTxis ar-
sebobis sakiTxis gadawyveta. xSir SemTxvevaSi safrTxeSi myofi
adamiani an ver aRiqvams im safrTxes, romelSic igi imyofeba
an kidev SeiZleba gadaWarbebuli iyos misi Sexeduleba saSiSi
viTarebis arsebobaze da es yovelive damokidebulia adamianis
asakze, fsiqikur mdgomareobaze, gamocdilebaze. aseve metad mniS-
vnelovania imis dadgena, Tu ramdenad ganWvretadi iyo obieqturi
SemfaseblisTvis is safrTxe, rac konkretulma qmedebam gamoiwvia.
obieqtur (keTilgonier) Semfasebelze amaxvilebs Tavis yuradRe-
bas germaneli mecnieri h. velcelic mis mier moyvanil magaliTSi,
romelSic aRniSnavs: „rodesac mZRoli „a~ mosaxvevSi, sadac mxed-
velobis are SezRudulia, mouxvevs, axorcielebs saSiS qmedebas,
vinaidan mosaxvevis gadakveTis momentSi saSualo (keTilgonier)
damkvirvebels iseve ar SeeZlo sapirispiro mimarTulebiT moma-
vali avtomanqanis danaxva, rogorc (mZRol) „a~-s~.661
safrTxis arsebobis dasadgenad sisxlis samarTlis mecnierebaSi
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba imis gaTvaliswinebas, Tu ro-
dis xdeba qmedebis saSiSroebis Sefaseba: qmedebis ganxorcielebi-
sas (ex-ante), Tu qmedebis ganxorcielebis Semdgom (ex-post). safrTxis
deliqtebSi da danaSaulis mcdelobis mimarT qmedebis saSiSroe-
bis dasadgenad gamoyenebuli unda iqnes obieqturi ex ante Sefaseba.
qmedebis ganxorcielebisas safrTxis Sefaseba xdeba drois gansaz-
Rvrul monakveTSi realuri faqtorebis gaTvaliswinebiT. rode-
sac qmedebis ganxorcielebis Semdgom pirobebi TvalsaCino xdeba,
xelyofa an namdvilad arsebobs an gamoricxulia,662 Sesabamisad
safrTxec ar arsebobs. safrTxeze, rogorc xelyofis molodinze,
saubari SesaZlebelia mxolod qmedebis ganxorcielebis momentSi,
rodesac Znelia imis ganWvreta, Tu ra SeiZleba mohyves qmedebas.
mas Semdeg, rac cnobili gaxdeba, rom qmedebis ganxorcielebas
araviTari Sedegi ar mohyva, safrTxec ar arsebobs, vinaidan ar
arsebobs Sedegis dadgomis molodini. safrTxis arsebobisas, mar-
Talia, arsebobs mavne Sedegis dadgomis molodini, magram safrTxe
ar SeiZleba mavne Sedegis dadgomis molodinamdec daviyvanoT, vi-
naidan „molodini~ subieqturi SinaarsiT datvirTuli cnebaa da
safrTxe ki realuri SesaZleblobis kategorias ekuTvnis. safrTxe
imisgan damoukideblad arsebobs, Tu ra molodini aqvs safrTxeSi
myofs. aqve aRsaniSnavia isic, rom Tu qmedebis ganxorcielebas ara-
viTari Sedegi ar mohyva, yovelTvis ar niSnavs imas, rom qmedebis
ganxorcielebisas araviTari safrTxe ar arsebobda. magram, vinaidan
qmedeba ukve ganxorcielda da araviTari Sedegi ar mohyva, imas niS-
navs, rom safrTxem gaiara.
ramdenadac danaSaulis mcdeloba samarTlebrivi sikeTis xe-
lyofis konkretuli safrTxis Semcveli qmedebaa, aucilebelia

ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, S. 137.
661

ix. Welzel H., iqve, S. 137.


662

196
samarTlebrivi sikeTe konkretuli qmedebiT Seqmnili saSiSroe-
bis zonaSi moxvdes, rac aseve konkretuli safrTxis deliqtebis
dasjadobisTvisac mTavari pirobaa.
marTalia, danaSaulis mcdelobasa da safrTxis Semqmnel
deliqtebs Soris arsebobs garkveuli Tanafardoba da es Se-
exeba iseT obieqtur niSans, rogoric safrTxis arsebobaa, magram
Tu danaSaulis mcdelobis dros safrTxe yovelTvis konkretu-
lia, safrTxis Semqmneli yvela deliqti rodi gulisxmobs aseTi
safrTxis Seqmnas. konkretuli safrTxis Seqmna damaxasiaTebe-
lia magaliTad, konkretuli safrTxis deliqtebisTvis. arsebobs
safrTxis Semqmneli deliqtebis meore jgufic, romelsac ab-
straqtuli safrTxis deliqtebi ewodeba. abstraqtuli safrTxis
deliqtebi konkretuli safrTxis deliqtebisgan gansxvavebiT, gu-
lisxmoben iseTi qmedebis ganxorcielebas, romelic konkretul
safrTxes ki ar qmnis, aramed saqme exeba iseT qmedebas, romelic
cxovrebiseuli gamocdilebidan gamomdinare saSiSi Tvisebebis
mqonea.
konkretuli safrTxis arsebobis Sesaxeb gadawyvetilebas
mosamarTle iRebs da kanonmdebeli uars ambobs imaze, rom sa-
SiSroebis indiciebi TviTon Seafasos. magram, ibadeba kiTxva,
mosamarTle gadawyvetilebis miRebisas iTvaliswinebs Tu ara saq-
mis yvela konkretul detals? aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT
germaniis federalurma sasamarTlom ganmarta, rom aucilebelia
ara sicocxlisTvis realuri safrTxis arseboba calkeul Sem-
TxvevaSi, aramed, sakmarisia, rom qmedeba zogadad iyos vargi-
si safrTxis Sesaqmnelad. ese igi, sakmarisia safrTxis arseboba
zogadad. aRniSnuli gadawyvetilebis Tanaxmad, janmrTelobis
yvela mniSvnelovan dazianebas SeuZlia sxva garemoebebTan er-
Tad sicocxlisTvis safrTxis Seqmna. Tu zemoqmedeba Zlieri da
saSiSia, sakmarisia, sicocxlisTvis safrTxis arsebobaze daisvas
sakiTxi.663 Tumca, am sakiTxTan dakavSirebiT, arsebobs sapirispiro
poziciac, romlis mixedviTac, sasamarTlom safrTxis gansazRvri-
sas calkeul SemTxvevaTa yvela garemoeba unda gaiTvaliswinos,
vinaidan mTel rig SemTxvevebSi safrTxis arseboba damokidebu-
lia imaze, damnaSavis mier ganxorcielebuli qmedeba vargisia Tu
ara sicocxlisTvis safrTxis Sesaqmnelad.664 warmodgenili Sexed-
ulebis Tanaxmad, samarTliT daculi sikeTisaTvis safrTxis Se-
qmnis dasadgenad kanonzomieria damnaSavisa da dazaralebulis
fizikuri siZlieris an sisustis, dartymis simZlavrisa da raode-
nobis, dazianebuli sxeulis mdebareobis (mag. Tavi, gul-mkerdis
are da a. S.) da sxvaTa gaTvaliswineba.665 germaniis imperiis sa-
samarTlos erT-erTi gadawyvetilebis Sesabamisad, moqmedeba ara

663
ix. BGHSt, 2. Band, 1952, S. 163.
664
ix. Schröder H., Abstrakt-Konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967, S. 523.
665
ix. Schröder H., iqve, gv. 523. konkretuli safrTxis dasadgenad aseve did mniSv-
nelobas aniWebs germaneli mecnieri k. roqsinic konkretuli SemTxvevis gaTvalis-
winebas. ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 423.

197
mxolod vargisi unda iyos sicocxlisTvis safrTxis Sesaqmnelad,
aramed, konkretul SemTxvevaSi sicocxles unda Seeqmnas real-
uri safrTxe. obieqturad sxeulis msubuqi dazianebac SeiZle-
ba sicocxlisaTvis safrTxis Semqmnel qmedebad vaRiaroT maSin,
roca dazaralebulis asaki da sxeulis individualuri Tavise-
bureba mavne Sedegis dadgomas xels uwyobs.666 erTi da igive saxis
dazianeba yovelTvis ar SeiZleba dazaralebulis sicocxlisT-
vis safrTxis Semqmnelad Sefasdes. SeiZleba erTi da igive saxis
dazianeba erT adamianTan mimarTebiT sicocxlisTvis safrTxis
Semqmnelad Sefasdes, xolo meore adamianis mimarT igive saxis da-
zianeba ar iqnes saSiSad miCneuli. Tumca, zogierTi saxis daziane-
ba yovelTvis saSiSad unda CavTvaloT, visac ar unda exebodes
saqme, fizikurad manamde janmrTels, Tu janmrTelobis problemis
mqones, axalgazrdas, Tu xandazmuls. am SemTxvevaSi igulisxmeba
garkveuli saxis organos dazianeba, rac yvela adamianis sicocx-
lisTvis yovelTvis saxifaToa. magaliTad, gulmkerdis an Tavis
areSi daWra da a.S.
germaniis federaluri sasamarTlos gadawyvetileba, romlis
mixdviTac, safrTxis arsebobis dasadgenad konkretul garemoe-
bebs ki ar iTvaliswineben, aramed safrTxis arsebobas zoga-
dad, daeyrdno Sexedulebas, rom konkretuli safrTxis masSta-
bi adekvaturi Teoriis mixedviT dgindeba, romlis Tanaxmadac,
safrTxis arsebobis dasadgenad mxedvelobaSi ar miiReba is-
eTi garemoebebi, romelTa gaTvaliswineba zogadi cxovrebi-
seuli gamocdilebidan gamomdinare saSiSroebis Sesafaseblad
gaumarTlebelia. 667 aRniSnuli Teoriis mixedviT ar dgindeba
safrTxis arseboba maSinac, roca safrTxe efeqturad arsebobs,
Tu safrTxe araadekvaturma qmedebam gamoiwvia. amave TeoriiT
safrTxis arseboba sabuTdeba maSin, roca konkretuli garemoe-
bebis gaTvaliswinebiT safrTxe efeqturad ar damdgara. aRniS-
nulis naTelsayofad SeiZleba moviyvanoT Semdegi magaliTi:
mag. ~a~-m „b~-s, romelic aris narkotikebis momxmarebeli, mou-
tana narkotikuli nivTiereba, narkotikuli SimSilis dasakmayo-
fileblad. zogadad, narkotikuli nivTierebis moxmareba Sei-
cavs safrTxes sicocxlisTvis, Tumca am konkretul viTarebaSi
qmedebas ar gamouwvevia efeqturi safrTxe, ris mizezsac war-
moadgens dazaralebulis (narkotikebis momxamreblis) pirovnu-
li mdgomareoba, is, rom igi narkotikebis momxmarebelia da
SeCveulia aseTi nivTierebis moxmarebas.
danaSaulis mcdelobasa da konkretuli safrTxis Semqmnel
deliqtebs Soris arsebobs erTgvari Tanafardoba im Tval-
sazrisiT, rom rogorc danaSaulis mcdeloba, ise konkretuli
safrTxis deliqtebi xelyofis konkretul safrTxes gulisxmoben,
magram, konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtebisgan gansxvave-
biT, danaSaulis mcdelobis dros ar xdeba mizezobrivi kavSiris

ix. Schröder H., Abstrakt-Konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967, S. 523.


666

ix. Schröder H., iqve, gv. 523.


667

198
dadgena qmedebasa da qmedebiT gamowveul konkretul safrTxes
Soris. Tu konkretuli safrTxis Semqmneli deliqti damTavrebu-
lia konkretuli safrTxis Seqmnis dros, igive saSiSroebis Sem-
cveli qmedeba danaSaulis mcdelobis dros daumTavrebel da-
naSauls gamoxatavs. maSin, roca konkretuli safrTxis Semqmnel
ganzrax deliqtebSi qmedebis obieqtur da subieqtur Semadgenlo-
bas Soris Tanafardoba daculia, danaSaulis mcdelobis dros es
Tanafardoba qmedebis subieqturi Semadgenlobis sasargeblodaa
darRveuli.

2. danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli deliqtebis


urTierTmimarTeba subieqturi mxaris mixedviT

2.1. sakiTxis gadawyveta qarTuli kanonmdeblobisa


da dogmatikis mixedviT

Tuki danaSaulis mcdeloba samarTlebrivi sikeTisTvis


konkretuli safrTxis Seqmnas gulisxmobs, ra aucileblobiT
SeiZleba iyos gamowveuli konkretuli safrTxis Semqmneli
deliqtebis SemadgenlobaTa Semotana sisxlis samarTlis kanon-
mdeblobaSi?
T. wereTeli aRniSnavda, rom safrTxis Semqmnel deliqtTa Se-
tana sisxlis samarTlis kodeqsSi zogjer ganpirobebulia imiT,
rom eventualuri ganzraxviT Cadenili mcdeloba, ar SeiZleba
iwvevdes sisxlis samarTlis pasuxismgeblobas: amave dros kanon-
mdebels ar surs dausjelad datovos iseTi SemTxvevebi, rodesac
adamiani safrTxes qmnis raime sikeTisaTvis, mag. umweo mdgomareo-
baSi myofi adamianis sicocxlisaTvis, iTvaliswinebs da Segnebu-
lad uSvebs aseT Sedegs, magram Sedegi ar ganxorcieldeba.668
arapirdapiri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblobas gamoricx-
avs aseve o. gamyreliZe. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
me-19 muxlis Tanaxmad, danaSaulis mcdelobad iTvleba ganzraxi
qmedeba. marTalia, normis teqstSi pirdapir ar aris miTiTebu-
li, rom arapirdapiri ganzraxviT mcdeloba SeuZlebelia, magram,
rogorc o. gamyreliZe aRniSnavs, sityvebi `uSualod~ da `mimar-
Tuli~ pirdapir ganzraxvas gulisxmobs.~669 misi TvalsazrisiT,
arapirdapiri ganzraxviT da gaufrTxileblobiT danaSaulis mcd-
eloba rom SeuZlebelia iman aiZula kanonmdebeli, sisxlis samar-
Tlis kodeqsis kerZo nawilSi Semoetana 127-e da 128-e muxlebi.
o. gamyreliZis mosazrebiT, safrTxis Semqmneli deliqtebi avse-

668
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 350. T. we-
reTlis pozicia aseve ix. wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T., SavguliZe
T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 14.
669
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 162.

199
ben im xarvezs, romelic arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis
mcdelobis SeuZleblobiT warmoiSoba.670 arapirdapiri ganzraxviT
mcdelobis SesaZleblobas gamoricxaven agreTve sxva qarTveli
mecnierebic.671
arapirdapiri (eventualuri) ganzraxviT danaSaulis mcdelobis
ganxorcielebas SesaZleblad miiCnevs m. turava.672 misi Sexedule-
biT, saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis
Semadgenlobis daniSnulebas ar warmoadgens eventualuri ganz-
raxviT danaSaulis mcdelobis SeuZleblobiT gamowveuli xarvez-
is Sevseba da aRniSnuli muxli maSin unda iqnes gamoyenebuli,
roca damnaSaves adamianis sicocxlis mospobis mimarT gaufrTx-
ileblobiTi damokidebuleba gaaCnia, kerZod, roca igi TviTim-
edovnebiT moqmedebs.673 maSasadame, m. turavas TvalsazrisiT, si-
cocxlisTvis konkretuli safrTxis Semqmneli qmedebis ganzrax
ganxorcielebisas, damnaSaves SesaZloa samarTlebrivi sikeTis
mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebuleba hqondes. ufro metic,
misi SexedulebiT, saqarTvelos ssk-is 117-e da 127-e muxlebiT gaT-
valiswinebuli danaSaulebis ganxorcielebisas damnaSave, marTa-
lia, ganzrax moqmedebs, magram sicocxlis xelyofis mimarT dam-
naSaves eventualuri ganzraxvac ar gaaCnia da sasikvdilo Sedegis
mimarT damokidebuleba mxolod gaufrTxileblobiTia (kerZod,
TviTimedovneba).674
m. turava araTanmimdevrulobas sayvedurobs im avtorebs, rom-
lebic eventualuri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblobas gamor-
icxaven da aRniSnavs, rom maSin, roca arsebobs mxolod varaudi,
rom damnaSave qmedebis ganxorcielebisas SeiZleba uSvebda sa-
sikvdilo Sedegis dadgomas, qmedeba damdgari Sedegis mixedviT
unda dakvalificirdes.675 misi SexedulebiT, maSin, roca msxver-
plisTvis Wriloba miyenebulia sicocxlisTvis saSiS adgilas da
igi cocxali gadarCeba, xolo braldebuli dumilis uflebiT
sargeblobs, rTulia sasamarTlosa da prokuraturisTvis imis
dadgena, Tu rogori damokidebuleba hqonda damnaSaves msxverl-
pis SesaZlo sikvdilTan mimarTebiT, vinaidan aseT Wrilobas, misi
saSiSroebis miuxedavad, yovelTvis ar mosdevs sasikvdilo Sede-
gi. Sesabamisad, ar aris gamoricxuli sasikvdilo Sedegis mimarT
rogorc pirdapiri, ise iribi ganzraxviT damokidebuleba. ami-
tom, eventualuri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblobis aRiare-

670
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 162.
671
ix. 447-e sqolio.
672
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 298.
673
ix. turava m., iqve, gv. 302.
674
ix. turava m., iqve, gv. 304; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis
mimoxilva, me-9 gamocema, Tb., 2013, gv. 137-138. m. turavas am mosazrebas iziarebs aseve
l. xaranaulic. ix. xaranauli l., daumTavrebeli danaSaulis dasjadoba qarTuli
da germanuli sisxlis samarTlis mixedviT (SedarebiT-samarTlebrivi analizi),
Tb., 2014, gv. 150-151.
675
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba,
Tb., 2011, gv. 298-299.

200
ba sagamoZiebo da sasamarTlo organoebs umartivebs problemis
gadawyvetas.676 aRniSnuli Tvalsazrisis Tanaxmad, Tu gamoiricxa
sasikvdilo Sedegis mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebuleba
da Sedegi ar aris damdgari, SesaZlebelia qmedebis kvalifikacia
danaSaulis mcdelobad, miuxedavad imisa, Tu rogori ganzraxviT
moqmedebda damnaSave.
T. ebraliZis TvalsazrisiT, arakonkretizirebuli eventual-
uri ganzraxvis dros qmedeba damdgari Sedegis mixedviT unda
dakvalificirdes, magram danaSaulis mcdeloba SesaZlebelia
konkretizirebuli arapirdapiri ganzraxviT.677 sakiTxis aseTi
gadawyveta metad sakamaToa, vinaidan mniSvnelovania ara imdenad
ganzraxvis konkretizaciis sakiTxi, aramed is, damnaSave moqmedeb-
da pirdapiri, Tu arapirdapiri ganzraxviT.
arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis SesaZle-
blobas uSvebs aseve l. xaranauli da aRniSnavs: „ssk-is me-19 mux-
lis Sinaarsze dakvirveba aCvenebs, rom kanonmdebeli jer mcd-
elobis subieqtur elements asaxelebs terminiT ,,ganzraxi~, xolo
Semdeg mcdelobis obieqtur elements gamoyofs fraziT ,,qmedeba,
romelic uSaulod mimarTulia~. es ukanaskneli subieqturi mniS-
vnelobiT ar unda iqnes gagebuli, winaaRmdeg SemTxvevaSi gamova,
rom mcdelobis cnebaSi (ssk-is me-19 muxli) subieqtur elementi
orjer gameordeba, (dauSvebelia cnebaSi tavtologia), rac, ra
Tqma unda, normis araswori interpretaciiT aixsneba. ukanaskne-
li frazis SemoRebis mizani gaxlavT danaSaulis momzadebisa
da mcdelobis gamijvnis kriteriumis gansazRvra da ara eventua-
luri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis uaryofa~.678 aRniSnuli
mosazreba ar aris gasaziarebeli. sityvebi `uSualod mimarTuli~
danaSaulis mcdelobis obieqtur mxares ki ar gamoxatavs, aramed
akonkretebs ganzraxvis saxes, romliTac mcdelobaa SesaZlebeli.
Sesabamisad, unda iTqvas isic, rom saqarTvelos ssk-is me-19 muxl-
Si dasaxelebuli sityvebis gamoyeneba araviTar tavtologias ar
iwvevs mcdelobis subieqtur mxaresTan dakavSirebiT.
l. xaranauli aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT
mkvlelobis mcdelobas SeuZleblad Tvlis, miuxedavad imisa, rom
misi SefasebiT, `sisxlis samarTlis literaturaSi erTxmad aris
aRiarebuli, rom aucilebeli mogeriebis farglebs gadacile-
biT mkvlelobis dros pirovneba moqmedebs maqsimum eventualuri
ganzraxviT~.679
qarTvel iurist mecnierTa umravlesoba marTlac Tvlis, rom
aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebis dros dazarale-

676
ix. turava m., iqve, gv. 300.
677
ix. ebraliZe T., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komen-
tari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 106-107.
678
ix. xaranauli l., daumTavrebeli danaSaulis dasjadoba qarTuli da ger-
manuli sisxlis samarTlis mixedviT (SedarebiT-samarTlebrivi analizi), Tb.,
2014, gv. 148.
679
ix. xaranauli l., iqve, gv. 154-155.

201
bulis sicocxlis mospobis mimarT damnaSave eventualuri ganz-
raxviT moqmedebs.680 amis gamo, zogierTi mecnieri, romelic Tvlis,
rom eventualuri ganzraxviT Cadenil danaSaulebs ar gaaCnia
mcdelobis stadia, gamoricxavs aucilebeli mogeriebis farglebs
gadacilebiT mkvlelobis mcdelobis SesaZleblobas.681
o. gamyreliZis marTebuli SexedulebiT, aucilebeli mo-
geriebis farglebs gadacilebiT mkvlelobis mcdeloba Teori-
ulad dasaSvebia,682 vinaidan aucilebeli mogeriebis farglebs ga-
dacilebis dros mkvleloba SesaZlebelia pirdapiri ganzraxviT-
ac.683
aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebas adgili hqonda
Tu ara, dgindeba ara imis mixedviT, dazaralebulis sicocxlis
mospobisTan dakavSirebiT damnaSave pirdapiri ganzraxviT moq-
medebda, Tu arapirdapiri ganzraxviT, aramed imis gaTvaliswinebiT,
dazaralebulis marTlsawinaaRmdego Tavdasxmis mosagerieblad
gamoyenebuli TavdacviTi saSualebebi iyo Tu ara ganxorciele-
buli Tavdasxmis saSiSroebis Sesatyvisi da ramdenad darwmunebu-
li iyo damnaSave aseTi saSualebebis gamoyenebis aucileblobaSi.
aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebis dros damnaSave
SeiZleba darwmunebuli iyos imaSi, rom misi TavdacviTi qmedebiT
Tavdamsxmels moklavs, magram miuxedavad amisa, mkvlelobis privi-
legirebul (ssk-is 113-e muxliT gaTvaliswinebul) Semadgenlo-
basTan gveqneba saqme, Tu mas amavdroulad sjeroda, rom gamoy-
enebuli TavdacviTi saSualebebi aucilebeli iyo im safrTxisgan
Tavis dasacavad, romelic mas emuqreboda. aucilebeli mogeriebis
farglebs gadacilebiT ganxorcielebuli mkvlelobis Semadgen-
lobas gamoricxavs damnaSavis rwmena ara imasTan dakavSirebiT,
rom TavdacviT qmedebas Tavdamsxmelis sicocxlis mospoba mo-
hyveba (pirdapiri ganzraxva), aramed rwmena imisa, rom aucilebeli
ar iyo im zomebis (saSualebebis) gamoyeneba, romelsac Tavdacvis
mizniT mimarTa. aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebisas
damnaSaves, piriqiT, swams, rom Tavdacvis mizniT aucilebelia
is ukiduresi zomebi, romelic gamoiyena, realurad ki, arsebul
safrTxes adekvaturad ver afasebs da iyenebs iseT saSualebas,
romelic scdeba arsebul safrTxesTan Tanafardobis farglebs.
Tu aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebis dros damna-
Save darwmunebuli unda iyos Tavdacvis mizniT gamoyenebuli sa-
Sualebebis arsebul safrTxesTan adekvaturobaSi (Tanafardoba-

680
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, mecxre gamo-
cema, Tb., 2013, gv. 231-232; SavguliZe T., wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T.,
SavguliZe T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 52; wulaia z., sisxlis
samarTali, kerZo nawili, pirveli tomi, Tb., 2000, gv. 98; lekveiSvili m., wignSi: mamu-
laSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv.
64; xerxeuliZe i., aucilebeli mogerieba qarTulsa da saerTo (anglo-saqsuri ti-
pis) samarTalSi, Tb., 2010, gv. 174.
681
ix. SavguliZe T., iqve, gv. 53; wulaia z., iqve, gv. 98; xerxeuliZe i., iqve, gv. 174.
682
ix. gamyreliZe o., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komen-
tari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 84.
683
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 83-84.

202
Si), maSin, araTu gamoricxuli, aramed savsebiT SesaZlebelia, rom
Tavdamcveli (damnaSave) Tavdamsxmelis (dazaralebulis) sicocx-
lis mospobasTan dakavSirebiT pirdapiri ganzraxviT moqmedebdes.
am SemTxvevaSi Tavdamcveli damnaSavea ara imitom, rom Tavis dac-
vis safuZveli (realuri safrTxe, romelic marTlsawinaaRmdego
TavdasxmiT iqmneba) ar arsebobda an damnaSave darwmunebuli iyo
misi qmedebiT Tavdamsxmelis sicocxlis mospobaSi, aramed imis
gamo, rom man realurad arsebuli safrTxe saTanadod ver (da
ara `ar~) Seafasa da gamoiyena imaze meti, rac saWiro iyo samar-
Tlebrivi sikeTis dasacavad. aucilebeli mogeriebis farglebs
gadacilebiT mkvlelobis dros sicocxlis mospobisadmi pirda-
piri ganzraxva gamoricxuli rom ar aris amaze miuTiTebs Tun-
dac is faqtic, rom is, vinc aucilebeli mogeriebis farglebs
acilebs (damnaSave), Tavdacvis mizniT xSirad iyenebs cecxlsas-
rol iaraRs da cecxls uxsnis dazaralebuls (Tavdamsxmels).684
cecxlsasroli iaraRis gamoyenebis da adamianis mimarT tyviis
damiznebiT srolis dros rTuli warmosadgenia, rom sicocxlis
mospobis mimarT moqmed pirs pirdapiri ganzraxva ar gaaCndes.
Tu adamians damiznebiT tyvias esvri, imas niSnavs, rom pirdapiri
ganzraxviT moqmedeb. arapirdapiri ganzraxva ufro metad maSin
aris dasaSvebi, roca Tavdacvis mizniT adgili aqvs civi iara-
Ris an fizikuri Zalis gamoyenebas (cemas). aRniSnulis dasasab-
uTeblad SeiZleba moviSvelioT erTi saqme, romelic ganixila
saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom sakasacio wesiT da qmedeba
daakvalificira aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT
mkvlelobad. saqme exeboda Semdeg SemTxvevas: a.-m dauwyo Cxubi
o.-s. Kkonfliqti ise gamwvavda, rom a.-m daxrCoba dauwyo o.-s. o.-s
surda Tavidan moecilebina a. da am mizniT ramdenjerme haerSi
isrola. a. isev ganagrZobda o.-s fizikur xelyofas, ris gamoc o.-m
pistoletis axlo manZilidan gasroliT a.-s gul-mkerdis areSi
miayena sasikvdilo dazianeba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos
sisxlis samarTlis palatam miiCnia, rom o. moqmedebda aucile-
beli mogeriebis farglebs gadacilebiT, vinaidan dasacavad o.-s
mier gamoyenebuli saSualeba Seusabamo iyo ganxorcielebuli xe-
lyofis xasiaTsa da saSiSroebasTan.685 Tu uzenaesi sasamarTlo
CaTvlida, rom aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT
mkvlelobis dros damnaSaves gardacvlilis sicocxlis mospo-
bis mimarT pirdapiri ganzraxva ar unda hqondes, zemoaRniSnul

ix. susg, 2004, #1, gv. 105-106.


684

ix. susg, 2005, #1, gv. 56-58. uzenaesi sasamarTlos aRniSnul gadawyvetilebas
685

ar eTanxmeba i. xerxeuliZe, vinaidan Tvlis rom momgeriebels Seeqmna is realuri


safrTxe, romelic aZlevda mas Tavdamsxmelis sicocxlis mospobis uflebas. ma-
Sasadame, i. xerxeuliZis SexedulebiT Tavdamcvels ar gadaucilebia aucilebeli
mogeriebis farglebisTvis. ix. xerxeuliZe i., iqve, gv. 168-169. uzenaesi sasamarT-
los mier qmedebis Sefasebis sakiTxi marTlac sakamaTo SeiZleba iyos, magram am
gadawyvetilebaSi ufro metad is aris saintereso, rom aucilebeli mogeriebis
farglebs gadacilebiT mkvlelobisas faqtobrivad SesaZlebladaa miCneuli
Tavdamsxmelis sicocxlis mospobisadmi Tavdamcvelis damokidebuleba pirdapiri
ganzraxvis saxiT.

203
o.-s qmedebas 113-e muxliT ver daakvalificirebda, vinaidan o.m
a.-s gul-mkerdis areSi sasikvdilo dazianeba axlo manZilidan
gasroliT miayena, rac imis utyuari mtkicebulebaa, rom o. a.-s
sicocxlis mospobis mimarT ara eventualuri, aramed pirdapiri
ganzraxviT moqmedebda.
ara mxolod qarTul literaturasa da sasamarTlo praqtika-
Si, aramed rus avtorTa Sorisac moipova mxardaWera marTebulma
Tvalsazrisma, rom aucilebeli mogeriebis farglebs gadacile-
biT mkvlelobisas sicocxlis mospobis mimarT SesaZlebelia dam-
naSave moqmedebdes rogorc eventualuri, ise pirdapiri ganzrax-
viT.686
bolo dros qarTul sasamarTlo praqtikaSic hpova asaxva
im Sexedulebam, romlis Tanaxmadac, danaSaulis mcdeloba ara-
pirdapiri ganzraxviT SesaZlebelia.687 saqarTvelos uzenaesi sa-
samarTlo mis mier gamotanili gadawyvetilebebiT mkvlelobis
mcdelobas SesaZleblad Tvlis maSin, roca damnaSaves ar gaaC-
nia dazaralebulis sicocxlis mospobis survili da mizani, ma-
gram iTvaliswinebs sasikvdilo Sedegis dadgomis SesaZleblobas
miyenebuli dazianebis simZimidan da lokalizaciidan (dazianeba
sicocxlisTvis saxifaTo midamoSi) gamomdinare da Segnebulad
uSvebs an gulgrilad ekideba Sedegis dadgomas.688
eventualuri ganzraxva sityva „mcdelobis~ bunebas ar
Seesabameba.689sityva mcdeloba TavisTavad gulisxmobs imas, rom
damnaSaves gaaCnia gansakuTrebuli miswrafeba Sedegis dadgomi-
sa. is vinc cdilobs raRacas, miiswrafis kidec im Sedegis mis-
aRwevad. miswrafeba ki gulisxmobs mizandasaxulobas. imas, vinc
mizandasaxulad moqmedebs, yovelTvis amoZravebs garkveuli Sede-
gis gamowvevis mizani da survili. SeuZlebelia ar gsurdes is,
ris miRwevasac cdilob. Sesabamisad, mkvlelobis mcdelobis dros
damnaSave sxvisi sicocxlis mospobis mizniT, pirdapiri ganzrax-
viT moqmedebs. sicocxlis mospobis mizani arapirdapiri ganzrax-
viT mkvlelobas gamoricxavs, igi mxolod pirdapiri ganzraxviT
mkvlelobisTvisaa damaxasiaTebeli.
arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis SesaZleblad
miCnevis SemTxvevaSi qmedebis kvalifikaciasTan dakavSirebiT mTe-
li rigi problemebi warmoiSoba. magaliTad, saqarTvelos ssk-is

686
ix. Уголовное право, Общая и особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией Журав-
лева М.П., и Никулина С.И., М., 2008, с. 331; Комментарий к уголовному кодексу Российской Феде-
рации, Под ред. Радченко В.И., Михлина А.С., Санкт-Петербург, 2008, с. 197.
687
ix. susg, 2008, #8, gv. 43; ebraliZe T., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo
praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 120.
688
ix. susg, 2008, #8, gv. 42-43; aseve, uzenaesi sasamarTlos 2007 wlis 26 dekembris
ganCineba #987.
689
ix. surgulaZe l., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komen-
tari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 52; Todua n., safrTxis Semqmneli
danaSaulebi saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT, Jurnali “mar-
Tlmsajuleba da kanoni”, 2007, #2/3, gv. 155; Wächter C., Deutsches Strafrecht, Leipzig, 1881.
dasaxelebuli naSromi miTiTebulia Semdegi naSromis mixedviT: Kölz-Ott M., Eventual-
vorsatz und Versuch, Zürich, 1974, S. 40.

204
109-e muxlis pirveli nawilis „g~ punqtiT isjeba ganzrax mkvl-
eloba iseTi saSualebiT, romelic ganzrax uqmnis safrTxes sx-
vaTa sicocxles da janmrTelobas. Tu adamiani ganaxorcielebda
ganzrax mkvlelobis mcdelobas iseTi saSualebiT, romelic gan-
zrax uqmnis safrTxes sxva adamianis sicocxles, gveqneboda meore
adamianis mkvlelobis mcdelobac eventualuri ganzraxviT mcde-
lobis SesaZleblad miCnevis SemTxvevaSi. rodesac borotmoqmedi
ganaxorcielebs „a~-s mkvlelobis mcdelobas iseTi saSualebiT,
romelic ganzrax uqmnis safrTxes sxvaTa sicocxles, mas yov-
elTvis aqvs warmodgenili sxva adamianTa sicocxlis xelyofis
SesaZlebloba, magram, ramdenadac ar gaaCnia sxvaTa sicocxlis
mospobis survili, qmedeba kvalificirdeba rogorc erTi da ara
rogorc ori an meti adamianis mkvlelobis mcdeloba.
aseve SeiZleba Semdegi magaliTis moyvana imis sailustra-
ciod, Tu ramdenad gaumarTlebelia eventualuri ganzraxviT
danaSaulis mcdelobis aRiareba. magaliTad, rodesac mZRoli
arRvevs moZraobis usafrTxoebis wesebs da moZraobs gadaWar-
bebuli siCqariT policielebisgan Tavis daRwevis mizniT, igi
SeiZleba uSvebdes qveiTad mosiarulis sicocxlis mospobis Ses-
aZleblobas, aseT dros, Tu Sedegi ar dadga, qmedeba mkvlelo-
bis mcdelobad unda SevafasoT, miuxedavad imisa, rom mZRols
qveiTad mosiarulis sicocxlis mospoba ar surda. Tu gzaze ori
an meti adamiani aRmoCndeba, msgavs SemTxvevaSi, miviRebT ori an
meti adamianis mkvlelobis mcdelobas, rac ar unda CaiTvalos
sakiTxis marTebul gadawyvetad.
eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis uarsayofad
morig magaliTsac moviSveliebT: mSeneblebi cxrasarTuliani
Senobis saxuravze saremonto samuSaos asrulebdnen. samuSaos
dasrulebis Semdeg muSebs daezaraT nagaviT savse tomrebis Camo-
tana, vinaidan SenobaSi lifti ar muSaobda da tomrebi Senobis
saxuravidan gadmoyares. SenobasTan axlos, ezoSi bavSvebi Ta-
maSobdnen da muSebi iTvaliswinebdnen imis SesaZleblobas, rom
tomrebis gadmoyrisas, SeiZleboda bavSvebi SenobasTan ufro ax-
los mosuliyvnen an sadarbazodan iq mcxovrebi gamosuliyo da
saxuravidan gadmoyrili tomrebi SemTxveviT vinmes moxvedroda,
rac adamianis sicocxlis mospobas gamoiwvevda. miuxedavad imisa,
rom muSebis qmedeba riskis Semcveli iyo, maT mainc ar Tqves
uari riskis Semcveli qmedebis ganxorcielebaze da maT mier
gadmoyrili tomrebi marTlac SemTxveviTobis wyalobiT ascda
sadarbazodan gamosul adamians, ris Sedegadac safrTxe Seeqmna
mis sicocxles. muSebs qmedebis ganxorcielebisas ar hqoniaT
romelime adamianis sicocxlis mospobis survili, Tumca iTval-
iswinebdnen amis SesaZleblobas. isini darwmunebulic ar iyvnen
imaSi, rom maT mier ganxorcielebul qmedebas araviTari Sede-
gi ar mohyveboda, magram gulgrilad ekidebodnen mosalodneli
Sedegis dadgomas. Tu eventualuri ganzraxviT mcdelobis ideas
mxars davuWerT, mocemul SemTxvevaSi qmedeba unda davakvali-
ficiroT rogorc mkvlelobis mcdeloba, magram sakiTxis aseTi

205
gadawyvetileba gaumarTlebelia.

2.2. sakiTxis gadawyveta ucxouri kanonmdeblobisa


da dogmatikis mixedviT

germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi arapirdapiri ganz-


raxviT mcdelobas ar gamoricxavs mecnierTa umravlesoba da mas
SesaZleblad miiCneven ara mxolod pirdapiri, aramed arapirdapiri
ganzraxviTac. germaniis imperiis sasamarTlom jer kidev 1884 wels
miiRo gadawyvetileba, romlis mixedviTac eventualuri ganzrax-
viT mcdeloba dasjadia.690 sasamarTlos dasabuTeba iyo Semdegi
saxis: ganzraxvis arcerTi forma ar gamoricxavs mcdelobis Ses-
aZleblobas. kanonmdebeli mcdelobasTan dakavSirebiT moiTxovs
danaSaulis Cadenaze gadawyvetilebas. Tumca, mniSvneloba ara
aqvs imas, „gadawyvetileba pirdapir, alternatiulad Tu eventua-
lurad iyo mimarTuli erTi an ramdenime danaSaulebrivi miznis
ganxorcielebisken, Tu gamiznuli danaSaulebrivi Sedegisken~.691
aq sakamaTo is aris, Tu ramdenad SeiZleba eventualuri ganzraxva
raime saxis gadawyvetilebas gulisxmobdes da ramdenad Tavseba-
dia „gadawyvetilebis~ Sinaarsi eventualuri ganzraxvis cnebas-
Tan. garda amisa, sasamarTlom, rogorc Cans, sityvebs „pirdapir,
alternatiulad da eventualurad mimarTuls~ obieqturi mniS-
vneloba mianiWa, romlisgan subieqturi Sinaarsi gamoSignulia.
obieqturad qmedeba garkveuli Sedegisken SeiZleba pirdapir an
arapirdapir iyos mimarTuli, magram subieqturi TvalsazrisiT,
gamiznuli Sedegisken qmedeba ar SeiZleba arapirdapir iyos mimar-
Tuli. eventualuri ganzraxva gamoxatavs qmedebis ara obieqtur,
aramed subieqtur mxares.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi gabatonebuli mo-
sazrebis Tanaxmad, danaSaulis mcdelobisTvis sakmarisia ganz-
raxvis is forma, romelic dasrulebuli danaSaulisTvis iqnebo-
da sakmarisi. ramdenadac deliqtebis umetesobisTvis sakmarisia
arapirdapiri ganzraxva, igi sakmarisad unda CaiTvalos aseve
danaSaulis mcdelobisTvisac. 692 aRniSnuli mosazreba eventua-
luri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis SesaZleblobis dasa-
sabuTeblad ar gamodgeba, vinaidan danaSaulis ganxorcieleba
gaufrTxileblobiTac aris SesaZlebeli, magram, gaufrTxile-
blobiT danaSaulis mcdelobis ganxorcieleba yovlad war-
moudgenelia.
g. iakobsi aRniSnavs, rom danaSaulis mcdeloba ganzraxvis

690
ix. Pahlke B., Rücktritt bei dolus eventualis, Berlin, 1993, S. 22.
691
ix. Pahlke B., iqve, gv. 23.
692
ix. Jescheck H-H/Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 515; Roxin C., Straf-
recht, AT, Band II, München, 2003, S. 353, Rn. 71; Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S.
292, Rn. 658; Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 438, §15 Rn. 25; Baumann/Weber/Mitsch,
Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Biefeld, 2003, S. 603, § 26 Rn. 25.

206
formaze ki ar aris damokidebuli, aramed aranebadarTuli riskis
codnaze, rac SeiZleba eventualuri ganzraxvis drosac gaaCndes
adamians.693
germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis 43-e paragrafis Zveli
redaqciiT danaSaulis mcdelobisTvis unda dasjiliyo is, vinc
danaSaulis ganxorcielebis gadawyvetilebas qmedebiT gamoxat-
avda, rac Sesabamisi danaSaulis ganxorcielebis dawyebas war-
moadgenda.694
germanuli ssk-is 22-e paragrafis moqmedi redaqciis Tanax-
mad ki, danaSaulis mcdelobas axorcielebs is, vinc sakuTari
warmodgeniT Sesabamisi qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebas
uSualod iwyebs. amave kodeqsis 23-e paragrafis mixedviT, dana-
Saulis mcdeloba yovelTvis dasjadia, xolo gadacdoma maSinaa
dasjadi, roca amis Sesaxeb specialuradaa miTiTebuli Sesa-
bamis muxlSi. germanuli ssk-is 22-e muxlSi, sadac danaSaulis
mcdelobis definiciaa mocemuli, xazgasma aris iseT obieqtur
niSanze, rogoricaa qmedebis Semadgenlobis uSualod dawyeba,
xolo rac Seexeba mis warmodgenas, igi mcdelobis subieqtur ni-
Sans warmoadgens. is, rom danaSaulis mcdelobis dros qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebis uSualod dawyeba qmedebis gan-
maxorcielebel pirs warmodgenili unda hqondes, gamoricxavs
mcdelobis gaufrTxileblobiT ganxorcielebis SesaZleblobas.
gaufrTxileblobis dros damnaSaves ar SeiZleba warmodgenili
hqondes uSualod iwyebs Tu ara qmedebis Semadgenlobis ganxor-
cielebas.
„uSualod dawyeba~ gansxvavdeba „uSualod mimarTulisgan~,
romelic danaSaulis mcdelobis cnebis Semadgeneli nawilia
qarTuli ssk-is mixedviT. is, rom danaSaulis ganxorcieleba
iwyeba, obieqtur process gulisxmobs, rasac ver vityviT „uSua-
lod mimarTulze~. „uSualod mimarTuli~ ufro metad niSnavs
damnaSavis subieqtur damokidebulebas im Sedegisadmi, romelic
mis mier ganxorcielebul qmedebas mohyveba.
unda aRiniSnos, rom arapirdapiri ganzraxviT mcdelobis Sesa-
Zleblobaze azri ar aris ualternativo da am Sexedulebas ara
mxolod qarTvel, aramed germanel mecnierebSic hyavs mowinaaRm-
degeebi.695
h. alvarti aRniSnavs, rom danaSaulis mcdelobis subieqturi
elementi (intentionales Element des Versuchsbegriffs) gulisxmobs mizans
anu pirdapir ganzraxvas. mcdelobis dros adamiani moqmedebs im
mizniT, romelsac surs miaRwios im qmedebis ganxorcielebisas,
romelic mcdelobas warmoadgens.696 imas, vinc mcdelobas axorcie-
lebs, surs miznis ganxorcieleba. vinc cdilobs raRac Sedegis

693
ix. Jakobs G., Rücktritt als Tatänderung versus allgemeines Nachtatverhalten, ZStW 1992, S. 96.
694
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 350.
695
ix. Puppe I, Der halbherzige Rücktritt, NStZ, 1984, S. 491; Streng F., Rücktritt und dolus eventua-
lis, JZ, 1990, S. 219; Kölz-Ott M., Eventualvorsatz und Versuch, Zürich, 1974, S. 39, 98.
696
ix. Alwart H., Strafwürdiges Versuch, Eine Analyse zum Begriff der Strafwürdigkeit und zur
Struktur des Versuchsdelikts, Berlin, 1982, S. 142-143.

207
(magaliTad adamianis mkvleloba) gamowvevas, is miiswrafvis kidec
im miznisken, risi ganxorcielebac surs.697
germaneli mecnieri i. pupe uaryofs eventualuri ganzraxviT
mcdelobis ganxorcielebas umoqmedobis dros.698 i. pupe xazs us-
vams aseve im winaaRmdegobas, romelic arsebobs Sedegis Tavidan
acilebiT danaSaulis ganxorcielebaze xelis aRebis SesaZle-
blobasa da eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis das-
jadobas Soris.699
rodesac vsaubrobT danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis
gamo damnaSavis pasuxismgeblobisgan gaTavisuflebis da eventua-
luri ganzraxviT mcdelobis dasjadobis urTierTmimarTebaze, up-
riani iqneba am sakiTxis ganxilva Semdegi magaliTis moSveliebiT:
magaliTad, „a~-m ganzrax Zlier scema Tavisi coli „b~ da amavdrou-
lad uSvebda sasikvdilo Sedegis dadgomis SesaZleblobas, magram
„a~-s ar surda „b~-s sikvdili. cemis Sedegad „b~-m janmrTelobis
mZime dazianeba miiRo, kerZod, Tavis areSi mravlobiTi Wriloba.
„a~-m Semdgom, sasikvdilo Sedegis Tavidan acilebis mizniT „b~
waiyvana da saavadmyofos maxloblad datova im imediT, rom vinme
dainaxavda da saavadmyofoSi samedicino daxmarebis gasawevad Sei-
yvanda. cota xnis Semdeg, qveiTad mosiaruleebma SeamCnies „b~
ugono mdgomareobaSi da Seiyvanes igi saavadmyofoSi samedicino
daxmarebis aRmosaCenad. samedicino daxmarebis Sedegad „b~ ga-
darCa. Semdgom rogorc gairkva, rom ar aRmoeCinaT „b~ qveiTad mo-
siaruleebs da ar mieyvanaT saavadmyofoSi samedicino daxmarebi-
sTvis, „b~ gardaicvleboda.700 ibadeba kiTxva: SeiZleba Tu ara „a~
gaTavisufldes pasuxismgeblobisgan danaSaulze nebayoflobiT
xelis aRebis gamo? am magaliTis mixedviT „a~-s pasuxismgeblobis-
gan gaTavisufleba danaSaulze xelis aRebis gamo SeiZleba saka-
maTo iyos, ramdenadac „a~-m, marTalia, „b~ saavadmyofosTan axlos
datova, magram xom SeiZleboda ugono mdgomareobaSi myofi „b~
qveiTad mosiaruleebs arc aRmoeCinaT. moyvanil magaliTSi „a~-s
ar miuRia mis xelT arsebuli yvela saSualeba Sedegis Tavidan
asacileblad da Sedegis Tavidan acileba SemTxveviTobis nayofs
warmoadgenda. aseT SemTxvevaSi marTebulia damnaSavisTvis pasux-
ismgeblobis dakisreba janmrTelobis ganzrax mZime dazianebisT-
vis da ara mkvlelobis mcdelobisTvis.
Tuki danaSaulis mcdeloba SesaZlebeli iqneba arapirdapiri
ganzraxviT, maSin unda vaRiaroT ganzraxvis amave saxiT danaSau-
lis bolomde ganxorcielebisgan xelis aRebis SesaZleblobac.
iq, sadac danaSaulis mcdeloba SeiZleba, ar unda gamoiricxos
danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis SesaZleblobac. Tumca,
erT-erTi Teoriis (Bestleistungstheorie) mixedviT danaSaulze xelis
aRebas maSin aqvs adgili, roca damnaSavem misi perspeqtividan

697
ix. Alwart H., iqve, gv. 143.
698
ix. Puppe I, Der halbherzige Rücktritt, NStZ 1984, S. 491.
699
ix. Puppe I, iqve, gv. 491.
700
analogiuri magaliTi ix. Puppe I, iqve, gv. 488.

208
Sedegis asacileblad optimaluri qmedeba ganaxorciela, rac
eventualuri ganzraxviT SeuZlebelia. maSasadame, SeuZlebelia
danaSaulze xelis aReba ugulod (halbherzig) ganxorcielebuli
qmedebiT.701 Sansis micemis Teoria (Chanceneröffnungstheorie), piriqiT,
danaSaulze xelis aRebisTvis sakmarisad miiCnevs iseT qmedebas,
romelic mizezobrivad danaSaulis Tavidan acilebas gamoiwvevs.
aRniSnuli Teoriis momxreTa TvalsazrisiT kanonmdebelma air-
Cia principi: kargad dasrulebisas yvelaferi kargadaa („Ende gut,
alles gut~).702 aRniSnuli Teoriis mixedviT ar aris aucilebeli, rom
damnaSavem amowuros mis xelT arsebuli yvela saSualeba, ro-
melic danaSaulebrivi Sedegis Tavidan acilebas Seuwyobs xels.
aseTi midgomiT danaSaulisgan xelis aReba iribi ganzraxviTac
SeiZleba.
marTalia, germanel mecnierTa umravlesoba danaSaulis mcd-
elobas SesaZleblad miiCnevs eventualuri ganzraxviTac, magram
qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsisgan gansxvavebiT, germanul
sisxlis samarTlis kodeqsSi ar aris mocemuli ganzraxvis da
gaufrTxileblobis amomwuravi da naTeli gansazRvreba da is
kriteriumebi, romlebic dagvexmareba ganzraxvis da gaufrTxile-
blobis saxeebis erTmaneTisagan gamijvnaSi. magaliTad, germanuli
ssk-is me-16 paragrafSi aRniSnulia, rom is vinc kanoniT gaT-
valiswinebul qmedebis Semadgenlobas mikuTvnebuli garemoeba ar
icis, ganzrax ar moqmedebs. araferi ar aris miTiTebuli imaze, Tu
rogor unda ganisazRvros pirdapiri da arapirdapiri ganzraxva
da ra roli eniWeba nebelobiT elements (danaSaulebrivi Sedegis
dadgomis survili) maTi urTierTgamijvnis TvalsazrisiT. arada,
metad mniSvnelovania, Tu ra kriteriumebiT gavmijnavT pirdapir
da arapirdapir ganzraxvas, arapirdapir ganzraxvas da TviTim-
edovnebas, vinaidan, arapirdapiri ganzraxvidan TviTimedovnebamde
erTi nabijia.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi aRniSnaven, rom
eventualuri ganzraxvis dros piri „iwonebs~ im Sedegs, romlis
mimarTac damokidebuleba eventualuri ganzraxvis formiT gaaC-
nia. magram v. mayaSvilis swori SefasebiT „mowoneba~ SefasebiTi
msjelobis gamomxatveli terminia da igi gamoxatavs subieqtis
dadebiT emociur gancdas ama Tu im garemoebis mimarT. Tumca,
aseTi damokidebuleba eventualuri ganzraxvis dros Tanamdevi
Sedegis mimarT ar arsebobs, piriqiT, eventualuri ganzraxviT
moqmedi subieqti nasiamovnebic ki darCeboda, Tu Tanamdevi Sedegi
ar dadgeboda.703
cnobili germaneli mecnieri k. bindingi arapirdapiri ganz-

701
ix. Puppe I, iqve, gv. 489.
702
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 498-499, §16 Rn. 70; Wessels/Beulke., Straf-
recht, AT, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 244, Rn. 644; Jescheck H-H/Weigend T, Lehrbuch des Strafrechts,
AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 546, §51 IV 2. Sansis micemis da sxva Teoriis analizi ix. Heinrich
B., Strafrecht, AT , 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 378-380, Rn.849-851.
703
ix. mayaSvili v., eventualuri ganzraxvis sakiTxisaTvis, „sabWoTa samarTa-
li“, 1965, #4, gv. 26.

209
raxviT danaSaulis mcdelobis SesaZleblobas gamoricxavda. misi
TvalsazrisiT, Tu damnaSave iTvaliswinebs Sedegis dadgomis Sesa-
Zleblobas da Sedegi dadgeba, saxezea ganzraxi danaSauli, magram
Tu Sedegi ar dadga, piriqiT, igi ar aris saxeze. aqedan gamodis
daskvna, rom bindingi eventualuri ganzraxviT ganxorcielebuli
danaSaulis ganzrax danaSaulad miCnevisTvis aucilebel piro-
bad Tvlida Sedegis dadgomas. e.i. Tu damnaSave marTlsawinaaRm-
dego Sedegis dadgomis SesaZleblobas iTvaliswinebs da Sedegi
marTlac dadgeba, saxezea ganzraxi danaSauli, magram Tu Sedegi
ar dadga, saxeze ar aris ganzraxva da, Sesabamisad, mcdelobac.
bindingis TvalsazrisiT, maSin, roca Sedegi ar aris damdgari,
qmedeba mxolod maSin iqneba ganxorcielebuli ganzrax, Tu dam-
naSaves ganzraxuli hqonda Sedegis gamowveva.704 bindingis msj-
eloba marTlac sainteresoa. marTalia, saqarTvelos ssk-is mixed-
viT, eventualuri ganzraxvac ganzraxvis saxea, magram eventua-
luri ganzraxviT qmedebis ganxorcielebisas mainc ver vityviT,
rom damnaSavem marTlsawinaaRmdego Sedegis gamowveva ganizraxao.
sityva „ganizraxa~ pirdapir ganzraxvas gulisxmobs, roca damna-
Saves miznad aqvs dasaxuli marTlsawinaaRmdego Sedegis gamowve-
va da surs misi dadgoma. roca damnaSaves marTlsawinaaRmdego
Sedegis dadgomis mxolod SesaZlebloba aqvs gacnobierebuli da
ar gaaCnia Sedegis dadgomis survili, ver vityviT, rom man ganiz-
raxa marTlsawinaaRmdego Sedegis gamowvevao. miuxedavad imisa,
rom bindingis pozicia danaSaulis mcdelobasTan dakavSirebiT
savsebiT misaRebia, sakamaTo SeiZleba iyos Semdegi momenti: ker-
Zod, danaSaulebrivi qmedebis Sefaseba ganzrax danaSaulad an
kidev piriqiT, damokidebulia Sedegis dadgomaze, rac ar unda
CaiTvalos marTebulad. qmedeba ganzraxaa ganxorcielebuli Tu
ara, amis gansazRvra ar unda iyos damokidebuli imaze, mohyveba
Tu ara mas raime Sedegi.
arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis mcdelobas gamoricxavda
Sveicarieli mecnieri k. Stosi. Stosis TvalsazrisiT, maSin, roca
mkvlevars nivTiereba ara janmrTelobis xelmyofi, aramed janmr-
TelobisTvis saSiSi hgonia da ganaxorcielebs mis eqsperiments
adamianze, Tu Sedegi ar dadga, qmedeba ar unda dakvalificirdes
rogorc janmrTelobis dazianebis mcdeloba.705 aseT dros Sto-
si xazs usvams im garemoebas, rom damnaSaves janmrTelobis xe-
lyofis an kidev sicocxlis mospobis survili ar gaaCnia, riTac
asabuTebs msgavsi qmedebis danaSaulis mcdelobad kvalifikaciis
umarTebulobas. maSin, roca Sedegis dadgomis survili damnaSaves
ar gaaCnia, magram misi qmedebiT safrTxe eqmneba samarTlebriv sik-
eTes, Stosis TvalsazrisiT, ganxorcielebulia safrTxis Semqm-
neli deliqtis Semadgenloba.
eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobas gamoricxavs
e. lampec da eventualuri ganzraxviT ganxorcielebuli qmedebi-

ix. Kölz-Ott M., Eventualvorsatz und Versuch, Zürich, 1974, S. 40.


704

ix. Stooss C., Dolus eventualis und Gefährdung, ZStW 1895 (15), S. 200.
705

210
sTvis pasuxismgeblobas damdgari Sedegis mixedviT wyvets.706 even-
tualuri ganzraxviT mcdelobis SeuZleblobaze saubris dros
lampe xazs usvams im siaxloveze, romelic arsebobs eventualuri
ganzraxvisa da gaufrTxileblobis sazRvrebs Soris. igi even-
tualuri ganzraxviT da gaufrTxileblobiT moqmed damnaSaves
gverdigverd ayenebs, Tumca aseve xazs usvams eventualuri ganz-
raxvisa da gaufrTxileblobis dros Sedegisadmi gansxvavebuli
damokidebulebis arsebobaze.707 lampes mohyavs Semdegi magaliTi,
romelic eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis Seu-
Zleblobis dasasabuTeblad metad sainteresoa: magaliTad vinme
cecxls waukidebs saxls da uSvebs imis SesaZleblobas, rom Sei-
Zleba saxlSi adamiani iyos da daiwvas. Tu adamiani marTlac
aRmoCndeba cecxlmokidebul saxlSi da gardaicvleba, lampes Se-
fasebiT, saxeze iqneba eventualuri ganzraxviT mkvleloba, ma-
gram, Tu saxlSi adamiani ar aRmoCndeba, damnaSavem pasuxi mxolod
cecxlis wakidebisTvis, Sesabamisad, sxvisi nivTis dazianebisT-
vis unda agos.708 ar SeiZleba lampes am Sefasebas ar daeTanxmo.
sainteresoa qmedeba rogor unda dakvalificirdes am magaliTis
mixedviT maSin, roca saxlSi adamiani marTlac aRmoCndeba da
marTalia igi ar gardaicvleba, magram miiRebs mZime damwvrobas?
ramdenadac damnaSaves ar surda dazaralebulis sikvdili da igi
iTvaliswinebda cecxlmokidebul saxlSi adamianis yofnis Ses-
aZleblobas, qmedebac damdgari Sedegis mixedviT unda dakvali-
ficirdes da damnaSavem pasuxi unda agos janmrTelobis ganzrax
dazianebisTvis. marTalia, lampes ar umsjelia imaze, Tu rogor
unda dakvalificirdes qmedeba Tu mas adamianis janmrTelobis
dazianeba mohyva, magram misi pozicia am sakiTxze sruliad gas-
agebia, Tu gaviTvaliswinebT mis naTqvams imaze, rom eventualuri
ganzraxviT qmedebis ganxorcielebisas qmedeba damdgari Sedegis
mixedviT unda dakvalificirdes.
v. baueri germaniis sasamarTlo praqtikis gamokvlevis Semdeg
midis im daskvnamde, rom sasamarTlo praqtikaSi umetes SemTx-
vevaSi uars amboben eventualuri ganzraxviT mkvlelobis mcd-
elobis kvalifikaciaze da safrTxis Semqmneli deliqtebis Semad-
genlobebs iyeneben. v. baueri aseTi safrTxis Semqmneli deliqtis
magaliTad asaxelebs germanuli ssk-is 316 a paragrafiT gaTval-
iswinebul Semadgenlobas.709 aRniSnuli paragrafiT isjeba mZRol-
ze yaCaRuri Tavdasxma. yaCaRuri Tavdasxma zogadad, safrTxis
Semqmnel deliqts warmoadgens da igi gulisxmobs iseT moqmede-
bas, romelic adamianis sicocxlisTvis safrTxes qmnis.
d. krausis TvalsazrisiT, germanul sisxlis samarTlis kod-

706
ix. Lampe E., Genügt für den Entschluß des Täter in §43 StGB sein bedingter Vorsatz?, NJW,
1958, S. 333.
707
ix. Lampe E., iqve, gv. 333.
708
ix. Lampe E., iqve, gv. 333.
709
ix. Bauer W., Die Abgrenzung des dolus eventualis – ein Problem der Versuchsdogmatik, Wistra
1991, S. 171.

211
eqsSi safrTxis Semqmneli deliqtebis SemadgenlobaTa Semotana
imiT aris ganpirobebuli, rom zogjer SeuZlebelia damnaSavisT-
vis sicocxlis mospobis ganzraxvis damtkiceba. Tu damnaSaves ver
daumtkicda sicocxlis mospobis ganzraxva, magram misma qmedebam
obieqturad Seuqmna safrTxe sxva adamianis sicocxles, damnaSaves
pasuxismgebloba ara mkvlelobis mcdelobisTvis, aramed safrTx-
is Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis daekisreba. samarT-
lebrivi saxelmwifosTvis miuRebelia pasuxismgeblobis dakisreba
varaudis safuZvelze da aqedan gamosavali safrTxis SeqmnisTvis
dasjadobis dawesebaa.710
eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis ideas
uaryofen amerikul, frangul, italiur da rusul sisxlis
samarTlis mecnierebaSic. amerikuli sisxlis samarTlis mixed-
viT, danaSaulis mcdelobisTvis adamiani mxolod maSin isjeba,
rodesac igi miznad isaxavs garkveuli Sedegis dadgomas an
darwmunebulia, rom mis moqmedebas gansazRvruli Sedegi mo-
hyveba. 711 aRniSnulidan gamomdinare, eventualuri ganzraxviT da-
naSaulis mcdeloba, amerikuli sisxlis samarTlis mixedviT,
SeuZlebelia. is, rom damnaSave darwmunebulia Sedegis dad-
gomaSi da miznad isaxavs mas, imas niSnavs, rom igi pirdapiri
ganzraxviT moqmedebs. eventualuri ganzraxvis dros, rogorc
viciT, damnaSave darwmunebuli ki ar aris konkretuli Sedegis
dadgomaSi, aramed uSvebs Sedegis dadgomis SesaZleblobas da
rac mTavaria, ar moqmedebs Sedegis gamowvevis mizniT. mizniT
determinirebuli SeiZleba iyos ara eventualuri ganzraxviT,
aramed pirdapiri ganzraxviT ganxorcielebuli qmedeba. ameri-
kul sisxlis samarTalSi pirdapiri ganzraxviT ganxorciele-
bul mkvlelobas aRniSnaven sxva terminiT (Mord), xolo arapir-
dapiri ganzraxviT ganxorcielebul mkvlelobas sxva terminiT
(germanulad Totschlag). 712 rogorc m. duberi aRniSnavs, rodesac
saubaria mkvlelobis mcdelobaze, igulisxmeba mkvlelobis ara
im Semadgenlobis mcdeloba, romlis ganxorcieleba arapirda-
piri ganzraxviTac SeiZleba (Totschlag), aramed is, romelic mx-
olod pirdapir ganzraxvas gulisxmobs (Mord), Sesabamisad, mkv-
lelobis mcdelobis aRsaniSnavad gamoiyeneba specialuri teri-
mi (germanulad Mordversuch). 713 eventualuri ganzraxva amerikul
sisxlis samarTalSi ar ganixileba ganzraxvis formad da igi
ganzraxvasa da gaufrTxileblobas Soris mdebareobs 714.
italiis sisxlis samarTlis kodeqsis 56-e muxlis Tanaxmad, `is
vinc Cadis qmedebebs, romlebic vargisia (aqvT unari), raTa uSua-

710
d. krausis Sexedulebaze ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.),
sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 160; turava m., si-
sxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 306.
711
ix. Dubber M., Einführung in das US-amerikanische Strafrecht, München, 2005, S. 125-126.
712
ix. Dubber M., iqve, gv. 69.
713
ix. Dubber M., iqve, gv. 126.
714
ix. wiqariSvili k., eventualuri ganzraxva Tanamedrove dasavleT evropul
da amerikul sisxlis samarTalSi, `marTlmsajuleba~, 2008, #3, gv. 34.

212
lod, erTmniSvnelovnad gadaizardon damTavrebul danaSaulSi,
pasuxs agebs danaSaulis mcdelobisaTvis, im SemTxvevaSi Tu qmede-
ba ar dasrulda an Sedegi ar dadga~.715 aRniSnuli definiciaSi ar
aris calsaxad gamokveTili danaSaulis mcdelobis subieqturi
Semadgenlobis niSnebi da iZleva danaSaulis mcdelobis arapir-
dapiri ganzraxviT SesaZleblobis sakiTxze gansxvavebuli mo-
sazrebis gamoTqmis saSualebas. italiis umaRlesi sasamarTlos
gadawyvetilebiT eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdeloba
daSvebuli iqna 1983 wlis sasamarTlo gadawyvetilebiT, magram
Semdgom masze uari iTqva 1995 wlis gadawyvetilebiT.716
frangul sisxlis samarTlis dogmatikaSi ganzraxvis ele-
mentebad miiCneven Sedegis gaTvaliswinebas, Sedegis survils da
qmedebis kanonsawinaaRmdego xasiaTis Secnobas. frangebs arapir-
dapiri ganzraxva gadaaqvT gaufrTxileblobaSi.717 ibadeba kiTxva,
arapirdapiri ganzraxvis gaufrTxileblobis sferoSi gadataniT
xom ar iqmneba arapirdapiri ganzraxviT ganxorcielebuli iseTi
qmedebis dasjadobis problema, romelsac Sedegi ar mohyolia? am
problemas frangi iuristebi wyveten sisxlis samarTlis kodeqsSi
safrTxis deliqtis Semadgenlobis (223-e muxli) SemotaniT.
frangul, amerikul da inglisur sisxlis samarTalSi arapir-
dapiri ganzraxva gaaqvT ganzraxvis sferodan da mas ganixilaven
TviTimedovnebis gverdiT. arapirdapiri ganzraxviT danaSaulis
mcdelobis SeuZleblobiT gamowveul vakuums ki avseben safrTx-
is deliqtis SemadgenlobiT.
rusul sisxlis samarTlis mecnierebaSic uaryofen eventual-
uri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis SesaZleblobas da da-
naSaulis mcdelobisaTvis aucileblad miiCneven danaSaulebrivi
Sedegis dadgomis survilis arsebobas.718 eventualuri ganzraxviT
mcdelobas uaryofda cnobili rusi mecnieri n. tagancevic.719 Tum-
ca, unda aRiniSnos isic, rom eventualuri ganzraxviT mcdelobis
SesaZleblobis ideas momxreebi sabWoTa sisxlis samarTlis lit-
eraturaSic hyavda.720
qarTuli sisxlis samarTlis kanonmdeblobis msgavsad, safrTx-
is Semqmnel deliqtTa Semadgenlobebs iTvaliswinebs Sveicari-
uli sisxlis samarTlis kodeqsic. Sveicariul sisxlis samar-
Tlis literaturaSi miuTiTeben, rom iseTi safrTxis Semqmneli
deliqti, rogoricaa sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cay-

715
ix. wiqariSvili k., eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis Cadenis
sakiTxi italiur, frangul da anglo-amerikul sisxlis samarTalSi, `marTlmsa-
juleba da kanoni”, 2009, #1, gv. 40.
716
ix. wiqariSvili k., iqve, gv. 41-42.
717
ix. wiqariSvili k., iqve, gv. 42-43.
718
ix. Уголовное право, Общая и особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией Журав-
лева М.П., и Никулина С.И., М., 2008, с. 132; Комментарий к уголовному кодексу Российской Федера-
ции, Под ред. Радченко В.И., Михлина А.С., Санкт-Петербург, 2008, с. 50; Горелик И., Квалификация
преступлений, опасных для жизни и здоровья, Минск, 1973, с. 49.
719
ix. Таганцев Н.С, Русское уголовное Право, Часть обшая, Том I, 2001, с. 548.
720
ix. Лившиц В.Я., К Вопросу о понятии эвентуального умысла, «Советское государство и
право», 1947, №7, с. 43.

213
eneba, subieqturi mxriv moiTxovs safrTxis Seqmnis ganzraxvas.
xolo, Tu damnaSaves sxvisi sicocxlis mospoba surs, ar gamoiy-
eneba safrTxis Semqmneli deliqtis Semadgenloba721, vinaidan sax-
eze iqneba mkvlelobis mcdeloba. aRniSnuli debulebis mixedviT,
mkvlelobis ganzraxvasa da safrTxis Seqmnis ganzraxvas Soris
gansxvaveba sicocxlis mospobis survilSia.

3. eventualuri ganzraxvis raoba da misi mniSvneloba


Aarapirdapiri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis
SeuZleblobis dasasabuTeblad

eventualur ganzraxvis sakiTxi sisxlis samarTlis mecniere-


baSi metad sakamaToa. kerZod, kamaTis sagans warmoadgens sakiTxi
imis Taobaze, eventualuri ganzraxvis dros arsebobs Tu ara
voluntaturi elementi da damnaSave eTanxmeba („billigen~) Tu ara
Sedegis dadgomas. amasTan erTad, sakamaTod miiCneven imasac, ar-
sebobs Tu ara „Segnebuli gaufrTxileblobiTi~ qmedeba.722 mec-
nierTa erTi nawili eventualuri ganzraxvis dros voluntatu-
ri elementis arsebobas gamoricxavs, xolo meore nawili uSvebs
voluntatur kavSirs danaSaulebriv SedegTan. avtorTa nawili
ki, damnaSavis emociur damokidebulebas Sedegis dadgomasTan mx-
olod calkeul SemTxvevebSi aniWebs mniSvnelobas.
h. oto Tvlis, rom ganzraxva gulisxmobs samarTlebrivi sik-
eTisTvis konkretuli safrTxis Seqmnis codnas (kognituri el-
ementi) da am safrTxis ganxorcielebis nebelobas („Wille~) (nebe-
lobiTi elementi).723 ganzraxvis aRniSnuli definiciis mixedviT, h.
oto qmedebis nebelobis voluntatur elements safrTxis SeqmnaSi
xedavs. maSasadame, aRniSnuli koncefciis Tanaxmad, eventualuri
ganzraxviT moqmeds gaaCnia im qmedebis nebeloba, romelic konkre-
tul safrTxes qmnis. Tumca, sakamaTo is aris, ramdenad SeiZleba
es nebeloba am konkretuli safrTxis saziano SedegSi realizaci-
aze gavrceldes. ramdenadac safrTxis Seqmna da saziano Sedegis
gamowveva sxvadasxva sisxlissamarTlebriv umarTlobas afuZnebs,
damnaSavis nebeloba da emociuri damokidebuleba konkretuli
safrTxis Seqmnis da saziano Sedegis gamowvevis mimarT unda
gaimijnos. ufro metic, qmedebis nebeloba ar SeiZleba qmedebiT
Seqmnil konkretul safrTxezec gavrceldes, vinaidan konkret-
uli safrTxe qmedebisgan SeiZleba gamoiyos da ganxilul iqnes
rogorc danaSaulebrivi Sedegi.
SesaZleblobis Teoriis (Möglichkeitstheorie)724 saxelwodebiT

721
ix. Stratenwerth G, Jenny G., Schweizerisches Strafrecht, BT I, Bern, 2003, S. 89.
722
ix. Joecks W, MüKo, Band 1, 2. Aufl., München, 2011, S. 766, §16 Rn. 30.
723
ix. Otto H., Grundkurs, Strafrecht, Allgemeine Strafrechtslehre, 6. Aufl., Berlin, New York, 2000,
S. 85, §7 Rn. 44. eventualuri ganzraxvis analogiur definicias gvTavazobs qind-
hoizeric. ix. Kindhäuser U., Strafrecht, AT, 6. Aufl., Baden-Baden, 2013, S. 134, §14 Rn. 30-31.
724
aRniSnuli Teoriis analizi ix. Joecks W, MüKo, Band 1, 2. Aufl., München, 2011, S. 767,
§16 Rn. 33.

214
cnobili moZRvrebis warmomadgenlebi Tvlian, rom, Tu qmedebis
ganxorcielebis dros moqmeds gacnobierebuli hqonda qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebis SesaZlebloba, qmedebiT gamowveu-
li Sedegi aris samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg miRebuli
gadawyvetilebis produqti.725 qarTul sisxlis samarTalis mec-
nierebaSi SesaZleblobis Teorias mxars uWers l. maRlakeliZe,
romelic aRniSnavs, rom eventualuri ganzraxvis dros damnaSaves
samarTlebrivi sikeTis xelyofa gadawyvetili aqvs.726 eventualuri
ganzraxvis dros samarTlebrivi sikeTis xelyofis gadawyvetilebis
arsebobis dasasabuTeblad l. maRlakeliZe Semdegs aRniSnavs: „Tu
piri vaznebiT datenil iaraRs amoiRebs, magram gadawyvetili ara
aqvs mopirdapire mxares mdgom pirovnebas esrolos Tu mxolod
daemuqros, aseTi qmedeba ganzraxvas ar afuZnebs. am SemTxvevaSi
arc mcdelobis kvalifikacia SeiZleba, radgan mas samarTlebrivi
sikeTis dazianeba an ganadgureba Sinaganad gadawyvetili jer
kidev ara aqvs~.727 aq pirvel rigSi is unda aRiniSnos, rom qmedeba
ar afuZnebs ganzraxvas, aramed qmedebaSi ganzraxva gamoxatule-
bas poulobs. ganzraxvis Camoyalibebis procesi qmedebis ganxor-
cielebas win uswrebs. qmedeba ara Tu ar afuZnebs ganzraxvas, ar-
amed Tavad ganzraxva afuZnebs (gansazRvravs) qmedebis marTlsawi-
naaRmdego an marTlzomier xasiaTs. rac Seexeba l. maRlakeliZis
mier motanil magaliTs, aRniSnuli magaliTis mixedviT qmedeba
marTlac ar SeiZleba SevafasoT samarTlebrivi sikeTis xelyofis
mcdelobad, magram ara mxolod imitom, rom moqmed pirs samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis gadawyvetileba miRebuli ar hqonda
(subieqturi mxare), aramed imitomac, rom qmedebas jer kidev ar
hqonda iseTi safrTxe Seqmnili (obieqturi mxare), romelic mcd-
elobisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis aucilebeli
winapirobaa.
g. naWyebias marTebuli mosazrebiT, gadawyvetileba mx-
olod pirdapiri ganzraxviT miiReba. eventualuri ganzraxviT
gadawyvetilebis miReba SeuZlebelia.728
d. uznaZis Sexedulebis mixedviT, gadawyvetis momentSi subi-
eqts uCndeba specifikuri gancda, romelic SeiZleba Semdegnairad
gamoiTqvas: „me minda~..~exla me namdvilad minda~. es gancda ar
unda gavigoT rogorc ubralo dadastureba, Semecneba Tu gageba,
ubralo damowmeba imisa, rom subieqts manamde raRac ar undoda

725
ix. Morkel D., Abgrenzung zwischen vorsätzlicher und fahrlässiger Straftat, NStZ 1981, S. 178;
Hassemer W., Kennzeichen des Vorsatzes, Kaufman-FS, 1989, S. 295.
726
ix. maRlakeliZe l., ganzraxvis cnebis zogierTi problemisaTvis Taname-
drove germanul sisxlis samarTlis dogmatikaSi, krebulSi: sisxlis samarTlis
mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013, gv. 314; maRlakeliZe
l., ganzraxva da marTlwinaaRmdegobis Segneba qarTuli da germanuli sisxlis sa-
marTlis mixedviT (SedarebiT-samarTlebrivi analizi), sadisertacio naSromi, Tb.,
2013, gv. 58.
727
ix. maRlakeliZe l., sadisertacio naSromi, gv. 58.
728
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011,
gv. 383.

215
da exla ukve unda.729 „es „me minda~ is aqtualuri faqtoria,
romelic warmarTavs momaval moqmedebas: masSi ganicdeba, rom
swored es unda moxdes da ara sxva ram, rom yoveli sxvagvari
SesaZlebloba gamoricxulia~.730 Tu gadawyvetis aqtamde adamiani
yoymanobs da aRgznebulobas ganicdis, gadawyvetis aqtis dros
igi qreba da mis nacvlad sabolood garkveulobis, simyaris da
damSvidebulobis gancda Cndeba.731
roca adamiani gadawyvetilebas iRebs, ganicdis, rom swored
is unda moxdes, rasTan dakavSirebiTac miiRo gadawyvetileba.
magram, es ar exeba mxolod qmedebas calke aRebuls, aramed
konkretuli Sedegis ganxorcielebasac. gadawyvetileba, am gage-
biT, SeuZlebelia miRebuli iqnes im Sedegis ganxorcielebaze,
romlis gamowveviskenac qmedeba mimarTuli ar aris da romelic
ganixileba Tanamdev Sedegad. gadawyvetileba miiReba im Sedegis
gamowvevasTan dakavSirebiT, romlis dadgomis mizniT damnaSave
moqmedebs an romlis ganxorcielebis garduvalobac mas gac-
nobierebuli aqvs. amitom, arasworad msjelobs d. oeleri , roca
aRniSnavs, rom gadawyvetileba samarTlebrivad sxva araferia,
vidre ganzraxva. 732 savsebiT marTebulad miuTiTebs e. mecgeri ,
rom gadawyvetileba da ganzraxva ar aris identuri. 733 ganzraxva
da gadawyvetilebis miReba erTmaneTisgan gansxvavdeba da maTi
gaigiveba yovlad dauSvebelia. ganzraxva (maSin roca ganzrax-
vis saxea arapirdapiri ganzraxva) ufro farTo cnebaa, vidre
gadawyvetilebis miReba, ramdenadac ganzraxi qmedeba ara mx-
olod mizandasaxul, aramed iseT qmedebasac moicavs, romelic
gamiznuli ar aris. mecnierTa nawili sworad aRniSnavs, rom
qurdobis ganxorcielebis gadawyvetileba moiTxovs ara mx-
olod sxvisi nivTis dauflebis ganzraxvas, aramed am nivTis mi-
sakuTrebis mizansac. 734 maSasadame, danaSaulis ganxorcielebis
gadawyvetilebis mniSvnelovan komponents mizani warmoadgens.
Tanmimdevruli ar iqneba msjeloba, Tu erTi mxriv, danaSau-
lis ganxorcielebasTan dakavSirebiT miRebul gadawyvetile-
bas da ganzraxvas erTmaneTisgan gavmijnavT, gadawyvetilebis
aucilebel komponentad mizans ganvixilavT da, meore mxriv,
SesaZleblad CavTvliT danaSaulis mcdelobas arapirdapiri
ganzraxviT. danaSaulis mcdeloba Sesabamisi gadawyvetilebis
gareSe SeuZlebelia, xolo gadawyvetileba, rogorc ukve iTqva,
ara mxolod ganzraxvas, aramed mizansac moiTxovs, rac arapir-
dapiri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblobas mkvlelobis del-
iqtSi TavisTavad gamoricxavs, vinaidan sicocxlis mospobis
mizani mxolod mkvlelobiT SeiZleba miiRwes, gansxvavebiT sx-

729
ix. uznaZe d., zogadi fsiqologia, Tb., 2006, gv. 191.
730
ix. uznaZe d., iqve, gv. 191.
731
ix. uznaZe d., iqve, gv. 193.
732
ix. Oehler D., Das objektive Zweckmoment in der rechtswidrigen Handlung, Berlin, 1959, S. 119.
733
ix. Mezger E., Moderne Wege der Strafrechtsdogmatik, Berlin-München, 1950, S. 28.
734
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 350, §29 Rn. 61.

216
visi nivTis misakuTrebis miznisgan, romlis miRweva qurdobis 735
garda sxva danaSauliTac aris SesaZlebeli. vinc mkvlelobis
ganxorcielebas cdilobs, mas gadawyvetili unda hqondes ada-
mianis sicocxlis mospoba, rac imas niSnavs, rom mkvlelobis
mcdelobisas damnaSave miznad unda isaxavdes adamianis sicocx-
lis mospobas, e. i. unda surdes igi an unda acnobierebdes aseTi
Sedegis dadgomis gardauvalobas. sxvagvarad rom vTqvaT, mkvl-
elobis mcdelobisas damnaSave sxvisi sicocxlis mospobasTan
dakavSirebiT pirdapiri ganzraxviT moqmedebs.
Tu SesaZleblobis Teorias davuWerT mxars, gaugebaria, rogor
unda dakvalificirdes qmedeba maSin, roca damnaSave janmrTelo-
bas mZimed dauzianebs sxva adamians da acnobierebs imis SesaZle-
blobas, rom mis qmedebas SeiZleba msxverplis sicocxlis mospoba
mohyves, Tumca, damnaSave ar moqmedebda sxvisi sicocxlis mospo-
bis surviliT. Tu qmedebas mkvlelobis mcdelobiT davakvali-
ficirebT, maSin ra saWiroa saqarTvelos ssk-is 117-e muxli, ro-
melic pasuxismgeblobas iTvaliswinebs janmrTelobis ganzrax
mZime dazianebisTvis?!
SesaZleblobis Teoriis nakli is aris, rom igi ar iZleva
imis saSualebas, pirdapir da arapirdapir ganzraxvas Soris zR-
vari gaivlos. am Teoriis mixedviT, ganzraxvis arseboba qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebis SesaZleblobis gacnobierebazea
damokidebuli, magram damnaSaves qmedebis Semadgenlobis ganx-
orcielebis SesaZlebloba maSinac aqvs gacnobierebuli, roca
pirdapiri ganzraxviT moqmedebs, da maSinac, roca qmedeba arapir-
dapiri ganzraxviTaa ganxorcielebuli. ufro metic, damnaSave sa-
ziano Sedegis dadgomis SesaZleblobas marTalia, ara konkretu-
lad, magram abstraqtulad, TviTimedovnebis drosac acnobierebs,
romelsac germanul literaturaSi „Segnebul gaufrTxilebloba-
sac~ („bewusste Fahrlässigkeit~) uwodeben.736
dainaxa ra, gansaxilveli Teoriis zogierTma warmomadgenelma
imis saSiSroeba, rom maTi koncefciis mixedviT, ara mxolod pirda-
pir da arapirdapir ganzraxvas, aramed ganzraxvas da gaufrTxile-
blobas (TviTimedovneba) Sorisac SeiZleba zRvari waSliliyo,
uaryo „Segnebuli gaufrTxileblobis~ figura da mivida im daskv-
735
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi gamoTqmulia Sexeduleba,
rom qurdobis gansaxorcieleblad eventualuri ganzraxvac sakmarisia, miuxeda-
vad imisa, rom qurdoba mizniT dafuZnebuli deliqtia. ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und
Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 1627, §242 Rn. 31; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München,
2003, S. 354, §29 Rn. 76. gamoTqmuli SexedulebiT, sxvisi nivTis marTlsawinaaRmdego
misakuTrebis mizani qurdobis ganzraxvis Semadgeneli komponenti ar aris da igi
ganzraxvis miRmaa. aRniSnuli Tvalsazrisis marTebulobis dasasabuTeblad iSve-
lieben im argumentsac, rom sxvisi nivTis daufleba da misakuTrebis mizani SeiZle-
ba qurdobis garda sxva danaSaulis ganxorcielebis gziTac miiRwes. qmedeba rom
germanuli ssk-is 242-e paragrafiT dakvalificirdes, aucilebelia damnaSave sxvisi
nivTis misakuTrebis mizniT moqmedebdes, magram aRniSnuli subieqturi niSani SeiZ-
leba gaaCndes qurdobis (rogorc sxvisi nivTis marTlsawinaaRmdego misakuTrebis
erT-erTi xerxis) ganxorcielebasTan (da ara sxvisi nivTis misakuTrebasTan) dakav-
SirebiT eventualuri ganzraxviT moqmed pirsac.
736
ix. Schmidhäuser E., Zum Begriff der bewußten Fahrlässigkeit, GA 1957, S. 305-314.

217
namde, rom gaufrTxilebloba arasdros ar SeiZleba „Segnebuli~
iyos.737
rogorc Cans, l. maRlakeliZec grZnobs am safrTxes da aRniS-
navs, rom Tu eventualuri ganzraxvis arsebobis dadgenisTvis sak-
maris pirobad samarTlebrivi sikeTis xelyofaze gadawyvetilebis
miRebas miviCnevdiT, gamoricxuli ar iqneboda eventualuri gan-
zraxvis aRreva pirdapir ganzraxvaSi.738 Tumca, TviTimedovnebis
da eventualuri ganzraxvis gamijvnasTan dakavSirebiT arsebobs
mosazreba, rom metad mniSvnelovania imis gaTvaliswineba, damna-
Saves Sedegis dadgomis safrTxe Tu rogor warmoedgina. eventua-
luri ganzraxvis dros damnaSaves hgonia, rom misi qmedeba samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis konkretul safrTxes qmnis, xolo
TviTimedovnebis dros damnaSavis mier warmodgenili qmedebis sa-
SiSroeba abstraqtulia.739
d. cilinski erTmaneTTan aigivebs arapirdapir ganzraxvas da
„Segnebul gaufrTxileblobas~ da aRniSnavs, rom „Segnebuli
gaufrTxilebloba~ aris arapirdapiri ganzraxva („Bewußte Fah-
rlässigkeit ist bedingter Vorsatz~).740 d. zaueris mosazrebiT ki ganzrax-
vis cneba unda SeizRudos da eventualuri ganzraxva ganzraxvis
formebidan gamoiricxos.741 misi mosazrebiT, dasjadobasTan daka-
vSirebuli is xarvezi, romelic eventualuri ganzraxvis, rogorc
ganzraxvis formis, uaryofis Sedegad warmoiSoba, SedegiT kvali-
ficirebul SemadgenlobaTa arsebobiT unda Seivsos.742
marTebulad ar SeiZleba CaiTvalos mosazreba, rom eventu-
aluri ganzraxvis dros damnaSave samarTlebrivi sikeTis xe-
lyofis gadawyvetilebiT moqmedebs. eventualuri ganzraxvis
dros, roca moqmedi samarTlebrivi sikeTis xelyofis Tavidan
acilebis SesaZleblobis gacnobierebiT moqmedebs, ver vityviT,
rom mas gadawyvetili hqonda am sikeTis xelyofa. xSirad adamiani
arasasurvel gadawyvetilebasac iRebs, magram gansaxorcielebeli
qmedebis da, Sesabamisad, mosalodneli Sedegis aucileblobis
SegnebiT. aseT dros moqmed pirs ar gaaCnia gamokveTili survili
garkveuli qmedebis ganxorcielebis da Sedegis dadgomis, magram am
qmedebas mainc axorcielebs da Sedegis dadgomis garduvalobasac
acnobierebs, ramdenadac igi garkveuli garemoebidan gamomdinare
aucileblad da saWirod miaCnia. es mdgomareoba ar gamoxatavs im
viTarebas, roca adamiani eventualuri ganzraxviT moqmedebs. igi
ufro metad ganzraxvis im formas Seesatyviseba, romelsac sisx-
lis samarTlis mecnierebaSi meore xarisxis pirdapiri ganzraxvis
saxelwodebiT moixsenieben.
sworad aRniSnavs g. kuperi, rom SesaZleblobis Teoriis ga-

ix. Schröder H., Aufbau und Grenzen des Vorsatzbegriffs, Sauer-FS, Berlin, 1949, S. 245.
737

ix. maRlakeliZe l., sadisertacio naSromi, gv. 58-59.


738

739
ix. Schmidhäuser E., Zum Begriff der bewußten Fahrlässigkeit, GA 1957, S. 312.
740
ix. Zielinski D., Handlungs- und Erfolgsunwert im Unrechtsbegriff, Berlin, 1973, S. 168.
741
ix. Sauer D., Die Fahrlässigkeitsdogmatik der Strafrechtslehre und der Strafrechtsprechung,
Hamburg, 2003, S. 246.
742
ix. Sauer D., iqve, sqolio 733.

218
ziareba iqamde migviyvanda, rom sicocxlisTvis safrTxis Seqmni-
sas yovelTvis unda gveRiarebina mkvlelobis mcdelobis ganxor-
cieleba.743
albaTobis Teoriis („Wahrscheinlichkeitstheorie~) mixedviT, arapir-
dapiri ganzraxviT moqmedi damnaSave Sedegis dadgomis albaTobas
uSvebs.744 SeiZleba daisvas kiTxva: ra gansxvavebaa Sedegis dadgo-
mis SesaZleblobas da albaTobas Soris da riT gansxvavdeba al-
baTobis Teoria SesaZleblobis Teoriisgan? dasmul kiTxvaze av-
torTa mxridan pasuxi Semdegia: „saalbaTo~ („Wahrscheinlich~) ufro
metia, vidre mxolod SesaZlo.745 koriati aRniSnavs, rom Tu Ses-
aZleblobis Teorias gaviziarebdiT mkvlelad unda CagveTvala
is, vinc Tavis cols manqanas Cuqnis im imediT, rom coli SeiZle-
ba avtoavariaSi mohyves da moklan.746 koriatis kritika SesaZle-
blobis Teoriis mimarT ar aris saTanadod dasabuTebuli. alba-
Tobis Teoria TiTqmis arafriT ar gansxvavdeba SesaZleblobis
Teoriisgan, miuxedavad imisa, rom albaTobas da SesaZleblobas
Soris garkveuli sxvaoba arsebobs. imis albaToba SeiZleba ar-
sebobdes, rac SesaZlebelia, magram albaToba ufro subieqturi
Sinaarsis747 mqonea, maSin, roca SesaZlebloba obieqturi xasiaTi-
saa. rac Seexeba albaTobis kvantifikaciis uaryofas, esec miuRe-
beli da araargumentirebuli mosazrebaa. albaTobas xarisxebi
gaaCnia da SesaZlebelia albaTobis met an nakleb xarisxze sau-
bari. xolo, rac Seexeba koriatis mier moyvanil magaliTs, igi
ver gamogvadgeba SesaZleblobis Teoriis uaryofis marTebulobis
dasasabuTeblad da imis naTelsayofad, Tu ratom ar unda vcnoT
moyvanili magaliTis mixedviT qmari colis mkvlelad. qmedeba ar
scdeba socialuri adeqvaturobis farglebs, rac Sedegis obi-
eqturi Seracxvis da qmris mkvlelad Sefasebis SesaZleblobas
gamoricxavs. manqanis Cuqeba nebadarTuli da socialurad adeqva-
turi qmedebaa.
albaTobis Teoriis mixedviT mniSvnelovania aseve imis garkve-
va, damnaSave Tu ramdenad uSvebs imis albaTobas, rom Sedegis
Tavidan acileba misi bedisweridan gamomdinare SesaZlebelia, Tu
ramdenad endoba igi sakuTar bedisweras. Tu damnaSaves aqvs Rrma
eWvi Sedegis dadgomaze, ganzraxva unda gamoiricxos.748 aRniSnuli
SexedulebiT, ganzraxvis da gaufrTxileblobis zRvargamyofi sa-
ziano Sedegis ardadgomis rwmena ki ar aris, aramed Rma eWvi.
Tumca, Sedegis ardadgomis Rrma eWvi mcire xarisxiT, magram mainc
Seicavs imis albaTobas, rom Sedegi SeiZleba dadges. rac Seexe-
ba rwmenas, Tu adamiani darwmunebulia saziano Sedegis Tavidan

743
ix. Küpper G., Zum Verhältnis von dolus eventualis, Gefährdungsvorsatz und bewußter Fahrläs-
sigkeit, ZStW 1988, S. 758-759.
744
ix. Koriath H., Grundlagen Strafrechtlicher Zurechnung, Berlin, 1994, S. 651.
745
ix. Joecks W, MüKo, Band 1, 2. Aufl., München, 2011, S. 767, §16 Rn. 37.
746
ix. Koriath H., iqve, gv. 651.
747
albaTobas subieqtur egebisobas uwodebs T. wereTeli. ix. wereTeli T.,
sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 198.
748
ix. Joecks W, MüKo, Band 1, 2. Aufl., München, 2011, S. 767-768, §16 Rn. 37.

219
acilebaSi, es imas niSnavs, rom igi mcire xarisxiTac ar uSvebs
Sedegis dadgomis albaTobas. Sedegis Tavidan acilebis rwmena
Sedegis dadgomis albaTobisTvis adgils ar tovebs. aqedan gamom-
dinare Sedegis dadgomis Tu Tavidan acilebis `Rrma eWvis~ qona
ar aris myari da naTeli kriteriumi ganzraxvisa da gaufrTxile-
blobis gasamijnad.
qindhoizeris TvalsazrisiT, ganzraxva maSin arsebobs, roca
qmedebis ganxorcielebis win damnaSave ar gadaTqvams qmedebis
ganxorcielebas, miuxedavad imisa, rom man icis misi qmedeba sa-
varaudod qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebas gamoiwvevs.749
SesaZleblobis Teoriis analogiurad wyvets ganzraxvis
problemas v. friSis mier Camoyalibebuli riskis Teoriac
(Risikotheorie), romlis mixedviT, ganzraxva upiratesad aris damna-
Savis gadawyvetileba samarTlebrivi sikeTis winaaRmdeg. 750 ris-
kis Teoriis Tanaxmad, ganzraxvis sayrdeni niSania ara qmedebis
obieqturi Semadgenloba, aramed qmedeba, rac imas niSnavs, rom
Sedegi ar aris ganzraxvis sayrdeni momenti, ganzraxvis sagani
(Vorsatzgegenstand). 751 is visac gacnobierebuli aqvs mis qmedebasTan
dakavSirebuli, saalbaTo da aranebadarTuli riski da, miuxe-
davad amisa, iRebs moqmedebis gadawyvetilebas, moqmedebs even-
tualuri ganzraxviT. friSis Sexeduleba ar SeiZleba marTebu-
lad CaiTvalos, ramdenadac Tavad Sedegis gamowvevis safrTxe
qmedebis niSani ver iqneba. konkretuli safrTxe igive Sede-
gia da qmedebisgan misi gamijvna SesaZlebelia. miT ufro, Tu
gaviTvaliswinebT imas, rom friSis koncefciiT, ganzraxvis ar-
sebobisTvis konkretuli da ara abstraqtuli safrTxis arse-
bobis gacnobierebaa aucilebeli. 752 rodesac vsaubrobT safrTx-
eze, mxedvelobaSi gvaqvs saziano Sedegis gamowvevis safrTxe.
ramdenadac safrTxe Sedegis gamowvevis safrTxea, Sedegisadmi
qmedebis mimarTebas ganzraxvis dasadgenad didi mniSvnelo-
ba eniWeba. marTalia, riskis Teoria, ganzraxvis sayrden da
ganmsazRvrel niSnad ara Sedegs, aramed qmedebas miiCnevs, ma-
gram qmedebasTan dakavSirebuli riskis Segnebis mniSvnelobis
aRiareba sxva araferia, Tu ara ganzraxvis dasadgenad mosa-
lodneli Sedegisadmi damokidebulebis gaTvaliswineba.
hercbergis SexedulebiT, arapirdapiri ganzraxviT moqmedebs
is, vinc ara mxolod aranebadarTul, aramed aseve iseT safrTxes
Seqmnis, romlisgan Tavis dacva msxverpls ar SeuZlia. maSasadame,
eventualuri ganzraxviT moqmedebis dros iseTi safTxe unda Seiqm-
nas, rom msxverpls ar SeeZlos Sedegis Tavidan acileba. Sedegi
dadgeba Tu ara, qmedebis Semadgenloba ganxorcieldeba Tu ara,
amaSi garkveuli roli SemTxveviTobam da bedisweram unda Seasru-
los.753 gamodis, rom warmodgenili koncefciiT, eventualur ganz-

749
ix. Kindhäuser U.,Eser-FS., 2005, S. 354.
750
ix. Frisch W., Vorsatz und Risiko, Köln, Berlin, Bonn, München, 1983, S. 111.
751
ix. Frisch W., iqve, gv. 68.
752
ix. Frisch W., iqve, gv. 159-160.
753
ix. Herzberg D., Das Wollen beim Vorsatzdelikt und dessen Unterscheidung vom bewußt fahrläs-

220
raxvad aris gamocxadebuli is, rac pirdapir ganzraxvas warmoad-
gens. Tu damnaSavis warmodgeniT msxverpls ar SeuZlia safrTxis-
gan Tavis dacva, es imas niSnavs, rom xelyofis Tavidan acilebis
SesaZleblobac TiTqmis gamoricxulia da arsebobs Sedegis dad-
gomis, samarTlebrivi sikeTis xelyofis gardauvaloba. Tumca
es ar gamoricxavs imas, rom Sedegi mainc ar dadges SemTxveviT
garemoebaTa gamo. damnaSavis warmodgeniT msxverplis mier Tavis
dacvis SesaZleblobis arqona Sedegis dadgomis gardauvalobis
gacnobierebas utoldeba, rac pirdapiri ganzraxvisTvisaa damaxa-
siaTebeli da arapirdapir ganzraxvas gamoricxavs.
hercbergi aRniSnavs, rom ganzraxvis da gaufrTxileblobis
gamijvna qmedebis obieqturi Semadgenlobis problema ariso. misi
SexedulebiT, ganzraxvis arseboba qmedebis obieqturi Semadgen-
lobis etapze moiTxovs, rom damnaSavem kvalificiuri sarisko
qmedebiT ganaxorcielos deliqtisTvis specifiuri uRirsoba (de-
liktspezifische Unwert). misi TvalsazrisiT, Tu gaufrTxileblobis
dros samarTlebrivad misatevebeli (rechtlich tolerierte) qmedeba xor-
cieldeba, ganzraxvis dros saSiSi da aranebadarTuli (unerlaubt ge-
fährich). hercbergis SexedulebiT, ganzraxvis arseboba imaze ki ar
aris damokidebuli, garkveuli safrTxe damnaSavem seriozulad
aRiqva Tu ara, aramed imaze, seriozulad aRsaqmeli safrTxe man
Seicno Tu ara.754
hercbergma faqtobrivad ganzraxvis obieqtivacia moaxdina da
problemis gadaWra qmedebis obieqturi Semadgenlobis sibrtyeze
scada, rac ar SeiZleba marTebulad miviCnioT. ganzraxvis aseTi
gagebiT, SeuZlebelia adamiani mkvlelobis ganzraxviT moqmedeb-
des uvargisi mcdelobis dros, vinaidan an vargisi obieqti an
danaSaulis Casadenad vargisi saSualeba ar arsebobs, rac avto-
maturad gamoricxavs qmedebis saSiSroebis im xarisxs, romelsac
hercbergi ganzraxvis arsebobis dasasabuTeblad iTxovs. rasak-
virvelia, obieqturi momentic metad mniSvnelovania eventual-
uri ganzraxvisa da gaufrTxileblobis, da zogadad, ganzraxvis
da ganuzraxvelobis gasamijnad, magram obieqturi momentisTvis
gadaWarbebuli mniSvnelobis miniWeba da ganzraxvis da ganuzrax-
velobis gamijvnis sakiTxis qmedebis obieqturi Semadgenlobis
problemad gamocxadeba miuRebelia.
zemoT ganxiluli warmosaxvis Teoriebisgan gansxvavebiT,
voluntaturi Teoriebis warmomadgenlebi ganzraxvis definiciis
Camoyalibebisas iTvaliswineben rogorc kognitur, ise volunta-
tur elementebs. voluntaturi niSani ganzraxvis formebis dasad-
genad metad mniSvnelovania. igi gansakuTrebul rols aseve iZens
ganzraxvis da ganuzraxvelobis gasamijnad.
voluntaturi Teoriis zogierTi warmomadgeneli miiCnevs, rom

sigen Verhalten, JZ 1988, S. 639; Herzberg D., Aids: Herausforderung und Prüfstein des Strafrechts, JZ 1989,
S. 476.
754
ix. Herzberg D., Die Abgrenzung von Vorsatz und bewußter Fahrlässigkeit-ein Problem des ob-
jektiven Tatbestandes, Jus 1986, S. 262; Herzberg D., Bedingter Vorsatz und objektive Zurechnung beim
Geschlechtsverkehr des Aidsinfizierten-AG München, NJW 1987, 2314, S. 780-781.

221
eventualuri ganzraxviT moqmedebis dros moqmedi ara mxolod
SesaZleblad unda Tvlides Sedegis dadgomas, aramed Sinaganadac
unda eguebodes mas (billigend in Kauf nehmen). xolo is, vinc Sinaganad
ar egueba Sedegis dadgomas da imedovnebs, rom Sedegi ar dadge-
ba, moqmedebs ganzraxvis gareSe. aRniSnuli debulebis mixedviT
arapirdapiri ganzraxviT moqmedebs is, vinc 4 metris simaRlidan
fanjridan 70 wlis adamians gadaagdebs.755
Srotis TvalsazrisiT, Sefaseba, romelic pasuxs iZleva kiTx-
vaze, pirovneba moqmedebda eventualuri ganzraxviT, Tu gaufrTx-
ileblobiT, aris ara Teoriuli, aramed praqtikuli Sefaseba. igi
exeba sakiTxs ara imis Taobaze, Tu rogori adeqvaturia sinamd-
vile, aramed sakiTxs imis Sesaxeb, Cven Tu rogor sworad ganvmar-
tavT qmedebas. eventualuri ganzraxva arsebobs ara specifikuri
realobisTvis, aramed igi aris Seracxvis forma, romlis daxmare-
biTac pasuxismgeblobis dakisreba xdeba.756
Srotis SexedulebiT, eventualuri ganzraxvis dadgena xdeba
realobisgan mowyvetiT, rac miuRebelia. ar SeiZleba ganzraxva
da gaufrTxilebloba realobisgan mowyvetilad iqnes dadgeni-
li. marTalia, realoba da adamianis aRqma arsebuli realobisa
SeiZleba ar iyos adeqvaturi, magram imis mixedviT vadgenT ganz-
rax ganxorcielda qmedeba Tu ganuzraxvelad, Tu ramdenad swo-
rad hqonda moqmeds arsebuli realoba aRqmuli. Tu erTmaneTs
ar emTxveva arsebuli realoba da misi aRqma, adgili aqvs an
gaufrTxileblobas an uvargis mcdelobas. uvargisi mcdelobis
dros adamiani sworad ver afasebs realobas da moqmedi cdeba
an iaraRSi an obieqtTan dakavSirebiT (hgonia cocxals esvris,
maSin, roca igi mkvdaria), xolo maSin, roca ganuzraxvelad
xorcieldeba qmedeba, Secdomis daSveba xdeba qmedebis saSiSroe-
basTan (safrTxe abstraqtuli hgonia) an obieqtTan dakavSire-
biT (hgonia daTvs esvris, magram esrola adamians). rac Seexeba
pirdapir da eventualur ganzraxvas, igi gulisxmobs realobis
ise aRqmas, rogorc igi arsebobs, Tu uvargis mcdelobas ar aqvs
adgili.

4. samarTlebrivi sikeTis xelyofisa da


samarTlebrivi sikeTisTvis
safrTxis Seqmnis ganzraxvis urTierTmimarTeba

danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli deliqtebis


urTierTmimarTebis gasarkvevad metad mniSvnelovania samarT-
lebrivi sikeTis xelyofisa da safrTxis Seqmnis ganzraxvis urT-
ierTmimarTebis garkveva da imis gamokvleva aris Tu ara xelyofi-

755
ix. Tröndle/Fischer, Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 50. Aufl., München, 2001, §15 Rn. 11 a;
Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 488, §20 Rn.53.
756
ix. Schroth U., Die Rechtsprechung des BGH zum Tötungsvorsatz in der Form des „dolus even-
tualis“, NStZ 1990, S. 324.

222
sa da safrTxis Seqmnis ganzraxvis Tanadrouli arseboba SesaZle-
beli.
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi gansxvavebuli
mosazrebebia gamoTqmuli safrTxis Semqmneli deliqtisa da da-
naSaulis mcdelobis ganzraxvis Tanadroulobis SesaZleblobas-
Tan dakavSirebiT. sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoTqmuli
mosazrebis Tanaxmad, safrTxis Seqmnis ganzraxva da xelyofis
arapirdapiri ganzraxva identuria. gadamwyveti argumenti imis
dasasabuTeblad, rom safrTxis Seqmnis ganzraxvis dros arsebobs
xelyofis arapirdapiri ganzraxva, aris Semdegi: garkveuli obi-
eqtisTvis safrTxis Seqmna aris sxva araferi Tu ara amave obi-
eqtis xelyofis SesaZlebloba, amdenad safrTxis Seqmnis Segneba
moicavs xelyofis gamowvevasac. damnaSaves ar SeiZleba hqondes
imis warmodgena, rom safrTxis Seqmnis miuxedavad Sedegi ar
dadgeba.757
e. hornis SexedulebiT, mtkiceba imisa, rom msxverpls safrTxe
Seeqmneba, magram mas araferi mouva, iqneboda winaaRmdegobrivi
prognozi.758 imas, visac xelyofa surs, logikurad aucileblad
gaaCnia safrTxis Seqmnis ganzraxvac. yvela xelyofas win uswrebs
saSiSi viTareba, Sesabamisad, araviTari xelyofa aris mosalod-
neli, Tu samarTlebrivi sikeTe erTxel, odesRac, jer xelyofis
safrTxeSi ar moxvda.759 maSasadame, safrTxis Seqmnis ganzraxva
mxolod mas gaaCnia, visac xelyofis Sesabamisi ganzraxva aqvs.760
zogierTi germaneli mecnieri safrTxis Seqmnis ganzraxvas da
xelyofis arapirdapir ganzraxvas identurad ar miiCnevs, magram
SesaZleblad Tvlis imas, rom zogierT SemTxvevaSi konkretuli
safrTxis Seqmnis ganzraxva damTavrebuli danaSaulis mcdelobis
ganzraxvas utoldebodes.761 amis magaliTad mohyavT satransporto
danaSauli (germanuli ssk-is 315c paragrafi abz. 1. punqti 1) da
mkvlelobis mcdeloba (germanuli ssk-is 212, 22, 23 paragrafebi).762
f. ciSangi aRniSnavs, rom SesaZlebelia iseTi viTareba, rode-
sac, erTi mxriv, damnaSaves swams, mesame piris meSveobiT, romelsac
SeuZlia movlenaTa ganviTarebaze zemoqmedebis moxdena, Tavidan
aicilebs zianis dadgomas. Tumca, konkretuli safrTxe obieqtu-
rad arsebobs da damnaSave moqmedebs konkretuli safrTxis Seqm-
nis ganzraxviT; meore mxriv, dazianebis Tavidan acilebis rwmena
gamoricxavs xelyofis ganzraxvas. ramdenadac damnaSaves imedi
aqvs, rom samarTlebrivi sikeTis gadarCenis mizezTa Semdgom gan-
viTarebaSi zegavlenis moxdena SesaZlebelia, mas ar gaaCnia xe-
lyofis ganzraxva, miuxedavad konkretuli safrTxis Seqmnis ganz-

757
ix. Küpper G., Zum Verhältnis von dolus eventualis, Gefährdungsvorsatz und bewußter Fahrläs-
sigkeit, ZStW 1988, S. 768.
758
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 199.
759
ix. Horn E., iqve, gv. 204.
760
ix. Küpper G., iqve, gv. 768.
761
ix. Schaffstein F., Handlungsunwert, Erfolgsunwert und Rechtfertigung bei den Fahrlässigkeitsde-
likten, Welzel-FS., 1974, S. 577; Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 122-123.
762
ix. Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998, S. 122-123.

223
raxvis arsebobisa.763 warmodgenili msjelobis mere ibadeba kiTxva:
rogor SeiZleba, rom damnaSaves hqondes konkretuli safrTxis
Tavidan acilebis rwmena, maSin, roca misi ganzraxva samarTlebri-
vi sikeTisTvis konkretuli safrTxis Seqmnas moicavs?
f. ciSangis TvalsazrisiT, SesaZlebelia safrTxis Seqmnis
da xelyofis ganzraxva erTdroulad iyos warmodgenili, Tumca
aucileblobas ar warmoadgens safrTxis da xelyofis ganzraxvis
Tanadrouli arseboba.764
engiSma gamoxata Tvalsazrisi, rom xelyofis arapirdapiri gan-
zraxva safrTxis Seqmnis ganzraxva aris, magram, piriqiT, safrTx-
is Seqmnis ganzraxva ar SeiZleba iyos arapirdapiri ganzraxva.765
avtorTa erTi nawili erTmaneTTan aigivebs safrTxis Seqmnis
ganzraxvas da xelyofis mimarT TviTimedovnebas.766 magaliTad, r.
hipeli aRniSnavs, rom safrTxis Seqmnis ganzraxva, rogorc wesi,
ukavSirdeba imis rwmenas, rom xelyofis Tavidan acileba mosax-
erxebelia. xelyofis SesaZleblobis ganWvreta ar gamoricxavs
imis molodins, rom saziano Sedegis Tavidan acileba SesaZle-
belia. misi debuleba efuZneba e. w. Tanxmobis Teorias („Einwil-
ligungstheorie~), romlis warmomadgenlebi arian Stiubeli, eqsneri,
bindingi, mitermaieri, mirJiCka, kolrauSi, krauzi da engiSi. aRniS-
nuli Teoriis mixedviT, safrTxis Seqmnis ganzraxva xelyofis
mimarT TviTimedovnebas gulisxmobs.767
Tanxmobis Teoriis warmomadgenlebis azriT, safrTxis Seqm-
nis da xelyofis ganzraxvis gaigiveba efuZneba fiqcias, romlis
mixedviTac damnaSavis neba saSiSi mdgomareobis Seqmnis garda
samarTlebrivi sikeTis xelyofazec vrceldeba.768 i. veberi aRniS-
navs, rom ramdenadac obieqturad safrTxis Seqmna xelyofis ga-
reSe arsebobs, safrTxis Seqmnis codna da nebelobac xelyofis
codnis da nebelobis gareSe unda arsebobdes.769 sakiTxis aseTi
gadawyveta ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos, ramdenadac igi
Tavad safrTxis bunebasTan modis winaaRmdegobaSi. roca vsau-
brobT safrTxis Seqmnis da xelyofis ganzraxvis Tanadroul ar-
sebobaze, mxedvelobaSia konkretuli safrTxis Seqmnis pirdapiri
da xelyofis arapirdapiri ganzraxva. konkretuli safrTxis Seqm-
nis pirdapir ganzraxvas xelyofis arapirdapiri ganzraxva imde-
nad Seesatyviseba, ramdenadac konkretuli safrTxe xelyofis Ses-
aZleblobas gulisxmobs. is vinc acnobierebs sakuTari qmedebiT
konkretuli safrTxis Seqmnas, SeuZlebelia darwmunebuli iyos
Sedegis Tavidan acilebaSi, vinaidan, safrTxe imdenadaa konkre-

763
ix. Zieschang F., iqve, gv. 123-124.
764
ix. Zieschang F., iqve, gv. 125.
765
engiSis Sexedulebaze ix. Vogel J., L K, 12. Aufl., Erste Band, 2007, §15 Rn. 130.
766
ix. Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen, 1973, S. 134-135.
767
ix. Hippel R., Vorsatzprobleme der Straßenverkehrsgefährdung de lege ferenda, ZStW 1963, S.
449.
ix. Küpper G., iqve, gv. 769.
768

ix. wignSi: Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, B T, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, S. 943,


769

§35 Rn. 102.

224
tuli, ramdenadac xelyofa araa Soreuli. SeiZleba iTqvas, rom
konkretuli safrTxidan xelyofamde erTi nabijia. maSasadame,
konkretuli safrTxis ganzraxvisTvis ar aris sakmarisi mxolod
imis warmodgena, rom saziano Sedegis gamowveva SesaZlebelia,
aramed aucilebelia damnaSaves gacnobierebuli hqondes, rom xe-
lyofa ar aris Soreuli da Sedegis dadgoma axlos mdebareobs.
rodesac saubaria safrTxis Seqmnis ganzraxvis da xelyofis
mimarT TviTimedovnebis identurobaze, ar SeiZleba ar aRiniSnos,
rom aq mxolod abstraqtuli safrTxe SeiZleba gvqondes mxed-
velobaSi. TviTimedovnebis dros SeiZleba damnaSave marTlac
acnobierebdes imas, rom misi qmedeba safrTxis Semcvelia, magram
es safrTxe unda iyos ara konkretuli, aramed abstraqtuli. Tu
damnaSave acnobierebs imas, rom misi qmedeba ara abstraqtulad,
aramed konkretulad qmnis safrTxes, TviTimedovneba gamoiricxe-
ba. am msjelobidan is gamomdinareobs, rom TviTimedovnebis
dros marTlac SeiZleba arsebobdes safrTxis ganzraxva. ufro
metic, damnaSavis qmedeba TviTimedovnebiT ganxorcielebulad
ar CaiTvleba, Tu igi ar acnobierebs qmedebis saSiSroebas, ma-
gram is safrTxe, romelic damnaSavis warmodgenaSi arsebobs,
aris abstraqtuli da ara konkretuli. maSasadame, konkretuli
safrTxis Seqmnis ganzraxva da xelyofis mimarT TviTimedovneba
erTmaneTTan SeuTavsebeli cnebebia.
safrTxis Seqmnis ganzraxva inteleqtualuri mxriv, rogorc
zemoT aRiniSna, gulisxmobs samarTlebrivi sikeTisTvis safrTx-
is Seqmnis SesaZleblobis warmodgenas, rac amavdroulad niSnavs
xelyofis ganxorcielebis SesaZleblobis warmodgenasac. damna-
Savis mier imis warmodgena, rom xelyofa SesaZlebelia, sakmaris
inteleqtualur pirobas warmoadgens rogorc safrTxis Seqm-
nisTvis, ise eventualuri ganzraxviT xelyofisTvis.770 ramdenadac
safrTxis Seqmnis ganzraxva amavdroulad samarTlebrivi sikeTis
xelyofis SesaZleblobis warmodgenasac SeiZleba gulisxmobdes,
SeuZlebeli gaxdeba danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqm-
neli deliqtis gamijvna Tu eventualuri ganzraxviT danaSaulis
mcdelobas SesaZleblad CavTvlidiT. Tu eventualuri ganzraxviT
danaSaulis mcdelobas SesaZleblad CavTvlidiT, mkvlelobis
mcdelobisTvis unda dagvesaja is mZRoli, romelic usafrTxoebis
wesebis darRveviT da samarTlebrivi sikeTis xelyofis SesaZle-
blobis warmodgeniT moZraobs, raTa Tavi daaRwios policiels,
romelic mas dasakaveblad mosdevs. maSin, roca mZRoli qalaqis
quCebSi gadaWarbebuli siCqariT moZraobs, rogorc wesi, imasac
unda acnobierebdes, rom SeiZleba vinmes daejaxos, magram, Tu
mZRols mxolod gaTvaliswinebuli aqvs, rom mis moqmedebas Sei-
Zleba mavne Sedegi, adamianis sicocxlis mospoba mohyves da ar
gaaCnia aseTi Sedegis dadgomis survili, misi qmedeba Sefasdeba
ara rogorc mkvlelobis an janmrTelobis dazianebis mcdeloba,
aramed, rogorc usafrTxoebis wesebis darRveva.

ix. Horn E., iqve, gv. 204-205.


770

225
saqarTvelos ssk-is me-10 muxlis me-2 nawilis mixedviT, „qmede-
ba TviTimedovnebiTaa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli hqonda
windaxedulobis normiT akrZaluli qmedeba, iTvaliswinebda mar-
TlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas, magram us-
afuZvlod imedovnebda, rom am Sedegs Tavidan aicilebda~. ssk-is
me-10 muxlis me-2 nawilSi saubaria marTlsawinaaRmdego Sede-
gis gamowvevis SesaZleblobis gaTvaliswinebaze. saziano Sedegis
gamowvevis SesaZleblobis gacnobiereba sxva araferia, Tu ara
safrTxis Seqmnis ganzraxvis arseboba. Tumca, unda aRiniSnos,
rom aq kanonmdebels mxedvelobaSi aqvs Sedegis gamowvevis ab-
straqtuli safrTxe. Tu damnaSave moqmedebs imis SegnebiT, rom
misi qmedeba xelyofis konkretul safrTxes qmnis, e. i. Sedegis
gamowvevis SesaZleblobas Seicavs, igi xelyofis mimarT moq-
medebs ara TviTimedovnebiT, aramed eventualuri ganzraxviT.
saqarTvelos ssk-is me-10 muxlis me-3 nawilis mixedviT, daude-
vroba gulisxmobs imas, rom pirs gacnobierebuli ara aqvs, rom
Cadis windaxedulebis normiT akrZalul qmedebas da ar iTval-
iswinebs marTlsawinaaRmdego Sedegis dadgomis SesaZleblobas,
Tumca amis gaTvaliswineba mas evaleboda da SeeZlo kidec. is,
rom damnaSave acnobierebs misi qmedebis saSiSroebas, es ukve
gamoricxavs xelyofis mimarT daudevrobiT damokidebulebas.
safrTxis Semqmneli deliqtis ganzrax ganxorcielebisas dam-
naSave acnobierebs misi qmedebis saSiSroebas, rac imas niSnavs,
rom igi acnobierebs windaxedulebis normis darRvevas.
h. Sroderis ganmartebiT, eventualuri ganzraxva gulisxmobs
uflebis xelyofis SesaZleblobis warmodgeniT ganxorciele-
bul moqmedebas. misi TvalsazrisiT, varaudis mTeli sfero ekuT-
vnis ganzraxvas. misi (ganzraxvis) sazRvari mdebareobs iq, sadac
varaudi qreba da iwyeba imis Segneba, rom arasasurveli Sedegis
dadgoma SeuZlebelia.771 SeuZlebelia ar daeTanxmo h. Sroderis
am debulebas. eventualur ganzraxvasa da TviTimedovnebas Soris
gansxvaveba, erTi mxriv, marTlac mosalodneli Sedegis Tavidan
acilebis SesaZleblobis aRqmas ukavSirdeba. damnaSave imdenad
moqmedebs eventualuri ganzraxviT, ramdenadac mas mavne Sedegis
dadgoma SesaZleblad miaCnia da ar aris darwmunebuli mis Tavi-
dan acilebaSi, xolo, maSin, roca danaSaulebrivi Sedegis Tavi-
dan acilebis rwmeniT moqmedebs damnaSave, misi moqmedeba fasdeba
rogorc TviTimedovnebiT Cadenili. SeiZleba adamians erTi mxriv
gacnobierebuli hqondes, rom misi moqmedebiT qmnis safrTxes, da
amavdroulad darwmunebulic iyos, rom xelyofas Tavidan aici-
lebs. magaliTad, rodesac gamocdili mZRoli arRvevs moZraobis
usafrTxoebis wesebs da iTvaliswinebs qmedebis marTlwinaaRmde-
gobas da Tan darwmunebulic aris, rom samarTlebrivi sikeTis
xelyofas Tavidan aicilebs.
h. Sroderi da g. grunvaldi xelyofis ganzraxvas uSveben maSin,
rodesac damnaSave Sedegis dadgomis konkretul SesaZleblobas

ix. Schröder H., Aufbau und Grenzen des Vorsatzbegriffs, Sauer-FS, Berlin, 1949, S. 243.
771

226
iTvaliswinebs. konkretuli safrTxis Segnebis yvela SemTxveva,
dasaxelebul mecnierTa poziciiT, xelyofis (eventualur) ganz-
raxvas warmoadgens.772 h. Sroderi, romelic uaryofs „Segnebuli
gaufrTxileblobis~ arsebobas, ganzraxvis voluntatur elements
araviTar mniSvnelobas ar aniWebs.773 aRniSnuli koncefcia ganz-
raxvis definiciasTan dakavSirebiT udavod Seicavs naklovanebas,
rac ganzraxvis definiciisTvis nebelobiTi momentis mniSvnelobis
dakninebaSi mdgomareobs. aseTi midgomiT ki kidev ufro garTul-
deba danaSaulis mcdelobisa da safrTxis deliqtebis urTierT-
gamijvna, vinaidan samarTlebrivi sikeTis xelyofis konkretuli
safrTxe arsebobs rogorc mcdelobis, ise konkretuli safrTxis
drosac da damnaSave am safrTxis arsebobas iTvaliswinebs, magram
mTavari gansxvaveba swored nebelobiT momentSia.
e. hornis TvalsazrisiT, Tu sworia literaturaSi gamoTqmu-
li Sexeduleba, romlis Tanaxmadac, safrTxis Seqmnis survili
yovelTvis ar moiTxovs xelyofis survils, maSin xelyofis da
safrTxis ganzraxva unda iqnas erTmaneTisgan gamijnuli, iseve
rogorc xelyofis mimarT arsebuli „Segnebuli gaufrTxileblo-
ba~ da xelyofis ganzraxva. safrTxis Seqmnis ganzraxvis dros xe-
lyofa SesaZleblad miiCneva, romlis ganxorcielebis survili ar
arsebobs (negatiuri aspeqti), aramed damnaSaves eZleva xelyofis
Tavidan acilebis realuri Sansi (pozitiuri aspeqti).774
e. hornis SexedulebiT, voluntatiur komponents „ndoma~ sak­
marisad ver aRwers. `ndoma~ (~Wollen~) da `mizandasaxuloba~ (~bez-
wecken~) ar aris identuri. maSinac, roca damnaSaves miznad ar
dausaxavs xelyofa, miuxedavad amisa, SeiZleba undoda igi.775 e.
mecgeris mosazrebiT, Tu damnaSave xelyofis Sedegs SesaZleblad
Tvlis, maSin mas unda misi dadgoma. rodesac moqmedi piri xelyo­
fis Sedegs savaraudod miiCnevs, es imas niSnavs, rom igi mis
ganxorcielebas SesaZleblad aRiarebas.776 aRniSnuli debulebis
mixedviT, damnaSaves eventualuri ganzraxvis drosac SeiZleba
undodes danaSaulebrivi Sedegis dadgoma, vinaidan eventualuri
ganzraxvis drosac damnaSave miznad ar isaxavs danaSaulebrivi
Sedegis gamowvevas, magram arsebobs mavne Sedegis gamowvevis Ses-
aZleblobis aRqma.
metad mniSvnelovania imis garkveva, aris Tu ara `ndoma~ da
`survili~ identuri? rogorc cnobilia, pirdapir da arapirdapir
ganzraxvas erTmaneTisgan xelyofis Sedegis gamowvevis survilis
arseboba-ararsebobiT vmijnavT. sisxlis samarTlis literatur-
aSi gamoTqmuli SexedulebiT, `ndoma~ da `survili~ ar aris er­
Tidaigive Sinaarsis gamomxatveli terminebi. SeiZleba damnaSaves

ix.
772
Schröder H., iqve, 239; Grünwald G., Der Vorsatz des Unterlassungsdelikts, Mayer-FS, Berlin,
1966, S. 288.
773
ix. Schröder H., iqve, gv. 245.
774
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 206.
775
ix. Horn E., iqve, gv. 207.
776
ix. Mezger E., Strafrecht, Ein Lehrbuch, 2. Aufl., München, 1933, S. 346.

227
ar surdes xelyofis Sedegis gamowveva, magram undodes igi.777 aqve
unda aRiniSnos, rom o. gamyreliZe xelyofis Sedegis gamowvevis
survilis ararsebobis miuxedavad, Sedegis ganxorcielebis ndo-
mas SesaZleblad miiCnevs mxolod pirdapiri ganzraxvis dros,
roca survili pirdapir ar aris gamoxatuli, magram damnaSave
Sedegis ganxorcielebis gardauvalobas iTvaliswinebs. magali-
Tad, TviTmfrinavs aafeTqebs damnaSave im dros, roca TviTmfrina-
vi ramdenime kilometriT aris dacilebuli dedamiwas. moqmeds ara
aqvs sxva mgzavrebis da ekipaJis wevrebis mokvlis survili, Tumca
warmodgenili aqvs maTi daRupvis gardauvaloba. am SemTxvevaSi
amfeTqebeli moqmedebs pirdapiri ganzraxviT yvelas mimarT. o.
ga­myreliZis TvalsazrisiT, es SemTxveva gansxvavdeba arapirdapi-
ri ganzraxvisgan. arapirdapiri ganzraxvis drosac damnaSaves ar
surs Sedegis dadgoma, magram igi iTvaliswinebs imas, rom Sedegi
SeiZleba ar ganxorcieldes. xolo pirdapiri ganzraxvis dros,
piriqiT, damnaSave Sedegis ganuxorcieleblobas gamoricxavs da
darwmunebulia imaSi, rom igi aucileblad dadgeba.778
~survilisa~ da `ndomis~ urTierTmimarTebaze arsebobs gansx-
vavebuli mosazrebac, romlis mixedviTac, damnaSaves xelyo­ fis
Sedegis ganxorcielebis `ndoma~ gaaCnia eventualuri ganzrax­ vis
drosac,779 maSin, roca damnaSave iTvaliswinebs dana­ Saulebrivi
Sedegis dadgomis SesaZleblobas, ar surs es Sedegi, magram Seg-
nebulad uSvebs an gulgrilad ekideba mis dadgomas. m. turava
erTmaneTisgan mijnavs `survils~ fsiqologiuri da norma­ tiuli
gagebiT. misi TvalsazrisiT, eventualuri ganzraxvis dros dam-
naSave moqmedebdes `normatiuli surviliT~.780 survilis norma­
tivizacia metad sakamaTo da xelovnuria. survilis normatiulo­
baze saubrisas, Zalauneburad Cndeba kiTxva: ra aucileblobiTaa
ganpirobebuli, rom survili gavigoT normatiulad da survilis
arseboba davadasturoT maSin, roca survili misi bunebrivi sax-
iT, fsiqologiurad ar arsebobs? dasmul kiTxvaze mxolod er­
TaderTi pasuxi SeiZleba arsebobdes. survilis normativizacia
amyarebs im avtorTa argumentebs, romlebic arapirdapiri ganzrax­
viT danaSaulis mcdelobis ideas uWeren mxars, vinaidan, maTi
TvalsazrisiT, arapirdapiri ganzraxvis dros samarTlebrivi sik-
eTis xelyofis survili fsiqologiuri gagebiT ar arsebobs, ma-
gram arsebobs normatiulad.
kiTxvaze, rogor unda dakvalificirdes qmedeba, maSin, roca

777
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 188;
turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 272;
maRlakeliZe l., ganzraxvis cnebis zogierTi problemisaTvis Tanamedrove germa-
nul sisxlis samarTlis dogmatikaSi, krebulSi: turava m. (red.), sisxlis samarT-
lis mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013, gv. 318-319.
778
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 188.
779
ix. maRlakeliZe l., ganzraxvis cnebis zogierTi problemisaTvis Taname-
drove germanul sisxlis samarTlis dogmatikaSi, krebulSi: sisxlis samarTlis
mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013, gv. 318.
780
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 274.

228
damnaSave acnobierebs saSiSi situaciis arsebobas, magram imedov­
nebs, rom Tavidan aicilebs xelyofas da SeiZleba ki aseT viTare­
baSi vaRiaroT damnaSavis mxridan konkretuli safrTxis gamow­
vevis survilis arseboba, e. horni Semdegnairad pasuxobs: `xelyo­
fis safrTxeze mxolod maSin SeiZleba saubari, roca damnaSaves
xelyofis acileba obieqturad SeeZlo, Tumca subieqturad Tavi­
dan acileba ar surda, an miuxedavad Tavidan acilebis survil-
isa, xelyofis Tavidan acileba obieqturad SeuZleblad miiCneva.
am SemTxvevaSi mniSvnelovania ukanaskneli SemTxveva. aRniSnul
SemTxvevaSi SesaZlebelia xelyofis ganxorcieleba da safrTxe
obieqturad arsebobs. damnaSave cdilobs Tu ara mis (xelyofis)
Tavidan acilebas, umniSvneloa: xelyofa arsebobs misi nebisgan
damoukideblad~.781 aRniSnuli debuleba marTebulia, ramdenadac
safrTxe obieqturi kategoriaa da igi arsebobs imisgan damoukide­
blad, surs Tu ara damnaSaves misi Tavidan acileba.
e. hornis TvalsazrisiT, ganzraxva gulisxmobs qmedebis obi-
eqturi Semadgenlobis niSnebis saerTo (sazogado) aRwerilo­ bis
codnas, rac imas niSnavs, rom damnaSaves mxolod maSin gaaCnia
safrTxis Seqmnis namdvili ganzraxva (richtige Gefährdungsvorsatz),
rodesac is safrTxisgan xelyofis dadgomaze fiqrobs, Tumca ar
gaaCnia amis survili da iTvaliswinebs imas, rom xelyofis ganx-
orcieleba SesaZlebelia.782
e. fogeli aRniSnavs, rom germanuli ssk-is Tanaxmad xelyofis
eventualuri ganzraxva da konkretuli safrTxis Seqmnis ganz-
raxva unda gaimijnos. igi miuTiTebs germanuli ssk-is 221-e para-
grafis arsebobaze, romliTac isjeba sicocxlisa da janmrTelo-
bisaTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba. igi miuTiTebs, rom Tu
xelyofis eventualuri ganzraxva da konkretuli safrTxis Seqm-
nis ganzraxva erTi da igive iqneboda, sicocxlisTvis an janmrT-
elobisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba mkvlelobis an janmrT-
elobis dazianebis mcdelobad unda dagvekvalificirebina.783 fo-
gelis TvalsazrisiT, xelyofis da safrTxis Seqmnis ganzraxvas
Soris sxvaoba nawilobriv kognitur elements efuZneba: safrTxe
gulisxmobs Sedegis gamowvevis albaTobas an siaxloves, rac me-
tia, vidre mxolod SesaZleblad miCneva eventualuri ganzraxvis
dros.784 gabatonebuli mosazrebiT, am mxriv metad mniSvnelovania
voluntaturi elementis gaTvaliswineba.

781
ix. Horn E., iqve, gv. 208.
782
ix. Horn E., iqve, gv. 208. aRniSnul SemTxvevaSi, e. i. rodesac damnaSaves ar surs
Sedegis dadgoma, Tumca darwmunebulia Sedegis dadgomis garduvalobaSi, damnaSa-
ves gaaCnia meore xarisxis pirdapiri ganzraxva.
783
ix. Vogel J., LK, 12. Aufl., Erste Band, 2007, §15 Rn. 129.
784
ix. Vogel J., iqve.

229
5. Sejameba

konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtebsa da danaSaulis


mcdelobas Soris obieqturi TvalsazrisiT erTgvari Tanafar-
doba arsebobs. rogorc konkretuli safrTxis deliqtebis, ise da-
naSaulis mcdelobis dasjadobis mniSvnelovani safuZveli samar-
TliT daculi sikeTisTvis konkretuli safrTxis Seqmnaa. Tumca,
konkretuli safrTxis deliqtebisa da danaSaulis mcdelobis
obieqtur Semadgenlobas Soris sruli igiveoba mainc ar arse-
bobs. Tu konkretuli safrTxis deliqtebSi qmedebasa da konkre-
tul safrTxes Soris mizezobrivi kavSiri dgindeba, danaSaulis
mcdelobis dros mizezobrivi kavSiris dadgena ar xdeba, vinaidan
danaSaulis mcdeloba ar aris danaSaulis dasrulebuli for-
ma, xolo konkretuli safrTxe Sesabamisi qmedebis Semadgenlo-
biT gaTvaliswinebuli Sedegi. maSin, roca konkretuli safrTxis
deliqtebSi konkretuli safrTxe danaSaulebrivi Sedegis saxes
atarebs. rac Seexeba abstraqtuli safrTxis deliqtebis da da-
naSaulis mcdelobis urTierTmimarTebas, aq obieqturi Tvalsaz-
risiT raime msgavsebaze saubari praqtikulad SeuZlebelia, vi-
naidan abstraqtuli safrTxis deliqtebSi, gamonaklisis garda,
samarTlebriv sikeTes abstraqtuli safrTxe eqmneba, rac danaSau-
lis mcdelobis dasjadobisTvis sakmarisi piroba ar aris. Tu da-
naSaulis mcdelobisa da konkretuli safrTxis deliqtebis ganx-
orcielebisas daculi samarTlebrivi sikeTe qmedebiT gamowveuli
saSiSroebis zonaSi eqceva, abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
aseTi ram, zogadi wesisamebr, gamoricxulia.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi imdenad sakamaTo ar aris
safrTxis deliqtebis da danaSaulis mcdelobis urTierT-
mimarTebis sakiTxi obieqturi mxriv, ramdenadac maTi subieq-
turi mimarTeba. aRniSnul sakiTxze ara mxolod qarTul, aramed
ucxour sisxlis samarTalSicaa gamoTqmuli gansxvavebuli mo-
sazrebebi. sakiTxisadmi araerTgvarovani midgoma asaxulia aseve
sasamarTlo praqtikaSic. unda aRiniSnos, rom sakiTxis marTe-
bul gadawyvetad unda CaiTvalos eventualuri ganzraxviT da-
naSaulis mcdelobaze uaris Tqma da maSin, roca damnaSaves
samarTlebrivi sikeTis xelyofis survili ar gaaCnia da Sedegis
dadgomas mxolod SesaZleblad miiCnevs, qmedeba unda dakvali-
ficirdes im muxliT, romelic safrTxis Semqmneli deliqtis
dasjadobas iTvaliswinebs. winaaRmdeg SemTxvevaSi mkvlelobis
mcdelobisTvis unda davsajoT mZRoli, roca igi moZraobis us-
afrTxoebis wesebs Segnebulad arRvevs da qmnis adamianTa si-
cocxlisa da janmrTelobis xelyofis konkretul safrTxes.
sakiTxisadmi aseTi midgomiT azrs dakargavda safrTxis Semqmnel
SemadgenlobaTa arseboba. garda amisa, ar SeiZleba marTebulad
miviCnioT is mosazreba, rom sicocxlisTvis safrTxis Semqmneli
deliqtis ganzrax ganxorcielebisas, damnaSaves sicocxlis mo-
spobis mimarT damokidebuleba TviTimedovnebiT gaaCnia. sakiTxis
ase dayeneba ewinaaRmdegeba rogorc konkretuli safrTxis bune-

230
bas, ise TviTimedovnebis Sinaarss. TviTimedovnebis dros moqmedi
piri darwmunebulia, rom saziano Sedegi ar dadgeba, magram
aseTi ram SeuZlebelia konkretuli safrTxis Semcveli qmedebis
da zogierTi abstraqtuli safrTxis deliqtis ganzrax ganxor-
cielebisas. ufro metic, TviTimedovnebis dros damnaSave unda
gamoricxavdes konkretuli safrTxis arsebobas da is safrTxe,
romelic damnaSavis warmodgeniT arsebobs, ara konkretuli, ar-
amed abstraqtuli unda iyos. Tu damnaSave konkretuli safrTxis
arsebobis SegnebiT moqmedebs, qmedeba ara TviTimedovnebiT, ar-
amed eventualuri ganzraxviTaa ganxorcielebuli. SeuZlebelia
damnaSave konkretuli safrTxis Semqmnel qmedebas Segnebulad
axorcielebdes da sicocxlis mospobasTan dakavSirebiT Tvi-
TimedovnebiT moqmedebdes, maSasadame, darwmunebuli iyos Sede-
gis Tavidan acilebaSi. aseTi rwmeniT moqmedeba konkretuli
safrTxis arsebobis SegnebiT moqmedebas gamoricxavs. igi ma-
Sinaa SesaZlebeli, roca damnaSavis warmodgeniT abstraqtuli
safrTxe arsebobs. sicocxlisTvis konkretuli safrTxis Seqmnis
SegnebiT moqmedeba da sicocxlis mospobisadmi TviTimedovnebis
formiT damokidebulebis arseboba imdenadaa urTierTgamomricx-
avi, ramdenadac erTdroulad, erTidaigive qmedebiT, erTidaimave
sikeTisTvis rogorc abstraqtuli, ise konkretuli safrTxis
Seqmnis SegnebiT moqmedeba. qmedeba an konkretul safrTxes qmnis
an kidev abstraqtuls. ar SeiZleba erTidaigive qmedeba erT-
sadaimave pirobebSi, erTsadaimave dros abstraqtul safrTxesac
qmnides da konkretulsac.

231
VII. Tavi

mcdeloba SedegiT kvalificirebul


safrTxis deliqtebSi

1. SedegiT kvalificirebuli safrTxis Semqmneli


deliqtebis zogadi mimoxilva

Tanamedrove sisxlis samarTlis mecnierebaSi erT-erT saka-


maTo problemas warmoadgens mcdeloba SedegiT kvalificire-
bul deliqtebSi. danaSaulis mcdeloba ganzraxi moqmedebaa, ker-
Zod, mcdeloba gulisxmobs iseT moqmedebas, romelic uSualodaa
mimarTuli danaSaulebrivi Sedegisken. aRniSnulidan gamomdinare
SeuZlebelia gaufrTxileblobiTi danaSaulis mcdeloba, vinaid-
an gaufrTxileblobis dros ar SeiZleba qmedeba Sedegisken uSua-
lod iyos mimarTuli. ufro metic, sityvebi „uSualod mimarTu-
li~ pirdapir ganzraxvas gulisxmobs da gamoricxavs eventualuri
ganzraxviT danaSaulis mcdelobis SesaZleblobas. SeuZlebelia
qmedeba uSualod mimarTuli iyos im Sedegisken, romlis dadgomac
damnaSaves ar surs. sityvebi „uSualod mimarTuli~ gamoxataven
damnaSavis moqmedebis Sinagan mxares, mis miswrafebas danaSau-
lebrivi Sedegis gamowvevisken. sxvagvarad rom vTqvaT, danaSau-
lis mcdeloba mizniT determinebuli moqmedebaa. swored damnaSa-
vis mizani gvexmareba damTavrebuli danaSaulis (mag. janmrTelo-
bis ganzrax mZime dazianeba, adamianis sicocxlisTvis safrTxis
Seqmna) gamijvnaSi danaSaulis (mag. ganzrax mkvlelobis) mcdelo-
bisagan.
Tuki danaSaulis mcdeloba mxolod pirdapiri ganzraxviT
xorcieldeba, ramdenad SesaZlebelia Tanamdevi SedegiT kvali-
ficirebuli danaSaulis mcdeloba? (namdvili) Tanamdevi SedegiT
kvalificirebuli danaSauli ganzraxva-gaufrTxileblobis kom-
binacias warmoadgens. kerZod, ZiriTadi Semadgenloba ganzraxaa
ganxorcielebuli, xolo makvalificirebeli Sedegi ar aris gan-
zraxviT moculi.
sisxlis samarTlis literaturaSi, garda safrTxis Semqmneli
deliqtebis ZiriTadi Semadgenlobisa, SeiZleba gamoiyos SedegiT
kvalificirebuli Semadgenlobanic. SedegiT kvalificirebulia
safrTxis deliqtebis is Semadgenloba, romelSic Sedegi gvev-
lineba ara rogorc ZiriTadi Semadgenlobis, aramed, rogorc
kvalificiuri Semadgenlobis niSani.
SedegiT kvalificirebuli deliqtebis sam jgufs ganasxvaveben:
pirvel jgufs miekuTvneba is deliqtebi, romlis ZiriTadi Semad-
genloba da makvalificirebeli Sedegic gaufrTxileblobiTaa
ganxorcielebuli (saqarTvelos ssk-is 242-e mux. me-2 nawili),
meores is deliqtebi, romlis ZiriTadi Semadgenlobac da makval-
ificirebeli Sedegic ganzraxaa ganxorcielebuli (ssk-is 131-e
mux. me-4 nawili), xolo mesames miekuTvneba is deliqtebi, romlis
ZiriTadi Semadgenloba ganzrax, xolo makvalificirebeli Sede-

232
gi gaufrTxileblobiTaa ganxorcielebuli (ssk-is 130-e mux. me-2
nawili, ssk-is 133-e mux. me-3 nawili).785
sisxlis samarTlis literaturaSi erTmaneTisgan ganasxvaveben
SedegiT kvalificirebul deliqtebs formaluri da materialuri
gagebiT. formaluri gagebiT SedegiT kvalificirebul deliqtebs
miekuTvneba is Ddeliqtebic, romelTa ZiriTadi Semadgenlobac
ganzraxia da makvalificirebeli Sedegic ganzraxviTaa moculi an
rogorc qmedebis, ise Sedegisadmi arsebobs gaufrTxileblobiTi
damokidebuleba, xolo SedegiT kvalificirebul deliqtebSi ma-
terialuri gagebiT igulisxmeba ganzraxi ZiriTadi deliqtisa da
gaufrTxileblobiT gamowveuli makvalificirebeli Sedegis kom-
binacia.786
SedegiT kvalificirebul aranamdvil safrTxis deliqtTa
Semadgenlobas miekuTvneba saqarTvelos sisxlis samarTlis kod-
eqsis 131-e muxlis me-4 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba,
xolo SedegiT kvalificirebul namdvil safrTxis deliqtTa
Semadgenlobas warmoadgens 130-e muxlis me-2 nawiliT, 133-e mux-
lis me-2 da me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobani.
r. lange SedegiT kvalificirebul deliqts miiCnevs safrTxis
SeqmnisTvis pasuxismgeblobis gamoxatulebad. igi aRniSnavs, rom
SedegiT kvalificirebuli deliqtebis dros mkacri sasjeli ga­
marTlebulia, vinaidan, mZime Sedegi aCvenebs, rom winare moqmede­
bam sxva interesebis xelyofis safrTxec Seqmna.787
SedegiT kvalificirebuli deliqtis dros ZiriTadi Se­
madgenloba, miuxedavad imisa, aris Tu ara igi xelyofis deliqti,
safrTxis Semqmnel deliqtad SeiZleba Sefasdes SedegiT kvali­
ficirebul SemadgenlobaTan mimarTebiT, oRond maSin, roca mak­
valificirebeli Sedegi gulisxmobs sxva samarTlebrivi sikeTis
xelyofas da ara im sikeTis, romlis dacvis mizansac emsaxureba
ZiriTadi Semadgenloba. magaliTad, saqarTvelos ssk-is 117-e mux­
lis pirveli nawiliT dasjadia janmrTelobis ganzrax mZime da-
zianeba, xolo amave muxlis me-2 nawiliT igive qmedeba, Tu mas
gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba mohyva. miuxedavad imisa,
rom janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba xelyofis deliqtia
da janmrTelobis dazianebas gulisxmobs, igive qmedeba safrTx-
is Semqmneli deliqticaa, magram ara janmrTelobisTvis, aramed
sicocxlisTvis. araswori iqneboda ZiriTadi Semadgenloba yve-
la SemTxvevaSi gveRiarebina safrTxis deliqtad kvalificiuri
Se­
madgenlobis mimarT. magaliTad, Tu ZiriTadi SemadgenlobiT
das­jadi iqneboda janmrTelobis naklebad mZime dazianeba, xolo
kvalificiuri SemadgenlobiT janmrTelobis mZime dazianeba.
sainteresoa SedegiT kvalificirebul safrTxis deliqtTa
ganxilva da maTi gamijvna sxva monaTesave deliqtebisgan. mag-
aliTad, ra gansxvavebaa gaufrTxileblobiT sicocxlis mospo-

785
ix. Gössel K., Dogmatische Überlegungen zur Teilnahme am erfolgsqualifizierten Delikt nach §
18 StGB, Lange-FS, Berlin, 1976, S. 222-223, 238-239.
786
ix. Hirsch H., Zur Problematik des erfolgsqualifizierten Delikts, GA 1972, S. 65.
787
ix. Lange R., Der gemeingefaehrliche Rausch, ZStW Bd. 59, S. 574, 583.

233
basa da safrTxis SeqmniT gamowveul sicocxlis mospobas Soris.
aseve, aranakleb mniSvnelovania imis garkveva, aris Tu ara Ses-
aZlebeli mcdeloba SedegiT kvalificirebul deliqtebSi zoga-
dad da maT Soris SedegiT kvalificirebul safrTxis Semqmnel
deliqtebSi.
sanam pasuxi gaecemodes kiTxvas, Tu sad gadis zRvari gaufrTx-
ileblobiT sicocxlis mospobasa da safrTxis SeqmniT gamowveul
sicocxlis mospobas Soris, dasmuli problemis sailustraciod
SegviZlia moviSvelioT Semdegi magaliTi: `a~-s surs `b~-s SeSine-
ba. manqanidan `a~ gaxsnis cecxls `b~-s SeSinebis mizniT da tyvia
moxvdeba `b~-s. `b~-s ara Tu Seeqmneba safrTxe, aramed gardaicv-
leba kidec miyenebuli Wrilobis Sedegad.788 `a~ acnobierebda sa-
kuTari qmedebiT `b~-sTvis safrTxis Seqmnas, magram ar surda `b~-s
sicocxlis mospoba. rogor unda davakvalificiroT qmedeba?
sainteresoa moyvanili kazusis ganxilva germanuli kanonmde-
blobis mixedviT, vinaidan germaniis sisxlis samarTlis kodeq-
sis 221-e paragrafis me-3 nawili dasjadad acxadebs safrTxis
Seqmnas, ramac msxverplis sicocxlis mospoba gamoiwvia. xolo
amave kodeqsis 222-e paragrafiT isjeba gaufrTxileblobiT si-
cocxlis mospoba.
germaneli mecnieri r. rengiri aRniSnavs, rom Tu `b~ ar ga-
darCeboda, veRar miviRebdiT safrTxis Seqmnis ZiriTad Semadgen-
lobas (germanuli ssk-is 221-e paragrafi, pirveli nawili). misi
mosazrebiT, imisaTvis, rom miviRoT SedegiT kvalificirebuli
safrTxis deliqtis Semadgenloba, aucilebelia, rom Sedegi (si-
cocxlis mospoba) gamomdinareobdes safrTxis Semqmneli ZiriTa-
di Semadgenlobis ganxorcielebidan.789 rengiris msjeloba imaze
miuTiTebs, rom igi iTvaliswinebs drois inter­ vals,790 rac imas
niSnavs, rom SedegiT kvalificirebuli safrTxis Semqmneli deli-
qti dasaxelebuli mecnieris TvalsazrisiT, SeiZleba miviRoT im
SemTxvevaSi, Tu ganxorcieldeba jer safrTxis Semqmneli moq-
medeba da mas Semdgom mohyveba konkretuli Sedegi sicocxlis mo-
spobis Tu janmrTelobis dazianebis saxiT. Tuki ganxorcielebul
moqmedebas imTaviTve mohyveba mavne Sedegi, bunebrivia saqme ar
gveqneba arc safrTxis Semqmnel ZiriTad da arc kvalificirebul
SemadgenlobasTan, rameTu, iq, sadac saubaria Sedegze sicocxlis
mospobis an kidev janmrTelobis dazianebis saxiT, SeuZlebelia
gvqondes safrTxis Semqmneli deliqtis ZiriTadi Semadgenloba,
ramdenadac, aseTi Sedegi safrTxis Semqmneli ZiriTadi deliqtis
Semadgenlobis miRma dgas. xolo, rac Seexeba SedegiT kvalifici-
788
analogiuri magaliTi ix. Rengier R, Erfolgsqualifizierte Delikte und verwandte Erschei-
nungsformen, Tübingen, 1986, S. 240.
789
ix. Rengier R, Erfolgsqualifizierte Delikte und verwandte Erscheinungsformen, Tübingen, 1986,
S. 240.
790
drois intervalis mniSvnelobas qmedebis safrTxis Semqmnel deliqtad
kvalifikaciisTvis xazs usvams agreTve m. turava, Tumca ara SedegiT kvalifici-
rebuli, aramed safrTxis ZiriTadi Semadgenlobisa da danaSaulis mcdelobis ur-
TierTmimarTebis gasarkvevad. ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis
mimoxilva, mecxre gamocema, Tb., 2013, gv. 140-141.

234
rebul safrTxis deliqts, marTalia, Sedegi am Semadgenlobis
niSania, magram igi unda mohyves ara imTaviTve qmedebis ganxor-
cielebas, aramed garkveuli drois intervaliT safrTxis Semqm-
neli ZiriTadi deliqtis Sesrulebas. e. i. Sedegis dadgomas win
unda uswrebdes safrTxis Seqmna. analogiuri pozicia gamomdin-
areobs r. rengiris Semdgomi msjelobidanac, rodesac igi xazs
usvams terminologiur sakiTxs da aRniSnavs, rom germaniis sisx-
lis samarTlis kodeqsis 221-e paragrafis me-3 nawilSi saubaria
`safrTxeSi myofi piris~ xelyofaze.791
rodesac vsaubrobT SedegiT kvalificirebul safrTxis deli-
qtis Semadgenlobaze, ar SeiZleba xazi ar gaesvas erT garemoe-
bas. kerZod, imas, rom konkretuli safrTxis deliqtebSi gaumar-
Tlebelia gaufrTxileblobiTi mZime SedegiT kvalificirebuli
Semadgenlobis Seqmna, Tu ZiriTadi Semadgenloba ganzraxia. roca
konkretuli safrTxis deliqts damnaSave ganzrax axorcielebs,
SeuZlebelia igi darwmunebuli iyos, rom qmedebas mavne Sedegi
ar mohyveba da yvelaferi kargad warimarTeba. maSasadame, Tu
konkretuli safrTxis Semqmnel qmedebas sicocxlis mospoba mo-
hyva, damdgari Sedegisadmi (sicocxlis mospoba) damokidebuleba
sul mcire iribi ganzraxviT SeiZleba iyos, xolo gaufrTxile-
bloba gamoricxulia. da Tu damnaSave darwmunebulia qmedebiT
sasikvdilo Sedegis Tavidan acilebaSi, gamodis, rom damnaSave
ara konkretuli, aramed abstraqtuli safrTxis ganzraxviT mo-
qmedebda. gana SemTxveviTia is, rom saqarTvelos ssk-is 127-e
muxli (sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba) SedegiT
kvalificirebul Semadgenlobas ar Seicavs. Tu 127-e muxliT
gaTvaliswinebul qmedebas adamianis sikvdili mohyva, qmedeba yov-
elTvis 108-e an 109-e muxliT (ganzrax mkvleloba) unda dakvali-
ficirdes, xolo 116-e muxliT (gaufrTxileblobiT sicocxlis
mospoba) qmedebis kvalifikacia unda gamoiricxos. aRniSnulis
gaTvaliswinebiT, SeiZleba iTqvas, rom gamarTlebuli ar aris
germanuli ssk-is 221-e paragrafis me-3 nawilSi mZime gaufrTx-
ileblobiTi SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis arsebo-
ba. konkretuli safrTxis deliqtebSi mZime gaufrTxileblobiTi
SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis arseboba maSin Sei-
Zleba gamarTldes, roca ZiriTadi Semadgenlobac gaufrTxile-
blobas gulisxmobs.
saqarTvelos ssk-is 130-e muxlis me-2 nawili pasuxismgeblobas
iTvaliswinebs avadmyofis gansacdelSi mitovebisTvis, rasac sa-
sikvdilo Sedegi mohyveba, xolo 116-e muxliT gaTvaliswinebulia
pasuxismgebloba sicocxlis gaufrTxileblobiT mospobisTvis.
orive Semadgenloba sicocxlis mospobis mimarT gaufrTxile-
blobas gulisxmobs, magram gansxvaveba maT Soris imaSi mdgo-
mareobs, rom 130-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli Semad-
genloba winmswrebi moqmedebis saxiT avadmyofis gansacdelSi mi-

791
ix. Rengier R., Erfolgsqualifizierte Delikte und verwandte Erscheinungsformen, Tübingen, 1986,
S. 241.

235
tovebas gulisxmobs. rac Seexeba 116-e muxliT gaTvaliswinebul
Semadgenlobas, am SemTxvevaSi sicocxlis mospoba sxvadasxva
moqmedebiT SeiZleba iqnes gamowveuli. 130-e muxlis me-2 nawilis
mixedviT adamianis sicocxlis mospobas win dazaralebulis
gansacdelSi mitoveba unda uswrebdes. 130-e muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebul SemadgenlobaSi sicocxlis mospoba gansacdel-
Si mitovebis makvalificirebeli garemoebaa. 116-e muxliT gaT-
valiswinebul SemadgenlobaSi ki dazaralebulis sicocxlis
mospoba ZiriTadi Semadgenlobis damafuZnebeli garemoebaa da
Sedegis gamomwvevi qmedeba gaufrTxileblobiTaa ganxorciele-
buli. 130-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi ki
qmedeba (gansacdelSi mitoveba) ganzraxaa ganxorcielebuli da
gaufrTxileblobiTi damokidebuleba mxolod Sedegis-adamianis
sicocxlis mospobis mimarT arsebobs.
mas Semdeg, rac konkretuli safrTxis deliqtebSi gaufrTx-
ileblobiTi SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis (roca
ZiriTadi Semadgenloba ganzraxvas gulisxmobs) arseboba gaumar-
Tleblad miviCnieT, bunebrivia, Cndeba kiTxva, ramdenad mizanSe-
wonilia aseTi Semadgenlobis arseboba abstraqtuli safrTxis
deliqtebSi? unda iTqvas, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
gaufrTxileblobiTi SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis
arseboba, abstraqtuli safrTxis da gaufrTxileblobis bune-
bidan gamomdinare, problemas ar qmnis, magram aq erTi sakiTxi
SeiZleba iyos sakamaTo. es aris konkretuli safrTxis arseboba.
gansacdelSi mitoveba da avadmyofis gansacdelSi mitoveba ab-
straqtuli safrTxis deliqtia, magram konkretuli safrTxec
arsebobs, rac msxverplis gansacdelSi yofnaSi gamoixateba.
yvela ZiriTad SemadgenlobaSi damnaSaves ganzraxi an gaufrTx-
ileblobiTi damokidebuleba gaaCnia Sedegis mimarT. ZiriTad
SemadgenlobebSi SeuZlebelia, rom damnaSave ganzrax moqmedebdes
da Sedegis mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCndes.
ganzraxvisa da gaufrTxileblobis aseTi kombinacia mxolod Tanam-
devi SedegiT kvalificirebul SemadgenlobebSia SesaZlebeli,792
vinaidan calke aRebuli qmedeba makvalificirebeli Sedegis gar-
eSec dasjadia da ZiriTad Semadgenlobas warmoadgens.
saqarTvelos ssk-is 133-e muxlis me-3 nawiliT isjeba ukanono
aborti, rasac sicocxlis mospoba mohyva, romelic mZime (Tanam-
devi) SedegiT kvalificirebul Semadgenlobas warmoadgens.
am SemTxvevaSi Sedegis mimarT arsebobs gaufrTxileblobiTi
damokidebuleba, xolo qmedeba _ ukanono aborti _ ganzraxia
da igi dasjadia 133-e muxlis pirveli nawilis mixedviT maSinac,
roca qmedebas, garda orsuli qalis muclis moSlisa, araviTari
sxva Sedegi orsuli qalis mimarT ar mohyveba. igive SeiZleba
iTqvas ssk-is 130-e muxliT gaTvaliswinebul Semadgenlobazec.

ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 42; gamyreliZe o.,
792

sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da Tanamonawileobis dasjadobis


safuZveli, Tb., 1989, gv. 106-107; babilaSvili j., satransporto danaSaulis probleme-
bi da sasamarTlo praqtika, Tb., 2004, gv. 151-152.

236
T. wereTlis marTebuli poziciiT, Sedegian anu e. w. material-
ur danaSaulebSi ar SeiZleba qmedebis subieqturi Semadgenlobis
calke dadgena qmedebis mimarT da calke Sedegis mimarT.793 winaaR-
mdeg SemTxvevaSi SeuZlebeli gaxdeboda ganzraxvisa da gaufrTx-
ileblobis gamijvna. qmedeba ganzraxaa Cadenili Tu gaufrTxile-
blobiT, Sedegian deliqtebSi, swored ZiriTadi SemadgenlobiT
gaTvaliswinebuli Sedegisadmi damokidebulebiT ganisazRvreba.
saqarTvelos ssk-is me-9 muxlis Tanaxmad, qmedeba ganzraxvi-
Taa Cadenili, Tu pirs gacnobierebuli hqonda Tavisi qmedebis
marTlwinaaRmdegoba, iTvaliswinebda marTlsawinaaRmdego Sede-
gis dadgomis SesaZleblobas da surda es Sedegi, anda iTval-
iswinebda aseTi Sedegis ganxorcielebis gardauvalobas (pirda-
piri ganzraxva) an kidev ar surda es Sedegi, magram Segnebulad
uSvebda an gulgrilad ekideboda mis dadgomas (arapirdapiri
ganzraxva). rogorc aRniSnuli definiciidan irkveva, imis dasa-
dgenad, danaSauli aris Tu ara ganzrax Cadenili, saTvalavSi
iReben moqmedi piris Sedegisadmi damokidebulebas.
m. turava ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinacias SesaZle-
blad Tvlis ZiriTad SemadgenlobebSic.794 igi ganzraxva-gaufrTx-
ileblobis kombinacias or saxed hyofs: `qmedebis Semadgenlobis
damafuZnebeli da qmedebis Semadgenlobis damamZimebeli ganzrax-
va-gaufrTxileblobis kombinacia~.795 igi aRniSnavs, rom qmedebis
Semadgenlobis damafuZnebelia ganzraxva-gaufrTxileblobis kom-
binacia, roca qmedeba calke aRebuli dasjadi ar aris. xolo ma-
Sin, roca qmedeba, calke aRebuli, dasjadia, ganzraxva-gaufrTx-
ileblobis kombinacia qmedebis Semadgenlobas amZimebs.796
m. turavas Tvalsazrisi ganzraxva-gaufrTxileblobis kom-
binaciaze SeiZleba sakamaTod CaiTvalos. gaufrTxileblobiT
ZiriTad SemadgenlobaSi SeiZleba warmodgenili iyos Segnebuli
da ara ganzraxi qmedeba. ganzraxi qmedeba Sedegian deliqtebSi
gulisxmobs ara mxolod Segnebul qmedebas, aramed Sedegisaken
qmedebis Segnebul warmarTvasac. erTmaneTTan ar unda gavaigivoT
Segnebuli da ganzraxi qmedeba. ganzraxi qmedeba yovelTvis gu-
lisxmobs Segnebul qmedebas, magram Segnebuli qmedeba ar udris
ganzrax qmedebas.797
saqarTvelos ssk-is 276-e muxlis pirveli nawiliT isjeba
transportis moZraobis usafrTxoebis an eqspluataciis wesis
darRveva imis mier vinc satransporto saSualebas marTavs, Tu
man janmrTelobis naklebad mZime dazianeba gamoiwvia. aRniSnuli
danaSauli gaufrTxileblobiT danaSauls warmoadgens, vinaidan
Sedegis mimarT damnaSaves gaufrTxileblobiTi damokidebuleba

793
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 44.
794
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 603.
795
ix. turava m., iqve, gv. 602.
796
ix. turava m., iqve, gv. 603.
797
ix. naWyebia g., danaSauli bralis ori formiT, `samarTlis Jurnali~, 2009, #1,
gv. 29.

237
unda gaaCndes qmedeba ssk-is 276-e muxlis pirveli nawiliT rom
dakvalificirdes. satransporto danaSauli, zogadadac, Tavisi
bunebiT, gaufrTxileblobiTi deliqtia.798 miuxedavad imisa, rom
danaSauli gaufrTxileblobiTaa Cadenili, igi moicavs Segnebul
qmedebasac. kerZod, avtomanqanis marTva Segnebuli qmedebaa, ma-
gram ramdenadac, es Segnebuli qmedeba Sedegisken-janmrTelobis
dazianebisken-Segnebulad ar aris mimarTuli, qmedeba ar iTvleba
ganzrax ganxorcielebulad. ufro metic, transportis moZraobis
usafrTxoebis wesi SeiZleba dairRves Segnebuladac da Seugne-
bladac, magram es garemoeba ver aqcevs saqarTvelos ssk-is 276-e
muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebul Semadgenlobas iseT
Semadgenlobad, sadac warmodgenili iqneba rogorc ganzraxva, ise
gaufrTxileblobac.
jer kidev sabWour sisxlis samarTlis literaturaSi gamoiTq-
va mosazreba, rom moZraobis usafrTxoebis wesebis darRveva gan-
sxvavdeba sxva Semadgenlobebisagan imiT, rom fsiqikuri damokide-
buleba qmedebisa da Sedegisadmi gansxvavebulia da aRniSnul dan-
aSauls gaaCnia rTuli subieqturi mxare, egreT wodebuli bralis
ormagi anu Sereuli forma.799 aRniSnuli debuleba savsebiT samar-
Tlianad iqna gakritikebuli.800 ganzraxvisa da gaufrTxileblobis
kombinacia iq unda veZioT, sadac erTze meti Sedegi dadga.801 gan-
zraxva-gaufrTxileblobis kombinaciisas SeiZleba mxolod erTi
Sedegic gvqondes, magram calke aRebuli qmedeba, damoukidebel,
ZiriTad Semadgenlobas unda qmnides. Tu Cven ganzraxva-gaufrTx-
ileblobis kombinacias SesaZleblad CavTvliT saqarTvelos ssk-
is 276-e muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebul Semadgenlo-
baSi, maSin ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinaciiT ganxor-
cielebulad unda vcnoT TviTimedovnebisa da daudevrobis yvela
is SemTxveva, rodesac moqmedeba Segnebuladaa Cadenili, magram
Sedegisken ar aris Segnebulad warmarTuli. es ki gaufrTxile-
blobis bunebas ewinaaRmdegeba.802

798
ix. babilaSvili j., satransporto danaSaulis problemebi da sasamarTlo
praqtika, Tb., 2004, gv. 156.
799
ix. tyeSeliaZe g., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis, Tb., 1965,
gv. 21; cucqiriZe g., sisxlis samarTlis pasuxismgebloba moZraobis usafrTxoebisa
da transportis eqspluataciis wesebis darRvevisaTvis, Tb., 1971, gv. 135-136.
800
ix. gamyreliZe o., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis, `sabWo-
Ta samarTali~, 1966, #6, gv. 85-86; ugrexeliZe m., Sereuli anu ormagi brali sisxlis
samarTalSi, `macne~, filosofiis, fsiqologiis, ekonomikisa da samarTlis seria, 1971,
#1, gv. 160-161; ugrexeliZe m., bralis Sereuli anu ormagi formis Sesaxeb, `sabWoTa
samarTali~, 1980, #1, gv. 33-34; ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv.
42; kobiaSvili u., ormagi anu Sereuli bralis sakiTxisaTvis, `sabWoTa samarTali~,
1969, #3, gv. 14-15; babilaSvili j., satransporto danaSaulis problemebi da sasa-
marTlo praqtika, Tb., 2004, gv. 152.
801
ix. gamyreliZe o., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis, `sabWoTa
samarTali~, 1966, #6, gv. 86.
802
ix. ugrexeliZe m., Sereuli anu ormagi brali sisxlis samarTalSi, `macne~,
filosofiis, fsiqologiis, ekonomikisa da samarTlis seria, 1971, #1, gv. 160-161; gamy-
reliZe o., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis, `sabWoTa samarTali~,
1966, #6, gv. 85-86.

238
moZraobis usafrTxoebis wesebis darRvevis msgavsad unda
gadawydes saqme maSinac, roca tyeSi cecxlis danTebis Semdeg us-
afrTxoebis wesebis darRvevas tyeSi xanZris gaCena mohyveba. cecx-
lis danTeba, marTalia, Segnebuli qmedebaa, magram igi ar SeiZleba
CaiTvalos ganzrax qmedebad, ramdenadac cecxlis danTeba moxda
ara tyeSi xanZris gaCenis, aramed gaTbobis mizniT. tyeSi cecxlis
danTeba im SemTxvevaSi CaiTvleboda ganzrax qmedebad, Tu moqmedi
piris mizani mimarTuli iqneboda mavne Sedegis (xanZris gaCena da
tyis masivis gadawva) gamowvevisken803 an im SemTxvevaSi, Tu mxolod
qmedeba (tyeSi cecxlis danTeba) iqneboda dasjadi da qmedebis
sisxlissamarTlebrivi dasjadoba ar daukavSirdeboda konkre-
tuli Sedegis dadgomas. Tuki Sedegian deliqtebSi Sedegisadmi
damokidebulebiT ganisazRvreba qmedeba ganzraxaa Cadenili Tu
gaufrTxileblobiT, uSedego SemadgenlobebSi qmedebis subieqtu-
ri Semadgenlobis gansazRvrisas saTvalavSi iReben mxolod imas,
hqonda Tu ara damnaSaves Segnebuli, rom axorcielebda saSiS da
akrZalul qmedebas.

2. SedegiT kvalificirebuli safrTxis


deliqtebis mcdeloba

sainteresoa, SesaZlebelia Tu ara SedegiT kvalificirebuli


safrTxis Semqmneli deliqtis mcdeloba? rogorc viciT, mcd-
eloba SesaZlebelia ganzraxi moqmedebiT, SedegiT kvalificireb-
uli deliqtis drosac saxezea ganzraxi moqmedeba, Tumca, SedegiT
kvalificirebul SemadgenlobaTa mTel rig SemTxvevebSi aRniS-
nuli ganzraxviT ar aris moculi qmedebiT gamowveuli Sedegi.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi erTmaneTisagan ga-
nasxvaveben e. w. SedegiT kvalificirebul mcdelobas (der erfolg-
squalifizierte Versuch) da SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis
mcdelobas (der Versuch einer Erfolgsqualifikation).804
SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis mcdeloba (der Versuch
einer Erfolgsqualifikation) saxezea, rodesac ZiriTad (ganzrax ganxor-
cielebul an mcdelobis stadiaze Sewyvetil) deliqtTan erTad
damnaSavis ganzraxviT iyo moculi mZime Sedegic, romelic ar
ganxorcielda.805 SedegiT kvalificirebul mTel rig Semadgen-

803
analogiuri magaliTi ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II
tomi, Tb., 2007, gv. 45.
804
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 437-439; Baumann/Weber/Mitsch, Straf-
recht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Biefeld, 2003, S. 612, Rn. 41, 42; Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart,
2012, S. 305, Rn. 686; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg,
2010, S. 231-232, Rn. 617.
805
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Biefeld, 2003, S. 612, Rn. 42;
Heinrich B., Strafrecht, AT I, 2. Aufl., Stuttgart, 2010, S. 288, Rn. 688; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die
Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 231-232, Rn. 617.

239
lobebSi806 Sedegis mimarT gaufrTxilebloba sakmarisia, magram
es ar exeba SedegiT kvalificirebul yvela Semadgenlobas da
zogierT SemTxvevaSi Sedegis mimarT ganzraxi damokidebuleba
unda arsebobdes. SedegiT kvalificirebuli ganzraxi (am SemTx-
vevaSi vgulisxmobT ganzraxvis arsebobas ara mxolod qmedebis,
aramed Sedegis mimarTac) danaSaulis Semadgenlobis magaliTs
warmoadgens ssk-is 131-e muxlis me-4 nawilis `a~ qvepunqtiT gaT-
valiswinebuli Semadgenloba, romelic iTvaliswinebs pasuxismge-
blobas Sidsis SeyrisTvis ori an meti piris mimarT, xolo, Tu
adgili aqvs erTi adamianis mimarT Sidsis Seyras, igi isjeba amave
muxlis me-2 nawiliT.807 ssk-is 131-e muxlis rogorc me-2, ise me-4
punqtiT gaTvaliswinebuli Semadgenloba Sedegis mimarT ganzrax-
vas gulisxmobs.
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi SedegiT kvali-
ficirebuli Semadgenlobis mcdelobis or SemTxvevas gamohyofen:
1. rodesac ganxorcielebulia ganzraxi ZiriTadi Semadgen-
loba da ar dadga is Sedegi, romelic makvalificirebel Semad-
genlobas hqmnis da riskenac mimarTuli iyo damnaSavis ganz-
raxva. magaliTad, damnaSaves undoda, rom SidsiT dainficire-
buliyo ori an meti adamiani, Tumca misma qmedebam gamoiwvia mx-
olod erTi adamianis dainficireba, xolo sxvebi dainficirebas
gadaurCnen. saqarTvelos ssk-is 131-e muxlis me-2 nawiliT aris
gaTvaliswinebuli pasuxismgebloba adamianis SidsiT dainfici-
rebisTvis. xolo, me-4 nawilis `a~ punqtiT isjeba ori an meti
adamianis SidsiT dainficireba 808. rogor unda dakvalificirdes
qmedeba, rodesac saxezea ZiriTadi Semadgenloba _ erTi ada-
mianis SidsiT ganzrax dainficireba, xolo makvalificirebeli
Semadgenloba ar aris ganxorcielebuli? qmedeba unda dakvali-
ficirdes ssk-is 131-e muxlis me-2 nawiliT da me-4 nawilis mcd-
elobiT, Tu mxolod 131-e muxlis me-4 nawilis mcdelobisTvis?
albaT ufro marTebuli iqneba Tu qmedebas davakvalificirebT
mxolod ssk-is 131-e muxlis me-4 nawiliT gaTvaliswinebuli
Semadgenlobis mcdelobiT, vinaidan damnaSavis ganzraxviT moc-
uli iyo ori an meti adamianis SidsiT dainficireba. 809 Tu qmede-

806
magaliTad, saqarTvelos ssk-is 133-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli
Semadgenloba: ukanono aborti, ramac sicocxlis mospoba gamoiwvia.
807
saqarTvelos ssk-is 131-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli Semad-
genloba ZiriTad Semadgenlobad unda CaiTvalos, miuxedavad imisa, rom ZiriTadi
Semadgenloba, umetesad Sesabamisi muxlis pirveli nawiliTaa gaTvaliswinebuli,
ramdenadac, 131-e muxliT isjeba Sidsis Seyra da amave muxlis me-2 nawiliT swored
Sidsis SeyrisTvisaa sasjeli gaTvaliswinebuli, maSin, roca pirveli nawiliT is-
jeba Sidsis Seyris safrTxis Seqmna. e. i. 131-e muxlis 1-li da me-2 nawilebiT gaTva-
liswinebuli Semadgenlobani 2 damoukidebel ZiriTad Semadgenlobas warmoadgens,
xolo me-3 da me-4 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobani kvalificirebul
Semadgenlobebs.
808
ssk-is 131-e muxlis me-4 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba Sede-
gis mimarT gulisxmobs rogorc ganzrax, ise gaufrTxileblobiT damokidebulebas,
Tumca Cven am SemTxvevaSi Sedegisadmi ganzraxi damokidebuleba gvainteresebs.
809
sakiTxi analogiurad wydeba sasamarTlo praqtikaSic. sakiTxis aseTi ga-
dawyveta pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebebSi Cadenili mkvlelobis (mkv-

240
bas davakvalificirebT danaSaulTa erTobliobiT, kerZod, 131-e
muxlis me-2 nawiliT da amave muxlis me-4 nawilis mcdelobiT,
saqme gveqneba araswor kvalifikaciasTan.
iuridiul literaturaSi gamoTqmulia sawinaaRmdego mosaz-
rebac. magaliTad, m. lekveiSvili miiCnevs, rom, maSin, roca
aranamdvili SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis ganx-
orcielebis (mag. ori an meti adamianis ganzrax mkvlelobis)
mcdelobas mohyveba mxolod ZiriTadi SemadgenlobiT gaTval-
iswinebuli Sedegi (erTi adamianis sikvdili), qmedeba unda da-
kvalificirdes danaSaulTa erTobliobiT (kerZod, ganzrax mkv-
leloba da ori an meti adamianis mkvlelobis mcdeloba-ssk-is
108-e, me-19, 109-e mux.). 810
2. SedegiT kvalificirebuli danaSaulis mcdelobad miiCneven
aseve im SemTxvevas, rodesac makvalificirebeli Sedegisken mimar-
Tul damnaSavis ganzrax moqmedebas ar mohyveba ara Tu makvali-
ficirebeli, aramed is Sedegic, romelic ZiriTadi Semadgenlo-
bis aucilebeli niSania. magaliTad, zemoT moyvanili magaliTis
mixedviT, ori an meti adamianis SidsiT dainficirebisken mimar-
Tul qmedebas ar mohyveba arcerTis dainficireba. am SemTxveva-
Sic qmedeba saqarTvelos ssk-is 131-e muxlis me-4 nawiliT gaT-
valiswinebuli Semadgenlobis mcdelobisTvis unda daisajos, ma-
gram zemoT moyvanili SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis
mcdelobis SemTxvevisgan gansxvavebiT, mosamarTlem am ukanasknel
SemTxvevaSi damnaSaves kodeqsiT gaTvaliswinebuli sanqciis far-
glebSi ufro msubuqi sasjeli unda dauniSnos, vinaidan saxeze ar
aris ara Tu makvalificirebeli, aramed ZiriTadi Semadgenlobis
damafuZnebeli Sedegic.
SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis mcdelobis am
meore SemTxvevis dasjadobas zogierTi germaneli mecnieri
ZiriTadi Semadgenlobis mcdelobis dasjadobis SesaZleblobas
ukavSirebs,811 rac ar unda iyos sakiTxisadmi marTebuli midgoma,
vinaidan, Tu Cven qmedebas ganvixilavT rogorc SedegiT kvali-
ficirebuli Semadgenlobis mcdelobas da ara rogorc ZiriTadi
Semadgenlobis mcdelobas, qmedebis dasjadobis ganmsazRvrel
faqtors ar unda warmoadgendes is momenti, aris Tu ara ZiriTadi
Semadgenlobis mcdeloba dasjadi, ramdenadac, SedegiT kvali-
ficirebuli Semadgenloba socialuri saSiSroebis xarisxiT yov-
elTvis aRemateba ZiriTadi SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli
qmedebis saSiSroebas da, rogorc wesi, SedegiT kvalificirebuli
Semadgenlobis ganxorcielebisTvis ufro mkacri sasjelicaa gaT-
valiswinebuli. maSasadame, SedegiT kvalificirebuli Semadgen-
lobis mcdelobis dasjadobis sakiTxi ZiriTadi Semadgenlobis

leloba ori an meti pirisa) magaliTze ix. susg, 2004, #2, gv. 217-219; 2004, #4, gv. 870-873;
2004, #5, gv. 1070-1073.
810
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 45.
811
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232,
Rn. 617.

241
mcdelobis dasjadobisgan damoukideblad unda gadawydes.
zemoT moyvanil magaliTSi makvalificirebeli Semadgenlobis
mcdeloba imitom aris SesaZlebeli maSin, roca ZiriTadi Sedegi
ar aris srulad ganxorcielebuli, rom makvalificirebeli Sede-
gi damnaSavis ganzraxviTaa moculi da ZiriTad da makvalifici-
rebel Semadgenlobas Soris gansxvaveba msxverplis raodenoba-
Sia. kvalificiuri Semadgenlobis mcdeloba SeuZlebeli iqne-
boda, Tuki makvalificirebeli Sedegis mimarT kanonmdeblis mier
gaufrTxileblobiTi damokidebuleba iqneboda nagulisxmevi (mag.
SedegiT kvalificirebul namdvil deliqtebSi).

3. `SedegiT kvalificirebuli mcdeloba~


safrTxis Semqmnel deliqtebSi

germanul iuridiul literaturaSi SedegiT kvalificirebu-


li Semadgenlobis mcdelobisagan gansxvavebiT, `SedegiT kval-
ificirebul mcdelobas~ (der erfolgsqualifizierte Versuch) ganmartaven
rogorc iseT SemTxvevas, rodesac ZiriTadi Semadgenlobis ganx-
orcielebis mcdelobas gaufrTxileblobiT mohyveba mZime Sedegi,
romlis gaTvaliswinebac damnaSaves SeeZlo.812 SedegiT kvalifici-
rebuli Semadgenlobis mcdeloba da e.w. SedegiT kvalificirebul
mcdelobas erTmaneTisagan ganasxvaveben rogorc makvalifici-
rebeli Sedegisadmi damokidebulebiT, ise imiTac, rom SedegiT
kvalificirebuli Semadgenlobis mcdelobisas ar aris damdgari
makvalificirebeli Sedegi, xolo `SedegiT kvalificirebuli mcd-
elobis~ dros, piriqiT, ZiriTadi Semadgenloba ar aris srulad
ganxorcielebuli, magram makvalificirebeli Sedegi saxezea. mag-
aliTad, ukanono abortis mcdeloba, rasac Sedegad orsuli qa-
lis sikvdili mohyva.
imis gasarkvevad, aris Tu ara `SedegiT kvalificirebuli
mcdeloba~ safrTxis deliqtebSi SesaZlebeli, aucilebelia pa-
suxi gaeces kiTxvas: aris Tu ara zogadad SesaZlebeli mcdelo-
ba Tanamdevi SedegiT kvalificirebul SemadgenlobebSi da Tu
es SesaZlebelia, ramdenad SeiZleba igi safrTxis deliqtebze
gavrceldes. dasmuli sakiTxis gadasaWrelad, saWiroa imis dad-
gena, Tu ramdenad aris araTu SedegiT kvalificirebuli, aramed
safrTxis ZiriTadi deliqtebis mcdeloba SesaZlebeli, vinaidan
SedegiT kvalificirebuli mcdelobis dasjadobis aucilebel
pirobad is mecnierebi, romlebic e.w. `SedegiT kvalificirebuli
mcdelobis~ dasjadobas uWeren mxars, ZiriTadi Semadgenlobis
mcdelobis dasjadobas miiCneven.
germanul iuridiul literaturaSi aRniSnaven, rom `Sede-

ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 612, Rn. 41;
812

Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 305, Rn. 692; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straf-
tat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232, Rn. 617.

242
giT kvalificirebuli mcdelobisTvis~ pasuxismgebloba unda
gamoiricxos, Tu ZiriTadi Semadgenlobis mcdelobisTvisac ar
aris dawesebuli pasuxismgebloba, vinaidan, winaaRmdeg SemTx-
vevaSi makvalificirebeli Sedegi SeiZenda ara pasuxismgeblobis
damamZimebeli, aramed dasjadobis damafuZnebeli garemoebis
mniSvnelobas, rac sakanonmdeblo definiciis sawinaaRmdego
iqneboda. 813
Ggermanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT (§ 12), qar-
Tuli sisxlis samarTlis kodeqsisgan gansxvavebiT, mcdelobis
dasjadobaze arsebobs diferencirebuli midgoma. germanuli sisx-
lis samarTlis kodeqsi, erTmaneTisagan ganasxvavebs sisxlissa-
marTaldarRvevis or saxes: danaSauls (Verbrechen) da gadacdomas
(Vergehen). danaSaulad miiCneva is marTlsawinaaRmdego qmedeba,
romlisTvisac gaTvaliswinebulia Tavisuflebis aRkveTa minimum
erTi wliT mainc. xolo, gadacdomaa is marTlsawinaaRmdego qmede-
ba, romelic isjeba Tavisuflebis aRkveTiT erT welze naklebi
vadiT an jarimiT. Tu marTlsawinaaRmdego qmedebisTvis sasjelis
saxiT gaTvaliswinebuli Tavisuflebis aRkveTis vadis minimumi
erT welze dablaa, qmedeba gadacdomad miiCneva da ara danaSau-
lad. marTalia, danaSaulisTvis minimum erTi wliT Tavisuflebis
aRkveTa unda iyos gaTvaliswinebuli, magram es ar gulisxmobs imas,
rom gadacdomisTvis sasjelis maqsimumi Tavisuflebis erTi wliT
aRkveTas ar unda aRematebodes. gadacdomisTvis SeiZleba Tavisu-
flebis aRkveTa erT welze meti vadiTac iyos gaTvaliswinebuli,
magram Sesabamisi qmedeba mainc gadacdomad iTvleba, vinaidan ga-
dacdomisTvis gaTvaliswinebuli Tavisuflebis aRkveTis minimumi
erT welze dablaa. maSasadame, gadacdomasa da danaSauls Soris
zRvari gadis ara sasjelis maqsimumze, aramed minimumze. danaSau-
lis mcdeloba yovelTvis dasjadia, xolo gadacdomis mcdelobis
dasjadobaze sagangebod unda iyos miTiTebuli Sesabamis muxlSi.
Tu germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis konkretul muxlSi ar
aris aRniSnuli saTanado gadacdomis mcdelobis dasjadobaze, es
imas niSnavs, rom dasjadia am gadacdomis srulad ganxorcieleba
da ara mcdeloba.
germaniis ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawiliT isjeba si-
cocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi sxva adamianis Cayeneba (gadac-
doma), xolo amave muxlis me-3 nawiliT dasjadia igive qmedeba
Tu mas Sedegad mohyva msxverplis sikvdili. germaniis ssk-is 221-e
paragrafis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba SedegiT
kvalificirebul Semadgenlobas warmoadgens, magram aRniSnul
SemadgenlobasTan mimarTebiT `SedegiT kvalificirebuli mcdelo-
bis~ dasjadobis SesaZleblobas gamoricxaven, vinaidan dasjadi
ar aris 221-e paragrafiT gaTvaliswinebuli ZiriTadi Semadgenlo-

ix. Kühl K., Der Versuch des Erfolgsqualifizierten Delikts, Gössel-FS, Heidelberg, 2002, S. 205;
813

Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 439.

243
bis mcdeloba.814 k. roqsini msgavs SemTxvevebSi qmedebis im muxliT
kvalifikacias uWers mxars, romelSic gaufrTxileblobiTi dana-
Saulis damoukidebeli Semadgenlobaa gaTvaliswinebuli. magali-
Tad, germanuli ssk-is 222-e paragrafi, romelic pasuxismgeblobas
awesebs sicocxlis gaufrTxileblobiT mospobisTvis.815
rogorc cnobilia, saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmde-
blobiT isjeba ara mxolod damTavrebuli danaSauli, aramed
danaSaulis momzadeba da mcdelobac. magram, sainteresoa, aris
ki SesaZlebeli safrTxis deliqtebis mcdeloba? safrTxis Semqm-
neli deliqtebi xom mcdelobis msgavs stadiazea damTavrebuli
da ramdenad aris aqedan gamomdinare am deliqtebis momzadebasa
da mcdelobaze saubari safuZvliani?
kiTxvaze, aris Tu ara safrTxis deliqtebis momzadeba da
mcdeloba SesaZlebeli, T. wereTeli pasuxobs, rom safrTxis
deliqtebis mcdeloba SesaZlebelia, magram igi imdenad mcire
saSiSroebas Seicavs, rom misi dasjadoba gaumarTlebeli iqne-
boda. misi azriT safrTxis deliqtebis mcdelobis dasjadoba
imitom aris gaumarTlebeli, rom winaaRmdeg SemTxvevaSi damna-
Saves waerTmeoda danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis Ses-
aZlebloba. 816
T. wereTlis mosazreba safrTxis deliqtebis mcdelobis das-
jadobaze uaris TqmasTan dakavSirebiT ar SeiZleba gaziarebuli
iqnes, vinaidan zogadad danaSaulze xelis aReba daumTavrebeli
danaSaulis stadiaze xorcieldeba da am motiviT maSin uari unda
gveTqva daumTavrebeli danaSaulis dasjadobazec.
safrTxis deliqtebis da, maT Soris, im safrTxis deliqtebis
mcdelobac SeiZleba, romlebic abstraqtuli safrTxis deli-
qtebs, Sesabamisad, e. w. formalur anu SedeggareSe danaSaulebs
miekuTvnebian. SesaZlebelia iseTi safrTxis Semqmneli deliqtis
mcdeloba, rogoricaa ukanono aborti (ssk-is 133-e mux.). german-
uli sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebul mTel rig
SemadgenlobebSi817 pirdapir aris miTiTebuli zogierTi safrTxis
deliqtis (rogorc gadacdomis) mcdelobis dasjadobaze.818 mTa-
vari is ki ar aris, qmedeba abstraqtuli safrTxis deliqtia Tu
konkretuli, aramed mTavaria dasjadi qmedebis buneba da qmedebis
Semadgenlobis sakanonmdeblo aRweriloba.
safrTxis Semqmnel deliqtTa mcdeloba maSin aris SesaZlebeli,
roca damnaSaves ara mxolod qmedebis ganxorcieleba, aramed sx-

814
ix. Jähnke B., LK, 11. Aufl., 2005, S. 28-29; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S.
439; Rengier R., Erfolgsqualifizierte Delikte und verwandte Erscheinungsformen, Tübingen, 1986, S. 245.
815
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 439.
816
ix. wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisx-
lis samarTalSi, Tb., 2006, gv. 219-220; misive, sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi,
Tb., 2010, gv. 231.
817
311-e (2), 312-e (2), 315-e (2), 316-e b (2), 317-e (2), 324-e (2), 325-e (1), 326-e (4) paragrafebi.
818
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 118; ix. aseve:
Zaczyk R., Das Unrecht der versuchten Tat, Berlin, 1989, S. 322-325; Fischer T., Strafgesetzbuch und Neben-
gesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 2175, 2176, 2186, 2234, 2277, 2285, 2298.

244
visTvis safrTxis Seqmnac surs.819 safrTxis Semqmneli deliqtebis
mcdeloba gulisxmobs samarTliT daculi sikeTisTvis safrTxis
Seqmnis ganzraxvas. e. hornis TvalsazrisiT, safrTxis Seqmnis gan-
zraxva, inteleqtualuri mxriv, gulisxmobs samarTlebrivi sik-
eTis xelyofis safrTxis Seqmnis SesaZleblobis warmodgenas, rac
amavdroulad niSnavs xelyofis ganxorcielebis SesaZleblobis
warmodgenas. damnaSavis mier imis warmodgena, rom xelyofa Ses-
aZlebelia, sakmaris inteleqtualur pirobas warmoadgens ro-
gorc safrTxis Seqmnis ganzraxvisTvisTvis, ise xelyofis even-
tualuri ganzraxvisTvis.820 marTalia, samarTlebrivi sikeTisTvis
safrTxis Seqmnis da misi xelyofis ganzraxvis inteleqtualuri
mxare SeiZleba emTxveodes erTmaneTs, magram, ganzraxva (pirda-
piri) gulisxmobs nebelobiT elementsac da safrTxis Seqmnis da
samarTlebrivi sikeTis xelyofis ganzraxva nebelobiT sferoSi
(survili) gansxvavdeba erTmaneTisagan. safrTxis Seqmnis survili
ar gulisxmobs samarTlebrivi sikeTis xelyofis survils. wi-
naaRmdeg SemTxvevaSi SeuZlebeli gaxdeboda safrTxis Seqmnis da
danaSaulis mcdelobis gamijvna.821 aRniSnul safrTxes Seicavs
aseve eventualuri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblad miCneva.
magaliTad, saqarTvelos ssk-is 109-e muxlis pirveli nawilis `g~
punqtiT isjeba ganzrax mkvleloba iseTi saSualebiT, romelic
ganzrax uqmnis safrTxes sxvaTa sicocxles da janmrTelobas.
Tu adamiani ganaxorcielebda ganzrax mkvlelobis mcdelobas is-
eTi saSualebiT, romelic ganzrax uqmnis safrTxes sxva adamianis
sicocxles, gveqneboda meore adamianis mkvlelobis mcdelobac
eventualuri ganzraxviT mcdelobis SesaZleblad miCnevis SemTx-
vevaSi. rodesac borotmoqmedi ganaxorcielebs `a~-s mkvlelobis
mcdelobas iseTi saSualebiT, romelic ganzrax uqmnis safrTxes
sxvaTa sicocxles, mas yovelTvis aqvs warmodgenili sxva ada-
mianTa sicocxlis xelyofis SesaZlebloba, magram ramdenadac
ar gaaCnia sxvaTa sicocxlis mospobis survili, qmedeba kvali-
ficirdeba rogorc erTi da ara rogorc ori an meti adamianis
mkvlelobis mcdeloba.
marTalia, mcdeloba SesaZlebelia safrTxis deliqtebSi, ma-
gram es ar niSnavs imas, rom SesaZlebelia yvela safrTxis deli-
qtis mcdeloba. magaliTad, mcdeloba SeuZlebelia iseT safrTxis
deliqtSi, rogoricaa gansacdelSi mitoveba (ssk-is 128-e muxli),
dauxmarebloba (ssk-is 129-e mux.). da avadmyofis gansacdelSi
mitoveba (ssk-is 130-e mux.)822 manam, sanam adamiani ar aRmoCnde-

819
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 119.
820
ix. Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973, S. 204-205.
821
samarTlebrivi sikeTis xelyofis mcdelobisa da samarTlebrivi sikeTisT-
vis safrTxis Seqmnis gamijvna SeuZlebelia e. w. warmosaxvis anu Semecnebis Teori-
is mixedviT. aRniSnul Teoriaze ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili,
danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 293.
822
ix. gamyreliZe o., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komenta-
ri, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 213; mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis
samarTali, zogadi nawili, danaSaulis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv.
61-62.

245
ba gansacdelSi, araviTari stadia danaSaulis ganxorcielebis
dawyebisa Tu ganviTarebisa ar SeiZleba arsebobdes, xolo mas
Semdeg, roca adamiani aRmoCndeba gansacdelSi da Sesabamisad,
warmoiSoba gansacdelSi myofi adamianisaTvis daxmarebis aRmoCe-
nis valdebuleba, Tu ar Sesrulda es valdebuleba, danaSauli
damTavrebulad iTvleba.823 es SeiZleba iTqvas yvela im deliqtze,
romlebsac wminda umoqmedobis deliqtebs uwodeben da romelTa
Semadgenlobis niSans Sedegi ar warmoadgens.824
T. wereTeli gamoricxavs wminda umoqmedobis deliqtebis mcd-
elobis SesaZleblobas, maSin, roca momzadebas aseT deliqtebSi
SesaZleblad miiCnevs.825 wminda umoqmedobis deliqtebSi mxolod
uvargisi mcdelobaa SesaZlebeli.826 magaliTad, `a~-s hgonia, rom
sacurao baliSze wevs misi Svili da fiqrobs, rom is SeiZleba
daixrCos, Tumca igi arafers ar akeTebs Svilis gadasarCenad.
mogvianebiT gairkva, rom `a~ Secda da sacurao baliSze ar imyofe-
boda misi Svili. aseT dros saqme gvaqvs gansacdelSi mitovebis
uvargis mcdelobasTan, vinaidan sacurao baliSze ar aRmoCnda `a~,
aramed saTamaSo Tojina.827
q. mWedliSvili-hedrixi aRniSnavs, rom formalur danaSauleb-
Si mxolod danaSaulis daumTavrebeli mcdelobaa SesaZlebeli,828
vinaidan kanonmdebeli formalur danaSaulebSi danaSaulis das-
rulebul qmedebad acxadebs imas, rac danaSaulis damTavrebul
mcdelobas SeiZleba warmoadgendes.
iuridiul literaturaSi gamoiTqva gansxvavebuli Sexedule-
bac da iTqva, rom danaSaulis damTavrebuli mcdeloba ara mx-

823
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 429; wereTeli T., sisxlis sa-
marTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 497.
824
klaus roqsinis poziciiT, wminda umoqmedobis deliqtebSi SeiZleba gamoi-
yos iseTi Semadgenlobanic, romlebSic mcdelobis ganxorcieleba SesaZlebelia,
Tumca, igi aseve aRniSnavs, rom wminda umoqmedobis deliqtebSi mcdeloba umetes-
wilad SeuZlebelia. ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 428-429. roqsinis
msjeloba ar aris am SemTxvevaSi gasaziarebeli, vinaidan, mas wminda umoqmedobis
magaliTad mohyavs ukanono ganaCenis gamotanis SemTxveva (§ 339). ukanono ganaCenis
gamotana ar SeiZleba wminda umoqmedobis deliqtebs mivakuTvnoT. piriqiT, igi mo-
qmedebiT Casadeni deliqtia. is, rom mosamarTle kanonis moTxovnas ar emorCileba,
sruliad ar miuTiTebs umoqmedobaze. am logikiT, yvela danaSauli unda CaiTva-
los umoqmedobis deliqtad, ramdenadac danaSaulis Cadenas yovelTvis win usw-
rebs akrZalva, samarTlebrivi moTxovna, rasac ar iTvaliswinebs damnaSave da ar
asrulebs mas.
825
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 497.
826
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, S. 206; Jescheck H-H., Weigend T.,
Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 637; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 429,
Rn. 293; Maurach R., Gössel K., Zipf H., Strafrecht, AT, Band 2, Heidelberg, 1989, S. 33, Rn. 99. uvargisi
mcdelobac isjeba, Tumca mcdelobisgan gansxvavebiT uvargisi mcdelobis dros
mosamarTlem ufro msubuqi sasjeli unda gamoiyenos. ix. gamyreliZe o., saqarTve-
los sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, meore gamocema, Tb., 2008, gv. 169; turava
m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb., 2013, gv. 314.
827
uvargisi mcdelobis msgavs SemTxvevaSi gaumarTlebelia adamianis dasja,
vinaidan moyvanil magaliTSi umoqmedobas ar Seuqmnia is safrTxe, romelic SesaZ-
lebels gaxdida umoqmedobis dasjadobas.
828
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 92.

246
olod Sedegian, aramed e.w. formalur SemadgenlobebSic aris Ses-
aZlebeli. aRniSnuli debulebis sailustraciod moyvanili iqna
Semdegi magaliTi: `magaliTad `a~ dahpirda `b~-s, rom mis mier
mocemul qrTams miutanda Tanamdebobis pirs, magram `a~-m qrTamis
saxiT misacemi Tanxa miiTvisa~.829 Tu Cven gaviziarebT SemoTavaze-
bul winadadebas, mogviwevs qmedebis kvalifikacia saqarTvelos
ssk-is me-19 da 339-e muxlebiT (qrTamis micemis mcdeloba), rac
araswori iqneba. saqarTvelos moqmedi ssk-is mixedviT `b~-s qmede-
ba aseT SemTxvevaSi unda dakvalificirdes 3391-e muxlis pirveli
nawiliT (zegavleniT vaWroba), rogorc damTavrebuli danaSauli,
xolo `a~-s qmedeba amave muxlis me-2 nawiliT. qmedebis kvali-
fikaciisTvis ara aqvs mniSvneloba imas, Suamavalma (zegavleniT
movaWrem) gadasca Tu ara Tanxa moxeles an masTan gaTanabrebul
pirs an gamoiwvia Tu ara ganxorcielebulma qmedebam im pirisTvis
sasurveli Sedegi, vinc Tanxa gadasca zegavleniT movaWres (Sua-
mavals).
mas Semdeg, rodesac gavarkvieT safrTxis deliqtebSi mcd-
elobis SesaZleblobis sakiTxi, SegviZlia ganvixiloT safrTxis
deliqtebSi `SedegiT kvalificirebuli mcdelobis~ sakiTxi anu
is SemTxveva, rodesac safrTxis deliqtis ZiriTadi Semadgenlo-
bis mcdelobas gaufrTxileblobiT mZime Sedegi mohyveba. magram,
vidre uSualod safrTxis deliqtebSi e. w. SedegiT kvalificire-
buli mcdelobis sakiTxs ganvixilavdeT, mizanSewonilia mokleT
SevexoT e. w. SedegiT kvalificirebuli mcdelobis sakiTxs zoga-
dad.
germaniis sisxlis samarTlis kodeqsis me-11 paragrafis me-2
nawilis Tanaxmad, ganzrax moqmedebs is, vinc ssk-iT gaTval-
iswinebul qmedebis Semadgenlobas ganaxorcielebs, romelic
qmedebasTan dakavSirebiT ganzraxvas gulisxmobs, xolo, Sede-
gis mimarT gaufrTxileblobac sakmarisia. maSasadame, aRniS-
nuli normis Tanaxmad, rogorc germaneli mecnierebi aRniS-
naven, SedegiT kvalificirebuli deliqtic, miuxedavad Sedegis
mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebulebisa, ganzraxi dana-
Saulia da Sesabamisad, `SedegiT kvalificirebuli mcdelobac~
SesaZlebelia. 830
germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis me-11 paragrafis analo-
giur normas Seicavs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsic,
romlis me-11 muxlis831 pirveli nawilis mixedviT, `Tu sisxlis
samarTlis kanoni iTvaliswinebs sasjelis gadidebas im Tanamdevi
Sedegis dadgomis gamo, romelsac ar moicavda damnaSavis ganz-
raxva, maSin aseTi gadideba SesaZlebelia mxolod im SemTxvevaSi,

ix. dvaliZe i., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.) sisxlis samarTlis zoga-
829

di nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 165.


830
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 126, Rn. 72, 73.
831
aRniSnuli norma pirvelad saqarTvelos 1960 wlis sisxls samarTlis ko-
deqsSi iqna Semotanili. ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeq-
sis ganmarteba, me-2 gamocema, Tb., 2008, gv. 124.

247
rodesac pirma es Sedegi gaufrTxileblobiT ganaxorciela. aseTi
danaSauli ganzrax danaSaulad CaiTvleba.~ rogor unda gavigoT
sityvebi `aseTi danaSauli ganzrax danaSaulad CaiTvleba~? `aseT
danaSaulSi~ igulisxmeba mTlianad SedegiT kvalificirebuli
Semadgenloba Tu mxolod ZiriTadi Semadgenloba?
m. turavas SexedulebiT, saqarTvelos ssk-is me-11 muxlidan
gamomdinare SedegiT kvalificirebuli danaSauli ganzraxi dana-
Saulia, miuxedavad imisa, rom mxolod qmedebaa ganzraxi, xolo
Sedegis mimarT arsebobs gaufrTxileblobiTi damokidebuleba. m.
turavas poziciiT, ssk-is me-11 muxliT kanonmdebelma Seqmna Tanam-
devi SedegiT kvalificirebuli deliqtis da ara marto ZiriTadi
ganzraxi qmedebis mcdelobis dasjadobis SesaZlebloba.832
g. naWyebias TvalsazrisiT, `bralis ori formis 833 dros Ca-
denili qmedeba dakvalificirdeba ara rogorc ganzraxi da
gaufrTxilebeli danaSauli, aramed igi sabolood ganekuTvne-
ba ganzraxi danaSaulis kategorias, xolo gaufrTxileblobiT
gamowveuli ufro mZime Sedegi sasjelis daniSvnis dros miiRe-
ba mxedvelobaSi~. 834 g. naWyebia , rogorc moyvanili debulebidan
irkveva, SedegiT kvalificirebul Semadgenlobas ganzrax deli-
qtad miiCnevs. magram, ibadeba kiTxva: rogor SeiZleba ganzrax
ganxorcielebulad CaiTvalos danaSauli, roca damdgari Sede-
gis mimarT damnaSaves gaaCnia ara ganzraxi, aramed gaufrTxile-
blobiTi damokidebuleba? rogor SeiZleba ganzraxi deliqti
miviRoT, Tuki ganzraxviT ar aris moculi qmedebiT gamowveuli
Sedegi? roca SedegiT kvalificirebuli materialuri deliqti
(ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinacia) aris ganxorciele-
buli damnaSaves ganzraxi damokidebuleba gaaCnia mxolod im
Sedegisadmi, romelic ZiriTad Semadgenlobas afuZnebs. Sesa-
bamisad, ganzrax danaSaulad unda CaiTvalos ara (gaufrTxile-
blobiT gamowveuli) SedegiT kvalificirebuli deliqti, aramed

832
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 605.
833
ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinaciiT ganxorcielebul SedegiT kva-
lificirebul Semadgenlobas `rTuli,Sereuli bralis~ an kidev „bralis ori for-
miT“ ganxorcielebuli danaSaulis gamoxatulebad miiCnevdnen (ix. ugrexeliZe m.,
Sereuli anu ormagi brali sisxlis samarTalSi, `macne~, filosofiis, fsiqologiis,
ekonomikisa da samarTlis seria, 1971, #1, gv. 59-174; ugrexeliZe m., brali safrTxis
deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 41.). aRniSnul debulebas dResac hyavs momxreebi qarTul
sisxlis samarTalSi (ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, saxelmZRvanelo, zogadi
nawili, Tb., 2011, gv. 423; tyeSeliaZe g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis
samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 140-141; dvaliZe i., wignSi:
naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb.,
2007, gv. 173). „ormagi bralis” debuleba ar Seesabameba bralis Tanamedrove, normati-
vistul gansazRvrebas.
834
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, saxelmZRvanelo, zogadi nawili, Tb., 2011,
gv. 426. ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinaciiT ganxorcielebul danaSauls
ganzrax danaSaulad miiCneven g. tyeSeliaZe da n. Toduac. ix. tyeSeliaZe g., wignSi:
naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb.,
2007, gv. 140-141; Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 95.

248
ZiriTadi Semadgenloba. magaliTad, saqarTvelos ssk-is 117-e
muxlis pirveli nawili iTvaliswinebs pasuxismgeblobas janmr-
Telobis ganzrax mZime dazianebisTvis, xolo amave muxlis me-2
nawili imave qmedebisTvis Tu mas Sedegad sicocxlis gaufrTx-
ileblobiT mospoba mohyva. moyvanil SemTxvevaSi ganzrax dana-
Saulad CaiTvleba ssk-is 117-e muxlis pirveli nawiliT da ara
me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba. 835 saqarTvelos
ssk-is 108-e (ganzrax mkvleloba) da 117-e muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebul Semadgenlobebs Soris gansxvaveba swored si-
cocxlis mospobisadmi subieqtur damokidebulebaSia. ramdena-
dac 117-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebul SemadgenlobaSi
qmedebiT gamowveuli Sedegisadmi damnaSaves ara ganzraxi, ar-
amed gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCnia, aRniSnuli
normiT gaTvaliswinebuli SedegiT kvalificirebuli deliqtic
gaufrTxileblobiT deliqtad unda miviCnioT. danaSauli ganz-
raxaa Cadenili Tu gaufrTxileblobiT, Sedegian anu e. w mate-
rialur deliqtebTan mimarTebiT, swored Sedegisadmi damokide-
bulebiT dgindeba.
saqarTvelos ssk-is 133-e muxliT pasuxismgeblobaa gaTval-
iswinebuli iseTi abstraqtuli safrTxis deliqtisTvis, rogori-
caa ukanono aborti. amave muxlis me-3 nawiliT ki isjeba igive
qmedeba Tu mas Sedegad sicocxlis mospoba mohyva. marTalia,
ukanono aborti ganzraxi qmedebaa, magram am SemTxvevaSi mZime
Sedegis _ qalis sikvdilis mimarT gaufrTxilebloba unda dadg-
indes.836 rogor unda dakvalificirdes qmedeba Tu ukanono abor-
tis mcdelobas, magaliTad muclis moSlis ganzraxviT qalisTvis
nemsis gakeTebas orsuli qalis sikvdili mohyveba? ramdenadac
ssk-is 133-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba
Sedegis mimarT gaufrTxileblobas gulisxmobs da Sedegi ar aris
damnaSavis ganzraxviT moculi mcdelobis debulebas ssk-is 133-e
muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis mimarT ver
gavavrcelebT, miuxedavad imisa, rom Sedegis gamowvevas safuZv-
lad ganzraxi moqmedeba udevs da qmedeba unda dakvalificirdes
danaSaulTa erTobliobiT, kerZod, ssk-is me-19 muxliT da 133-e
muxlis pirveli nawiliT (ukanono abortis mcdeloba) da 116-e
muxliT (gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba). qmedebis kvali-
fikacia ara ssk-is 133-e muxlis me-3 nawiliT, aramed danaSaulTa
erTobliobiT, gamarTlebulia aseve imitomac, rom 133-e muxlis
me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli Sedegi mohyva ara ukanono abor-
tis ganxorcielebas, aramed mis mcdelobas.
saqarTvelos ssk-is me-11 muxlSi asaxuli sakanonmdeblo de-
bulebis miuxedavad, q. mWedliSvili da i. dvaliZe marTebulad
uaryofen namdvili SedegiT kvalificirebuli deliqtis mcdelo-

835
sawinaaRmdego mosazrebaze ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisx-
lis samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 95.
836
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 125.

249
bis ideas.837 qarTul iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosaz-
reba, rom ssk-is me-11 muxlis analogiuri normas icnobda jer
kidev 1960 wlis sisxlis samarTlis kodeqsi, rac T. wereTlis
damsaxurebad miiCneva.838 Tumca, T. wereTeli mZime SedegiT kvali-
ficirebul deliqtebSi mcdelobis SesaZleblobas gamoricxavda,
ris safuZvladac igi miiCnevda makvalificirebuli Sedegis mimarT
damnaSavis gaufrTxileblobiT damokidebulebas.839
o. gamyreliZe saqarTvelos 1960 wlis sisxlis samarTlis kode-
qsis me-11 muxlSi asaxuli normis Semotanas germanuli azrovnebis
zegavlenis Sedegad miiCnevs, rac qarTuli sisxlis samarTlis
Taviseburebad iqna Tavis droze miCneuli da rusi mecnierebis mo-
wonebac daimsaxura, magram igi aRniSnuli muxlis arsebobis upi-
ratesobad Tvlis imas, rom igi gamoricxavs bralis gareSe pasux-
ismgeblobas da braleul pasuxismgeblobas ganamtkicebs, vinaidan
aucilebelia makvalificirebeli mZime Sedegis mimarT damnaSaves
sul mcire gaufrTxileblobiTi damokidebuleba mainc gaaCndes.840
analogiur mosazrebas gamoTqvamda aseve v. mayaSvili.841
aqve unda aRiniSnos, rom saqarTvelos 1960 wlis ssk-is me-
11 muxli da dRes moqmedi ssk-is me-11 muxli Sinaarsobrivad
ar aris identuri. 1960 wlis ssk-is me-11 muxli Semdegi redaq-
ciiT iyo Camoyalibebuli: `Tu sisxlis samarTlis kanoni iT-
valiswinebs sasjelis gadidebas im mZime Sedegis dadgomis gamo,
romelsac ar moicavda damnaSavis ganzraxva, maSin aseTi ga-
dideba SesaZlebelia mxolod im SemTxvevaSi, rodesac pirs unda
gaeTvaliswinebina da SeeZlo kidec gaeTvaliswinebina am Sedegis
dadgoma~. rogorc vxedavT, me-11 muxlis aRniSnuli redaqcia ar
iZleoda araviTar SesaZleblobas iseTi interpretaciisTvis, rom
ganuzraxveli mZime SedegiT kvalificirebuli danaSauli, miuxe-
davad mZime Sedegisadmi damokidebulebisa, ganzraxi danaSauli
yofiliyo.

837
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 84; dvaliZe i., wignSi: naWyebia g., dvali-
Ze i., (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 173.
838
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 599.
839
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 502.
840
ix. gamyreliZe o., germanuli sisxlis samarTlis zegavlena qarTul sisxlis
samarTalze, misive wignSi: brZola samarTlebrivi saxelmwifosaTvis, Tb., 1998, gv. 255.
aseve ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 437-438.
841
ix. mayaSvili v., wignSi: wereTeli T., tyeSeliaZe g., (red.), saqarTvelos ssr
sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tb., 1976, gv. 76.

250
4. SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis
mcdelobaze arsebuli Teoriebi

4.1. letalurobis Teoria

SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis mcdelobaze ger-


manul sisxlis samarTlis mecnierebaSi Camoyalibda sami ZiriTa-
di Teoria: Sedegis saSiSroebis, qmedebis saSiSroebis da gamijv-
nis Teoriebi, romlebic gansxvavebulad aregulireben sakiTxs.
aRniSnuli Teoriebi vrclad qvemoT iqneba ganxiluli.
Sedegis saSiSroebis anu letalurobis Teoriis (die Theorie der
Erfolgsgefährlichkeit) mixedviT, SedegiT kvalificirebuli Semadgen-
lobis gamoyenebis wanamZRvaria ZiriTadi SemadgenlobiT gaTval-
iswinebuli qmedebis dasruleba.842 ZiriTadi Semadgenlobis ganx-
orcielebis mcdelobisas Sedegi ar aris ganxorcielebuli, Se-
sabamisad, ar arsebobs „winmswrebi Sedegi~.843Sedegis saSiSroebis
Teoriis mixedviT ki, aucileblad unda ganxorcieldes ZiriTadi
SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli Sedegi, romelic saSiSroebas844
afuZnebs. agreTve, SedegiT kvalificirebuli deliqti gaufrTx-
ileblobiT gamowveuli SedegiT xasiaTdeba da ramdenadac aq
gaufrTxileblobis elementi figurirebs, Sedegis saSiSroebis
Teoriis mixedviT, mcdelobisTvis pasuxismgeblobis dasabuTeba
SeuZlebelia.845
Sedegis saSiSroebis Teoria sworad wyvets sakiTxs danaSau-
lis mcdelobis sakanonmdeblo gansazRvrebis gaTvaliswinebiT.
saqarTvelos ssk-is me-19 muxlis Tanaxmad, danaSaulis mcdeloba
gulisxmobs danaSaulis ganxorcielebisken uSualod mimarTul
qmedebas. maSin, roca damnaSavis moqmedeba sxva (ZiriTadi Semadgen-
lobis) Sedegis gamowveviskenaa mimarTuli da damnaSave ver aRwevs
mizans, sanacvlod ki, ZiriTadi Semadgenlobis ganxorcielebis

842
ix. Hirsch H., Zur Problematik des erfolgsqualifizierten Delikts, GA 1972, S. 75; Altenhein K.,
Der Zusammenhang zwischen Grunddelikt und schwerer Folge bei den erfolgsqualifizierten Delikten, GA,
1996, S. 30. Sedegis saSiSroebis Teoriis analizi ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl.,
Stuttgart, 2012, S. 308, Rn. 695; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
moZRvreba, Tb., 2011, gv. 610.
843
„winmswreb SedegSi“ igulisxmeba is Sedegi, romelic mohyveba ZiriTadi Se-
madgenlobis ganxorcielebas da win uswrebs kvalificirebuli SemadgenlobiT
gaTvaliswinebul Sedegs. mag., saqarTvelos ssk-is 117-e muxlis me-2 nawili iTva-
liswinebs sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas janmrTelobis ganzrax mZime
dazianebisTvis, romelmac sicocxlis mospoba gamoiwvia. am konkretul SemTxvevaSi
117-e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba SedegiT kvalifici-
rebul Semadgenlobas warmoadgens, xolo sicocxlis mospoba-makvalificirebel
Sedegs. sanam sicocxlis mospoba dadgebodes Tanamdevi Sedegis saxiT, manamde mas
win uswrebs janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba, romelic unda iqnes ganxiluli
„winmswreb Sedegad“, vinaidan, swored janmrTelobis ganzrax mZime dazianebas mos-
devs sicocxlis mospoba, rogorc Tanamdevi, makvalificirebeli Sedegi.
844
rogorc viciT, yvela danaSauli gulisxmobs saSiSroebas. arcerTi dana-
Sauli ar warmoadgens arasaSiSs da sazogadoebisTvis sasargeblos. danaSaulis
saSiSroeba SeiZleba konkretul SemTxvevaSi an Tavad qmedebidan gamomdinareobdes,
an kidev Sedegidan.
845
ix. Maurach R., Gössel K., Zipf H., Strafrecht, AT , Band 2, Heidelberg, 1989, S. 140-141, Rn. 117.

251
mcdelobas gaufrTxileblobiT Sedegad mohyveba is Sedegi, ro-
melic makvalificirebeli Semadgenlobis elementia, ver vityviT,
rom damnaSavis qmedeba damdgari (makvalificirebeli) Sedegisken
uSualod iyo mimarTulio, vinaidan, damnaSaves araTu survili ar
hqonia Sedegis dadgomis, aramed saerTod ar iTvaliswinebda mas.
germanuli sisxlis samarTlis mixedviT ki, danaSaulis mcd-
eloba imas gulisxmobs, rom damnaSave Tavisi warmodgeniT uSua-
lod iwyebs danaSaulis ganxorcielebas. aq ki damnaSaves ara aqvs
warmodgena mTlian danaSaulze (magaliTad Sedegis gamowvevaze).
Sedegis saSiSroebis Teorias akritikebs germaneli mecnieri
b. hainrixi, romelic aRniSnavs, rom ZiriTadi Semadgenlobis mcd-
elobiT makvalificirebeli Sedegis gamowvevisas qmedeba unda da-
kvalificirdes ara danaSaulTa erTobliobiT, aramed rogorc
makvalificirebeli Semadgenlobis mcdeloba. misi SexedulebiT,
sakiTxis sxvagvarad gadawyveta ewinaaRmdegeba problemis sakanon-
mdeblo gadawyvetas, romlis mixedviTac SedegiT kvalificire-
buli deliqti (germanuli ssk-is me-11 paragrafis me-2 punqtis
Tanaxmad) zogadad ganzrax danaSaulad miiCneva, rac ar gamoricx-
avs mcdelobis SesaZleblobas.846 dasaxelebuli mecnieri `SedegiT
kvalificirebuli mcdelobis~ ideas amarTlebs imiTac, rom igi
damnaSavis mimarT mkacri sasjelis Sefardebis SesaZleblobas
iZleva.847 magaliTad, Tu ukanono abortis mcdelobas sicocxlis
mospoba mohyva, saqarTvelos ssk-is 133-e muxlis me-3 nawilis mixed-
viT, SeiZleba damnaSaves Seefardos Tavisuflebis aRkveTa samidan
xuT wlamde, xolo Tu qmedebas danaSaulTa erTobliobis wesiT
ssk-is 133-e muxlis pirveli nawilis mcdelobiT da 116-e muxliT
(gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba) davakvalificirebT,
damnaSaves SeiZleba Seefardos mxolod Tavisuflebis aRkveTa
mxolod oridan oTx wlamde, vinaidan aRniSnuli sasjelia gaT-
valiswinebuli 116-e muxlis pirveli nawiliT, xolo 133-e muxlis
pirveli nawili saerTod ar iTvaliswinebs Tavisuflebis aRkve-
Tas rogorc sasjelis zomas.
ar SeiZleba sasjelis gamkacreba TviTmiznad vaqcioT da
am motiviT struqturulad gaufrTxileblobiTi danaSauli xe-
lovnurad ganzrax danaSaulad gamovacxadoT. Tu konkretuli
qmedebisTvis sasjelis gadidebaa saWiro, es SeiZleba gakeTdes
azrovnebis logikuri kanonebis uaryofisa da xelovnuri kon-
struqciebis gareSec.

ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 308, Rn. 695.
846

iqve, gv. 308-309, velis nomeri 695.


847

252
4.2. qmedebis saSiSroebis Teoria

qmedebis saSiSroebis Teoriis (die Theorie der Handlungsgefährlich-


keit) mixedviT, SedegiT kvalificirebuli Semadgenlobis gamoy-
eneba maSinac SeiZleba, roca ZiriTadi Semadgenlobis mcdelo-
bas Sedegad mZime Sedegi mohyveba.848 amasTan ara aqvs mniSvneloba
romel ZiriTad deliqts exeba saqme. amis gamarTleba imiT xdeba,
rom safrTxe, romelic qmedebas tipiurad axasiaTebs, ukve mZime
SedegSi xorcieldeba, rac imaze ar aris damokidebuli, ZiriTadi
deliqti dasruldeba Tu ara. garda amisa, kanonic mZime Sedegze
zogadad miuTiTebs rogorc pasuxismgeblobis damamZimebel gare-
moebaze, romlis gareSec danaSaulis mcdelobis da dasrulebis
gamijvna SesaZlebelia.849
marTalia, ZiriTadi deliqtiT gaTvaliswinebuli Sedegisgan
gansxvavebiT, makvalificirebel Sedegs ar gaaCnia danaSaulis
mcdelobisa da dasrulebis urTierTgamijvnis funqcia, magram es
ar aris sakmarisi argumenti im kiTxvaze pasuxis gasacemad Tu
ratom unda davuWiroT mxari qmedebis saSiSroebis Teorias, rom-
lis warmomadgenlebic SesaZleblad miiCneven Tanamdevi SedegiT
kvalificirebuli deliqtis mcdelobas, maSin, roca makvalifici-
rebeli Sedegi gamowveulia ZiriTadi Semadgenlobis ara srulad
ganxorcielebiT, aramed mcdelobiT.
Tu srulad ar ganxorcielda ZiriTadi Semadgenloba, e. i. ar
dadga ZiriTadi SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli Sedegi, gauge-
baria, rogor gadavdivarT makvalificirebel Semadgenlobaze?
makvalificirebeli Semadgenlobis baziss xom ZiriTadi Semadgen-
loba warmoadgens da Tu bazisi srulad ar aris warmodgenili,
ramdenad gamarTlebulia ZiriTadi Semadgenlobis mcdelobiT mom-
devno safexurze _ makvalificirebel Semadgenlobaze gadasvla?
qmedebis saSiSroebis Teoriis warmomadgenlebs mTavari aqcen-
ti gadaaqvT saSiSroebaze, romelic axasiaTebs qmedebas, romliTac
mcdeloba xorcieldeba. saSiSroeba ki qmedebas axasiaTebs ZiriTa-
di SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli Sedegis dadgomamdec. is, rom
mZime Sedegi dadga, warmodgenili Teoriis warmomadgenelTa Tval-
sazrisiT, swored im qmedebis saSiSroebaze miuTiTebs, romliTac
ZiriTadi Semadgenlobis mcdeloba ganxorcielda.850
qmedebis saSiSroebis Teoriis warmomadgenlebi ar uaryofen
imas, rom SedegiT kvalificirebul SemadgenlobaTa mcdelobis
sakiTxi yovelTvis erTnairad martivad ar wydeba. kerZod, unda
Semowmdes obieqturi Seracxvis sakiTxi da Tu Sedegi ar warmoad-
gens damnaSavis „qmnilebas~, Sedegis Seracxva problemuri iqneba.851
unda aRiniSnos, rom erT-erTi mTavari problema, romelsac

848
iqve, gv. 309, velis nomeri 696. aRniSnul debulebas qarTul sisxlis samar-
TalSi mxars uWers m. turava. ix. misi, sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSau-
lis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 605-606.
849
ix. Heinrich B. , Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 309, Rn. 696.
850
iqve, velis nomeri 696.
851
iqve, velis nomeri 696.

253
qmedebis saSiSroebis Teoriis warmomadgenlebi awydebian, aris
swored Sedegis obieqturi Seracxvis sakiTxi. aRniSnuli Teo-
riis warmomadgenlebi erTmaneTSi ureven damnaSavis qmedebiT
da dazaralebulis piradi pasuxismgeblobiT ganxorcielebuli
qmedebiT gamowveul Sedegs da damnaSaves pasuxismgeblobas akis-
reben im SedegisTvisac, romelic mohyva ara damnaSavis qmedebas,
aramed dazaralebulis piradi pasuxismgeblobiT ganxorcielebul
qmedebas. aseve aRsaniSnavia isic, rom marTalia, warmodgenili
Teoriis mimdevrebi, erTi mxriv, uTiTeben ganzrax ganxorcielebu-
li qmedebis farglebSi mcdelobis SesaZleblobaze, magram, meore
mxriv, mZime Sedegis dadgomisas ar kmayofildebian danaSaulTa
erTobliobis analogiiT da qmedebas akvalificireben im muxliT,
romelic pasuxismgeblobas iTvaliswinebs Tanamdevi SedegiT
kvalificirebuli danaSaulisTvis da amavdroulad uTiTeben mcd-
elobis muxlzec, rac ar SeiZleba CaiTvalos sakiTxis logikur
gadawyvetad.852

4.3. gamijvnis Teoria

gamijvnis Teoriis (die differenzierende Theorie) warmomadgenlebi


SedegiT kvalificirebuli mcdelobis diferenciacias axdenen
qmedebis Semadgenlobis struqturis mixedviT. rodesac makvali-
ficirebeli Sedegi ZiriTadi SemadgenlobiT gaTvaliswinebuli
qmedebidan gamomdinareobs, rCeba adgili SedegiT kvalificire-
buli mcdelobisTvis, ris magaliTad mohyavT 178-e (seqsualuri
qmedebis iZuleba an gaupatiureba, ramac dazaralebulis sikvdili
gamoiwvia) da 251-e (yaCaRoba, ramac dazaralebulis sicocxlis
mospoba gamoiwvia) paragrafebiT gaTvaliswinebuli Semadgenlo-
bani.853 xolo, Tuki mZime Sedegi, piriqiT, ZiriTadi Semadgenlobis
ganxorcielebiT gamowveuli Sedegidan gamomdinareobs, mcdelo-
bis sakiTxi ixsneba dRis wesrigidan,854 ris magaliTadac mohyavT
germaniis ssk-is 226-e paragrafis pirveli abzaciT (janmrTelobis
mZime dazianeba) da 306c-e paragrafiT gaTvaliswinebuli Semadgen-
lobani. janmrTelobis mZime dazianebis dros gamijvnis Teoriis
warmomadgenlebi imitom gamoricxaven SedegiT kvalificirebuli
Semadgenlobis (magaliTad, janmrTelobis dazianeba, rasac si-
cocxlis mospoba mohyva_germanuli ssk-is 227-e paragrafi) mcd-
elobas, rom makvalificirebeli Sedegi gamomdinareobs janmrT-
elobis dazianebidan, rac konkretuli qmedebis (sistematiuri ce-
mis, daWris da a.S) Sedegia. maSin, roca janmrTelobis dazianebas
Sedegad sicocxlis mospoba mohyveba adgili aqvs naklebad mZime

852
iqve, velis nomeri 696.
853
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232,
Rn. 617; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 129. § 18. Rn. 7.
854
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 129. §18. Rn. 7;
Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232-233. Rn. 617.

254
Sedegis ufro mZime SedegSi gadazrdas. aRniSnuli imdenad ar exe-
ba gaupatiurebas, ramdenadac gaupatiureba qmedebis aRmniSvneli
terminia da ara Sedegis. gaupatiurebis Sedegad sicocxlis mo-
spobisas imitom aris naklebad mZime Sedegis ufro mZime SedegSi
gadazrda SeuZlebeli, rom gaupatiureba SedeggareSe anu form-
aluri danaSaulia da damTavrebulia gaupatiurebis damTavrebis
momentSi anu gaupatiurebis Semadgenlobis niSani ar aris konkre-
tuli Sedegi.
germanul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli Sexedulebis
mixedviT, maSin, roca janmrTelobis dazianebas sicocxlis mospo-
ba mohyveba (germanuli ssk-is 227-e paragrafi), rTulia imis Tqma,
sasjelis gamkacreba qmedebis saSiSroebidan gamomdinareobs Tu
Sedegis saSiSroebidan.855
zemoaRniSnulis sapirispirod unda iTqvas, rom SedegiT kval-
ificirebuli Semadgenlobis dros sasjelis gamkacrebas kanon-
mdebeli yovelTvis Sedegs ukavSirebs da swored amitomac uwo-
deben aseT Semadgenlobas SedegiT kvalificirebul Semadgenlo-
bas. marTalia, sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi gvxvdeba is-
eTi Semadgenlobanic, romlebSic sasjelis gamkacrebas motivad
kanonmdebeli subieqturi niSnebis-motivi, mizani-gasakicxaobas da
danaSaulis ganxorcielebisas gamoyenebuli saSualebis saSiS-
roebas udevs, magram maT ar SeiZleba ewodoT SedegiT kvalifici-
rebuli Semadgenlobani, rameTu makvalificirebel niSans mTel
rig SemTxvevebSi warmoadgens ara Sedegi, aramed subieqturi ni-
Sani (mkvleloba angarebiT, mkvleloba sxva danaSaulis Cadenis
gaadvilebis mizniT) an kidev iseTi obieqturi niSani, rogoricaa
danaSaulis Cadenis saSualeba (mkvleloba iseTi saSualebiT,
romelic safrTxes uqmnis sxvaTa sicocxles da janmrTelo-
bas). Tuki, kanonmdebelma sasjeli gaamkacra qmedebis saSiSroe-
bidan gamomdinare, saqme gveqneba ara SedegiT kvalificirebul
SemadgenlobasTan, aramed sxva saxis umarTlobasTan. magaliTad,
yaCaRoba ufro mkacrad isjeba, vidre Zarcva an kidev qurdoba,
magram am SemTxvevaSi saqme gvaqvs, marTalia, sxvadasxva xarisxis
saSiSroebis Semcvel qmedebasTan, Tumca dasaxelebuli Semad-
genlobani unda ganvixiloT ara rogorc SedegiT kvalificire-
buli Semadgenloba, aramed rogorc (marTlwinaaRmdegobasTan
erTad) sxvadasxva saxis sisxlissamarTlebrivi umarTlobis mom-
cemi Semadgenloba. Tavad termini `SedegiT kvalificirebuli
Semadgenloba~-c imas niSnavs, rom sasjelis gamkacrebis safuZ-
vels, makvalificirebel niSans Sedegi unda warmoadgendes da
ara sxva niSani. im Semadgenlobebs, romlis makvalificirebel
niSans mizani da motivi warmoadgens, SeiZleba vuwodoT mizniT
da motiviT kvalificirebuli Semadgenlobani.
iseve dauSvebeli da gaumarTlebelia mcdelobis aRiareba dam-
naSavis ganzraxvis miRma myofi SedegiT kvalificirebuli Semad-

ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232,
855

Rn. 617.

255
genlobis ganxorcielebisas, rogorc gaufrTxileblobiT Ziri-
Tad SemadgenlobebSi. damnaSavis ganzraxvis miRma myofi Sede-
giT kvalificirebul SemadgenlobebSi mcdelobis SesaZleblobis
dasasabuTeblad im argumentis moSvelieba, rom sisxlis samar-
Tlis kanonmdeblobis Sesabamisad, danaSauli ganzrax ganxor-
cielebulad iTvleba maSinac, rodesac ganzrax ganxorcielebul
qmedebas gaufrTxileblobiTi Sedegi mohyveba, ar aris sakmarisi
da warmoadgens problemis gadawyvetis xelovnur gzas, romelic
ar efuZneba myar argumentebs. yvela ganzraxva-gaufrTxileblobis
kombinacia (Tanamdevi SedegiT kvalificirebuli deliqtebi), saqa-
rTvelos ssk-is me-11 muxlis 1-li da germanuli ssk-is me-11 para-
grafis me-2 punqtis miuxedavad, struqturulad gaufrTxile-
blobiT danaSauls warmoadgens.856
roca SedegiT kvalificirebul SemadgenlobaSi Sedegis mimarT
kanonmdebeli gaufrTxileblobis arsebobiT kmayofildeba da dam-
naSavis ganzrax moqmedebas aRniSnuli (makvalificirebeli) Sedegi
ar mohyveba, damnaSave unda daisajos ara SedegiT kvalificirebu-
li Semadgenlobis, aramed ZiriTadi Semadgenlobis mcdelobisT-
vis, vinaidan mcdeloba ganzraxvis gareSe winaaRmdegobaSi modis
mcdelobis sakanonmdeblo definiciasTan.857 SedegiT kvalifici-
rebul safrTxis deliqts ver miviRebT maSinac, roca safrTxis
Semqmneli ZiriTadi deliqtis mcdelobas mohyveba makvalificire-
beli Sedegi.
SedegiT kvalificirebuli safrTxis deliqtis bazisad safrTx-
is Semqmneli ZiriTadi Semadgenlobis ara mcdelobas, aramed das-
rulebul Semadgenlobas ganixilavs b. hardtungic da aRniSnavs,
rom rodesac kanonmdebeli makvalificirebeli Sedegis gamomwvev
qmedebaze miuTiTebs, mxedvelobaSi kanonmdebels safrTxis das-
rulebuli ZiriTadi deliqti aqvs da ara misi mcdeloba.858

5. Sejameba

sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT dasjadia safrTxis Semqm-


neli deliqtebis ara mxolod srulad ganxorcieleba, aramed
mcdelobac. abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebis
mcdeloba SesaZlebelia. magram, es ar exeba yvela safrTxis deli-
qts. Tu SeiZleba moqmedebiT Casadeni safrTxis deliqtebis mcd-
eloba, igi SeuZlebelia wminda umoqmedobis safrTxis deliqtebSi
(dauxmarebloba, gansacdelSi mitoveba). aseT deliqtebSi mxolod
uvargisi mcdelobaa SesaZlebeli.

856
analogiur Sexedulebaze ix. Maurach R., Gössel K., Zipf H., Strafrecht, AT, Band 2, Hei-
delberg, 1989, S. 140-141, Rn. 117; Gössel K., Dogmatische Überlegungen zur Teilnahme am erfolgsqualifi-
zierten Delikt nach § 18 StGB, Lange-FS, Berlin, 1976, S. 235.
857
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 232,
Rn. 617.
858
ix. Hardtung B., Versuch und Rücktritt bei den Teilvorsatzdelikten des § 11 Abs. 2 StGB, Köln,
2002, S. 80-81.

256
gaufrTxileblobiTi SedegiT kvalificirebuli deliqtis
mcdeloba SeuZlebelia. `SedegiT kvalificirebuli mcdelobis~
idea winaaRmdegobaSi modis zogadad mcdelobis sakanonmdeblo
gansazRvrebasTan, ramdenadac mcdeloba ganzraxi moqmedebaa, rac
imas niSnavs, rom damnaSavis ganzraxviT unda iyos moculi ara mx-
olod qmedeba, aramed Sedegic. SedegiT kvalificirebul namdvil
deliqtebSi (ganzraxi moqmedebisa da gaufrTxileblobiTi Sede-
gis kombinacia) ki, gansxvavebiT SedegiT kvalificirebuli aranam-
dvili, formaluri deliqtebisagan (sadac rogorc qmedeba, ise
Sedegic damnaSavis ganzraxviTaa moculi), damnaSavis ganzraxva
ver faravs makvalificirebel Sedegs.
termini `SedegiT kvalificirebuli mcdeloba~ (der erfolgsquali-
fizierte Versuch), gansxvavebiT SedegiT kvalificirebuli Semadgen-
lobis mcdelobisagan (der Versuch einer Erfolgsqualifikation), winaaRm-
degobrivia, ramdenadac, mcdeloba gulisxmobs iseT moqmedebas,
romelsac Sedegi ar mohyolia. Tuki Sedegi dadga, maSin, saqme
gvaqvs ara mcdelobasTan, aramed damTavrebul danaSaulTan.
xolo, Tu Sedegi ar dadga, ar gveqneba ara Tu SedegiT kvali-
ficirebuli, aramed ZiriTadi Semadgenlobac.
maSin, roca ZiriTadi Semadgenlobis ganxorcielebis mcd-
elobas mohyveba is Sedegi, romelic ssk-is konkretul muxlSi
makvalificirebel garemoebadaa miTiTebuli, ufro marTebuli
iqneboda qmedebis kvalifikacia danaSaulTa erTobliobiT, Tu
makvalificirebeli Sedegis mimarT damnaSaves gaufrTxileblobi-
Ti damokidebuleba gaaCnia, xolo, maSin, roca damnaSavis gan-
zraxva ara mxolod ZiriTadi Semadgenlobis, aramed makvali-
ficirebel Sedegsac moicavs, qmedeba SeiZleba dakvalificirdes,
rogorc kvalificirebuli Semadgenlobis mcdeloba, maSinac,
roca saxezea mxolod ZiriTadi SemadgenlobiT gaTvaliswinebu-
li Sedegi da ara makvalificirebeli Sedegi, da maSinac, roca
arcerTi Sedegi ar aris damdgari. pirvel SemTxvevaSi, roca mx-
olod ZiriTadi Sedegia damdgari, mosamarTlem damnaSaves ufro
mkacri sasjeli unda dauniSnos, xolo meore SemTxvevaSi, roca
arc ZiriTadi da arc makvalificirebeli Sedegi ar aris ganx-
orcielebuli, ufro msubuqi sasjeli unda iqnes gamoyenebuli.
aRniSnulidan gamomdinare, unda iTqvas, rom warmodgenil
sakamaTo sakiTxs marTebulad wyvets `Sedegis saSiSroebis Teo-
ria~, romlis warmomadgenlebic namdvili SedegiT kvalificire-
buli SemadgenlobisTvis damnaSavis dasjis aucilebel pirobad
ZiriTadi Semadgenlobis srulad ganxorcielebas miiCneven da
gamoricxaven kvalificirebuli Semadgenlobis mcdelobas, roca
makvalificirebeli Sedegis mimarT damnaSaves gaufrTxileblobi-
Ti damokidebuleba gaaCnia.

257
VIII. Tavi

danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba,


qmediTi monanieba
da safrTxis Semqmneli deliqtebi

1. danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis SesaZlebloba


safrTxis deliqtebSi

vinaidan safrTxis Semqmneli deliqtebi samarTlebrivi sik-


eTisTvis safrTxis Seqmnis etapzea damTavrebuli, sakamaToa, aris
Tu ara danaSaulze xelis aReba safrTxis deliqtebSi SesaZle-
beli. rogorc wesi, danaSaulze xelis aReba SesaZlebelia da-
naSaulis momzadebis an mcdelobis stadiaze, magram safrTxis
Semqmneli deliqti xom danaSaulis mcdelobis stadiaze ukve dam-
Tavrebulia.
e. hilgendorfi safrTxis Semqmneli deliqtebis bunebidan gamom-
dinare SeuZleblad miiCnevs safrTxis deliqtebSi danaSaulis
bolomde ganxorcielebisagan xelis aRebas.859 Tumca, igi mizan-
Seuwonlad Tvlis damnaSavisTvis sasjelisagan ganTavisuflebis
yvelanairi SesaZleblobis CamorTmevas, Tu damnaSave danaSaulis
formalurad dasrulebis mere xels uwyobs Semdgomi ufro didi
zianis dadgomis Tavidan acilebas. hilgendorfis mosazrebiT, da-
naSaulis formaluri dasrulebis Semdgom damnaSave SeiZleba gan-
Tavisufldes qmediTi monaniebis safuZvelze.860
safrTxis Semqmnel deliqtebSi nebayoflobiT xelis aRebis
SesaZleblobis uaryofa ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos.
safrTxis Semqmneli zogierTi deliqtis momzadeba da mcdeloba
SesaZlebelia. Sesabamisad, am deliqtebSi nebayoflobiT xelis
aRebac SesaZleblad unda vcnoT. im deliqtebSi, sadac momza-
deba da mcdeloba SeiZleba, nebayoflobiT xelis aRebac ar unda
gamoiricxos.861 nebayoflobiT xelis aReba SesaZlebelia magali-
Tad, ukanono abortis SemTxvevaSi, vinaidan aRniSnuli danaSaulis
mcdeloba SeiZleba da igi e. w. Sualedur Sedegsac gulisxmobs
muclis moSlis saxiT. magaliTad, Tu eqimma daiwyo garkveuli
moqmedebebi orsuli qalisTvis muclis mosaSlelad, magram dawye-
buli qmedeba bolomde ar miiyvana da orsuli qalisTvis muclis
moSlamde xeli aiRo danaSaulis bolomde ganxorcielebaze, Tum-
ca hqonda imis SesaZlebloba, rom danaSaulebrivi qmedeba bo-
lomde ganexorcielebina. aseT dros eqimi unda ganTavisufldes
sasjelisagan danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis gamo.862

859
ix. wignSi: Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 122.
860
ix. iqve, § 37. Rn. 54.
861
ix. Maurach, Gössel, Zipf, Strafrecht, AT, Teilband 2, Heidelberg, 1989, S. 87, §41. Rn. 124, 125.
862
nebayoflobiT danaSaulis ganxorcielebisgan xelis aRebis SinaarsTan
dakavSirebiT gansxvavebuli mosazrebebia gamoTqmuli iuridiul literaturaSi.
avtorTa nawili Tvlis, rom nebayoflobiT danaSaulze xelis aRebis dros qmede-
ba kargavs marTlsawinaaRmdego da socialurad saSiS xasiaTs. ix. wereTe­li T.,

258
safrTxis deliqtebidan zogierTi e. w. Sekvecil deliqtebs
miekuTvneba. Sekvecili deliqtebi Tavis mxriv, namdvil da aranam-
dvil Sekvecil deliqtebad iyofa. nebayoflobiT xelis aReba
mcdelobis stadiaze gamoiricxeba wminda Sekvecil deliqtebSi,863
maSin, roca aranamdvil Sekvecil deliqtebSi amis SesaZlebloba
arsebobs.864 magaliTad, yaCaRobis, rogorc Sekvecili safrTxis
deliqtis mcdeloba SeuZlebelia, ris gamoc am deliqtSi nebayo-
flobiT danaSaulisgan xelis aReba SesaZlebelia mxolod momza-
debis (da ara mcdelobis) etapze.
iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom nebayo-
flobiT xelis aReba safrTxis Semqmnel deliqtebSi SesaZlebe-
lia Semadgenlobis formalurad damTavrebis Semdgomac materi-
aluri gagebiT danaSaulis dasrulebamde anu Sedegis ganxor-
cielebamde.865 warmodgenili mosazreba samarTlianad gaakritika

sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 533; dvaliZe i., wignSi: naWyebia
g., dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv.
175. aRniSnuli Sexeduleba ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos. qmedeba Tavidanvea
marTlzomieri, an marTl­sawina­aRmdego da socialurad saSiSi. Tu qmedeba Tavidan
marTlsawinaaRmdego da socialurad saSiSia, mere ar SeiZleba ganxorcielebu-
li qmedeba nebayoflobiT xelis aRebis gamo marTlzomieri da sazogadoebrivad
sasargeblo gaxdes, vinaidan marTlwinaaRmdegoba, iseve rogorc marTlzomie­ reba,
obieqturi xasiaTisaa. Tu danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba ganxorciele-
bul qmedebas marTlzomierad da sazogadoebisTvis sasargeblod aqcevs, gamodis,
rom is rac ganxorcielda danaSaulis momzadebad an mcdelobad ar SeiZleba mi-
viCnioT, vinaidan danaSaulis momzadebis da mcdelobis dasjadobis erT-erT sa-
fuZvels qmedebis marTlwinaaRmdegoba warmoadgens. magram, sakiTxis aseTi gadawy-
veta arasworia. danaSaulebrivi qmedebis nebayoflobiT Sewyvetis dros danaSau-
li (momzadeba an mcdeloba) Cadenilia, magram misi Camdenis sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgeblobisagan ganTavisufleba sisxlis samarT­lis politikis safuZvelze
xdeba. ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 253;
turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb., 2013, gv.
322; mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis gamov-
linebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 86. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba
sisxlis­ samarTlebrivi pasuxismgeblobisagan ganTavisuflebis personaluri sa-
fuZvelia. ix. Jescheck/Weigend, Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 548, §51 VI 1;
Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 475, §16 Rn. 8.
863
ix. Kindhäuser U., Strafrecht, AT, 6. Aufl., Baden-Baden, 2013, S. 269, §32. Rn. 36; Maurach/ Gös-
sel/Zipf, iqve, §41. Rn. 124, 126; Lackner, Kühl, Strafgesetzbuch, Kommentar, 27. Aufl., München, 2011, 195,
§24. Rn. 29; Eser/Hecker, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Aufl., München, 2010,
S. 121, §11.Rn. 41; Rudolphi,Stein, SK, Band I, 8. Aufl., 2012, §11, Rn.40; Jescheck/Weigend, Lehrbuch des
Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 526.
864
ix. Kindhäuser U., iqve, §32. Rn. 36; Jescheck/Weigend, iqve, gv. 526.
865
ix. Мокринский С.П., Покушение и приготовление в советском праве, «Советское право»,
1927, №1, с. 67; Слуцкий ИИ., Обстоятельства, исклучаюшие уголовную ответственность, 1956, с.
29-30; xaranauli l., danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis instituti, krebulSi:
turava m. (red.), sisxlis samarTlis mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis
procesSi, Tb., 2013, gv. 395-396. l. xaranauli danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebas
damnaSavis absolutur uflebad miiCnevs, rac ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos
(ix. iqve, gv. 396). Tu danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebas damnaSavis absolu-
tur uflebad vcnobdiT, damnaSave uflebamosili iqneboda ar Seewyvita danaSau-
lebrivi qmedeba da bolomde mieyvana igi. is, rom nebayoflobiT xelis aRebis gamo
kanonmdebeli damnaSaves pasuxismgeblobisgan anTavisuflebs, imaze rodi miuTi-
Tebs, rom danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba damnaSavis uflebaa. kanonmdebe-
li aRniSnul SemTxvevaSi damnaSaves sasjelisgan imitom anTavisuflebs, rom amiT

259
T. wereTelma, romelic aRniSnavda, rom mosamarTles danaSaulis
damTavrebis sakiTxis gadasaWrelad ar SeiZleba hqondes sxva kri-
teriumi, garda sakanonmdeblo miTiTebisa, qmedebis Semadgenlobis
sakanonmdeblo aRwerilobisa.866 misi TvalsazrisiT, Tu Sekvecil
SemadgenlobebSi danaSaulis formalurad damTavrebis SemTxveva-
Si mosamarTle danaSauls ar CaTvlida damTavrebulad, es iqnebo-
da mosamarTlis Tavisufali mixedulebis metismeti gafarToeba.
vinaidan safrTxis Semqmnel deliqtebSi danaSauli im momentSia
damTavrebuli, roca samarTliT dacul sikeTes safrTxe Seeqmna,
aq nebayoflobiT xelis aRebas danaSaulze ar SeiZleba adgili
hqondes.867
Tu danaSauls Sedegis dadgomamde ar vcnobdiT damTavre-
bulad, miuxedavad qmedebis sakanonmdeblo aRwerilobisa, amiT
yvela danaSauls Sedegian danaSaulad gamovacxadebdiT da Seu-
Zlebeli gaxdeboda danaSaulTa dayofa Sedegian da SedeggareSe
danaSaulad. safrTxis Semqmneli deliqtebis arseboba ki azrs
dakargavda. sakiTxisadmi aseTi midgoma xels ver Seuwyobda samar-
Tlebrivi sikeTis saTanadod dacvas. kanonmdebels danaSaulis
damTavrebis momenti adreul stadiaze xSirad imitom gadmoaqvs,
rom qmedeba metad saSiSia da saqme exeba gansakuTrebuli mniS-
vnelobis samarTlebrivi sikeTis dacvas. yovelive aRniSnulis
ignorireba damnaSavis interesebis dacva ufro iqneboda, vidre
dazaralebulis. garda amisa, qmedebis Semadgenlobis sakanon-
mdeblo aRwerilobis gauTvaliswineblobiT da danaSaulis dam-
Tavrebis momentad yovelTvis Sedegis dadgomis miCneviT irRveva
kanonierebis principi, romelic sisxlis samarTlis qvakuTxedia.
danaSaulis iuridiuli damTavrebis mere, marTalia, dana­
Saulze nebayoflobiT xelis aReba SeuZlebelia, magram, Cadenili
danaSaulis simZimis gaTvaliswinebiT, mainc SesaZ­lebelia damna-
Savis gaTavisufleba sisxlissamarTlebrivi pasuxis­ mgeblobisgan
qmediTi monaniebis gamo an sasjelis Semsubuqeba. saqarTvelos
ssk-is 68-e muxlis Tanaxmad, vinc pirvelad Caidens danaSauls,
romlisTvisac gaTvaliswinebulia sam wlamde Tavisuflebis
aRkveTa, SeiZleba gaTavisufldes sisxlis­ samarT­
lebrivi pasux-

unda damnaSavis fsiqikaze zemoqmedeba moaxdinos da uari aTqmevinos mas danaSau-


lebrivi qmedebis bolomde ganxorcielebaze. damnaSave ara uflebamosili, aramed
valdebulia xeli aiRos dawyebuli danaSaulebrivi qmedebis bolomde ganxorcie-
lebisgan. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba damnaSavisTvis SesaZleblobaa
imisa, rom Tavi gainTavisuflos sasjelisagan ukve ganxorcielebuli qmedebis
gamo. magram, yovelgvari SesaZlebloba rodia ufleba. sworad aRniSnavs g. naWy-
ebia, rom saqarTvelos ssk-is 21-e muxlSi mocemuli wamaxalisebeli norma arc
valdebulebas adgens da arc uflebamosilebas. aRniSnuli norma subieqts mouwo-
debs, rom isargeblos misTvis micemuli SesaZleblobiT da xeli aiRos dawyebuli
danaSaulebrivi qmedebis dasrulebaze (ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi
nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011, gv. 37). ssk-is 21-e muxli subieqts arc uflebas ani-
Webs da arc valdebulebas akisrebs, magram is, rom igi valdebulia ar Caidinos da-
naSaulebrivi qmedeba, gamomdinareobs ara ssk-is 21-e muxlidan, aramed im normidan,
romelic Sesabamisi qmedebisTvis sasjels iTvaliswinebs.
866
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 553.
867
ix. wereTeli T., iqve, gv. 553.

260
ismgeblobisagan, Tu danaSaulis Cadenis Semdeg nebayoflobiT
gamocxadda bralis aRiarebiT, xeli Seuwyo danaSaulis gaxsnas
da aanazRaura ziani. ufro mZime kategoriis danaSaulis Camdeni
SeiZleba maSin gaTavisufldes pasuxis­ mgeblobisagan, Tu es gaT-
valiswinebulia ssk-is kerZo nawilis Sesabamisi muxliT. dana-
Saulis ganxorcielebis Semdeg qmediTi monaniebis gamo pasux-
ismgeblobisgan damnaSavis gaTavisuflebas iTvaliswinebs ssk-is
kerZo nawilis 203-e, 221-e, 223-e, 339-e, 3391-e, muxlebi.
ssk-is 53-e muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, sasjelis daniSvnis
dros mxedvelobaSi miiReba qmedebis ganxorcielebis saxe, xerxi,
marTlsawinaaRmdego Sedegi, yofaqceva qmedebis ganxorcielebis
Semdeg da sxv. aRniSnuli normis Tanaxmad, sasjelis Semamsubu­
qebeli garemoeba SeiZleba gaxdes is, rom damnaSavem danaSau-
lebrivi qmedebis ganxorcielebis Semdgom xeli SeuSala dana-
Saulebrivi Sedegis ganxorcielebas.

2. danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba


da sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
safrTxis Semqmneli deliqtis gamo

rodesac ganvixilavT nebayoflobiT xelis aRebis sakiTxs, Cnde-


ba kiTxva, Tu ra mimarTeba arsebobs mkvlelobisgan nebayoflobiT
xelis aRebasa da sicocxlisTvis safrTxis Semqmnel deliqtebs
Soris. rogorc cnobilia, nebayoflobiT xelis aReba pasuxismge-
blobisgan ganTavisuflebas iwvevs maSin, roca ganxorcielebuli
qmedeba ar Seicavs sxva damTavrebuli danaSaulis niSnebs. Cndeba
kiTxva, mkvlelobisgan nebayoflobiT xelis aReba gamoiwvevs Tu
ara damnaSavis srulad ganTavisuflebas pasuxismgeblobisgan?M
mkvlelobisgan nebayoflobiT xelis aReba rogorc mkvlelo-
bis momzadebis, ise mcdelobis stadiaze SeiZleba ganxorciel-
des. mkvlelobis mcdeloba iseT qmedebas gulisxmobs, romelic
adamianis sicocxles konkretul safrTxes uqmnis. saqarTvelos
ssk-Si mocemulia adamianis sicocxlisa da janmrTelobisTvis
safrTxis Semqmneli deliqtebis Semadgenlobani. aqedan gamomdin-
are, SeiZleba daisvas kiTxva, is vinc nebayoflobiT aiRebs xels
mkvlelobisgan, pasuxs xom ar agebs safrTxis Semqmneli deli-
qtis ganxorcielebisTvis?
aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT gansxvavebuli mosazrebebia
gamoTqmuli. avtorTa erTi nawili Tvlis, rom xelyofis del-
iqtis bolomde ganxorcielebisgan xelis aReba yovelTvis ar
iwvevs damnaSavis srulad ganTavisuflebas pasuxismgeblobisgan.
damnaSave nebayoflobiT xelis aRebis gamo SeiZleba ar daisajos
xelyofis deliqtis mcdelobisTvis, magram, Tu ganxorcielebuli
qmedeba warmoadgens ssk-iT gaTvaliswinebul safrTxis Semqmnel
deliqts, damnaSave safrTxis Semqmneli deliqtis ganxorcielebi-

261
sTvis daisjeba.868aRniSnuli debulebis mixedviT, mkvlelobisgan
nebayoflobiT xelis aReba ar iwvevs damnaSavis srul ganTavisu-
flebas sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblo­bisgan. is vinc xels
aiRebs mkvlelobisgan, unda ganTavisufldes pasuxismgeblobisgan
mkvlelobis mcdelobisTvis, magram daisjeba safrTxis Semqmneli
deliqtis gamo.869
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad, me-
tad mniSvnelovania imis gaTvaliswineba, Tu rogori safrTxis
Semqmneli deliqtis Semadgenlobas qmnis is qmedeba, romelic ganx-
orcielda.870 Tu konkretuli safrTxis deliqts, maSin avtorTa
nawilis azriT, nebayoflobiT xelis aRebis gamo damnaSave sru-
lad SeiZleba ganTavisufldes pasuxismgeblobisgan, magram, Tu
qmedebiT abstraqtuli safrTxis deliqtis Semadgenloba ganxor-
cielda, damnaSave pasuxs agebs abstraqtuli safrTxis deliqtis
ganxorcielebisTvis, vinaidan, qmedeba generalur saSiSroebas qm-
nis, rac konkretuli safrTxis sazRvrebs scdeba. mcdelobis sta-
diaze nebayoflobiT xelis aReba SeiZleba moicavdes konkretuli
safrTxis Seqmnas, magram ara abstraqtul safrTxes, ramdenadac
abstraqtuli safrTxis deliqtebSi qmedebis saSiSroebis, da Se-
sabamisad, dasjadobis farglebi ufro winare etapzea gadmotani-
li.871
b. ienke gansxvavebul Sexedulebas ayalibebs. misi mosazre-
biT, mkvlelobisgan nebayoflobiT xelis aRebis dros damnaSave
mkvlelobis mcdelobisTvis pasuxismgeblobisgan Tavisufldeba,
magram igi unda daisajos sxvisi sicocxlis safrTxeSi Cayenebi-
sTvis. ienkes TvalsazrisiT, mniSvneloba ara aqvs imas, damnaSavis
mier ukve ganxorcielebuli qmedeba konkretuli safrTxis Semqm-
neli deliqtis Semadgenlobas qmnis, Tu abstraqtuli safrTxis.872
ienkes mosazreba marTebulad SeiZleba CaiTvalos. mkvlelobisgan
nebayoflobiT xelis aRebis gamo pasuxismgeblobisgan damnaSavis
srulad gasaTavisuflebad gadamwyveti mniSvneloba unda mieniWos
ara imas, ukve ganxorcielebuli qmedebiT konkretuli safrTxe Se-
eqmna dacul sikeTes, Tu abstraqtuli safrTxe, aramed imas, dam-
naSavis mier ukve ganxorcielebuli qmedeba qmnis Tu ara sxva dam-
Tavrebuli qmedebis Semadgenlobas. miuxedavad imisa, es safrTxe
imave sikeTes Seeqmna, Tu sxva sikeTes.
iseT SemTxvevas, roca danaSaulis mcdeloba sxva danaSau-
lis dasrulebul qmedebis Semadgenlobas Seicavs, literaturaSi

868
ix. Geppert K., Anmerkung Entscheidungen, JR 1994, S. 72; Otto H., Rücktritt und tätige Reue
(Rücktritt nach §310 StGB) bei der Brandstiftung, Jura 1986, S. 53.
869
ix. Eser A., in: Schönke, Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Auflage, München, Beck,
2010, S. 462, §24. Rn. 110; gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013,
gv. 255.
870
ix. Tröndle H., Dei Rechtsprechung des Bundesgerichtshofs in Strafsachen Materielles Recht, GA
1962, S. 231.
871
ix. Jescheck/Weigend, Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 549; Eser A., in: Schön-
ke, Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Aufl., München, 2010, S. 462, §24. Rn. 110; Rudolphi H., in:
SK, I Band, 2012, §24. Rn. 44.
872
ix. Jähnke B., in: LK, 11. Aufl., Berlin, 2005, 5. Band, §222. Rn. 42.

262
kvalificirebul mcdelobas uwodeben.873
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi nebayoflobiT xe-
lis aRebis SedegebTan da qmedebis kvalifikaciasTan dakavSirebiT
zemoT ganxiluli Sexedulebebisgan gansxvavebuli Tvalsazrisi-
caa gamoTqmuli, romlis mixediT, xelyofis danaSaulisgan ne-
bayoflobiT xelis aRebisas moqmedi piri saerTod Tavisufldeba
sasjelisgan da mas pasuxismgebloba safrTxis Semqmneli deliqtis
ganxorcielebisTvisac ar ekisreba. maSasadame, nebayoflobiT xe-
lis aRebisas imave qmedebiT ar viRebT formalurad damTavrebuli
deliqtis sisxlissamarTlebrivad dasjad qmedebas.874 aRniSnuli
mosazrebis avtorTa SexedulebiT, sakiTxis sxvagvarad gadawyveta
winaaRmdegobaSi modis ssk-is im normasTan, romelic nebayoflo-
biT danaSaulis bolomde ganxorcielebisgan xelis aRebis insti-
tuts iTvaliswinebs. dasaxelebuli normis gamoyeneba safrTxis
Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis damnaSavis dasasjelad
adgils ar tovebs. mniSvneloba ara aqvs imas, ganxorcielebuli
qmedeba warmoadgens Tu ara im danaSaulis momzadebas an mcdelo-
bas, romlisganac moxda xelis aReba. maTi azriT, sakiTxis amgvari
gadawyveta unda moxdes imisgan damoukideblad, sisxlis samarT-
lis kodeqsiT aRniSnuli qmedeba rogorc abstraqtuli safrTxis
deliqti ise isjeba, Tu rogorc konkretuli safrTxis deliqti.875
ar SeiZleba gaziarebuli iqnes im avtorTa Sexeduleba, rom-
lebic Tvlian, rom nebayoflobiT xelis aRebisas damnaSave
srulad unda ganTavisufldes pasuxismgeblobisgan da ar unda
daisajos moqmedi piri rogorc xelyofis danaSaulis mcdelo-
bis, ise safrTxis Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis. ne-
bayoflobiT xelis aRebis dros damnaSaves pasuxismgeblobisgan
ganTavisuflebis garantia kanonmdebelma mxolod im qmedebas-
Tan dakavSirebiT misca, romlis bolomde ganxorcielebisganac
aiRo xeli. magram, Tu ganxorcielebuli qmedeba sxva damTavreb-
uli danaSaulis Semadgenlobas qmnis damnaSaves pasuxismgebloba
swored am ukanaskneli qmedebisTvis unda daekisros, vinaidan igi
dasrulebuli formiT ukve ganxorcielebulia da misgan nebayo-
flobiT xelis aRebac SeuZlebelia.
sakiTxis sworad gadasawyvetad metad mniSvnelovania imis
garkveva, Tu rogor SevafasebT ganxorcielebul qmedebas. kerZod,
SevafasebT mas mxolod rogorc xelyofis danaSaulis momzadebas
an mcdelobas, Tu rogorc qmedebas, romelsac safrTxis Semqmneli
damoukidebeli Semadgenlobis mocema SeuZlia. Tu Cven Sesabamis
qmedebas mxolod xelyofis danaSaulis momzadebad an mcdelobad
davakvalificirebT, mogviwevda damnaSavis srulad ganTavisufle-
ba pasuxismgeblobisgan, magram, Tu qmedebas amavdroulad safrTx-
is Semqmnel deliqtad SevafasebT, damnaSavis sasjelisgan sru-
lad ganTavisufleba SeuZlebeli gaxdeba. avtorTa nawili aseT

873
ix. Eser A.,iqve, S. 462, §24. Rn. 109; Kühl K., Strafrecht, AT, 7. Aufl., München, 2012, S. 569, §16.
Rn. 88.
874
ix. Lilie H./Albrecht D., in: LK, 11. Aufl., Erste Band, Berlin, 2003, §24. Rn. 333.
875
ix. Lilie H./Albrecht D., iqve.

263
dros damnaSavis sasjelisgan srulad ganTavisuflebaze uaris
Tqmis mizanSewonilobas imiT asabuTebs, rom imave dacul sikeTes
konkretuli safrTxe eqmneba. safrTxis Seqmna xelyofis winare
safexuria. SeuZlebelia samarTlebrivi sikeTis xelyofa, Tu igi
jer safrTxis zonaSi ar moxvda. konkretuli safrTxis Semqmneli
deliqtis Semadgenlobis gansaxorcieleblad samarTlebrivi sik-
eTisTvis konkretuli safrTxis Seqmnac sakmarisia da saWiro ar
aris sikeTis xelyofa. miuxedavad xelyofis deliqtis bolomde
ganxorcielebisgan xelis aRebisa, sisxlissamarTlebrivi umarT-
loba mainc ganxorcielebulia. nebayoflobiT xelis aRebas ar
SeuZlia im safrTxis ganeitraleba, romelic ukve Seiqmna. erT-erTi
Teoriis mixedviT, danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis gamo
pasuxismgeblobisgan ganTavisuflebisTvis saWiroa ganxorciele-
buli umarTlobis gamosworeba, kompensireba (wiedergutmachen),876
rasac adgili ar aqvs maSin, roca ganxorcie­ lebuli qmedebiT
safrTxe eqmneba imave sikeTes, romlis xelyo­ fisken mimarTuli
qmedebis bolomde miyvanisganac aiRo xeli damnaSavem.877
sakiTxis gadawyvetisas gasaTvaliswinebelia aseve kanonmdeb­
lis pozicia. saqarTvelos ssk-is 21-e muxlis me-2 nawilis mixed-
viT, nebayoflobiT danaSaulis ganxorcielebisgan xelis aRebis
gamo sasjelisgan srulad ganTavisufleba SesaZlebelia mxolod
maSin, roca ganxorcielebuli qmedeba ar Seicavs sxva damTavre-
buli danaSaulis niSnebs.

3. Sejameba

abstraqtuli da konkretuli safrTxis deliqtebSi danaSau-


lis ganxorcielebisgan nebayoflobiT xelis aReba SesaZlebelia,
vinaidan am deliqtebis momzadeba da mcdelobaa SesaZlebeli. iq,
sadac danaSaulis momzadeba da mcdeloba SeiZleba, danaSaulze
nebayoflobiT xelis aRebis SesaZleblobac gamoricxuli ar aris.
safrTxis deliqtebSi danaSaulze nebayoflobiT xelis aReba rom
SeiZleba es yvela saxis safrTxis deliqts ar exeba. wminda umoqm-
edobis safrTxis deliqtebSi danaSaulis momzadeba da mcdeloba
SeuZlebelia, rac am deliqtebSi danaSaulze nebayoflobiT xe-
lis aRebis SesaZleblobasac gamoricxavs. rac Seexeba Sekvecili
Semadgenlobis safrTxis deliqtebs (magaliTad, yaCaRoba), maTi
momzadeba SeiZleba, magram ara mcdeloba, ramdenadac danaSauli
mcdelobis stadiaze ukve iuridiulad damTavrebulia. Sesabam-
isad, am deliqtebSi mcdelobis stadiaze nebayoflobiT xelis

876
ix. Geppert K., iqve.
877
danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebaze arsebobs aseve sxva Teoriebic,
romelTa ganxilva mocemul SemTxvevaSi mizanSewonilad ar miviCnieT. aRniSnul
Teoriebze ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSau-
lis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 87-88; Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl.,
Stuttgart, 2012, S. 342-343; Rengier R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 315.

264
aReba SeuZlebelia.
zogierTi xelyofis danaSaulis mcdeloba safrTxis Semqmne-
li deliqtis damTavrebul Semadgenlobas Seicavs. aqedan gamom-
dinare, calkeuli xelyofis deliqtis mcdelobis stadiaze ne-
bayoflobiT xelis aReba am danaSaulis mcdelobisTvis sisxlis-
samarTlebrivi pasuxismgeblobisgan gaTavisuflebas iwvevs, ma-
gram damnaSave srulad ar Tavisufldeba pasuxismgeblobisgan da
safrTxis Semqmneli deliqtis ganxorcielebisTvis isjeba.

265
IX. Tavi

Tanamonawileoba safrTxis deliqtebSi

1. Tanamonawileobis dasjadobis obieqturi safuZveli

Tanamonawileobis dasjadobis safuZvels erTiani sisxlis


samarTlebrivi umarTloba warmoadgens. es erTianoba Seexeba
sisxlissamarTlebrivi umarTlobis rogorc obieqtur, ise subi-
eqtur mxares. obieqturi TvalsazrisiT Tanamonawileni monaw-
ileoben erTi da imave sisxlissamarTlebrivi umarTlobis ganx-
orcielebaSi. ar SeiZleba, rom Tanamonawileebs pasuxismge­ bloba
sxvadasxva umarTlobis ganxorcielebisTvis daekisroT.
TanamonawileTa pasuxismgeblobis obieqtur safuZvelTan da­
kavSirebiT sisxlis samarTlis mecnierebaSi sxvadasxva Teoriebi
Camoyalibda: mizezobriobis Teoria, komunikaciis Teoria, dax­
marebis Teoria, safrTxis amaRlebis Teoria, abstraqtuli sa­
frTxis Teoria.878 aRniSnuli Teoriebi Seexeba Tanamonawilis,
sax­
eldobr, damxmaris da wamqezeblis qmedebis, ZiriTad dana­
Saulebriv qmedebasTan Tanamizezobriobis problemas, imas, Tu
ramdenad aucilebelia wamqezeblis da damxmaris qmedeba mizezo­
briv kavSirSi iyos amsruleblis mier ganxorcielebul ZiriTad
qmedebasTan.
yvela Tanamonawilis moqmedeba, qarTul sisxlis samarTalSi
dRemde gabatonebuli mosazrebis Tanaxmad, mizezobriv kavSirSi
unda iyos damdgar SedegTan.879 magram, mizezobrivi kavSiri Tana­
monawilis qmedebasa da amsruleblis ZiriTadi danaSaulebrivi
qmedebiT gamowveul Sedegs Soris, Tanamonawileobis dasjadobis
arasakmarisi pirobaa.
Tanamonawileoba aqcesoruli xasiaTisaa, rac imas niS-
navs, rom Tanamonawiles pasuxismgebloba amsruleblis mier
ganxorciele­ buli danaSaulSi monawileobisTvis ekisreba. marTa-
lia, Tana­monawileobis dasjadobis safuZvels erTiani sisxlis­
samarTlebrivi umarTloba warmoadgens, magram, es rodi niSnavs
imas, rom Tanamonawileoba SesaZlebelia maSin, roca sisxlis­
samarTlebriv umarTlobas Seuracxi aRasrulebs.
germanuli ssk-is mixedviT Tanamonawileoba SesaZlebelia
ma­
Sin, roca sisxlissamarTlebrivi umarTlobis amsrulebeli
arabraleulad moqmedebs. amave kodeqsis 26-e paragrafis mixedviT
wamqezebelia is, vinc ganzrax waaqezebs sxvas ganzraxi marTlsaw­
inaaRmdego qmedebis Casadenad. xolo 27-e paragrafis Tanaxmad,
damxmarea is, vinc ganzrax daexmareba sxvas ganzraxi marTlsawi­
naaRmdego qmedebis ganxorcielebaSi. wamqezeblisa da damxmaris
warmodgenil definiciebSi xazgasma mocemulia ganzraxi marTl­
sawinaaRmdego qmedebis ganxorcielebaSi waqezebasa da daxmare­

ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 629-631, Rn. 1326-1329.
878

ix. Церетели Т., Причинная Связь в уголовном праве, 1963, с. 341.


879

266
baze, rac imis Tqmis saSualebas iZleva, rom germanuli sisx-
lis samarTlis kodeqsi aRiarebs Tanamonawileobis limitirebul
aqcesorul Teorias. aRniSnuli Teoria, romelmac germanul ssk-
Si asaxva 1943 wels hpova, ar moiTxovs amsruleblisagan braleul
qmedebas.880 limitirebuli aqcesoruli Teoriis mixedviT, maSin,
rodesac saqme exeba specialuri amsruleblis mier Casaden deli-
qts da amsrulebeli arabraleulad moqmedebs, wamqezebels da
damxmares pasuxismgebloba ekisrebaT ara rogorc SualobiT am-
srulebels, aramed rogorc Tanamonawiles. SualobiTi amsrule-
blobisTvis wamqezebels pasuxismgebloba ver daekisreba, ramde-
nadac igi ar aris specialuri niSnebis matarebeli piri da ver
gamodgeba amsruleblad. Tumca, misi pasuxismgeblobisgan gan­
Tavisuflebac dauSvebelia. aRniSnul SemTxvevaSi wamqezeblis
dasjadoba, limitirebuli aqcesoruli Teoriis mixedviT, Sesa-
Zlebelia. limitirebuli aqcesoruli Teoria gulisxmobs aqceso-
robas ara amsruleblis braleul qmedebasTan, aramed umarTlo-
basTan.
saqarTvelos ssk-is 23-e muxlis mixedviT `danaSaulSi Tana­
monawileoba niSnavs ori an meti piris ganzrax erTobliv monaw-
ileobas ganzraxi danaSaulis CadenaSi~. rogorc aRniSnuli­ dan
Cans, aq saubaria ara marTlsawinaaRmdego qmedebaSi, aramed dana-
Saulis CadenaSi monawileobaze. danaSauli ki gulisxmobs sisx-
lis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli, marTlsawi­naaRmdego
da braleuli qmedebis ganxorcielebas. brali dana­Saulis aucile-
beli niSania da Sesabamisad, roca danaSaulis ganxorcieleba-
Si monawileobaze vsaubrobT, mxedvelobaSia braleuli qmedebis
ganxorcielebaSi monawileoba. danaSaulSi TanamonawileobisTvis
aucilebel pirobas warmoadgens is, rom amsrulebeli braleulad
moqmedebdes. arabraleuli piri dana­Sauls ver ganaxorcielebs da
aqedan gamomdinare verc danaSau­ lis CadenaSi monawileobaze vis-
aubrebT Tu amsrulebels Ca­ denili umarTloba bralad ar Seer-
acxeba. danaSaulSi Tana­ monawileobasa da danaSaulis SualobiT
amsruleblobas Soris is gansxvavebaa, rom erT SemTxvevaSi ams-
rulebeli braleulia, xolo meore SemTxvevaSi arabraleuli.
m. turava Tanamonawileobis dasjadobis sakiTxs limitire-
buli aqcesoruli Teoriis mixedviT wyvets.881 magram sakamaTo Sei-
Zleba iyos, sakiTxis aseTi gadawyveta Tu ramdenad Seesabameba
Tana­monawileobaze qarTul sisxlis samarTlis kodeqsSi asaxul
de­bulebebs. m. turavas TvalsazrisiT, qarTuli ssk-is 23-e mux-
lis teqsti SezRudulad unda ganvmartoT da `danaSaulSi Tana­
monawileoba~ unda gavigoT viwrod, kerZod, rogorc marTlsawi­

880
ix. Rengier R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 409; Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl.,
Stuttgart, 2012, S. 598, Rn. 1279; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, 2003, S. 128, §26 Rn. 4, 5; Kühl K., Straf-
recht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 703; Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl.,
Berlin, 1996, S. 655; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., 2010, S. 204, Rn.
553.
881
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema,
Tb., 2013, gv. 333.

267
naaRmdego qmedebaSi Tanamonawileoba.882
saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis mixedviT, da-
naSaulSi Tanamonawileoba gulisxmobs amsruleblis braleul
qmedebas, magram aRniSnuli ar niSnavs imas, rom Tanamonawile-
Ta sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvels Tana­
monawileTa Tanabraleuloba warmoadgendes883, vinaidan brali
sisxlissamarTlebrivi umarTlobisagan gansxvavebiT personal-
uri xasiaTisaa. saqarTvelos ssk-is 25-e muxlis Tanaxmad, Tana­
monawileni pasuxs ageben erTiani sisxlissamarTlebrivi umarT­
lobis ganxorcielebis gamo sakuTari bralisTvis.

2. Tanamonawileoba safrTxis deliqtebSi

rogorc zemoT aRiniSna, TanamonawileTa moqmedeba, qarTul


sisxlis samarTlis literaturaSi dRemde gabatonebuli mosazre­
bis Tanaxmad, mizezobriv kavSirSi unda iyos damdgar SedegTan, rac
imas gulisxmobs, rom Tanamonawileoba SesaZlebelia dana­ Saulis
damTavrebamde. mas Semdeg, roca danaSauli ganxor­cieldeba, Tana-
monawileobac am danaSaulSi gamoricxulia.
danaSaulis damTavrebis or etaps gamohyofen: danaSaulis dam­
Tavreba formaluri gagebiT da danaSaulis damTavreba materi­
aluri gagebiT. danaSaulis damTavreba formaluri da materi­
aluri gagebiT xSirad (xelyofis deliqtebSi, kerZod, mkvlelobis
dros) emTxveva erTmaneTs. maSin, roca saqme exeba e.w. SedeggareSe
danaSauls, danaSauli formaluri gagebiT maSinaa damTavrebuli,
roca ssk-is Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli Semadgenloba
srulad ganxorcieldeba, xolo danaSauli materialuri gage-
biT damTavrebulia, roca ssk-is konkretuli muxliT gaTvalis­
winebuli danaSaulebrivi qmedebis ganxorcielebas mohyveba gark­
veuli Sedegi, romelic SeiZleba sakanonmdeblo Semadgenlobis
miRma iyos da ar warmoadgendes qmedebis Semadgenlobis niSans.884
kanonmdebeli xSirad danaSauls damTavrebulad acxadebs gark­
veuli Sedegis dadgomamde da danaSaulis damTavrebis moments
ukavSirebs gansazRvruli qmedebis ganxorcielebas, romelic dan-
aSaulis momzadebas an mcdelobas mogvagonebs. aRniSnuli Se­exeba
mizniT dafuZnebul, Sekvecil da aseve safrTxis Semqmnel deliqteb-
sac, romelic damTavrebulad iTvleba samarTlebrivi sikeTisTvis
safrTxis Seqmnis momentidan da misi damTavrebisTvis aucilebeli
araa samarTlebrivi sikeTis xelyofa. vinaidan sa­ frTxis Semqm-
neli deliqtebi damTavrebulia kanoniT aRwerili qmedebis ganx-
orcielebis an kidev samarTlebrivi sikeTisTvis sa­frTxis Seqmnis

882
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 328, sqolio.
883
sawinaaRmdego mosazreba ix. naWyebia g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red),
sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 30.
884
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 194.

268
momentSi, am deliqtebSi Tanamonawileobac swored samarTlebrivi
sikeTisTvis safrTxis Seqmnamde anu danaSaulis formaluri gage-
biT damTavrebamdea SesaZlebeli. Sesabamisad, sa­ frTxis Semqmnel
deliqtebSi daxmareba SeiZleba moicavdes dana­ Saulis formalu-
rad damTavrebamde daxmarebaSi winaswar Sepire­bas, romelic dana-
Saulis formalurad damTavrebis mere unda ganxorcieldes. mag-
aliTad, yaCaRoba gulisxmobs sxvisi nivTis marTlsawinaaRmdego
misakuTrebis mizniT Tavdasxmas, romelic Ca­ denilia sicocxli-
sa da janmrTelobisaTvis saSiSi ZaladobiT an aseTi Zaladobis
muqariT. yaCaRoba e. w. formalur Semadgenlobas warmoadgens da
damTavrebulia Tavdasxmis momentSi da danaSau­ lis formalurad
damTavreba ar moiTxovs nivTis dauflebas dam is gankargvas. yaCa-
RobaSi daxmarebad unda miviCnioT Tavdasxmis ganxorcielebamde
danaSaulis amsruleblisTvis winaswari Se­ pireba, rom daexmareba
amsrulebels dauflebuli nivTis gadamal­vaSi an realizaciaSi.885
Tuki adgili ar eqneba winaswar Sepirebas da winaswari Sepirebis
gareSe moxdeba Tavdasxmis ganxorcielebis Sedegad dauflebuli
nivTis realizacia, qmedeba dakvalifi­ cirdeba ara rogorc yaCa-
RobaSi daxmareba, aramed rogorc saqarTvelos ssk-is 186-e mux-
liT gaTvaliswinebuli danaSauli (winaswari SecnobiT danaSau-
lebrivi gziT mopovebuli nivTis SeZena an gasaReba).886
sworad aRniSnavs T. wereTeli, rom Tu safrTxis Semqmnel
deliqtebSi Tanamonawileobas SesaZleblad vcnobT kanonmdeblis
mier aRwerili danaSaulis Semadgenlobis niSnebis srulad Ses­
rulebis Semdeg, maSin danaSaulis momzadebad an mcdelobad unda
miviCnioT is, rac kanonSia aRwerili.887
T. wereTlisgan gansxvavebul Tvalsazriss gamoTqvams o. ga­
myreliZe da aRniSnavs, rom danaSaulSi Tanamonawileoba dana­
Saulis formalurad damTavrebis Semdeg formalur deliqtSic
SesaZlebelia. kerZod, yaCaRobaSi Tanamonawileoba yaCaRobis
faqtiurad damTavrebis anu Tavdasxmis merec aris SesaZlebeli.
is, vinc yaCaRs Tavdasxmis ganxorcielebis Semdeg qonebis dau­
flebamde daexmareba, iqneba Tanamonawile.888
o. gamyreliZis TvalsazrisiT, danaSaulis formaluri dam­
Tavrebis Semdgom TanamonawileobasTan dakavSirebiT araviTari
gansxvaveba ar arsebobs Sekvecil, denad da xelyofis dana­Saulebs
Soris.889 Tumca, aqve unda aRiniSnos, rom misi Sexedule­ biT, is,
vinc yaCaRs Tavdasxmis Semdeg daexmareba qonebis daufle­baSi Tana-
monawile iqneba, magram pasuxs agebs qurdobaSi an ZarcvaSi Tana-

885
ix. wereTeli T., iqve, gv. 198.
886
analogiuri Sexeduleba ix. wereTeli T., iqve, gv. 198. imisaTvis, rom qmedeba
saqarTvelos ssk-is 186-e muxliT dakvalificirdes, marTalia, damnaSave imas, vinc
sxvis nivTs danaSaulebrivi gziT eufleba nivTis dauflebamde ar hpirdeba, rom
igi gayidis danaSaulebrivi gziT mopovebul nivTs, magram, saWiroa, nivTis realiza-
ciamde icodes, rom nivTi danaSaulebrivi gziT aris mopovebuli.
887
ix. wereTeli T., iqve, gv. 196.
888
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 270.
889
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 271.

269
monawileobisaTvis. xolo is, vinc uSualod monawileobs qonebis
dauflebaSi, daisjeba rogorc qurdobis an Zarcvis amsrulebe-
li.890 sakiTxis aseTi gadawyveta SeiZleba saka­ maTo iyos, vinaidan
Tanamonawileobis dasjadobis safuZvels er­ Tiani umarTlobis
ganxorcielebaSi monawileoba warmoadgens. Zarcva da yaCaRoba ki
sxvadasxva umarTlobaa. Tu yaCaRobaSi Tana­monawileoba yaCaRobis
formalurad ganxorcielebis anu Tavdasx­mis merec SesaZlebelia,
Tanamonawilemac pasuxi unda agos yaCaR­ obaSi monawileobisTvis
da Tu es SeuZlebelia, swored igi aris argumenti imisTvis, rom
yaCaRobaSi Tanamonawileoba am danaSau­ lis formalurad ganxor-
cielebis Semdeg gamoricxulia.
danaSaulSi daxmarebas danaSaulis Semadgenlobis formal-
uri gagebiT ganxorcielebis Semdeg SesaZleblad miiCnevs zo-
gierTi germaneli mecnieri. 891 rudolfi aRniSnavs, rom aqceso-
ruli Te­ o riis mixedviT, daxmareba gulisxmobs qmedebis Semad-
genlobis ganxorcilebaSi wvlilis Setanas, rac amsruleblis
mier qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis mere daxmarebis
SesaZleblobas gamoricxavs. 892 Tumca, rudolfis SexedulebiT,
danaSauli dasrule­ b ulia qmedebis Semadgenlobis ara form-
alurad, aramed materialurad damTavrebisas. 893 aRniSnulidan
gamomdinare igi dax­ m arebas SesaZleblad miiCnevs danaSaulis
ara mxolod formalur damTavrebamde, aramed qmedebis Semadgen-
lobiT gaTvaliswinebuli Sedegis dadgomis merec danaSaulis
materialur damTavre­b amde. 894rudolfs Tavisi debulebis naTel-
sayofad Semdegi ma­ g aliTebi mohyavs: 1.) `a~ cecxls waukidebs
sxvis sakarmidamos, xolo damxmare, danaSaulis formalurad
damTavrebis (cecxlis wakidebis) Semdeg navTs moasxams cecxl-
mokidebul saxls, raTa daaCqaros saxlis bolomde dawvis pro-
cesi; 2.) sxvisi nivTis dau­f lebis Semdeg, anu qurdobis formal-
urad damTavrebis mere, damx­ m are qurds daexmareba naqurdalis
transportirebaSi. 895

maSin, roca danaSaulis formalurad da materialurad dam­


Tavreba erTmaneTisgan SeiZleba gaimijnos, danaSaulis formalu­
rad damTavrebis Semdeg danaSaulSi Tanamonawileobas, kerZod,
daxmarebas danaSaulis materialurad damTavrebamde SesaZle-
blad miiCnevs ieSekic.896 garda amisa, ieSeki danaSaulis form-
alurad da materialurad damTavrebis momentis gamijvnis Sedegs
imaSic xedavs, rom misi TvalsazrisiT, makvalificirebeli niSani

890
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 271.
891
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 745, § 31 Rn.
25; Lackner/Kühl, Strafgesetzbuch Kommentar, 26. Aufl., München, 2007, S. 207-208, § 27 Rn. 3.
892
ix. Rudolphi H-J., Die zeitlichen Grenzen der sukzessiven Beihilfe, Jescheck-FS, Berlin, 1985, S.
559.
893
ix. Rudolphi H-J., iqve, gv. 559.
894
ix. Rudolphi H-J., Die zeitlichen Grenzen der sukzessiven Beihilfe, Jescheck-FS, Berlin, 1985, S.
559.
895
ix. Rudolphi H-J., iqve, gv. 559-560.
896
ix. Jescheck H., Wesen und rechtliche Bedeutung der Beendigung der Straftat, Welzel-FS, 1974, S.
697.

270
dana­Saulis formalurad damTavrebis merec aris SesaZlebeli
dana­Saulis materialur damTavrebamde.897amis magaliTad qarTuli
sisx­lis samarTlis kodeqsis mixedviT, SeiZleba dasaxeldes ssk-
is 143-e muxlis me-2 nawilis `a~ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli
danaSauli. kerZod, Tavisuflebis ukanono aRkveTa dazaralebu-
lis sazRvargareT gayvaniT. adamianisTvis gadaadgilebis Tavisu-
flebis SezRudvis da misi dakavebis momentidan danaSauli form-
alurad damTavrebulia, magram igi materialurad jer kidev ar
aris dam­ Tavrebuli. dazaralebulis sazRvargareT gayvanis idea
SeiZleba damnaSaves danaSaulis formalurad damTavrebamde arc
hqondes da mas es azri ssk-is 143-e muxliT gaTvaliswinebuli da-
naSaulis formalurad damTavrebis mere gauCndes. Tanamonawilec
SeiZleba danaSaulis formalurad damTavrebis mere CaerTos dana-
Saulebriv saqmianobaSi da amsrulebels daexmaros ukve ukanonod
Tavisu­flebaaRkveTili adamianis sazRvargareT gayvanaSi. SeiZle-
ba Tu ara makvalificirebeli niSnis ganxorcieleba danaSaulis
for­malurad damTavrebis Semdeg, es makvalificirebeli niSnis
Tavise­burebazea damokidebuli. magaliTad iseTma makvalifici-
rebelma niSanma, rogoricaa araerTgzisoba, SeuZlebelia dana-
Saulis for­ malurad ganxorcielebis Semdgom SeiZinos makvali-
ficirebeli niSnis funqcia. es niSani, rogorc makvalificire-
beli niSani, danaSaulis formaluri ganxorcielebis momentSive
arsebobs an ar arsebobs. igive iTqmis mizanze da motivze, roca
igi pasux­ismgeblobas amZimebs. amsrulebeli Tavidanve moqmedebs
gansaz­Rvruli mizniT da motiviT. garda amisa, iseTi niSani, ro-
goric araerTgzisobaa, misi personaluri xasiaTis gamo isedac
veraviTar gavlenas ver moaxdens Tanamonawilis pasuxismgebloba-
ze. maSasa­dame, makvalificirebeli niSnebi SeiZleba or jgufad
daiyos: 1) niSnebi, romlebic danaSaulis formalurad ganxor-
cielebis mo­mentSi arseboben da eseni ZiriTadad personaluri xa-
siaTis niSne­bia, da 2) niSnebi, romlebic danaSaulis formalurad
ganxor­ cielebis merec SeiZleba warmoiSvas danaSaulis materi-
alurad damTavrebamde da aseTi niSnis ganxorcielebaSi SeiZleba
im Tana­monawilemac Seitanos sakuTari wvlili, romelic danaSau-
lis ganxorcielebaSi danaSaulis formalurad ganxorcielebis
mere CaerTo.
danaSaulis formalurad damTavrebis Semdeg Tanamonawileo-
ba danaSaulis ganxorcielebaSi SesaZlebelia e. w. oraqtian
deliqtebSic, romlebSic pirveli aqtis ganxorcieleba danaSau­
lis formalurad damTavrebisTvis sakmarisia, xolo meore aqti
pirvel aqtTan mimarTebiT danaSaulis materialur damTavrebad
ganixileba.898 aseT danaSaulTa ricxvs miekuTvneba saqarTvelos
ssk-is me-200 prima muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli _ yalbi
aqcizuri markebis damzadeba, gasaReba an gamoyeneba.899 yalbi aqci­

897
ix. Jescheck H., iqve, gv. 698.
898
ix. Jescheck H., iqve, gv. 687.
899
igive SeiZleba iTqvas saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 210-e mux-
liT (yalbi sakredito an saangariSsworebo baraTis damzadeba, gasaReba an gamoy-

271
zuri markis damzadeba anu pirveli aqtis ganxorcieleba sakmari­
sia danaSaulis formalurad damTavrebisTvis, xolo meore aqtis
ganxorcieleba _ yalbi aqcizuri markis gasaReba danaSaulis ma­
terialur damTavrebas warmoadgens. Tanamonawile danaSaulis
ganxorcielebaSi SeiZleba pirveli aqtis ganxorcielebis Semdeg,
meore aqtis ganxorcielebamde CaerTos.
q. mWedliSvili-hedrixi aRniSnavs, rom Tanamonawileoba dana­
SaulSi danaSaulis iuridiuli damTavrebis Semdegacaa SesaZle­
beli.900Tumca, igi amas zogad wesad ar aRiarebs da Tanamonawileo­
bas, kerZod, daxmarebis SesaZleblobas gamoricxavs danaSaulis
formaluri damTavrebis Semdeg e. w. Sekvecil Se­madgenlobebSi.901
aris Tu ara danaSaulis formaluri damTavrebis mere dax­
mareba SesaZlebeli, amaze calsaxa pasuxis gacema SeuZlebelia.
igi damokidebulia deliqtis tipze. maSin, roca yaCaRobaSi dax­
mareba am danaSaulis mxolod formalur damTavrebamdea SesaZle­
beli, Tanamonawileoba savsebiT SesaZlebelia Tavisuflebis aRk­
veTaSi misi formaluri damTavrebis Semdegac, materialur dam­
Tavrebamde.
uSedego anu e. w. formaluri danaSaulebi orad unda gavyoT:
esenia, uSedego denadi da uSedego aradenadi danaSaulebi. roca
saqme uSedego denad danaSauls (Tavisuflebis ukanonod aRkveTa)
exeba, unda iTqvas, rom aseT danaSaulebSi daxmareba danaSaulis
formaluri damTavrebis merec aris SesaZlebeli mis materialu­
rad dasrulebamde. magram, Tu saqme uSedego aradenad danaSauls
(yaCaRoba) exeba, daxmareba danaSaulis formalurad dasrulebis
mere SeuZlebelia.

3. Tanamonawileoba sakuTari xeliT Casaden


safrTxis deliqtebSi

marTalia, TanamonawileobiT safrTxis deliqtebis ganxor­


cieleba SesaZlebelia, magram ramdenadaa igi SesaZlebeli iseT
safrTxis deliqtebSi, romlebic sakuTari xeliT Casaden deli-
qtebs miekuTvnebian? aseTi safrTxis deliqtebs warmoadgens mag-
aliTad gansacdelSi mitoveba (saqarTvelos ssk-is 128-e muxli)
da avadmyofis gansacdelSi mitoveba (ssk-is 130-e mux.). aRniSnuli
deliqtebi wminda umoqmedobis deliqtebia, rac imas niSnavs, rom
maTi Cadena mxolod umoqmedobiTaa SesaZlebeli. wminda umoqmedo­

eneba), 212-e muxliT (yalbi fulis an fasiani qaRaldis damzadeba an gasaReba), 260-e
muxliT (narkotikuli saSualebis, misi analogis an prekursoris ukanonod damza-
deba, warmoeba, SeZena, Senaxva, gadazidva, gadagzavna an gasaReba) da zogierTi sxva
muxliT gaTvaliswinebul danaSaulze.
900
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 14. velis nomeri 24; 241, velis nomeri
473.
901
ix. mWedliSvili-hedrixi q., iqve, gv. 245, velis nomeri 485-486.

272
bis deliqtebi moqmedebis movaleobis Seusruleblobas ukavSird-
eba. moqmedebis movaleoba konkretul pirs ekisreba, ro­ melic sx-
vas ar gadaecema, SeuZlebelia misi gadakisreba sxva pirisaT-
vis da amitom uwodeben wminda umoqmedobis deliqts saku­ Tari
xeliT Casaden deliqts. gansacdelSi mitovebis da avadmyo­ fis
gansacdelSi mitovebis amsrulebelia mxolod is piri, ro­melsac
gansacdelSi myofis mimarT zrunvis valdebuleba akisria. aseT
specialur amsrulebels avadmyofis gansacdelSi mitovebisas mx-
olod medicinis muSaki warmoadgens. aRniSnuli tipis deliqtebSi
savsebiT SesaZlebelia rogorc waqezeba ise daxmareba (Tanamonaw-
ileoba viwro gagebiT),902 magram SeuZlebelia Tanaamsrulebloba
(Tanamonawileoba farTo gagebiT) da Sualo­biTi amsrulebloba.903
iuridiul literaturaSi gamoiTqva gansxvave­ buli Sexedulebac,
romlis mixedviT Tanaamsrulebloba SesaZlebelia wminda umoqm-
edobis deliqtebSi.904 am mosazrebas Tu gaviziarebT, Tanaamsrule-
bloba SesaZlebeli iqneba gansacdelSi mitovebis drosac, magram
es Tvalsazrisi ar aris gasaziarebeli. movaleobis personal-
uri bunebidan gamomdinare SeuZlebelia Tanaamsruleblad vcnoT
sxva, Tundac is piri, romelsac aseve ekisreba movaleoba ganax-
orcielos aqtiuri qmedeba da daexmaros gansacdelSi myofs. Tu
adamiani gansacdelSi imyofeba da arse­ bobs ori an meti adamiani,
romlebsac gansacdelze myof pirze zrunvis specialuri samarT-
lebrivi movaleoba ekisrebaT, movaleobis Seusruleblobis dros,
isini pasuxs ageben ara rogorc Tanaamsruleblebi, aramed ro-
gorc erTpirovnuli amsruleblebi.

4. uSedego daxmareba da waqezeba, rogorc


safrTxis Semqmneli deliqti

qarTul sisxlis samarTalSi gabatonebuli mosazrebis Tanax­


mad, Tanamonawilis qmedeba mizezobriv kavSirSi unda iyos am-
sruleblis danaSaulebrivi qmedebiT gamowveul SedegTan. aR­
niSnuli TvalsazrisiT, mizezobrivi kavSiri aris is aucilebeli
obieqturi niSani, romlis gareSec Tanamonawilis pasuxismgeblo­
bis dasabuTeba SeuZlebelia.905magram, mizezobriv kavSirze mxolod
maSin SegviZlia visaubroT, roca danaSaulebrivi Sedegi saxezea.
amitomac, qarTuli906 da aseve germanuli907 sisxlis samarTlis

902
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 124.
903
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, 200, 279-280;
gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2 gamocema,
Tb., 2008, gv. 184, 186; Arzt/ Weber/ Heinrich/ Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 124.
904
ix. sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 141.
905
ix. mWedliSvili-hedrixi q., iqve, gv. 241, velis nomeri 473.
906
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 341; mWedliSvili-hedrixi q., iqve, gv. 238-239, velis nomeri 469-470.
907
ix. ix. Jakobs G., Strafrecht, AT, 2. Aufl., New York, 1991; Gropp, Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidel-
berg, 2005, S. 392, § 10. Rn. 146.

273
mixedviT, uSedego daxmareba908 aradasjad qmedebad ga­mocxadda.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoiTqva mosaz­reba,
rom uSedego daxmareba ise unda daisajos, rogorc das­rulebuli
daxmareba, vinaidan uSedego daxmarebis dros samar­ TliT dacul
sikeTes abstraqtuli (abstraqtuli safrTxis Seqm­ nis Teoria) an
konkretuli safrTxe eqmneba (safrTxis amaRlebis Teoria), rac
damxmaris dasjadobisTvis sakmaris pirobas war­moadgens.909
uSedego daxmarebis dasja dasrulebuli formiT ganxorciele­
bul danaSaulSi daxmarebis msgavsad, winaaRmdegobaSi modis Tana­
monawileobis aqcesorul TeoriasTan, romlis mixedviTac, damx­
maris pasuxismgebloba damokidebulia amsruleblis qmedebasTan.
danaSaulis ganxorcielebaSi daxmarebisTvis uSedego daxmarebis
dasja SeiZleba gamomdinareobdes mxolod im Teoriidan, romelic
cnobs Tanamonawilis pasuxismgeblobis damoukidebel xasiaTs.910
f. SafStainma safuZveli daudo moZRvrebas uSedego daxmare­
bis, rogorc safrTxis Semqmneli deliqtis dasjis Taobaze da
ga­
moTqva mosazreba, rom uSedego daxmareba maSin unda daisajos
`damTavrebul daxmarebasaviT~, roca `damxmaris~ moqmedeba ams-
ruleblis mier qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis SesaZle-
blobas gazrdis, aamaRlebs (e. w. safrTxis amaRlebis Te­ oria).911
misi TvalsazrisiT, aradasjad uSedego daxmarebasTan gveqneba
saqme maSin, roca `damxmaris~ moqmedeba ar gazrdis aseT safrTx-
es.912
k. roqsinis SexedulebiT, damxmaris dasjadobisTvis aucile­
bel, magram arasakmaris pirobas warmoadgens damxmaris moqmedebis
Tanamizezobrioba amsruleblis mier ganxorcielebul qmedebis
SemadgenlobasTan. kauzaluri qmedeba mxolod maSin SeiZleba
CaiTvalos daxmarebad, roca igi aamaRlebs safrTxes msxver­
plisTvis da gazrdis Sedegis dadgomis SesaZleblobas.913roqsini
ar uaryofs mizezobriobis mniSvnelobas damxmaris pasuxismge­

908
„uSedego daxmarebis“ nacvlad zogierTi avtori iyenebs termin „daxmarebis
mcdelobas“ („versuchte Beihilfe“). ix. Schünemann B., in: LK, 12. Auf., Berlin, 2007, §27 Rn. 33. gau-
marTlebelia, rom „uSedego daxmarebas“ vuwodoT „daxmarebis mcdeloba“, vinaidan
daxmareba Tanamonawileobis saxea. mcdeloba SeiZleba danaSaulis, magram ara da-
naSaulis ganxorcielebis formis. Tanamonawileoba danaSaulis ganxorcielebis
formaa da ara calke aRebuli danaSauli.
909
ix. Schünemann B., in: LK, 12. Aufl., Berlin, 2007, § 27 Rn. 33.
910
Tanamonawileobis pasuxismgeblobis damoukidebel xasiaTze ix. kobiaSvi-
li u., Tanamonawileobis aqcesoruli Teoriis Sesaxeb, „sabWoTa samarTali“, 1968,
#3, gv. 31; Шаргородский М. Д., Некоторые вопросы общего учения о соучастии, «Правоведение»,
1960, №1, с. 91-94. Sargorodski uSvebda Tanamonawileobas gaufrTxileblobis dros,
magram igi Tanamonawileobas gaufrTxileblobis mxolod calkeul SemTxvevebSi
aRiarebda.
911
ix. Schaffstein F., Die Risikoerhöhung als objektives Zurechnungsprinzip im Strafrecht, insbe-
sondere bei der Beihilfe, Honig-FS, Göttingen, 1970, S. 173-174; Stratenwert, Kuhlen, Strafrecht, AT, Die
Straftat, 6. Aufl., München, 2011, S. 257-258, §12 Rn. 158; Geppert K., Zum Begriff der «Hilfeleistung» im
Rahmen von Beihilfe (§ 27 StGB) und sachlicher Begünstigung (§ 257 StGB), Jura 2007, S. 590.
912
ix. Schaffstein F., iqve, gv. 174.
913
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, Besondere Erscheinungsformen der Straftat, München, 2003,
S. 203, § 26 Rn. 210. aseve ix. Ambos Kai., Beihilfe durch Alltagshandlungen, JA 2000, S. 721.

274
blobisTvis, magram misi mosazrebiT, amasTan erTad saWiroa obi-
eqturi Seracxvis arseboba. mizezobrioba roqsinis moZRvrebis
Tanaxmad, obieqturi Seracxvis safuZvelia. imisTvis, rom damx­
mares Sedegi obieqturad Seeracxos, sakmarisi ar aris, rom damx­
maris qmedeba mizezobriv kavSirSi iyos damdgar SedegTan. aseve
aucilebelia, rom ar arsebobdes obieqturi Seracxvis gamomricx­
veli garemoeba.
uSedego daxmareba abstraqtul914 Tu abstraqtul-konkretul
sa­frTxis deliqts915 warmoadgens, germanul sisxlis samarTlis
literaturaSi sadavod iTvleba.
ciSangi daxmarebas ar miakuTvnebs konkretuli safrTxis del-
iqtebs, ramdenadac igi Tvlis rom daxmarebis dasjadobisTvis
aucilebel pirobas mizezobrioba ar warmoadgens da konkretuli
safrTxis Semqmnel deliqtebSi kidev mizezobrivi kavSiri unda
dadgindes916 anu, Tu daxmarebas konkretuli safrTxis deliqtebs
mivakuTvnebdiT, damxmaris pasuxismgeblobisTvis mizezobrivi kav-
Siris dadgenis moTxovna mogviwevda.
g. iakobsi akritikebs im Teorias, romlis mixedviTac uSedego
daxmareba unda daisajos rogorc safrTxis deliqti. misi azriT,
amsruleblis qmedebis gareSe uSedego daxmarebis dasjadobiT
dairRveoda Tanamonawileobis aqcesoruli Teoriis moTxovnebi,917
romlis mixedviTac Tanamonawilis dasjadoba amsruleblis qmede­
bazea damokidebuli. damxmares wvlili Seaqvs kanoniT gaTvalis­
winebuli qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebaSi, Tumca,
uSedego daxmarebis dros saxezea ara wvlilis Setana qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebaSi, aramed ganuxorcielebel qmede­
bis SemadgenlobaSi,918 romelic moqmedi piris varaudiT unda ganx-
orcielebuliyo. maSasadame, iakobsi daxmarebis dasjadobisT­ vis
aucilebel pirobad amsruleblis qmedebiT gamowveul Sedegsa da
damxmaris qmedebas Soris mizezo­ brivi kavSiris arsebobas miiC­
nevs. 919

daxmarebis mcdelobasTan dakavSirebiT iakobsi aseve aRniSnavs,


rom abstraqtuli saSiSroeba SeiZleba emyarebodes kanoniT deta­
lurad aRweril qmedebas, viTarebis aRweras. ramdenadac damx­
maresTan dakavSirebiT konkretuli qmedebis an mdgomareobis aR­
wera gvaklia, misi interpretacia rogorc abstraqtulad saSiSi
daxmarebisa SeuZlebelia.920
uSedego daxmarebis dasjadoba namdvili daxmarebis msgavsad
SeiZleba winaaRmdegobaSi modiodes, sityva `damxmaris~ mniSvnelo­
basTanac. `damxmare~ gulisxmobs imas, rom adamiani viRacas ex­
mareba, magram danaSaulis ganxorcielebaSi daxmarebas rogor

914
ix. Herzberg R., Anstiftung und Beihilfe als Straftatbestände, GA 1971, S. 7.
915
ix. Vogler T., Zur Frage der Ursächlichkeit der Beihilfe für die Haupttat, Heinitz-FS, 1972, S. 311.
916
ix. Zieschang F., Der Begriff «Hilfeleisten» in § 27 StGB, Küper-FS, 2007, S. 744-745.
917
ix. Jakobs G., Strafrecht, AT, 2. Aufl., New York, 1991, S. 672, § 22 Rn. 34.
918
ix. Jakobs G., iqve, S. 672, § 22 Rn. 34.
919
ix. Jakobs G., iqve, S. 672, § 22 Rn. 34.
920
ix. Jakobs G., iqve, S. 672, § 22 Rn. 35.

275
SeiZleba hqondes adgili maSin, roca realurad adamiani aravis
ar/ver exmareba. uSedego daxmareba unda daisajos,921 magram ara
ise, rogorc namdvili daxmareba, romelsac garkveuli Sedegic
mo­hyva, aramed, rogorc danaSaulis momzadeba.
marTebulad miuTiTebs i. dvaliZe, rom uSedego daxmareba unda
daisajos rogorc danaSaulis momzadeba, vinaidan qmedebis Se­
madgenlobas amsrulebeli axorcielebs da uSedego daxmarebac
qmedebis Semadgenlobis miRmaa, igi mxolod danaSaulis Casadenad
pirobebis Seqmnis farglebs ar scdeba.922
saqarTvelos ssk-is 25-e muxlis me-7 nawilis mixedviT, uSedego
waqezeba isjeba rogorc danaSaulis momzadeba. aqedan gamomdi-
nare Cndeba kiTxva: Tu dasjadia uSedego waqezeba, ratom ar
unda daisajos uSedego daxmareba? uSedego daxmarebis dasjado-
baze qarTul ssk-Si araferia miTiTebuli, rac imas niSnavs, rom
uSedego daxmarebas dausjels tovebs. swori iqneboda, rom ka­
nonmdebels uSedego daxmarebac dasjad qmedebad gamoecxadebina
da isic igivenairad daesaja, rogorc uSedego waqezeba.
uSedego waqezeba, rogorc Cans, qarTvelma kanonmdebelma ab­
straqtuli safrTxis Semqmnel qmedebad miiCnia. amaze unda mi­
uTiTebdes is garemoeba, rom qarTuli sisxlis samarTlis ka­
nonmdeblobiT uSedego waqezeba isjeba, rogorc danaSaulis
momzadeba. danaSaulis momzadeba xom abstraqtul safrTxes qmnis.
Tu kanonmdebeli uSedego waqezebas konkretuli safrTxis Semqm-
nel qmedebad miiCnevda, aRniSnul qmedebas dasjida ara rogorc
danaSaulis momzadebas, aramed rogorc danaSaulis mcdelobas.923
uSedego waqezeba iseTsave safrTxes qmnis, rogorc uSedego dax-
mareba.
uSedego waqezebis da daxmarebis, rogorc daumTavrebeli dana­
Saulis, dasja ar niSnavs imas, rom igi inarCunebs Tanamonawileo­
bis saxes. aRniSnuli qmedebebi imitom unda daisajos rogorc
daumTavrebeli danaSauli, rom uSedego waqezebis da daxmarebis
dros ar gvyavs amsrulebeli da, Sesabamisad, SeuZlebelia ad-
gili hqondes Tanamonawileobas. Tanamonawileoba amsruleblis
gareSe ar arsebobs.

921
Tavis droze uSedego daxmarebis dasjis momxre iyo T. wereTeli. ix. wereTe-
li T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 216.
922
ix. dvaliZe i., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi
nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 158.
923
germanuli ssk-is 30-e paragrafis mixedviT, waqezebis mcdeloba isjeba ro-
gorc danaSaulis mcdeloba, vinaidan germanul ssk-Si ar arsebobs danaSaulis
momzadebis dasjadobis zogadi norma da momzadeba mxolod calkeul SemTxveveb-
Si isjeba.

276
5. Tanamonawileobis subieqturi mxare da TanamonawileTa
dasjadoba Tanamdevi SedegiT kvalificirebul safrTxis
deliqtebSi

danaSaulSi Tanamonawileoba gulisxmobs ori an meti piris


ganzrax erTobliv monawileobas ganzraxi danaSaulis CadenaSi,
rac imas niSnavs, rom yvela Tanamonawile ganzrax unda moqmedeb­
des da Segnebuli unda hqondes im qmedebis umarTloba, romlis
ganxorcielebaSic iRebs monawileobas. safrTxis Semqmneli deliq­
tebis ganxorcielebisas, Tanamonawile unda acnobierebdes, rom
igi monawileobas iRebs iseTi qmedebis ganxorcielebaSi, ro­melic
safrTxes uqmnis samarTliT dacul sikeTes.
Tanamonawileobis dasjadobis safuZveli erTiani mizniT (pir­
dapiri ganzraxviT) ganxorcielebuli umarTlobaa.924 safrTxis
deliqtebis TanamonawileobiT ganxorcielebisas yvela Tana­
monawiles erTiani mizani _ daculi samarTlebrivi sikeTisTvis
safrTxis Seqmna _ unda amoZravebdes.
Tanamonawileobis subieqtur mxareze mecnierebaSi gamoTqmu-
lia aseve gansxvavebuli Sexeduleba, romlis Tanaxmadac, Tana­
monawileobis dasjadobisTvis sakmarisad miiCneva arapirda-
piri, magram erTiani ganzraxviT ganxorcielebuli sisxlis­
samarTlebrivi umarTloba.925 Tumca, sakamaToa, ramdenad SeiZleba
saubari `erTian ganzraxvaze~ eventualuri ganzraxvis dros. `gan-
zraxvis erTianoba~ damaxasiaTebelia pirdapiri ganzraxvisT­ vis.
is Sedegi, romlis mimarT damnaSaves eventualuri ganzraxva gaaC-
nia, ZiriTadad, Tanamdev Sedegad ganixileba. Tanamdevi Sedegis
mimarT ar SeiZleba erTiani ganzraxva arsebobdes. magram, es ar
niSnavs imas, rom Tanamonawiles ar daekisreba pasuxismgebloba
im SedegisTvis romlis mimarT eventualuri ganzraxviT moqmedeb-
da. erTmaneTisgan unda gaimijnos Tanamonawileobis subieqturi
mxare da im Sedegisadmi subieqturi damokidebuleba, romelic
Tana­monawilis qmedebas mohyva Tanamdevi Sedegis saxiT, iseve ro-
gorc, aucilebeli mogeriebis farglebs gadacilebiT Cadenili
mkvlelobis dros erTmaneTisgan imijneba aucilebeli mogeriebis
farglebs gadacilebisadmi da Tavdamsxmelis sicocxlis mospo­
bisadmi Tavdamcvelis subieqturi damokidebuleba.
sworad aRniSnavs o. gamyreliZe, rom `bunebrivi saxiT waqezeba
maSin gvaqvs, roca erTi adamiani meores pirdapir daiyoliebs
danaSaulis Casadenad, roca wamqezeblis mizani pirdapir aris

924
ix. gamyreliZe o., sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da Tana­
monawileobis dasjadobis safuZveli, Tb., 1989, gv. 173-174; gamyreliZe o., saqarTvelos
sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2 gamocema, Tb., 2008, gv. 193; maxaraZe a.,
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba danaSaulSi daxmarebi­ saTvis, Tb., 2006, gv.
115-116.
925
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 152, 164;
turava m., sisxlis samarTlis zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb., 2013, gv.
334; naWyebia g., wignSi: sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007,
gv. 198; Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 687.

277
mi­
marTuli waqezebulis mier Sesabamisi danaSaulis Cadenisken _
amitom waqezeba SeiZleba mxolod pirdapiri ganzraxviT. arapir­
dapiri ganzraxvis xarjze waqezebis cnebis gafarToeba xelovnu­
ria da, maSasadame, miuRebelic~.926 aRniSnuli debulebis sailus­
traciod SeiZleba Semdegi magaliTi moviSvelioT: a.-m daiyolia
b. rom sadazRveo kompaniisagan Tanxis miRebis mizniT cecxli
wauki­dos sakuTar saxls, ris Sedegadac sadazRveo kompaniisagan
dana­Saulebrivi gziT miRebul fuls gaiyofen. b. daTanxmda a.-s,
vinai­dan misi saxli avariul mdgomareobaSi iyo da erCivna saxlis
dawvis gziT sadazRveo kompaniisgan fuli mieRo. a. da b. acno­
bierebdnen imas, rom b.-s saxlisTvis cecxlis wakidebiT safrTxe
Seeqmneboda b.-s mezoblad mcxovreb moxuc qalbatons, romelic
loginad iyo Cavardnili da momvlelic aravin hyavda, Tumca isini
gulgrilad ekidebodnen mezoblis sicocxlis mospobis SesaZle­
blobas. Tu a.-s da b.-s qmedebas Sedegad mohyva mezoblis sicocx-
lis mospoba, romlis mimarT maT eventualuri ganzraxva gaaCndaT,
Cndeba kiTxva, unda ganvixiloT Tu ara a. b.-s mimarT mkvlelobaSi
wamqezeblad? rasakvirvelia, ara. a.-m b. mkvlelobaze ki ar dai-
yolia, aramed sadazRveo kompaniisagan Tanxis miRebis mizniT b.-s
saxlisTvis cecxlis wakidebaze. rogor SeiZleba a. ganvixiloT
mkvlelobaSi wamqezeblad anu mkvlelobaze damyo­ lieblad, roca
igi miznad ar isaxavda da ar surda gardacv­lilis sicocxlis mo-
spoba. magram, es ar gviSlis xels imaSi, rom a.-s pasuxi vagebinoT
eventualuri ganzraxviT adamianis sicocxlis mospobisTvisac,
oRond ara rogorc mkvlelobis wam­qezebels. wamqezeblis da ams-
ruleblis qmedebas xSirad mohyveba iseTi Sedegic, romlis mimarT
wamqezebels da amsrulebels gaufrTxileblobiTi damokidebule-
ba gaaCniaT. aseT dros, gaufrTxileblobiT gamowveuli makvali-
ficirebeli SedegisTvis pasuxismgebloba orives SeiZleba daekis-
ros, magram es ar niSnavs imas, rom Tanamonawileoba gaufrTxile-
blobiT iyos SesaZlebeli. danaSaulis Casadenad adamianis `dayo-
lieba~ niSnavs imas, rom `da­myoliebels~ unda gaaCndes Sesabamisi
Sedegis dadgomis survili da mizani an unda acnobierebdes misi
ganxorcielebis gardau­ valobas. Tuki waqezebas eventualuri gan-
zraxviT SesaZleblad CavTvliT, qurdobaSi waqezebisTvis unda
daekisros pasuxismge­ bloba imas, vinc Tavis mezobels, romelic
kriminaluri warsulis mqonea, uyveba, rom Tavisi mdidari mezo-
beli dasasveneblad ojax­ Tan erTad sofelSi wavida da bina mar-
to datova, amave dros, uS­ vebs imis SesaZleblobas, rom misi es
monayoli borotad iqnes ga­moyenebuli da marTlac, ase moxdeba.
rogorc ukve iTqva, Tanamonawileobis dasjadobis safuZveli
erTiani mizniT ganxorcielebuli umarTlobaa, rac imas niSnavs,
rom Tanamonawileoba SeuZlebeli unda iyos Tanamdevi SedegiT
kvalificirebul safrTxis Semqmnel deliqtebSi, magram dasmul
sakiTxTan dakavSirebiT sisxlis samarTlis dogmatikaSi erTiani
pozicia ar arsebobs da mecnierTa azri iyofa.

ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013, gv. 52.
926

278
mkvlevarTa nawili miiCnevs, rom Tanamdevi SedegiT kvalifici­
rebul deliqtebSi Tanamonawileoba SesaZlebelia, vinaidan, maTi
SexedulebiT, Tanamdevi SedegiT kvalificirebuli danaSaulic
ganzraxi danaSaulia.927 am TvalsazrisiT, imisaTvis, rom Tana­
monawiles pasuxismgebloba makvalificirebeli SedegisTvis dae-
kisros, sakmarisia, amsrulebelma ZiriTadi Semadgenloba ganz-
rax ganaxorcielos, Tanamonawilem icodes da surdes igi, xolo
mZime Sedegis mimarT gaufrTxilebloba gaaCndes.928 es mec­nierebi,
marTalia, Tanamonawileobas SesaZleblad miiCneven mZime Sede-
giT kvalificirebul deliqtebSi, magram, gamoricxaven gaufrTx-
ileblobiTi ZiriTadi Semadgenlobis TanamonawileobiT ganxor-
cielebis SesaZleblobas.
SedegiT kvalificirebul danaSauls saqarTvelos ssk-is me-11
muxlis Sinaarsis mixedviT ganzrax danaSaulad miiCnevs g. tyeS­
eliaZe, romlis praqtikul mniSvnelobas Tanamonawileobis sa­
kiTxis gadawyvetaSi xedavs.929
im mecnierTa ricxvs, romlebic SedegiT kvalificirebul
deliqtebSi Tanamonawileobas SesaZleblad miiCneven, miekuTvneba
cnobili germaneli mecnieri k. roqsini. dasaxelebuli mecnier-
is TvalsazrisiT, waqezeba SedegiT kvalificirebul deliqteb-
Si SesaZlebelia, roca wamqezebeli waaqezebs amsrulebels gan-
zraxi ZiriTadi deliqtis Casadenad, xolo mZime Sedegis mimarT
gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCnia. roqsins Tavisi de­
bulebis sailustraciod mohyavs Semdegi magaliTi. `a~-m mouwoda
`b~-s `c~-sTvis ludis kaTxa Caertya. orive ar fiqrobda imaze,
rom `c~-s gardacvaleba SesaZlebeli iyo, rac realurad ganxor­
cielda kidec. roqsinis SefasebiT, `b~ unda daisajos janmrTelo­
bis dazianebisTvis, rasac sikvdili mohyva (germanuli ssk-is 227-e
paragrafi), xolo `a~ igive danaSaulis waqezebisTvis.930 roqsini
aRniSnavs, rom wamqezebels igivenairad ekisreba pasuxismgebloba
miuxedavad imisa amsrulebelic gaufrTxileblobiT moqmedebs Tu
ara. maSin, roca amsrulebels sasikvdilo Sedegis mimarT ganz-
raxi (eventualuri) damokidebuleba gaaCnia, amsrulebels pasux-
ismgebloba mkvlelobisTvis ekisreba, xolo wamqezebeli mxolod
sasikvdilo Sedegis gamomwvevi janmrTelobis dazianebis waqeze-

927
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 126, Rn. 74;
Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 126; Heinrich B., Strafrecht, AT,
3. Aufl., 2012, S. 600, Rn. 1282; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., 2010,
S. 205, Rn. 554. ix. aseve iohanes veselsi/verner boilke, sisxlis samarTlis zogadi
nawili, danaSauli da misi agebuleba, 38-e gadamuSavebuli gamocema, germanulidan
Targmna z. arseniSvilma, samecniero redaqtori i. dvaliZe, Tb., 2010, gv. 317, velis
nomeri 554; analogiur poziciaze qarTul sisxlis samarTalSi ix. wereTeli T.,
sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 210; turava m., sisxlis samarTali,
zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 607.
928
ix. Arzt/ Weber/ Heinrich/ Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., § 35. Rn. 127.
929
ix. tyeSeliaZe g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red.), sisxlis samarTlis zo-
gadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 141.
930
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 186, Rn. 167.

279
bisTvis isjeba.931
Tanamonawileobis dasjadobis safuZvels, rogorc zemoT aRi­
niSna, erTiani sisxlissamarTlebrivi umarTloba warmoadgens.
ma­
Sin, roca Sedegis mimarT Tundac erT-erT Tanamonawiles
gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCnia, Sedegis erTiani
qmedebiT gamowvevaze saubaric SeuZlebelia. mTavari is ki ar
aris, rom damdgari SedegisTvis pasuxismgebloba amsrulebelsac
da Tanamonawilesac ekisreba, aramed is, Tu rogori damokide-
buleba arsebobs am Sedegis mimarT da aris Tu ara es Sedegi
Tana­ monawileTa erTiani moqmedebis Sedegi. erTianoba ganisaz-
Rvreba ara damdgari Sedegis mixedviT, aramed Sedegisadmi Sina-
gani da­mokidebulebiT. erTiani qmedeba gulisxmobs mizandasaxul,
Segnebul qmedebas. maSin, roca Sedegian deliqtebs exeba saqme,
igulisxmeba ara mxolod Segnebuli qmedeba, aramed Sedegisaken
qmedebis Segnebuli warmarTva. janmrTelobis dazianeba Segnebul
qmedebas gulisxmobs, magram Tu mas Sedegad gaufrTxileblobiT
sicocxlis mospoba mohyva, qmedeba ar CaiTvleba sicocxlis mo-
spobisken Segnebulad warmarTulad da, Sesabamisad, ga­moiricxeba
TanamonawileTa moqmedebis erTianoba.
mecnierTa meore nawili ki ganzraxva-gaufrTxileblobis kombi­
naciiT Tanamonawileobas gamoricxavs.932
marTebulad unda CaiTvalos im mecnierTa pozicia, romle-
bic ganzraxva-gaufrTxileblobis kombinaciiT Tanamonawileo-
bis das­ jadobas gamoricxaven, ramdenadac saqarTvelos ssk-is
me-11 muxlis pirveli punqtis Sinaarsis miuxedavad, ganzraxva-
gaufrTxileblo­ bis kombinaciiT ganxorcielebuli marTlsawi-
naaRmdego qmedeba gaufrTxileblobiT danaSaulad unda iqnes
miCneuli. gaufrTxileblobiT Tanamonawileoba ki SeuZlebelia.
saqarT­velos ssk-is 23-e muxlis mixedviT, `danaSaulSi Tanamonaw-
ileoba niSnavs ori an meti piris ganzrax erTobliv monawileo-
bas ganzraxi danaSaulis CadenaSi~.
rogorc o. gamyreliZe aRniSnavs: `ganzraxi Tanamonawileoba
gulisxmobs ganzraxvas ara moqmedebisadmi, aramed Tanamonawilis
ganzrax fsiqikur damokidebulebas Sedegis mimarT~.933 saqarT­
velos sisxlis samarTlis kodeqsis 23-e muxlSi xazgasmulia, rom
Tanamonawileni ganzrax danaSaulSi unda iRebdnen monawileobas,
rom maTi moqmedeba Tanamonawileobad Sefasdes da amasTan erTad
es monawileoba unda iyos ganzraxi erToblivi monawileoba. ma-
Sin, roca Sedegian deliqts exeba saqme, Tanamonawileni Sedegis
misaR­ wevad erToblivad unda moqmedebdnen, magram `pirebi damd-
gari Sedegis misaRwevad erToblivad ver imoqmedeben, Tu maT am
Sedegis dadgoma ar aqvT gaTvaliswinebuli da arc surT igi.~934

931
ix. Roxin C., iqve, gv. 186, Rn. 167.
932
ix. Maurach R., Gössel K., Zipf H., Strafrecht, AT, Band 2, 1989, S. 140-141, Rn. 117.
933
ix. gamyreliZe o., sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da Tana-
monawileobis dasjadobis safuZveli, Tb., 1989, gv. 107.
934
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 197.

280
Tanamdevi SedegiT kvalificirebul danaSauls ganzrax dana­
Saulad miiCnevs g. naWyebia,935 magram, meore mxriv, gamoricxavs aseT
danaSaulSi Tanamonawileobas. marTalia, ganzraxi mo­ qmedebiT
gamowveuli Tanamdevi SedegisTvis pasuxismgeblobas rogorc am-
srulebels ise wamqezebelsac akisrebs, magram, misi Sexedule-
biT, damdgari mZime SedegisTvis amsrulebels da wam­ qezebels pa-
suxismgebloba damoukideblad unda daekisroT.936 ma­gram, g. naWye-
bia zemoT moyvanili misi msjelobis sapirispiro Sexedulebasac
gamoTqvams sxvagan da aRniSnavs, rom Tu qmedebam gaufrTxile-
blobiT gamoiwvia ufro mZime Sedegi, romelsac ar moicavda Tana-
monawileTa ganzraxva, maSin ufro mZime SedegisTvis pasuxismge-
bloba daekisreba ara Tanamonawiles, aramed amsrule­ bels an im
Tanaamsrulebels, romlis qmedebasac es mZime Sedegi mohyva.937
mZime SedegiT kvalificirebul deliqtebSi Tanamonawilis
pasuxismgeblobaze araTanmimdevrulad msjelobs T. wereTeli.
igi uSvebda Tanamonawilis pasuxismgeblobas amsruleblis dana­
Saulebrivi qmedebiT gamowveuli mZime SedegisTvis, Tu wamqeze­
bels SeeZlo da unda gaeTvaliswinebina es mZime Sedegi.938 Tumca,
amavdroulad igi aRniSnavda, rom Tanamonawileoba aris ramoden­
ime piris monawileoba erTi saerTo danaSaulis CadenaSi. Tana­
monawileobiT Cadenili danaSaulis erTianobisTvis sakmarisad ar
miiCnevda danaSaulis CadenaSi monawile pirTa qmedebis mizezo­
briv kavSirs damdgar SedegTan. danaSaulis erTianobisTvis subi-
eqturi mxaris erTianobas Tvlida saWirod. misi Tvalsaz­ risiT
`es erTianoba SeiZleba mxolod maSin arsebobdes, rodesac yvela
piris saqmianoba Segnebuladaa mimarTuli erTi da imave danaSau-
lebrivi Sedegisaken~.939
unda aRiniSnos, rom T. wereTelis mier Camoyalibebuli de­
buleba urTierTgamomricxavia, vinaidan igi erTis mxriv uSvebda
Tanamonawilis pasuxismgeblobas amsruleblis danaSaulebrivi
qmedebiT gamowveuli mZime SedegisTvis da rogorc amsruleblis,
ise Tanamonawilis qmedebas akvalificirebda im muxliT, romelic
pasuxismgeblobas mZime SedegiT kvalificirebuli deliqtis ganx-
orcielebisTvis awesebda, xolo meores mxriv aRniSnavda, rom
TanamonawileTa mier Cadenili danaSaulis erTianoba arsebobs
ma­
Sin, roca yvela piris saqmianoba Segnebulad mimarTulia erTi
da imave danaSaulebrivi Sedegisaken da swored amas Tvlida
Tana­monawileobis dasjadobisTvis erT-erT aucilebel pirobad.
gaufrTxileblobiTi SedegiT kvalificirebul deliqtebSi

935
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011,
gv. 426.
936
ix. naWyebia g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi
nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 220-221.
937
ix. naWyebia g., iqve, gv. 197.
938
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 210.
analogiur mosazrebaze ix. aseve: maxaraZe a., sisxlissamarTlebrivi pasuxismge-
bloba danaSaulSi daxmarebisaTvis, Tb., 2006, gv. 206-207.
939
ix. wereTeli T., iqve, gv. 38.

281
SeuZlebelia, rom TanamonawileTa moqmedeba makvalificirebeli
Sedegisken Segnebulad iyos mimarTuli, vinaidan makvalificire­
beli Sedegi ar aris ganzraxviT moculi da mis mimarT damna-
Saves gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCnia. xolo iq, sa-
dac gaufrTxileblobazea saubari, Sedegisadmi qmedebis Segnebul
war­marTvaze saubari SeuZlebelia. gaufrTxilebloba TavisTavad
gamoricxavs Sedegisaken Segnebul moqmedebas. qmedeba Sedegisken
Segnebulad mimarTuli aris mxolod ganzrax danaSaulSi. gaufrTx-
ileblobiT danSaulis Cadenisas ar aris gamoricxuli Segnebu-
li qmedeba, magram gamoricxulia Sedegisaken qmedebis Segnebuli
warmarTva.940 magaliTad, rodesac gadaWarbebuli siC­qariT moZrao-
bas Sedegad gaufrTxileblobiT mohyveba adamianis sicocxlis
mospoba. avtomanqanis marTva Segnebuli qmedebaa, ma­gram es Segneb-
uli qmedeba mimarTuli ar aris marTlsawinaaRmdego Sedegisken.
Segnebuli qmedeba, Sedegian deliqtebSi, jer kidev ar aris ganz-
raxi qmedeba sisxlissamarTlebrivi TvalsazrisiT.
T. wereTlis msjeloba im mxrivac ar aris Tanmimdevruli, rom
igi gamoricxavs mcdelobis SesaZleblobas mZime SedegiT kvali­
ficirebul deliqtebSi, xolo meores mxriv aseT deliqtebSi
Tanamonawileobas uSvebs. rogorc mcdeloba, ise Tanamonawileo­
bac moiTxovs danaSaulebrivi Sedegisken moqmedebis Segnebul
warmarTvas anu ganzrax moqmedebas. rogorc mcdeloba, ise Tana­
monawileobac gaufrTxileblobiT gamoricxulia. Tu Cven gamov­
ricxavT mZime SedegiT kvalificirebul SemadgenlobaTa mcdelo­
bis SesaZleblobas, im safuZvliT, rom aseT deliqtebSi mZime
Sedegis mimarT damnaSaves gaufrTxileblobiTi damokidebuleba
gaaCnia, maSin, igivenairad unda gamovricxoT mZime SedegiT kvali­
ficirebul deliqtTa Tanamonawileobis formiT ganxorcielebis
SesaZleblobac, ramdenadac Tanamonawileoba ganzrax deli-
qtebSia SesaZlebeli, rac gulisxmobs TanamonawileTa ganzrax
damokide­bulebas amsruleblis qmedebiT gamowveuli Sedegisadmi.
rogorc ukve aRiniSna, Tanamonawileoba gulisxmobs ganzrax
moqmedebas. Tanamonawileobis dasjadobis safuZveli erTiani gan-
zraxviT moculi umarTlobaa. Tanamonawilis ganzraxviT unda
iyos moculi amsruleblis moqmedebiT gamowveuli Sedegi. Tum-
ca, SesaZlebelia amsrulebelma gadaaWarbos TanamonawileTa er-
Tian gegmas da Caidinos iseTi qmedeba, romelic TanamonawileTa
erTi­ani gegmiT araa gaTvaliswinebuli an kidev amsruleblis
moqmede­bas mohyves iseTi Sedegi, romlis dadgomas ara mxolod
Tana­monawile, aramed amsrulebelic ar iTvaliswinebda. sisx-
lis samarTlis TeoriaSi iseT SemTxvevas, roca amsrulebeli
gadaaWarbebs TanamonawileTa Canafiqrs da gaakeTebs imaze mets,
rac winaswar iyo TanamonawileTa mier Cafiqrebuli, amsruleblis
eqsces uwodeben. saqarTvelos ssk-is 26-e muxlSia mocemuli ams-
ruleblis eqscesis gansazRvreba, romlis mixedviTac `amsruleb-

940
analogiuri Sexeduleba ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II
tomi, Tb., 2007, gv. 45.

282
lis eqscesi niSnavs amsruleblis mier iseTi marTlsaw­inaaRmdego
qmedebis Cadenas, romelsac ar moicavda sxva Tanaamsruleblis
an Tanamonawilis ganzraxva~. ibadeba kiTxva, amsruleblis eqsce-
si niSnavs TanamonawileTa gegmidan amsruleblis ganzrax Tu
gaufrTxileblobiT gadaxras? dasmuli sakiTxis garkvevas aqvs
ara mxolod Teoriuli, aramed praqtikuli mniSvnelobac, vinaid-
an amsruleblis eqscesisTvis Tanamonawiles pasuxismgebloba ar
ekisreba.
kiTxvaze, unda CaiTvalos Tu ara amsruleblis eqscesad Tana­
monawileTa gegmidan amsruleblis yovelgvari gadaxra, o. ga­
myreliZe pasuxobs, rom `SeuZlebelia sisxlissamarTlebrivi
TvalsazrisiT eqscesad miviCnioT TanamonawileTa Canafiqridan
amsruleblis moqmedebis yovelgvari gadaxra~.941 o. gamyreliZis
TvalsazrisiT, amsruleblis eqscesi gulisxmobs Tanamonawile-
Ta gegmidan amsruleblis iseT gadaxras, romelic moulodnelia
TanamonawilisaTvis da ara Tavad amsruleblisaTvis, e. i. Tana­
monawileTa gegmidan amsruleblis ganzrax gadaxras. maSin, roca
amsruleblis ganzrax moqmedebas gaufrTxileblobiTi Sedegi mo­
hyveba saqme gvaqvs ara amsruleblis eqscesTan, aramed gaufrTx-
ileblobiT danaSaulTan, vinaidan damdgari Sedegi ara mxolod
TanamonawileTaTvis, aramed amsruleblisTvisac moulod­neli iyo.
aseT SemTxvevebSi o. gamyreliZe damdgari SedegisTvis pasuxismge-
blobas amsrulebelTan erTad Tanamonawilesac akis­ rebs.942 avto-
ri am SemTxvevaSi, marTalia, amsruleblis moqmedebiT gamowveuli
gaufrTxileblobiTi SedegisTvis pasuxismgeblobas wamqezebels
da damxmaresac akisrebs, magram es ar niSnavs mis mier gaufrTx-
ileblobiTi Tanamonawileobis aRiarebas. o. gamyreliZe savsebiT
samarTlianad aRniSnavs, rom `ver davasabuTebT Tana­monawileobas
im SemTxvevaSi, roca Sedegis mimarT yvela maTgans, visma moq-
medebamac es Sedegi gamoiwvia, gaufrTxileblobiTi fsiqikuri
damokidebuleba hqonda~.943 avtori aseT SemTxvevaSi Ti­Toeul maT-
gans pasuxismgeblobas akisrebs rogorc erTpirovnul amsruleb-
els.944
maSin, roca TanamonawileobiT ganxorcielebul safrTxis
Semqmnel ganzrax qmedebas mZime Sedegi mohyveba, romelic makvali­
ficirebel Semadgenlobas afuZnebs da araa moculi damnaSavis
ganzraxviT, Tanamonawileebs pasuxismgebloba unda daekisroT
sa­
frTxis Semqmneli ZiriTadi ganzraxi deliqtis Tanamonawileo-
biT ganxorcielebisTvis, xolo gaufrTxileblobiT gamowveuli
mak­
valificirebeli SedegisTvis sasjeli, rogorc erTpirovnul
amsruleblebs, damoukideblad unda SeefardoT. magaliTad, Tana­
monawileobiT SeiZleba ganxorcieldes saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis 133-e muxlis pirveli nawiliT gaTvalis­

941
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 325.
942
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 326.
943
ix. gamyreliZe o., sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da Tana-
monawileobis dasjadobis safuZveli, Tb., 1989, gv. 112.
944
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 112.

283
winebuli safrTxis deliqtis (ukanono aborti) ZiriTadi Se­
madgenloba. Tu ukanono aborts Sedegad mohyva orsuli qalis
sicocxlis mospoba (ssk-is 133-e muxlis me-3 nawili), damdgari
SedegisTvis Tanamonawileebs pasuxismgebloba daekisrebaT ro-
gorc erTpirovnul amsruleblebs. aucilebelia Tanamonawilis
moqmedebis mizezobrivi kavSiris arseboba amsruleblis mo­
qmedebiT gamowveul gaufrTxileblobiT SedegTan, imisTvis rom
mas rogorc erTpirovnul amsrulebels pasuxismgebloba daekis­
ros.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi mZime SedegiT kvali-
ficirebul deliqtebSi TanamonawileTa pasuxismgeblobis sakiTxs
Semdegnairad wyvets zogierTi mecnieri: Tamamonawileebs pasux-
ismgebloba ekisrebaT ganzrax ganxorcielebuli ZiriTadi deli-
qtisTvis, xolo mZime SedegisTvis, romlis mimarTac gaufrTxile-
blobiTi damokidebuleba arsebobs, pasuxismgebloba ekisrebaT
rogorc paralelur amsruleblebs (Nebentäterschaft).945 ram­denadac,
Tanamonawile ZiriTad ganzrax danaSaulebriv qmede­basTan aqceso-
rulia, (gaufrTxileblobiTi) SedegiT kvalificire­bul deliqteb-
Si Tanamonawilis figuris SenarCuneba xdeba deliqtis gayofis da
ganzraxi ZiriTadi deliqtis gaufrTxile­ blobiTi makvalifici-
rebeli Sedegisgan gamoyofis Sedegad.946 war­ modgenili Tvalsaz-
risis Tanaxmad, SedegiT kvalificirebuli Se­ madgenlobis ganx-
orcielebisas ar gamoiricxeba Tanamonawileoba da, Sesabamisad,
Tanamonawilis pasuxismgeblobac, magram Tana­ monawiles Tana-
monawileobisTvis pasuxismgebloba ekisreba Ziri­ Tadi ganzraxi
deliqtis ganxorcielebaSi monawileobisTvis, xolo im SedegisT-
vis, romlis mimarTac arsebobs gaufrTxile­ blobiTi damokideb-
uleba, rogorc amsrulebeli, ise Tanamonawile, e.w. paraleluri
amsruleblobisTvis isjeba.
k. gosseli Tanamonawileobas maSin miiCnevs SesaZleblad,
roca Sedegisadmi ganzraxi damokidebuleba arsebobs947. igi mZime
SedegiT kvalificirebuli deliqtis ganxorcielebisas ZiriTadi
Semadgenlobis TanamonawileobiT, xolo makvalificirebeli Sede-
gis paraleluri amsruleblobiT ganxorcielebas SesaZ­ leb­ lad
miiCnevs mxolod maSin, roca SedegiT kvalificirebuli deliqti
faqtobrivad warmoadgens `namdvil Sinagan erTianobas~ (echte in-
nerliche Einheit)948. Tumca, ibadeba kiTxva, rogor SeiZleba Sina­gan er-
Tianobaze saubari maSin, roca Sedegisadmi gaufrTxile­ blobiTi
damokidebuleba arsebobs. aseTi Sinagani erTianoba SeiZleba ar-
sebobdes maSin, roca Sedegisadmi ganzraxi damokide­ buleba arse-
bobs.
paraleluri amsrulebloba saxezea im SemTxvevaSi, roca ori

945
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 1996, S. 690; Hirsch H., Zur Proble-
matik des erfolgsqualifizierten Delikts, GA 1972, S. 76.
946
ix. Gössel K., Dogmatische Überlegungen zur Teilnahme am erfolgsqualifizierten Delikt nach §18
StGB, Lange-FS, 1976, 228.
947
ix. Gössel K., iqve, gv. 239.
948
ix. Gössel K., iqve, gv. 229.

284
an meti piris moqmedebas erTdroulad mohyveba gaufrTxileblo­
biTi Sedegi. paralelur amsruleblebs pasuxismgebloba ekisre-
baT ise rogorc erTpirovnul amsruleblebs.949
Tanamdevi SedegiT kvalificirebul deliqtebSi Tanamonawilis
dasja paraleluri amsruleblis saxiT SeiZleba sakamaTo iyos,
vinaidan igi uSualod ar monawileobs danaSaulis ganxorciele­
baSi.
amsruleblobisa da Tanamonawileobis Sesaxeb sisxlis samar­
TalSi Camoyalibda e.w. qmedebaze batonobis Teoria. dasaxelebuli
Teoriis mixedviT, `qmedebaze batonoba~ movlenaTa ganviTarebaze
batonobas, sadaveebis xelSi pyrobas niSnavs950 da rac mTavaria,
aRniSnuli moZRvreba mxolod ganzrax moqmedebas moicavs, ramde­
nadac SeuZlebelia batonobde qmedebaze Tu mas mohyveba is Sede-
gi, romelic damnaSaves arc hqonda gaTvaliswinebuli an kidev
ubralod ar surda. Sesabamisad, am Teoriis mixedviTac SeuZle­
beli xdeba wamqezeblisTvis Tanamdevi Sedegis gamo pasuxismge­
blobis dakisreba erTpirovnuli amsruleblis saxiT, imitom rom
Tanamdevi Sedegi ar aris moculi damnaSavis ganzraxviT da amde­
nad, ganxorcielebuli qmedebac ver CaiTvleba qmedebad, romelzec
damnaSave batonobs.
k. gosseli SedegiT kvalificirebul deliqtebSi Tana­
monawileobis SesaZleblobis gasarkvevad mniSvnelovnad miiCnevs
imis dadgenas, makvalificirebeli Sedegisadmi gaufrTxileblo­
biTi damokidebuleba warmoadgens Tu ara bralis niSans951, ramde­
nadac, yvela Tanamonawile pasuxs agebs sakuTari bralisTvis
(germaniis ssk-is 29-e paragrafi da saqarTvelos ssk-is 25-e mux-
lis pirveli nawili). k. gosseli `gaufrTxileblobas~ ar miiC-
nevs bralis niSnad. bralis niSnad igi miiCnevs individualur
gasakicxaobas952. igi aRniSnavs, rom, maSin, roca uTiTeben SedegiT
kvalificirebuli deliqtis umarTlobis niSnad gaufrTxileblo­
biT gamowveul Sedegze, aseT deliqtSi Tanamonawileoba gaufrTx-
ileblobiT Tanamonawileobas warmoadgens953. misi Tvalsaz­ risiT,
gaufrTxileblobiT gamowveul mZime SedegiT kvalificirebul
deliqtebSi Tanamonawileobis daSveba ewi­ naaRmdegeba kanonmde-
blobis im debulebebs, romelic Tana­ monawileTa saxeebs exeba
(germanuli ssk-is 26-e da 27-e para­ grafebi)954, ramdenadac aRniS-
nuli debulebis Tanaxmad, Tana­ monawileoba gulisxmobs ganzrax
danaSaulSi ganzrax monawileo­ bas.

949
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 196.
950
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 512.
951
ix. Gössel K., Dogmatische Überlegungen zur Teilnahme am erfolgsqualifizierten Delikt nach
§ 18 StGB, Lange-FS, 1976, 225.
952
ix. Gössel K., iqve, gv. 225-226.
953
ix. Gössel K., iqve, gv. 226.
954
ix. Gössel K., iqve, gv. 228.

285
6. Sejameba

safrTxis Semqmnel deliqtebSi Tanamonawileobis dasjadobis


safuZveli erTiani sisxlissamarTlebrivi umarTlobis ganxor­
cielebaa. sisxlissamarTlebrivi umarTlobis erTianoba ganisaz­
Rvreba Tanamonawilis qmedebis ara mxolod mizezobrivi kavSiriT
damdgar SedegTan, aramed subieqturi niSnis erTianobiTac. aseTi
erTianoba gulisxmobs qmedebis Segnebul warmarTvas qmedebis Se­
madgenlobiT gaTvaliswinebuli Sedegisadmi. qmedebis Segnebuli
warmarTva gaufrTxileblobiTi Sedegisadmi SeuZlebelia, rac
imas niSnavs, rom Tanamdevi SedegiT kvalificirebul safrTxis
deliqtebSi Tanamonawileoba SeuZlebelia. Tanamonawile pasuxs
agebs ganzrax ZiriTadi Semadgenlobis ganxorcielebaSi monaw-
ileobisTvis. damdgari ufro mZime SedegisTvis pasuxismge­bloba
Tanamonawiles SeiZleba daekisros ara rogorc Tana­ monawiles,
aramed rogorc erTpirovnul amsrulebels.
Sekvecili Semadgenlobis safrTxis Semqmnel deliqtebSi Tana­
monawileoba SesaZlebelia danaSaulis iuridiulad anu for­
malurad damTavrebamde, xolo denad deliqtebSi igi SeiZle-
ba danaSaulis formalurad damTavrebis merec danaSaulebrivi
qmedebis Sewyvetamde.

286
X. Tavi

marTlwinaaRmdegoba safrTxis deliqtebSi

1. marTlwinaaRmdegobis cneba

marTlwinaaRmdegoba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis


safuZvlis erT-erTi aucilebeli niSania. ar SeiZleba vinmes pa-
suxismgebloba sisxlis samarTlis wesiT daekisros, Tu misi
qmedeba marTlsawinaaRmdego ar aris. Sesabamisad, qmedebis marTl­
winaaRmdegobis dadgenas sisxlis samarTalSi didi mniSv­ neloba
eniWeba. qmedebis marTlwinaaRmdegobis gamoricxva iwvevs sisxlis-
samarTlebrivi pasuxismgeblobis gamoricxvas. imisaTvis, rom
pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba daekisros, mis mier
ganxorcielebuli qmedeba ara mxolod ssk-iT unda iyos gaTval-
iswinebuli, aramed marTlsawinaaRmdego da braleulic.
marTlwinaaRmdegoba gulisxmobs samarTlisadmi winaaRmde­
gobas (`Widerspruch gegen das Recht~). kanonmdebeli sazogadoebaSi ada-
mianTa Tanacxovrebis dasacavad adgens qcevis wesebs, romlebic
samarTlis normebad iwodebian. aRniSnuli normebi adamianebis-
gan moiTxoven pozitiur moqmedebas (gansacdelSi myofisTvis dax-
marebis aRmoCena) an krZalaven garkveuli qmedebis ganxorcielebas
(sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi adamianis Cayeneba),955 swored
am akrZalvebisa da moTxovnisadmi qmedebis Seusabamobas ewodeba
marTlwinaaRmdegoba.
marTlwinaaRmdegoba an arsebobs an ar arsebobs. marTlwina­
aRmdegobas ar gaaCnia xarisxi da, Sesabamisad, qmedeba ar SeiZleba
iyos metad an naklebad marTlsawinaaRmdego. qmedeba an marTl-
sawinaaRmdegoa an marTlzomieri956.
marTlwinaaRmdegoba maSin arsebobs, roca qmedeba moqmedebis
an umoqmedobis valdebulebas arRvevs. Tumca, marTlwinaaRmde-
gobis dadgena amiT ar amoiwureba. es yovelive, e. i. moqmedebis
an moqmedebisagan Tavis Sekavebis valdebulebis darRveva, marTl­
winaaRmdegobis mxolod formalur mxares warmoadgens.957 marTl­
winaaRmdegobas garda formaluri mxarisa, materialuri mxarec
gaaCnia. marTlwinaaRmdegobis aseT dayofas (formalur da mate-
rialur marTlwinaaRmdegobad) safuZveli germanelma mecni­ erma
listma daudo. ra SeiZleba warmoadgendes marTlwina­aRmdegobis
958

materialur mxares?
listis TvalsazrisiT, danaSauli, rogorc umarTloba da mar-
TlsawinaaRmdego qmedeba, formalurad warmoadgens saxelm­ wifos

955
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 233; gamyre-
liZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, meore gamocema, Tb.,
2008, gv. 215.
956
ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 29; gamyreliZe o., saqarTvelos
sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, meore gamocema, Tb., 2008, gv. 86.
957
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 233.
958
ix. Kühl K., Die Beendigung des vorsätzlichen Begehungsdelikts, Berlin, 1974, S. 47.

287
mier dadgenili normis, marTlwesrigis moTxovnisa da akrZalvis
darRvevas, xolo materialurad _ saxelmwofos mier dadgenili
normebiT samarTlebrivad dacul interesebze Tavdasxmas.959 maSas-
adame, misi SexedulebiT, marTlwinaaRmdegobis materialuri mxare
gamoixateba samarTlebriv sikeTeze Tavdasx­maSi. igi samarTlebri-
vi sikeTis gverdiT iyenebda samarTlebrivad daculi interesis
cnebasac. Tu samarTlebrivi sikeTis marTl­sawinaaRmdegod xelyo-
fas an misTvis safrTxis Seqmnas aqvs adgili, qmedeba socialurad
saSiSic aris.
h. ieSekic `materialur marTlwinaaRmdegobaze~ analogiur mo-
sazrebas gamoTqvams da aRniSnavs, rom qmedeba materialurad mar-
TlsawinaaRmdego maSinaa, roca qmedeba xelyofs normiT dacul
samarTlebriv sikeTes. k. roqsinis TvalsazrisiT ki, qmedebis
materialuri marTlwinaaRmdegoba samarTlebrivi sikeTis so-
cialurad saziano xelyofas (sozialschädliche Rechtsgüterverletzung) gu-
lisxmobs.960 h. ieSekis TvalsazrisiT, `xelyofa~ gulisxmobs ara
gansazRvruli qmedebis obieqtis naturalistur dazianebas (maga­
liTad, adamianis mkvleloba, nivTis dazianeba), aramed im idea­
luri Rirebulebis sawinaaRmdego moqmedebas, romelic samarT­
lebrivi normis meSveobiT unda iyos daculi. samarTlebrivi sik-
eTis xelyofa ki gulisxmobs sazogadoebisTvis zianis miye­ nebas,
ris gamoc samarTliania danaSaulis mikuTvneba `sazo­gadoebrivad
saSiSi qmedebisadmi~.961 aRniSnuli debulebis mixed­ viT, marTlwi-
naaRmdegobis materialuri mxare qmedebis sazo­ gadoebriv saSiS-
roebaSi gamoixateba.962
SeiZleba qmedeba ssk-iT gaTvaliswinebul qmedebis Semadgen­
lobasac Seesabamebodes da saxeze ar iyos marTlwinaaRmde-
gobis gamomricxveli arcerTi garemoeba, magram qmedeba mainc ar
iyos materialurad marTlsawinaaRmdego. marTlwinaaRmdegobis
gamomri­ cxveli garemoebis gamoricxviT dgindeba qmedebis ara
materi­aluri, aramed formaluri marTlwinaaRmdegoba.
m. turava gansxvavebul mosazrebas gamoTqvams da marTl­
winaaRmdegobas materialuri gagebiT dadgenilad miiCnevs, Tu
dad­ginda marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebis ararse­
boba.963
marTlwinaaRmdegobaze iuridiul literaturaSi dRemde araer-
Ti Teoria Camoyalibda, romelTagan aRsaniSnavia k. bindingis, m.
maieris, qmedebis Semadgenlobis negatiuri niSnebis da saerTo
marTlwinaaRmdegobis Teoriebi.

959
ix. Лист Ф.Ф., Учебникъ уголовного права, Общая часть, М., 1903, С. 145-146.
960
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 601, § 14 B, Rn. 4.
961
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 234.
962
sazogadoebriv saSiSroebaze, rogorc marTlwinaaRmdegobis materialur
mxareze ix. aseve futkaraZe e., marTlwinaaRmdegobis sakiTxisaTvis, gamyreliZe o.
(red), sisxlis samarTlis problemebi, T. wereTlis 100 wlis iubilisadmi miZRvnili
krebuli, Tb., 2006, gv. 124, 129.
963
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 325.

288
k. bindingis Teoriis mixedviT, marTlwinaaRmdegoba gulisxmobs
qmedebis winaaRmdegobas im normisadmi, romelic sisxlis samar-
Tlis kanons gareTaa.964 aRniSnuli Teoriis Tanaxmad, damnaSave
asrulebs sisxlis samarTlis kanons da arRvevs mis farglebs
gareT myof normas. sisxlis samarTlis literaturaSi aRniSnuli
Teoria araerTma avtorma gaakritika.965 maTi TvalTaxedviT, is,
rom qurdi qurdobis Semadgenlobas asrulebs anu axorcielebs,
rodi niSnavs imas, rom qurdi sisxlissamarTlebriv akrZalvas ar
arRvevs. sasjeli swored rom akrZalvaa im qmedebisa, romlisT-
visac igi aris dawesebuli. is, rom sisxlis samarTlis kodeqsis
Sesabamisi muxlis sanqciaSi weria sityva `isjeba~ da ara `akrZa-
lulia~, sakanonmdeblo teqnikis sakiTxia da ara is, rom sisxlis
samarTali arafers ar krZalavs.966
g. tyeSeliaZe, marTebulad aRniSnavs, rom sisxlis samarTlis is
norma, romelic dasjadi qmedebis Semadgenlobas moicavs, gulisx-
mobs aRniSnuli qmedebis akrZalvasac.967 T. SavguliZis Sexedule-
biT, sazogadoebrivad saSiSi qmedebis danaSaulad gamocxadebiT
xdeba am qmedebis akrZalva sisxlis samarTlis kanoniT.968
sisxlis samarTlis normis akrZalviT xasiaTze miuTiTeben m.
turava da n. gvenetaZec da aRniSnaven, rom „danaSauli aris mx-
olod iseTi qmedeba, romlis Cadenac misi Cadenis dros sisxlis
samarTlis kanoniT sasjelis muqariT aris akrZaluli~.969 m. tura-
vas TvasazrisiT, sisxlis samarTlis norma aris amkrZalavi an
mavalebeli.970
T. wereTelma k. bindingis Teoriis naklad miiCnia is, rom
qmedebis marTlwinaaRmdegobis dasadgenad dasaSvebad scno kanon-
gareSe kriteriumebis gamoyeneba da amiT aRiara im normebis nor-
matiuli Zala, romlebic pozitiur samarTalSi ar arseboben da
win uswreben sisxlis samarTlis kanons.971
o. gamyreliZe emxroba k. bindingis Teorias da T. wereTlis
Sexedulebis sawinaaRmdegod g. naneiSvilis naSromze972 dayrdno-
biT aRniSnavs, rom faqts saxelmwifoebrivi akrZalvis gareSe Sei-

964
analogiurad ganmartavs marTlwinaaRmdegobas o. gamyreliZec. ix. gamyre-
liZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, meore gamocema, Tb.,
2008, 83-84, gv. 253-254.
965
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 100-109;
naWyebia g., qmedebis marTlwinaaRmdegobis dadgenis sakiTxisaTvis, `marTlmsaju-
leba da kanoni~, 2006, #1, gv. 72; Ткешелиадзе Г., Судебная практика и уголовный Закон, Тб., 1975,
с. 48, 53.
966
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 103.
967
ix. Ткешелиадзе Г., Судебная практика и уголовный Закон, Тб., 1975, с. 51.
968
ix. SavguliZe T., wignSi: SavguliZe T, surgulaZe l, sazogadoebrivi saSiS-
roebis gamomricxveli garemoebani sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi, Tb., 1988,
gv. 7.
969
ix. gvenetaZe n., turava m., sisxlis samarTlis saqmeebze gadawyvetilebaTa
miRebis meTodika, Tb., 2005, gv. 16.
970
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 324.
971
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 102-103.
972
ix. naneiSvili g., samarTlis filosofiis sakiTxebi, Tb., 1992, gv. 107.

289
Zleba hqondes savaldebulo Zala da am Zalas mas sazogadoebrivi
cxovreba aniWebs. misi TvalsazrisiT, samarTali ufro farTod
unda gavigoT da ara viwrod, rogorc es samarTlis pozitivizmis
mimdevrebs esmiT.973
o. gamyreliZe aRniSnavs, rom samarTlis norma SeiZleba dauwere-
li normac iyos. magaliTad, `sisxlis aRreva~ isjeboda 1928 wlis
qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsiT. SemdgomSi moxda misi
dekriminalizacia, magram misi TvalsazrisiT, es imas ar niSnavs,
rom es qmedeba akrZaluli ar iyos. o. gamyreliZis SexedulebiT,
`sisxlis aRrevis~ dekriminalizaciiT moxda qmedebis dasjadobis
gauqmeba, Torem igi iseve akrZaluli da sazianoa sazogadoebisT-
vis, rogorc adre.974
faqts marTlac SeiZleba gaaCndes normatiuli Zala, romelsac
SeuZlia Cven uflebamosilad an valdebulad gvaqcios, magram Ta-
vad g. naneiSvili, romelmac saqarTveloSi normatiuli faqtebis
Teoria ganaviTara, aRniSnavs, rom normatiuli faqtebis arsebobis
aRiarebis SemTxvevaSi ar SeiZleba normatiuli faqtebi poziti-
uri samarTlis wyarod CaiTvalos, vinaidan pozitiuri samarTlis
normas Tavisi wyaro aqvs.975
Tu gaviziarebT mosazrebas, romlis mixedviTac sazogadoebaSi
moqmedi bevri dauwereli norma samarTlis normaa,976 winaaRmde-
gobaSi movalT naneiSvilis SexedulebasTan. g. naneiSvili mar-
Tebulad miuTiTebs: `Tu pozitiur samarTals aTasi wyaro aqvs,
normatiuli faqtebis problema gulisxmobs SesaZleblobas, rom
arsebobs aTaspirveli faqti, romelic ar aris arc samarTali,
arc samarTlis wyaro, magram romelsac aqvs zemoaRniSnuli
Tvisebebi~.977 maSasadame, arsebobs normatiuli faqtebi, romlebsac
samarTlis msgavsi Tvisebebi gaaCnia, magram ar aris arc samar-
Tali da arc samarTlis wyaro.
rac Seexeba m. maieris Teorias, igic marTlwinaaRmdegobas sisx-
lis samarTlis miRma eZebs da marTlwinaaRmdegobaze msjelobas
safuZvlad udebs sisxlis samarTlis kanons miRma myof kultu-
ris normebs.978
qmedebis Semadgenlobis negatiuri niSnebis Teoriis979 mixedviT
ki, marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoeba qmedebis Semad-
genlobasac gamoricxavs. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli
garemoebis ararseboba qmedebis Semadgenlobis niSania. am Teoriis

ix. gamyreliZe o., marTlwinaaRmdegobis cneba da sisxlis samarTlis kanoni,


973

`cxovreba da kanoni~, 2013, #2 (17), noember-dekemberi, gv. 5.


974
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 5-7.
975
ix. naneiSvili g., iqve, gv. 108.
976
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 5.
977
ix. naneiSvili g., iqve, gv. 113.
978
maieris Teoriis analizi ix. wereTeli T.,sisxlis samarTlis problemebi,IV
tomi, Tb., 2010, gv. 109-115.
979
negatiuri niSnebis Teoriaze germanulad ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, Mün-
chen, 2006, S. 630, §14 H Rn. 72; Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin,
1996, S. 248-251.

290
mixedviT, Tu saxezea marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli gare-
moeba, qmedebis Semadgenlobac gamoiricxeba. marTlwinaaRmdegobis
aseTi gagebiT vRebulobT danaSaulis ara samniSnovan, aramed or-
niSnovan cnebas, rac gaumarTlebelia. ar SeiZleba qmedebis Semad-
genloba da marTlwinaaRmdegoba gavaigivoT, marTlwinaaRmdegoba
qmedebis Semadgenlobis niSnad vaqcioT.
qmedebis Semadgenloba aRwerilobiTi anu deskrifciuli
msjelobaa,980 maSin, roca qmedebis marTlwinaaRmdegoba Sefase-
biT msjelobas gamoxatavs.981 qmedebis Semadgenloba ar aris da-
clili SefasebiTi niSnebisgan,982 magram es ar cvlis qmedebis
Semadgenlobis, rogorc aRwerilobiTi msjelobis bunebas. aqve
unda aRiniSnos isic, rom TviT aRwerilobiTi niSanic SeiZleba
gaxdes Sefasebis sagani,983 vinaidan igi, marTalia, SeiZleba grZno-
bis organoTi adamianma aRiqvas da dainaxos, magram ar aris erTm-
niSvnelovani. iuridiul literaturaSi gamoTqmuli SexedulebiT,
SefasebiTi SeiZleba iyos TiTqmis yvela sakanonmdeblo cneba,
garda cifrebisa da TariRebisa.984
erTiani marTlwinaaRmdegobis Teoriis Tanaxmad, arsebobs er-
Tiani marTlwinaaRmdegobis cneba. marTlwinaaRmdegoba ar iyofa
dargebad da Sesabamisad, ar arsebobs `sisxlissamarTlebrivi mar-
TlwinaaRmdegobac~. is rac marTlsawinaaRmdegoa samarTlis erT
dargSi, marTlsawinaaRmdegoa sxvaganac. magaliTad, rac adminis-
traciul an samoqalaqo samarTalSia marTlsawinaaRmdego, sisx-
lis samarTalSic marTlsawinaaRmdegoa, e.i ar SeiZleba sisxlis-
samarTlebrivad akrZaluli iyos is, rac samoqalaqo an adminis-
traciul samarTalSi nebadarTulia.985kiTxvaze, unda ganisazRvros
Tu ara qmedebis marTlzomiereba da marTlwinaaRmdegoba mTeli
marTlwesrigisaTvis, e.i. samarTlis yvela dargisTvis erTnairad,
germaneli mecnieri k. roqsini dadebiTad pasuxobs, ris safuZvel-
sac marTlwesrigis erTianobaSi xedavs.986 erTiani marTlwesrigi-

980
sisxlis samarTlis normis dispoziciaSi aRwerili qmedebis Semadgenloba
sisxlis samarTlis normis,rogorc SefasebiTi msjelobis deskrifciuli aspeqtia.
e.i. maSin,roca sisxlis samarTali SefasebiT msjelobas gamoxatavs,qmedebis Semad-
genloba aRwerilobiT msjelobas gulisxmobs. ix. Ткешелиадзе Г., Судебная практика и
уголовный Закон, Тб., 1975, с. 51. qmedebis Semadgenlobis aRwerilobiT (`deskrifciul~)
niSnebze ix. gvenetaZe n., turava m., sisxlis samarTlis saqmeebze gadawyvetilebaTa
miRebis meTodika, Tb., 2005, gv. 28.
981
ix. Ткешелиадзе Г., Судебная практика и уголовный Закон, Тб., 1975, с. 54.
982
qmedebis Semadgenlobis SefasebiT niSnebze ix. gvenetaZe n., turava m., iqve, gv.
30-32.
983
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I, danaSauli,
Tb., 2014, gv. 42.
984
ix. gvenetaZe n., turava m., iqve, gv. 14. gansxvavebuli Sexedulebebi SeiZleba
gamoiTqvas imasTan dakavSirebiT, Tu ra igulisxmeba “tyis”, “adamianis”, “nivTis” cne-
bis qveS da a. S.
985
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 302, § 16
Rn. 7; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S.101, Rn.
274; Rengier R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 134. analogiur Tvalsazriss gamoxa-
tavs u. ebertic, romelic aRniSnavs, rom Tavdasxma marTlsawinaaRmdegoa, roca igi
ewinaaRmdegeba mTel samarTals. ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 74.
986
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 613, § 14 E, Rn. 31, 32.

291
dan gamomdinare, erTiani marTlwinaaRmdegobis Teoriis mixedviT,
marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebani ara mxolod
sisxlis samarTlidan, aramed samarTlis sxva dargebidan _ samo-
qalaqo, sajaro samarTlidanac gamomdinareoben.987 unda aRiniS-
nos, rom erTiani marTlwinaaRmdegobis debuleba saTanadod ver
asabuTebs `marTlwinaaRmdegobis erTianobis~ ideas. magaliTad,
l. maRlakeliZe, romelmac marTlwinaaRmdegobis Segnebis sakiTxs
specialuri gamokvleva miuZRvna, erTi mxriv, iziarebs erTiani
marTlwinaaRmdegobis ideas, da meore mxriv, aRniSnavs, rom samo-
qalaqosamarTlebrivad an administraciulsamarTlebrivad mar-
TlsawinaaRmdego yvela qmedeba rodia sisxlissamarTlebrivad
marTlsawinaaRmdego.988
sworad aRniSnavs b. hainrixi, rom sisxlissamarTlebrivi umarT-
loba ar emTxveva samoqalaqosamarTlebriv marTlwina­ aRmdegobas.
aris SemTxvevebi, roca qmedeba samoqalaqo­samarT­lebrivad marTl-
sawinaaRmdegoa, magram sisxlis­ samarTleb­rivad marTlsawinaaRm-
dego ar aris. araerTi magaliTis moyvana SeiZleba imis dasas-
989

abuTeblad, rom erTiani marTlwinaaRmdegobis ideis dasabuTeba


SeuZlebelia. magaliTad, agresiuli anu TavdasxmiTi ukiduresi
aucilebloba sisxlis samarTalSi marTlwinaaRmdegobis gamom-
ricxvel garemoebad miiCneva, maSin, roca agresiuli ukiduresi
aucileblobis viTarebSi moqmedi samoqalaqosamarTlebrivi pa-
suxismgeblobisgan ar Tavisufldeba. is rac sisxlis samarTalSi
marTlzomier qmedebad miiCneva, samoqalaqosamarTlebrivi wesiT
pasuxismgeblobas iwvevs. Tu qmedeba samarTlis yvela dargisTvis
an marTlzomieria an marTlsawinaaRmdego, maSin samarTlis yvela
dargisTvis unda moqmedebdes marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel
garemoebaTa erTiani sistema.
ssk-iT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganxorci­ e­
leba qmedebis marTlwinaaRmdegobis samxilia, indiciaa.990 qmedebis
Semadgenlobis ganxorcielebisas ivaraudeba, rom qmedeba SeiZle-
ba marTlsawinaaRmdego iyos. qmedebis marTlwinaaRmdegobas win
uswrebs qmedebis Semadgenloba da ara piriqiT. Tu Cven qmedebis
marTlwinaaRmdegobas sisxlis samarTlis kanons gareT myofi
normis safuZvelze davadgendiT, Semdeg daskvnamde mividodiT:

987
ix. Rengier R., Strafrecht, AT, 3. Aufl., München, 2011, S. 134.
988
ix. maRlakeliZe l., marTlwinaaRmdegobis Segnebis mniSvneloba ganzraxi
da gaufrTxileblobiTi deliqtebis dros (SedarebiTsamarTlebrivi analizi),
`samarTlis Jurnali~, 2010, #1-2, gv. 218-219. erTiani marTlwinaaRmdegobis ideas
iziareben m. turava da i. dvaliZec. ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawi-
li, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 333, 339; dvaliZe i., marTlwinaaRmdegobis
gamomricxveli zekanonuri garemoebani sisxlis samarTalSi, `marTlmsajuleba da
kanoni~, 2007, #1, gv. 151.
989
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT I, 2. Aufl., Stuttgart, 2010, S. 118, Rn. 308.
990
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., 1969, S. 80; Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl.,
München, 2008, S. 108; Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 71; Baumann/Weber/Mitsch,
Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 194, § 12 Rn.11; Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl.,
Heidelberg, 2001, S. 64; mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, da-
naSaulis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 339.

292
marTlwinaaRmdegoba win uswrebs qmedebis Semadgenlobas da
qmedebis Semadgenloba ki ar aris marTlwinaaRmdegobis indicia,
aramed, piriqiT, marTlwinaaRmdegobaa qmedebis Semadgenlobis in­
dicia, rac arasworia. marTlwinaaRmdegoba ar SeiZleba arsebob-
des qmedebis Semadgenlobis gareSe da igi ar SeiZleba qmedebis
Semadgenlobas win uswrebdes. qmedebis Semadgenlobis da marTl-
winaaRmdegobis urTierTmimarTebis sakiTxze metad sainteresoa
germanuli ssk-is me-11 paragrafis me-5 abzacis teqstis Sinaarsi,
romlis mixedviTac, marTlsawinaaRmdego qmedeba aris mxolod
iseTi, romliTac sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTva­liswinebuli
qmedebis Semadgenloba xorcieldeba.
qmedebis marTlwinaaRmdegobis dadgena xdeba marTlwina­
aRmdegobis gamomricxveli garemoebis arsebobis gamoricxviT. Tu
saxezea marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli romelime garemoeba,
qmedeba marTlzomieria. g. naWyebias mosazrebis Tanaxmad, Tu qmede­
bis Semadgenloba ganxorcielda da saxezea marTl­winaaRmdegobis
gamomricxveli garemoeba, qmedeba marTalia, marTlsawinaaRmdego
ar aris, magram, arc marTlzomieria.991 amave SexedulebiT, qmedebis
Semadgenlobis ganxorcieleba niSnavs imas, rom marTlzomieri
moqmedebis valdebuleba darRveulia. aRniSnuli mosazreba ar
SeiZleba gaziarebuli iqnes, vinaidan, imas, vinc aucilebeli mo-
geriebis viTarebaSi qmedebis Semadgenloba, kerZod, mkvleloba
ganaxorciela, SeuZlebelia marTlzomierad moqmedebis valdeb-
ulebis darRveva vusayveduroT. aucilebeli mogerieba adamianis
uflebaa da ar SeiZleba adamians erTis mxriv raRac moqmedebis
ufleba mianiWo da amavdroulad usayveduro kidec, rom man raRac
valdebuleba daarRvia da aramarTlzomierad moiqca. uflebis
ganxorcieleba qmedebis aramarTlzomierebas TavisTavad gamor-
icxavs. qmedebis ganxorcielebis ufleba da marTlwinaaRmdegoba
erTmaneTTan SeuTavsebeli cnebebia. rogorc germanul iuridiul
literaturaSi aRniSnaven, marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli
garemoebiT gamarTlebuli qmedeba qmedebis Semadgenlobis Sesa-
bamisad rCeba, magram samarTlebrivi valdebulebis araviTar dar-
Rvevas ar Seicavs.992
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad, kla-
sikur da blanketur deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba gansxvave-
bulad dgindeba. aRniSnuli SexedulebiT, klasikur deliqtebSi
marTlwinaaRmdegobis dadgena xdeba negatiurad anu marTlwinaaR-
mdegobis gamomricxveli garemoebis ararsebobis dadgeniT, xolo
blanketur deliqtebSi, piriqiT, marTlwinaaRmdegobis dadgena

991
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011,
gv. 316-317; naWyebia g., deonturi logika da samarTlebrivad Tavisufali sivrcis
problema sisxlis samarTalSi, `filosofiuri Ziebani~, t. XIV, Tb., 2010, gv. 154.
992
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 271,
Rn. 101.

293
xdeba pozitiurad, gansazRvruli wesebis darRvevis dadgeniT.993
aRniSnuli debulebis sizuste damokidebulia imaze, danaSaulis
Tu romel niSans, qmedebis Semadgenlobas Tu marTlwinaaRmde-
gobas mivakuTvnebT qmedebis SemadgenlobaSi qmedebis marTlwi-
naaRmdegobaze mocemul miTiTebas.

2. marTlwinaaRmdegobaze miTiTeba, rogorc qmedebis


Semadgenlobis niSani safrTxis deliqtebSi

imis garkvevas, danaSaulis Tu romel niSans miekuTvneba safrTx-


is deliqtebis blanketur SemadgenlobaSi mocemuli miTiTeba mar-
TlwinaaRmdegobaze, ara mxolod Teoriuli, aramed praqtikuli
mniSvnelobac gaaCnia, vinaidan, aRniSnuli sakiTxi mniSvnelovan
rols TamaSobs qmedebis Semadgenlobasa da akrZalvaSi Secdomis
sakiTxis sworad gadawyvetaSi.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi arc Tu ise iSvia-
Tad gvxvdeba iseTi Semadgenlobani, romlebic Seicaven miTiTebas
marTlwinaaRmdegobaze. zogjer es miTiTeba qmedebis Semadgen-
lobis calkeul niSans exeba, magaliTad mizans, xolo zogjer
mTlianad qmedebas. ase magaliTad, saqarTvelos ssk-is 179-e mux-
lis Tanaxmad, yaCaRoba aris Tavdasxma sxvisi moZravi nivTis mar-
TlsawinaaRmdego misakuTrebis mizniT, Cadenili sicocxlisaTvis
an janmrTelobisaTvis saSiSi ZaladobiT an aseTi Zaladobis
muqariT. saqarTvelos ssk-is 133-e muxliT ki gaTvaliswinebulia
pasuxismgebloba ukanono abortisTvis.
maSin, roca marTlwinaaRmdegoba qmedebis Semadgenlobis ni-
Sania, igi damnaSavis ganzraxviT unda iyos moculi.994 marTlwi-
naaRmdegobaze, rogorc qmedebis Semadgenlobis niSanze Secdoma
ganzraxvas gamoricxavs da qmedebis SemadgenlobaSi daSvebul
Secdomas warmoadgens, xolo maSin, roca marTlwinaaRmdegoba
qmedebis Semadgenlobis niSani ar aris, marTlwinaaRmdegobaze
daSvebuli Secdoma akrZalvaSi Secdomad miiCneva995.
marTlsawinaaRmdego misakuTrebis mizani qmedebis Semadgen-
lobis niSania da Tu aRniSnuli niSani damnaSaves ara aqvs da
ise moqmedebs, misi moqmedeba ver CaiTvleba ganzrax Cadenilad,
rameTu mas ar hqonda Secnobili qmedebis Semadgenlobis ni-
Sani. Sesabamisad, misi moqmedeba gaufrTxileblobiTi danaSau-
lis Semadgenlobas mogvcems da damnaSave gaufrTxileblobisT-
vis daisjeba Tu msgavsi qmedebis gaufrTxileblobiT ganxor-
cielebisTvis ssk-i sasjels awesebs. magaliTad, adamiani ar

993
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
meore gamocema, Tb., 2008, gv. 84-85; dvaliZe i., wignSi: sisxlis samarTlis zogadi na-
wili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 243-244.
994
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 50,
Rn. 135.
995
ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 45.

294
moqmedebs nivTis marTlsawinaaRmdegod misakuTrebis mizniT Tu
sxvis nivTs eufleba da hgonia, rom nivTi, romelsac eufleba,
Tavisia da ara sxvisi.
rogor unda SevafasoT qmedeba Tu damnaSaves Segnebuli ar hqon-
da ara qmedebis calkeuli niSnis (miznis), aramed mTeli qmedebis
marTlwinaaRmdegoba, romelic qmedebis SemadgenlobaSia miTiTe-
buli? iuridiul literaturaSi gamoTqmuli SexedulebiT, maSin,
roca qmedebis SemadgenlobaSi mocemuli marTlwinaaRmdegobaze
miTiTeba exeba ara mizans, aramed mTlianad qmedebas, igi miiCneva
ara qmedebis Semadgenlobis, aramed im marTlwinaaRmdegobis niS-
nad, romelic danaSaulis erT-erTi damoukidebeli niSania da,
Sesabamisad, masTan dakavSirebiT daSvebuli Secdoma ganixileba
ara rogorc qmedebis SemadgenlobaSi daSvebuli Secdoma, aramed
rogorc akrZalvaSi Secdoma.996
sakiTxis ase upirobod da calsaxad gadaWra ar iqneboda mar-
Tebuli. magaliTad, saqarTvelos ssk-is 133-e muxliT isjeba abor-
ti ara zogadad, aramed „ukanono aborti~. aborti ukanonoa, Tu
aborti gakeTda janmrTelobis dacvis Sesaxeb kanonis moTxovnebis
darRveviT. aRniSnuli kanonis erT-erTi moTxovnaa, rom aborti
gakeTdes specializirebul dawesebulebaSi. Tu aborti am moTxov-
nis darRveviT gakeTda, aborti ukanonod CaiTvleba. Tumca, mx-
olod imis dadgena, rom aborti araspecializirebul dawesebule-
baSi gakeTda, jer kidev ar niSnavs qmedebis marTlwinaaRmdegobis
dadgenas. SeiZleba aborti araspecializirebul dawesebulebaSi
gakeTdes, magram Tu specializirebuli dawesebuleba Sors iyo da
specializirebul dawesebulebaSi orsuli qalis gadayvana qmnida
misi sicocxlis xelyofis safrTxes, miuxedavad janmrTelobis
dacvis Sesaxeb kanonis moTxovnis darRvevisa, qmedebis marTlwi-
naaRmdegoba ukiduresi aucileblobis safuZvelze gamoiricxeba
da igi marTlzomierad CaiTvleba. e. i. abortis ukanonoba, ssk-is
133-e muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis normati-
uli niSania da ara qmedebis marTlwinaaRmdegobis niSani.997 abor-
tis ukanonoba maSin CaiTvleboda marTlwinaaRmdegobis niSnad,
Tu akrZaluli iqneboda aborti zogadad, ise rogorc mkvlelo-
baa akrZaluli, garda gamonaklisi SemTxvevisa (mag. aucilebeli
mogeriebis dros). TiTqosda paradoqsia, rom SeiZleba dadgindes
im qmedebis marTlzomiereba, romlis niSanic ukanonobaa da ro-
melic garkveuli normatiuli aqtis moTxovnebs ar Seesabameba. ma-
gram, kanonmdebeli rig SemTxvevebSi verc Camoayalibebs qmedebis
Semadgenlobas ise, rom qmedebis SemadgenlobaSive ar miuTiTos
qmedebis ukanonobaze, rogorc qmedebis Semadgenlobis niSanze.
aseTi miTiTeba kanonmdebels ar sWirdeba maSin, roca xdeba im

996
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 50,
Rn. 135.
997
analogiur Tvalsazrisze ix. Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 45-46;
wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisxlis samar-
TalSi, Tb., 2006, gv. 37; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
moZRvreba, Tb., 2011, gv. 401.

295
qmedebis dasjadad gamocxadeba, romelic gamonaklisis garda yov-
elTvis akrZalulia (mkvleloba). marTebulad aRniSnavs m. turava,
rom `zogjer SeiZleba pirma daarRvios kanoni an sxva normati-
uli aqti da, miuxedavad amisa, misi moqmedeba mainc CaiTvalos
marTlzomierad~.998
kanonmdebels SeuZlia uari Tqvas blanketuri normis Seqm-
naze, ar miuTiTos qmedebis SemadgenlobaSi Semadgenlobis niS-
nad garkveuli wesebis darRvevaze (an qmedebis ukanonobaze),
romelic sisxlis samarTlis kanons gareT myofi normebiT gan-
isazRvreba, magram maSin Sesabamis sisxlis samarTlis normaSi
unda CamoTvalos is garemoebebi, romelTa arsebobisas qmedebis
Semadgenloba gamoiricxeba. magaliTad, germanuli ssk-is 218-e(a)
paragrafSi CamoTvlilia is garemoebebi, romelTa arsebobisas,
gamoiricxeba dasjadi abortis qmedebis Semadgenloba. aRniSnu-
lidan gamomdinare, kanonmdebelma dasjadi abortis Semadgenlo-
bas uwoda ara `ukanono aborti~, aramed aborti (Schwangerschafts-
abbruch), miuxedavad imisa, rom aborti yovelTvis arc germanuli
ssk-iT aris dasjadi.
sisxlis samarTlis kodeqsSi ama Tu im qmedebis Semadgen-
lobis gamomricxvel garemoebaTa CamoTvlaze kanonmdebeli Seg-
nebulad ambobs uars, ramdenadac amiT uzrunvelyofs sisxlis
samarTlis kanonis lakonurobas. ssk-Si qmedebis Semadgenlobis
gamomricxvel garemoebaTa CamoTvla xels uwyobs ssk-is mux-
lebis moculobis gazrdas. Tumca, mas Tavisi dadebiTi mxarec
gaaCnia, vinaidan konkretuli sakiTxis maregulirebeli yvela
norma erT normatiul aqtSia Tavmoyrili, rac aiolebs normaSe-
fardebiT saqmianobas.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoiTqva Sexeduleba, rom
blanketur deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba or etapad unda Semow-
mdes: pirvel etapze qmedebis winaaRmdegoba im normisadmi, ro-
melic sisxlis samarTlis kanons gareT aris. magaliTad, qmedebis
winaaRmdegoba im normisadmi, romelic abortis kanonierebas ad-
gens, moZraobis usafrTxoebis wesebs gansazRvravs da a.S (marTl-
winaaRmdegobis pozitiuri dadgena), xolo meore etapze, marTlwi-
naaRmdegobis gamomricxveli garemoebis ararseboba (marTlwinaaR-
mdegobis negatiuri dadgena).999 aRniSnuli debulebis mixedviT,
marTlwinaaRmdegobis dadgenis pirvel etapadaa miCneuli qmedebis
blanketuri Semadgenlobis normatiuli niSnis dadgena, rac ar
SeiZleba marTebulad CaiTvalos. qmedebis marTlwinaaRmdegobis
dadgenas win uswrebs ssk-iT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis
ganxorcielebis dadgena, magram es ar niSnavs marTlwinaaRmde-
gobis or etapat dadgenas. marTlwinaaRmdegobis dadgena mxolod

998
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 326.
999
ix. maRlakeliZe l., ganzraxva da marTlwinaaRmdegobis Segneba qaTuli da
germanuli sisxlis samarTlis mixedviT, SedarebiT-samarTlebrivi analizi, Tb., 2013,
gv. 73-74.

296
erTetapiania rogorc klasikur, ise blanketur deliqtebSi. kla-
sikur da blanketur deliqtebSi gansxvaveba ara marTlwinaaRmde-
gobis dadgenis sakiTxs, aramed qmedebis Semadgenlobis agebule-
bas, Sinaarss ukavSirdeba.
ramdenadac qmedebis SemadgenlobaSi mocemuli miTiTeba mar-
TlwinaaRmdegobaze qmedebis Semadgenlobis niSania, igi damna-
Savis ganzraxviT unda iyos moculi.1000 winaaRmdeg SemTxvevaSi
ganzraxva gamoiricxeba. xolo, roca Secdoma exeba ara qmedebis
Semadgenlobis niSans, aramed marTlwinaaRmdegobas, marTlwinaaR-
mdegobaze daSvebuli Secdoma akrZalvaSi Secdomad miiCneva da
igi ganixileba bralis etapze.
Tu (blanketuri deliqtebis) qmedebis SemadgenlobaSi kanon-
mdeblis mier gakeTebul miTiTebas garkveuli wesebis darRvevaze
an qmedebis ukanonobaze qmedebis Semadgenlobis normatiul niS-
nad CavTvliT, mogviwevs im daskvnis gakeTeba, rom ara mxolod
klasikur, aramed blanketur deliqtebSic marTlwinaaRmdegoba
negatiurad (da ara pozitiurad) anu marTlwinaaRmdegobis gamom-
ricxveli garemoebis gamoricxviT dgindeba.
aRniSnulis sisworeSi kidev ufro davrwmundebiT, Tu das-
mul sakiTxs germanuli ssk-is 315c-e paragrafiT gaTvaliswineb-
uli Semadgenlobis magaliTze ganvixilavT. dasaxelebuli para-
grafiT isjeba mTvral mdgomareobaSi myofi piris mier avtoman-
qanis tareba, miuxedavad imisa, mohyva Tu ara mas raime Sedegi.
mTvral mdgomareobaSi manqanis tareba TavisTavad warmoadgens
moZraobis usafrTxoebis wesis darRvevas. mZRoli aseTi qmedebiT
safrTxes uqmnis sazogadoebas. Tu vityodiT, rom usafrTxoebis
wesebis darRveva marTlwinaaRmdegobis niSania da ara qmedebis
Semadgenlobis niSani, maSin germanuli ssk-is 315c-e paragrafiT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenloba ganxorcielebulad
unda migveCnia im drosac, roca mZRoli usafrTxoebis wesebis
sruli dacviT gadaadgildeba, rac araswori iqneboda.

3. marTlwinaaRmdegoba safrTxis Semqmnel deliqtebSi

rodesac qmedebis marTlwinaaRmdegobis dadgenaze vsaubrobT,


ibadeba kiTxva: xom ar xdeba marTlwinaaRmdegobis dadgena deli-
qtis Taviseburebis mixedviT? kerZod, marTlwinaaRmdegobis dad-
gena safrTxis Semqmnel deliqtebSi raime TaviseburebiT xom ar
gamoirCeva?
T. wereTeli miiCnevda, rom safrTxis Semqmnel deliqtebsa
da gaufrTxileblobiT deliqtebSi marTlwinaaRmdegobis dadgena
erTnairad xdeba. misi TvalsazrisiT, aRniSnul deliqtebSi mar-
TlwinaaRmdegoba efuZneba im qmedebas, romelic saerTo cxov­

ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 50,
1000

Rn. 135.

297
rebis wesebze damyarebuli windaxedulebis normis darRvevas gu-
lisxmobs.1001 rodesac safrTxis Semqmnel da gaufrTxi­ leblobiT
ganxorcielebul deliqtebSi marTlwina­aRmdegobis dadgenis erT-
nair wesze saubrobs T. wereTeli, mxedvelobaSi aqvs konkretu-
li safrTxis Semqmneli deliqtebi. konkretul safrTxis deli-
qtebSi marTlwinaaRmdegobis dadgena, T. wereTlis TvalsazrisiT,
ar mTavrdeba imis dadgeniT, rom adamianma ar daicva windaxed-
ulebis dawerili Tu dauwereli norma. `aucilebelia kidev
gamovikvlioT, aRwevs Tu ara adamianis mier Seqmnili safrTxe
im xarisxs, romelic sakmarisia saSiSi mdgomareobis, sazogadoe-
briv saSiSroebad (e.i materialur marTlwinaaRmdegobad) da das-
jadad aRiarebisTvis~.1002 rogorc mocemuli debulebidan irkveva,
T. wereTeli garda qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebisa da
windaxedulebis normis darRvevisa, aucileblad Tvlida safrTx-
is Semqmnel deliqtebSi Seqmnili safrTxis xarisxis gansazRvras,
rac misi SefasebiT, materialuri marTlwinaaRmdegobis gamoxat-
ulebad unda miviCnioT.
saqarTvelos ssk-is me-7 muxlis me-2 nawilis mixedviTac, im-
isaTvis, rom pirs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba dae-
kisros qmedeba unda qmnides iseT safrTxes an iwvevdes iseT
zians, rom misi CamdenisTvis aucilebeli gaxdes sisxlissamarT-
lebrivi pasuxismgebloba. Tumca, ibadeba kiTxva: qmedebis saSiS-
roeba qmedebis Semadgenlobis niSania Tu marTlwinaaRmdegobis
da danaSaulis romeli niSnis dasadgenad gvWirdeba qmedebiT
gamowveuli safrTxis xarisxis gansazRvra?
qmedebis mcire mniSvnelobas qmedebis Semadgenlobis niSnad
miiCnevs m. turava.1003 magram, aqve unda aRiniSnos, rom igi ar unda
gaigivdes im niSanTan, romelic marTlwinaaRmdegobis materialur
mxares warmoadgens. kerZod, mxedvelobaSi gvaqvs qmedebis sazoga-
doebrivi saSiSroeba.1004 erTmaneTisgan unda gaimijnos qmedebis
sisxlissamarTlebrivi relevantoba, rac qmedebis mcire mniS-
vnelobas gamoricxavs da qmedebis Semadgenlobis niSania, da

1001
ix. wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisx-
lis samarTalSi, Tb., 2006, gv. 201-202.
1002
ix. wereTeli T., iqve, gv. 202.
1003
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 62. qmedebis sazogadoebriv saSiSroebas danaSaulis Semadgenlobis niSnad
miiCnevda a. piontkovskic, romelic aRniSnavda, rom danaSaulis Semadgenloba ar
aris qmedebis mxolod faqtobrivi obieqturi da subieqturi niSnebis erTianoba da
Tu danaSaulis Semadgenloba ganisazRvreba rogorc mxolod faqtobrivi obieqtu-
ri da subieqturi niSnebis erTianoba, igi iqceva cariel gansazRvrebad, romelsac
ar SeuZlia gamoxatos danaSaulis, rogorc saSiSi qmedebis arsi. ix. Курс советского
уголовного права, Часть обшая, Т. II, «Преступление», М., 1970., с. 139-140.
1004
qmedebis sazogadoebriv saSiSroebas da marTlwinaaRmdegobas danaSaulis
damoukidebel niSnad miiCnevda T. wereTeli. ix. Церетели Т, Макашвили В, Состав пре-
ступления как основание уголовной ответственности, «Советское государство и право», 1954, №5,
с. 73. analogiur Tvalsazriss gamoxatavs aseve o. gamyreliZe. ix. Гамкрелидзе О., Взгляд
Т. В. Церетели на основание уголовной ответственности, T. wereTlis 80 wlis iubilisad-
mi miZRvnili krebuli, Уголовно-Правовые исследования, Тб., 1987, с. 64, 67; gamyreliZe o.,
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, meore gamocema, Tb., 2008, gv. 86.

298
qmedebis socialuri saSiSroeba, rogorc materialuri marTlwi-
naaRmdegobis niSani.
saqarTvelos ssk-is 280-e muxlis me-2 nawiliT isjeba frenis
saerTaSoriso wesis darRveva, ramac seriozuli safrTxe Seuqmna
dasaxlebul ubans. frenis saerTaSoriso wesis darRveva abstraq-
tuli safrTxis deliqtia,1005 romlisTvisac pasuxis­mgebloba amave
muxlis pirveli nawiliTaa gaTvaliswinebuli, xolo, Tu frenis
saerTaSoriso wesis darRvevam dasaxlebul ubans seriozuli
safrTxe Seuqmna, saxeze iqneba konkretuli safrTxe. aRniSnul
SemTxvevaSi safrTxis xarisxi ssk-is 280-e muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis niSania. imisaTvis, rom
qmedeba 280-e muxlis me-2 nawiliT dakvalificirdes, mosamarTlem
safrTxis xarisxi unda daadginos. kerZod, mosaxleobisTvis Seqm-
nili safrTxe `seriozuli~ unda iyos.
qmedebis saSiSroebis xarisxis gansazRvra saerTod ar dgeba
dRis wesrigSi marTlwinaaRmdegobis dasadgenad iseTi deliqtis
ganxorcielebisas, rogoricaa mkvleloba. qmedebis saSiSroebisa
da safrTxis xarisxis gansazRvra mniSvnelobas iZens safrTxis
Semqmnel da ekonomikur sferoSi Cadenil deliqtebSi. maSin, roca
saqme exeba iseTi deliqtis ganxorcielebas, rogoric mkvlelobaa,
qmedebis saSiSroebis an kidev misi xarisxis gansazRvris sakiTxi
arc daismis. aseT SemTxvevaSi qmedebis Semadgenlobis ganxorcie­
lebis dadgenis Semdeg dgindeba qmedebis marTlwinaaRmdegoba mar-
TlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebis gamoricxviT. marTl-
winaaRmdegobis dadgeniT aseT deliqtebSi qmedebis sazo­adoebrivi
saSiSroebac dgindeba. erTi mxriv, qmedebis socialuri saSiSroeba
qmedebis kriminalizaciis safuZvelia, xolo meore mxriv, marTl-
winaaRmdegobis dadgena win uZRvis sazogadoebrivi saSiSroebis
dadgenas. Tu ver dadginda qmedebis marTl­ winaaRmdegoba, qmedeba
ar SeiZleba sazogadoebrivad saSiSad CaiTvalos.1006
rogorc zemoT aRiniSna, T. wereTeli safrTxis xarisxis
gansazRvras mxolod konkretuli safrTxis Semqmneli deliqtebis
marTlwinaaRmdegobis dasadgenad miiCnevda mniSvnelovnad. rac
Seexeba abstraqtuli safrTxis deliqtebs, aq qmedebis marTl­
winaaRmdegoba ukve dadgenilia Tu adamianma daarRvia sifrTxi-
lis norma, romelic dadgenili iyo im saxis safrTxis aRsakveTad,
sisxlis samarTlis kanons rom hqonda mxedvelobaSi. T. wereTlis
TvalsazrisiT, abstraqtuli safrTxis deliqtebSi marTlwina­
aRmdegobis dasadgenad ar gvWirdeba safrTxis xarisxis gan­
sazRvra.1007
pirvel rigSi unda aRiniSnos, rom, roca T. wereTeli sifrTx-

1005
ix. babilaSvili j., satransporto danaSaulis problemebi da sasamarTlo
praqtika, Tb., 2004, gv. 174; turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
moZRvreba, Tb., 2011, gv. 94.
1006
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
meore gamocema, Tb., 2008, gv. 87.
1007
ix. wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisx-
lis samarTalSi, Tb., 2006, gv. 198.

299
ilis normis darRvevaze saubrobs, mxedvelobaSi aqvs iseTi nor-
ma, romelic usafrTxoebis da sazogadoebrivi wesrigis dacvas
emsaxureba, magram yvela abstraqtuli safrTxis deliqti rodi
gulisxmobs aseTi normis darRvevas. magaliTad, is abstraqtuli
safrTxis deliqtebi, romlebic adamianis winaaRmdeg mimarTul
danaSaulTa karSi gvxvdeba, ar gulisxmoben usafrTxoebis nor-
mis darRvevas. kerZod, is vinc ukanono aborts, dauxmareblobas
an gansacdelSi mitovebas Cadis, usafrTxoebis normas ar ar-
Rvevs, aramed valdebulebas, Seasrulos garkveuli moqmedeba
(gansac­
delSi mitovebis da dauxmareblobis dros) an Tavi Seika-
vos gansazRvruli moqmedebisagan (ukanono abortis SemTxvevaSi).
sifrTxilis normis darRveva SeiZleba vusayveduroT magaliTad
imas, vinc frenis saerTaSoriso wess, moZraobis usafrTxoebis
wess arRvevs.
rodesac vsaubrobT safrTxis Semqmnel deliqtebSi marTl­
winaaRmdegobis dadgenis sakiTxze, unda gairkves, marTl­
winaaRmdegobis gamomricxvel romel garemoebas SeuZlia aseT
deliqtebSi qmedebis marTlwinaaRmdegobis gamoricxva. aRniSnuli
sakiTxis garkvevas, ara mxolod Teoriuli, aramed praqtikuli
mniSvnelobac eniWeba, vinaidan, marTlwinaaRmdegoba marTlwina­
aRmdegobis gamomricxveli garemoebis gamoricxviT dgindeba.

4. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebebi


safrTxis deliqtebSi

4.1. aucilebeli mogerieba

saqarTvelos ssk-is 28-e muxlis Tanaxmad, `marTlsawina­


aRmdegod ar moqmedebs is, vinc am kodeqsiT gaTvaliswinebul
qmedebas Caidens aucilebeli mogeriebis mdgomareobaSi, ese igi
vinc marTlsawinaaRmdego xelyofisas daazianebs xelmyofs Ta-
visi an sxvisi samarTlebrivi sikeTis dasacavad~. am debulebis
mixedviT, aucilebeli mogerieba gulisxmobs marTlsawinaaRmdego
xelyofisas xelmyofis dazianebas sakuTari an sxvisi samarT-
lebrivi sikeTis dasacavad. ssk-is 28-e muxlSi xazgasmaa sxvisi
samarTlebrivi sikeTis xelyofaze (dazianebaze), rac imas niS-
navs, rom aucilebeli mogerieba umetesad xelyofis deliqtebSi
gamoricxavs marTlwinaaRmdegobas. magram, aucilebeli mogerieba
mxolod xelyofis deliqtebSi ar unda ganvixiloT qmedebis gama-
marTlebel garemoebad. aucilebeli mogerieba yovelTvis rodi
mTavrdeba samarTlebrivi sikeTis xelyofiT. zogjer garkveuli
qmedeba konkretuli saxis zians iwvevs, magram igi amavdroulad
safrTxis Semqmnel qmedebadac SeiZleba ganvixiloT sxva sikeTis
mimarT, romelic ar dazianebula da romelsac safrTxe Seeqmna.
magaliTad, ama Tu im qmedebam SeiZleba daazianos janmrTeloba
da safrTxe Seuqmnas sicocxles. aseT SemTxvevaSi qmedeba janmr-

300
Telobis xelmyofad, xolo sicocxlis mimarT safrTxis Semqmne-
lad SeiZleba SevafasoT.
Tavdamcvelma Tavdasxma SeiZleba moigerios iseTi qmedebiT,
romelic iwvevs janmrTelobis dazianebas da safrTxes uqmnis
Tavdamsxmelis sicocxles, magram Tu daculia Tavdasxmis saSiS-
roebis da Tavdacvis Tanafardoba, qmedebis marTlwina­ aRmdegoba
gamoiricxeba.
imisTvis, rom safrTxis deliqtebSi aucilebelma mogeriebam
marTlwinaaRmdegoba gamoricxos, saxeze unda iyos aucilebeli
mogeriebis marTlzomierebis yvela obieqturi da subieqturi pi-
roba. kerZod, Tavdacva unda ganxorcieldes marTlsa­winaaRmdego
qmedebiT Seqmnili realuri da imwuTieri safrTxi­ sgan samarT-
lebrivi sikeTis dacvis mizniT, surviliT, rac aseve gulisxmobs
aucilebeli mogeriebis mdgomareobis arsebobis codnas.
vinaidan aucilebeli mogerieba gulisxmobs marTlsawina­
aRmdego qmedebiT Seqmnili imwuTieri da realuri Tavdasxmisgan
Tavdacvas, aucilebeli mogeriebis ufleba pirs aqvs safrTxis
Semqmneli deliqtis iuridiulad damTavrebis Semdegac, gansxva­
vebiT xelyofis deliqtisgan. samarTlebrivi sikeTis xelyofa
spobs aucilebeli mogeriebis uflebas, vinaidan safrTxe reali­
zebulia, magram aucilebeli mogeriebis uflebis warmoSobisTvis
aucilebelia samarTlebrivi sikeTisTvis realuri da imwuTieri
safrTxis Seqmna, rac safrTxis Semqmneli deliqtis Semadgen-
lobis iuridiulad (formalurad) ganxorcielebisTvis sakmari-
si pirobaa. magaliTad, yaCaRobis dros aucilebeli mogeriebis
ufleba dazaralebuls warmoeSoba damnaSavis mxridan Tavdasx-
mis ganxorcielebisTanave, rac yaCaRobis formaluri gagebiT
ganxor­ cielebas niSnavs. TavdasxmisTanave yaCaRoba ganxorciele-
bulad iTvleba, magram dazaralebuls, miuxedavad amisa, aucile-
beli mogeriebis ufleba ar espoba.

4.2. ukiduresi aucilebloba

safrTxis Semqmnel deliqtebTan mimarTebiT gamamarTlebel


erT-erT garemoebad SeiZleba aseve ganvixiloT ukiduresi aucile-
bloba. marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli es garemoeba Segvi-
Zlia ganvixiloT iseTi (abstraqtuli) safrTxis deliqtis magali-
Tze, rogoricaa ukanono aborti (saqarTvelos ssk-is 133-e mux.).
magaliTad, orsuli qalisTvis muclis moSla araspecializire-
bul dawesebulebaSi, Tu orsuli qalis specializirebul dawese-
bulebaSi gadayvana safrTxes uqmnida orsuli qalis sicocxles.
araspecializirebul dawesebulebaSi muclis moSla anu aborti
kanoniT akrZalulia da igi qmnis ukanono abortis Semadgenlobas,
magram Tu igi gakeTda orsuli qalis sicocxlis gadasarCenad,
qmedebis marTlwinaaRmdegoba gamoiricxeba. aRniSnul SemTxvevaSi
qmedebis gamarTlebas safuZvlad udevs is, rom adgili aqvs ufro

301
mniSvnelovani samarTlebrivi sikeTis (orsuli qalis sicocxlis)
gadarCenas. moyvanil magaliTSi adgili aqvs janmrTelobis dacvis
Sesaxeb saqarTvelos kanonis erT-erTi moTxovnis darRvevas, rac
araspecializirebul dawesebulebaSi orsuli qalisTvis muclis
moSlaSi gamoixateba, magram dasaxelebuli moTxovnis darRvevis
gamarTleba xdeba imiT, rom es darRveva orsuli qalis sicocxlis
gadarCenis mizniT iqna ganxorcielebuli. amasTan erTad gasaTval-
iswinebelia isic, rom araspecializirebul dawesebulebaSi orsu-
lobis Sewyvetis akrZalvis mizani aseve orsulTa sicocxlis da
janmrTelobis dacvaa. magram, orsuli qalis sicocxlis gadarCe-
nis miznis miRweva yovelTvis SeuZlebelia janmrTelobis dacvis
kanonSi CamoTvlil pirobaTa ganuxreli dacviT. kanonmdebels ar
SeuZlia kanonSi zustad mogvces qmedebis imgvari aRwera, rom-
lis ganxorcielebac gamarTlebuli iqneba. amitom arsebobs mar-
TlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebani. miuxedavad imisa,
rom qmedeba ar Seesabameba normaSi aRweril konkretul pirobebs,
kanoni, misi sulikveTebis gaTvaliswinebiT (orsulTa sicocxlis
da janmrTelobis dacva), saerTo jamSi darRveulad ar iTvleba
da marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoeba qmedebas mar-
Tlzomierad aqcevs.

4.3. sakuTari Tavis safrTxeSi Cayeneba

metad sainteresoa safrTxis Seqmnaze Tanxmobis sakiTxis ganx-


ilva, romelsac germanul iuridiul literaturaSi marTlwi-
naaRmdegobis gamomricxvel erT-erT garemoebad miiCneven. erTma-
neTisagan ganasxvaveben sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmnas da
safrTxis Seqmnas sxvisTvis misive TanxmobiT. imis dadgenas, Tu
vis mimarT safrTxis Seqmnas aqvs adgili, didi mniSvneloba eni-
Weba, vinaidan sisxlis samarTali icavs sxvis samarTlebriv sik-
eTes. garda zogierTi SemTxvevisa,1008 zogadad, TviTdazianeba an
sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmna pasuxismgeblobas ar iwvevs.
maSin, roca saqme exeba sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmnas, sax-
eze ar aris ara Tu marTlwinaaRmdegoba, aramed qmedebis Semad-
genlobac.
sakuTari TavisTvis da sxvisTvis safrTxis Seqmnis gamijvna
xdeba imis mixedviT, Tu vin batonobs movlenaTa ganviTarebaze
da maT gasamijnavad gamoiyeneba is kriteriumebi, rac amsrule-
blobisa da Tanamonawileobis gamijvnisas.1009 sakuTari TavisTvis
da sxvisTvis safrTxis Seqmnis gamijvna rTulia, roca adgili

1008
magaliTad, roca TviTdazianeba xdeba im mizniT, rom pirma ar Seasrulos
misTvis dakisrebuli movaleoba da gangeb iyenebs Tavs movaleobis SesrulebisT-
vis uunaro mdgomareobaSi.
1009
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Heidelberg, 2010, S. 70,
Rn. 190.

302
aqvs sakuTari nebiT ganxorcielebul daucvel sqesobriv kavSirs
SidsiT dainficirebulTan.1010
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi azrTa sxvaobaa
imasTan dakavSirebiT, Tu romel garemoebas mivakuTvnoT safrTx-
is Seqmna sxvisTvis, misive TanxmobiT. mecnierTa nawili miiCnevs,
rom maSin, roca safrTxis Seqmna sxva pirovnebisTvis misive Tanx-
mobiT xdeba da igi sakuTari Tavis safrTxeSi Cayenebas utol-
deba unda gamoiricxos ara marTlwinaaRmdegoba, aramed qmedebis
Semadgenloba (magaliTad, SidsiT inficirebulis nebayoflobiTi
sqesobrivi kavSiri janmrTel pirTan, Tu orive mxarem icis, rom
erT-erTi sqesobrivi partniori SidsiTaa dainficirebuli).1011 mec-
nierTa meore nawili ki Tvlis, rom safrTxis Seqmna sxvisTvis
misive TanxmobiT qmedebis Semadgenlobas ki ar gamoricxavs, ar-
amed marTlwinaaRmdegobas.1012
unda aRiniSnos, rom qarTuli sisxlis samarTlis kanonmdeb­
lobiT zogjer SeuZlebelia pasuxismgeblobis gamoricxva sxva
pirisaTvis safrTxis SeqmnisTvis, misive TanxmobiTac. saqarTvelos
sisxlis samarTlis kodeqsis 133-e muxliT isjeba ukanono abor-
ti. ukanono abortisTvis pasuxismgeblobaa dawesebuli rogorc
sicocxlisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmneli deliq­
tisTvis. ukanono aborti xSirad orsuli qalis TanxmobiT keT-
deba, magram, miuxedavad imisa, rom orsuli qali sicocx­ lisTvis
saSiS mdgomareobaSi misive TanxmobiT eqceva, pasuxismgebloba
mainc ar gamoiricxeba. Tu Cven mesame pirisTvis, misive Tanxmo-
biT safrTxis Seqmnas pasuxismgeblobis gamomri­cxvel garemoebad
CavTvlidiT, pasuxismgebloba unda gamogvericxa ukanono abor-
tisTvis, roca aborti marTalia, kanonis moTxovnaTa darRveviT,
magram orsuli qalis TanxmobiT keTdeba.
qmedebis marTlwinaaRmdegoba ar gamoiricxeba maSinac, rode-
sac sqesobrivi kavSiris Sedegad SidsiT da veneriuli seniT xdeba
adamianis dainficireba an dainficirebis safrTxis Seqmna, roca
dazaralebulma icoda, rom is adamiani, romelTanac sqesobriv
kavSirs amyarebda, dainficirebuli iyo.1013

1010
ix. Wessels/Beulke, Strafrecht, iqve, gv, 71, velis nomeri 191.
1011
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band I, München, 2006, S. 411, § 11, Rn. 123; Hellmann U., Ein-
verständliche Fremdgefährdung und objektive Zurechnung, Roxin-FS, 2001, 271; Geppert K., Zur Unter-
brechung des strafrechtlichen Zurechnungszusammenhangs bei Eigenschädigung/-gefährdung des Opfers
oder Fehlverhalten Dritter, Jura, 2001, S. 490. Tanxmobas ara marTlwinaaRmdegobis, aramed qme-
debis Semadgenlobis gamomricxvel garemoebad miiCnevs galasic. ix. Gallas W., Zur
Struktur des strafrechtlichen Unrechtsbegriffs, Bockelmann-FS., München, 1979, S. 174.
1012
ix. Beulke W., Opferautonomie im Strafrecht, Zum Einfluss der Einwilligung auf die Beurteilung
der einverständlichen Fremdgefährdung, Otto-FS, 2007, 207; Duttge G., Erfolgszurechnung und Opferver-
halten – Zum Anwendungsbereich der einverständlichen Fremdgefährdung-, Otto-FS, 2007, S. 227; Dölling
D., Einwilligung und überwigende Interessen, Gössel-FS, 2002, 209; Heinrich B., Strafrecht, AT I, 2. Aufl.,
Stuttgart, 2010, S. 197, Rn. 473; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Aufl., Hei-
delberg, 2010, S. 71, Rn. 191.
1013
ix. wereTeli T., wignSi: mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T, SavguliZe T,
danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 121.

303
4.4. movaleobaTa kolizia

safrTxis Semqmnel deliqtebSi pasuxismgeblobis gamomricxvel


garemoebas SeiZleba aseve warmoadgendes movaleobaTa kolizia,
ramdenadac safrTxis Semqmneli zogierTi deliqti swored movale-
obis SeusruleblobasTanaa dakavSirebuli. magaliTad, rogoricaa
gansacdelSi mitoveba da dauxmarebloba. gansacdelSi mitovebisa
da dauxmareblobis Semadgenlobani adamianisgan moiTxoven aqtiur
moqmedebas gansacdelSi myofi adamianis dasaxmareblad. `kanon-
mdebeli umoqmedobis dasjadad gamocxadebiT adamians ganixilavs
ara ubralod rogorc Homo sapi­ens-s, aramed rogorc Homo moralis-s,
romelsac borotebis CaudenlobasTan erTad borotebis aRkveTac
unda evalebodes.~1014 orive dasaxelebuli deliqti movaleobis
Seusruleblobas gulisxmobs. maT Soris gansxvaveba imaSia, rom
erT SemTxvevaSi movaleobas samarTlebrivi valdebulebis xasi-
aTi aqvs da igi zogjer profesiuli funqciidan, zogjer kidev
naTesauri urTierTobidan gamomdinareobs, xolo dauxmareblobis
dros saqme exeba zneobriv, adamianur valdebulebas, rac kanon-
mdebelma samarTlebrivi valdebulebis donemde aiyvana.
movaleobaTa koliziis safuZvelze pasuxismgeblobis gamor-
icxvisas gaTvaliswinebuli unda iqnes movaleobaTa Tanasworfa-
sovneba, movaleobani Tanabari mniSvnelobis aris Tu ara. mecni-
erTa nawili miiCnevs, rom maSin, roca ori Tanabari mniSvnelo-
bis movaleoba arsebobs da aqedan movaleobis subieqti mxolod
erTs asrulebs qmedebis marTlwinaaRmdegoba unda gamoiricxos,1015
xolo mecnierTa meore nawili Tanabari mniSvnelobis movaleoba-
Ta koliziis arsebobas miiCnevs ara marTlwinaaRmdegobis, aramed
bralis gamomricxvel garemoebad.1016
m. turava movaleobaTa kolizias ganixilavs rogorc mar-
TlwinaaRmdegobis gamomricxvel zekanonur garemoebas1017, xolo
calkeul SemTxvevebSi bralis gamomricxvel garemoebad1018.
Tanabari rangis movaleobaTa urTierTSepirispirebisas aseve
SeiZleba daisvas kiTxva, xom ar unda gamoiricxos msgavs Sem-
TxvevaSi qmedebis Semadgenloba da kerZod ki, mizezobrivi ka-
vSiri? saqarTvelos ssk-is me-8 muxlis me-3 nawilis Tanaxmad,
umoqmedoba im SemTxvevaSi CaiTvleba ssk-is Sesabamisi muxliT
gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego Sedegis ganxorcielebis
an konkretuli safrTxis Seqmnis aucilebel pirobad, rodesac

1014
ix. kutalia l., brali sisxlis samarTalSi, Tb., 2000, gv. 372.
1015
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 628-629, Rn. 137; Heinrich B., Strafrecht,
AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 233, Rn. 514; Wessels/Beulke, Strafrecht, AT, Die Straftat und ihre Aufbau, 40.
Aufl., Heidelberg, 2010, S. 289, Rn. 736; gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis ko-
deqsis ganmarteba, me-2 gamocema, Tb.,2008,gv. 240; turava m., sisxlis samarTali,zogadi
nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 400-401.
1016
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 368, 501-502;
Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 104.
1017
ix. turava m., sisxlis samarTali,zogadi nawilis mimoxilva,me-9 gamocema,Tb.,
2013, gv. 204-205.
1018
ix. turava m., iqve, gv. 279.

304
pirs ekisreboda moqmedebis specialuri samarTlebrivi movaleo-
ba, hqonda aseTi moqmedebis SesaZlebloba da savaldebulo da
SesaZlebeli moqmedebiT Sedegi Tavidan iqneboda acilebuli.
rogorc me-8 muxlis me-3 nawilis Sinaarsidan Cans, qmedebasa
da Sedegs Soris mizezobrivi kavSiri gamoiricxeba Tu pirs ar
hqonda misdami dakisrebuli specialuri samarTlebrivi mova-
leobis Sesrulebis SesaZlebloba. maSin, roca erTmaneTs erT-
nairi samarTlebrivi movaleoba upirispirdeba, xSirad pirs ar
SeuZlia orive movaleoba erTdroulad Seasrulos. Tumca, aseT
dros adamiani zogadad ar aris movaleobis Sesrulebis Sesa-
Zleblobas moklebuli. ver vityviT, rom movaleobaTa koliziis
dros ar iyo Sedegi Tavidan acilebadio. movaleobis subieqtis
arCevanzea damokidebuli, Tu romel adamians daexmareba.
i. dvaliZe marTebulad SeniSnavs, rom `ssk-is me-8 muxlis mesa-
me nawilSi moxseniebul `SesaZleblobaSi~ unda moviazroT fizi-
kur-realuri SesaZlebloba, ra drosac aranairi SesaZlebloba
ar eniWeba im faqts, rom am dros pirovnebam sxva TanabarmniS-
vnelovani interesi unda gadaarCinos~.1019 i. dvaliZis Tvalsaz-
risiT `es sakiTxi bralis safexurze gadasaWreli sakiTxia~.1020
aRniSnuli debulebidan TiTqos is daskvna gamomdinareobs, rom
movaleobaTa kolizia ara marTlwina­ aRmdegobis, aramed bralis
etapze gamoricxavdes sisxlis­samarTlebriv pasuxismgeblobas, ma-
gram i. dvaliZe mis adreul naSromebSi mkafiod aRniSnavs, rom
gansaxilveli garemoeba marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli ze-
kanonuri garemoebaa.1021
movaleobaTa koliziasTan dakavSirebiT metad sainteresoa
aseve saqarTvelos ssk-is 128-e da 130-e muxlebis dispoziciis Si-
naarsi. aRniSnuli muxliT isjeba sicocxlisaTvis saSiS mdgo-
mareobaSi myofi avadmyofisaTvis arasapatio mizeziT medicinis
muSakis mier gadaudebeli samedicino daxmarebis gauwevloba. vi-
naidan movaleobis Seusruleblobis mizezze qmedebis Semadgen-
lobaSia miTiTebuli, es imis Tqmis SesaZleblobas iZleva, rom
movaleoba Tu sapatio mizeziT ver Sesrulda qmedebis Semadgen-
lobac ganxorcielebulad ar CaiTvleba.1022 ssk-is 128-e muxlSic
miTiTebulia valdebulebis Sesrulebis SesaZleblobaze. yove-
live aRniSnulis mere Cndeba kiTxva, xom ar gamoricxavs mova-
leobaTa kolizia ssk-is 128-e da 130-e muxlebiT gaTvaliswinebul
qmedebaTa Semadgenlobebs? aRniSnul kiTxvaze uaryofiTi pasuxi
unda gavceT. magram, aq isic unda aRiniSnos, rom saqarTvelos

1019
ix. dvaliZe i., Sereuli umoqmedobis dasjadobis zogierTi problema sisx-
lis samarTalSi, „cxovreba da kanoni“, 2012, specialuri gamoSveba, eZRvneba o. gamyre-
liZis 80 wlis iubiles, gv. 27.
1020
ix. dvaliZe i., iqve.
1021
ix. dvaliZe i., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi
nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, 281; dvaliZe i., marTlwinaaRmdegobis gamomricxve-
li zekanonuri garemoebani sisxlis samarTalSi, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2007,
#1, gv. 158.
1022
ix. wereTeli T., wignSi: mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T, SavguliZe T,
danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 146.

305
ssk-is 128-e da 130-e muxlebis dispozicia ise unda Seicvalos,
rom dispoziciaSi ar iyos miTiTebuli movaleobis Sesrulebis
SesaZleblobaze an umoqmedobis arasapatio xasiaTze. winaaRmdeg
SemTxvevaSi miviRebT Semdeg suraTs: Tu movaleobaTa kolizia
Sereuli umoqmedobiT Casaden deliqtebSi marTlwinaaRmdegobas
gamoricxavs, wminda umoqmedobis deliqtebSi igi qmedebis Semad-
genlobis gamom­ricxveli garemoeba gaxdeba, rac sakiTxis araTan-
mimdevruli gadawyveta iqneboda. marTalia, wminda da Sereuli
umoqmedobis deliqtebi TavianTi bunebiT gansxvavdebian erTma-
neTisgan, magram es mainc ar qmnis imis safuZvels, rom erTi da
igive garemoeba erT SemTxvevaSi qmedebis Semadgenlobis, xolo
meore SemTxvevaSi marTlwinaaRmdegobis an bralis gamomricxvel
garemoebad vcnoT.1023 `specialuri samarTlebrivi movaleoba da
moqmedebis SesaZlebloba aris umoqmedobis, rogorc pasiuri mo-
qmedebis samarTlebrivi daxasiaTeba da ara mizezobrivi kavSiri~
aRniSnavs i. dvaliZe.1024
rogor unda Sefasdes qmedeba, rodesac erTmaneTs upirisp-
irdeba ara Tanabari mniSvnelobis, aramed araTanabari Zalis
(samarTlebrivi da solidaruli) valdebuleba? magaliTad, zR-
vaSi ixrCoba ori adamiani, romlebidan `a~-sTvis, romelic zR-
vis napirTan isvenebs, erTi colia, xolo meore megobari. A~a~
xedavs, rom mis cols da megobars daRupvis safrTxe emuqrebaT.
A~a~ gadaarCens megobars, xolo coli daixrCoba dauxmareblobis
Sedegad.
iuridiul literaturaSi am sakiTxze azrTa sxvaobaa.1025 mecni-
erTa erTi nawilis TvalsazrisiT, adamianTa sicocxle ar Seile-
ba aiwonos. ramdenadac saqme exeba TanabarmniSvnelovan samarT-
lebriv sikeTes, adamianze zrunvis movaleobac Tanabari mniSvn-
elobisaa. is, rom orive movaleobis SeusruleblobisTvis gansx-
vavebuli zomis sanqciaa gaTvaliswinebuli, ar cvlis movaleobis
mniSvnelobas.1026 Tu am mosazrebas gaviziarebT, moyvanili magali-
Tis mixedviT, `a~ unda ganTavisufldes pasuxismgeblobisagan mar-
TlwinaaRmdegobis ararsebobis gamo. marTalia, `a~-m ar gadaarCina
Tavisi coli, romlis mimarT zrunvis valdebuleba hqonda da mis
nacvlad gadaarCina Tavisi megobari, romlis mimarT `a~-s mxolod
solidaruli valdebuleba gaaCnda, magram colis da megobris
sicocxle Tanabari mniSvnelobisaa, rac mecnierTa erTi nawilis
SexedulebiT, `a~-s qmedebis marTlwinaaRmdegobas gamoricxavs.
f. haftis TvalsazrisiT, maSin, roca samarTlebrivi da solida-

1023
pasuxismgeblobis gamomricxveli zogierTi garemoeba (magaliTad, Tanxmo-
ba) ormagi bunebisaa da zogjer qmedebis Semadgenlobas gamoricxavs (gaupatiure-
bis Semadgenlobas), sxva SemTxvevaSi qmedebis marTlwinaaRmdegobas (janmrTelo-
bis winaaRmdeg mimarTul deliqtebSi), magram amas Tavisi safuZveli da gamarTleba
aqvs.
1024
ix. dvaliZe i., „cxovreba da kanoni“, 2012, gv. 24.
1025
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 281; mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 341-342.
1026
ix. Joecks W., Studienkommentar StGB, 8. Aufl., München, 2009, S. 43, §13 Rn. 54.

306
ruli movaleoba erTmaneTs upirispirdeba da samarTlebrivi val-
debuleba Sesruldeba, xolo solidaruli ara, unda gamoiricxos
ara mxolod marTlwinaaRmdegoba, aramed qmedebis Semadgenlo-
bac ki. xolo maSin, roca arCevani solidaruli movaleobis Ses-
rulebis sasargeblod keTdeba, ara Tu qmedebis Semadgenloba,
aramed marTlwinaaRmdegoba da bralic ki ar gamoiricxeba.1027
mecnierTa mesame nawili marTebulad miiCnevs, rom samarTlebriv
movaleobas solidarulTan SedarebiT upiratesoba unda mieni-
Wos da Sesabamisad, movaleobaTa konkurenciis dros movaleobis
subieqtma samarTlebrivi movaleoba unda Seasrulos, raTa misi
qmedeba marTlzomierad CaiTvalos. aRniSnuli SexedulebiT, mar-
Talia, maSin, roca movaleobis subieqti samarTlebrivis nacvlad,
solidarul movaleobas asrulebs, pasuxismgebloba gamoiricxeba,
magram ara qmedebis marTlzo­ mierebis, aramed arabraleulobis
safuZvelze .
1028

is, rom samarTlebrivi valdebuleba solidarul valdebu­


lebaze maRla dgas, imiTac sabuTdeba, rom Tu garantis funqciis
mqone piris mier sakuTari movaleobis Seusruleblobas dazara-
lebulis sicocxlis mospoba mohyva, garants pasuxis­ mgebloba
ara mxolod movaleobis SeusruleblobisTvis (ssk-is 128-e mux.),
aramed damdgari SedegisTvisac (ssk-is 109-e mux.) ekisreba, ma-
gram solidaruli movaleobis Seusrulebloba aseT Sedegebs ar
iwvevs da movaleobis subieqts pasuxismgebloba mxolod movale-
obis SeusruleblobisTvis (saqarTvelos ssk-is 129-e mux.) ekis-
reba.
roca saqme samarTlebriv valdebulebas exeba, ara aqvs mniS-
vneloba imas, Tu saidan gamomdinareobs es valdebuleba. Tu
gansacdelSi ori mcirewlovani imyofeba da movaleobis subieqti
erTisTvis mSobelia, xolo meoresTvis ZiZa, garants ufleba
aqvs gadaarCinos im bavSvis sicocxle, romelsac igi airCevs, vi-
naidan orive bavSvis mimarT movaleobis subieqts gaaCnia zrunvis
ara solidaruli, aramed samarTlebrivi valdebuleba. Tu dakis-
rebul movaleobas movaleobis subieqti ar Seasrulebs, maSin,
roca aseT SesaZleblobas moklebuli ar aris, pasuxismgebloba
orive SemTxvevaSi erTnairad dadgeba da igi pasuxs agebs damd-
gari SedegisTvis.

1027
ix. Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 104.
1028
ix. Lenckner/Sternberg/Lieben, wignSi: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28.
Aufl., München, 2010, S. 592-593, Rn. 75; Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München, 1998, S. 104; dvaliZe
i., marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli zekanonuri garemoebani sisxlis samar-
TalSi, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2007, #1, gv. 159-160.

307
4.5. marTlzomieri riski

marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa Soris erT-


erTs warmoadgens marTlzomieri riski. saqarTvelos ssk-is 31-e
muxlis Tanaxmad, `marTlsawinaaRmdegod ar moqmedebs is, vinc
sazogadoebrivad sasargeblo miznis misaRwevad gamarTlebu-
li riskis pirobebSi daazianebs samarTlebriv sikeTes~. marTa-
lia, aRniSnuli normis mixedviT qmedebis marTlwinaaRmdego-
ba gamoiricxeba1029 maSin, roca samarTlebrivi sikeTis xelyofa
sazogadoebrivad sasargeblo miznis misaRwevad ganxorcielebul
risks mohyveba, magram, marTlzomieri riski yovelTvis rodi gu-
lisxmobs xelyofas. sityva `riski~ Tavisi bunebiT saSiSs anu is-
eTs niSnavs, romelic xelyofis gansazRvrul safrTxes Seicavs.
miuxedavad imisa, rom marTlzomieri riskis viTarebaSi ganxor-
cielebuli qmedeba samarTlebrivi sikeTis xelyofis safrTxes
gulisxmobs, Seqmnili safrTxisTvis pasuxismgebloba ar daekis-
reba imas, vinc moqmedeba sazogadoebrivad sasargeblo miznis mis-
aRwevad ganaxorciela.
marTlzomieri riski gansakuTrebul aqtualobas iZens saqa-
rTvelos ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebul safrTxis deli-
qtTan mimarTebiT, vinaidan igi sicocxlisTvis saSiS mdgomareo-
baSi sxva adamianis Cayenebas gulisxmobs.
marTlzomieri riskis SesaniSnavi magaliTi mohyavs o. gamyrel-
iZes l. tolstois moTxrobidan `zvigeni~1030. aRniSnuli moTxrobis
mixedviT, gemidan mezRvauri xedavs, rom mis Svils uaxlovdeba
zvigeni da Svilis gadasarCenad mezRvauri isvris zvigenis mimar-
TulebiT, magram arsebobs imis saSiSroeba, rom zvigenis nacvlad
tyvia Svils moxvdes, Tumca riskma gaamarTla da tyvia zvigens mox-
vda, ramac Svili sikvdils gadaarCina. miuxedavad imisa, rom mezR-
vaurma riski gaswia da misi SvilisTvis axali safrTxis Semqmneli
moqmedeba ganaxorciela, misi qmedeba mainc marTlzomieria, ramde-
nadac Svilis sicocxles safrTxe zvigenisgan isedac emuqreboda
da mamis qmedeba, swored ukve Seqmnili safrTxis ganeitralebisken
iyo mimarTuli. mamis mier ganxorcielebulma qmedebam, romelmac
axali safrTxe daafuZna, xeli Seuwyo im safrTxis ganeitralebas,
romelic mis moqmedebamde arsebobda. amitom, mamas pasuxismgeblo-
ba ssk-is 127-e muxliT ar daekisreba. garda imisa, rom mamis qmede-
bam obieqturad xeli Seuwyo Svilis sicocxlis gadarCenas, mama
moqmedebda Svilis sicocxlis gadarCenis mizniTac anu saxeze iyo
gamarTlebis rogorc obieqturi, ise subieqturi pirobac. swored
am ori niSnis _ obieqturis da subieqturis erTianobam ganapiroba
mezRvauris qmedebis marTlzomiereba.

1029
rusul sisxlis samarTlis mecnierebaSi nebadarTuli riski miiCneva ara
marTlwinaaRmdegobis, aramed bralis gamomricxvel garemoebad. ix. Уголовное право,
Общая и особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией Журавлева М.П., и Никулина С.И., М.,
2008, с. 170.
1030
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba,
meore gamocema, Tb., 2008, gv. 236.

308
marTlzomieri riski, qarTulisgan gansxvavebiT, germanul
sisxlis samarTlis kodeqsSi ar aris gaTvaliswinebuli, magram
iuridiul literaturaSi igi ganxilulia rogorc pasuxismge-
blobis gamomricxveli erT-erTi garemoeba.1031 b. hainrixi marTl-
zomier riskze aRniSnavs, rom igi nawilobriv marTlwinaaRmde-
gobis gamomricxveli garemoebaa, vinaidan marTlzomieri riskis
pirobebSi adgili aqvs usafrTxoebis zomebis dacvas da amasTan
erTad, aRniSnuli garemoeba obieqtur Seracxvas, rogorc qmedebis
Semadgenlobis niSans gamoricxavs, ris gamoc, qmedebis obieqturi
Semadgenloba ar aris ganxorcielebuli.1032
rogorc b. hainrixis msjelobidan ikveTeba, marTlzomieri
riski ormagi bunebisaa, magram ramdenad SeiZleba sakiTxis ase-
Ti gadawyveta swori iyos? Tu qmedebis obieqturi Semadgenlo-
ba gamoiricxa, ra aucileblobas warmoadgens qmedebis marTl­
zomierebaze damatebiT sakiTxis dasma. qmedebis Semadgenlobis
gamoricxva gana imas ar niSnavs, rom qmedeba marTlzomieria?
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi ekvivalenturi Teo-
riis mier gafarToebuli mizezobriobis jaWvs obieqturi Seracx-
vis kategoriiT zRudaven. obieqturi Seracxva ki qmedebis Semad-
genlobis dauwerel normatiul niSnad ganixileba, romelsac
mxolod problematur SemTxvevebSi iyeneben. Tumca, marTlzomier
riskze gamoTqmuli Sexedulebebi saeWvos xdis qmedebis obieqtur
SemadgenlobaSi obieqturi Seracxvis kategoriis Semotanis gamar-
Tlebas. imisTvis, rom Sedegi damnaSaves obieqturad Seeracxos,
qmedeba samarTlebrivad dasaZraxi unda iyos, magram SeuZle-
belia marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaSi ganxor-
cielebuli, Tundac qmedebis SemadgenlobiT gaTvalis­ winebuli,
qmedeba samarTlebrivad dasaZraxi iyos. sxvagvarad rom vTqvaT,
marTlzomieri qmedeba ver iqneba samarTlebrivad dasaZraxi. ami-
tomac aris, rom marTlzomieri riski germanul literaturaSi
gamoTqmuli TvalsazrisiT, marTlwinaaRmdegobis da, amavdrou-
lad, qmedebis obieqturi Semadgenlobis gamomricxvel garemoe-
bad rom aris miCneuli, rac gaumarTlebelia. obieqturi Seracx-
vis aRiarebas qmedebis obieqturi Semadgenlobis niSnad, maSin
eqneboda azri, Tu mas ara marTlwinaaRmdegobis gamom­ ricxveli,
aramed sxva garemoeba gamoricxavda. obieqturi Seracxvis miCneva
qmedebis Semadgenlobis niSnad da mis gamomricxvel garemoebad
marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebis gamocxadeba im
Sedegamde migviyvans, ra Sedegamdec mividnen qmedebis negatiuri
niSnebis Teoriis warmomadgenlebi, romlebmac marTlwinaaRmde-
gobis gamomricxveli garemoebis ararseboba qmedebis Semadgen-
lobis negatiur niSnad CaTvales da am gziT marTlwinaaRmde-
goba Zalauneburad aqcies qmedebis Semadgenlobis elementad.
ufro marTebuli iqneboda, Tu is mecnierebi, romlebsac obi-
eqturi Seracxvis kategoria qmedebis obieqturi Semadgenlobis

ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 235, Rn. 518.
1031

ix. iqve.
1032

309
dauwerel, normatiul niSnad miaCniaT, erTmaneTisgan gamijnavd-
nen im risks, romelic obieqturi Seracxvis winapirobaa da mas
uwodebdnen nebadarTul risks, da gamarTlebul risks, romelic
marTlwinaaRmdegobas gamoricxavs. marTlzomieri riski ufro
farTo cnebaa da igi nebadarTul risksac moicavs da gamarTle-
bulsac. rac Seexeba gamarTlebuli da nebadarTuli riskis urT-
ierTmimarTebas, maT Soris arsebobs garkveuli sxvaoba. kerZod,
gamarTlebulia iseTi riski, romlis marTlwinaaRmdegoba Sei-
Zleba gamoiricxos imis gamo, rom sazogadoebrivad sasargeblo
miznis misaRwevad ganxorcielda qmedeba da ufro mniSvnelovani
sikeTe gadarCa, magram qmedeba gamarTlebamde eWvs aRZravs, rom
SeiZleba igi marTl­ sawinaaRmdego iyos. nebadarTuli riski aseT
eWvs ar iwvevs da imTaviTve igulisxmeba, rom qmedeba marTlzo-
mieria. mas gamarTleba ar sWirdeba.

5. marTlwinaaRmdegoba gaufrTxileblobiT
safrTxis deliqtebSi

safrTxis Semqmneli deliqtebi ara mxolod ganzrax, aramed


ganuzraxveladac SeiZleba ganxorcieldes. ufro metic, zogier-
Ti safrTxis deliqtis ganzrax ganxorcieleba SeuZlebelia. amis
magaliTad SeiZleba moviyvanoT saqarTvelos ssk-is 242-e muxliT
gaTvaliswinebuli danaSauli. aRniSnuli muxliT isjeba afeTqe-
basaSiS sawarmoSi an saamqroSi sawarmooteqnikuri wesis darRveva,
rasac gaufrTxileblobiT SeeZlo gamoewvia mZime Sedegi. rode-
sac vsaubrobT gaufrTxileblobiT safrTxis deliqtebze, Cndeba
kiTxva, dgindeba Tu ara marTlwinaaRmdegoba ganzrax da ganuz-
raxvel safrTxis deliqtebSi erTnairad.
ganzrax deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba gulisxmobs ka-
noniT gaTvaliswinebuli moTxovnis, akrZalvis darRvevas ama
Tu im qmedebis ganxorcielebasTan dakavSirebiT. rodesac adami-
ani marTlsawinaaRmdego qmedebas ganzrax Cadis, igi Segnebulad
ugulebelyofs samarTlis normis moTxovnas. xolo maSin, roca
gaufrTxileblobiT xdeba danaSaulis Cadena, damnaSave arRvevs
windaxedulobis normas.
marTlwinaaRmdegoba ganzrax da gaufrTxileblobiT deli-
qtebSi gansxvavebuli masalisgan aigeba. magaliTad, Tu ganzrax
safrTxis deliqtis Semadgenlobis marTlsawinaaRmdegod Camdeni
arRvevs akrZalvas sxvisi sicocxlisTvis safrTxis SeqmnasTan
dakavSirebiT, ganuzraxvelad safrTxis deliqtis Camdeni igive
saxis akrZalvas ki ar arRvevs, aramed winadauxedaobas iCens.
gaufrTxileblobaze adre gabatonebuli doqtriniT windaxe­
dulobis darRveva warmoadgenda bralis elements, xolo gaufrTx-
ilebloba iyo mxolod bralis forma. qmedebis finaluri da so-
cialuri moZRvrebis mixedviT, gaufrTxilebloba ar aris bra-

310
lis forma, aramed qmedebis Semadgenlobis elementi. Sesabamisad,
windaxedulobis normis obieqturi darRveva gaufrTxileblobiT
danaSaulSi, aRniSnuli Teoriebis mixedviT, qmedebis Semadgen-
lobis niSania.1033 windaxedulobis normis obieqturi darRvevisgan
ganasxvaveben windaxedulobis individualur darRvevas, romelic
mowmdeba ara qmedebis Semadgenlobis farglebSi, aramed bralis
etapze.1034
ganzraxvis da gaufrTxileblobis qmedebis SemadgenlobaSi ga-
dataniT finalur Teorias surda brali wminda SefasebiT cnebad
eqcia da gaewminda igi fsiqologiuri elementebisgan. finaluri
Teoriis mixedviT, Tu brali Sefasebas gulisxmobs, qmedeba Se-
fasebis sagania. magram, Cndeba kiTxva, ramdenad SesaZlebelia,
Sefasebisgan neitraluri iyos qmedeba, romelic iwvevs windaxed-
ulobis Tundac obieqtur darRvevas? windaxedulobis obieqturi
darRveva xom ukve garkveul Sefasebas gulisxmobs? Tu qmedebis
subieqturi Semadgenlobis etapze dadginda, rom adgili hqonda
windaxedulobis normis obieqtur darRvevas es xom ar niSnavs
amavdroulad qmedebis marTlwinaaRmdegobis dadgenasac?
Tu windaxedulobis normis obieqtur darRvevas qmedebis
Semadgenlobis, xolo windaxedulobis normis darRvevis Tavidan
acilebis SesaZleblobas bralis etapze davadgenT, ra aris is,
rac marTlwinaaRmdegobis etapze dgindeba, roca qmedeba ganuz-
raxveladaa ganxorcielebuli?
windaxedulobis normis obieqturi darRveva unda dadgindes
ara qmedebis Semadgenlobis etapze, aramed marTlwinaaRmdegobis
dadgenisas. windaxedulobis normis obieqturi darRvevis dadgen-
iT faqtobrivad vadgenT qmedebis marTlwinaaRmdegobas.1035 qmedebis
Semadgenlobis doneze unda dadgindes ara windaxedulobis normis
obieqturi darRveva, aramed adamiani moqmedebda ganzrax, Tu ganz-
raxvis gareSe (ganuzraxvelad). Tu marTlwinaaRmdegoba da brali
Sefasebas gulisxmobs, qmedeba, romelic ssk-iT gaTvaliswinebuli
qmedebis Semadgenlobis niSania, Sefasebisgan neitraluria da igi
jer kidev Sefasebas moiTxovs. roca vambobT, rom qmedeba marTl-
sawinaaRmdegoa an braleulia, amiT mas Sefasebas vaZlevT.
sworad SeniSnavs o. gamyreliZe, rom, Tu ganzraxva Sefasebi-
sgan neitraluri cnebaa da mas Sefaseba sWirdeba, `gaufrTxile-
bloba, piriqiT, ukve Sefasebaa, gakicxvaa, sayveduria individis
mimarT~.1036 amitom, `ganzraxva da gaufrTxilebloba ar SeiZleba
danaSaulis cnebis struqturaSi gverdigverd Tanaarsebobdnen,

1033
Sead. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 528-529,
§22 Rn. 19-22.
1034
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 563.
1035
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 528-530, §22
Rn. 26.
1036
ix. gamyreliZe o., Seracxvis problema sisxlis samarTalSi da bralis nor-
matiuli cnebis dasabuTebis cda, `adamiani da konstitucia~, 2002, #4, gv. 84.

311
radgan isini sxvadasxva sinamdvilis movlenebs gamoxataven~.1037 Tu
ganzraxva SeiZleba iyos dadebiTi da uaryofiTi, amas ver vity-
viT gaufrTxileblobaze. `ar arsebobs dadebiTi da uaryofiTi
gaufrTxilebloba~.1038 gaufrTxilebloba yovelTvis gulisxmobs
gakicxvas, uaryofiT Sefasebas, gulisxmobs imas, rom subieqtma
daarRvia swori moqmedebis norma.1039 gaufrTxilebloba SeuZlebe-
lia miekuTvnos moqmedebis cnebas, e. i. cnebas, romelic samarT-
lebriv Sefasebas moklebulia, win uswrebs samarTlebriv Sefase-
bas rogorc ontologiuri cneba.1040 aRniSnulidan gamomdinare, o.
gamyreliZe daaskvnis, rom, `Tu ganzraxvis adgili qmedebis Semad-
genlobis cnebaSia, gaufrTxilebloba bralis gamoxatulebaa~.1041
qmedebis Semadgenlobis etapze misi marTebuli mosazrebiT, gan-
zraxvis ararsebobis aRmniSvnel terminad SeiZleba gamoviyenoT
ara gaufrTxilebloba, aramed ganuzraxveloba.
Tu windaxedulobis normis obieqturi darRvevis dadgenas
qmedebis Semadgenlobis etapze gadavitanT, miviRebT danaSaulis
ara samniSnovan, aramed orniSnovan struqturas gaufrTxile-
blobiTi danaSaulisTvis.
rodesac vambobT, rom qmedebis Semadgenlobis etapze qmedeba
Sefasebisgan neitraluria, mxedvelobaSi gvaqvs klasikuri deli-
qtebi. maSin, roca saqme blanketur deliqtebs exeba, qmedeba Seu-
Zlebelia Sefasebisgan srulad iyos Tavisufali. mas Tan axlavs
normatiuli niSanic. am SemTxvevaSi mxedvelobaSi gvaqvs moZrao-
bis usafrTxoebis wesebis darRveva satransporto danaSau­ lebSi,
qmedebis ukanonoba ukanono abortis SemadgenlobaSi. rogorc
zemoT aRiniSna, dasaxelebuli normatiuli niSnebi (qmedebis
ukanonoba ukanono abortis dros da moZraobis wesebis darRveva
satransporto danaSaulebSi) dgindeba ara marTlwinaaRmdegobis,
aramed qmedebis Semadgenlobis etapze.
erTiani marTlwinaaRmdegobis Teoriis mixedviT, obieqturad
windaxedulobis normis Sesabamisi qmedeba fasdeba rogorc gama-
marTlebel (marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel) garemoebaSi
ganxorcielebuli qmedeba.1042 erTiani marTlwinaaRmdegobis Teo­
ria, erTis mxriv, sworad wyvets sakiTxs, roca windaxe­ dulobis
normis obieqtur darRvevas ara qmedebis Semadgenlobis, aramed
marTlwinaaRmdegobis niSnad miiCnevs. magram, dasaxelebuli Teo-
riis xarvezad is unda CaiTvalos, rom igi qmedebis Semadgenlobis
da marTlwinaaRmdegobis sakiTxebis gadaWrisas ar axdens kla-
sikuri da blanketuri deliqtebis diferencirebas. ramdenadac
erTiani marTlwinaaRmdegobis Teoria marTlwesrigis erTianobis

1037
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 84.
1038
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 88.
1039
ix. wereTeli T., finaluri Teoria burJuaziul sisxlis samarTalSi da misi
kritika, “sabWoTa samarTali”, 1966, #2, gv. 36.
1040
ix. wereTeli T., iqve, gv. 36.
1041
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 88.
1042
Sead. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 528-528,
§22 Rn. 21.

312
ideas emyareba, yvelanairi, maT Soris sisxlis samarTlis kanons
gareT myofi, normis moTxovnis darRveva, blanketur deliqtebSic,
yovelTvis marTlwinaaRmdegobis niSnad miiCneva.
blanketuri deliqtebis Tavisebureba imaSi mdgomareobs, rom
ssk-Si qmedebis Semadgenobis Camoyalibeba mxolod aRwerilo-
biTi niSnebis safuZvelze SeuZlebelia. qmedebis Semadgenloba
aseT deliqtebSi moicavs SefasebiT niSnebsac. amiT gansxvavdeba
igi klasikuri deliqtebisgan. zogjer klasikuri deliqtebis
qmedebis Semadgenlobac Seicavs SefasebiT niSans (mkvleloba
gansa­kuTrebuli sisastikiT). Tumca, es mainc ver cvlis saer-
To suraTs da qmedebis Semadgenloba, marTlwinaaRmdegobisgan
gansxvavebiT, aRwerilobiT msjelobas gulisxmobs. ar arsebobs
wesi gamonaklisis gareSe da aseTi gamonaklisia blanketuri
da is klasikuri deliqtebi, romelTa qmedebis SemadgenlobaSic
aRweri­ lobiTis garda SefasebiTi niSnebic aris mocemuli.

6. marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa


subieqturi mxare

marTlwinaaRmdegoba, rogorc ukve iTqva, dgindeba marTl­


winaaRmdegobis gamomricxveli garemoebis gamoricxviT. Tu dadg-
inda, rom saxezea marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli romelime
garemoeba, qmedeba marTlzomierad CaiTvleba, magram ramdenad See-
sabameba marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa struq-
tura gaufrTxileblobiT deliqtebs da rogor xdeba marTlwi-
naaRmdegobis dadgena gaufrTxileblobis dros?
marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebebze arsebobs
obieqturi da subieqturi Teoriebi,1043 romlebic qmedebis gamar-
TlebisTvis gansxvavebuli pirobebis arsebobas moiTxoven. qarTul
sisxlis samarTalSi gabatonebuli SexedulebiT, marTlwinaaRm-
degobis gamomricxvel garemoebaTa damafuZnebel niSans qmedebis
mizani warmoadgens. qmedebis marTlzomierebis da marTlwinaaR-
mdegobis dasadgenad didi mniSvneloba eniWeba subieqtis mizans.
erTidaigive obieqturi Semadgenloba SeiZleba marTlzomier an
kidev marTlsawinaaRmdego qmedebad aqcios mizanma. mTavari mx-
olod is ki ar aris, obieqturad ra ganxorcielda, aramed isic,
Tu ra mizani amoZravebda moqmeds.1044

1043
aRniSnul Teoriebze ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, dana-
Saulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 335.
1044
ix. Церетели Т., Причинная Связь в уголовном праве, М., 1963, с. 196; wereTeli T., sa-
zogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba sisxlis samarTalSi, Tb., 2006, gv.
60-61; gamyreliZe o.,sisxlis samarTlis problemebi,III tomi,Tb.,2013,gv. 301; Шавгулидзе
Т., Необходимая Оборона, Тб., 1966, 88; SavguliZe T., wignSi: SavguliZe T., surgulaZe l.,
sazogadoebrivi saSiSroebis gamomricxveli garemoebani sisxlis samarTlis ka-
nonmdeblobaSi, Tb., 1988, 102; naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZ-
Rvanelo, Tb, 2011, gv. 294-295; dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvali-
fikaciasa da sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008, gv. 75; xerxeuliZe

313
obieqturi Teoriis mixedviT, qmedebis marTlzomierebisTvis
gadamwyveti subieqturi niSani ki ar aris, aramed obieqturi.1045
aRniSnul mosazrebas ar hyavs bevri momxre.
germaneli mecnierebis didi nawili marTlwinaaRmdegobis gamom-
ricxveli garemoebis subieqturi Semadgenlobis sakiTxs dife-
rencirebulad ganixilavs ganzrax da gaufrTxileblobiT deli-
qtebSi. qmedebis gamamarTlebeli subieqturi niSnebis arsebobas
aucileblad miiCneven mxolod ganzrax deliqtebSi da mas ar Tv-
lian qmedebis gamarTlebis aucilebel winapirobad gaufrTxile-
blobiT ganxorcielebul qmedebaTa mimarT,1046 vinaidan gaufrTx-
ileblobis dros aseTi subieqturi niSnebis arseboba isedac Seu-
Zlebelia.
marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa subieqtur
mxaresTan dakavSirebiT aseve arsebobs mesame poziciac, romlis
warmomadgenelia h. ieSeki. igi gamarTlebulad miiCnevs damnaSavis
dasjas danaSaulis mcdelobisTvis, maSin, roca qmedebis gamamar-
Tlebeli obieqturi garemoeba arsebobs, Tu es garemoeba damnaSav-
isTvis ucnobia.1047 ieSeks misi debulebis sailustraciod mohyavs
Semdegi magaliTi: eqimi gaakeTebs aborts ise, rom man ar icis
orsulobis Sewyvetis gamamarTlebeli obieqturi winapirobis, sa-
medicino Cvenebis (indikaciis) arsebobis Sesaxeb. aRniSnul SemTx-
vevaSi saxezea orsulobis SewyvetisTvis (ukanono aborti) gama-
marTlebeli obieqturi winapiroba, magram ieSekis TvalsazrisiT,
eqimi mainc unda daisajos, Tumca ara damTavrebuli danaSaulisT-
vis, aramed danaSaulis mcdelobisTvis.1048 aq gasaTvaliswinebelia
is garemoebac, rom abortis ukanonoba qarTuli ssk-is mixedviT,
ukanono abortis Semadgenlobis niSania da ara marTlwinaaRm-
degobis. garda amisa, ukanono abortis SemadgenlobiT daculia
orsuli qalis sicocxle da janmrTeloba da ara daubadebeli
sicocxle. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, ieSekis Sexedulebis ga-
ziareba qarTuli ssk-iT eqimis dasjasTan dakavSirebiT SeuZlebe-
lia.
maSin, roca saxezea samedicino indikacia (orsuli qalis Se-
sabamisi daavadeba), romelic eqims 12 kviraze meti xnis orsuli
qalisTvis abortis gakeTebis uflebas aZlevs, Tu kanonis sxva

i., aucilebeli mogerieba qarTulsa da saerTo (anglo-saqsuri ti pis) samarTalSi,


Tb., 2010, gv. 63-65.
1045
ix. Spendel G., Notwehr und «Verteidigungswille», objektiver Zweck und subjektive Absicht, Oeh-
ler-FS, 1986, S. 197.
1046
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, 542, § 22 Rn. 54;
Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, 538, § 17 Rn. 77; Haft F., Strafrecht, AT, 8. Aufl., München,
1998, 79-80; Schünemann B., Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits- und Gefährdungs-
delikte, JA 1975, 787; Schaffstein F., Handlungsunwert, Erfolgsunwert und Rechtfertigung bei den Fahr-
lässigkeitsdelikten, FS für Welzel H., 1974, 576; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Auflage,
München, 2010, 285, § 32 Rn. 31.
1047
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 330.
analogiur mosazrebas gamoTqvams q. mWedliSvilic. ix. mWedliSvili-hedrixi q.,
sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis gamovlinebis calkeuli forme-
bi, Tb., 2011, gv. 36.
1048
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 330.

314
moTxovnebi ar dairRva, qarTuli kanonmdeblobiT eqims pasux-
ismgebloba saerTod ar unda daekisros, vinaidan orsuli qali
daavadebulia iseTi daavadebiT, rac abortis gakeTebis uflebas
iZleva. eqimis qmedeba araTu mcdelobad, aramed uvargis mcd-
elobadac ar unda Sefasdes. uvargisi mcdelobis dros gvaqvs an
uvargisi obieqti an uvargisi iaraRi, rac qmedebis saSiSroebas
srulad ar gamoricxavs, xolo moyvanil magaliTSi obieqtu-
rad arsebobs orsuli qalisTvis muclis moSlis ufleba, rac
eqimma ar icis. Cndeba kiTxva, xom ar arsebobs im SemTxvevis
analogiuri mdgomareoba, roca aucilebeli mogeriebis obieq-
turi pirobebi saxezea, magram moqmedi piris SegnebiT ar aris
igi moculi? rasakvirvelia ara, vinaidan gansaxilvel magaliTSi
TviTon orsuli qalis nebis Sesabamisad moqmedebs eqimi da rac
mTavaria eqimis qmedeba obieqturad orsulis interesebis dacvas
xels uwyobs. e. i. maSin, roca samedicino indikacia arsebobs da
ar aris darRveuli kanonmdeblobis sxva moTxovnebi, qarTuli
ssk-is mixedviT, eqims pasuxismgebloba ukanono abortis mcdelo-
bisTvisac ar unda daekisros.
qmedebis marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa subi-
eqtur SemadgenlobasTan dakavSirebiT ieSekis debulebas safuZ-
vlad udevs personaluri umarTlobis moZRvreba, romelic erT-
maneTisagan mijnavs qmedebis da Sedegis umarTlobas. aRniSnuli
moZRvrebis mixedviT, Tu saxezea qmedebis gamamarTlebeli obieq-
turi garemoeba (marTlsawinaaRmdego Tavdasxma), magram, ar arse-
bobs qmedebis gamamarTlebeli subieqturi niSnebi (gamamarTle-
beli garemoebis codna), gamoiricxeba Sedegis umarTloba, xolo
qmedebis umarTloba ganxorcielebulad iTvleba da damnaSaves
pasuxismgebloba ekisreba ara damTavrebuli danaSaulis ganxor-
cielebisaTvis, aramed mcdelobisTvis.1049 aseTi mosazrebis gazi-
arebisas pasuxismgebloba saerTod unda gamoiricxos maSin, roca
saqme exeba deliqts, romlis mcdeloba germanuli ssk-is mixedviT
saerTod ar isjeba.1050
personaluri umarTlobis moZRvrebis warmomadgenelTa Sexed-
ulebis gaziareba, qmedebis marTlwinaaRmdegobis gamoricxvasTan
dakavSirebiT, gaumarTlebelia. kerZod, miuRebelia adamianis das-
ja Tundac danaSaulis mcdelobisTvis maSin, roca ganxorciele-
buli qmedeba samarTlebriv sikeTes arc xelyofs da arc aseTi
xelyofis safrTxes qmnis, miuxedavad imisa, rom moqmedi piri cde-
ba da hgonia, rom mis mier ganxorcielebuli qmedeba akrZalu-
lia. aq gasaTvaliswinebelia isic, rom qmedeba, romelic ganxor-
cielda, exeba mxolod erT konkretul pirovnebas da es qmedeba
am pirovnebis sikeTes ki ar xelyofs an safrTxes ki ar uqmnis,
piriqiT, misTvis sargebeli moaqvs. gansxvavebul mdgomareobasTan
gveqneboda saqme, Tu ganxorcielebuli qmedeba, marTalia, gadaar-

1049
personaluri umarTlobis moZRvrebaze ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl, München,
2008, S. 110-111, §6. Rn. 12.
1050
aRniSnuli debulebis kritika ix. Spendel G., Notwehr und «Verteidigungswille», objek-
tiver Zweck und subjektive Absicht, Oehler-FS, 1986, S. 200.

315
Cenda erTi konkretuli adamianis sikeTes, magram meore adamianis
sikeTis xarjze. am SemTxvevaSi qmedebis marTlzomierebis dasa-
dgenad metad didi mniSvneloba eqneboda qmedebis gamamarTle-
beli obieqturi garemoebis codnas anu subieqtur niSans. zemoT
moyvanil SemTxvevaSi, eqimis dasjas mcdelobisTvis im abortis
gakeTebis gamo, romlis gakeTebis uflebac mas hqonda, safuZvlad
udevs personaluri umarTlobis moZRvrebis warmomadgenelTa mier
obieqturi niSnebis daknineba da subieqturi niSnebisTvis gadaWar-
bebuli mniSvnelobis miniWeba. sworad miuTiTebs o. gamyreliZe,
rom personaluri umarTlobis cneba Zirs uTxris im progresul
princips, romlis mixedviTac `sisxlissamarTlebrivi pasuxismge-
blobis erTaderT safuZvels warmoadgens ara azrTa wyoba, ara
nebis warmarTva gansazRvruli mimarTulebiT, aramed garegani
qceva, obieqturad rom ewinaaRmdegeba moqmed samarTals~.1051 misi
TvalsazrisiT, progresuli sisxlis samarTlisTvis umarTlobis
personaluri gageba miuRebelia, vinaidan igi moaswavebs reaqci-
uli sociologiuri skolisken Semobrunebas.1052
u. eberti qmedebis gamamarTlebel garemoebaTa codnis, Seg-
nebis gareSe ganxorcielebuli qmedebis kvalifikaciis sakiTxs
erTiani umarTlobis moZRvrebis mixedviT wyvets da aRniSnavs,
rom maSin, roca saxezea qmedebis gamamarTlebeli obieqturi gare-
moebani da amis Sesaxeb ar icis moqmedma pirma, erTiani umarT-
loba ar aris obieqturad ganxorcielebuli, vinaidan saxeze aris
qmedebis gamamarTlebeli obieqturi garemoeba, romlis ararsebo-
bac, aRniSnuli moZRvrebis mixedviT, danaSaulis negatiur niSnad
iTvleba. qmedebis gamamarTlebeli subieqturi niSnebis ararse-
bobisas, erTiani umarTlobis Semadgenloba subieqturad ganxor-
cielebulia, vinaidan moqmedma pirma ar icis gamamarTlebeli obi-
eqturi garemoebis arseboba.1053 imisTvis, rom umarTloba srulad
CaiTvalos ganxorcielebulad, saxeze ar unda iyos qmedebis gama-
marTlebeli arc obieqturi garemoeba da arc subieqturi niSani.
erTiani umarTlobis moZRvrebis mixedviT, marTlwinaaRmdegobis
etapze qmedebis gamamarTlebeli obieqturi garemoebis dadgena
zegavlenas axdens qmedebis Semadgenlobis formaze da miuxedavad
imisa, rom qmedebis Semadgenloba srulad ganxorcielda, qmedebis
gamamarTlebeli subieqturi niSnis ararsebobis gamo sisxlissa-
marTlebrivi umarTloba srulad ar aris mocemuli da qmedeba da-
naSaulis mcdelobis analogiiT isjeba. sakiTxis aseTi gadawyveta
miuRebelia.
u. ebertis mier erTiani umarTlobis moZRvrebad wodebuli
Teoria TiTqmis igives gvTavazobs, rasac gvTavazobda `nega-
tiuri niSnebis Teoria~. erTiani umarTlobis moZRvreba war-
moadgens negatiuri niSnebis Teoriis modificirebul variants.
qmedebis Semadgenloba srulad aris Tu ara ganxorcielebuli

1051
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013, gv. 44.
1052
ix. gamyreliZe o., iqve.
1053
ix. Ebert U., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Heidelberg, 2001, S. 158-159.

316
unda gadawydes qmedebis Semadgenlobis etapze marTlwinaaRmde-
gobis gamomricxvel garemoebaTa arsebobisgan damoukideblad.
dauSvebelia qmedebis Semadgenlobis niSnad vaqcioT qmedebis
gamamarTlebeli garemoebis ararseboba. garda amisa, marTlwi-
naaRmdegoba obieqturi kategoriaa da, Sesabamisad, qmedeba an
SedegTan erTad aris marTlzomieri an, piriqiT, marTlsawinaaR-
mdego. dauSvebelia qmedebis da qmedebiT gamowveuli Sedegis
marTlzomiereba an marTlwinaaRmdegoba Sedegisagan mowyvetiT
dadgindes. qmedeba imdenadaa marTlsawinaaRmdego, ramdenadac man
marTlsawinaaRmdego Sedegi gamoiwvia. Tu marTlzomieri Sedegi
dadga, rogor SeiZleba marTlzomieri Sedegis gamomwvevi qmedeba
marTlsawinaaRmdegod Sefasdes.
germanul sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoTqmulia mosaz-
reba, rom gaufrTxileblobiT deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba
SeiZleba gamoricxos ara mxolod aucilebelma mogeriebam da
ukiduresma aucileblobam, aramed dazaralebulis Tanxmobamac.1054
magaliTad, `a~ restornidan mTvrali sakuTari manqaniT saxlSi
brundeba, ra drosac igi gaaCera `b~-m da sTxova Tan gayoloda.
`a~-m `b~-s mianiSna, rom mTvrali iyo da `b~-s manqanis kari gauRo.
`b~-m `a~-s simTvraleze gulgrili damokidebuleba gamoxata da
`a~-s manqanaSi Caujda. mgzavrobis dros `a~ avtoavarias moaxdens,
ris Sedegad `b~-s janmrTeloba dauziandeba. aRniSnul SemTxveva-
Si b. hainrixis TvalsazrisiT, `a~-s ar unda daekisros pasuxismge-
bloba `b~-s janmrTelobis dazianebisTvis, vinaidan `b~-m Tanxmoba
ganacxada sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmnaze, rac sakmari-
sia, rom `a~-s pasuxismgebloba `b~-s janmrTelobis dazianebisT-
vis gamoiricxos.1055 hainrixis mosazrebiT, marTalia, `a~-s pasux-
ismgebloba aRniSnul SemTxvevaSi ar daekisreba `b~-s janmrTelo-
bis gaufrTxileblobiT dazianebisTvis (germanuli ssk-is 229-e
paragrafi.), magram igi ar ganTavisufldeba pasuxismgeblobisagan
srulad da daisjeba germanuli ssk-is mxolod 315c (me-3 abzacis
pirveli qvepunqti) paragrafiT, romelic iTvaliswinebs pasux-
ismgeblobas mTvral mdgomareobaSi myofi mZRolis mier safrTxis
gaufrTxileblobiT gamowvevisaTvis.1056 Tu am msjelobas saqarT-
velos sisxlis samarTlis kanonmdeblobas SevusabamebT, msgavs
SemTxvevaSi mZRoli saerTod unda gaTavisufldes sisxlissamar-
Tlebrivi pasuxismgeblobisagan saqarTvelos sisxlis samarTlis
kanonmdeblobis mixedviT, vinaidan, qarTuli sisxlis samarTlis
kodeqsi mxolod maSin sjis moZraobis usafrTxoebis wesebis dar-
Rvevas, Tu mas raime saxis mZime Sedegi (janmrTelobis dazianeba,
1054
ix. Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Aufl., Berlin, 1969, S. 97; Schaffstein F., Handlungs-
unwert, Erfolgsunwert und Rechtfertigung bei den Fahrlässigkeitsdelikten, Welzel-FS., 1974, S. 573-574;
Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 458, Rn.1020.
1055
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT , 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 458, Rn.1020.
1056
ix. Heinrich B., Strafrecht, AT, 3. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 458, Rn.1020. avtoavariis SemTx-
vevebSi germanuli ssk-is 315c paragrafiT gaTvaliswinebul deliqtTan mimarTebiT
marTlwinaaRmdegobis gamoricxvis TvalsazrisiT dazaralebulis Tanxmobis um-
niSvnelobaze ix. aseve Schaffstein F., Handlungsunwert, Erfolgsunwert und Rechtfertigung bei den
Fahrlässigkeitsdelikten, Welzel-FS, 1974, S. 574.

317
sicocxlis mospoba) mohyva (saqarTvelos ssk-is 275-e da 276-e mux-
lebi).
zemoT moyvanili magaliTis mixedviT, mZRols pasuxismgebloba
imitom ekisreba germanuli ssk-is 315c paragrafiT da imitom ar
Tavisufldeba saerTod pasuxismgeblobisgan, rom aq saqme exeba
safrTxis Seqmnas sxvisTvis da ara sakuTari TavisTvis. Tanxmo-
bam maSin SeiZleba gamoricxos pasuxismgebloba, roca saqme exe-
ba safrTxis Seqmnas ara sxvisTvis, aramed sakuTari TavisTvis.1057
marTalia, dazaralebulis Tanxmoba sisxlissamarTlebriv pasux-
ismgeblobas gamoricxavs, magram igi gulisxmobs piris Tavisu-
fali nebis gamoxatulebas ara sxvisi, aramed sakuTari sikeTis
xelyofaze an misTvis safrTxis Seqmnaze.1058 piris TanxmobiT mx-
olod maSin gamoiricxeba pasuxismgebloba, roca Tanxmobis mim-
cemi Tavad aris dasazianebeli samarTlebrivi sikeTis matarebe-
li.1059 germanuli ssk-is 315c paragrafi kidev icavs ara individu-
alur samarTlebriv sikeTes, aramed universalur samarTlebriv
sikeTes (sazogadoebrivi uSiSroeba).
qarTuli sasamarTlo praqtikis mixedviT, pasuxismgebloba ar
gamoiricxeba maSin, roca mZRolis mier nasvam mdgomareobaSi man-
qanis tarebas mohyveba mgzavris sicocxlis mospoba, miuxedavad
imisa, rom mgzavrma icis mZRolis simTvralis Sesaxeb da ufro
metic, mgzavrTa gadayvana xdeba maTi Txovnis Semdeg.1060 xaragaulis
raionulma sasamarTlom a. s-Ze damnaSaved scno saqarTvelos ssk-
is 276-e muxlis merve nawiliT, romelic pasuxismgeblobas iTval-
iswinebs mTvral mdgomareobaSi moZraobis usafrTxoebis wesebis
darRvevisTvis Tu man gamoiwvia ori an meti adamianis sicocxlis
mospoba. a.s-Zes Seefarda Tavisuflebis aRkveTa aTi wlis vadiT.
msjavrdebulma a. s-Zem xaragaulis raionuli sasamarTlos ga-
naCeni gaasaCivra quTaisis saapelacio sasamarTloSi. apelanti
iTxovda ganaCenSi cvlilebis Setanas da Sefardebuli sasjelis
Semsubuqebas im motiviT, rom mgzavrebi, romlebic avtoavariis
Sedegad gardaicvalnen, gadahyavda maTive TxovniT. rogorc gan-
Cinebis aRwerilobiTi nawilis wakiTxvis Sedegad irkveva, Tavidan
mZRolma uari ganacxada arafxizel mdgomareobaSi mgzavrTa ga-
dayvanaze, magram, vinaidan maT daxmareba sWirdebodaT, sabolood
dasTanxmda maT da uari ver uTxra. saapelacio sasamarTlom a.s-
Zes ssk-is 276-e muxlis me-8 nawiliT gaTvaliswinebuli danaSau-
lis CadenaSi braldebulad cnobasTan dakavSirebiT raionuli

1057
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 11. Aufl., Mün-
chen, 2010, S. 407; Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 590.
1058
ix. lekveiSvili m., dazaralebulis Tanxmoba, rogorc marTlwina­aRmde­gobis
gamomricxveli garemoeba, `samarTlis Jurnali~, 2010, #1-2, gv. 167. m. lekveiSvili miiC-
nevs, rom termini `dazaralebulis Tanxmoba~ pirobiT xasiaTs atarebs da amdenad,
mizanSewonili iqneba Tu gamoviyenebT mis nacvlad termins `piris Tanxmoba saku-
Tari interesisaTvis zianis miyenebaze~.
1059
ix. Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. Aufl., Berlin, 1996, S. 590; turava
m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb., 2011, gv. 397.
1060
ix. susg, 2009, #12, gv. 7.

318
sasamarTlos gadawyvetileba ucvlelad datova, rac marTebulad
unda CaiTvalos.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi bevrs kamaToben imaze, SeiZle-
ba Tu ara marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemobas adgili
hqondes gaufrTxileblobis dros, magram, zogierT garemoebasTan
mimarTebiT sakiTxi calsaxaa. magaliTad, SeuZlebelia gaufrTx-
ileblobiT iseTi gamamarTlebeli garemoebis ganxorcieleba, ro-
goricaa marTlzomieri riski. marTlzomieri riski ganzrax qmede-
bas gulisxmobs, ramdenadac igi mizniTaa determinirebuli da
qmedebis marTlzomierebas moqmedi piris mizani ganapirobebs,1061
ris Sesaxebac pirdapiraa miTiTebuli saqarTvelos ssk-is 31-e
muxlSi. marTlzomieri riskis viTarebaSi moqmedi mosalodnel
SedegTan dakavSirebiT eventualuri ganzraxviT moqmedebs, igi
darwmunebuli ki ar aris arasasurveli Sedegis Tavidan acile-
baSi, aramed uSvebs am Sedegis dadgomis SesaZleblobasac. Tumca,
samarTlebrivi sikeTis xelyofis safrTxe riskis viTarebaSi mo-
qmeds Segnebuli aqvs, rac safrTxis Seqmnis ganzraxvisTvis sak-
maris pirobas warmoadgens.

7. Sejameba

marTlwinaaRmdegoba danaSaulis damoukidebeli niSania, ma-


gram, zogierT qmedebis SemadgenlobaSi Cven vxvdebiT marTlwi-
naaRmdegobaze miTiTebas, rac qmedebis Semadgenlobis da ara mar-
TlwinaaRmdegobis niSania. mTel rig SemTxvevebSi, marTlac Seu-
Zlebelia qmedebis Semadgenlobis Camoyalibeba msgavsi miTiTebis
gareSe. Sesabamisad, damnaSavis ganzraxviT unda iyos moculi
qmedebis Semadgenlobis aRniSnuli niSanic, qmedeba ganzrax ganx-
orcielebulad rom CaiTvalos. winaaRmdeg SemTxvevaSi, qmedeba ar
iqneba ganzrax ganxorcielebuli da Tu msgavsi qmedebis gaufrTx-
ileblobiT Cadena ar isjeba, misi Camdenic saerTod gaTavisufl-
deba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan.
ramdenadac qmedebis SemadgenlobaSi mocemuli miTiTeba
qmedebis marTlwinaaRmdegobaze (mag. ukanono aborti) qmedebis
Semadgenlobis niSania da ara marTlwinaaRmdegobis, Sesabamisad,
aseT (blanketur) deliqtebSic marTlwinaaRmdegoba dgindeba ara
pozitiurad, aramed negatiurad (marTlwinaaRmdegobis gamomricx-
veli garemoebis gamoricxviT).
Tu danaSaulis ganzrax Cadenisas damnaSave arRvevs sisxlis-
samarTlebriv akrZalvas ama Tu im qmedebis ganxorcielebaze,
gaufrTxileblobis dros igi amave saxis akrZalvas ki ar ar-

1061
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 18; Уголовное право,
Общая и особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией Журавлева М.П., и Никулина С.И., М.,
2008, с. 171; Комментарий к уголовному кодексу Российской Федерации, Под ред. Радченко В.И.,
Михлина А.С., Санкт-Петербург, 2008, с. 71.

319
Rvevs, aramed windaxedulobis normas. maSasadame, ganzrax da
gaufrTxileblobiT deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba gansxvave-
buli masalisgan aigeba.
safrTxis Semqmnel deliqtebSi marTlwinaaRmdegobis dadgena
gansakuTrebuli specifiurobiT ar gamoirCeva. rac Seexeba iseT
garemoebas, rogoricaa sxvisi Cayeneba safrTxeSi misive Tanxmo-
biT: mecnierTa nawili mas marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel
garemoebad miiCnevs, rac ar SeiZleba gaziarebuli iqnes da amis
magaliTad SeiZleba dasaxelebuli iqnes Tundac ukanono abor-
tis Semadgenloba, romelic orsuli qalis Tanxmobas ukanono
abortze, e. i. misi sicocxlisTvis safrTxis Semqmneli qmedebis
ganxorcielebaze ar gamoricxavs, magram, aRniSnuli qmedeba,
miuxedavad orsuli qalis Tanxmobisa, mainc isjeba, Tu saxeze
ar aris pasuxismgeblobis gamomricxveli raime garemoeba.
ganzrax deliqtebSi gamamarTlebeli garemoebani moiTxoven
iseTi subieqturi niSnebis arsebobas, rogoricaa samarTlebrivi
sikeTis dacvis survili da mizani. SeiZleba qmedebiT gamowveuli
Sedegi ar iyos ganzraxviT moculi, roca adgili aqvs winaswar
ganzraxulze ufro mZime Sedegis gamowvevas, magram, sul mcire,
saxeze mainc unda iyos iseTi subieqturi niSnebi, rogoricaa gama-
marTlebeli garemoebis arsebobis Segneba, samarTlebrivi sikeTis
dacvis survili da mizani. rac yovelTvis ar gamoricxavs qmedebis
gamarTlebis SesaZleblobas maSin, roca damdgari Sedegisadmi
damokidebuleba ganuzraxvelia. SeiZleba adamiani moqmedebdes
samarTlebrivi sikeTis dacvis mizniT da qmedebiT gamowveuli
Sedegisadmi hqondes ganuzraxveli damokidebuleba.

320
XI. Tavi

adamianis sicocxlisa da janmrTelobisaTvis


safrTxis Semqmnel deliqtTa calkeuli
Semadgenlobani

1. zogadi Sesavali

saqarTvelos moqmedma sisxlis samarTlis kodeqsma, winamorbe-


di kodeqsisgan gansxvavebiT, adamianis sicocxlisa da janmrTelo-
bisTvis safrTxis Semqmnel deliqtebs calke Tavi (XXI) dauTmo.
amiT xazi gaesva imas, rom adamianis sicocxles da janmrTelobas
sxva sikeTesTan SedarebiT kanonmdebelma gansakuTrebuli mniS-
vneloba mianiWa. es Cans iqidanac, rom sisxlis samarTlis kodeq-
sis kerZo nawili sicocxlis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebiT
iwyeba da garda amisa, dasjadia sicocxlis da janmrTelobis
ara mxolod xelmyofi, aramed maTTvis safrTxis Semqmneli deli-
qtebic. zogierTi safrTxis Semqmneli deliqti 1960 wlis sisx-
lis samarTlis kodeqsiTac isjeboda, magram dasjad qmedebebs
moqmedi sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT daemata iseTi axali
Semadgenlobebic, rogoricaa adamianis organos, organos nawilis
an qsovilis aRebis iZuleba; sisxliT an sisxlis komponentebiT
ukanono vaWroba; adamianis organoebiT vaWroba; genetikuri manip-
ulacia. CamoTvlil qmedebaTa kriminalizacia Sedegia medicinis
mecnierebis ganviTarebisa. Tanamedrove pirobebSi SesaZlebeli
gaxda bevri iseTi qmedebis ganxorcieleba, rac adre SeuZlebel-
ic iyo. aman dRis wesrigSi daayena sisxlis samarTlis kanonmde-
blobaSi axal SemadgenlobaTa Semotanis sakiTxi.
safrTxis Semqmneli deliqtebi SeiZleba Semdeg saxeebad
davyoT: deliqtebi, romlebic adamianis sicocxles da janmr-
Telobas uqmnian safrTxes, da deliqtebi, romlebic safrTxes
sxva samarTlebriv sikeTes (saxelmwifo usafrTxoeba, sazogadoe-
brivi wesrigi da a.S.) uqmnian. adamianis sicocxlis da janmr-
TelobisTvis safrTxis Semqmneli deliqtebi qarTuli sisxlis
samarTlis kodeqsis XXI Tavis garda sxva TavebSic gvxvdeba, ma-
gram sxva TavebSi Tavmoyrili normebisTvis adamianis sicocxlis
da janmrTelobis dacva ar aris upirvelesi mizani. Cven qvemoT
ganvixilavT swored im safrTxis deliqtebs, romlebic saqarT-
velos ssk-is XXI TavSia mocemuli da upirvelesad adamianis
sicocxlisa da janmrTelobis winaaRmdeg arian mimarTulni.

321
2. sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi
Cayeneba (127-e mux.)

2.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 127-e muxliT pa-


suxismgeblobaa gaTvaliswinebuli sicocxlisaTvis saSiS mdgo-
mareobaSi imis CayenebisTvis, visac SesaZlebloba ara aqvs mi-
iRos zomebi Tavis dasacavad. maSasadame, 127-e muxliT isjeba ara
nebismieri adamianis Cayeneba sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi,
aramed imisa, romelsac ara aqvs SesaZlebloba miiRos zomebi Ta-
vis dasacavad. aseT adamianTa wres ganekuTvneba moxuci, mcirew-
lovani, invalidi da a. S. is, rom am normiT sicocxlisTvis saSiS
mdgomareobaSi mxolod pirTa gansazRvruli wris Cayeneba isjeba,
kanonis xarvezad unda CaiTvalos. dasjadi unda iyos nebismieri
adamianis Cayeneba sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi. xolo, im
adamianTa sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba, visac ara
aqvs SesaZlebloba miiRos zomebi Tavis dasacavad, kvalificiuri
Semadgenlobis saxiT unda iyos gaTvaliswinebuli amave muxlSi,
rac aRniSnuli qmedebis ufro mkacrad dasjis SesaZleblobas
mogvcems.
saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT dacul samarTlebriv sik-
eTes adamianis sicocxle warmoadgens. kargi iqneboda Tu kanon-
mdebeli aRniSnuli muxliT dacul sikeTed adamianis janmrT-
elobasac gamoacxadebda.
sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi adamiani SeiZleba Cay-
enebuli iqnes rogorc moqmedebiT, ise umoqmedobiT. aRniSnu-
li danaSauli konkretuli safrTxis deliqtia da Sesabamisad,
moqmedebiT an umoqmedobiT adamians unda Seeqmnas konkretuli
safrTxe, qmedeba saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT rom dakvali-
ficirdes. vinaidan 127-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli
konkretuli safrTxis deliqtia, aucilebelia mizezobrivi kav-
Siris dadgena qmedebasa da Seqmnil konkretul safrTxes Soris.
ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos g. naWyebias mosazreba,
romelic saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebul
deliqts abstraqtuli safrTxis Semqmnel deliqtad miiCnevs.1062
g. naWyebiasagan gansxvavebiT, g. tyeSeliaZe marTebulad miakuT-
vnebs aRniSnul deliqts konkretuli safrTxis deliqtebs. Tumca,
igi am danaSauls amavdroulad SedeggareSe anu e. w. formalur
danaSauls uwodebs,1063 rac ar SeiZleba gaziarebuli iqnes. iq
sadac konkretul safrTxeze, maSasadame, mizezobrivi kavSiris
dadgenazea saubari, saqme exeba Sedegian anu e. w. materialur da-

1062
ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2011,
gv. 238-239.
1063
ix. tyeSeliaZe g., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis komen-
tari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 204.

322
naSauls.1064 samarTlebrivi sikeTis xelyofis konkretuli safrTx-
ec danaSaulis Sedegs warmoadgens sityvis garkveuli mniSvnelo-
biT.1065
ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli damTav­
rebulia sicocxlisTvis konkretuli safrTxis Seqmnis momenti-
dan da Semdgomi Sedegis dadgomas ar moiTxovs. Tu sicocxlisT-
vis saSiS mdgomareobaSi Cayenebas adamianis sicocxlis mospoba
mohyva, qmedeba unda dakvalificirdes, rogorc mkvleloba even-
tualuri ganzraxviT.
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba gulisxmobs gan-
zrax qmedebas, magram damnaSavis ganzraxva mxolod sicocxlisT-
vis saSiS mdgomareobaSi adamianis Cayenebas ar moicavs. sicocx-
lisTvis konkretuli safrTxis Seqmnis ganzraxva ar gamoricxavs
sicocxlis mospobisadmi ganzrax damokidebulebasac, magram es
unda iyos ara pirdapiri ganzraxvis, aramed eventualuri ganz-
raxvis saxiT.
mecnierTa erTi nawili, romlebic eventualuri ganzraxviT da-
naSaulis mcdelobis SesaZleblobas gamoricxavs, aRniSnavs, rom
im xarvezs, romelic eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcde-
lobis SeuZleblobiT iqmneba, ssk-is 127-e da 128-e muxlebi avseben.
maTi mosazrebis Tanaxmad, sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi
Cayenebisas, sicocxlis mospobisadmi damokidebuleba damnaSaves
eventualuri ganzraxviT gaaCnia.1066
eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis ideis mowi-
naaRmdege mecnierTa meore jgufi 127-e muxliT gaTvaliswinebuli
safrTxis deliqtis ganxorcielebisas uSvebs msxverplis sicocx-
lis mospobisadmi damnaSavis rogorc eventualuri ganzraxviT, ise
TviTimedovnebiT damokidebulebis SesaZleblobas. mecnierTa es
nawili miiCnevs, rom safrTxis Semqmneli qmedebis ganzrax ganxor-
cielebiT sasikvdilo Sedegis gamowvevisas, damdgari Sedegisadmi
damnaSavis subieqturi damokidebulebis gaTvaliswinebiT, qmedeba
unda dakvalificirdes an rogorc mkvleloba eventualuri ganz-
raxviT an rogorc sicocxlis mospoba gaufrTxileblobiT.1067
m. turavas mosazrebiT ki, 127-e muxliT qmedebis kvalifikacia
maSin xdeba, roca safrTxe adamianis sicocxlisTvis Seqmnilia
da sicocxlis mospobis mimarT damnaSaves damokidebuleba even-
tualuri ganzraxviT ki ara, gaufrTxileblobiT, kerZod, TviTim-

1064
ix. Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter, München, 2005, S. 46-48;
Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, AT, Berlin, 1996, S. 263-264; Horn E., Konkrete Gefähr-
dungsdelikte, Köln, 1973, S. 11; Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht,
Berlin, 1991, S. 24.
1065
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 419.
1066
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013, gv. 245;
mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis gamovline-
bis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 71-72.
1067
ix. wereTeli T., wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T., SavguliZe T.,
danaSauli provnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 137; tyeSeliaZe g., wignSi: sisxlis sa-
marTlis sasamarTlo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002,
gv. 205.

323
edovnebiT gaaCnia.1068 misi TvalsazrisiT, maSin, roca damnaSaves
marTalia ar surs, magram uSvebs adamanis sicocxlis mospobis
SesaZleblobas, saxezea mkvlelobis mcdeloba da qmedebac unda
dakvalificirdes saqarTvelos ssk-is me-19, 108-e muxlebiT.
m. turava saqarTvelos ssk-is 127-e muxliT gaTvaliswinebul
deliqtTan dakavSirebiT aRniSnavs, rom damnaSavis mier Tundac
araimwuTieri sasikvdilo Sedegis dadgomis Segnebuloba aris
safrTxis Semqmneli am deliqtis damafuZnebeli. Tu saxeze gvaqvs
sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi imis Cayeneba, visac SesaZle-
bloba ara aqvs miiRos zomebi Tavis dasacavad da mas Sedegad
mohyva sicocxlis mospoba mesame pirTa mxridan mosalodneli Su-
aleduri moqmedebebis Seusruleblobis gamo, qmedeba unda da-
kvalificirdes ssk-is 127-e muxliT 116-e muxlis pirvel nawilT-
an erTad (gaufrTxileblobiT sicocxlis mospoba).1069 aRniSnu-
li Sexeduleba sakamaTod unda miviCnioT. kerZod, maSin, roca
safrTxis Semqmnel qmedebas garkveuli Sedegi mohyveba, qmedeba
unda dakvalificirdes im normiT, romelic Sedegian Semadgenlo-
bas iTvaliswinebs, vinaidan safrTxis realizacia SedegSi mox-
da da danaSaulTa erTobliobis wesiT qmedebis kvalifikaciis
aucilebloba ar arsebobs. safrTxis Semqmneli deliqtis nor-
miT qmedebis kvalifikacia maSin xdeba, roca safrTxis Semqmneli
qmedebis ganxorcielebas samarTlebrivi sikeTis xelyofa ar mo-
hyveba. garda amisa, SeuZlebelia damnaSaves gaufrTxileblobiTi
damokidebuleba hqondes msxverplis sicocxlis mospobasTan da-
kavSirebiT, maSin, roca damnaSave sxvisi sicocxlisTvis konkre-
tuli safrTxis Seqmnis ganzraxviT moqmedebs.1070
gaugebrobas iwvevs aseve g. tyeSeliaZis Sexeduleba, romlis
Tanaxmadac `127-e muxliT dakvalificirdeba, magaliTad, mZRo-
lis moqmedeba, romelmac avtomanqana daajaxa qveiTad mimavals,
am ukanasknels janmrTeloba dauziana, amasTan, mas ar daexmara,
usafuZvlod varaudobda, rom dazaralebuls daexmarebodnen Sem-
Txvevis adgilze myofi moqalaqeni. amis Sedegad dazaralebuli
gardaicvala.~1071 127-e muxli iTvaliswinebs pasuxismgeblobas si-
cocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi CayenebisTvis, magram es ar
unda gamoixatebodes janmrTelobis dazianebaSi. Tu damnaSavem
msxverpls janmrTeloba dauziana sicocxlisTvis saxifaTod,
qmedeba unda dakvalificirdes ara 127-e, aramed 117-e muxliT, ma-
gram unda gaviTvaliswinoT aseve Semdegi garemoebac. Tu janmrT-
elobis dazianeba mohyva moZraobis usafrTxoebis wesis darRvevas,
gamoiricxeba 117-e muxliT qmedebis kvalifikaciis SesaZlebloba
da qmedeba unda dakvalificirdes 276-e muxlis Sesabamisi pun-
qtiT janmrTelobis dazianebis simZimis gaTvaliswinebiT. rogorc
ukve zemoT aRiniSna, janmrTelobis dazianeba an sicocxlis mo-

1068
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema,
Tb., 2013, gv. 138, 140.
1069
ix. turava m., iqve, gv. 141.
1070
am sakiTxze vrclad ix. VII Tavis 1-li paragrafi.
1071
ix. tyeSeliaZe g., iqve, gv. 205.

324
spoba 127-e muxliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis miiRmaa. gar-
da amisa, avtosagzao SemTxvevis Semdeg mZRolis mier SemTxvevis
adgilis datoveba da dazaralebuliTvis daxmarebis gauwevloba
moiTxovs damatebiT qmedebis kvalifikacias 128-e muxliT, xolo
Tu gansacdelSi mitovebas dazaralebulis sicocxlis mospoba
mohyva qmedeba 276-e muxlis Sesabamis punqtTan erTad unda da-
kvalificirdes 108-e muxliTac (mkvleloba eventualuri ganzrax-
viT). Tu moZraobis usafrTxoebis wesebis darRvevas mohyva Sede-
gad sicocxlis mospoba da ara gansacdelSi mitovebas, qmedeba
276-e muxlis me-5 punqtiT dakvalificirdeba.

2.2. germanuli sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayeneba isjeba germanuli


ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawiliT. dasaxelebuli paraf-
rafiT gaTvaliswinebuli danaSaulisgan dasacav samarTlebriv
sikeTes warmoadgens ara mxolod sicocxle, aramed janmrTeloba,
ramdenadac aRniSnuli paragrafiT isjeba gansacdelSi adamianis
Cayeneba.1072 gansacdeli kidev gulisxmobs ara mxolod sicocx-
lisTvis, aramed janmrTelobisTvis saSiS mdgomareobas.1073
Tu germanuli ssk-is 221-e paragrafi adamianis janmrTeloba-
sac icavs, qarTuli ssk-is 127-e muxliT mxolod sicocxlisT-
vis saSiS mdgomareobaSi Cayenebaa dasjadi, rac qarTuli ssk-is
xarvezad SeiZleba CaiTvalos. ramdenadac, janmrTeloba mniS-
vnelovan samarTlebriv sikeTes warmoadgens, dasjadi unda iyos
ara mxolod janmrTelobis xelyofa, aramed aseTi xelyofis
safrTxis Seqmnac.
germanul sasamarTlo praqtikaSi 221-e paragrafiT qmedebis
kvalifikaciis SemTxveva xSiri ar aris (weliwadSi ocamde Sem-
Txveva), rasac am paragrafis naklebi praqtikuli mniSvnelobiTac
xsnian.1074 gasaTvaliswinebelia aseve isic, rom qarTulisgan gansx-
vavebiT, germanul sisxlis samarTalSi gabatonebuli mosazrebis
Tanaxmad, danaSaulis mcdeloba eventualuri ganzraxviTac aris
SesaZlebeli da gansacdelSi Cayenebis paragrafiT qmedebas maSin

1072
germanuli ssk-is 221-e paragrafiT gaTvaliswinebul Semadgenlobas („Ausset-
zung“) SeiZleba vuwodoT gansacdelSi Cayeneba, rac bunebrivia, gansxvavdeba gansac-
delSi mitovebisgan, vinaidan gansacdelSi mitoveba umoqmedobas gulisxmobs, xolo
gansacdelSi Cayeneba moqmedebiTac xdeba. garda amisa, gansacdelSi Cayeneba niSnavs
imas, rom adamiani gansacdelSi manamde ar imyofeboda, xolo gansacdelSi mitoveba
gulisxmobs gansacdelSi ukve myofi adamianisTvis dauxmareblobas.
1073
ix. Krey/Hellmann/Heinrich, Strafrecht, BT, Band 1, 15. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 50, Rn. 125; Ren-
gier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., München, 2012, S. 78,
§10 Rn. 1; Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 955, §36 Rn.
1.
1074
Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 956, §36 Rn.
3.

325
akvalificireben, rodesac damnaSaves mkvlelobis mcdelobis gan-
zraxvas ver umtkiceben.1075
germanul iuridiul literaturaSi gabatonebuli azris Tanax-
mad, umweo mdgomareobaSi (gansacdelSi) Cayeneba saxezea, roca
damnaSave msxverpls iseT mdgomareobaSi ayenebs, rom ar Sesw-
evs Zala daicvas sakuTari Tavi sicocxlisa da janmrTelobisaT-
vis Seqmnili safrTxisagan.1076magaliTad, gansacdelSi Cayenebad
ar SeiZleba CaiTvalos curvis mcodne adamianisTvis xelis kvra
da xididan mdinareSi gadagdeba. igive qmedeba SeiZleba Sefasdes
gansacdelSi Cayenebad, Tu igi ganxorcieldeba curvis armcodne
adamianis mimarT. gansacdelSi Cayeneba gulisxmobs ara mxolod
iseT mdgomareobas, rodesac adamiani vardeba iseT mdgomareo-
baSi, roca sakuTar Tavs ver icavs im safrTxisgan, romelic mis
sicocxles da janmrTelobas emuqreba, aramed mocemul momentSi
SemTxvevis adgilze iseTi mesame piris aryofnasac, romelsac Seu-
Zlia daxmareba aRmouCinos gansacdelSi myofs.1077 Tu SemTxvevis
adgilze myofi garantis funqciis mqone adamiania da araferi
moimoqmeda im adamianis dasaxmareblad, romelze zrunvis valde-
bulebac aqvs, pasuxismgebloba 221-e paragrafis pirveli nawilis
me-2 punqtis mixedviT daekisreba.
gansacdelSi Cayeneba gulisxmobs iseTi moqmedebis ganxor-
cielebas, romelic dazaralebulis manamdel mdgomareobas cv-
lis da sakmarisia dazaralebulis mdgomareobis mniSvnelovani
gauareseba.1078gansacdelSi Cayeneba SesaZlebelia dazaralebulis
adgilsamyofelis Secvlidan gamomdinareobdes. magaliTad, SiSve-
li adamianis datoveba RamiT siciveSi, mTvrali adamianis gagdeba
quCaSi da a.S. gansacdelSi Cayeneba, literaturaSi gamoTqmuli
SexedulebiT, SeiZleba gamoixatos damxmare saSualebis (saT-
vale, mobiluri telefoni) CamorTmevaSi an ganadgurebaSi. aseve
im adamianis xelyofaSi an SecdomaSi SeyvanaSi, romelsac surs
gansacdelSi myofisTvis daxmareba.1079 magaliTad, daWril `a~-s uv-
lis `b~. mova `g~ da gonebis dakargvamde cems `b~-s. am SemTxvevaSi
`g~ vinc `b~ scema, sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi agdebs
`a~-s,1080 vinaidan igi rCeba momvlelis gareSe.
gansacdelSi Cayeneba gulisxmobs aseve iseTi qmedebis ganxor-
cielebas, romelic axal safrTxes afuZnebs. magram safrTxe axali
qmedebis Sedegad mniSvnelovnad unda iyos gazrdili. gansacdel-
Si Cayenebis magaliTad ganixilaven Semdeg SemTxvevas: `a~ zamTris

1075
Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 917, 921, §35
Rn. 9, 21.
1076
ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, Stuttgart, 2012, S.
89, Rn. 237.
1077
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, S. 80, §10 Rn. 5.
1078
ix. Maurach/Schroeder/Maiwald, Strafrecht, BT, Teilband 1, Straftaten gegen Persönlichkeits- und
Vermögenswerte, 10. Aufl., Heidelberg, 2009, S. 71, §4 Rn. 6.
1079
ix. Maurach/Schroeder/Maiwald, iqve, gv. 71, §4 Rn. 6.
1080
ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, Stuttgart, 2012, S.
89, Rn. 237.

326
civ RameSi gzaze ipovis Zlier mTvral `b~-s, romelsac manqanaSi
Caisvams, tyeSi waiyvans da iq gadmosvams. `b~-s SemTxveviT aR-
moaCens monadire da daxmarebas aRmouCens. aRniSnuli magaliTis
mixedviT, `a~-m ganaxorciela axali qmedeba, romelmac gazarda
`b~-s sicocxlisa da janmrTelobis dazianebis safrTxe.1081
germanuli ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawilis pirveli pun-
qtiT gaTvaliswinebuli danaSauli SeiZleba ganxorcieldes moq-
medebiT da umoqmedobiTac.1082misi amsrulebeli SeiZleba iyos nebi-
smieri adamiani.1083 gansxvavebiT 221-e paragrafis pirveli nawilis
pirveli punqtisa, amave nawilis me-2 punqtiT isjeba gansacdel-
Si mitoveba. Tu pirveli nawiliT isjeba gansacdelSi Cayeneba,
me-2 nawiliT isjeba wminda umoqmedobis deliqti gansacdelSi
mitovebis saxiT.
umoqmedobiT gansacdelSi Cayenebis magaliTad germanel mec-
nierebs mohyavT Semdegi magaliTebi: 1. garantis funqciis mqone,
magaliTad mama, xels ar uSlis mesame pirs misi Svilis gansacdel-
Si CayenebaSi; 2. garanti xels ar uSlis misi mzrunvelobis qveS
myofs alkoholuri sasmeliT TrobaSi, mitovebul, mivardnil adg-
ilas wasvlaSi (sakuTari Tavis safrTxeSi CagdebaSi).1084
221-e paragrafis me-2 nawilis me-2 punqtiT da amave paragrafis
me-3 nawiliT gaTvaliswinebulia pasuxismgebloba SedegiT kvali-
ficirebuli deliqtisTvis, kerZod, Tu pirveli nawiliT gaTval-
iswinebul qmedebas Sedegad mohyva janmrTelobis dazianeba an si-
cocxlis mospoba. germanul sisxlissamarTlebriv literaturaSi
gamoTqmuli mosazrebis mixedviT mZime Sedegis mimarT damnaSaves
ar moeTxoveba ganzraxi damokidebuleba da aRniSnuli punqtebiT
qmedebis kvalifikacia maSin moxdeba, Tu damdgari ufro mZime
Sedegis mimarT damnaSaves gaufrTxileblobiTi damokidebule-
ba gaaCnia. winaaRmdeg SemTxvevaSi ganxorcielebuli iqneba ara
gansacdelSi Cayenebis, aramed ganzrax mkvlelobis Semadgenloba.
Tumca, sakiTxis aseTi gadawyveta anu ganzrax ganxorcielebuli
konkretuli safrTxis deliqtiT sasikvdilo Sedegis gamowvevisas
sasikvdilo Sedegisadmi damnaSavis gaufrTxileblobiT damokide-
bulebaze saubari sakamaToa, razec ukve zemoT gavamaxvileT yur-
adReba.1085
germanuli ssk-is 221-e paragrafiT gaTvaliswinebuli sisxlis-
samarTaldarRveva gadacdomas warmoadgens. imisTvis rom gadac-
domis mcdeloba daisajos germanuli ssk-is Sesabamis paragrafSi,
romelic konkretuli gadacdomis dajadobas iTvaliswinebs, unda
iyos miTiTebuli am gadacdomis mcdelobis dasjis SesaZlebloba-
ze anu imaze, rom am gadacdomis ara mxolod dasrulebuli formiT

1081
ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, Stuttgart, 2012, S.
89, Rn. 239.
1082
ix. Maurach/Schroeder/Maiwald, iqve, gv. 71, § 4 Rn. 8; Eisele J., iqve, gv. 90, Rn. 241.
1083
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, S. 79, §10 Rn. 4.
1084
ix. Eisele J., iqve, gv. 90, Rn. 241; Rengier R.,BT II, S. 81, § 10 R. 8.
1085
ix. VII Tavis 1-li paragrafi.

327
ganxorcieleba, aramed mcdelobac isjeba. vinaidan, aseT miTiTe-
bas 221-e paragrafi ar Seicavs, am paragrafiT gaTvaliswinebuli
gadacdomis mcdelobac ver daisjeba.1086
kanonmdeblis mier 221-e paragrafiT gaTvaliswinebuli gadac-
domis mcdelobis dasjadobaze uaris Tqmam germanul sisxlis
samarTlis mecnierebaSi kritika daimsaxura,1087 vinaidan, zogierTi
mecnieris poziciiT, 221-e paragrafiT gaTvaliswinebuli gadac-
domis mcdelobis dasjadobaze uaris Tqma winaaRmdegobaSi mo-
dis mTeli rigi deliqtebis mcdelobis dasjadobasTan da aseve,
SeuZlebeli xdeba adamianis dasja sicocxlisTvis saSiS mdgo-
mareobaSi adamianis Cayenebis mcdelobis Sedegad sicocxlis mo-
spobis gamowvevisas. Tumca, germanul iuridiul literaturaSi
aRniSnul sakiTxze gansxvavebuli mosazrebac aris gamoTqmuli.
kerZod, Tu germanuli ssk-is 221-e paragrafis pirveli abzaciT
gaTvaliswinebuli deliqtis mcdelobas adamianis sicocxlis mo-
spoba mohyva, qmedeba `SedegiT kvalificirebuli mcdelobis~ sax-
iT SeiZleba dakvalificirdes 212-e da 22-e paragrafebiT, rogorc
mkvlelobis mcdeloba.1088 es mosazreba sainteresoc aris da sakam-
aToc. sakamaToa qmedebis rogorc `SedegiT kvalificirebuli mcd-
elobis~ kvalifikacia, vinaidan germaniis ssk-is 212-e paragrafiT
isjeba ganzrax mkvleloba. xolo `SedegiT kvalificirebul mcd-
elobad~ germanul sisxlis samarTlis literaturaSi ganixilaven
iseT SemTxvevas, roca ganzraxi danaSaulis mcdelobas mohyveba
is mZime Sedegi, romlis mimarTac damnaSaves gaufrTxileblobiTi
damokidebuleba gaaCnia.
rac Seexeba qmedebis 212-e da 22-e paragrafebiT kvalifikaciis
sagulisxmo mxares: qmedebis amgvari kvalifikacia kidev erTxel
adasturebs im azris marTebulobas, rom sicocxlisTvis konkre-
tuli safrTxis Semqmneli deliqtis ganzrax ganxorcielebisas
sasikvdilo Sedegis mimarT damnaSaves damokidebuleba eventua-
luri ganzraxvis formiT gaaCnia da konkretuli safrTxis gan-
zraxva Sedegis mimarT TviTimedovnebiT damokidebulebas gamor-
icxavs. avtoric am azrs rom ar iziarebdes, qmedebas 212-e, 22-e
paragrafebiT ver daakvalificirebda, vinaidan sicocxlis mospo-
bis mimarT gaufrTxileblobiTi damokidebulebis dros qmedeba
SeiZleba dakvalificirdes germanuli ssk-is 222-e da ara 212-e
paragrafiT. 212-e paragrafiT qmedebis kvalifikacia moiTxovs,
rom sasikvdilo Sedegis mimarT damnaSaves damokidebuleba sul
mcire arapirdapiri ganzraxviT mainc gaaCndes.

1086
ix. Rengier R., iqve, S. 85, § 221 Rn. 22.
1087
ix. Bussmann K., Zur Dogmatik erfolgsqualifizierter Delikte nach dem Sechsten Strafrechtsre-
formgesetz, GA 1999, S. 23.
1088
ix. Rengier R., iqve, S. 85, § 221 Rn. 21.

328
3. gansacdelSi mitoveba (128-e mux.)

3.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

saqarTvelos ssk-is 128-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli


_ gansacdelSi mitoveba gulisxmobs dauxmareblad imis mitovebas,
vinc sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi imyofeboda da Sesa-
Zlebloba ar hqonda mieRo zomebi Tavis dasacavad, Tu mimtovebel
evaleboda masze zrunva da SeeZlo misi daxmareba.
gansacdelSi mitoveba wminda umoqmedobis deliqtia da igi
damTavrebulia im momentidan, roca movaleobis subieqti ar dae-
xmareba gansacdelSi myofs. SeuZlebelia am danaSaulis mcd-
eloba. gansacdelSi mitovebis mxolod uvargisi mcdeloba aris
SesaZlebeli. magaliTad, adamiani isvenebs zRvis sanapirosTan
da hgonia, rom sacurao baliSze, romelic zRvis zedapirze mo-
Cans, misi mcirewlovani Svili imyofeba, romelsac daxrCobis
safrTxe emuqreba, magram igi cdeba, vinaidan sacurao baliSze
Tojina devs. aseT dros sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
unda gamoiricxos, miuxedavad imisa, rom uSedego mcdelobac
dasjadia. uSedego mcdeloba yovelTvis ar aris dasjadi. ker-
Zod, maSin, roca qmedeba ar qmnis im safrTxes, rac aucilebels
gaxdida moqmedisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis
dakisrebas.
gansacdelSi mitovebis uvargisi mcdeloba unda gaimijnos
moCvenebiTi danaSaulisgan. moCvenebiTi danaSaulis dros saerTod
ar dgeba dasjadobis sakiTxi, vinaidan qmedeba sazogadoebrivi sa-
SiSroebis mcire xarisxsac ar Seicavs da adgili aqvs mxolod ganz-
raxvis gamomJRavnebas. uvargisi mcdelobis dros adamiani faqtobriv
garemoebebSi cdeba. mocemul magaliTSiPpirs egona, rom sacurao
baliSze Tojina ki ar ido, aramed misi mcirewlovani Svili imy-
ofeboda. Tu sacurao baliSze Tojina ki ara, misi Svili aRmoCnde-
boda umoqmedoba gansacdelSi mitovebis Semadgenlobas Seqmnida.
moCvenebiTi danaSaulis dros ki piri faqtobriv garemoebaSi ki ar
cdeba, aramed qmedebis samarTlebriv SefasebaSi. pirs hgonia, rom
dasjad qmedebas axorcielebs, magram cdeba.1089
gansacdelSi mitoveba movaleobis deliqtia. sxvagvarad mas sa-
kuTari xeliT Casadeni deliqtic SeiZleba vuwodoT. aqedan gamom-
dinare, SeuZlebelia gansacdelSi mitoveba SualobiTi amsrule-
blobiTa1090 da TanaamsruleblobiT1091.
saqarTvelos ssk-is 128-e muxliT gaTvaliswinebuli deliqtis
ganxorcielebisTvis aucilebelia, rom damnaSaves gansacdelSi
myofis mimarT zrunvis specialur-samarTlebrivi movaleoba ekis-

1089
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlenis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 55-57.
1090
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 200.
1091
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 279-280.

329
rebodes. gansacdelSi myofze zrunvis valdebuleba SeiZleba sx-
vadasxva mizeziT iyos warmoqmnili: winare qmedeba, profesiuli
saqmianoba, axlonaTesauri da saxelSekrulebo urTierTobebi.1092
rogorc ukve aRiniSna, gansacdelSi mitovebisas, gansacdelSi
myofis mimarT specialuri valdebuleba gansacdelSi mimtove-
blis winare moqmedebiTac SeiZleba iyos warmoqmnili. magram
ibadeba kiTxva: SeiZleba Tu ara aseTi specialuri movaleoba
arabraleuli winare moqmedebiTac Seiqmnas? magaliTad, mZRo-
li daejaxa qveiTad mosiarules, magram avtosagzao SemTxvevis
mizezi ar yofila mZRolis braleuli qmedeba, aramed qveiTis
mier windaxedulebis wesebis darRveva an kidev dajaxeba moxda
manqanis samuxruWe sistemis gafuWebis gamo. ismis kiTxva: aris Tu
ara mZRoli samarTlebrivi movaleobis subieqti, Tu igi mxolod
solidaruli movaleobis subieqtia?
mecnierTa erTi nawilis azriT, winare moqmedebidan samar-
Tlebrivi garantis funqciis warmoSobisaTvis sakmarisia piris
mier safrTxis gamowveva da saWiro araa, rom es winare moqmedeba
marTlsawinaaRmdego iyos da piri windaxedulobis normebs ar-
Rvevdes.1093
T. wereTlis TvalsazrisiT, moqmedebis movaleoba winare
arabraleuli qmedebiTac SeiZleba warmoiSvas.1094 magaliTad: kar-
gi mcuravi Seagulianebs cud mcuravs zRvaSi sacuraod, Tanac
pirdeba, rom saWiroebis SemTxvevaSi daxmarebas aRmouCens. im mo-
mentSi, roca cudi mcuravi gansacdelSi aRmoCnda, kargi mcuravi
Tavisi udardelobisa da upasuxismgeblobis gamo imdenad Sors
iyo cudi mcuravisgan, rom Tavis amxanags daxmareba ver aRmouCina.
am magaliTSi dadebiTi moqmedeba (cudi mcuravis Segulianeba) Ca-
denilia arabraleulad, radgan karg mcuravs gulwrfelad surda
Tavis amxanags daxmareboda. xolo braleul qmedebas daxmarebis
aRmouCenlobis momentSi axorcielebs.1095
n. Toduas SexedulebiT, maSin, roca mZRoli adamians daejaxe-
ba, magram arabraleulad, mZRols uCndeba mxolod solidaruli
movaleoba gansacdelSi Cavardnili adamianis mimarT.1096 Nmisi mo-
sazrebiT, mZRolma samarTlebrivi garantis funqcia rom SeiZinos,
saWiroa Semdegi winapirobebis arseboba: a) mZRolma Tavisi qmedeb-
iT unda Seqmnas samarTlebrivad dasaZraxi riski; b) es riski unda
gadaizardos marTlsawinaaRmdego SedegSi (janmrTelobis mZime
dazianebaSi).1097 Toduas SexedulebiT, mZRolis arabraleulma mo-
qmedebam Tu Caagdo adamiani gansacdelSi da Tu igi dajaxebis

1092
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 276.
1093
ix. mWedliSvili-hedrix q., iqve, gv. 322; turava m., dasaxelebuli naSromi,
gv. 281.
1094
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 286.
1095
ix. wereTeli T., iqve, gv. 286.
1096
ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g., (red.), sisxlis samarTlis kerZo nawili,
wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 15.
1097
ix. Todua n., iqve, gv. 15.

330
Semdeg ar daexmareba gansacdelSi myofs, mZRols pasuxismgeblo-
ba saqarTvelos ssk-is 128-e muxliT ki ara, aramed 129-e mux-
liT unda daekisros.1098 aRniSnuli mosazreba ar unda CaiTvalos
marTebulad. mZRoli samarTlebrivi movaleobis subieqtad unda
iqnes miCneuli, miuxedavad imisa, mZRoli moqalaqes braleulad
daejaxeba Tu ara. mTavari am SemTxvevaSi aris is, rom gansacdel-
Si adamiani mZRolis im moqmedebis Sedegad vardeba, romelic
SeiZleba samarTlebrivad dasaZraxi ar aris, magram socialuri
riskis Semcvelia. aseT dros araviTari mniSvneloba ar unda
mieniWos imas, moqmedebda Tu ara mZRoli braleulad. maSinac ar
SeiZleba gamoiricxos mZRolis samarTlebrivi movaleoba, roca
Sejaxeba qveiTad mosiarulis, dazaralebulis braliT moxdeba.
aRniSnul mosazrebas aseve mxars uWers T. wereTelic. magaliTad,
mZRoli RamiT daejaxa gzaze fexiT mosiarule mTvral kacs da
daWrili gzaze miatova, radgan pasuxismgeblobis SeeSinda. man-
qanis dajaxebaSi mZRols brali ar miuZRoda, ubeduri SemTxveva
gamowveuli iyo TviT dazaralebulis uxeSi gaufrTxileblobiT.
magram mZRolis udanaSaulo moqmedebam Seqmna dazaralebulis
sikvdilis saSiSroeba. T wereTlis mosazrebiT, aseTi safrTxis
Seqmna Tundac mZRolis arabraleuli qmedebiT, avaldebulebda
mas gadaudebeli daxmareba aRmoeCina dazaralebulisTvis, waeyva-
na igi saavadmyofoSi, gamoeZaxa saswrafo daxmareba da a. S.1099 Tu
mZRoli msgavs viTarebaSi dazaralebuls daxmarebas ar aRmou-
Cens da mas Sedegad dazaralebulis sicocxlis mospoba mohyveba,
mZRolma pasuxi unda agos ara mxolod umoqmedobisTvis, aramed
damdgari SedegisTvisac.1100
k. roqsini gamoTqvams mosazrebas, rom Tu safrTxe daafuZna
iseTma qmedebam, romelsac moqmed pirs ver SevracxavT, SeuZle-
belia visaubroT garantis funqciaze. misi SexedulebiT, roca
avtoavaria warmoadgens ara qmedebis Semadgenlobis Sesabamis xe-
lyofas, romelic xelmyofs Seeracxeba, aramed ubedur SemTxve-
vas, mZRols pasuxismgebloba Semdgomi umoqmedobisTvis mxolod
dauxmareblobisTvis (germanuli ssk-is 323c paragrafi) unda dae-
kisros, ramdenadac am SemTxvevaSi mZRoli ar aris garantori.1101
Tuki, dajaxeba arc mZRolis da arc dazaralebulis braliT
ar momxdara, aramed sxva mizeziT (a/manqanis samuxruWe siste-
mis gafuWeba), mZRoli am SemTxvevaSic, miuxedavad arabraleuli
qmedebisa, samarTlebrivi movaleobis subieqtia. saqarTvelos
uzenaesi sasamarTlos erT-erTi gadawyvetilebis mixedviT, mZR-
oli garantoria maSinac, roca qveiTad mosiarulisTvis avtoman-
qaniT Sejaxeba xdeba arabraleulad, a/manqanis Zravis meqanizmis
mwyobridan gamosvlis gamo.1102

1098
ix. Todua n., iqve, gv. 16.
1099
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 286.
1100
ix. wereTeli T., iqve, gv. 287-288.
1101
ix. Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 769, §32 Rn. 167.
1102
ix. susg, 2003, #10, gv. 1266.

331
gansacdelSi myofis mimarT zrunvis samarTlebrivi movaleoba
SeiZleba warmoiSvas sxva SemTxvevebSic. magaliTad, bavSvi dakbi-
na mezoblis ZaRlma da bavSvi sicocxlisTvis saSiS mdgomareo-
baSi Cavarda. aseT dros mezobeli samarTlebrivad valdebulia
izrunos gansacdelSi myof bavSvze. Tu igi bavSvis gadasarCenad
araviTar moqmedebas ar ganaxorcielebs, mas pasuxismgebloba
gansacdelSi mitovebisTvis daekisreba, xolo Tu Sedegi dadga,
igi SedegisTvisac agebs pasuxs.
rogorc zemoT aRiniSna, moqmedebis movaleoba SeiZleba war-
moSvas winare ganuzraxvelma braleulma an arabraleulma qmede-
bam, magram, Tu safrTxe damnaSavem braleuli ganzraxi qmedebiT
Seqmna da Semdgom ar miiRo zomebi am safrTxis gasaneitrale-
blad, mas pasuxismgebloba daekisreba moqmedebisTvis da ara
umoqmedobisTvis, gansacdelSi mitovebisTvis. xolo maSin, roca
ganzrax safrTxis Semqmneli qmedebis ganxorcielebas Sedegi mo-
hyveba, damnaSave pasuxs agebs moqmedebiT Cadenili ganzraxi Sede-
giani danaSaulisTvis, miuxedavad imisa, rom safrTxis Seqmnidan
samarTlebrivi sikeTis xelyofamde damnaSaves hqonda mis mier
Seqmnili safrTxis ganeitralebis SesaZlebloba. gansacdelSi
myofze zrunvis valdebuleba ar warmoeSoba imas, vinc adamians
gansacdelSi ganzraxi marTlsawinaaRmdego da braleuli qmedeb-
iT Caayenebs. ganzraxi marTlsawinaaRmdego da braleuli qmedebiT
adamianis gansacdelSi Cayenebisas azrs moklebulia damnaSavisT-
vis gansacdelSi myofi piris gadasarCenad zrunvis movaleobis
dakisreba. magaliTad, roca mZRoli ara ganuzraxvelad, aramed
ganzrax braleulad ejaxeba qveiTad mosiarules, mZRoli ar
SeiZleba garantorad vcnoT dazaralebulis mimarT. aseT dros
mZRolis garantorad cnoba araviTar samarTlebriv Sedegebs ar
iZleva da rac mTavaria, amis aucileblobac ar arsebobs. winare
ganuzraxveli braleuli Tu arabraleuli qmedebis Camdeni imi-
tom miiCneva garantorad misi qmedebiT gansacdelSi Cavardnili
adamianis mimarT, rom erTmaneTisgan imijneba winare qmedeba da
Semdgomi umoqmedoba. Tu winare qmedeba ganuzraxvelia, Semdgomi
umoqmedoba ganzrax danaSaulad fasdeba. magaliTad, roca mZ-
Roli moZraobis usafrTxoebis wesebs arRvevs, windauxedaobas
iCens, qveiTad mosiarules ganuzraxvelad ejaxeba, ris Sedegadac
mas janmrTelobas mZimed uzianebs, xolo Semdgom daxmarebas ar
aRmouCens da miimaleba. winare qmedeba _ dajaxeba ganuzraxveli
moqmedebiTi danaSaulia, xolo Semdgomi umoqmedoba ganzraxi da-
naSauli (gansacdelSi mitoveba). avtoavariis Semdgomi umoqmedo-
bis ganzrax danaSaulad kvalifikacia imas efuZneba, rom winare
ganuzraxveli qmedebisTvis xdeba mZRolis garantorad cnoba. Tu
mZRoli garantori ar iqneboda, avtoavariis Semdgomi umoqmedoba
ganzrax danaSaulad ver Sefasdeboda da mas pasuxismgebloba
mxolod avtoavariisTvis daekisreboda.
rodesac mZRoli ganzrax da braleulad ejaxeba qveiTs, arc
arsebobs manqanis qveiTisTvis dajaxebis da Semdgomi mdgomareo-
bis (`mZRolis umoqmedobis~) gamijvnis saWiroeba. mTeli es pro-

332
cesi, qveiTisTvis avtomanqanis ganzraxi dajaxebidan moyolebuli
movlenaTa Semdgomi ganviTarebis (Sedegis dadgomis) CaTvliT, er-
Tad fasdeba da qmedeba ganzrax danaSaulad, da ara satranspor-
to danaSaulad, kvalificirdeba.
gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT araTanmimdevrulad msj-
elobs i. dvaliZe. igi erTi mxriv, umoqmedobisTvis sisxlissamar-
Tlebrivi pasuxismgeblobis winapirobad miiCnevs safrTxis Semqm-
nel winare gaufrTxileblobiT qmedebas da umoqmedobis mizezo-
briobas gamoricxavs winare ganzraxi qmedebis SemTxvevaSi,1103 xolo
meore mxriv, umoqmedobiT ganxorcielebul danaSaulad miiCnevs
Semdeg SemTxvevas: `a. avtomobiliT ganzrax daejaxeba fexiT mo-
siarules, magram Semdeg aRmoaCens, rom dazaralebuli fexmZime
an arasrulwlovania~.1104 i. dvaliZis Sexedulebas Tu gaviziarebT,
qmedeba aseT dros unda dakvalificirdes saqarTvelos ssk-is 109-
e muxliT, rogorc pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebebSi
Cadenili mkvleloba. sakiTxis aseTi gadawyveta winaaRmdegobaSi
modis ganzraxvis SinaarsTan. mTavaria, rom damnaSaves qmedebis
ganxorcielebis dros hqondes Segnebuli pasuxismgeblobis dama-
mZimebeli garemoebis arseboba. qmedebis ganxorcielebaSi am Sem-
TxvevaSi igulisxmeba avtomanqanis ganzrax dajaxeba.
zemoT ukve iTqva, rom gansacdelSi myofze zrunvis samar-
Tlebrivi movaleoba SeiZleba gamomdinareobdes axlonaTesauri
urTierTobidan. saqarTvelos ssk-is 109-e muxlis SeniSvnaSi mo-
cemulia axlo naTesavTa amomwuravi CamonaTvali. garantis samar-
Tlebrivi movaleoba ar arsebobs Tundac im adamianis mimarT,
romelTanac adamians axlomegobruli urTierToba gaaCnia, Tu
igi ar ganekuTvneba 109-e muxlis SeniSvnaSi mocemul pirTa wres.
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli SexedulebiT, garantis
samarTlebrivi movaleoba ar warmoiSoba maSin, roca Seracxad md-
gomareobaSi myofi naTesavi sakuTar Tavs Tavad Caigdebs safrTx-
is mdgomareobaSi.1105 sisxlis samarTlis literaturaSi aRniSnul
sakiTxze urTierTgamomricxavi mosazrebebia gamoTqmuli. mecnier-
Ta nawili Tvlis, rom sakuTari Tavis safrTxeSi Cayeneba garants
yovelTvis aTavisuflebs gansacdelSi myofis mimarT zrunvis
samarTlebrivi movaleobisgan,1106 xolo nawili Tvlis, rom maSin,
roca gansacdelSi myofs dakarguli aqvs sakuTar Tavze zrunvis
SesaZlebloba da igi kargavs movlenaTa ganviTarebaze batono-
bis unars, garants ekisreba samarTlebrivi movaleoba, izrunos
gansacdelSi myofze.1107

1103
ix. dvaliZe i., Sereuli umoqmedobis dasjadobis zogierTi problema sisx-
lis samarTalSi, „cxovreba da kanoni“, 2012, specialuri gamoSveba, Jurnali mieZRvna
o. gamyreliZis 80 wlis iubiles, gv. 25.
1104
ix. dvaliZe i., iqve, gv. 26.
1105
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTlis zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 308, velis nomeri 602.
1106
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 239; mWedliSvili-hedrixi q., iqve, gv. 309-310, velis nomeri 605.
1107
ix. BGHSt 32, 367; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S.
2256, §323c Rn. 3b.

333
rodesac vsaubrobT axlo naTesauri urTierTobidan gamom-
dinare garantis samarTlebriv movaleobaze, warmoiSoba kiTxva,
garants yovelTvis akisria gansacdelSi myof axlo naTesavze
zrunvis samarTlebrivi movaleoba, Tu raime mniSvneloba SeiZle-
ba mieniWos maT Soris realurad arsebul urTierTobas? mecni-
erTa nawili Tvlis, rom Tu axlo naTesavebs Soris urTierToba
gawyvetilia, axlo naTesavi aseT dros garantorad ar aris,1108
xolo nawili miiCnevs, rom cudi urTierTobis miuxedavad, axlo
naTesavi mainc unda CaiTvalos garantorad.1109am TvalsazrisiT
gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs col-qmruli urTierToba.
literaturaSi gamoTqmuli marTebuli Tvalsazrisis mixedviT, ga-
rantis funqciis mospobas ver gamoiwvevs col-qmars Soris urT-
ierTobis gafuWeba. sanam isini iuridiul qorwinebaSi imyofebian,
erTmaneTis mimarT inarCuneben garantoris funqcias.1110 xolo, gan-
qorwinebis faqti am funqciis mospobas ganapirobebs. garantorad
ar SeiZleba CaiTvalos yofili meuRle, romelic iuridiulad
aris ganqorwinebuli.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 109-e muxlis SeniSv-
nis Tanaxmad, col-qmari iTvleba axlo naTesavad, da Sesabamisad,
isini erTmaneTis mimarT garantorebad iTvlebian, magram ibadeba
kiTxva: SeiZleba Tu ara col-qmrad miviCnioT is adamianebi, rom-
lebsac erTmaneTisgan hyavT Svilebi, mravali welia erTad cxov-
roben, erTad qmnian dovlaTs da zrdian Svilebs? Tu es cneba mx-
olod samoqalaqo kanonmdeblobis Sesatyvisad viwrod unda gan-
vmartoT? q. mWedliSvili-hedrixi 1111 savsebiT marTebulad miiCnevs
araregistrirebul qorwinebaSi myof pirebs erTmaneTis garantad.
sisxlis samarTlis literaturaSi gamoTqmuli SexedulebiT, ada-
mianze zrunvis samarTlebrivi movaleoba niSnobis Sedegadac war-
moiSoba da daniSnulebic erTmaneTis mimarT garantorebad Sei-
Zleba CaiTvalon.1112
garantorTa wridan unda gamoiyos im pirTa wre, romlebsac
gansacdelSi myofze zrunvis samarTlebrivi movaleoba maTi pro-
fesiuli funqciidan gamomdinare warmoeSobaT. aseTebi arian: mex-
anZre, maSveli, policieli, gemis kapitani, piloti. policieli
valdebulia daicvas moqalaqe marTlsawinaaRmdego Tavdasxmi-
sas, maSveli valdebulia gadaarCinos is adamiani, visac wyalSi
daxrCobis safrTxe emuqreba, mexanZrem unda izrunos almodebu-
li Senobidan adamianebis gamoyvanasa da cecxlis likvidaciaze.
zogjer profesiulad adamianebs gansacdelSi myof sxva adami-
anze zrunva sakuTari sicocxlis fasadac evalebaT. magaliTad,
policieli valdebulia sakuTari sicocxlis safrTxeSi Cayenebis
fasad daicvas moqalaqe marTlsawinaaRmdego Tavdasxmisas. aseve

1108
ix. Joecks W., Studienkommentar StGB, 9. Aufl., München, 2010, S. 35, §13 Rn. 25.
1109
ix. Wessels/ Beulke, Strafrecht, AT, §16 Rn. 718.
1110
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, me-9 gamocema, Tb.,
2013, gv. 279.
1111
ix. mWedliSvili-hedrixi q., iqve, gv. 314, velis nomeri 616.
1112
ix. Joecks W., Studienkommentar StGB, 9. Aufl., München, 2010, S. 34, §13 Rn. 23.

334
gemis kapitans evaleba safrTxe Tavis Tavze miiRos, ar daixios
ukan da izrunos gemze myofi adamianis gadasarCenad da mxolod
mas Semdeg SeuZlia sakuTar Tavze zrunva, rodesac sxva iq myof
adamianebs aaridebs im safrTxes, romelic maT emuqrebodaT. igive
SeiZleba iTqva pilotzec. Tu isini ar izruneben sxvisi sicocx-
lis gadasarCenad da sxvisi sicocxlis gadarCenas sakuTar si-
cocxlis dacvas amjobineben, maTi qmedeba ver gamarTldeba uki-
duresi aucileblobiT.
imisTvis, rom pirs umoqmedobisas sisxlissamarTlebrivi pasux-
ismgebloba ssk-is 128-e muxliT gansacdelSi mitovebisTvis daekis-
ros, amave muxlis dispoziciis Tanaxmad, mas moqmedebis SesaZle-
bloba unda hqondes. magram, moqmedebis SesaZleblobis arsebobaze
128-e muxlis dispoziciaSi ar unda iyos miTiTeba, vinaidan igi ar
SeiZleba qmedebis Semadgenlobis niSnad CaiTvalos.1113 128-e mux-
liT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganxorcielebis
sakiTxis gasarkvevad imis dadgenac sakmarisi unda iyos, rom ga-
ranti ar daexmara gansacdelSi myof im adamians, romelze zrun-
vac evaleboda. sakiTxi imis Sesaxeb, hqonda Tu ara garants moq-
medebis SesaZlebloba, unda gairkves ara qmedebis Semadgenlobis,
aramed marTlwinaaRmdegobis an bralis etapze. aRniSnulis gaT-
valiswinebiT, mizanSewonilad migvaCnia ssk-is 128-e muxlis Camo-
yalibeba Semdegi redaqciiT: `dauxmareblad imis mitoveba, vinc
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi imyofeboda, Tu mimtovebels
evaleboda masze zrunva~.
rodesac vsaubrobT movaleobis SeusruleblobiT gansacdel-
Si mitovebis ganxorcielebaze, ibadeba kiTxva, ekisreba Tu ara
pirs valdebuleba, daxmareba aRmouCinos imas, vinc sakuTari Tavi
safrTxeSi Caiyena da safrTxe Seuqmna sakuTar sicocxles da
janmrTelobas? marTalia, sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmna
ar iwvevs pasuxismgeblobas qmedebis Semadgenlobis ararsebobis
gamo, magram ramdenad gamoricxavs igi garantis valdebulebas,
daxmareba aRmouCinos safrTxeSi myofs? magaliTad, Tu adamiani
mdinareSi Tavis dasaxrCobad gadaxta, ekisreba Tu ara masze
zrunvis valdebulebis mqone pirs an Tundac sxvas, daxmareba
aRmouCinos im adamians, vinc TviTmkvlelobis mizniT mdinareSi
gadaxta?
m. turava gamoTqvams mosazrebas, rom maSin, roca qmedeba msx-
verplis sakuTari pasuxismgeblobiTaa ganxorcielebuli, samar-
Tlebrivi garantis movaleoba ar aris darRveuli.1114 aRniSnul
SemTxvevas avtori miiCnevs obieqturi Seracxvis gamomricxvel
garemoebad, Sesabamisad, gamoricxavs pasuxismgeblobas damdgari
SedegisTvis. obieqturi Seracxvis gamomricxvelad avtori ganixi-
lavs iseTi moqmedebas, romelic msxverplis mier ganxorcielebu-

1113
aRniSnul sakiTxze zemoTac gvqonda saubari movaleobaTa koliziis pro-
blemis ganxilvisas.
1114
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 239. aseve ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTlis zogadi nawili,
danaSaulis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 308, velis nomeri 602.

335
lia im samarTlebrivi sikeTis xelyofis mizniT, romlis matare-
belic igi aris.
aRniSnuli mosazreba sakamaTod unda CaiTvalos, vinaidan m.
turava, aRniSnul SemTxvevaSi, garantis moqmedebis valdebulebis
da, aqedan gamomdinare, misi pasuxismgeblobis gamoricxvas safuZ-
vlad udebs msxverplis nebismieri gadawyvetilebisadmi pativisce-
mis gamoxatvas.1115 aseT dros msxverplis nebismieri gadawyvetilebi-
sadmi pativiscemaze saubari gaumarTlebelia, vinaidan saqme exeba
adamianis sicocxles, romlis gankargvis ufleba adamians ar gaaC-
nia.
Tuki adamiani mdinareSi Tavis mokvlis mizniT gadaxteba,
m. turavas poziciiT, rogorc rigiTi moqalaqe, ise garantis
funqciis mqone piri Tavisufldeba im valdebulebisagan, rom
izrunos mdinareSi TviTmkvlelobis mizniT gadamxtari adamia-
nis gadarCenaze. aseTi logikiT, analogiur viTarebaSi, adamians,
romelmac daxmareba ar aRmouCina safrTxeSi myofs, ver davsjiT
dauxmareblobis an gansacdelSi mitovebisTvis.
iuridiul literaturaSi gamoTqmulia Sexeduleba, rom Tu
adamianma TviTmkvlelobis mizniT Tavi sicocxlisTvis saSiS md-
gomareobaSi Segnebulad Caiyena da amasTan dakavSirebiT garantic
Caayena saqmis kursSi, garanti Tavisufldeba garantis funqciis-
gan, rac gansacdelSi mitovebis Semadgenlobas gamoricxavs, ma-
gram msgavs SemTxvevaSi SeiZleba gvefiqra imaze, xom ar unda dae-
kisros garants pasuxismgebloba dauxmareblobisTvis,1116vinaidan
garantis funqciisgan gaTavisuflebiT igi faqtobrivad rigiT mo-
qalaqes utoldeba.
dauxmareblobasa da gansacdelSi mitovebaze saubrisas unda
gaviTvaliswinoT, rom ara aqvs mniSvneloba Tu ra mizeziT aR-
moCnda adamiani gansacdelSi, sakuTari, Tu sxvisi moqmedebiT. orive
SemTxvevaSi erTnairad warmoiSoba gansacdelSi myofi adamianis
mimarT zrunvis valdebuleba. Tu sakuTari Tavis gansacdelSi
Cayeneba garants gaaTavisuflebda gansacdelSi myofze zrunvis
valdebulebisgan, igive garemoeba SeiZleba moqmedebis valdeb-
ulebis gamomricxvel mizezad Segvefasebina rigiTi moqalaqis
mimarTac, rac aseve dauxmareblobisaTvis gamoiwvevda pasuxismge-
blobis gamoricxvas.
sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT ar isjeba TviTmkvlelo-
baSi aqtiuri daxmareba, rac bunebrivia warmoSobs kiTxvas: Tu
TviTmkvlelobaSi aqtiuri daxmareba ar isjeba, ra ufleba gvaqvs
davsajoT TviTmkvlelobaSi pasiuri daxmareba anu TviTmkvlelo-
baSi daxmareba TviTmkvlelisTvis xelis arSeSliT?1117 dasmul
kiTxvaze arsebobs Semdegi pasuxi: TviTmkvlelobis mizniT ganx-

1115
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 239.
1116
ix. jiSkariani b., sicocxlis uflebis absolituri dacva da TviTmkvlelo-
bis problematika germanuli sisxlis samarTlis mixedviT, „marTlmsajuleba da
kanoni“, 2012, #3, gv. 111.
1117
ix. jiSkariani b., iqve.

336
orcielebuli qmedebis (magaliTad, nemsis gakeTeba an Rrma mdina-
reSi gadaxtoma da a. S.) ganxorcielebis Semdeg adamiani xSirad
iseT viTarebaSi vardeba, rac gamoricxavs misi mxridan qmedebaze
batonobis SesaZleblobas, rac metad mniSvnelovani garemoebaa
gansacdelSi myofisTvis daxmarebis valdebulebis dasakisre-
blad. sanam TviTmkvleli Tavad batonobs qmedebaze, rTulia xe-
lis arSeSlisTvis pasuxismgeblobis gadakisreba im pirze, vinc
procesebis baton-patroni ar aris, magram, mas Semdeg, rac qmede-
baze batonobis sadaveebi xelidan gamoecleba dazaralebuls, pa-
suxismgebloba im pirze unda gadavides, visac SeuZlia movlenebze
zemoqmedebis moxdena. gaumarTlebeli iqneboda garantorisTvis
an rigiTi moqalaqisTvis migveniWebina imis ufleba, mSvidad uy-
uros, Tu rogor kvdeba gansacdelSi (Tundac sakuTari qmedebis
Sedegad) myofi, maSin, roca arsebobs gansacdelSi myofze dax-
marebis SesaZlebloba da am daxmarebas SeuZlia ixsnas adamianis
sicocxle.
gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT metad sainteresoa janmr-
Telobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 38-e muxlis Si-
naarsi, romlis Tanaxmadac, eqimi valdebulia aRmouCinos pa-
cients samedicino daxmareba da uzrunvelyos misi uwyvetoba, Tu
gamoxatulia sicocxlisTvis saSiSi, maT Soris TviTmkvlelobis
mcdelobiT ganpirobebuli mdgomareoba. maSasadame, aRniSnuli
kanoni eqims ara mxolod uflebas aniWebs, aramed avaldebulebs
kidec daxmareba aRmouCinos sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi
myof pacients, miuxedavad imisa, igi aseT mdgomareobaSi aRmoCnda
TviTmkvlelobis mcdelobis Sedegad, Tu sxva mizeziT. kanonmde-
belma 38-e muxlSi gaakeTa miTiTeba imaze, rom eqimi sicocxlisT-
vis saSiS mdgomareobaSi myof pacientze zrunvis valdebulebisgan
ar gaTavisufldeba im sababiT, rom pacientma Tavad Caigdo Tavi
aseT mdgomareobaSi TviTmkvlelobis mcdelobiT. aqve unda aRin-
iSnos isic, rom janmrTelobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanoni
iTvaliswinebs iseT SemTxvevasac, roca eqimi valdebulia pativi
sces pacientis gacnobierebul gadawyvetilebas da Tavi Seikavos
sicocxlis SemanarCunebeli mkurnalobisgan. kerZod, 148-e muxlis
Sesabamisad, `terminalur stadiaSi myof qmedunarian, gacnobiereb-
uli gadawyvetilebis miRebis unaris mqone avadmyofs ufleba aqvs
uari ganacxados sareanimacio, sicocxlis SemanarCunebel an pal-
iatiur mkurnalobaze an/da paliatiur mzrunvelobaze~. mocemuli
sakanonmdeblo debulebis mixedviT Tu ratom aris eqimi valde-
buli pativi sces pacientis gacnobierebul gadawyvetilebas, aqvs
Tavisi mizezi. pacienti ukurnebeli seniT aris daavadebuli da
imyofeba sikvdiliswina stadiaSi, rac imas niSnavs, rom pacientis
gankurnebis, gamojanmrTelebis araviTari SesaZlebloba ar arse-
bobs. garda amisa, pacienti ganicdis Zlier, autanel tkivils da,
amitom, evTanazia Rirsebis sakiTxsac ukavSirdeba. maSin, roca
pasiuri evTanazia nebadarTulia, aqtiuri evTanazia, marTali, Se-
darebiT msubuqad, magram, mainc isjeba (saqarTvelos ssk-is 110-e
muxli). aqtiuri evTanazia imitom isjeba, rom qmedebaze batonobs

337
ara pacienti, aramed is, vinc evTanazias axorcielebs.
b. jiSkariani faqtobrivad mxars uWers TviTmkvlelobaSi umo-
qmedobiT daxmarebis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan
gaTavisuflebis ideas da aRniSnavs, rom `Tu patimari SimSilobs
da amiT raime miznis miRweva surs, sicocxlisTvis arsebuli re-
aluri safrTxis SemTxvevaSic ki, sapatimros administracia ar
aris valdebuli is iZulebiT gamokvebos~.1118 marTalia, moSimSile
patimaris iZulebiT gamokvebis valdebuleba sapatimros adminis-
tracias imTaviTve ar ekisreba, magram, Tu SimSilobam patimris si-
cocxles seriozuli safrTxe Seuqmna da patimarma dakarga nebis
Tavisuflad gamoxatvis unari, sapatimros administracia valde-
bulia patimari iZulebiT gamokvebos.1119 analogiuri mosazreba
gamoTqva germaniis federalurma sasamarTlom, roca eqimis dasja
SesaZleblad CaTvala msxverplis TxovniT umoqmedobiT mkvlelo-
bisTvis Semdeg saqmeze: eqimi midis TviTmkvlelobis mizniT me-
dikamentis zedmeti dozis miRebis Sedegad komaSi Cavardnil Ta-
vis pacientTan. eqimi araviTar zomas ar iRebs mis gadasarCenad,
vinaidan TviTmkvlelobaze pacientis survils da ukanasknelad
furcelze daweril Txovnas pativs scems.1120
TviTmkvlelobis mizniT sakuTari Tavis gansacdelSi Cayenebis
dros erTmaneTs upirispirdeba gansacdelSi myofis sicocxle da
misi survili sicocxlis mospobasTan dakavSirebiT. Cndeba kiTxva,
romels unda mieniWos upiratesoba? arCevani, rasakvirvelia, si-
cocxlis sasargeblod unda gakeTdes! marTalia, TviTmkvlelobis
mizniT aqtiuri qmedebis ganxorcielebisas qmedebas safuZvlad
udevs TviTmkvlelobaze miRebuli gadawyvetileba da movlenaTa
ganviTarebaze TviTmkvleli batonobs, magram ganxorcielebulma
qmedebam Tu umalve ar gamoiwvia sasikvdilo Sedegi da TviTmkv-
lelobis mizniT moqmedma gonebis dakargvis Sedegad Tu dakarga
qmedebaze batonoba, qmedebaze batonoba garantze gadadis.1121
mas Semdeg, roca gansacdelSi myofi qmedebaze batonobisTvis
uunaro xdeba, is vinc sasikvdilo Sedegis dadgomas Tavisi umo-
qmedobiT xels Seuwyobs, xdeba ara mxolod gansacdelSi myofis
mier miRebuli gadawyvetilebisadmi `pativiscemis~ gamomxatveli,
aramed misi amsrulebelic.
rodesac vsaubrobT garantoris pasuxismgeblobaze gansacdel-
Si mitovebasTan dakavSirebiT, Semdegi saxis metad saintereso
kiTxva Cndeba: Tavisufldeba Tu ara garantori pasuxismgeblobis-
gan, roca sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi myofi religiuri
Sexedulebidan gamomdinare ambobs uars samedicino momsaxurebaze
da garantori, aseve religiuri motiviT, araviTar zomebs ar iRebs

1118
ix. jiSkariani b., iqve. aRsaniSnavia is garemoeba, rom b. jiSkariani gansa-
xilvel sakiTxze mis mier gamoTqmul SexedulebasTan dakavSirebiT im avtors
imowmebs, romelic ara analogiur, aramed sawinaaRmdego mosazrebas gamoxatavs.
1119
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 2256, §323c Rn. 3b.
1120
ix. BGHSt 32, 367; Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit,
13. Aufl., München, 2012, S. 68, §8 Rn.12.
1121
ix. Rengier R., iqve, S. 68, §8 Rn.12.

338
imisTvis, rom gadaaTqmevinos miRebuli gadawyvetileba? aRniSnul
sakiTxze gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs germaniis federal-
uri sasamarTlos gadawyvetileba, romelSic federalurma sakon-
stitucio sasamarTlom Semdegi pozicia gamoxata: maSin, roca
`saerTo Sexedulebebis mixedviT arsebul da damkvidrebul samar-
Tlebriv valdebulebasa da religiur mcnebas Soris konfliqts
piri sulier dilemamde mihyavs, sisxlis samarTlis sanqciis gamo-
yeneba da sasjelis dakisreba, romelic pirs samarTaldamrRvevis
damRas daasvams, aRiqmeba gadaWarbebul da, aqedan gamomdinare,
adamianis Rirsebis Semlaxvel socialur reaqciad~.1122 sakonsti-
tucio sasamarTlos gadawyvetileba exeboda Semdeg SemTxvevas:
protestantuli religiuri gaerTianebis wevrma, romelsac meoTxe
mSobiarobis Semdeg sisxlnakleboba aReniSneboda, eqimis rekomen-
daciis miuxedavad, uari ganacxada hospitalizaciasa da, gansa-
kuTrebiT, sisxlis gadasxmaze. avadmyofis meuRlem, romelic imave
religiuri gaerTianebis wevri iyo, ar moaxdina masze raime ze-
gavlena, raTa daeyoliebina igi, gaeTvaliswinebina eqimis rCevebi.
avadmyofis meuRle winaaRmdegi iyo gansacdelSi myofi meuRlis
hospitalizaciis, Tumca, man gadawyvetilebis miReba Tavis meuRles
miando. Sesabamisad, pacients ar umkurnales, ris Sedegadac igi,
bolomde saR gonebaze myofi, gardaicvala. ulmis landis sa-
samarTlom qmari dauxmareblobis gamo damnaSaved scno.1123 FaRniS-
nuli gadawyvetileba federalurma sakonstitucio sasamarTlom
rwmenis da aRmsareblobis ZiriTad uflebaSi Carevad miiCnia.1124
maSin, roca sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi myofi srul-
wlovani da fsiqikurad janmrTelia da uars acxadebs hospital-
izaciaze religiuri Sexedulebidan gamomdinare, garantori arc
valdebuli da arc uflebamosilia, rom miiRos gansacdelSi myo-
fi piris mimarT iZulebiTi zomebi hopitalizaciis mizniT. ase-
Ti iZulebiTi zomebis miReba winaaRmdegobaSi modis rwmenis da
aRmsareblobis Tavisuflebis uflebasTan, rac aseve adamianis
erT-erTi mniSvnelovani konstituciuri uflebaa. rwmenis Tavi-
sufleba gulisxmobs piris kanoniT garantirebul SesaZleblobas
miiRos gadawyvetileba religiuri wesebisa da Sinagani rwmenis
Sesabamisad. `rwmenis Tavisufleba unda ganimartos ise, rom pirs
hqondes ufleba Tavad gadawyvitos, isargeblos Tu ara samedi-
cino momsaxurebiT~.1125
gansacdelSi mitovebisTvis pasuxismgebloba ekisreba garan-
tors imis miuxedavad, aRmouCines Tu ara gansacdelSi myofs
daxmareba sxva pirebma. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos pozi-
ciiT, garantori valdebulia TviTon aRmouCinos daxmareba si-

1122
ix. Svabe i.,germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetile-
bebi, germanulidan Targmna e. CaCaniZem, Tb., 2011, gv. 62.
1123
ix. Svabe i., iqve, gv. 59.
1124
ix. Svabe i., iqve, gv. 60.
1125
ix. korkelia k., wignSi: izoria l, korkelia k, kublaSvili k, xubua g, saqarT-
velos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani,
Tb., 2005, gv. 119.

339
cocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi myofs. garantori ar SeiZle-
ba darCes imis imedad, rom gansacdelSi myofs sxvebi gauweven
daxmarebas. saqarTvelos ssk-is 128-e muxli moiTxovs, rom `dax-
mareba dazaralebuls aRmouCinos swored misTvis zianis mimyene-
belma pirovnebam~.1126 uzenaesi sasamarTlos imave gadawyvetilebiT
gansacdelSi mitovebis gamo sisxlissamarTlebrivi pasuxismge-
blobisTvis arc imas aqvs mniSvneloba, Tu sad iqna pirovneba mi-
tovebuli _ dasaxlebul punqtSi, Tu dausaxlebel teritoriaze.1127
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo sworad moiqca, roca
gansacdelSi mitovebad miiCnia Semdegi SemTxveva: avtobusis mZ-
Rolma daarRvia moZraobis usafrTxoebis wesebi da fexze gadau-
ara avtobusidan Casul mgzavrs. mZRolma dazaralebuls mxrebSi
mokida xelebi da gadaiyvana 10 metris moSorebiT mdebare mo-
sacdelamde da mosacdelis kuTxeSi miatova igi, TviTon avto-
busiT ganagrZo gza.1128 marTalia, mZRolma garkveuli moqmedeba
ganaxorciela, magram, miuxedavad amisa, mainc ar Seusrulebia mas
Tavisi specialuri samarTlebrivi movaleoba gansacdelSi myofi
pirisTvis daxmarebis aRmoCenasTan dakavSirebiT. mZRols special-
uri samarTlebrivi movaleoba maSin eqneboda Sesrulebuli, Tu
igi gansacdelSi myofs mosacdelTan ki ar miatovebda imis imediT,
rom mas vinme daexmareboda, aramed TviTon gadaiyvanda Sesabamis
samedicino dawesebulebaSi.
gansacdelSi mitovebas konkretuli safrTxis Semqmnel deli-
qtad miiCneven g. mamulaSvili1129 da n. Todua1130, rac ar SeiZleba
marTebulad CaiTvalos, ramdenadac, gansacdelSi mitovebis dros
marTalia, adamiani konkretul safrTxeSi-gansacdelSi imyofeba,
magram xSirad es safrTxe mesame piris mier aris Seqmnili da amde-
nad mosamarTles ar uwevs imis dadgena, arsebobs Tu ara mizezo-
brivi kavSiri umoqmedobas-gansacdelSi mitovebasa da dazarale-
bulis safrTxeSi yofnas Soris. mizezi, Tu ris gamoc ekisreba
gansacdelSi mitovebisTvis adamians pasuxismgebloba, aris ara
konkretuli safrTxis Seqmna, aramed ukve Seqmnili safrTxis
ganeitralebisgan Tavis Sekaveba. umoqmedoba konkretul safrTxes
maSin qmnis, Tu Sesabamisi qmedebis ganxorcielebisas es safrTxe
ar Seiqmneboda.1131 gansacdelSi mitovebis dros ki umoqmedoba
konkretul safrTxes ki ar qmnis, aramed aseTi safrTxe ukve ar-
sebobs, miuxedavad imisa, daexmareba Tu ara damnaSave gansacdel-
Si myofs. gansacdelSi mitovebis dros adamianis gansacdelSi
yofna warmoSobs am danaSaulis amsruleblis moqmedebis val-

1126
ix. susg, 2003, #10, gv. 1268.
1127
ix. iqve.
1128
ix. susg, 2003, #10, gv. 1302.
1129
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, I wigni, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 148.
1130
ix. Todua n., safrTxis Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis samar-
Tlis kodeqsis mixedviT, Jurn. „marTlmsajuleba da kanoni“, 2007, #2-3, gv. 154.
1131
ix. Горелик И.И., Квалификация Преступлений, опасних для Жизни и Здоровья, Минск,1973,
с. 19.

340
debulebas da gansacdelSi yofna gansacdelSi myofisTvis dax-
marebis aRmoCenis valdebulebis Sesrulebis process win uswrebs.
umoqmedoba-gansacdelSi mitoveba ar SeiZleba ganxilul iqnes im
konkretuli safrTxis (gansacdelSi yofnis) gamomwvev mizezad,
romelic umoqmedobamde ukve arsebobda. SesaZloa gansacdelSi
adamiani damnaSavis (gansacdelSi mimtoveblis) winare moqmedeb-
iTac (mag. avto-sagzao SemTxveva)1132 aRmoCndes, magram es winare
moqmedeba damoukidebel deliqtad ganixileba.1133
gansacdelSi mitovebas abstraqtuli safrTxis deliqtad miiC-
neven m. ugrexeliZe da g. tyeSeliaZec.1134 m. ugrexeliZe da g. tye-
SeliaZe gansacdelSi mitovebas, iseve rogorc sxva abstraqtuli
safrTxis Semqmnel deliqtebs, SedeggareSe anu e. w. formalur
deliqtebs miakuTvneben.1135
roca gansacdelSi mitovebas adamianis sikvdili mohyveba, daux-
mareblobisgan gansxvavebiT, damnaSaves pasuxismgebloba ekisreba
ara mxolod umoqmedobisTvis, aramed damdgari SedegisTvisac
da qmedeba (eventualur) ganzrax mkvlelobad dakvalificirdeba.
aRniSnuli faqtori ganpirobebulia im movaleobis mniSvnelobiT,
romelic damnaSaves msxverplis mimarT gaaCnia.
gansacdelSi mitoveba ganzraxi danaSaulia. damnaSaves Seg-
nebuli unda hqondes, rom adamiani gansacdelSi imyofeba da
daxmarebas saWiroebs. gansacdelSi mitoveba ar iqneba ganxor-
cielebuli, Tu garantorma ar icis, rom is piri, visze zrunvac
evaleba gansacdelSia an Tu garantori varaudobs, rom misi
mzrunvelobis qveS myofi sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi
ar imyofeba. Sesabamisad, gansacdelSi mitovebis Semadgenlobas
ar eqneba adgili, Tu mZRoli avtomanqanas daejaxeba da Semdgom
gauCinardeba ise, rom ar icis manqanaSi myofi pirebi daziandnen
Tu ara.
gansacdelSi mitoveba avtosagzao SemTxvevis Semdeg mZRo-
lis gauCinarebiT maSin Seiqmneba, Tu avtosagzao SemTxvevis
Sedegad adamiani sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cavarda
da (satransporto danaSaulis Camdenma) damnaSavem icis kidevac

1132
avtosagzao SemTxvevis Semdeg gansacdelSi mitovebisTvis pasuxismgeb­
lobaze germanul sisxlis samarTlis kodeqsSi specialuri norma arsebobs (ger-
manuli ssk-is 142-e paragrafi).
1133
ix. susg, 2003, #9, gv. 1168-1169. quTaisis saqalaqo sasamarTlos 2003 w. 2 maisis
ganaCeniT g. kikaCeiSvili damnaSaved iqna cnobili ssk-is 276-e muxlis me-4 nawili-
Ta (satransporto danaSauli) da 128-e muxliT (gansacdelSi mitoveba). analogiuri
kvalifikacia ix. susg, 2005, #1, gv. 82-85.
1134
ix. ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982, gv. 4_5; tyeSeliaZe g.,
wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi nawili, saxelmZRva-
nelo, Tb., 2007, gv. 121.
1135
ix. dasax. naSromebi, iqve; tyeSeliaZe g., wignSi: gamyreliZe o. (red.), sisxlis
samarTlis sasamarTlo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb.,
2002, gv. 206. gansacdelSi mitovebas `formalur~ danaSaulad miiCneven rusi avtore-
bic. ix. Уголовное право, Общая и Особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией Журавлева
М.П., и Никулина С.И., М., 2008, с. 361; Комментарий к уголовному кодексу Российской Федерации,
Под ред. Радченко В.И., Михлина А.С., Санкт-Петербург, 2008, с. 220.

341
amis Taobaze. 1136 gansacdelSi mitovebis dros damnaSave msxver-
plis sicocxlis mospobasTan dakavSirebiT eventualuri ganz-
raxviT moqmedebs.
mecnierTa erTi nawilis SexedulebiT gansacdelSi mitovebis
dros damnaSave msxverplis sicocxlis mospobasTan dakavSirebiT
moqmedebs eventualuri ganzraxviT an TviTimedovnebiT.1137
m. turavas TvalsazrisiT, gansacdelSi mitovebis dros dam-
naSave sxvisi sicocxlis mospobis mimarT TviTimedovnebiT moq-
medebs.1138
SeiZleba iTqvas, rom gansakuTrebiT araTanmimdevrulia im av-
torTa msjeloba, romlebic erTi mxriv, gansacdelSi mitovebas
konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtad miiCneven1139 da, meore
mxriv, gansacdelSi mitovebis dros uSveben damnaSavis gaufrTx-
ileblobiT damokidebulebas msxverplis sicocxlis mospobis
mimarT.1140
gansacdelSi mitovebis dros, ise rogorc sicocxlisaTvis
saSiS mdgomareobaSi Cayenebisas, damnaSaves sicocxlis mospobis
mimarT SeuZlebelia gaufrTxileblobiTi damokidebuleba hqondes.
marTalia, gansacdelSi mitoveba abstraqtuli safrTxis deliqtia,
magram safrTxe, romelic msxverplis mimarT arsebobs, konkretu-
lia. konkretuli safrTxis arsebobis gacnobiereba, konkretuli
safrTxis bunebidan gamomdinare, rogorc zemoT aRiniSna, Seu-
Zlebels xdis imas, rom damnaSave darwmunebuli iyos Sedegis
Tavidan acilebaSi. ar aris gamoricxuli, rom samarTlebrivi
sikeTis xelyofis safrTxe realurad, konkretulad arsebobdes
da damnaSave darwmunebuli iyos imaSi, rom arsebul viTarebas
mocemul, konkretul SemTxvevaSi samarTlebrivi sikeTis xelyofa
ar mohyveba, magram aseT SemTxvevaSi gamoiricxeba konkretuli
safrTxis arsebobis gacnobiereba. konkretuli safrTxis arsebo-
bis gacnobiereba niSnavs damnaSavis mier imis gaTvaliswinebas,
rom qmedebas SeiZleba garkveuli Sedegic mohyves.
saqarTveloSi ganzraxvis da gaufrTxileblobis Sinaarsi

1136
qmedebis ssk-is 128-e muxliT kvalifikaciis winapirobad sakuTari qmedebiT
adamianis sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi Cayenebis codnaze xazgasma saqarT-
velos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebaSi ix. susg, 2005, #1, gv. 85.
1137
ix. wereTeli T., wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T., SavguliZe
T., danaSauli provnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 140; tyeSeliaZe g., wignSi: sisxlis
samarTlis sasamarTlo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb.,
2002, gv. 208; mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, I wigni, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 164; Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.),
sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 18-19.
1138
ix. turava m., sisxlis samarTali,zogadi nawilis mimoxilva,me-9 gamocema,Tb.,
2013, gv. 138.
1139
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, I wigni, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 148; Todua n., safrTxis Semqmneli danaSaule-
bi saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT, Jurn. „marTlmsajuleba da
kanoni“, 2007, #2-3, gv. 154.
1140
mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g, (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, I wigni, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 164; Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.),
sisxlis samarTlis kerZo nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012, gv. 18-19.

342
dRemde aravis ukvlevia konkretuli safrTxis bunebis gaT-
valiswinebiT da araswori daskvnebis safuZvelic amaSi unda
veZioT.

3.2. germanuli sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

germanul sisxlis samarTlis kodeqsSi gansacdelSi mitovebaze


calke muxli ar arsebobs. gansacdelSi mitovebisTvis pasuxismge-
bloba germanuli ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawilis me-2
abzaciTaa gaTvaliswinebuli. Tu 221-e paragrafis pirveli nawilis
pirveli qvepunqtiT gaTvaliswinebuli danaSauli moqmedebiTac
da umoqmedobiTac SeiZleba ganxorcieldes da misi Cadena yvelas
SeuZlia, 221-e paragrafis pirveli nawilis me-2 qvepunqtiT gaT-
valiswinebuli danaSaulis amsrulebeli mxolod garanti SeiZle-
ba iyos da igi wminda umoqmedobis deliqtad ganixileba.1141Tumca,
sakiTxi imis Sesaxeb, gulisxmobs Tu ara 221-e paragrafis pirveli
nawilis me-2 punqtiT gaTvaliswinebuli Semadgenloba garantis
funqciis mqone pirebs, sakamaTod iTvleba. mecnierTa nawili Tv-
lis, rom aRniSnuli Semadgenlobis amsruleblebi arian iseTi
pirebi, rogorebicaa eqimi, mexanZre, policieli, maSveli. xolo
nawili am mosazrebas ar eTanxmeba.1142
gansacdelSi mitovebasTan gvaqvs saqme maSin, roca dac-
vis funqciis Sesrulebaze garanti uars ambobs da Tavis funq-
cias ar asrulebs. magaliTad, deda miatovebs Tavis mcirewlo-
van Svils.1143gansacdelSi mitoveba SeiZleba gamoixatos garantis
sivrcobriv daSorebaSi im pirisgan, romelze mzruvelobis val-
debulebac arsebobs.1144magram, aucilebeli ar aris, rom garanti
sivrcobrivad iyos daSorebuli im adamians, visze zrunvac akis-
ria. Tu eqTani daiZinebs Tavis samuSao oTaxSi da uyuradRebod
miatovebs pacients, riTac Caagdebs mas sicocxlisTvis saSiS md-
gomareobaSi, eqTanis qmedeba dakvalificirdeba germanuli ssk-is
221-e paragrafis pirveli nawilis me-2 punqtiT.1145 germanul sisx-
lis samarTlis literaturaSi gamohyofen gansacdelSi mitovebis
sxva SemTxvevasac, romelic ar ganixileba msxverplisgan sivrco-
briv daSorebad. kerZod, roca mSobeli ar asrulebs daxmarebis
movaleobas, oRond imis gamo, rom ukan msxverplTan ar brundeba.
es im SemTxvevas gulisxmobs, roca sivrcobrivi gadaadgileba

ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
1141

chen, 2012, S. 79, §10 Rn. 4.


1142
ix. Rengier R., iqve, gv. 83, §10 Rn. 11.
1143
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, S. 80, §10 Rn. 5 a.
1144
ix. Eisele J., iqve, gv. 90, Rn. 244.
1145
ix. Eisele J., iqve, gv. 90, Rn. 245.

343
moxda ise, rom igi ar atarebda danaSaulebriv xasiaTs, magram
gansacdelSi mimtovebels evaleba ukan dabruneba im adgilas, sa-
dac gansacdelSi myofi imyofeba da amas ar akeTebs. aseT dros
gansacdelSi mitoveba daubruneblobaSi gamoixateba. rac Seexeba
gansacdelSi myofisgan gansacdelSi mimtoveblis sivrcobriv da-
Sorebas, es adre moxda, manam, sanam gansacdelSi myofi gansacdel-
Si aRmoCndeboda. magaliTad, a-m Tavisi Svili dautova ZiZas. a-m
ZiZas uTxra, rom igi saxlSi Cveulebisamebr samuSao saaTis dam-
Tavrebis Semdeg Ramis 7 saaTze saxlSi dabrundeboda da mas mx-
olod 7 saaTamde hqonda mis bavSvze zrunvis valdebuleba, xolo
Tu saxlSi mosvla daagviandeboda da zustad 7 saaTze saxlSi
ver movidoda, mas nu daelodeboda da Tavis saxlSi wasuliyo.
ZiZac ase moiqca, magram a-m ara Tu daigviana, aramed im Rames
saxlSi saerTod ar movida.
qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsiT gansacdelSi mitoveba
abstraqtuli safrTxis deliqtia, vinaidan dispoziciaSi ar aris
miTiTebuli, rom dazaralebulis sicocxlis mospobis an janmr-
Telobis dazianebis safrTxe unda Seiqmnas, magram germanuli
ssk-is mixedviT, gansacdelSi mitoveba aris konkretuli safrTx-
is deliqti. germanuli ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawilis
me-2 punqtiT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis niSania dazara-
lebulis sicocxlis xelyofisa da janmrTelobis dazianebis
safrTxis Seqmna. imisTvis, rom qmedeba germaniis ssk-is 221-e
paragrafis pirveli abzacis me-2 punqtiT dakvalificirdes, ada-
miani ar unda imyofebodes sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi,
aramed iseT mdgomareobaSi, rom safrTxis mdgomareobis Seqmni-
sas ver SeZlos sakuTari TavisTvis daxmarebis aRmoCena (hilflose
Lage). magaliTad, adamiani, romelic ise mZimed aris mTvrali,
rom azrovnebis unari ar Seswevs, gadis restornidan quCaSi
da misi Tanmxlebi fxizel mdgomareobaSi myofi srulwlovani
Svili ar iCens yuradRebas mamamisis mimarT, riTac mTvral md-
gomareobaSi myofi sicocxlisTvis an janmrTelobisTvis saSiS
viTarebaSi aRmoCndeba. kerZod, igi Zlivs gadaurCa avtomanqanis
dajaxebas. qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis 128-e muxliT
ki qmedeba maSin kvalificirdeba gansacdelSi mitovebad, roca
adamiani ukve imyofeba sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi da
masze zrunvis movaleobis mqone piri mas daxmarebas ar aRmou-
Cens. am SemTxvevaSi garantis umoqmedobiT ki ar iqmneba safrTxe,
aramed es safrTxe misgan damoukideblad (an mis mier, magaliTad
avtoavariisas) ukve Seqmnilia da igi arafers ar akeTebs ukve
arsebuli safrTxis gasaneitraleblad.
germanuli ssk-is 221-e paragrafis me-2 nawiliT pasuxismge-
bloba mkacrdeba maSin, roca gansacdelSi mimtovebeli mSobeli
an is piria, romelsac gansacdelSi myofis mimarT cxovrebis
ganmavlobaSi masze mzrunvelobis valdebuleba akisria. pasux-
ismgeblobis damamZimebel garemoebas aseve warmoadgens dazara-
lebulis janmrTelobis dazianebis gamowveva.

344
4. dauxmarebloba (129-e mux.)

4.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

saqarTvelos ssk-is 129-e muxliT isjeba `sicocxlisTvis sa-


SiS mdgomareobaSi myofisTvis aucilebeli da aSkarad gadaude-
beli daxmarebis gauwevloba, Tu damnaSaves SeeZlo misi dax-
mareba TavisTvis an sxvisTvis seriozuli safrTxis Seqmnis ga-
reSe, agreTve daxmarebis saWiroebis Seutyobinebloba saTanado
dawesebulebisaTvis an pirisTvis~. 129-e muxliT kanonmdebelma
adamianze zrunvis moqalaqeobrivi movaleoba samarTlebrivi
movaleobis donemde aiyvana. aRniSnuli normiT nebismieri ada-
miani valdebulia izrunos gansacdelSi, sicocxlisaTvis saSiS
mdgomareobaSi myofze, Tu mas amis gakeTeba sakuTari TavisTvis
an sxvisTvis safrTxis Seqmnis gareSe SeuZlia. kanoni gmirobas
aravis ar Txovs da aravis ar avaldebulebs Tavi gaswiros sx-
visi sicocxlis gadasarCenad.
dauxmareblobisgan dasacav samarTlebriv sikeTes adamianis si-
cocxle Seadgens. amis Sesaxeb xazgasmiTaa aRniSnuli ssk-is 129-e
muxlSi. gansaxilveli danaSauli wminda umoqmedobis deliqtia.
igi gamoixateba solidaruli movaleobis SeusruleblobaSi.
129-e muxliT dasjadi danaSauli, rogorc muxlis dispozi-
ciaSi aris aRniSnuli, SeiZleba gamoixatos gansacdelSi myo-
fi adamianisTvis daxmarebis gauwevlobaSi an saTanado daweseb-
ulebisaTvis an pirisaTvis imis SeutyobineblobaSi, rom adamiani
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSia da saWiroebs daxmarebas.
sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi adamiani SeiZleba sx-
vadasxva mizeziT aRmoCndes. es SeiZleba iyos: ubeduri SemTxveva,
magaliTad avtoavaria; avadmyofoba, roca adamiani daavadebis
gamo komaSi vardeba; sakuTari windauxedaoba da agreTve borot-
moqmedis marTlsawinaaRmdego Tavdasxmac.
dauxmareblobis dros danaSaulis amsrulebelia piri,
romelsac gansacdelSi myof pirze zrunvis solidaruli mova-
leoba ekisreba, magram ibadeba kiTxva, ramdenad ekisreba rigiT
moqalaqes imis movaleoba, rom Seebas damnaSaveebs da ibrZolos
damnaSaveTa Tavdasxmis Sedegad safrTxeSi Cavardnili adamianis
gadasarCenad?
o. gamyreliZe aRniSnavs, rom Tu adamiani sicocxlisaTvis saSiS
mdgomareobaSi marTlsawinaaRmdego Tavdasxmis Sedegad aRmoCnda,
gverdze myofs aucilebeli mogeriebis ufleba ki ara, aucile-
beli daxmarebis movaleoba warmoeSoba, magram 129-e muxliT gaT-
valiswinebul SemTxvevaSi gverdze myofs ara aqvs sicocxlisTvis
saSiS mdgomareobaSi myofisaTvis daxmarebis specialuri mova-
leoba. mas daxmarebis zogadi samarTlebrivi movaleoba ekisreba.
`gverdze myofi valdebulia xelmyofis dazianebis gziT daexma-
ros mas, visi mokvlac Tavdamsxmelma ganizraxa, rasakvirvelia
im pirobiT, Tu mas es SeeZlo TavisTvis an sxvisTvis seriozuli

345
safrTxis Seuqmnelad, rogorc amas 129-e muxli iTvaliswinebs~.1146
germanul iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom
daxmarebis solidaruli movaleoba SeiZleba warmoeSvas Tavdamcv-
els aucilebeli mogeriebis dros daWrili Tavdamsxmelis mimarT.
aRniSnuli mosazrebis Tanaxmad, aucilebeli mogeriebis dros
xelyofisas Tavdamcvels mis mier ganxorcielebuli TavdacviTi
qmedebis Sedegad daWrili Tavdamsxmelis mimarT garantis mova-
leoba ar warmoeqmneba. Tu Tavdasxmisas Tavdamcveli daazianebs
Tavdamsxmels ise, rom Tavdamsxmeli sicocxlisaTvis saSiS mdgo-
mareobaSi aRmoCndeba da Tavdamsxmelisgan xelyofis safrTxe ar
momdinareobs, maSin Tavdamcvels Tavdamsxmelis mimarT uCndeba
ara samarTlebrivi, aramed solidaruli movaleoba.1147 magram, Tu
Tavdamsxmeli Tavdamcvelis ojaxis wevria, Tavdamsxmelis mimarT
Tavdamcvels ara Tu solidaruli, aramed samarTlebrivi mova-
leoba ekisreba.1148 Sesabamisad, Tu TavdacviTi moqmedebis Sede-
gad daWril Tavdamsxmels Tavdamcveli ar daexmareba, Tavdamcv-
els pasuxismgebloba gansacdelSi mitovebisTvis da ara daux-
mareblobisTvis daekisreba, vinaidan Tavdamsxmeli Tavdamcvelis
ojaxis wevria, xolo, Tu umoqmedobas daWrilis sicocxlis mo-
spoba mohyva, igi ara mxolod umoqmedobisTvis, aramed damdgari
SedegisTvis daisjeba.
imisTvis, rom adamianma gansacdelSi myofisTvis daxmarebis aR-
moCena SesZlos, man unda gaiaros xuTi etapi: momxdari SemTxvevis
dafiqsireba; momxdaris ubedur SemTxvevad aRqma; pasuxismgeblobis
aReba; daxmarebis gawevisTvis saWiro meqanizmis codna; daxmarebis
gawevaze gadawyvetilebis miReba.1149 adamianis gansacdelSi yofnis
faqtis dafiqsirebas da aRqmas didi mniSvneloba eniWeba daux-
mareblobisTvis pasuxismgeblobis sakiTxis sworad gadasawyvetad.
gansacdelSi adamianis yofnis aRqmaSi xelis SemSleli faqtori
SeiZleba sxvadasxva iyos: xmauri, fiqri da a. S.1150
dauxmarebloba ganzraxi danaSaulia, damnaSaves Segnebuli
aqvs, rom ar exmareba sicocxlisaTvis saSiS mdgomareobaSi myofs.
Tu TviTmxilvelma ver aRiqva gansacdelSi adamianis yofnis
faqti da amis gamo ver aRmouCina mas daxmareba, TviTmxilvels
pasuxismgebloba ar daekisreba. pasuxismgebloba gamoiricxeba
aseve maSinac, roca TviTmxilvelma icis, rom gansacdelSi myofs
sxva exmareba.

1146
ix. gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarteba, me-2
gamocema, Tb., 2008, gv. 215-216.
1147
ix. Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, AT, Lehrbuch, 11. Aufl., Bielefeld, 2003, S. 292, §15 Rn.
66; Roxin C., Strafrecht, AT, Band II, München, 2003, S. 773, §32 Rn. 181; Krey/Esser., Deutsches Strafrecht,
AT, 4. Aufl., Stuttgart, 2011, S. 389, Rn. 1161; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 58. Aufl., Mün-
chen, 2011, S. 95, §13 Rn. 29; Freund G., Strafrecht, AT, 2. Aufl., Berlin Heidelberg, 2009, S. 235, §6 Rn. 74.
1148
ix. Kühl K., Strafrecht, AT, 6. Aufl., München, 2008, S. 591, §18 Rn. 47.
1149
ix. SalikaSvili m., viqtimologia _ mecniereba danaSaulis msxverplis Se-
saxeb, Tb., 2011, gv. 77.
1150
ix. SalikaSvili m., iqve, gv. 77.

346
dauxmarebloba abstraqtuli safrTxis deliqtia1151 da igi dam-
Tavrebulad iTvleba savaldebulo moqmedebis Seusruleblobi-
sas. Tu movaleobis Seusruleblobas mZime Sedegi mohyva adamianis
gardacvalebis an misi janmrTelobis dazianebis saxiT, damnaSave
damdgari SedegisTvis pasuxs ar agebs.
dauxmarebloba danaSaulis mimnebeblobis kerZo SemTxvevas
warmoadgens.1152ar SeiZleba danaSaulis mimnebeblobis da daux-
mareblobis gaigiveba. dauxmarebloba gulisxmobs gansacdelSi
myofi pirisTvis dauxmareblobas, rac SeiZleba gamoixatos sa-
Tanado dawesebulebisTvis imis SeutyobineblobaSi, rom adamiani
gansacdelSia da saWiroebs daxmarebas. adamiani gansacdelSi Sei-
Zleba danaSaulebrivi Tavdasxmis Sedegadac aRmoCndes. dauxmare-
bloba, garda amisa, sxvagvari qmedebiTac SeiZleba gamoixatos.
rac Seexeba danaSaulis mimnebeblobas, igi danaSaulis CadenisT-
vis xelis arSeSlas gulisxmobs. danaSaulis ganxorcielebisTvis
xelis arSeSla ar moiTxovs sicocxlisa da janmrTelobisTvis
saSiS mdgomareobaSi, gansacdelSi adamianis yofnas. maSin, roca
aRniSnuli mdgomareobis arseboba dauxmareblobis Semadgenlobis
ganxorcielebis aucilebel pirobas Seadgens. magaliTad, adamian-
ma icis, rom moqalaqes borotmoqmedebi Tavs unda daesxan da amis
Taobaze informacias ar awvdis arc potenciur msxverpls da arc
samarTaldamcav organoebs. es iqneba danaSaulis Seutyobineblo-
ba, magram Tu Tavdasxma ukve ganxorcielda da is piri, romelic
amas xedavs da arafers ar akeTebs safrTxis gasaneitraleblad,
dauxmareblobis amsruleblad unda ganvixiloT.
dauxmarebloba SeiZleba gamoixatos ara mxolod samarTal-
damcveli organosTvis imis SeutyobineblobaSi, rom moqalaqes
borotmoqmedi Tavs daesxa da Svelas iTxovs, aramed samedi-
cino dawesebulebisTvis an samaSvelo samsaxurisTvis Seutyo-
bineblobaSi, rom moqalaqe Sesabamisi samsaxuris daxmarebas
saWiroebs.
dauxmareblobas, rogorc zemoT aRiniSna, gansacdelSi mi-
tovebisgan gansxvavebiT, aragarantori Cadis. igi ar aris spe-
cialuri amsruleblobiT Casadeni danaSauli. amitom, gaumar-
Tleblad unda CaiTvalos dauxmareblobis muxliT qmedebis
kvalifikacia ssk-is 276-e muxlTan erTobliobaSi, roca dar-
Rveulia gzebze moZraobis wesebi. uzenaesma sasamarTlom aras-
wori gadawyvetileba miiRo erT-erT saqmeze, roca qmedeba
saqarTvelos ssk-is 276-e muxlis me-5 nawiliT da 129-e muxliT
daakvalificira. 1153 saqarTvelos ssk-is 276-e muxliT qmedebis
kvalifikaciis mTavari winapirobaa mZRolis mier transportis

1151
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 177.
sawinaaRmdego mosazrebaze ix. naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, sa-
xelmZRvanelo, Tb., 2011, gv. 239.
1152
ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis
gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 263; wereTeli T., sisxlis samarTlis
problemebi, II tomi, Tb., 2007, gv. 350-351.
1153
ix. susg, 2001, noemberi, #11, gv. 773.

347
moZraobis an eqspluataciis wesebis darRveva. Tu aRniSnuli
wesebi ar dairRva, qmedeba miTiTebuli muxliT ver dakvali-
ficirdeba. yovelive es ki (transportis moZraobis wesebis dar-
Rveva) miuTiTebs imaze, rom mZRoli solidaruli movaleobis
subieqti ki ar aris, aramed garantori. ufro metic, mZRoli
garantorad maSinac SeiZleba vcnoT, roca avtoavarias safuZv-
lad ar udevs mZRolis mxridan windaxedulobis normis darRve-
va. uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba kidev ufro sakamaTo
gaxdeba, Tu gaviTvaliswinebT imas, rom mZRolis windauxedao-
bas dazaralebulis sicocxlis mospoba mohyva, rac safuZvlad
daedo qmedebis ssk-is 276-e muxlis me-5 nawiliT kvalifikacias.
damdgari Sedegis gaTvaliswinebiT, qmedebis 129-e muxliT kval-
ifikacia yovlad gaumarTlebelia, vinaidan safrTxis Semqmneli
deliqtis Semadgenloba maSin gamoiyeneba, roca Sedegi ar aris
damdgari. Tumca, aris SemTxvevebic, roca Sedegi damdgaria da
amis miuxedavad safrTxis Semqmneli deliqtis muxliT xdeba
qmedebis kvalifikacia, magram qmedebis aseTi kvalifikacia maSin
aris gamarTlebuli, Tu dadgindeba, rom Sedegi gansacdelSi
myofi pirisaTvis daxmarebis aRmoCenis SemTxvevaSic dadgeboda.
sainteresoa saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos pozicia erT-
erT saqmeze qmedebis dauxmareblobis muxliT kvalifikaciasTan
dakavSirebiT. kerZod, saqme exeboda Semdeg SemTxvevas: msubuqi a/
manqanis mZRolma Tavisi marTvis qveS myofi avtomanqana daajaxa
fexiT mosiarules iseT viTarebaSi, rodesac mZRoli, teqnikuri
TvalsazrisiT, avtosagzao SemTxvevis Tavidan acilebas ver Se-
Zlebda, ris Semdeg umweo mdgomareobaSi myofi dazaralebuli
miatova daxmarebis aRmouCenlad da SemTxvevis adgilidan miima-
la, xolo dazaralebuli sxva pirebma miiyvanes saavadmyofoSi,
sadac avtosagzao SemTxvevis Sedegad miRebuli travmebis Sedegad
gardaicvala. mZRolis umoqmedoba ssk-is 129-e muxliT dauxmare-
blobad daakvalificira qveda instanciis sasamarTlom, romelic
uzenaesma sasamarTlom ucvlelad datova.1154 rogorc Cans, uzenae-
si sasamarTlo qmedebis samarTlebrivi Sefasebis dros daeyrdno
imas, rom mZRoli, teqnikuri TvalsazrisiT, avtosagzao SemTx-
vevis Tavidan acilebas ver SeZlebda. maSasadame, mZRols win-
are qmedeba bralad ar Seeracxeba. aqedan gamomdinare mZRoli ar
iqna garantorad miCneuli. winaaRmdeg SemTxvevaSi mZRolis umo-
qmedobas sasamarTlo gansacdelSi mitovebad daakvalificireb-
da. aRniSnul saqmeze sasamarTlos Sefaseba ar aris marTebuli.
miuxedavad imisa, rom mZRolis winare qmedeba ar iyo braleuli,
mZRoli mainc garantorad unda ecno sasamarTlos da Semdgomi
umoqmedoba gansacdelSi mitovebis muxliT unda daekvalificire-
bina, rameTu mZRolma moqalaqe sicocxlisTvis saSiS mdgomareo-
baSi Caayena, marTalia, arabraleuli, magram socialuri riskis
Semcveli winare qmedebiT. uzenaesi sasamarTlo sworad moiqca

ix. susg, 2004, #3, gv. 568.


1154

348
maSin, roca sxva msgavs saqmeze mZRolis umoqmedoba gansacdelSi
mitovebad miiCnia.1155
vinaidan gansacdelSi myofi pirisTvis rigiTi moqalaqis mier
daxmarebis aRmoCenis movaleoba pirvel rigSi zneobrivi normidan
momdinareobs, sisxlis samarTlis mecnierebaSi gamoTqmuli Tval-
sazrisiT, dauxmareblobisTvis pasuxismgeblobis dakisrebisas
gasaTvaliswinebelia piris rogorc cxovrebiseuli gamocdileba
da zogadi (pirveldawyebiTi) ganaTleba,1156 ise pirovnuli Tavise-
burebani da warmomavloba. amave SexedulebiT, dauSvebelia im
TaviseburebaTa gauTvaliswinebloba, romelic kulturuli kuT-
vnilebidan gamomdinareobs. gansakuTrebiT sxva religia da mso-
flmxedveloba. magaliTad, rogorc cnobilia, islamur qveynebSi
sxva moralur-religiuri Sexedulebebia gabatonebuli, vidre ev-
ropis qveynebSi. gasaTvaliswinebelia aseve is garemoebac, rom
islamur qveynebSi yurani saxelmZRvanelo instruqcias warmoad-
gens ara mxolod moralur-religiuri, aramed samarTlebrivi da
politikuri TvalsazrisiTac.1157
moyvanili msjeloba gansakuTrebul yuradRebas ipyrobs erT-
erT SemTxvevasTan dakavSirebiT, romelsac adgili hqonda ger-
maniaSi: pakistanis moqalaqe a., romelic islamis mimdevari iyo,
Cavida germaniaSi. mis mezoblad cxovrobdnen 49 wlis qalba-
toni k. da misi megobari mamakaci l. k. da l. xSirad svamdnen
alkoholur sasmels da xmamaRla kamaTobdnen da Cxubobdnen.
erT saRamos k. da l. Zlier SekamaTdnen. a.-s esmoda k.-s da l.-s
Cxubis xma. 22:30 saaTze a.-s karze gaisma kakunis xma. roca a.-m
kari gaaRo, karTan idga qveda sacvalisa da maisuris amara (ara-
sakmarisad Semosili) myofi k., romelmac a.-s sTxova saswrafo
daxmarebisTvis daereka. a.-m qalis fexze, romelsac alkoholis
suni asdioda, sisxli SeniSna. zizRis, siZulvilis gamo da imis
SiSiT, rom CxubSi ar yofiliyo CaTreuli, a.-m kari daketa da
dasaZineblad dawva. gasaTvaliswinebelia isic, rom a.-s oTaxSi
ar hqonda telefoni da saswrafo daxmarebisTvis dasarekad ga-
reT gasvla sWirdeboda. garda amisa, a.-s ar undoda sakuTari
Tavi safrTxeSi Caeyenebina, vinaidan l.-sgan cudi mopyrobis sa-
SiSroeba Seiqmneboda.
manam sanam k. a.-s daxmarebas sTxovda, l.-m igi daniT daWra, ris
gamoc k. 23:00 saaTze gardaicvala. eqspertma daadgina, rom Tu a.
k.-s daxmarebas dauyovnebliv aRmouCenda, misi gadarCena SesaZle-
beli iyo. aRniSnulis gamo l.-s msjavri daedo mkvlelobisTvis,
xolo a.-s dauxmareblobisTvis.1158
mocemul SemTxvevaSi a. moiqca islamur qveyanaSi arsebuli
moraluri da religiuri normebis Sesabamisad, romelsac a.-s
mimarT savaldebulo Zala hqonda, vinaidan igi SeaZrwuna arasak-
marisad Cacmuli mTvrali ucxo qalis naxvam, rac gaxda a.-s umo-

1155
ix. susg, 2003, #10, gv. 1266.
1156
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 2258, §323c Rn. 7.
1157
ix. Sonnen B-R., Kulturkonflikt und Verbotsirrtum, Neue Kriminalpolitik, 1990, Heft 4., S. 42.
1158
ix. Sonnen B-R., iqve.

349
qmedobis erT-erTi safuZveli. Tu gaviTvaliswinebT islamur qvey-
nebSi moqmedi moralur-religiuri normebis moTxovnas, romelsac
moqmedi samarTlis Zala aqvs,1159 sakamaToa, ramdenad hqonda a.-s
gacnobierebuli, rom akrZalul qmedebas axorcielebda. garda ami-
sa, pakistanSi dauxmarebloba ar isjeba.1160 maSin, roca qristian-
uli moZRvrebis mixedviT yvela adamians moeTxoveba gaWirvebaSi
myofisTvis daxmarebis aRmoCena, miuxedavad imisa, mkacrad icavs
Tu ara religiur dogmebs, yurani aseT moTxovnas ar awesebs. dax-
mareba SeiZleba gaewios morwmuneebs omis dros. sxva SemTxvevaSi,
magaliTad, aramorwmunesTvis daxmarebis aRmoCena dauSvebelia.
piriqiT, is vinc morwmune ar aris, unda ganadgurdes. aq adgili
aqvs kulturul konfliqts islamsa da qristianobas Soris.1161
maSasadame, b. zonenis marTebuli TvalsazrisiT, zemoT moyvanil
SemTxvevaSi a.-m dauSva Secdoma akrZalvaSi. gasaTvaliswinebelia
isic, rom pakistanis moqalaqe a., romelic Cveulebrivi muSa iyo,
germaniaSi ar iyo didi xnis Casuli (daaxloebiT erTi wlis),
agreTve, man ar icoda germanuli da dauxmareblobac germanuli
kanonmdeblobiT sul 50 wliT adre gamocxadda dasjad qmedebad1162
anu mas ar Caudenia iseTi qmedeba, romelic yovelTvis dasjadi
iyo, romelTa ganxorcieleba, yvelam icis, rom daisjeba.

4.2. germaniis sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

dauxmarebloba germaniis sisxlis samarTlis kodeqsis 323c


-e paragrafiT isjeba. aRniSnuli paragrafiT qmedebis sisxlis­
samarTlebrivi dasjadobis safuZvels warmoadgens dauxmareblo-
ba ubeduri SemTxvevis an sayovelTao saSiSroebis an ukidures
SemTxvevaSi, e. i. dauxmarebloba gansazRvrul viTarebaSi da ara
zogadad Sedegis dadgomisTvis xelis arSeSla.1163
germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis 323c -e paragrafiT
pasuxismgebloba maSin daekisreba pirs, roca adamiani imyofeba
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi da mas ar exmareba. Tu es
safrTxe realizebul iqna da dazianebaSi gadaizarda, daxmarebis
movaleobac qreba. daxmarebis movaleoba arsebobs manam, sanam
safrTxe sikeTis xelyofaSi ar gadaizrdeba. Tumca, es ar niSnavs
imas, rom zianis Semdeg damnaSave Tavisufldebodes movaleobis
Seusruleblobis gamo pasuxismgeblobisgan. safrTxis Sefaseba

yurani, romelic islamis wminda wignia, muslimanuri samarTlis pirveli


1159

wyaroa. ix. davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi, rusuli


gamocemidan Targmna da winasityvaoba daurTo T. niniZem, Tb., 1993, gv. 337.
1160
ix. Sonnen B-R., iqve.
1161
ix. Sonnen B-R., iqve, gv. 43.
1162
ix. Sonnen B-R., iqve.
1163
ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, 2. Aufl., Stuttgart,
2012, S. 388, 1248.

350
xdeba ara damnaSavis poziciidan (subieqturad), aramed obieqturi
damkvirveblis poziciidan (obieqturad).1164
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi adamiani SeiZleba sx-
vadasxva mizeziT aRmoCndes da maT Soris avadmyofobis Sedega-
dac. rogorc zemoT aRiniSna, daxmarebis solidaruli movaleoba
warmoeSoba aseve aucilebeli mogeriebis dros Tavdamcvels daW-
rili Tavdamsxmelis mimarT. miuxedavad Tavdamsxmelis marTl-
sawinaaRmdego qmedebisa, adamianuri solidarobidan gamomdinare
igi mainc rCeba dacvis Rirsi. amavdroulad, gasaTvaliswinebelia,
daxmarebis aRmoCena Tu ramdenad misaRebi da saWiro iyo, xom ar
emuqreboda Tavdamcvels kidev xelyofis safrTxe Tavdamsxmelis-
gan.1165 daxmarebis movaleoba ar warmoiSoba maSin, roca Tavdamsx-
melisgan safrTxe jer kidev momdinareobs.
sicocxlisTvis saSiS mdgomareobaSi adamiani SeiZleba mesame
piris qmedebis Sedegad aRmoCndes. magaliTad, gaupatiurebis an
mkvlelobis mcdeloba da a.S.1166magram, am dros dauxmareblobisT-
vis pasuxs agebs ara is, vinc gaupatiurebis an mkvlelobis mcd-
eloba ganaxorciela, aramed mesame piri.
maSin, roca mkvlelobis mizniT ganxorcielebuli qmedeba mcd-
elobis stadiaze Sewydeba, ris Sedegad Seiqmneba safrTxe da Sem-
dgom dazaralebuls daxmarebas ar aRmouCenen da daxmarebis ga-
reSe miatoveben, qmedeba ar SeiZleba dakvalificirdes germanuli
ssk-is 323c -e muxliT, ramdenadac mkvlelobis mcdelobis ganz-
raxva moicavs im safrTxes, romelSic dazaralebuli imyofeba.1167
uxerxuli iqneboda, mkvlelisTvis daekisrebinaT misi moqmedebiT
safrTxeSi Cavardnili dazaralebulisTvis daxmarebis aRmoCe-
nis movaleoba. aseTi movaleoba SeiZleba daekisros mesame pirs,
romelsac ganzrax ar Seuqmnia safrTxe Tavisi moqmedebiT.
solidaruli movaleobis warmomSob sicocxlisTvis saSiS ube-
dur SemTxvevad germanul sisxlis samarTalSi ar ganixilaven
TviTmkvlelobis mcdelobas, Tu TviTmkvlelis moqmedeba piradi
pasuxismgeblobiT ganxorcielebul qmedebad SeiZleba Sefasdes
da masze gavlena sxvas ar mouxdenia.1168 Tumca, es ar niSnavs ima-
sac, rom TviTmkvlelobisTvis xelis SeSla sisxlissamarTlebriv
pasuxismgeblobas iwvevdes.1169 gasaTvaliswinebelia aseve is gare-
moebac, rom sxvisTvis daxmarebis solidaruli movaleoba TviTm-
kvlelobis mcdelobis mxolod sawyis etapze ar warmoiSoba, ma-
nam, sanam is, vinc TviTmkvleloba scada ar aris moklebuli nebis
Tavisuflad gamoxatvis unars da ar imyofeba sicocxlisTvis se-

ix. Eisele J., iqve, gv. 388, Rn. 1249-1250; Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person
1164

und die Allgemeinheit, 13. Aufl., München, 2012, S. 375, §42 Rn. 4; Sternberg/Lieben/Hecker, in: Schönke/
Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Aufl., München, 2010, S. 2796, §323 c Rn. 9.
1165
ix. Eisele J., iqve, gv. 389, Rn. 1251.
1166
ix. Sternberg/Lieben/Hecker, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Aufl., Mün-
chen, 2010, S. 2795, §323 c Rn. 7.
1167
ix. Sternberg/Lieben/Hecker, iqve, gv. 2799, §323 c Rn. 29.
1168
ix. Sternberg/Lieben/Hecker, iqve, gv. 2795, §323 c Rn. 7; Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte
gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., München, 2012, S. 69, §8 Rn. 18.
1169
ix. Sternberg/Lieben/Hecker,iqve.

351
riozulad saxifaTo viTarebaSi.1170 aRniSnul sakiTxze arsebobs
gansxvavebuli mosazrebac, romlis mixedviTac, daxmarebis val-
debuleba ar warmoiSoba mas Semdegac, roca TviTmkvleli Tavisi
qmedebis Sedegad ugono mdgomareobaSi aRmoCndeba.1171
rogorc aRiniSna, daxmarebis solidaruli movaleoba SeiZleba
warmoSvas sayovelTao saSiSroebam, romelic adamianTa ganusaz-
Rvreli raodenobisTvis an mniSvnelovan Rirebulebas uqmnis da-
zianebis arsebiT safrTxes.1172 aseT sayovelTao saSiSroebas Sei-
Zleba adgili hqones maSin, roca sacxovrebel saxlSi xanZari
gaCndeba an quCaSi saSiSi viTareba Seiqmneba.1173
germanuli ssk-is 323c -e paragrafiT gaTvaliswinebuli dana-
Saulisgan samarTlebrivad dasacavi sikeTis sakiTxi sadaoa. erTi
mxriv, aRniSnuli normiT dacul sikeTed germaneli mecnierebi
asaxeleben individualur samarTlebriv sikeTes,1174 xolo meore
mxriv, qmedebis Semadgenlobas ganixilaven sayovelTao saSiSroe-
bis deliqtebis TavSi. umciresobis azriT, gansaxilveli danaSau-
lisagan dasacav samarTlebriv sikeTes warmoadgens ara individua-
lur-samarTlebrivi interesebi, aramed socialuri stabiluroba.1175
dauxmarebloba warmoadgens denad danaSauls. igi formalurad
damTavrebulia maSin, roca adamiani gansacdelSi aRmoCndeba da
mas daxmarebas ar aRmouCenen, magram materialuri gagebiT grZel-
deba manam, sanam dazaralebuli safrTxeSi imyofeba.1176
azrTa sxvaoba arsebobs imasTan dakavSirebiT, dauxmareblo-
ba germanuli ssk-is mixedviT abstraqtuli safrTxis deliqtia
Tu konkretuli.1177 dauxmareblobas zogierTi germaneli avtori
konkretuli safrTxis Semqmnel deliqtad miiCnevs.1178
dauxmarebloba iseve unda iqnes miCneuli abstraqtuli safrTx-
is deliqtad, rogorc gansacdelSi mitoveba, vinaidan gansacdel-
Si mitoveba da dauxmarebloba rogorc obieqturi, ise subieqturi
SemadgenlobiT, TiTqmis analogiur Semadgenlobas warmoadgenen.
maT Soris gansxvaveba amsrulebelSia. gansacdelSi mitoveba mova-
leobis deliqtia, misi amsrulebeli aris specialuri subieqti,
romelsac garantis funqcia gaaCnia. gansacdelSi mitovebasa da
dauxmareblobas Soris gansxvaveba imaSic aris, rom Tu gansacdel-

1170
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 2256, §323c Rn. 3b.
1171
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 239.
1172
ix. Eisele J., iqve, gv. 390, Rn. 1253.
1173
ix. Eisele J., iqve, gv. 390, Rn. 1253.
1174
ix. Lackner/Kühl, Strafgesetzbuch, Kommentar, 27. Aufl., München, 2011, S. 1491, §323c Rn. 1;
Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., München, 2012, S.
373, §42 Rn. 1; Eisele J., iqve,gv. 387, Rn. 1246.
1175
ix. Pawlik M., Unterlassene Hilfeleistung: Zuständigkeitsbegründung und systematische Struktur,
GA 1995, S. 365-366.
1176
ix. Spendel G., in: LK, 11. Aufl., Berlin, 2005, §323 c Rn. 25.
1177
ix. Spendel G., iqve, Rn. 20.
1178
ix. Satzger H., Schmitt B., Widmaier G., (Hrsg), Strafgesetzbuch, Kommentar, 1. Aufl., 2009, S.
2127; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 2255, §323c Rn. 1. daux-
mareblobas abstraqtul safrTxis deliqtad miiCnevs b. hainrixi. ix. Heinrich B., Der
Erfolgsort beim abstrakten Gefährdungsdelikt, GA 1999, S. 74.

352
Si mitovebis dros dazaralebuli gansacdelSi xSirad damnaSa-
vis winare moqmedebiT aRmoCndeba, dauxmareblobis SemTxvevaSi ki
daxmarebis valdebuleba yovelTvis damnaSavisgan damoukidebeli
mizeziT warmoiSoba. orive deliqti wminda umoqmedobis deli-
qtia da damTavrebulad iTvleba savaldebulo moqmedebis Ses-
rulebisagan Tavis Sekavebis momentSi anu maTi dasrulebisTvis
ar aris saWiro konkretuli Sedegis dadgoma, xolo is konkre-
tuli safrTxe, romelic dazaralebulis gansacdelSi yofnas gu-
lisxmobs, unda arsebobdes manam, sanam gansacdelSi mitovebis
an kidev dauxmareblobis amsrulebels moqmedebis valdebuleba
warmoeSoba.
danaSaulis amsruleblad ganixilaven, rogorc mZRols,
romelsac avtosagzao SemTxvevaSi brali ar miuZRvis, ise mgzavr-
sac, romelic mZRols ejda manqanaSi, agreTve imas, vinc SemTxvevis
adgilze SemTxveviT aRmoCnda.1179 magram, zemoT aRiniSna da kidev
unda iTqvas, rom gaumarTlebelia dauxmareblobisTvis daisajos
mZRoli maSinac, roca avtosagzao SemTxvevaSi mZRols brali ar
miuZRvis, vinaidan mZRoli axorcielebs socialuri riskis Sem-
cvel qmedebas. amitom, mZRolma pasuxi gansacdelSi mitovebisT-
vis unda agos, Tu avtoavariis Semdeg dauxmareblad miatovebs
dazaralebuls, miuxedavad imisa, mZRolis winare qmedeba marTl-
zomieri iyo, Tu marTlsawinaaRmdego.
dauxmareblobis dros daxmarebis movaleoba ekisreba ara mx-
olod imas, vinc ubeduri SemTxvevis adgilze imyofeba, aramed
imasac, vinc ubeduri SemTxvevis da gansacdelSi adamianis yofnis
Sesaxeb gaigebs.1180 aRniSnulidan gamomdinare dauxmareblobisTvis
SeiZleba SemTxvevis adgilze armyofi is piric daisajos, vinc
gaigebs, rom adamiani gansacdelSia da ar miiRebs zomebs mis
dasaxmareblad, arc TviTon gaemarTeba dazaralebulisken dax-
marebis mizniT da arc Sesabamis organoebs Seatyobinebs arsebul
mdgomareobaze.
dauxmareblobaSi Tanamonawileoba gabatonebuli Sexedulebis
Tanaxmad SeuZlebelia, Tu ubeduri SemTxvevis adgilze myofis
mimarT daxmarebis valdebuleba ar vrceldeba.1181

1179
ix. Sternberg/Lieben/Hecker, iqve, gv. 2799, §323 c Rn. 28.
1180
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 1027,
§39 Rn. 20.
1181
ix. Arzt/Weber/Heinrich/Hilgendorf, Strafrecht, BT, Lehrbuch, 2. Aufl., Bielefeld, 2009, S. 1029,
§39 Rn. 27.

353
5. avadmyofis gansacdelSi mitoveba (130-e mux.)

5.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

avadmyofis gansacdelSi mitoveba gulisxmobs „sicocxlisTvis


saSiS mdgomareobaSi myofi avadmyofisaTvis arasapatio mizeziT
medicinis muSakis mier gadaudebeli samedicino daxmarebis gauw-
evlobas~. gansaxilveli danaSauli didad ar gansxvavdeba saqa-
rTvelos ssk-is 128-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulisgan.
gansxvaveba mdgomareobs danaSaulis amsrulebelSi da dazarale-
bulSi. danaSaulis amsrulebelia medicinis muSaki. rac Seexeba
dazaralebuls, igi aris pacienti.
danaSauli xorcieldeba umoqmedobiT da damTavrebulia umo-
qmedobis momentSive. Tu umoqmedobas sicocxlis mospoba mohyva,
qmedeba dakvalificirdeba 130-e muxlis me-2 nawiliT. avadmyofis
gansacdelSi mitoveba abstraqtuli safrTxis deliqtia.
danaSauli ganzraxia. danaSaulis amsrulebels gacnobiere-
buli aqvs, rom pacienti daxmarebas saWiroebs da medicinis mu-
Saki kidev Segnebulad ar uwevs daxmarebas. daxmarebis gauwev-
lobis mizezi arasapatio unda iyos da amis Sesaxeb pirdapir
aris aRniSnuli 130-e muxlis dispoziciaSi, rac imis warmodgenas
iZleva, rom Tu dauxmareblobis mizezi sapatioa, eqimi Tavisufl-
deba pasuxismgeblobisagan qmedebis Semadgenlobis ararsebobis
gamo. dauxmareblobis mizezi sapatio ver iqneba, Tu medicinis
muSaki SvebulebaSi iyo da amis gamo ar daexmara pacients. eqimi
samsaxurSi aryofnis drosac aris valdebuli izrunos pacientis
gadasarCenad, Tu mas es fizikurad SeuZlia. dauxmareblobis sapa-
tio mizezi igivea, rac daxmarebis SesaZleblobis arqona. ramde-
nadac moqmedebis SesaZleblobis arqona qmedebis Semadgenlobis
niSani ar SeiZleba iyos,1182 mizanSewonilia 130-e muxlis dispozi-
cia Semdegi redaqciiT Camoyalibdes: „sicocxlisTvis saSiS mdgo-
mareobaSi myofi avadmyofisTvis medicinis muSakis mier gadaude-
beli samedicino daxmarebis gauwevloba~.
avadmyofis gansacdelSi mitovebis Semadgenloba maSin iqneba
ganxorcielebuli, Tu pacienti sicocxlisTvis saSiS mdgomareo-
baSi imyofeboda da is samedicino daxmareba, romlis gawevazec
uari Tqva eqimma, gadaudebeli iyo. orive piroba kumulaciurad
unda arsebobdes. SeiZleba samedicino daxmareba sicocxlisTvis
saSiS mdgomareobaSi myofs sWirdebodes, magram daxmareba ar
iyos gadaudebeli xasiaTis. gadaudebeli daxmareba gulisxmobs
iseTs, romlis gauwevlobac pacientis sicocxlisTvis an janmr-
TelobisTvis damatebiT seriozul problemebs Seqmnis.
Aavadmyofis gansacdelSi mitoveba wminda umoqmedobis deli-
qtia, magram ibadeba kiTxva, SeiZleba Tu ara gansacdelSi mi-

aRniSnul sakiTxze zemoT vrclad visaubreT movaleobaTa koliziisa da


1182

ssk-is 128-e muxliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis ganxilvisas.

354
tovebad CaiTvalos eqimis mier misdami dakisrebuli movaleo-
bis arajerovani Sesruleba, Tu aRniSnuli danaSauli srul
umoqmedobas gulisxmobs? magaliTad, saavamdyofoSi Seiyvanes
daWrili adamiani, romelic saWiroebda gadaudebel qirurgi-
ul Carevas. eqimma pacients gaukeTa operacia, magram uxarisxod
anu eqimma ar amowura Tavisi SesaZleblobebi da marTalia, pa-
cients moemsaxura, magram ara saTanado doneze, riTac ar Seas-
rula kanonis moTxovna. Mmiuxedavad kanonis moTxovnis srulad
Seusruleblobisa, am SemTxvevaSi adgili aqvs ara umoqmedobas,
aramed moqmedebas. e. i. igi ar SeiZleba CaiTvalos pacientis
gansacdelSi mitovebad. mTavaria, rom eqimi moqmedebda. xolo, is
faqti, rom eqimma srulad ar ganaxorciela kanonis moTxovnebi,
ver mogvcems umoqmedobiT Cadenili danaSaulis Semadgenlobas.
Tu Cven analogiur SemTxvevbSi umoqmedobiT Cadenil danaSaul-
ze vimsjelebT, moqmedebiT Cadenili danaSaulebic umoqmedobiT
ganxorcielebul danaSaulebad unda ganvixiloT. kanoniT gaT-
valiswinebuli moTxovna ar sruldeba moqmedebiT deliqtebSic.
magaliTad, roca mZRoli arRvevs moZraobis usafrTxoebis wesebs
da aRniSnuli qmedebiT dgeba mZime Sedegi, adgili aqvs moZrao-
bis usafrTxoebis Sesaxeb kanonis moTxovnebis Seusruleblobas,
magram miuxedavad amisa, danaSauli mainc moqmedebiTaa Cadenili.
TviT avtomanqaniT gadaadgileba moqmedebaa. igive unda iTqvas
uxarisxo samedicino momsaxurebiT gamowveul sicocxlis mo-
spobaze. roca sicocxlis mospoba Sedegad mohyveba eqimis mier
uxarisxod Catarebul qirurgiul operacias, Sedegi gamowveuli
iqneba ara gansacdelSi mitovebiT, aramed moqmedebiT, romelic
ar Seesabameba kanonis moTxovnebs.
rogorc ukve aRiniSna, avadmyofis gansacdelSi mitoveba wmin-
da umoqmedobis deliqtia, rac imas niSnavs, rom igi formaluri
deliqtia, magram q. mWedliSvili-hedrixi sakamaTod miiCnevs wmin-
da umoqmedobis deliqtis miCnevas formalur danaSaulad da svams
kiTxvas: „Tu wminda umoqmedoba yovelTvis SedeggareSe danaSau-
lia, umoqmedobis romel saxes unda mivakuTvnoT ssk 130-e muxlis
me-2 nawili~?1183 sakiTxis ase dasma gaumarTlebelia. marTalia,
ssk-is 130-e muxlis me-2 nawiliT isjeba avadmyofis gansacdelSi
mitoveba, ramac avadmyofis janmrTelobis dazianeba an sicocx-
lis mospoba gamoiwvia, magram es ver Secvlis amave muxlis pirve-
li nawiliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis bunebas. 130-e mux-
lis me-2 nawiliT gaTvaliswinebulia SedegiT kvalificirebuli
Semadgenloba, rac ara mxolod Sedegian, aramed uSedego deli-
qtebSic arsebobs. sxvagvarad rom vTqvaT, mZime Sedegma sasjeli
formalur deliqtebSic SeiZleba daamZimos. Tumca, es ar cvlis
formaluri Semadgenlobis Sinaarss. formaluri Semadgenloba
yovelTvis ZiriTad SemadgenlobaSia mocemuli. SedegiT kvali-
ficirebuli Semadgenloba ki yovelTvis Sedegiani, materialuri

ix. mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis


1183

gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011, gv. 300.

355
Semadgenlobaa. Sesabamisad, unda dadgindes mizezobrivi kavSiric
damdgar makvalificirebel Sedegsa da qmedebas Soris. Sedegian
danaSaulTan gvaqvs saqme Tu uSedegosTan, es unda gairkves Sesa-
bamisi qmedebis ara kvalificirebuli, aramed ZiriTadi Semadgen-
lobiT.

5.2. germaniis sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

germaniis sisxlis samarTlis kodeqsi calke Semadgenlobas


avadmyofis gansacdelSi mitovebaze ar iTvaliswinebs. Tu eqimi
mZime avamdyofs uyuradRebod miatovebs, eqimis qmedeba dakval-
ificirdeba germaniis ssk-is 221-e paragrafis pirveli nawilis
me-2 qvepunqtiT.1184aRniSnuli normiT kvalificirdeba ara mxolod
eqimis mier avadmyofis gansacdelSi mitoveba, aramed gansacdel-
Si mitovebis sxva SemTxvevebic (magaliTad mZRolis mier misi
braleuli qmedebis Sedegad gansacdelSi Cavardnili adamianis
mitovebac).
maSin, roca qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT
avadmyofis gansacdelSi mitoveba abstraqtuli safrTxis deliq-
tia, germanuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT igi konkre-
tuli safrTxis deliqtad ganixileba,1185 vinaidan germanuli sisx-
lis samarTlis kodeqsis 221-e paragrafis pirveli nawilis Tanax-
mad, gansacdelSi mitovebiT dazaralebuls sikvdilis an janmrT-
elobis dazianebis safrTxe unda Seeqmnas.
ramdenadac avadmyofis gansacdelSi mitoveba germanuli
ssk-is mixedviT konkretuli safrTxis deliqtia da avadmyofis
gansacdelSi mitovebam avadmyofis sicocxles da janmrTelo-
bas konkretuli safrTxe unda Seuqmnas, saWiroa mizezobrivi
kavSiris dadgena konkretul safrTxesa da eqimis umoqmedobas
Soris.
avadmyofis gansacdelSi mitoveba germanuli ssk-is mixedviT,
gadacdomad iTvleba.

6. Sidsis Seyra (131-e mux.)

6.1. qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT

Sidsi SeZenili imunodeficitis sindromia. igi erT-erTi mZime,


ganukurnebeli daavadebaa, romelsac iwvevs imunodeficitis vi-
rusi. terminiT „Sidsi~ aRiniSneba aiv infeqciis ganviTarebis
bolo stadia, rodesac avadmyofs uviTardeba klinikuri niSnebi

ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
1184

chen, 2012, S. 82, §10 Rn. 9a.


1185
ix. Lackner/ Kühl, Strafgesetzbuch Kommentar, 27. Aufl., München, 2011, S. 1026, §221 Rn. 1.

356
da imunuri sistemis mZime dazianeba.1186
Sidsi, rogorc daavadeba pirvelad 1981 wels amerikaSi iqna
identificirebuli, xolo 1982 wels daavadebaTa kontrolisa
da prevenciis centris mier oficialurad iqna registrirebuli.
aRniSnuli daavadebis warmoSobasTan dakavSirebiT gansxvavebuli
versiebi arsebobs. erT-erTi versiiT Sidsi didi xnis winaT ar-
sebobda centraluri da dasavleT afrikis zogierT regionSi da
mis globalur gavrcelebas xeli Seuwyo amerikis da evropis
sisxlis bankebSi afrikidan iaffasiani sisxlis eqsportma. gansx-
vavebuli da SedarebiT gavrcelebuli Sexedulebis mixedviT ki,
Sidsis virusis winamorbedi farTod iyo gavrcelebuli afrikis
kontinentze mcxovreb maimunebSi, romelmac mutacia ganicada da
adamianebSi gavrcelda.1187
aiv infeqciam _ infeqciurma daavadebam, romelsac adamianis
imunodeficitis virusi (aiv) iwvevs, safrTxe Seuqmna msoflios
sazogadoebas da axali gamowvevis winaSe daayena igi. jer-jero-
biT kacobriobam ver moigona wamali, romliTac am daavadebis
gankurneba iqneboda SesaZlebeli.
aiv infeqcia/Sidsis Sesaxeb saqarTvelos 2009 wlis 17 no-
embris kanoniT saqarTveloSi mcxovrebi moqalaqeebi uzrunve-
lyofilni arian aiv infeqciaze nebayoflobiTi testirebiT. aiv
infeqciaze/Sidsze testireba savaldebuloa organoebis, organo-
Ta nawilebis, qsovilebis, sisxlis, sisxlis komponentebis, kver-
cxujredisa da spermis donorTaTvis.
cnobilia, rom aiv infeqcia gadadis aiv inficirebulTan
daucveli sqesobrivi kavSiris, sisxlis gadasxmisa da naxmari
inficirebuli nemsiT narkotikuli nivTierebis moxmarebis gziT.
SidsiT dainficirebis mizezi aseve SeiZleba iyos silamazis
salonebsa da stomatologiur an sxva samedicino klinikebSi
higienis normebis daucveloba da arasteriluri instrumentebis
gamoyeneba.
pirs, romelic gaivlis Semowmebas aiv infeqciaze da daudas-
turdeba inficirebis faqti, Sesabamisi jandacvis organoebis-
gan ganemarteba aiv infeqciis gavrcelebis Tavidan acilebis
RonisZiebaTa Sesaxeb. aiv infeqciiT dainficirebuli ki werilo-
biT adasturebs aRniSnuli informaciis gacnobas. Tu inficireb-
uli arasrulwlovani an fsiqikurad daavadebulia, aiv infeqciis
gavrcelebis Tavidan acilebis RonisZiebaTa Sesaxeb informacia
miewodeba inficirebulis meurves an mzrunvels.
inficirebis dadgena SesaZlebelia inficirebidan 4-6 kviris
vadaSi. xolo inkubaciidan saSualod eqvsi wlis Semdeg vlindeba
imunodeficitis sindromi (Sidsi). Tumca, aiv infeqciiT janmrTe-
li adamianis dainficirebis momentidan misi janmrTeloba ukve
dazianebulia imunideficitis sindromis dawyebamdec. inficirebis

1186
ix. mamulaSvili b., aiv infeqcia/Sidsi _ socialur-eTikuri problemebi, fi-
losofiuri Ziebani, krebuli meaTe, Tb., 2006, gv. 266.
1187
ix. mamulaSvili b., iqve, gv. 266-267.

357
Sedegad ziandeba imunuri sistema da sustdeba adamianis orga-
noebis funqciebi. es yovelive Tavs iCens imaSi, rom inficirebis
Sedegad inficirebuli sxva daavadebisadmi midrekili xdeba.1188
aiv infeqcia/Sidsis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-11 da saqa-
rTvelos ssk-is 131-e muxlebis Sesabamisad, aiv inficirebuli/
SidsiT daavadebuli pasuxs agebs sxva pirisTvis Sidsis SeyrisT-
vis da aseve Sidsis ganzrax Seyris safrTxis SeqmnisTvis. aiv in-
ficirebuli/SidsiT daavadebuli, romlisTvisac cnobilia saku-
Tari daavadebis Sesaxeb, valdebulia acnobos meuRles/sqesobriv
partniors sakuTari aiv inficirebis Sesaxeb. saqarTvelos ssk-is
131-e muxliT isjeba ara mxolod SidsiT dainficirebuli, aramed
nebismieri piri, romelic janmrTel adamians daainficirebs Sid-
siT an Seuqmnis SidsiT dainficirebis safrTxes.
sxva pirisaTvis Sidsis Seyris safrTxis Seqmnis dasjiT
kanonmdebeli faqtiurad qmedebas mcdelobis etapze acxadebs
damTavrebul danaSaulad. Sidsis Seyris safrTxe SeiZleba
gaufrTxileblobiTac, magaliTad arasterilizebuli samedicino
instrumentis gamoyenebis Sedegad Seiqmnas, magram gaufrTxile-
blobiTi qmedebiT Sidsis Seyris safrTxis Seqmna ar isjeba.
imisTvis, rom sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi
daisvas, aucilebelia Sidsis Seyris safrTxe ganzrax iyos Se-
qmnili.
Sidsis Seyra saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT
konkretuli safrTxis deliqtia. aRniSnuli qmedeba safrTxes
uqmnis adamianis sicocxles. Sidsis Seyra, rogorc ukve aRiniSna,
amavdroulad janmrTelobis dazianebasac warmoadgens.
Sidsis Seyra SeiZleba ganxorcieldes ganzraxac da gaufrTx-
ileblobiTac, magram Tu Sidsis ganzrax Seyra yovelTvis das-
jadia, gaufrTxileblobiT Sidsis Seyra maSin isjeba, rodesac
es dakavSirebulia profesiul saqmianobasTan. Tu Sidsis ganzrax
Seyris amsrulebeli nebismieri piri SeiZleba iyos, gaufrTxile-
blobiT Sidsis Seyrisas, danaSaulis amsrulebeli specialuria.
magaliTad, rodesac eqimi arRvevs windaxedulebis normebs da
iyenebs arasterilizebul samedicino instruments, rac iwvevs
janmrTeli adamianis dainficirebas. SidsiT dainficireba Sei-
Zleba moxdes daucveli sqesobrivi kavSiris Sedegad, magram
igi mxolod maSin daisjeba Tu ganzrax moxda dainficireba. ar
daisjeba piri, romelmac ar icoda, rom SidsiT iyo dainficire-
buli da daamyara janmrTel adamianTan sqesobrivi kavSiri, Tu
sqesobrivma kavSirma gamoiwvia sqesobrivi partnioris SidsiT
dainficireba.
saqarTvelos ssk-is 131-e muxliT pasuxismgeblobis damamZimeb-
el garemoebadaa gaTvaliswinebuli ori an meti adamianisTvis,
orsuli qalis an arasrulwlovnisTvis Sidsis Seyris safrTxis
Seqmna an Sidsis Seyra. damnaSaves, rasakvirvelia, Segnebuli unda
hqondes, rom arasrulwlovanTan, orsul qalTan amyarebs urT-

ix. Lilie H., in: LK, 11. Aufl., 2005, §223 Rn. 10.
1188

358
ierTobas da maT uqmnis dainficirebis safrTxes. Tu damnaSavisT-
vis dazaralebulis dainficirebis Semdgom gaxda cnobili, rom
dazaralebuli arasrulwlovani an orsuli iyo, makvalificire-
beli garemoeba ar iqneba saxeze.

6.2. germanuli sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

SidsiT dainficirebisTvis pasuxismgebloba adamians ara mx-


olod qarTuli, aramed germanuli sisxlis samarTlis kanonmde-
blobiTac ekisreba, magram Tu qarTul sisxlis samarTlis kode-
qsSi specialuri muxliT aris aRniSnuli qmedebisTvis pasuxismge-
bloba gaTvaliswinebuli, germanul sisxlis samarTlis kodeqsSi
Sidsis Seyris Semadgenloba calke ar gvxvdeba.
ramdenadac Sidsi sicocxlisTvis saSiSi, mZime daavadebaa,
ibadeba kiTxva, rogor unda dakvalificirdes qmedeba, roca Sid-
siT dainficirebuli, romelmac icis, rom SidsiT aris dainfici-
rebuli, daucvel sqesobriv kavSirs amyarebs sqesobriv part-
niorTan? damnaSave aseT dros sicocxlis mospobis ganzraxviT
moqmedebs, Tu janmrTelobis dazianebis?
dasmul kiTxvaze germanul sisxlis samarTalSi ar arsebobs
erTiani mosazreba. diskusiis sagans warmoadgens aseve ara mx-
olod Sidsis, aramed sxva maRali riskis infeqciur daavadebaTa
(A, B, C. hepatiti) Seyris dros qmedebis kvalifikaciis sakiTxi.1189
iuridiul literaturaSi Sidsis Seyrisas qmedebis kvalifikaciis
ramdenime SesaZlo variantze miuTiTeben. kerZod, sxvadasxva mo-
sazrebis mixedviT, qmedeba SeiZleba dakvalificirdes germanuli
ssk-is 223-e paragrafiT (janmrTelobis dazianeba), 224-e paragrafiT
(janmrTelobis saSiSi dazianeba1190), 226-e paragrafiT (janmrTelo-
bis mZime dazianeba) an saerTod 211-e paragrafiT (mkvleloba).
germanul sisxlis samarTlis literaturaSi gamoTqmuli erT-
erTi Sexedulebis Tanaxmad, maSin, roca damnaSavem icis misi in-
ficirebis Sesaxeb da amas umalavs seqsualur partniors, daucve-
li sqesobrivi kavSiris SemTxvevaSi araa gamoricxuli qmedebis
kvalifikacia mkvlelobis (mcdeloba) paragrafiT (§211), miuxeda-
vad imisa, rom sikvdilis gamomwvev avadmyofur mdgomareobasa (aiv
infeqciiT dainficireba) da sikvdils Soris aris drois arc Tu
ise mokle intervali. amave mosazrebiT dogmaturad gaumarTlebe-
lia mkvlelobis paragrafiT qmedebis kvalifikaciaze uaris Tqma,
vinaidan Sedegis gamomwvevi mizezobriobis jaWvis gaSlis Sede-
gad sasikvdilo Sedegi unda dadges. aRniSnuli Tvalsazrisis
avtorebi svamen kiTxvas, Tu ratom unda iqnes privilegirebuli is
damnaSave, romelic msxverpls Sidsis Seyris gziT klavs, im dam-

ix. Joecks W., in: MüKo, Band 3, München, 2003, S. 731, §223 Rn. 62.
1189

igulisxmeba sicocxlisTvis saSiSi.


1190

359
naSavesTan SedarebiT, romelic msxverpls umalve uspobs sicocx-
les. maT mTavari aqcenti gadaaqvT sasikvdilo Sedegze, romelic
Sidsis Seyras drois garkveul periodSi aucileblad mohyveba da
ara imaze, rom Sidsis Seyrasa da sasikvdilo Sedegs Soris drois
garkveuli Sualedia. garda amisa, imasac miuTiTeben, rom Sidsis
Seyra arcTu iSviaTad male mTavrdeba sasikvdilo SedegiT.1191
iuridiul literaturaSi arsebobs gansxvavebuli mosazrebac,
romelic gabatonebul Sexedulebad iTvleba. kerZod, avtorTa
umravlesoba Tvlis, rom Sidsis Seyra Tanamedrove germanuli
sisxlis samarTlis kodeqsis 224-e muxliT unda daisajos. aRniS-
nuli muxli iTvaliswinebs sisxlissamarTlebriv pasuxismge-
blobas janmrTelobis saSiSi dazianebisTvis. dasaxelebuli mux-
lis pirveli nawilis pirveli punqti iTvaliswinebs mowamvlis
Sedegad janmrTelobis dazianebis dasjadobas.
r. rengiris SexedulebiT, Sidsis ganzrax Seyrisas damnaSave
moqmedebs ara sicocxlis mospobis, aramed janmrTelobis da-
zianebis ganzraxviT,1192 miuxedavad daavadebis simZimis da saSiS-
roebisa. Sidsis Seyrisas qmedebis kvalifikacias mkvlelobad an
mkvlelobis mcdelobad SeuZleblad Tvlis b. Sunemanic.1193
germanuli ssk-is 224-e paragrafiT Sidsis Seyris kvalifika-
ciasTan dakavSirebiT arsebobs erTi kiTxva: vinaidan 224-e para-
grafiT isjeba sxeulis saxifaTo dazianeba, ramdenad gamarTle-
bulia sicocxlisTvis saSiSi daavadebis gaigiveba janmrTelobis
damazianebel nivTierebasTan? iuridiul literaturaSi gamoTqmu-
li mosazrebiT, sicocxlisTvis saSiS, janmrTelobis damazianeb-
el nivTierebad SeiZleba ganvixiloT SidsiT dainficirebulis
sisxli da sperma, romlis gamoyofa SidsiT dainficirebulis-
gan SesaZlebelia.1194 Sunemanis TvalsazrisiT, Sidsis Seyris dros
damnaSave axorcielebs janmrTelobis dazianebis obieqtur Semad-
genlobas da mkvlelobis obieqtur Semadgenlobas gamoricxavs
swored is garemoeba, rom dReisaTvis aiv infeqciiT inficireba
udavod miiCneva janmrTelobis xelmyof nivTierebad („gesundheitss-
chädliche Stoff~).1195
Sunemans Terapiis ganviTarebis gaTvaliswinebiT Tanamedrove
pirobebSi Sidsis Seyrisas qmedebis kvalifikacia mkvlelobis mux-
liT miuReblad miaCnia, vinaidan SesaZlebelia sikvdilis drois
prognozireba1196 da inficireba saTanado mkurnalobis SemTxvevaSi
ar iwvevs uecar sikvdils. igi gakvirvebas gamoxatavs im avtorTa
poziciasTan dakavSirebiT, romlebic Sidsis Seyrisas mkvlelobis
obieqturi Semadgenlobis ganxorcielebis ideas mkacrad icaven.

1191
ix. Lilie H., in: LK, 11. Aufl., 2005, §223 Rn. 11.
1192
ix. Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, S. 102, §13. Rn. 14.
1193
ix. Schünemann B., Die Rechtsprobleme von AIDS, Eser-FS, München, 2005, S. 1149-1150.
1194
ix. Krey/Hellmann/Heinrich., Strafrecht, BT, Band 1, 15. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 72, 41-e sqo-
lio.
1195
ix. Schünemann B., Die Rechtsprobleme von AIDS, Eser-FS, München, 2005, S. 1150.
1196
ix. Schünemann B., iqve.

360
Sunemani asaxelebs im mizezebs, Tu ris gamoc miiCnevs Sidsis
Seyrisas qmedebis kvalifikacias mkvlelobis muxliT: igi aiv in-
feqcias adarebs qronikul daavadebas da aRniSnavs, rom yvela
qronikuli daavadeba sicocxlis Semoklebas gulisxmobs, magram
SeuZlebelia qronikuli daavadebis gamomwvevi qmedeba mkvlelo-
bis muxliT dakvalificirdes; janmrTelobis dazianebis gamo
adreuli samarTlebrivi gakicxva gaumarTlebelia; mkvlelobis
vargisi da ara warumatebeli mcdelobis gamo damnaSavis dasja
paradoqsulia maSin, roca msxverplis mkvlelobis mcdeloba ukve
ganxorcielebulia da msxverpli jer kidev cocxalia.
Sunemanis Sexeduleba Sidsis Seyrisas qmedebis kvalifikacia-
sTan dakavSirebiT marTlac sainteresoa. gansakuTrebiT sayur-
adReboa mis mier dasaxelebuli mesame mizezi, ris gamoc Tvlis
igi gaumarTleblad qmedebis kvalifikacias mkvlelobis mcdelo-
bad. mkvlelobis mcdeloba gulisxmobs qmedebas, romelic ganx-
orcielebulia sasikvdilo Sedegis gamowvevis mizniT, magram ar
mohyveba sicocxlis mospoba. amis mizezi SeiZleba iyos xelis
SeSla mesame pirTa mxridan, magram amas Sidsis Seyris dros ad-
gili ar aqvs. Sidsis Seyras ver SevadarebT aseve mkvlelobis
mcdelobas uSedego obieqtze an uSedego iaraRiT. uSedego obi-
eqtze mcdelobis dros, ar gvyavs mkvlelobisTvis vargisi obi-
eqti, aseTi obieqtis mimarT ara mxolod mkvlelobis mcdelobis
ganxorcielebaa SeuZlebeli, aramed misTvis Sidsis Seyrac. rac
Seexeba Sidsis Seyris Sedarebas uvargisi saSualebiT mkvlelo-
bis mcdelobasTan, mkvlelobis mcdelobisTvis uvargisi iaraRi
obieqturad araviTar an yoveli SemTxvevisTvis realur safrTx-
es ar qmnis potenciuri msxverplis sicocxlisTvis. aiv infeqci-
aze ki ver vityviT, rom sicocxlisTvis saSiSi ar ariso, magram
aRniSnuli infeqcia saTanado mkurnalobis SemTxvevaSi mxolod
grZelvadian perspeqtivaSi qmnis sasikvdilo Sedegis gamowvevis
SesaZleblobas. aseTi SesaZlebloba sxva daavadebiTac iqmneba,
magaliTad, C hepatitiT. mkvlelobis mcdelobis dros es esaa
iwyeba qmedebis Semadgenlobis ganxorcieleba, rasac Sedegad
sicocxlis mospoba mohyveba. Tumca, Sidsis Seyrisas sicocxlis
mospobis momenti ar aris ise axlos, rogorsac mkvlelobis mcd-
eloba gulisxmobs. yovelive aRniSnulis gaTvaliswinebiT, saka-
maTo SeiZleba iyos sakiTxi imis Taobaze, Tu ramdenad SeiZleba
CaiTvalos Sidsis Seyra sicocxlisTvis konkretuli safrTxis
Semqmnel qmedebad.
ramdenadac Sidsis Seyra Tanamedrove germanuli ssk-is mixed-
viT da avtorTa umravlesobis TvalsazrisiT isjeba rogorc
janmrTelobis dazianeba, amdenad aRniSnuli danaSauli upirates-
ad miiCneva ara safrTxis Semqmnel deliqtad, aramed materialur,
Sedegian Semadgenlobad. Sidsis SeyriT adamians janmrTeloba
mZimed uziandeba da ufro metic, mis sicocxles safrTxesac uqm-
nis. amdenad, igi erTis mxriv Sedegiani Semadgenlobaa, rogorc
janmrTelobis dazianeba, magram meores mxriv igi sicocxlisTvis
safrTxis Semqmneli danaSaulicaa.

361
Sidsis SeyrisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis
sakiTxTan dakavSirebul erT-erT problemur sakiTxs warmoadgens
mizezobrivi kavSiris dadgena. kerZod, imis garkveva, Tu visgan da
romeli aqtiT, zustad ra dros moxda janmrTeli adamianis dain-
ficireba. mizezobrivi kavSiris dadgena gansakuTrebiT Znelia ma-
Sin, roca inficirebuli narkotikebis momxmarebelia da Tan kav-
Siri hqonda ramodenime seqsualur partniorTan. rTulia, zustad
imis dadgena, dainficireba inficirebuli nemsiT narkotikuli sa-
Sualebis moxmarebis Sedegad moxda, Tu aiv infeqciis matarebel
sqesobriv partniorTan seqsualuri kontaqtis Sedegad.1197
aiv infeqcia, rogorc cnobilia, gadadis sqesobrivi kav-
SiriT. am gziT aiv infeqciis gavrcelebis riski didia meZavebsa
da homoseqsualebSi. literaturaSi davaa imasTan dakavSire-
biT, Tu rogor unda gadawydes qmedebis kvalifikaciis sakiTxi
aRniSnuli risk jgufebis warmomadgenlebTan nebayoflobiTi
sqesobrivi kavSiris Sedegad Sidsis Seyrisas. avtorTa erTi
nawilis azriT, maSin, roca Sidsis Seyras adgili aqvs nebayo-
flobiTi sqesobrivi kavSiris Sedegad da sqesobrivi partniori
acnobierebs imas, rom sqesobriv kavSirs amyarebs risk jgufs
mikuTvnebul pirTan, pasuxismgebloba unda gamoiricxos msx-
verplis mier sakuTari TavisTvis safrTxis Seqmnis gamo, xolo
avtorTa meore jgufi miiCnevs, rom msxverplis windauxedaoba
sasjelis daniSvnis dros unda iqnes gaTvaliswinebuli, magram
aRniSnul garemoebas ar SeuZlia sisxlissamarTlebrivi pasux-
ismgeblobis gamoricxva, vinaidan sakuTari TavisTvis safrTxis
Seqmna ar aris sisxlissamarTlebrivad irelevanturi. 1198 marTe-
bulad unda miviCnioT swored es ukanaskneli Sexeduleba. msx-
verplis windauxedaoba Tu mis mier gaweuli riski ar SeiZleba
pasuxismgeblobis gamomricxvel garemoebad miviCnioT damnaSav-
isTvis, Tumca sasjelis daniSvnisas saTvalavSi unda iqnes miRe-
buli is faqtobrivi viTareba, rom adgili hqonda nebayoflobiT
sqesobriv kavSirs da msxverplic iTvaliswinebda misi qmedebis
savaraudo Sedegebs. aseve unda gaviTvaliswinoT Semdegic: msx-
verplis varaudi sqesobrivi kavSiris saalbaTo Sedegebze ar
SeiZleba gavuTanabroT iseT SemTxvevas, roca msxverpli darw-
munebulia misi qmedebis mosalodnel SedegebTan dakavSirebiT.
garda amisa, aseve metad mniSvnelovania isic, rom saqme exeba
iseTi infeqciis Seyras, romelic iwvevs janmrTelobis mZime
dazianebas, saSiSia sicocxlisTvis da Seicavs sazogadoebis
janmrTel wevrebze sxvadasxva gziT gadadebis unars.
marTebulad miuTiTebs r-d. hercbergi, rom Tu risk jgufis
warmomadgenelTan nebayoflobiTi sqesobrivi kavSiris gziT Sid-
sis Seyris dros msxverplis windauxedaobas damnaSavis pasuxismge-
blobis gamomricxvel garemoebad miviCnevdiT, mogviwevda daskvnis
gakeTeba, rom „windauxedavi ar saWiroebs dacvas~. sakiTxisadmi

ix. Lilie H., iqve, §223 Rn. 11.


1197

ix. Joecks W., in: MüKo, Band 3, München, 2003, S. 732, §223 Rn.65.
1198

362
aseT midgomas mivyavarT damnaSavis sisxlissamarTlebrivi pasux-
ismgeblobisgan gaTavisuflebisken, roca danaSaulis Cadenis xel-
Semwyobi mizezi xdeba msxverplis windauxedaoba. amgvari pozi-
ciiT pasuxismgeblobisgan unda gavaTavisufloT is, vinc sxvis
manqanas farulad eufleba, Tu damnaSaves sxvisi manqanis daufle-
baSi xeli Seuwyo iman, rom manqanis karebi ar iyo daketili da
manqanis dasaqoqi gasaRebi manqanaSi iyo.1199
msxverplis windauxedaoba xels uwyobs viqtimurobas, magram igi
ar SeiZleba damnaSavis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis
gamomricxveli garemoeba gaxdes. sisxlissamarTlebriv dacvas
iseve saWiroebs windauxedavi adamiani, rogorc windaxeduli.
sisxlis samarTali imitom awesebs pasuxismgeblobas windaxedu-
lobis normis darRvevisTvis, rom windaxedulobis normis dar-
RveviT sxva adamiani ar daziandes, da ara imitom, rom Tavad
windaxedulobis normis damrRvevi ar daziandes. Tu msxverplis
windauxedaobas vaqcevdiT sxvisTvis Sidsis SeyrisTvis pasux-
ismgeblobisgan gamaTavisuflebel garemoebad, pasuxismgeblobas
gadavakisrebdiT msxverpls, romelmac, garkveulwilad, saku-
Tari windauxedaobiT xeli Seuwyo movlenaTa imgvar ganviTa-
rebas, romelsac adgili hqonda. xolo, damnaSaves, romelmac
sxvisi windauxedaobiT borotad isargebla, pasuxismgeblobis-
gan gavaTavisuflebdiT, rac gaumarTlebeli iqneboda. problemis
amgvari gadaWris SemTxvevaSi qurdi unda gavaTavisufloT pasux-
ismgeblobisgan, romelic xSirad danaSauls swored msxverplis
windauxedaobis saSualebiT Cadis.

7. gansakuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis


Seyra (132-e mux.)

7.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

saqarTvelos ssk-is 132-e muxlis pirveli nawiliT isjeba sx-


visTvis gansakuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis Seyris
safrTxis Seqmna. xolo, amave muxlis me-2 nawiliT gansakuTrebiT
saSiSi infeqciuri daavadebis Seyra. 132-e muxlis pirveli nawil-
iT gaTvaliswinebuli danaSauli konkretuli safrTxis deliq-
tia. igi safrTxes uqmnis adamianis janmrTelobas da sicocxles.
janmrTelobis ufleba konstituciiT garantirebul adamianis
erT-erT ZiriTad uflebas warmoadgens (37-e mux.). konstituciis
mixedviT janmrTeloba ar aris mxolod samedicino kategoria.
jandacvis msoflio organizaciis ganmartebiT, janmrTeloba aris
adamianis rogorc fizikurad, ise sulierad da socialurad kar-

ix. Herzberg R.-D., Aids: Herausforderung und Prüfstein des Strafrechts, JZ 1989, S. 474.
1199

363
gad yofna.1200saqarTvelos ssk-is 132-e muxlTan mimarTebiT janmr-
Telobis cneba ase farTod ar unda iqnes gagebuli da igi unda
ganimartos mxolod rogorc samedicino kategoria, romelic ar
moicavs socialur aspeqts. saqarTvelos ssk-is 132-e muxli icavs
adamianis janmrTelad arsebobis uflebas da ara janmrTelobisT-
vis uvnebel garemoSi adamianis cxovrebis uflebas. marTalia,
ssk-is 132-e muxliT daculi ar aris janmrTelobisTvis uvnebel
garemoSi cxovrebis ufleba, magram saqarTvelos sisxlis samarT-
lis kodeqsi gana rodi ambobs saerTod uars am uflebis dacvaze.
aRniSnuli ufleba daculia ssk-is sxva muxlebiT, romlebic mo-
cemulia ekologiur danaSaulTa TavSi (ssk-is 288-e, 289-e, 292-e da
sxva muxlebi). janmrTelobis dacvis uflebas safuZveli Caeyara
jer kidev XIX saukuneSi, kerZod, 1853 wels parizSi gaimarTa
pirveli saerTaSoriso konferencia, romelic mieZRvna sanitariis
sakiTxebs.1201
ssk-is 132-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli damTav­ rebu­
lad CaiTvleba mas Semdeg, roca Seiqmneba sxvisTvis gansa­kuTrebiT
saSiSi infeqciuri daavadebis Seyris realuri da konkretuli
safrTxe. sisxlis samarTlis kodeqsSi ar aris miTiTebuli dana-
Sauli ganzraxia Tu gaufrTxileblobiTi, magram am SemTxvevaSi
qmedeba mxolod ganzrax ganxorcielebisas unda daisajos.1202
ssk-is 132-e muxlis me-2 nawiliT isjeba sxvisTvis gansa-
kuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis Seyra. aRniSnuli dana-
Sauli Sedegiania da Sesabamisad, igi damTavrebulad mxolod
Sedegis dadgomisas iTvleba. aseve unda dadgindes mizezobrivi
kavSiri qmedebasa da damdgar Sedegs Soris.
janmrTelobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanoni gansa-
kuTrebiT saSiS infeqciur daavadebebs miakuTvnebs iseT daavade-
bebs (qolera, Savi Wiri, yviTeli cxeleba, sisxlmdeni virusuli
cxeleba, yvavili), romelTa drosac SeiZleba gamocxaddes karan-
tini.1203
kanonmdebeli arc me-2 nawiliT gaTvaliswinebul Semadgenlo-
baSi ar miuTiTebs qmedebis subieqtur mxareze. miuxedavad amisa,
unda iTqvas, rom am danaSaulis Cadena SesaZlebelia rogorc
ganzrax, ise gaufrTxileblobiT.1204 Tu kanonmdebeli ssk-is 131-e
muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebul SemadgenlobasTan dakav-
SirebiT erTgvar SezRudvas awesebs da gaufrTxileblobiT Sid-
sis Seyras mxolod maSin sjis, roca igi profesiul saqmianobas-

1200
ix. izoria l., wignSi: izoria l, korkelia k, kublaSvili k, xubua g, saqarT-
velos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani,
Tb., 2005, gv. 308.
1201
ix. kvaWaZe m., pacientTa uflebebis dacvis sakiTxebi saerTaSoriso samarT-
lebriv normebsa da saqarTvelos kanonmdeblobaSi, krebulSi: korkelia k., sesiaS-
vili i. (red.), saqarTvelo da saerTaSoriso samarTali, Tb., 2001, gv. 146.
1202
ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 174.
1203
ix. mamulaSvili g., iqve, gv. 174.
1204
ix. mamulaSvili g., iqve.

364
Tanaa dakavSirebuli, 132-e muxli aseT SezRudvas ar awesebs da
gansakuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis Seyras gaufrTxile-
blobiT maSinac sjis, roca igi profesiul saqmianobas ar ukav-
Sirdeba.
vinaidan 132-e muxlis dispoziciaSi ar aris miTiTebuli da-
naSauli subieqturi mxriv ganzrax xorcieldeba, Tu gaufrTx-
ileblobiT da danaSaulis Cadena orive formiT SeiZleba, aRniS-
nuli sakiTxi sasjelis daniSvnis dros iqneba gaTvaliswinebuli
da ara qmedebis kvalifikaciisas. vinc ganzrax Caidens danaSauls
mkacrad daisjeba, xolo is, vinc gaufrTxileblobiT, SedarebiT
msubuqad. maSasadame, mocemul SemTxvevaSi ganzraxva da gaufrTx-
ilebloba bralis xarisxs gansazRvravs.
132-e muxliT gaTvaliswinebuli pasuxismgeblobis damamZime-
beli garemoebebi identuria 131-e muxliT gaTvaliswinebuli gare-
moebebisa.

7.2. germanuli sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

germanuli sisxlis samarTlis kodeqsi calke Semadgenlobas


gansakuTrebiT saSiSi infeqciuri daavadebis Seyraze ar iTval-
iswinebs. aRniSnuli qmedeba SeiZleba dakvalificirdes im para-
grafiT, romelic pasuxismgeblobas janmrTelobis dazianebisTvis
awesebs.

8. ukanono aborti (133-e mux.)

8.1. abortis dasjadoba saero da saeklesio


samarTlis Zeglebis mixedviT

sityva `aborti~ laTinuri warmoSobisaa da niSnavs orsulobis


xelovnurad Sewyvetas, muclis moSlas. erTmaneTisagan ganasxvave-
ben muclis spontanur anu TavisTavad da xelovnur moSlas, rode-
sac igi orsul qalze zemoqmedebis Sedegad xdeba.
qarTuli samarTlis Zeglebis mixedviT, nayofi sicocxlis
uflebis subieqtad miiCneoda Casaxvis momentidan da aborti is-
jeboda rogorc nayofis sicocxlis winaaRmdeg mimarTuli (e. w.
Sedegiani, materialuri) danaSauli.
abortis dasjadobis normebs vxvdebiT rogorc saero, ise
saeklesio samarTlis ZeglebSi. saeklesio samarTliT, muclis
mowyveta dasjadia orsulobis nebismier stadiaze da igi nebadar-
Tulia maSin, rodesac nayofi safrTxes uqmnis qalis sicocxles.
am SemTxvevaSi warmoiSoba kolizia nayofis da dedis sicocxlis
uflebas Soris.
qarTuli samarTlis Zeglebis mixedviT, muclis xelovnurad
moSla gaigivebuli iyo kacis kvlasTan da is, vinc am danaSauls

365
Caidenda, isjeboda, rogorc kacis mkvleli.1205 muclis xelovnu-
rad moSlisTvis pasuxismgebloba ekisreboda ara mxolod imas,
vinc orsul qals mucels mouSlida, aramed orsul qalsac.1206
abortis dasjadobis Sesaxeb normas Seicavs mcire sjulis
kanonic1207 da dasaxelebuli samarTlis Zeglis mixedviT, miuxe-
davad imisa, muceli nebsiTi (ganzrax) moqmedebiT moeSleboda
Tu uneblieTi (gaufrTxileblobiT), qals orive SemTxvevaSi pa-
suxismgebloba ekisreboda rogorc kacis mkvlels.1208 daviT ba-
toniSvilis samarTlis mixedviT orsuli qalis mkvleli unda
dasjiliyo rogorc ori adamianis mkvleli, anu nayofis sicocx-
le (daubadebeli sicocxle) gaTanabrebuli iyo dabadebuli ada-
mianis sicocxlesTan.1209
didi sjuliskanonis mixedviT, orsulobis xelovnurad Sewyve-
ta isjeboda, erTi mxriv, rogorc mkvleloba nayofis sicocxlis
mospobis gamo da, meore mxriv, rogorc TviTmkvlelobisken ga-
dadgmuli nabiji, vinaidan muclis moSliT safrTxe eqmneba qalis
sicocxles da janmrTelobas. araviTari mniSvneloba ar hqonda
orsulobis xangrZlivobas, imas, Tu rodis Caisaxa nayofi. kanoni-
kuri samarTlis mixedviT, Casaxvis momentidan nayofi miiCneva si-
cocxlis uflebis subieqtad.1210
dedis mimarT, romelic nayofs mucelSi spobda, gamoiyenebo-
da sxvadasxva saxis sasjelebi, romelTagan erT-erTs uziare-
bloba warmoadgenda. uziarebloba saeklesio sasjelis saxe iyo,
romelsac Semdgom morwmune adamianisTvis metad mZime Sedegebi
mohyveboda. kerZod, vinc sami kviris ganmavlobaSi ar eziarebo-
da, kanonis Tanaxmad, eklesiidan unda gandevniliyo.1211 Tavdapir-
velad zemoaRniSnuli danaSaulis Camden pirTa mimarT gamoiy-
eneboda sikvdilamde uziarebloba, romelic Semdgom Seicvala
10 wlamde uziareblobiT, rac zogierTi mecnieris SexedulebiT
kacTmoyvareobis principiT iyo ganpirobebuli.1212 sasjelis human-
izaciasTan dakavSirebiT gansxvavebuli mosazrebebi hqonda akad.
iv. javaxiSvils, romlis Tanaxmadac, eklesiis mxriv damnaSavisaT-
vis sasjelis Semcireba da Semsubuqeba imdenad humanurobiTa da

1205
ix. didi sjuliskanoni, gamosacemad moamzades e. gabiZaSvilma, e. giunaS-
vilma, m. dolaqiZem, g. ninuam, Tb., 1975, gv. 401.
1206
ix. iqve, gv. 479.
1207
ix. vaCeiSvili al., narkvevebi qarTuli samarTlis istoriidan, I tomi, Tb.,
1946, gv. 152.
1208
ix. mcire sjuliskanoni, gamosacemad moamzada elguja giunaSvilma, saqarT-
velos ssr mecnierebaTa academia, k. kekeliZis saxelobis xelnawerTa instituti,
`mecniereba~, Tb., 1973, gv. 80.
1209
ix. samarTali batonisSvilis daviTisa, teqsti gamosca da gamokvleva daur-
To daviT furcelaZem, Tb., 1964, gv. 77.
1210
ix. didi sjuliskanoni, gv. 475.
1211
ix. javaxiSvili iv., qarTuli samarTlis istoria, wigni meore, nakveTi meore,
tfilisi, 1929, gv. 528; nadareiSvili g., sasjelis miznebi da amocanebi saeklesio sa-
marTlis mixedviT, Jurnali `macne~, ekonomikisa da samarTlis seria, 1983, #3, gv. 110.
1212
ix. gujejiani r., religiisa da CveulebiTi samarTlis urTierTmimarTeba
svaneTis tradiciul yofaSi, samecniero Jurnali `logosi~, saqarTvelos sapatri-
arqo, IV, 2007, gv. 109.

366
kacTmoyvareobis maRali grZnobiT ar iyo nakarnaxevi, ramdenadac
cxovrebis ukuRmarTobisa da politikis TvalsazrisiT, radgan
mZime sasjeli damnaSaves eklesiaze guls uyrida da zneobrivadac
aSorebda.1213 mosalodneli sasjelis simZimis gamo Secodebulni
da damnaSaveni TavianT braleulobas malavdnen da msjavrs gaur-
bodnen.1214
berZnuli samarTlis mixedviT, muclis moSlisTvis dedakacis
mimarT gamoiyeneboda sasjelis iseTi saxe, rogoricaa eqsoria.1215
eqsoria anu gaZeveba erT-erTi mZime sasjeli iyo, romelic gu-
lisxmobda damnaSavis datovebas mfarvelobis gareSe. gaZevebuli
piris mokvlisTvis aravin agebda pasuxs da amasTan, aravis hqonda
ufleba, misTvis TavSesafari aRmoeCina.1216
abortis dasjadobas iTvaliswinebs mxiTar goSis samarTal-
ic. 1217 Tu dedakaci mucels moiSlida wamliT an sxva ram saSu-
alebiT, igi SeiZleba dasjiliyo sasjelis umkacresi zomiT _
sikvdiliT.
vaxtang VI_is samarTalSi muclis mowyveta gvxvdeba, rogorc
pasuxismgeblobis damamZimebeli garemoeba, Tu igi Sedegad mo-
hyveboda Tavdasxmas da damnaSave isjeboda sisxlis daurve-
biT. 1218 analogiuri xasiaTis normas vxvdebiT daviT batoniSvilis
samarTalSic. magram, vaxtang VI_is samarTalisgan gansxvavebiT,
aRniSnul SemTxvevaSi sasjelis saxiT gaTvaliswinebulia ro-
gorc sisxlis daurveba, ise eklesiuri kanoniT gankanoneba. 1219
ver gaviziarebT i. doliZis Tvalsazriss, romelic miiCnevda,
rom danaSauli Cadenili ar iyo damamZimebel garemoebaSi, roca
Tavdasxmis Sedegad fexmZime qals bavSvi mowydeboda.1220 ar Sei-
Zleboda pasuxismgeblobis damamZimebeli garemoeba ar yofiliyo
aRniSnuli SemTxveva da sasjelis zomaze gavlena ar moexdina or-
suli qalisTvis muclis moSlas, maSin, roca nayofis sicocxle
dabadebuli adamianis sicocxlesTan iyo gaTanabrebuli. vaxtang
VI_is samarTlis Tanaxmad, mixdomisTvis damnaSaves erTi mTeli
sisxli unda gadaexada, xolo Tu Tavdasxmas Sedegad muclis
mowyveta mohyveboda damnaSaves damatebiT kidev erTi mTeli sisx-
li unda gadaexada, rac swored imaze miuTiTebs, rom Tavdasxmis
Sedegad orsuli qalisTvis muclis moSlis gamowveva pasuxismge-
1213
ix.GjavaxiSvili iv., dasaxelebuli naSromi, gv. 529.
1214
iqve, gv. 531.
1215
ix. qarTuli samarTlis Zeglebi, tomi I, vaxtang VI-is samarTlis wignTa
krebuli, teqstebi gamosca, gamoikvlia da leqsikoni daurTo i. doliZem, Tb., 1963, gv.
152.
1216
ix. doliZe i., Zveli qarTuli samarTali, Tb., 1953, gv. 233.
1217
ix. qarTuli samarTlis Zeglebi, tomi I, vaxtang VI-is samarTlis wignTa
krebuli, teqstebi gamosca, gamoikvlia da leqsikoni daurTo i. doliZem, Tb., 1963, gv.
297.
1218
ix. vaxtang VI, samarTlis wigni, teqsti gamosacemad moamzada T. enuqiZem,
saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademia, Tb., 1955, gv. 65; ix. aseve, samarTali batonis-
Svilis daviTisa, Tb., 1964, gv. 59.
1219
ix. samarTali batonisSvilis daviTisa, teqsti gamosca da gamokvleva daur-
To daviT furcelaZem, Tb., 1964, gv. 59.
1220
ix. doliZe i., Zveli qarTuli samarTali, Tb., 1953, gv. 198 _ 199.

367
blobis damamZimebel garemoebad unda miCneuliyo. daviT batoniS-
vilis samarTlis mixedviT ki orsuli qalis mkvleli ise unda
dasjiliyo, rogorc ori adamianis mkvleli.
berZnuli samarTlis mixedviT, Tu dedakacisTvis muclis mo-
saSlelad wamlis micemas orsuli qalis sikvdili mohyveboda,
wamlis mimcemi sikvdiliT isjeboda. analogiuri saxis sasjeli
gamoiyeneboda im SemTxvevaSic, rodesac qalis sikvdilis mimarT
damnaSaves gaufrTxileblobiTi damokidebuleba gaaCnda.1221 daviT
batoniSvilis samarTlis mixedviT ki wamlis mimcemi ufro msub-
uqad isjeboda maSin, roca Sedegis mimarT gaaCnda gaufrTxile-
blobiTi damokidebuleba.1222
daviT batoniSvilis samarTli dedakacis muclis pirvelad
moSlisTvis eklesiuri kanoniT gankanonebas iTvaliswinebda,
xolo ganmeorebiT misi Cadena miCneuli iyo pasuxismgeblobis
damamZimebel garemoebad da igi gamaTraxebiT isjeboda. 1223 daviT
batoniSvilis samarTliT orsuloba warmoadgenda sasjelis
aRsrulebis damabrkolebel garemoebas, e. i. orsuli dedakaci
Cadenili danaSaulisTvis ar unda dasjiliyo manam, sanam ar
Sobda. 1224
rogorc saeklesio da saero samarTlis Zeglebis Seswavlam
gviCvena, muclis moSlisTvis sxvadasxva saxis sasjeli gamoiy-
eneboda da damnaSavis dasjis sakiTxisadmi midgoma araerTgva-
rovani iyo. saero samarTlis Zeglebi ufro mkacr sasjelebs
iTvaliswineben, vidre saeklesio samarTlis Zeglebi. magali-
Tad, didi sjuliskanoni zemoaRniSnuli danaSaulisaTvis iT-
valiswinebda sasjelis saxiT uziareblobas, maSin rodesac,
mxiTar goSis da berZnul samarTalSi am danaSaulisTvis gaT-
valiswinebulia sasjelis iseTi umkacresi zoma, rogoricaa
sikvdiliT dasja.
rogorc zemoT aRvniSneT, qarTuli samarTlis Zeglebis mixed-
viT, xelovnuri aborti saqarTveloSi akrZaluli iyo da igi ro-
gorc mkvleloba ise isjeboda. sabWoTa xelisuflebis damyarebis
Semdgom xelovnuri abortis dasjadoba gauqmda da 1936 wlis 27
ivnisamde nebadarTuli iyo. am droidan ki, aborti kvlav aikrZala
da aRniSnuli akrZalva mxolod 1955 wlis 23 noembers gauqmda.1225
mas Semdeg, rac aborti aikrZala, ukanono abortisagan sisxlissa-
marTlebrivi dacvis obieqtad sabWoTa sisxlis samarTlis liter-
aturaSi orsuli qalis sicocxlesa da janmrTelobasTan erTad
nayofsac miiCnevdnen.1226 Tanamedrove qarTuli sisxlis samarTlis

1221
ix. qarTuli samarTlis Zeglebi, tomi I, vaxtang VI-is samarTlis wignTa
krebuli, teqstebi gamosca, gamoikvlia da leqsikoni daurTo i. doliZem, Tb., 1963, gv.
152.
1222
ix. samarTali batonisSvilis daviTisa, teqsti gamosca da gamokvleva
daurTo daviT furcelaZem, Tb. 1964, gv. 77.
1223
ix. iqve, gv. 76.
1224
ix. iqve, gv. 77.
1225
ix. qarTuli sabWoTa enciklopedia, I tomi, Tb., 1975, gv. 31.
1226
ix. Пионтковский А., Преступления против личности, М., 1938, с. 69.

368
kodeqsi aborts nawilobriv krZalavs da ukanono abortisTvis
pasuxismgeblobas iTvaliswinebs ara rogorc nayofis sicocxlis
xelmyofi, aramed rogorc orsuli qalis sicocxlisa da janmrT-
elobisaTvis safrTxis Semqmneli deliqtis gamo.

8.2. nayofi, rogorc sicocxlis


uflebis subieqti

sanam Tanamedrove sisxlis samarTliT ukanono abortis das-


jadobaze visaubrebdeT, mizanSewonili iqneba, Tu ganvixilavT
Semdeg sakiTxebs: rodis iwyeba sicocxle da aris Tu ara nayofi
sicocxlis uflebis subieqti?
Zveli qarTuli samarTlisagan gansxvavebiT, Tanamedrove qarTu-
li da zogierTi sxva qveynis (ruseTi, israeli) sisxlis samarTlis
kanonmdeblobiT sicocxle daculia dabadebis momentidan, nayofi
ar miiCneva sicocxlis uflebis subieqtad da nayofis sicocx-
lis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebrivi qmedeba ganixileba
ara rogorc mkvleloba, aramed rogorc sxva danaSauli (ukanono
aborti). sicocxlis dasawyisad iTvleba bavSvis dabadebis pro-
cesi, amitom bavSvis sicocxle mkvlelobis obieqtia mSobiarobis
dawyebis momentidan.1227
mecnierTa nawilis mosazrebiT da rigi qveynebis kanonmdeblobiT
sicocxlis uflebis subieqtia yoveli adamiani, maT Soris, qalis
organizmSi spermatozoidiT kvercxujredis ganayofierebis Sede-
gad warmoSobili nayofic (embrioni).1228
frangi mecnieri j. liJeni aRniSnavs, rom `TiToeuli pirovnebis
damaxasiaTebeli niSani _ sqesi, Tvalis feri, fexis zoma, intele-
qti da sxva _ CasaxvisTanave adamianis 46 qromosomaSi, bavSvis
genetikis kodSi aris Cadebuli.~1229 amerikelma mecnierma b. na-
tansonma, romelic abortis momxre iyo, mecnieruli gamokvle-
vis Semdeg Secvala Tavisi pozicia da im daskvnamde mivida, rom
daubadebeli bavSvi damoukidebeli adamiania, sazogadoebis sru-
luflebiani da ganuyofeli wevria. swored b. natansons ekuTvnis
abortis ultrabgeriTi kinogadaRebiT Seqmnili filmi _ `uxmo
yvirili~, romliTac dasturdeba, rom fetusi: 1. winaswar grZnobs
safrTxes im instrumentebis mxridan, romliTac aborti keTdeba;
2. grZnobs saSiSroebas, cdilobs Tavi daaRwios instrumentebs da
amas imiT gamoxatavs, rom: a) moZraobs swrafad da mSfoTvared;

1227
ix. lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo
nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 25-26; mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T,
SavguliZe T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 6.
1228
ix. izoria l., korkelia k., kublaSvili k., xubua g., saqarTvelos konsti-
tuciis komentarebi, Tb., 2005, gv. 46; kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, iuridiuli
saxelmZRvanelo, me-3 gamocema, Tb., 2014, gv. 125.
1229
ix. WeliZe l., sicocxlis ufleba fetusisaTvis saqarTveloSi, Tb., 2002,
gv. 17.

369
b) gulis cema matulobs 140-dan 200-mde; g) farTod aRebs pirs da
uxmod yviris.1230
mecnieruli gamokvleviT dasturdeba, rom deda da Svili Casa-
xvis momentidan erTmaneTisgan gancalkevebuli da gansxvavebuli,
unikaluri adamianebi arian. Zalian xSirad maT gaaCniaT gansx-
vavebuli sqesi, Tvalisa da Tmis feri, sisxlis jgufi.
nayofis ganviTarebis Semdeg etapebs gamohyofen: meeqvse kviri-
saTvis bavSvis tvini iwyebs moqmedebas; me-7 kviraSi bavSvi Tavi-
suflad curavs sanayofe wyalSi; me-9 kviraSi bavSvi eqstremalu-
rad aqtiuria; me-10 da me-11 kviris bavSvi Sexebaze reagirebs; me-11
kvirisaTvis bavSvis yvela organos sistema funqcionirebs, bavSvs
gaaCnia Tvalis quTuTo, frCxilebi da TiTis anabeWdebi; 12 kviris
daubadebel bavSvs Camoyalibebuli aqvs zurgis tvini.1231
nayofis sicocxlis dacvis sakiTxi araerTgvarovnad aris
gadawyvetili saerTaSorisosamarTlebriv aqtebSi. magaliTad,
bavSvis uflebebis deklaraciis preambulaSi naTqvamia, rom `bavS-
vi, misi fizikuri da gonebrivi moumwifeblobis gamo, saWiroebs
gansakuTrebul dacvas da mzrunvelobas, Sesabamisi samarTlebri-
vi dacvis CaTvliT, rogorc dabadebamde, ise dabadebis Semdgom..~
analogiuri Sinaarsis teqsts moicavs bavSvis uflebebis konven-
ciis preambula, riTac aRiarebs fetusis samarTlebrivi dacvis
aucileblobas.
adamianis embrionis damcav debulebebs Seicavs adamianis ufle-
bebisa da biomedicinis Sesaxeb konvencia, romelic biologiisa
da medicinis gamoyenebis dros adamianis Rirsebis dacvas exeba.
aRniSnuli konvenciis pirvel muxlSi miTiTebuli sityva „adami-
ani~ imas gulisxmobs, rom adamianis Rirseba da TviTmyofadoba
daculia sicocxlis CasaxvisTanave.1232
fetusis sicocxlis uflebas icavs adamianis uflebaTa ameri-
kuli konvencia da adamianisa da xalxis uflebaTa afrikuli qa-
rtia. miuxedavad imisa, rom adamianis uflebaTa amerikuli kon-
vencia sicocxlis uflebas Casaxvis momentidan icavda, adamianis
uflebaTa interamerikulma komisiam 1981 wels erT-erT saqmeze
aborti dasaSvebad cno dedis sicocxlis gadasarCenad da maSin,
roca orsulobis mizezi gaupatiureba iyo. xolo, 2000 wels aSS-
s uzenaesma sasamarTlom arakonstituciurad miiCnia nebraskas
Statis kanoni, romelic krZalavda aborts da ugulebelyofda qa-
lis janmrTelobis dacvis uflebas. aRniSnuli gadawyvetilebiT
aborti qalis konstituciur uflebad iqna aRiarebuli.1233
adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis me-3 muxlis
Tanaxmad, `yvelas aqvs sicocxlis, Tavisuflebisa da usafrTxoe-
bis ufleba~, magram `yvelaSi~ ar igulisxmeba fetusi, e. i. dau-
badebeli sicocxle. aRniSnuli daskvnis safuZvels iZleva is,

1230
ix. iqve, gv. 18-19.
1231
ix. iqve, gv. 22-25.
1232
ix. gociriZe e. (Seadgina da komentarebi daurTo), sicocxlis uflebis dac-
va adamianis uflebaTa evropuli konvenciis mixedviT, Tb., 2007, gv. 74-75.
1233
ix. gelaSvili i., Canasaxis samarTlebrivi mdgomareoba, Tb., 2012, gv. 16.

370
rom adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis momzadebisas
uari eTqva deklaraciis me-3 muxlis im proeqts, romelic iTval-
iswinebda sicocxlis dacvas Casaxvis momentidan.
adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evro-
puli konvenciis me-2 muxlis mixedviT, `yoveli adamianis sicocx-
lis ufleba kanoniT aris daculi. aravis sicocxle ar SeiZleba
ganzrax iyos xelyofili..~ magram ibadeba kiTxva: ra igulisxmeba
sityvebSi `yoveli adamiani~ da `aravin~. SeiZleba Tu ara Cven am
sityvebSi vigulisxmoT nayofi/fetusi? iuridiul literaturaSi
gamoTqmuli SexedulebiT, zemoaRniSnuli konvenciis me-2 muxli
`teqstualurad srulad ar gamoricxavs imis SesaZleblobas, rom
masSi fetusis sicocxlis uflebac igulisxmebodes, da ara mx-
olod dabadebuli adamianebisa~.1234 amerikeli mecnieri j. dre-
sleri aRniSnavs, rom `adamianuri arsebis~ cneba moicavs jer kidev
daubadebel bavSvsac.1235 magram, Tu Cven gaviTvaliswinebT adamia-
nis uflebaTa evropuli konvenciis me-2 muxlis me-2 punqtiT gaT-
valiswinebul sicocxlis uflebis SezRudvis marTlzomierebis
pirobebs, SeiZleba im daskvnamde mivideT, rom adamianis uflebaTa
evropuli konvencia ar icavs fetusis sicocxles, vinaidan `me-
2 punqtiT dawesebuli gamonaklisebi ar Seesatyviseba fetusis
mokvdinebis marTlzomierad miCnevis SesaZlo SemTxvevebs.~1236 rac
Seexeba adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos pozicias, am
sakiTxze, igi dumils amjobinebs da Tavs ikavebs fetusis sicocx-
lis uflebis rogorc aRiarebis, aseve uaryofisagan.1237
saqarTvelos konstituciis me-15 muxlis Tanaxmad `sicocxle
adamianis xelSeuvali uflebaa da mas icavs kanoni.~ aRniSnul
muxlSi araferia imaze naTqvami, Tu ra momentidan aris daculi
sicocxle da aris Tu ara nayofi am uflebis matarebeli.
n. farsadaniSvili aRniSnavs, rom „saqarTveloSi sicocx-
lis dacviT sargeblobs rogorc fetusi, ise ukve dabadebuli
adamiani~.1238magram, igi ar akonkretebs Tu ras efuZneba misi es
mosazreba.
saqarTvelos konstituciisagan gansxvavebiT, slovakeTis kon-
stitucia nayofs miiCnevs sicocxlis uflebis matareblad. aRniS-
nuli daskvna gamomdinareobs slovakeTis konstituciis me-15 mux-
lis pirveli punqtis Sinaarsidan: `yvelas aqvs sicocxlis ufle-
ba. adamianis sicocxle dacvas eqvemdebareba dabadebamde.~1239
qarTuli sisxlis samarTlis kanonmdebloba, rogorc zemoT
aRiniSna, nayofs ar aRiarebs sicocxlis uflebis subieqtad

1234
ix. gociriZe e., sicocxlis dasawyisi da dasasruli: fetusisa da evTanaziis
uflebrivi sakiTxebi strasburgis iurisprudenciis mixedviT, krebulSi: korkelia k.
(red.), adamianis uflebaTa dacvis evropuli da erovnuli sistemebi, 2007, gv. 46.
1235
ix. Козочкин И. Д., Уголовное право США, С-П, 2007, с. 316-317.
1236
ix. gociriZe e., dasaxelebuli naSromi, gv. 74.
1237
ix. gociriZe e. (Seadgina da komentarebi daurTo), sicocxlis uflebis
dacva adamianis uflebaTa evropuli konvenciis mixedviT, Tb., 2007, gv. 71.
1238
ix. farsadaniSvili n., legalizebuli mkvleloba, krebulSi: konstantine
korkelia (red.), adamianis uflebaTa dacvis Tanamedrove gamowvevebi, Tb., 2009, gv. 216.
1239
ix. sazRvargareTis qveynebis konstituciebi, nawili V, Tb., 2007, gv. 865.

371
da sicocxles icavs dabadebis momentidan. winaaRmdeg SemTx-
vevaSi, aborti, garda im SemTxvevisa, rodesac dedis sicocxles
nayofi safrTxes uqmnis, saerTod unda akrZaluliyo an kidev
ukanono abortisTvis pasuxismgebloba kanonmdebels sicocxlis
winaaRmdeg mimarTul danaSaulTa TavSi unda gaeTvaliswinebina
da aRniSnuli danaSaulisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismge-
bloba dedisTvisac unda daekisrebina. Tu saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsi sicocxlis uflebis subieqtad embrionsac
gamoacxadebda, aucilebeli gaxdeboda ara mxolod im adamianis
dasja, vinc aborts gaakeTebda, aramed TviT orsuli qalisac.
sicocxlis uflebis subieqtad saqarTvelos sisxlis samarTlis
kodeqsi nayofs/fetuss rom ar aRiarebs, amaze miuTiTebs aseve
is garemoebac, rom orsuli qalis mkvlelobisTvis sisxlissamar-
Tlebrivi pasuxismgebloba gaTvaliswinebulia ssk 109-e muxlis
me-2 nawilis `a~ qvepunqtiT, xolo ori an meti piris ganzrax
mkvlelobisTvis amave muxlis me-3 nawilis `a~ qvepunqtiT. qar-
Tuli sisxlis samarTlis kanomdebloba nayofs damoukidebel
individad rom aRiarebdes da icavdes nayofis sicocxles saWiro
iqneboda ki orsuli qalis mkvlelobisTvis pasuxismgeblobis
calke punqtiT gaTvaliswineba maSin, rodesac saqarTvelos sisx-
lis samarTlis kodeqsis 109-e muxlis me-3 nawilis `a~ qvepunqti
pasuxismgeblobas awesebs ori an meti adamianis sicocxlis mo-
spobisTvis?
ar aris gasaziarebeli mosazreba, rom qarTuli sisxlis samar-
Tali fetusis/embrionis sicocxlesa da janmrTelobas arapirda-
pir icavs orsuli qalis sicocxlis xelyofisa Tu janmrTelobis
dazianebisaTvis gamkacrebuli pasuxismgeblobis dawesebiT.1240 saqa-
rTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 109-e muxlis me-2 nawilis
`a~ qvepunqtiT winaswari SecnobiT orsuli qalis mkvlelobisTvis
mkacri sasjelis dawesebis safuZvels warmoadgens ara fetusis si-
cocxleze kanonmdeblis gansakuTrebuli zrunva, aramed qmedebis
socialuri saSiSroebis maRali xarisxi.1241 analogiurad wydeba
sakiTxi damnaSavisaTvis winaswari SecnobiT arasrulwlovanis an
umweo mdgomareobaSi myofis mkvlelobis drosac. am SemTxvevaSic
kanonmdebeli pasuxismgeblobas amkacrebs qmedebis socialuri sa-

1240
ix. gociriZe e., dasaxelebuli naSromi, gv. 64; gociriZe e., wignSi: turava p.
(red.), saqarTvelos konstituciis komentari, Tb., 2013, gv. 74. aRniSnuli danaSaulis
xelyofis obieqtad nayofis ganviTarebas miiCnevs z. wulaia. ix. wulaia z., sisxlis
samarTali, kerZo nawili, pirveli tomi, Tb., 2000, gv. 52.
1241
sworad aRniSnavs z. goTua, rom orsuli qalis winaaRmdeg danaSaulis
Cadena „miuTiTebs damnaSavis mometebul saSiSroebaze, mis sisastikeze da srul
znedacemulobaze, ris gamoc sasamarTlo valdebulia mkacri sasjeli dauniSnos
mas“. ix. goTua z., sisxlis samarTali, zogadi nawili, sasjeli, Tb., 2001, gv. 45. mosa-
marTlem mkacri sasjeli SeiZleba dauniSnos imas vinc winaswari SecnobiT or-
suli qalis winaaRmdeg danaSauls Caidens, im SemTxvevaSi, Tu aseTi garemoeba ar
aris ssk-is Sesabamis muxlSi an muxlis nawilSi miTiTebuli rogorc danaSaulis
Semadgenlobis niSani, xolo, Tu kodeqsis kerZo nawilis muxli an muxlis nawili
winaswari SecnobiT orsuli qalis winaaRmdeg danaSaulis Cadenas iTvaliswinebs
danaSaulis Semadgenlobis niSnad, igive garemoeba sasjelis daniSvnis dros mxed-
velobaSi ar miiReba (ix. saqarTvelos ssk-is 53-e muxlis me-4 nawili).

372
SiSroebis maRali xarisxis gamo. mkvlelobis mizniT Tavdasxmis
SemTxvevaSi msxverpls Tavdacvis naklebi SesaZlebloba aqvs Tu
igi arasrulwlovani, moxuci an orsulia da amitomac iTval-
iswinebs kanonmdebeli mkacr pasuxismgeblobas aseT adamianTa mkv-
lelobisTvis. winaswari SecnobiT orsuli qalis mkvlelobisTvis
sasjelis gamkacrebis mizezs nayofis dacva rom warmoadgendes,
kanonmdebels pasuxismgebloba unda gaemkacrebina orsuli qalis
sicocxlis gaufrTxileblobiT mospobisTvisac, ramdenadac am
SemTxvevaSic xdeba nayofis xelyofa.
saqarTvelos kanonmdeblobiT nayofis sicocxle saTanadod
rom ar aris daculi amaze miuTiTebs `janmrTelobis dacvis
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 139-e muxli, romlis Tanaxmadac
samedicino dawesebulebaSi `gasaubrebis dros eqimma upirate-
soba unda mianiWos nayofis sicocxlis dacvas~, magram `arCevani
qalis prerogativaa~(!). qarTuli kanonmdeblobiT nayofi sicocx-
lis uflebis subieqtad rom iyos aRiarebuli, qalisTvis aseTi
arCevanis SesaZleblobis micema iqneboda ki SesaZlebeli? ra
Tqma unda ara.
rodesac vsaubrobT nayofis sicocxlis uflebaze, isic unda
gavixsenoT, rom saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis me-11 muxlis
Tanaxmad, `memkvidred yofnis ufleba warmoiSoba CasaxvisTanave~.
aseT dros bunebrivia ibadeba kiTxva: Tu nayofi aris memkvi-
dreobis uflebis subieqti, ratom ar unda gaaCndes mas yvelaze
mniSvnelovani da uzenaesi sicocxlis ufleba, yvela ufleba xom
sicocxlis uflebidan gamomdinareobs.
religiurad Canasaxi miiCneva ara rogorc dedis sxeulis raRac
nawilad da usulo an jer kidev araadamianur arsebad, aramed
namdvil adamianad, sicocxlis uflebis subieqtad. dedis wiaRSi
myofi bavSvis sicocxlis Sewyveta ki ganixileba mkvlelobad.1242
marTlmadidebluri eklesia winaaRmdegia ara mxolod abortis,
aramed Casaxvis sawinaaRmdego kontraceptivebis gamoyenebisa.
Tumca, igi ar krZalavs orsulobis daregulirebas kalendaru-
li meTodiT, rac gulisxmobs marxvis periodSi sqesobrivi urT-
ierTobisagan Tavis Sekavebas. eklesiuri cxovrebis dros qali
Tavs icavs orsulobisgan yovelgvari garegani Carevis gareSec.1243
Casaxvis sawinaRmdego kontraceptivebis gamoyenebis winaaRmdegia
aseve kaTolikuri eklesiac, magram aRniSnuli akrZalva iqna Ses-
ustebuli romis papis benediqte XVI-is gadawyvetilebiT, vinaidan
aRniSnuli kontraceptivebis gamoyeneba aucilebelia adamianebis
SidsiT dainficirebis ricxvis zrdis Semcirebis mizniT.1244

ix. iRumeni adami (vaxtang axalaZe), dabadebamdeli bavSvobis sixaruli da


1242

mwuxareba, Tb., 2007, gv. 16_17.


1243
ix. CikvilaZe n., marTlmadidebel morwmuneTa Svilianoba, samecniero Jurna-
li `logosi~, saqarTvelos sapatriarqo, IV, 2007, gv. 92-93.
1244
http://www.tagesschau.de/ausland/papstkondome100.html. aRniSnuli informacia miTi-
Tebuli internetgverdis saSualebiT moZiebul iqna 2010 wlis 20 noembers.

373
8.3. ukanono abortis dasjadoba Tanamedrove
sisxlis samarTalSi

8.3.1. ukanono abortis dasjadoba Tanamedrove


qarTul sisxlis samarTalSi

Tanamedrove qarTuli sisxlis samarTlis kanonmdebloba


aborts nawilobriv krZalavs da ukanono abortisTvis sisxlis-
samarTlebriv pasuxismgeblobas awesebs rogorc sicocxlisa da
janmrTelobisaTvis safrTxis Semqmneli deliqtis gamo (ssk-is
133-e muxli).
janmrTelobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanoniT orsu-
lobis Sewyveta ukanonod iTvleba Tu: a) orsulobis Sewyveta
ganxorcielda orsuli qalis Tanxmobis gareSe; b) orsulobis
Sewyveta moxda aralicenzirebul samedicino dawesebulebaSi an
aralicenzirebuli eqimis mier; g) orsulobis xangrZlivoba aRe-
mateba Tormet kviras; d) orsuls samedicino dawesebulebaSi
ar Cautarda winaswari gasaubreba da gasaubrebidan operaciamde
gasuli ar aris samdRiani mosafiqrebeli vada.
`pacientis uflebebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 22-e mux-
lis me-2 punqtis Tanaxmad, abortis dros pacientis werilobiTi
informirebuli Tanxmoba aucilebelia. ibadeba kiTxva, daekisreba
ki sisxlis samarTlis pasuxismgebloba eqims, romelic gaakeTebs
aborts orsuli qalis nebis sawinaaRmdegod misive (orsuli qalis)
sicocxlis gadasarCenad? aRniSnul SemTxvevaSi unda gamoiricxos
eqimis pasuxismgebloba marTlwinaaRmdegobis ararsebobis gamo.1245
1245
iuridiul literaturaSi arsebobs am sakiTxze gansxvavebuli mosaz-
rebac, romlis Tanaxmadac, `moqalaqis Tanxmobis gareSe nebismieri saxis same-
dicino Careva misi janmrTelobis mdgomareobis mizniT marTlsawinaaRmdegod
unda CaiTvalos~. ix. naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarTlis zogadi
nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007, gv. 278. vfiqrob, marTlwinaaRmdegoba ar unda
gamoiricxos im SemTxvevaSi, roca adgili aqvs adamianis janmrTelobaSi iZu-
lebiT samedicino Carevas sxva adamianis janmrTelobis dacvisa da sicocxlis
gadarCenis mizniT, magram aseTi midgoma ar gamodgeba maSin, roca adamianis jan-
mrTelobaSi iZulebiTi Careva xdeba misive sicocxlis dasacavad. a.krasikovi
aRniSnavs, rom `eqims ar gaaCnia specialuri ufleba Caerios sxva piris pi-
rad interesebSi, iseve rogorc moqalaqes ara aqvs mkurnalobis movaleoba~.
(ix. Красиков А., Сущность и значение согласия потерпевшего в советском уголовном
праве, 1976, с. 76). ormagi standarti iqneboda, rom erTi mxriv, dagvesaja msxver-
plis TxovniT mkvleloba (evTanazia), xolo meore mxriv, uari gveTqva marTl-
winaaRmdegobis gamoricxvaze pacientis sicocxlis gadasarCenad misi nebis
sawinaaRmdegod samedicino Carevisas moqalaqisaTvis mkurnalobis valdebu-
lebis arqonis sababiT. rogorc marTebulad aRniSnavs m.turava `ukiduresi au-
cileblobis mdgomareobas aqvs CarCoebi. ama Tu im moqmedebis Sedegad SeiZle-
ba gadarCenili sikeTe ufro mniSvnelovani iyos, vidre dazianebuli, magram Tu
moqmedebiT moxda pirovnebis Tavisuflebis xelSeuxebeli sferoebis xelyofa,
es moqmedeba ar SeiZleba gamarTlebul iqnes ukiduresi aucileblobis mdgo-
mareobiT~. (ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, Tb.,
2010, gv. 208.). magram aRniSnuli debuleba ar gamoiyeneba im SemTxvevaSi, rodesac
pacientis nebis sawinaaRmdegod moxdeba samedicino Careva misive sicocxlis
gadasarCenad. analogiurad unda gadawydes sakiTxi maSinac, roca iZulebiTi
samedicino Careva xorcieldeba im piris sicicxlis gadasarCenad, vis mimarTac

374
xolo, Tu abortis gakeTebisas orsuli qali moklebulia gac-
nobierebuli gadawyvetilebis miRebis unars, aucilebelia naTesa-
vis an kanonieri warmomadgenlis werilobiTi informirebuli Tanx-
moba. Tu abortis gareSe gardauvalia orsuli qalis sikvdili,
dainvalideba an janmrTelobis mdgomareobis mniSvnelovani gaua-
reseba da pacienti moklebulia gacnobierebuli gadawyvetilebis
miRebis unars, xolo misi naTesavi an kanonieri warmomadgenli sa-
medicino momsaxurebis winaaRmdegia an ver xerxdeba maTi moZieba,
samedicino momsaxurebis gamwevi eqimi ara Tu uflebamosili, ar-
amed valdebulic ki aris miiRos gadawyvetileba pacientis janmr-
Telobis interesebis Sesabamisad (25-e muxlis me-2 da me-3 nawili).
mSobiares ara aqvs ufleba uari Tqvas iseT samedicino momsaxure-
baze, romelic uzrunvelyofs cocxali nayofis dabadebas da ro-
melic mSobiaris janmrTelobisa da sicocxlisaTvis minimaluri
riskis matarebelia (36-e muxlis me-2 punqti).
abortis gamo sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan gan-
Tavisuflebis safuZvlebi (Cvenebebi) SeiZleba daiyos Semdeg
jgufebad: samedicino, socialuri, eTikuri, evgenuri.1246 „janmTer-
lobis dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 140-e muxlis me-2
punqtis Tanaxmad, „Tormet kviraze meti xnis orsulobis SemTx-
vevaSi aborti nebadarTulia mxolod samedicino da socialuri
Cvenebebis mixedviT~. samedicino CvenebaSi igulisxmeba orsuli qa-
lis iseTi daavadeba, romelic misi sicocxlisa da janmrTelobis
dacvis mizniT aucilebels xdis orsulobis Sewyvetas. Tormet
kviraze meti xangrZlivobis orsulobis xelovnurad Sewyvetis
samedicino da arasamedicino Cvenebebis CamonaTvali gansazRvru-
lia saqarTvels janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris
2000 wlis 13 martis #30 brZanebiT. samedicino Cvenebebs, romelTa
arsebobis SemTxvevaSic nebadarTulia Tormet kviraze meti xnis
orsulobis Sewyveta, miekuTvneba: infeqciuri da parazituli daa-
vadebebi (tuberkuliozi, virusuli hepatiti, aTaSangi da sxv.), en-
dokrinuli sistemis daavadebebi (Saqriani diabeti, uSaqro diabe-
ti da sxv.), sisxlisa da sisxlmbadi organoebis daavadeba, fsiqi-
kuri aSliloba, nervuli sistemisa da mgrZnobelobis organoebis
daavadeba, sisxlis mimoqcevis sistemis daavadebebi, Tandayolili
anomaliebi da sxva.
janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris zemoaRniSnuli
brZanebiT aborti nebadarTulia agreTve maSin, roca saxezea Sem-
degi arasamedicino, da maT Soris eTikuri, Cveneba: orsuloba,
sasamarTlos mier dadgenili gaupatiurebis Sedegad1247, Tu qa-

`dazaralebuls~ gaaCnia samarTlebrivi garantis funqcia. ix. turava m., dasax.


naSromi, gv. 209.
1246
ix. kublaSvili k., sicocxlis ufleba saqarTvelos konstituciis mixedviT,
krebulSi: korkelia k. (red.), adamianis uflebaTa evropuli standartebi da maTi
gavlena saqarTvelos kanonmdeblobasa da praqtikaze, Tb., 2006, gv. 197.
1247
uzustobaa gaparuli saxelmZRvaneloebSi, romlebSic aRniSnulia, rom saqa-
rTvelos kanonmdebelma ar gaiTvaliswina Tormet kviraze meti xangrZlivobis or-
sulobis Sewyvetis marTlzomierebis iseTi eTikuri safuZveli, rogoricaa gaupa-

375
lis asaki ar aRwevs 15 wels, Tu qalis asaki gadacilebulia 45
wels. CamoTvlili garemoebebis arsebobisas aborti nebadarTu-
lia 22 kviramde. 22 kviris mere abortis gakeTeba qarTuli kanon-
mdeblobiT ar aris gaTvaliswinebuli.
qarTuli kanonmdeblobiT orsulobis Sewyvetis samarTlebriv
safuZvlad ar aris gaTvaliswinebuli evgenuri da ekonomikuri
Cvenebebi. evgenuri Cveneba niSnavs imas, rom nayofi ar aris
janmrTeli an arsebobs saSiSroeba, rom fizikuri an mentaluri
naklis mqone bavSvi SeiZleba daibados. ekonomikuri Cveneba gu-
lisxmobs mdgomareobas, romelic gamoricxavs bavSvis cxovrebi-
sa da aRzrdis minimaluri pirobebis arsebobas.
qarTul iuridiul literaturaSi gamoiTqva mosazreba, rom
kanonSi cvlilebebi iqnes Setanili da gaiTvaliswinon evgenuri
Cveneba.1248 magram, ar SeiZleba es mosazreba gaviziaroT, vinaidan
igi winaaRmdegobaSi modis adamianur RirebulebebTan. rogorc
dabadebuli, ise daubadebeli sicocxle aris dacvis Rirsi, miuxe-
davad misi matareblis janmrTelobis mdgomareobisa. ar SeiZleba
janmrTelobis problemis mqone adamians vuyuroT rogorc zedmet
problemas.
samedicino da socialuri Cvenebebis arsebobisas, Tundac
Tormet kviraze meti xnis orsulobis xelovnurad Sewyvetis Sem-
TxvevaSi, gamoiricxeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli qmedebis Semad-
genlobis, da ara marTlwinaaRmdegobis ararsebobis gamo, vinaid-
an saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT „ukanonoba~ 133-e
muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis („ukanono aborti~) Semadgen-
lobis niSania.1249 Tu „ukanonoba~ ar iqneboda ssk-is 133-e muxliT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis niSani, maSin aRniSnul
viTarebaSi (samedicino da socialuri Cvenebebi) abortis ganxor-
cielebisas pasuxismgebloba unda gamogvericxa ara 133-e muxliT

tiurebis Sedegad warmoSobili orsuloba da man upiratesoba mianiWa nayofis


sicocxles. (ix. saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi ufle-
bani da Tavisuflebani, avtorTa koleqtivi Tb., 2005, gv. 52; kublaSvili k., ZiriTadi
uflebebi, gamomcemloba jisiai, iuridiuli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, Tb., 2014,
gv. 128). marTalia, „janmrTelobis dacvis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonSi ar aris
miTiTebuli, Tu ra igulisxmeba Tormet kviraze meti xangrZlivobis orsulobis
Sewyvetis socialur CvenebebSi, magram am xarvezs avsebs saqarTvelos janmrTelo-
bisa da socialuri dacvis ministris 2000 wlis 13 martis #30 brZaneba „Tormet
kviraze meti xangrZlivobis orsulobis xelovnurad Sewyvetis samedicino Cvene-
bebis CamonaTvalis damtkicebis Sesaxeb“, romlis mixedviTac (#3 danarTi) Tormet
kviraze meti xnis orsulobis Sewyveta marTlzomieria, Tu orsulobis mizezs war-
moadgenda gaupatiureba, romelic sasamarTlos mier aris dadgenili. zemoaRniS-
nul saxelmZRvaneloSi miTiTebulia, rom „socialuri Cvenebis mixedviT nayofis
mSoblebi iseT mZime ekonomikur mdgomareobaSi arian, romelic SeuZlebels xdis
Svilis normalur gazrdas da janmrTelobis uzrunvelyofas“ (ix. dasax. naSr. gv.
52). Tumca,qarTuli kanonmdebloba Tormet kviraze meti xangrZlivobis orsulobis
Sewyvetis marTlzomierebis aseT pirobas ar icnobs.
1248
ix. gonaSvili v., xizaniSvili n., Canasaxis sicocxlis ufleba saqarTvelo-
sa da msoflioSi, Jurnali “Tsu mecniereba”, ivlisi, 2013, gv. 70.
1249
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, merve gamocema,
Tb., 2010, gv. 215.

376
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis, aramed marTlwinaaRm-
degobis ararsebobis gamo.
germanul literaturaSi umciresobis mier gamoTqmuli Tval-
sazrisiT, samedicino indikacia aris bralis gamomricxveli gare-
moeba, vinaidan aRniSnuli Sexedulebis mixedviT, interesebis awon-
va, rac marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli ukiduresi aucile-
blobisTvis aris damaxasiaTebeli, gamoricxulia abortis dros.
umciresobis idea samedicino indikaciis bralis gamomricxvel
garemoebad miCnevasTan dakavSirebiT ar aris gasaziarebeli. misi
gaziareba SeiZleboda maSin, Tu daubadebel da dabadebul si-
cocxles Tanabari Rirebulebis sikeTed vcnobdiT.1250
aris Tu ara dabadebuli da daubadebeli sicocxle Tanabari
Rirebulebis sikeTe, SeiZleba germanuli kanonmdeblobis mixed-
viT sadavo iyos, vinaidan daubadebeli sicocxlec daculia,
magram qarTuli kanonmdeblobis Sesabamisad, SeiZleba iTqvas,
rom daubadebeli da dabadebuli sicocxle ar aris Tanabari
Rirebulebis, daubadebeli sicocxle arc aris daculi da ami-
tom, samedicino indikacia ver CaiTvleba bralis gamomricxvel
garemoebad.
Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2010 wlis 26 Tebervlis
gadawyvetilebiT i. T.-s bralad Seeracxa ukanono abortis mcd-
eloba, ramac Svilosnobis samudamo moSla gamoiwvia.1251 sasamarT-
los ganaCenSi is aris gaugebari da sakamaTo, rom i.T-s bralad
ukanono abortis mcdeloba Seeracxa, maSin, roca ganaCenSi aseve
saubaria imaze, rom i.T.-m aborti gaakeTa. eqimis mier kanonis dar-
Rveva gamoixata imaSi, rom aborti gaukeTa ara 12, aramed 13 kviris
orsuls. garda amisa, eqimma ar daicva samdRiani mosafiqrebeli
vada da am vadis gasvlamde mouSala muceli orsul qals.
aborti ukanonod CaiTvleba maSin, `roca is xdeba saxlSi an
sxva SenobaSi, Tundac samkurnalo dawesebulebaSi, magram ara
im stacionalur samkurnalo dawesebulebaSi, romelic specialu-
radaa mowyobili abortis gasakeTeblad~.1252
Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 8 ivlisis
gadawyvetilebiT brali daedo n. g.-s ukanono abortisTvis, ramac
mZime Sedegi gamoiwvia, rac gamoixata SemdegSi: Sesabamisi licen-
ziis armqone n. g.-m saxlSi gaukeTa aborti n. s.-s, riTac daarRvia
`janmrTelobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis~ moTxovna.1253
kerZod, aborti gaakeTa aralizencirebulma eqimma saxlSi, maSa-
sadame aborti ar gaukeTebia licenzirebul samedicino daweseb-
ulebaSi. sasamarTlom ganaCenSi miuTiTa, janmrTelobis dacvis
Sesaxeb saqarTvelos kanonis Tu romeli moTxovna daarRvia eqimma

1250
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Aufl., München, 2010, S. 1433, §218a Rn. 15.
1251
Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2010 wlis 26 Tebervlis ganaCeni, saqme
#1/3676-09.
1252
ix. gamyreliZe o., wignSi: gamyreliZe o. (red.), sisxlis samarTlis sasamarT-
lo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002, gv. 217.
1253
Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 8 ivlisis ganaCeni, saqme #1/2308-
11 (008110636).

377
n. g.-m Tavisi qmedebiT, magram ar ganmarta raSi gamoixata is mZime
Sedegi, romelic eqimis qmedebas mohyva da saqarTvelos ssk-is 133-
e muxlis me-2 nawiliT gaTvaliswinebul makvalificirebel gare-
moebas warmoadgens. mizanSewonili iyo sasamarTlos aRniSnul
makvalificirebel garemoebaze konkretulad mieTiTebina.
Tuki eqimi aborts gaakeTebs araspecializebul dawesebuleba-
Si, igi gaTavisufldeba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis-
agan ukiduresi aucileblobis safuZvelze, „Tu abortis gakeTeba
aucilebeli iyo qalis sicocxlis an janmrTelobis SesanarCune-
blad da saavadmyofoSi gadayvanas SeiZleboda qalis sicocxle
an janmrTeloba safrTxeSi Caegdo.~1254
saqarTvelos moqmedi sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT,
ukanono abortisagan sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqts war-
moadgens ara nayofis sicocxle, aramed orsuli qalis sicocxle
da janmrTeloba. ar SeiZleba marTebulad CaiTvalos Sexedule-
ba, romlis Tanaxmadac, orsuli qalis Tanxmobis gareSe nayofis
dedis saSodan gamodevnis SemTxvevaSi danaSaulebrivi xelyofis
obieqtad miiCneva ara mxolod qalis sicocxle da janmrTelo-
ba, aramed nayofic.1255 aRniSnuli Sexeduleba marTebuli iqneboda,
Tuki kanonmdebeli nayofs gamoacxadebda sicocxlis uflebis
subieqtad da ukanono abortisTvis sisxlissamarTlebriv pasux-
ismgeblobas daakisrebda Tavad orsul qalsac.
ar aris gasaziarebeli sisxlis samarTlis mecnierebaSi
gamoTqmuli mosazreba, rom orsuli qalis janmrTelobis dacvis
mizniT ukanono abortisTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeb­
lobis daweseba ucnauria, maSin rodesac yovel adamians gaaCnia
sakuTari janmrTelobis gankargvis ufleba, Tu igi ar xelyofs
mesame piris interesebs.1256 janmrTelobis gankargva dauSvebelia
maSinac, rodesac igi ar xelyofs mesame piris interesebs, Tu
igi ewinaaRmdegeba jansaRi cxovrebis wes-Cveulebebs. garda ami-
sa, ukanono aborti orsuli qalis mxolod janmrTelobas rodi
azianebs, igi safrTxes uqmnis mis sicocxlesac. sicocxle ki mie-
kuTvneba im uflebaTa kategorias, romelTa gankargvac SeuZlebe-
lia.1257

1254
ix. mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T, SavguliZe T, danaSauli pirov­
nebis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 125.
1255
ix. Горелик И.И., Квалификация преступлений, опасных для жизни и здоровья, Минск,
1973., с. 158. ukanono abortisgan sisxlissamarTlebrivi dacvis damatebiT obieqtad
nayofs miiCnevs T. sadraZe. ix. sadraZe T., evTanazia da fetusis sisxlissamarT-
lebrivi dacvis problemebi,sadisertacio naSromi (gamoqveynebuli ar aris),Tb.,2012,
gv. 243.
1256
ix. Панкратов В., Проблемы установления уголовной ответственности за незаконное
производство аборта, `Уголовное право~, 2001, №3, с. 40.
1257
Tu vityviT, rom sicocxlis uflebis gankargva SeiZleba, iqmneba evTanazi-
is anu msxverplis TxovniT mkvlelobis dasjadobis zneobrivi da samarTlebrivi
problema, vinaidan Tu sicocxlis gankargva SeiZleba, is vinc msxverpls klavs misi
daJinebuli TxovniT msxverpls exmareba sicocxlis uflebis gankargvaSi. evTan-
aziasTan dakavSirebiT ixileT wereTeli T., evTanazia, rogorc zneobrivi da samar-
Tlebrivi problema, Jurnali „sabWoTa samarTali~, 1976, #6, gv. 35_45.

378
ukanono aborti moqmedebiT Casaden danaSaulTa ricxvs miekuT-
vneba. danaSaulis amsrulebeli SeiZleba iyos rogorc eqimi, aseve
samedicino ganaTlebis armqone. `orsulobis Sewyveta SeiZleba
ganxorcieldes TviT orsuli qalis xeliTac, rodesac xdeba
misTvis motyuebiT muclis mosaSleli saSualebis miwodeba da
misi gamoyeneba brma iaraRad.~1258 aseTi SemTxveva ganxiluli unda
iqnes rogorc SualobiTi amsruleblobiT Cadenili danaSauli.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 133-e muxlis Tanaxmad,
orsul qals ar ekisreba sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblo-
ba sakuTari orsulobis SewyvetisTvis, amdenad, igi ar SeiZleba
ganxilul iqnes danaSaulis amsruleblad sakuTari orsulobis
Sewyvetisas, ise rogorc mkvlelobis amsruleblad ar ganixileba
TviTmkvleli, vinaidan saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi
icavs sxvis sicocxles da pasuxismgeblobas awesebs sxvisi da ara
sakuTari sicocxlis mospobisTvis. orsu­lobis Sewyveta SeiZleba
ganxorcieldes TanamonawileobiTac.
iuridiul literaturaSi sakamaTod SeiZleba CaiTvalos sakiTxi
imasTan dakavSirebiT, ukanono aborti konkretuli safrTxis Semqm-
nel danaSaulTa ricxvs miekuTvneba Tu abstraqtuli safrTxis
deliqtebs. i. goreliki ukanono aborts konkretuli safrTxis
deliqtebs miakuTvnebs.1259 Tumca, aqve isic unda aRiniSnos, rom Tu
gaviziarebdiT dasaxelebuli mecnieris pozicias, romlis mixed-
viTac rogorc abstraqtuli, ise konkretuli safrTxis deliqtebi
SedeggareSe anu e. w. formalur Semadgenlobebs miekuTvneba,1260
araviTari mniSvneloba ar eqneboda imis dadgenas, ukanono abor-
ti konkretuli safrTxis deliqtia Tu abstraqtuli, vinaidan
uSedego (e.w.formaluri) Semadgenlobis SemTxvevaSi qmedebasa da
damdgar Sedegs1261 an Seqmnil safrTxes Soris mizezobrivi kav-
Siris dadgena ar xdeba.
marTebulad SeiZleba CaiTvalos prof. T. wereTlis Sexedu­leba,
romelic ukanono aborts abstraqtuli safrTxis deliqtad miiC-

1258
ix. Schönke A, Schröder H., Strafgesetzbuch, 24. Aufl., München, 1991, S. 1576, 1579.
1259
ix. Горелик И.И., Квалификация преступлений, опасных для жизни и здоровья, Минск.,
1973., 159.
1260
ix. i. gorelikis dasax. naSr., gv. 22.
1261
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis me-2 nawilis Tanax-
mad „mizezobrivi kavSiri arsebobs maSin,rodesac qmedeba warmoadgenda am kodeqsis
Sesabamisi muxliT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego Sedegis an konkretuli
safrTxis aucilebel pirobas, uromlisodac amjerad es Sedegi ar ganxorciel-
deboda an aseTi safrTxe ar Seiqmneboda.“ Tu gaviTvaliswinebT ssk me-7 muxlSi
mocemul danaSaulis definicias, romlis mixedviTac danaSauli sami elementis-
gan Sedgeba _ ssk-iT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenloba, marTlwinaaRmde-
goba, brali _ da imas, rom danaSaulis pirveli niSnis _ ssk-iT gaTvaliswinebuli
qmedebis Semadgenlobis dadgenis etapze ar xdeba qmedebisa da damdgari Sedegis
marTlwinaaRmdegobis dadgena da igi Semdeg etapze dgindeba, mizanSewonili iq-
neboda mizezobrivi kavSiris definiciaSi ar yofiliyo xazgasma Sedegis marTl-
winaaRmdegobaze, ramdenadac mizezobrivi kavSiris dadgenis etapze qmedebisa da
damdgari Sedegis marTlwinaaRmdegobaze msjeloba naadrevia. amitomac viyenebT
Cven „marTlsawinaaRmdego Sedegi“ _ s nacvlad termins _ „damdgari Sedegi“.

379
nevs.1262 ukanono aborti konkretuli safrTxis deliqts rom war-
moadgendes saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis me-8 muxlis
Tanaxmad, konkretuli piris sisxlissamarTlebrivi pasuxismge-
blobisTvis aucilebeli gaxdeboda mizezobrivi kavSiris dad-
gena qmedebasa da safrTxes Soris, magram abstraqtuli safrTxis
danaSaulebSi safrTxe prezumirebulia TviT kanonmdeblis mier.
aseTi Semadgenlobis Seqmnis dros, kanonmdebeli aRiarebs, rom
sisxlis samarTlis kanonis dispo­ziciaSi aRweril qmedebas zoga-
dad, cxovrebiseuli gamocdilebis Sesabamisad, SeuZlia ziani
miayenos samarTliT dacul gansazRvrul interesebs.1263 ukanono
abortis saSiSroebis gansazRvra mxolod kanonmdeblis preroga-
tivaa. normis Semfar­ debels am SemTxvevaSi evaleba mxolod imis
dadgena, Catarda Tu ara aborti `janmrTelobis dacvis Sesaxeb~
saqarTvelos kanoniT (aRniSnuli kanonis 139-e da 140-e mm) gaTval-
iswinebuli pirobebis dacviT, e. i. adgili xom ar hqonda ukanono
abortis faqts.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 133-e muxliT gaT-
valiswinebuli qmedebis Semadgenloba ganxorcielebulad iTvle-
ba ara maSin, roca orsulobis Sewyvetis mizniT qmedeba ganxor-
cieldeba, aramed, roca mizani miRweulia, e. i. nayofi dedis sa-
Sodan gamodevnilia. winaaRmdeg SemTxvevaSi SeiZleba visaubroT
mxolod danaSaulis mcdelobaze.1264 germanuli kanonmdeblobis-
gan gansxvavebiT, qarTuli sisxlis samarTlis kodeqsis mixed-
viT, ukanono abortis damTavrebisTvis aucilebeli ar aris nayo-
fis mokvla, vinaidan saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
133-e muxlis dacvis obieqts nayofis sicocxle ar warmoadgens.
ukanono aborti damTavrebulia dedis saSodan nayofis gamodevnis
momentSi da nayofi mkvdari daibadeba Tu cocxali 133-e muxliT
gaTvaliswinebuli danaSaulis damTavrebisTvis araviTari mniSvn-
eloba ara aqvs. MTuki ukanono abortis Sedegad bavSvi cocxali
daibadeba da Semdgom mas moklaven, qmedeba unda dakvalificirdes
danaSaulTa erTobliobiT, rogorc ssk 133-e muxliT (ukanono
aborti), ise ssk 109-e muxlis me-2 nawilis „b~ qvepunqtiT (ganzrax
mkvleloba damnaSavisaTvis winaswari SecnobiT umweo mdgomareo-
baSi myofisa), radgan saxeze iqneba sisxlissamarTlebrivi dacvis
ori damoukidebeli sikeTis winaaRmdeg mimarTuli qmedeba _ axal-
Sobilis sicocxlis xelyofa da orsuli qalis sicocxlisa da
janmrTelobisaTvis safrTxis Seqmna.1265 xolo, Tu axalSobilis
mkvleloba ganaxorciela dedam mSobiarobisas an umalve mSo-
biarobis Semdeg, qmedeba dakvalificirdeba saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis 112-e muxliT.

1262
ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, 177.
1263
ix. Церетели Т., Деликты создания опасности, `Советское государство и право~, 1970,
№8, с. 56.
1264
safrTxis Semqmneli deliqtebis mcdelobisa da momzadebis SesaZleblo­bis
Sesaxeb ix. wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007, gv. 502-503;
wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010, gv. 230-231.
1265
ix. goreliki i., dasax. naSromi, gv. 156.

380
ukanono abortisa da ganzrax mkvlelobis erTmaneTisgan gami-
jvnisaTvis aucilebelia sicocxlis dawyebis momentis gansazRvra.
iuridiul mecnierebaSi gansxvavebuli Sexedulebebia gamoTqmuli
sicocxlis dawyebis momentze. qarTul iuridiul literatur-
aSi gabatonebuli Sexedulebis mixedviT, adamianis sicocxlis
dasawyisad iTvleba is momenti, roca bavSvi gamoeyofa dedis
saSodan, miuxedavad imisa, daiwyo Tu ara man damoukideblad
sunTqva. swored am momentidan SeiZleba gaxdes bavSvi mkvlelo-
bis msxverpli. bavSvi mkvlelobis msxverpli SeiZleba aRmoCndes
ara mxolod dabadebis Semdeg, e. i. mas Semdeg, rac dedis sa-
Sos gamoeyofa igi, aramed mSobiarobis dros, razec miuTiTebs
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 112-e muxli, romelic
sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas awesebs dedis mier axal-
Sobilis mkvlelobisaTvis „mSobiarobisas an umalve mSobiarobis
Semdeg.~
Tu muclis moSla Sedegad mohyva samoqalaqo mosaxleobaze an
pirebze farTomasStabiani an sistematuri Tavdasxmis farglebSi
ganxorcielebul ganzrax moqmedebas, qmedeba SeiZleba dakvali-
ficirdes saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 408-e mux-
liT (danaSauli adamianurobis winaaRmdeg). xolo, ganzrax ganx-
orcielebuli qmedeba, romelic iwvevs muclis moSlas, SeiZleba
dakvalificirdes ssk 407-e muxliT (genocidi), Tu qmedebis Cam-
deni miznad isaxavs konkretuli erovnuli, eTnikuri, religiuri
an rasobrivi jgufis mTlian an nawilobriv mospobas.1266 genoci-
dis ganxorcielebis er-erT xerxs warmoadgens erovnuli, eTni-
kuri, rasobrivi an religiuri jgufis mTliani an nawilobrivi
ganadgurebis mizniT aseTi jgufis wevrisTvis janmrTelobis gan-
zrax mZime dazianeba. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
117-e muxlis mixedviT ki, janmrTelobis ganzrax mZime dazianebis
cneba moicavs iseT ganzrax qmedebasac, rasac Sedegad mosdevs
orsulobis Sewyveta. orsulobis xelovnuri Sewyveta iZulebiT
SeiZleba ssk 407-e muxliT dakvalificirdes aseve im SemTxvevaSic,
roca danaSaulis amsrulebeli mas Cadis konkretul erovnul,
eTnikur, religiur an rasobriv jgufSi Svilosnobis Semcirebis
mizniT.
subieqturi mxriv saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
133-e muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenloba gulisx-
mobs pirdapir ganzraxvas. amsrulebels Segnebuli unda hqondes,
rom misi qmedeba gamoiwvevs orsuli qalis muclis moSlas. Tu am-
srulebels ara aqvs aseTi mizani, magram mis (ganzrax) moqme­debas
Sedegad mohyveba orsulobis Sewyveta, qmedeba dakva­ lificirdeba
saqarTvelos ssk-is ara 133-e, aramed 117-e muxliT (janmrTelobis
ganzrax mZime dazianeba). 117-e muxliT gaTvalis­ winebuli dana-
Saulic ganzraxia, magram am muxliT qmedebis kvalifikaciisTvis

amitom, arasworad migvaCnia Sexeduleba, romlis Tanaxmadac, `qmedebis sa-


1266

qarTvelos ssk 117-e muxlis pirveli nawiliT kvalifikaciisaTvis motivs da mizans


mniSvneloba ara aqvs~. (ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarT-
lis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 93).

381
saWiro ar aris, rom damnaSave dazaralebulis muclis moSlis
mizniT moqmedebdes. 117-e muxliT gaTvalis­ winebuli danaSaulis
ganxorcielebisas damnaSaves Segnebuli aqvs, rom qmedebas Cadis
orsuli qalis winaaRmdeg, rac misi janmrTelobis dazianebas
gamoiwvevs. magram, janmrTelobis dazianeba SeiZleba sxvadasxva
SedegSi, maT Soris dazaralebulis muclis moSlaSi, aisaxos.
saqarTvelos ssk 133-e muxli pasuxismgeblobas amkacrebs Tu
qmedeba Cadenilia ukanono abortisaTvis msjavrdebulis mier, an
Tu qmedebas Sedegad mohyva Svilosnobis samudamo moSla an sxva
mZime Sedegi an sicocxlis mospoba. rodesac qmedebas Svilosno-
bis moSla an sxva mZime Sedegi an sicocxlis mospoba mohyveba,
aucilebelia mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa da damdgar
Sedegs Soris, ramdenadac isini qmnian qmedebis egreT wodebul
Sedegian (materialur) Semadgenlobebs. amsrulebels am ukanas­
knel SemTxvevebSi Sedegis mimarT gaaCnia gaufrTxi­ leblobiTi
damokidebuleba. Tu danaSaulis amsrulebels Segnebuli hqonda,
rom aborts Sedegad mohyveboda qalis sicocx­ lis mospoba da
surda kidec am Sedegis dadgoma amsruleblis moqmedeba unda
dakvalificirdes sisxlis samarTlis kodeqsis ara 133-e muxliT,
aramed 109-e muxlis me-2 nawilis „a~ qvepunqtiT (ganzrax mkvl-
eloba damnaSavisaTvis winaswari SecnobiT orsuli qalisa).
saqarTvelos 1922 da 1928 wlis sisxlis samarTlis kodeqsebi
moqmedi sisxlis samarTlis kodeqsisagan gansxvavebiT, ukanono
abortis damamZimebel garemoebad iTvaliswinebdnen muclis moS-
las iZulebiT. Tu muclis moSla ganxorcielda iZulebiT, roca
orsuli qalis sicocxles nayofi safrTxes ar uqmnis, moqmedi
sisxlis samarTlis kodeqsis romeli muxliT unda dakvali-
ficirdes qmedeba? aris Tu ara ukanono abortis SemadgenlobisT-
vis aucilebeli dazaralebulis (orsuli qali) Tanxmoba? sisx-
lis samarTlis mecnierebaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad,
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 117-e da 133-e muxlebiT
gaTvaliswinebul qmedebis Semadgenlobebs Soris gansxvaveba md-
gomareobs imaSi, rom `ukanono abortis SemTxvevaSi eqimi dedis
surviliT axdens orsulobis xelovnur Sewyvetas~.1267 aRniSnuli
msjelobidan gamomdinareobs, rom Tu orsulobis Sewyveta mox-
da dazaralebulis nebis sawinaaRmdegod, qmedeba unda dakvali-
ficirdes ssk-is ara 133-e, aramed ssk-is 117-e muxliT (janmrTelo-
bis ganzrax mZime dazianeba). aRniSnuli mosazreba ar SeiZleba
dasabuTebulad CaiTvalos da, rac mTavaria, igi srulebiT ar
gamomdinareobs 117-e da 133-e muxlis Sinaarsidan. saqarTvelos

ix. Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis kerZo na-
1267

wili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 88; wulaia z., sisxlis samarTali, kerZo
nawili, pirveli tomi, Tb., 2000, gv. 170; sadraZe T., evTanazia da fetusis sisxlissa-
marTlebrivi dacvis problemebi, sadisertacio naSromi (gamoqveynebuli ar aris),
Tb., 2012, gv. 245; ix. aseve Панкратов В., Проблемы установления уголовной ответственности
за незаконное производство аборта, `Уголовное право~, 2001, №3, с. 40. aRniSnul naSromSic
naTqvamia, rom janmrTelobis ganzrax mZime dazianebasa da ukanono aborts Soris
gansxvaveba mdgomareobs imaSi, rom ukanono abortis dros arsebobs dazaralebu-
lis Tanxmoba.

382
sisxlis samarTlis kodeqsis 133-e muxli pasuxismgeblobas awe-
sebs ukanono abortisTvis. aborti ukanonod CaiTvleba, Tu igi
gakeTda `janmrTelobis dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 139-e
da 140-e muxlebis moTxovnebis darRveviT. 139-e muxlis mixedviT
abortis marTlzomierebis erT-erT pirobas Seadgens orsuli qa-
lis Tanxmoba orsulobis Sewyvetaze. orsulobis Sewyveta akrZa-
lulia da, Sesabamisad, ukanonod iTvleba, Tu igi moxda orsuli
qalis nebis sawinaaRmdegod. 117-e muxli ki, Semdegi Sinaarsis
dispozicias moicavs: `janmrTelobis ganzrax mZime dazianeba, ese
igi sxeulis dazianeba, romelic saxifaToa sicocxlisaTvis anda
romelmac gamoiwvia mxedvelobis, smenis, metyvelebis an romelime
organos an misi funqciis dakargva, fsiqikuri avadmyofoba, orsu-
lobis Sewyveta, saxis waruSleli damaxinjeba an janmrTelobis
sxvagvari iseTi dazianeba, romelic saxifaToa sicocxlisaTvis
da dakavSirebulia saerTo Sromisunarianobis myar, aranakleb
erTi mesamediT dakargvasTan an winaswari SecnobiT profesiuli
Sromisunarianobis srul dakargvasTan.~
qmedeba SeiZleba 117-e muxliT dakvalificirdes maSin, rodesac
amsruleblis ganzraxva ar aris konkretizebuli da uSualod
mimarTuli orsulobis Sewyvetisken. Tuki qmedeba uSualod orsu-
lobis Sewyvetiskenaa mimarTuli, qmedeba unda dakvalificirdes
ssk ara 117-e, aramed 133-e muxliT, miuxedavad imisa, ganxorcielda
Tu ara igi qalis nebis sawinaaRmdegod da Tu arsebobda 133-e
muxliT gaTvaliswinebuli Semadgenlobis sxva niSnebi, romlebic
aucilebelia qmedebis 133-e muxliT kvalifikaciisaTvis. zemoaRniS-
nulTan erTad gasaTvaliswinebelia aseve meore garemoebac: 117-e
muxlis dispoziciaSi gamoyenebulia sityvebi _ `janmrTelobis
ganzrax mZime dazianeba, ese igi sxeulis dazianeba~. xom SeiZleba,
rom orsulobis Sewyveta ganxorcieldes sxeulis dazianebis ga-
reSec, magaliTad muclis mosaSleli abebis gamoyenebiT? 117-e
muxli, 133-e muxlisagan gansxvavebiT, gulisxmobs `cemas, wamebas,
daWras an sxva misT., rasac Sedegad mohyva muclis moSla, da ara
moqmedebas, uSualod mimarTuls abortis gamosawvevad (operacia,
specialuri xelsawyos xmareba saSvilosnos gafarToebisa da Ca-
nasaxis gamoZevebisaTvis an saamisod wamlis micema)~.1268 muclis
mosaSleli wamlis gamoyenebiT orsulobis Sewyveta ukanono
abortad ganixileba germanul iuridiul literaturaSic.1269 or-
suli qalisaTvis muclis mosaSleli wamlis motyuebiT miwodebis
SemTxvevaSi sakiTxi sul sxvagvarad unda gadawydes im mecnierTa
msjelobiT, romlebic miiCneven, rom ukanono abortis (133-e mux.)
Semadgenloba moiTxovs dazaralebulis Tanxmobas orsulobis
Sewyvetaze. orsuli qalis Tanxmoba xom gamoiricxeba maSin, rode-
sac orsulobis Sewyveta xdeba dazaralebulisaTvis muclis mo-
saSleli wamlis motyuebiT miwodebiT. ssk 117-e da 133-e muxlebiT

1268
ix. mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T, SavguliZe T, danaSauli pirovne-
bis winaaRmdeg, Tb., 1980, gv. 126.
1269
ix. Schönke A, Schröder H., Strafgesetzbuch, 24. Auflage, München, 1991, S. 1576, 1579.

383
gaTvaliswinebul qmedebis Semadgenlobebs Soris gansxvaveba aris
ara orsuli qalis TanxmobaSi, aramed qmedebis subieqtur Semad-
genlobaSi (ganzraxvis konkretizebulobaSi) da qmedebis ganxor-
cielebis xerxSi.1270
kargi iqneba Tu saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis
133-e muxlSi pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebad gaTval-
iswinebuli iqneba ukanono aborti iZulebiT, ise, rogorc es iyo
saqarTvelos 1922 da 1928 wlis sisxlis samarTlis kodeqsebSi.
Tu orsuli qalis Tanxmobis gareSe orsulobis Sewyveta saqa-
rTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 117-e muxliT gaTval-
iswinebuli qmedebis Semadgenlobas qmnis, maSin orsuli qalis si-
cocxlis gadasarCenad misi Tanxmobis gareSe orsulobis Sewyve-
ta unda migveCnia ara sisxlis samarTlis kodeqsis 133-e muxliT
gaTvaliswinebuli, aramed ssk 117-e muxliT gaTvaliswinebuli
danaSaulisaTvis sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobis gamom-
ricxvel garemoebad.
Tu orsul qalze ganxorcielda iZuleba muclis moSlis
moTxovniT, qmedeba unda dakvalificirdes saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis 150-e muxliT (iZuleba).
saqarTvelos 1960 wlis sisxlis samarTlis kodeqsi ukanono
abortis damamZimebel garemoebad iTvaliswinebda abortis ga-
keTebas im piris mier, romelsac ara aqvs umaRlesi samedicino
ganaTleba da abortis gakeTebas xelobis saxiT. umaRlesi ga-
naTlebis armqone piris mier ukanono abortisTvis sisxlissa-
marTlebrivi pasuxismgeblobis gamkacreba gamowveuli iyo imiT,
rom aRniSnul SemTxvevaSi gacilebiT meti safrTxe eqmneba or-
suli qalis sicocxles da janmrTelobas, vidre samedicino ga-
naTlebis mqone piris mier abortis gakeTebisas.
saqarTveloSi yovelwliurad matulobs registrirebuli
abortebis ricxvi da man 2007 wlisTvis 20.600-s miaRwia, rac saqa-
rTvelosTvis sagangaSo cifrs warmoadgens. matebis tendencia
gansakuTrebiT 2004 wlidan SeiniSneba. yvelaze maRali xvedriTi
wili 20 dan 35 wlamde qalebze modis. abortebi fiqsirdeba 15
wlis asaks miuRwevel qalebSic, romlebTanac srulwlovnis ne-
bayoflobiTi sqesobrivi kavSiric ki dasjadia (ssk 140-e mux).
ra SeiZleba iyos abortebis ricxvis aseTi katastrofuli
matebis mizezi? saqarTveloSi arsebuli mZime socialur-ekonomi-
kuri mdgomareoba.

ar viziarebT qarTul iuridiul literaturaSi gamoTqmul Sexedulebas,


1270

romlis Tanaxmadac `orsulobis Sewyvetis xerxs araviTari mniSvneloba ara aqvs


qmedebis SefasebisaTvis~. (ix. mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis
samarTlis kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014, gv. 176).

384
saqarTveloSi registrirebuli abortebis statistika1271

wlebis mixedviT 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
registrirebuli
15, 0 15, 0 13, 9 13, 8 17, 2 19, 7 21, 2 20, 6
abortebi, aTasi
maT Soris mini
5, 4 5, 3 5, 1 5, 2 6, 6 6, 7 7, 5 7, 6
abortebi, aTasi

abortebis
ricxvi qa-
lebis asakis 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
mixedviT, erT-
euli

15 wlamde 1 1 9 2 6 5 2 8
15-19 787 857 789 897 1494 1057 1380 1037
20-34 11239 11267 10687 10247 13105 15710 16898 15780
35 da meti 2924 2883 2423 2688 2605 2909 2924 3819

wlebis mixed-
2008 2009 2010 2011 2012
viT
registrireb-
uli abortebi, 22.1 24.3 25.6 30.6 39.2
sul aTasi
maT Soris
mini-aborti, 7.7 8.4 10.6 12.9 15.9
aTasi
15 wlamde 6 21 14 15 19
15-19 1359 1689 1770 1681 1955
20-44 20481 22419 23664 28760 37070
45 da meti 216 182 137 134 181

1271
wyaro: saqarTvelos statistikis departamenti

385
8.3.2. abortis dasjadoba germaniis sisxlis
samarTlis kodeqsis mixedviT

8.3.2.1. orsulobis Sewyveta, rogorc daubadebeli sicocxlis


winaaRmdeg mimarTuli danaSauli (germaniis ssk-is 218-e para-
grafi)

germaniis federaciuli respublikis sisxlis samarTlis kodeq­


sSi ukanono aborti gaTvaliswinebulia sicocxlis winaaRmdeg
mimarTul danaSaulTa TavSi da qarTuli sisxlis samarTlis kod-
eqsisagan gansxvavebiT, dasacav sikeTed upirveles yovlisa aRi-
arebs daubadebel (nayofis) sicocxles. zogierTi mecnieri dau-
badebeli sicocxlis Semdeg sisxlissamarTlebrivi dacvis sik-
eTed aseve orsuli qalis janmrTelobasac miiCnevs.1272 orsu­lobis
Sewyvetis dros daubadebel sicocxlesTan erTad orsuli qalis
janmrTelobac unda CaiTvalos Tu ara samarTlebrivi dacvis sik-
eTed, sakamaTod iTvleba.1273
h. zaTcgeri miiCnevs, rom germanuli ssk-is 218-e paragrafiT das-
jadi danaSaulisgan dasacav samarTlebriv sikeTes orsuli qalis
janmrTeloba ar warmoadgens da orsuli qali sakmarisad aris
daculi mkvlelobis da janmrTelobis dazianebis (germanuli ssk-
is 211-e da 223-e paragrafebi) SemadgenlobiT.1274
nayofis sicocxle ar miekuTvneba orsuli qalis Zalmosilebis
sferos anu orsul qals ar aqvs misi gankargvis ufleba Semdegi
gagebiT: `Cemi muceli me mekuTvnis~.1275
r. merkeli aRniSnavs, rom 218-e paragrafis me-2 nawili orsuli
qalis dacvas emsaxureba.1276maSin, roca adgili aqvs orsulobis
Sewyvetas orsulis nebis sawinaaRmdegod, samarTlebrivi dacvis
sikeTed SeiZleba aseve ganvixiloT orsuli qalis gadawyvetilebis
Tavisufleba.1277
orsulobis Sewyveta ganixileba rogorc nayofis mkvleloba.1278
rodesac orsulobis Sewyvetaze, rogorc sisxlissamarTlebrivad
dasjad qmedebaze vsaubrobT, igulisxmeba orsulobis ara ubralod
arakanonzomieri Sewyveta, aramed orsulobis Sewyveta nayofis

1272
ix. Eser, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Aufl., München, 2010, S. 1945,
§218 Rn. 12; Rengier R., Strafrecht, BT II, Delikte gegen die Person und die Allgemeinheit, 13. Aufl., Mün-
chen, 2012, S. 92, §11. Rn. 6; Lackner/Kühl, Srafgesezbuch, Kommentar, 27. Aufl., München, 2011, S. 1002,
§218 Rn. 1; Maurach/Schröder/Maiwald, Strafrecht, BT, Teilband 1, 10. Aufl., Heidelberg, 2009, S. 87, §6 Rn.
11; Gropp, in: MüK, Band 3, München, 2003, §218 Rn. 42; Kindhäuser U., Strafrecht, BT, 5. Aufl., Baden-
Baden, 2012, S. 82, §6 Rn. 4.
1273
ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, 2. Aufl., Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, Stuttgart,
2012, S. 96, Rn. 263; Merkel R., in: Kindhäuser, Neumann, Paeffgen (Hrsg), Strafgesetzbuch, Band 2, 3. Aufl.,
Baden-Baden, 2010, S. 731, §218 Rn. 7.
1274
ix. Satzger H., Der Schwangerschaftsabbruch (§§ 218 ff. StGB), Jura 2008, S. 425.
1275
ix. Satzger H., iqve.
1276
ix. Merkel R., in: Kindhäuser, Neumann, Paeffgen (Hrsg), Strafgesetzbuch, Band 2, 3. Aufl., Baden-
Baden, 2010, S. 732, §218 Rn. 7.
1277
ix. Rohrer J., Menschenwürde am Lebensanfang und am Lebensende und strafrechtlicher Lebens-
schutz, Berlin, 2012, S. 229; Gropp, in: MüKo, Band 3, München, 2003, §218 Rn. 42.
1278
ix. Krey/Helmann/Heinrich, Strafrecht, BT, Band 1, 15. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 57, Rn. 148.

386
mokvdinebis gagebiT. nayofi warmoiSoba ganayofierebiT, romelic
rogorc wesi Casaxvidan me-13 dRis mere dasrulebulia. ganayofi-
ereba xdeba bolo menstruaciidan oTxi kviris vadaSi.1279 nayofis,
rogorc daubadebeli sicocxlis dacvis dawyeba ganayofierebis
dasrulebas ukavSirdeba.
erTmaneTisagan ganasxvaveben xelovnur (vitro) da bunebriv ga-
nayofierebas (vivo) da nayofis dacvac xdeba sxvadasxva kanonebiT,
imis gaTvaliswinebiT, nayofi xelovnuri ganayofierebis Sedegad
ganviTarda, Tu bunebrivi ganayofierebis Sedegad. Tu bunebrivi
ganayofierebis Sedegad ganviTarebuli nayofis, rogorc daubade-
beli sicocxlis, dacva germanuli ssk-is 218-e paragrafiT xdeba,
xelovnuri ganayofierebis Sedegad ganviTarebuli nayofis dacva
embrionis dacvis Taobaze 1991 wlis pirvel ianvars miRebuli ka-
noniT aris uzrunvelyofili. dasaxelebuli e. w. damatebiTi anu
gverdiTi kanoniT dacul samarTlebriv sikeTes Seadgens iseTi
maRali rangis sikeTeebi, rogoricaa embrionis sicocxle da sxe-
ulebrivi integracia, im qalis pirovnul uflebebi, vis saSoSic
moxda xelovnuri ganayofiereba da adamianuri Rirseba.1280
xelovnuri ganayofierebis mizani aucileblad unda iyos daor-
suleba, rac imas niSnavs, rom ganayofiereba kvleviTi mizniT
akrZalulia.1281
germanul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli Sexedulebis
Tanaxmad, 218-e paragrafiT daculi nayofi unda gaimijnos
sisxlissamarTlebrivi gagebiT adamianisgan, romelic mkvlelo-
bis Semadgenlobis dacvis obieqts warmoadgens. 218-e paragrafiT
gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenloba maSinac iqneba ganxor-
cielebuli, roca fetusze muclad yofnis dros ganxorcieldeba
zemoqmedeba, magram igi amis gamo ukve rogorc adamiani (bavSvi)
dabadebis Semdeg kvdeba. gamoTqmuli mosazrebis mixedviT, 218-
e paragrafiT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganxor-
cieleba imazea damokidebuli, dadgeba Tu ara sasikvdilo Sedegi
umalve dabadebis Semdeg.1282
tyupebis xelyofis SemTxvevaSi TiToeuli nayofi ganixileba
danaSaulebrivi xelyofis damoukidebel obieqtad. magram, Tu uki-
duresobidan gamomdinare aucilebelia erT-erTi embrionis mokv-
dineba, maSin ar arsebobs 218-e paragrafiT gaTvaliswinebuli
qmedebis Semadgenloba da eqimi Tavisufldeba sasjelisagan.1283
germaniis federaciuli respublikis sisxlis samarTlis kanon-
mdeblobis mixedviT, orsulobis SewyvetisTvis pasuxismgebloba
ekisreba ara mxolod mesame pirs, aramed Tavad orsul qalsac. mag-
aliTad, roca orsuli qali mucels moiSlis medikamentis miRebis
Sedegad.1284 Tu orsulma qalma TviTon sxvebis Carevis Sedegad

1279
ix. Rengier R., iqve, gv. 92, §11 Rn. 6a-7.
1280
ix. Rohrer J., iqve, gv. 215.
1281
ix. Rohrer J., iqve, gv. 226.
1282
ix. Rengier R., iqve, gv. 92, §11 Rn. 8.
1283
ix. Schönke/Schröder., Strafgesetzbuch, 24. Auflage, München, 1991, S. 1574.
1284
ix. Krey/Helmann/Heinrich, Strafrecht, BT, Band 1, 15. Aufl., Stuttgart, 2012, S. 60, Rn. 156; Ren-

387
medikamentis gamoyenebiT moiSala muceli, qmedeba kvalificird-
eba 218-e paragrafis me-3 nawiliT. igi warmoadgens damoukidebel
Semadgenlobas da miekuTvneba sakuTari xeliT Casaden danaSau-
lebs. orsuli qalis mier muclis moSla ar ganixileba arc Ta-
naamsruleblobad da arc SualobiT amsruleblobad. es ukanaskne-
li forma SeiZleba maSin gvqondes, roca orsulobis Sewyvetis
Semadgenlobas eqimi an araspecialisti axorcielebs, miuxedavad
imisa, Tavisufldeba Tu ara orsuli qali pasuxismgeblobisgan.
muclis moSlis Semadgenloba srulad ganxorcielebulad rom
CaiTvalos, mxolod orsulobis Sewyveta ar aris sakmarisi, ar-
amed nayofis mokvdineba. qmedebis kvalifikaciisTvis mniSvneloba
ara aqvs nayofi dedis mucelSi mokvdeba Tu mis gareT.1285
germanuli ssk-is 218-e paragrafiT gaTvaliswinebuli Semad-
genloba umoqmedobiTac xorcieldeba. amis magaliTad mohyavT
naadrevi mSobiarobis gamowvevisTvis xelis arSeSla eqimis mier,
roca es SesaZlebeli iyo.1286Tu naadrevi mSobiaroba nayofis si-
cocxlis uunarobis periodSi iqna gamowveuli, 218-e paragrafiT
gaTvaliswinebuli Semadgenloba ganxorcielebulad iTvleba.
umoqmedobiT ukanono abortis ganxorcielebis magaliTad ganixi-
laven aseve SemTxvevas, rodesac orsuli qali ginekologiuri
gamokvlevisas SeniSnavs, rom eqimi iwyebs moqmedebas, romelic mu-
clis moSlas gamoiwvevs da orsuli qali arafers akeTebs Tavis
dasacavad da ar igeriebs eqimis moqmedebas.1287
germanuli kanonmdeblobiT isjeba ukanono abortis mcdelobac,
magram mcdelobisTvis, iseve rogorc sakuTari orsulobis Sewyve-
tis momzadebisTvis, pasuxismgebloba ar SeiZleba daekisros or-
sul qals. orsulobis Sewyvetis mcdelobad SeiZleba dakvali-
ficirdes qmedeba, Tu mas Sedegad ar mohyva nayofis sikvdili an
Tu muclis moSlis mizniT gamoyenebuli iqna uvargisi saSuale-
ba.1288
orsulobis Sewyvetis mosamzadebel moqmedebad SeiZleba ganxi-
luli iqnes orsulobis Sewyvetis moTxovna an am mizniT klini-
kaSi miReba. calkeuli mosamzadebeli moqmedebebi ki isjeba 219a
da 219b paragrafebiT, romlebic iTvaliswineben pasuxismgeblobas
ukanono abortisaTvis saSualebebis gasaRebisa da agitaciisaTvis.
ukanono abortis agitacia gulisxmobs SeTavazebas, Setyobinebas,
reklamirebas: 1. orsulobis Sewyvetis an orsulobis Sewyvetis
xelSewyobisaTvis sakuTari an sxvisi samsaxurisa; 2. sagnebis, sa-
Sualebebis an mowyobilobisa, romlebic SeiZleba gamoyenebuli
iqnes orsulobis SewyvetisaTvis. marTalia `janmrTelobis dac-
vis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 140-e muxliTac akrZalulia
abortis reklama, magram saqarTvelos sisxlis samarTlis kod-

gier R., iqve, gv. 94, §11 Rn. 13.


1285
ix. Gössel/Dölling, Strafrecht, BT 1, 2. Aufl., Heidelberg, 2004, S. 121, §9 Rn. 5.
1286
ix. Gössel/Dölling, iqve, gv. 121, §9 Rn. 5.
1287
ix. Kröger P., in: LK, 11., Aufl., 198.
1288
ix. Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 59. Aufl., München., 2012, S. 1449, § 218 Rn. 5;
Kindhäuser U., Strafrecht, BT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2012, S. 83, §6 Rn. 4.

388
eqsSi germanuli sisxlis samarTlis kodeqsisagan gansxvavebiT
ar aris mocemuli norma, romelic aRniSnuli qmedebisTvis pa-
suxismgeblobas awesebs.
germanuli sisxlis samarTlis kanonmdeblobis mixedviT, orsu-
lobis SewyvetisTvis aucilebelia saTanado samedicino daskvnis
arseboba, romelic gacemuli unda iyos ara im eqimis mier vinc
aborts akeTebs, aramed sxva eqimis mier. orsulobis SewyvetisT-
vis aseTi samedicino daskvnis moTxovnis aucilebloba SeiZleba
ganxiluli iqnes ukanono abortis Semcirebis da am danaSaulze
kontrolis erTgvar meqanizmad.
germaniis federaciuli respublikis sisxlis samarTlis kanon-
mdebloba pasuxismgeblobas awesebs mxolod ganzraxi moqmedeb-
iT gamowveuli orsulobis SewyvetisTvis. Tu orsuloba Sewyda
gaufrTxileblobiTi moqmedebis (mag. eqimis daudevrobis) Sedegad
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba gamoiricxeba, garda im
SemTxvevisa, roca Sedegad dadgeba orsulis janmrTelobis da-
zianeba.1289
germanuli sisxlis samarTlis mixedviT, orsuli qalis ganz-
rax mkvlelobisas Tanadroulad ganxorcielebulia orsulobis
Sewyvetis Semadgenlobac. orsulobis Sewyvetis Semadgenlobis
ganxorcielebisTvis ara aqvs mniSvneloba imas, Tu ra saSuale-
biT an meTodiT ganxorcielda igi.1290 orsulobis Sewyvetis Semad-
genloba SeiZleba ganxorcieldes TviTmkvlelobis mcdelobiTac,
magram Tu mas Sedegad nayofis sikvdili ar mohyva, orsulobis
Sewyvetis mcdelobisTvis orsuli qali, rogorc zemoT aRiniSna,
ar daisjeba.1291
218-e paragrafis me-2 nawilis mixedviT, orsulobis SewyvetisT-
vis pasuxismgeblobis damamZimebel garemoebad iTvleba orsulo-
bis Sewyveta orsulis nebis sawinaaRmdegod. pasuxismgeblobis
zoma izrdeba aseve maSinac, roca orsulobis Sewyveta gaufrTx-
ileblobiT Seqmnis orsulis sicocxlis mospobis an janmrT-
elobis dazianebis safrTxes.

8.3.2.2. sisxlissamarTlebrivi pasuxismgeblobisgan


gaTavisufleba orsulobis Sewyvetis dros
(germanuli ssk-is mixedviT)

germanuli ssk-is 218a -e paragrafi orsulobis Sewyvetis dros


pasuxismgeblobisgan gamaTavisuflebel ori kategoriis garemoe-
bas iTvaliswinebs. esenia: qmedebis Semadgenlobis da marTlwi-
naaRmdegobis gamomricxveli garemoebani. qmedebis Semadgenloba
maSin gamoiricxeba, roca: 1. orsulobis Sewyveta orsuli qalis
moTxovniT xdeba da orsulobis Sewyvetis win orsuls gavlili

1289
ix. Fischer T., iqve, gv. 1450, §218 Rn. 11, 12; Rengier R., iqve, gv. 93, §11 Rn. 9.
1290
ix. Fischer T., iqve, gv. 1449, §218 Rn. 5.
1291
ix. Kröger P., in: LK, 11. Aufl., Berlin, §218 Rn. 11; Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze,
57. Aufl., 2010, S. 1425, §218 Rn. 5.

389
aqvs eqimTan winaswari konsultacia, rac eqimis mier iqneba dadas-
turebuli; 2. orsulobis Sewyvetas eqimi ganaxorcielebs; 3. qalis
orsuloba Tormet kviras ar aRemateba.
ramdenadac daubadebeli sicocxlis gankargvis ufleba dedas
ar gadaecema, Sesabamisad, orsulobis ukanono Sewyvetis dros
marTlwinaaRmdegobis gamoricxva orsuli qalis Tanxmobis safuZ-
velze SeuZlebelia.1292 218-e paragrafis me-2 da me-3 abzaciT gaT-
valiswinebuli garemoebani ganixileba marTlwinaaRmdegobis
gamomricxvel ukidures aucileblobad.1293
marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoebebi, romlebic
marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel ukidures aucileblobad ga-
nixileba, or jgufad iyofa _ samedicino-socialuri da krimi-
nologiuri Cvenebebi:
a) samedicino-socialuri Cveneba. 218a-e paragrafis me-2 abza-
cis mixedviT orsulobis Sewyveta ar aris marTlsawinaaRmdego,
Tu eqimma orsuli qalis TanxmobiT gaakeTa aborti orsuli qa-
lis sicocxlis xelyofis an misi janmrTelobis mZime dazianebis
safrTxis Tavidan asacileblad da Tu safrTxis Tavidan acileba
sxvagvarad SeuZlebeli iyo.
b) kriminologiuri Cveneba. kriminologiuri Cveneba gulisxmobs
eqimis mier orsuli qalis TanxmobiT orsulobis Sewyvetas, ma-
Sin roca orsulobis mizezs warmoadgens gaupatiureba, magram
ar unda iyos gasuli ganayofierebidan Tormeti kvira. Tu samedi-
cino da socialuri Cvenebis dros ar arsebobs vadiT SezRudva,
kriminologiuri Cvenebis dros ki Tormetkviriani SezRudva moq-
medebs.1294

8.3.2.3. orsulobis Sewyveta da samarTlebrivad Tavisufali


sivrce _ artur kaufmanis koncefcia

artur kaufmanma 1972 wels gamoaqveyna samecniero statia, rom-


liTac safuZveli daudo diskusias samarTlebrivad Tavisufal
sivrceze. man samarTlebrivad Tavisufali sivrcis problema ga-
nixila ara zogadad, aramed konkretul sakiTxTan dakavSirebiT.
kerZod, orsulobis SewyvetasTan mimarTebiT.1295 kaufmanis Sexed-
ulebiT, ar SeiZleba qmedebis samarTlebrivi gamarTleba maSin,
roca qmedeba ganxorcielebulia moraluri ukiduresobis mdgo-
mareobaSi, roca konfliqti tragikul saxes atarebs. misi Tval-
sazrisiT, analogiuri mdgomareoba gvaqvs maSinac, roca aborti
keTdeba samedicino Cvenebis Sedegad. kaufmanis Teza efuZneba im

ix. Eisele J., Strafrecht, BT I, 2. Aufl., Straftaten gegen die Person und die Allgemeinheit, Stuttgart,
1292

2012, S. 98, Rn. 271.


1293
ix. Eisele J., iqve, gv. 98, Rn. 271; Satzger H., iqve, gv. 430.
1294
ix. Eisele J., iqve, gv. 98-99, Rn. 273.
1295
ix. Kaufmann A., Rechtsfreier Raum und eigenverantwortliche Entscheidung, Dargelegt am Pro-
blem des Schwangerschaftsabbruchs, Maurach-FS, Müller, Karlsruhe, 1972, S. 327; Kayßer M., Abtreibung
und die Grenzen des Strafrechts, Berlin, 1997, S. 102.

390
ideas, rom ori Tanabari Rirebulebis sikeTeTa koliziis dros
qmedebis gamarTleba SeuZlebelia. Tumca, sakamaTo SeiZleba iyos,
sakiTxi imis Taobaze, aris, Tu ara nayofi dedis sicocxlis Tana-
bari Rirebulebis sikeTe. kaufmanis TvalsazrisiT, samedicino
Cvenebis Sedegad gakeTebuli abortis marTlsawinaaRmdego xas-
iaTis gamoricxva da gamarTleba ewinaaRmdegeba konstituciur
normas.
kaufmanis debuleba sainteresoa, magram sakamaToc. kerZod,
qmedeba Tu marTlsawinaaRmdego da aramarTlzomieria, igi ama-
vdroulad samarTlebrivad neitraluric ver iqneba. qmedebis
aramarTlzomiereba ukve Sefasebaa da iq, sadac Sefaseba xdeba,
qmedeba neitralur xasiaTs ver inarCunebs. garda amisa, gamor-
icxulia im qmedebis samarTlebrivi neitraluroba, romelic
sisxlis samarTlis kodeqsiTaa gaTvaliswinebuli. is rom qmede-
ba sisxlis samarTlis kodeqsiTaa gaTvaliswinebuli, imaze
miuTiTebs, rom qmedeba ukve aris samarTlebrivi Sefasebis obi-
eqti. samarTali Sefasebis gareSe ar arsebobs, rac imas niSnavs,
rom sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli qmedeba an
marTlzomierad unda Sefasdes an marTlsawinaaRmdegod. qmedebis
marTlzomierebis an marTlwinaaRmdegobis dadgena ki qmedebis
samarTlebriv neitralurobas TavisTavad gamoricxavs.

8.4. Sejameba

Tu gaviTvaliswinebT medicinis Tanamedrove miRwevebis gamo­


yene­
biT Catarebul kvlevis Sedegebs, romlis mixedviTac deda
da Svili Casaxvis momentidan erTmaneTisgan gancalkevebuli da
gansxvavebuli, unikaluri adamianebi arian da orsulobis me-11
kvirisTvis bavSvis yvela organos sistema funqcionirebs, agreTve
saqarTvelos demografiul mdgomareobas, da imas, rom saqarT­
veloSi dominirebul religias marTlmadidebloba warmoad-
gens, romelic muclis mowyvetas kacis kvlad miiCnevs, abortis
akrZalvis aucileblobamde mivalT. aucilebelia saqarTvelos ka­
nonmdeblobam aRiaros fetusis sicocxlis ufleba, mianiWos mas
samarTliT daculi subieqtis statusi da ukanono abortisTvis
pasuxismgebloba daakisros ara mxolod imas, vinc sxvas mouSlis
mucels ukanonod, aramed orsul qalsac.
daubadebeli sicocxlis dacvaze da sicocxlis uflebis subi-
eqtad Canasaxis aRiarebaze saubrisas, isic unda iTqvas, rom Seu-
Zlebelia daubadebeli sicocxlis, rogorc absoluturi uflebis
aRiareba. winaaRmdeg SemTxvevaSi, yovelgvari abortis akrZalva
gaxdeboda aucilebeli, rac winaaRmdegobaSi modis dedis sicocx-
lis uflebasTan. daubadebeli bavSvisTvis sicocxlis absolutu-
ri uflebis miniWeba SeuZlebelia, miT ufro, Tu gaviTvaliswinebT,
rom dabadebul adamiansac ki ar gaaCnia sicocxlis absoluturi
ufleba. marTalia, igi sxva uflebebTan SedarebiT uzenaesi da
uZiriTadesi uflebaa, magram dabadebuli adamianis sicocxlis

391
uflebac eqvemdebareba gark­veul SezRudvebs, magaliTad, aucile-
beli mogeriebis, damnaSavis Sepyrobis (ada­
mianis uflebaTa evro-
puli konvenciis me-2 muxli) da sikvdiliT dasjis SemTxvevebSi.1296
saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobiT dacul obi-
eqtad daubadebeli bavSvis sicocxlis uflebis gamocxadebis
SemTxvevaSi aRniSnuli uflebis winaaRmdeg mimarTuli dana­
Saulebrivi qmedebisTvis pasuxismgebloba saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsSi gaTvaliswinebuli unda iqnes ara sicocx-
lisa da janmrTelobisaTvis safrTxis Semqmneli dana­ Saulebis,
aramed sicocxlis winaaRmdeg mimarTul danaSaulTa TavSi an
SeiZleba sisxlis samarTlis kodeqsSi axali Tavi iqnes Semot-
anili, sadac Tavs moiyris is normebi, romelTa mizani daubade-
beli sicocxlis dacva iqneba.
rodesac vsaubrobT ukanono abortis problemaze, unda gavix­
senoT is mizezebi, Tu ris gamoc gamocxadda aborti Tavis
droze nebadarTulad. abortis akrZalvis pirobebSi orsuli qa-
lebi nay­ofis mosaSoreblad xSirad mimarTavdnen kanoniT akrZa-
lul gzebs, gaizarda e.w. `iatakqveSa abortebis~ ricxvi, rac
ufro did saSiSroebas uqmnida qalTa sicocxles da janmrT-
elobas, da xSir SemTxvevaSi aseTi abortebi qalTa sicocxlis
mospobiTac sruldeboda. amitom, kanonmdebeli iZulebuli gaxda
12 kviramde xangrZlivobis orsulobis Sewyveta nebadarTulad
gamoecxadebina da abortis dasjadoba gaeuqmebina. orsulobis
Sewyvetis mizezs xSir SemTxvevaSi warmoadgens cxovrebis mZime
socialur-ekonomi­ kuri pirobebi, aralegaluri sqesobrivi urT-
ierTobis gamJRavnebis da sazogadoebisagan gakicxvis SiSi. mZi­me
ekonomikuri mdgo­ mareoba qalebs xSirad ubiZgebs Tavis rCenis
iseTi `aprobire­buli~ meTodisken, rogoricaa prostitucia, rac,
Tavis mxriv, xels uwyobs ukanono abortebis ricxvis zrdas.
yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, SeiZleba iTqvas,
rom aucilebelia iseTi kanonmdeblobis1297 Camoyalibeba, ro­melic,
ara mxolod dabadebul, aramed daubadebel sicocxlesac da-
icavs, magram amisTvis mTavar pirobas warmoadgens saxelmwi­ foSi

1296
adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-6 da me-13 oqmebi krZalaven sikv-
diliT dasjis gamoyenebas rogorc mSvidobian, ise saomar periodSi. miuxedavad am
akrZalvisa, igi jer kidev gamoiyeneba zogierT saxelmwifoSi. saqarTveloSi sikv-
diliT dasja 1997 wels gauqmda.
1297
uzustobaa gaparuli erT-erT wignSi, sadac aRniSnulia, rom 2000 wlis
maisSi saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni „abortis Sesaxeb“ (ix. korkelia
k, mWedliZe n, nalbandovi a., saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisoba adamianis
uflebaTa evropuli konvenciisa da misi oqmebis standartebTan, evropis sabWos
sainformacio biuro saqarTveloSi, Tb., 2005, gv. 40). saqarTvelos parlamentSi gan-
saxilvelad wardgenili iyo kanonproeqti „abortis Sesaxeb“, magram igi kanonis
saxiT saqarTvelos parlamentma ar miiRo, ris mizezadac miiCneva aRniSnuli ka-
nonproeqtisadmi saqarTvelos sapatriarqos da qarTuli sazogadoebis uaryofiTi
damokidebuleba. kanonproeqtis miRebis aucilebloba ar iyo Tundac imitom, rom
abortTan dakavSirebuli sakiTxebis momwesrigebeli normatiuli aqti saqarTve-
loSi isedac arsebobs „janmrTelobis dacvis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis saxiT.
marTalia, aRniSnuli kanoni dasaxvewia, magram es ar qmnis abortTan dakavSirebiT
damatebiT kanonis miRebis aucileblobas.

392
cxovrebis socialur-ekonomikuri donis amaRleba, wi­naaRmdeg Sem-
TxvevaSi araTu Semcirdeba, aramed gaizrdeba uka­ nono aborte­
bis
ricxvi. Tumca, unda aRiniSnos, rom qristianuli sarwmunoebis
mixedviT, abortis socialur_ekonomikuri ga­ marTleba SeuZlebe­
lia. 1298
aborti udides codvad iTvleba maSi­ nac, rodesac misi
mizezi xdeba ekonomikuri gaWirveba, amitom abortebis Semcirebis
erT-erT gzad aseve SeiZleba ganvixiloT adamianebSi marTlSegne­
bis amaRleba da rwmenis ganmtkiceba.

9. adamianis organos, organos nawilis an qsovilis


aRebis iZuleba (134-e mux.)

9.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

medicinis mecniereba iseT doneze ganviTarda, rom Tanamedrove


pirobebSi adamianis organos, misi nawilis an qsovilis gadanergva
sirTules ar warmoadgens, ramac dRis wesrigSi daayena iseTi
qmedebis kriminalizacia, rogoricaa adamianis organos, organos
nawilis an qsovilis aRebis iZuleba. aRniSnuli qmedeba isjeba
rogorc safrTxis Semqmneli deliqti. igi miekuTvneba abstraqtu-
li safrTxis deliqtTa ricxvs, ramdenadac sisxlissamarTlebri-
vi pasuxismgeblobisTvis sakmaris pirobas warmoadgens organos,
misi nawilis an qsovilis aRebis iZuleba. qmedebis dasjadobisT-
vis aucilebeli ar aris adamianis sicocxlisTvis an janmrT-
elobisTvis konkretuli safrTxis Seqmna. Tavad iZulebis faqti
dasjisTvis savsebiT sakmarisi safuZvelia. saqarTvelos sisxlis
samarTlis kodeqsis 150-e muxliT isjeba iZuleba. 134-e muxliT
gaTvaliswinebuli Semadgenloba iZulebis specialur SemTxvevas
warmoadgens da, Sesabamisad, ssk-is 134-e da 150-e muxlebs Soris
iseTi urTierTmimarTebaa rogorc zogad da specialur normas
Soris.
adamianis organoTa gadanergvasTan dakavSirebul sakiTxebs
saqarTveloSi aregulirebs „janmrTelobis dacvis Sesaxeb~ 1997
wlis da „adamianis organoTa gadanergvis Sesaxeb~ 2000 wlis 23
Tebervlis kanonebi.
transplantaciis dros xdeba adamianis organos gadanergva
sxva piris (da ara donoris) janmrTelobis gaumjobesebis mizniT
da amitom, literaturaSi adamianis organos gadanergvasTan daka-
vSirebul saqmianobas ara saeqimo, aramed eqimobasTan dakavSire-
bul saqmianobas miakuTvneben.1299

1298
sworad aris aRniSnuli erT-erT gamocemaSi, rom, Tu ekonomikur siduxWi-
reSi myof orsul qals vurCevdiT abortis gakeTebas, sasikvdilo ganaCens gamo-
vutandiT msoflio genias _ ludvig van beThovens, romelic mravalSviliani da
ekonomikurad gaWirvebuli ojaxis Svili iyo. ix. iRumeni adami (vaxtang axalaZe),
dabadebamdeli bavSvobis sixaruli da mwuxareba, Tb., 2007, gv. 122-123.
1299
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013, gv. 120.

393
adamianis organos gadanergvis dros qmedebis marTlzom-
ierebis erT-erT pirobas organos gadanergvaze donoris Tanx-
moba Seadgens. sakuTari organos gadanergvaze nebayoflobiT
Tanxmobis gacxadeba an uari qmedunariani adamianis uflebaa.
yvela qmedunarian pirs ufleba aqvs ganacxados Tanxmoba an uari
sicocxleSi an sikvdilis mere misi organos gadanergvaze. Tanx-
moba an uari SeiZleba exebodes erT an or organos. miRebuli
gadawyvetileba werilobiT formdeba, romelic igzavneba trans-
plantaciis sainformacio centrSi.
cocxali adamianis organos gadanergva SesaZlebelia sicocx-
lis gadarCenis, mZime avadmyofobisgan gankurnebis an daavadebis
progresirebis Seferxebis mizniT. organos gadanergva SeiZleba
Semdegi pirobebis arsebobisas: 1. unda arsebobdes donoris Tanx-
moba; 2. donori qmedunariani unda iyos; 3. donori recipientis
genetikuri naTesavi, meuRle an is piri unda iyos, romelTa wrec
kanoniTaa gansazRvruli;1300 4. organos gadanergva ar unda war-
moadgendes donoris sicocxlisTvis mniSvnelovan risks da ar
unda iwvevdes donoris janmrTelobis mkveTr gauaresebas; 5. or-
ganos gadanergva unda Catardes Sesabamis dawesebulebaSi licen-
zirebuli eqimis mier.
organos gadanergva maSinac SeiZleba CaiTvalos marTlzomi-
erad, Tu donori da recipienti genetikuri naTesavebi an meuRlee-
bi ar arian, magram gadasanerg organos gaaCnia xelmeored war-
moSobis unari. marTalia, organos gadanergva maSin aris nebad-
arTuli, roca donori qmedunariania, magram Tu saqme exeba iseTi
qsovilis gadanergvas, rogoric Zvlis tvinia, SeiZleba donori
arasrulwlovanic iyos. aRniSnul SemTxvevaSi saWiroa meurveo-
bisa da mzrunvelobis organos mier dadasturebuli mSoblebis
an arasrulwlovanis kanonieri warmomadgenlis informirebuli
Tanxmoba.
organoTa gadanergvis dros donors winaswar unda ganemar-
tos operaciuli Carevis saxe, moculoba, riski, romelic mis
sicocxles emuqreba da operaciuli Carevis mosalodneli Sede-
gebi, agreTve yvela is garemoeba, romelic mis gadawyvetilebaze
aisaxeba.
medicinaSi daSvebulia ara mxolod cocxali, aramed gardacv-
lili adamianis organos gadanergvac. maSasadame, donori SeiZleba
iyos gardacvlilic. Tumca, iuridiul literaturaSi gamoTqmuli
TvalsazrisiT, donori SeiZleba iyos mxolod cocxali, vinaidan
„donori~ ucxo sityvaa da Cuqebas niSnavs, rac mxolod cocx-
als SeuZlia. amitom, aRniSnuli mosazrebis avtori gvTavazobs,
rom „mkvdari donoris~ nacvlad gamoviyenoT termini „gvami~.1301
rodesac saubaria gardacvlilis organos gadanergvaze, Cndeba
kiTxva, aris Tu ara misaRebi, gardacvlilis organos gadanerg-

1300
aRniSnul pirTa CamonaTvali mocemulia „janmrTelobis dacvis Sesaxeb sa-
qarTvelos kanonis“ 116-e da „adamianis organoTa gadanergvis Sesaxeb saqarTvelos
kanonis“ me-18 muxlSi.
1301
ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 181, 194-e sqolio.

394
va yvela SemTxvevaSi? vinaidan, maSin, roca gardacvlilis or-
ganos gadanergva daSvebulia, arsebobs imis safrTxe, rom Semd-
gomSi organos gadanergvis mizniT, Tundac sxvadasxva simulaciis
Sedegad, moxdes adamianis sicocxlis mospoba imisTvis, rom misi
organo gadaunergon avadmyof adamians. aRniSnuli saSiSroebis
gaTvaliswinebiT, marTebulad SeiZleba CaiTvalos o. gamyreliZis
Sexeduleba adamianis gvamisgan transplantantis aRebis akrZal-
vaze Semdeg SemTxvevebSi: 1) roca adamiani moklulia Zaladobis
gziT; 2) roca adamiani gardacvlilia avadmyofis naTesavis uSu-
alo moqmedebiT; 3) roca gardacvlili avadmyofis naTesavia da
gardacvalebis mizezi TviTmkvlelobaa.1302 gardacvlilis organos
gadanergva sicocxleSi gacxadebuli Tanxmobis damadasturebe-
li dokumentis ararsebobis SemTxvevaSic SeiZleba, Tu arsebobs
Semdegi ori garemoeba: 1. Tu gardacvlilis organos gadanergva
religiur Sexedulebas ar ewinaaRmdegeba, anu Tu gardacvlili
ar miekuTvneboda im religiur jgufs, romlis SexedulebebTan
winaaRmdegobaSi modis organos gadanergva; 2. Tu gardacvlilis
organos gadanergvis winaaRmdegi ar arian organoTa gadanergvis
Sesaxeb kanonis me-9 muxliT gansazRvruli pirebi.
saqarTvelos ssk-is 134-e muxliT gaTvaliswinebuli dana-
Sauli gamoixateba iZulebis ganxorcielebaSi, organos, orga-
nos nawilis an qsovilis gadanergvasTan dakavSirebiT. iZuleba
sxvadasxva formiT SeiZleba gamovlindes. SeiZleba mas rogorc
fizikuri, ise fsiqikuri xasiaTi gaaCndes. danaSauli damTavrebu-
lia iZulebis ganxorcielebis momentSi da aucilebeli ar aris,
rom iZulebas Sedegad organos, organos nawilis an qsovilis
gadanergva mohyves.
qmedebis danaSaulad kvalifikaciisaTvis mniSvneloba ar aqvs
imas, Tu visTvis unda damnaSaves organo, TavisTvis Tu sxvisT-
vis, magaliTad ojaxis wevrisTvis.
danaSauli Tavisi bunebiT mxolod pirdapiri ganzraxviT
SeiZleba ganxorcieldes.
rodesac vsaubrobT adamianis organos, organos nawilis an
qsovilis aRebis iZulebis dasjadobaze, ibadeba kiTxva, Tu ase-
Ti iZuleba sakuTari sicocxlis gadarCenis mizniT xorcield-
eba, gamoiricxeba Tu ara sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba
marTlwinaaRmdegobis an bralis gamomricxveli romelime gare-
moebis safuZvelze?
Tu organos, misi nawilis an qsovilis aRebis iZuleba saku-
Tari sicocxlis gadarCenis mizniT ganxorcielda, pasuxismge-
bloba SeiZleba gamoiricxos tragikuli koliziis anu iZule-
biTi ukiduresi aucileblobis safuZvelze bralis ararsebobis
gamo. magram, Tu qmedeba sxvisi sicocxlis gadarCenis mizniT
xorcieldeba, pasuxismgebloba ar unda gamoiricxos.

ix. gamyreliZe o., iqve, gv. 187-189.


1302

395
9.2. germanuli sisxlis samarTlis
kanonmdeblobis mixedviT

germanul sisxlis samarTlis kodeqsSi calke Semadgenloba


adamianis organos, organos nawilis an qsovilis aRebis iZule-
baze ar gvxvdeba. aRniSnuli qmedeba SeiZleba daisajos germaniis
ssk-is 241-e paragrafiT, romelic pasuxismgeblobas iTvaliswinebs
zogadad iZulebisTvis (Nötigung). aRniSnuli muxliT isjeba Zalis
gamoyenebiT an muqariT adamianis iZuleba ganaxorcielos raime
qmedeba, Tavi Seikavos qmedebis ganxorcielebisgan, an raime moiT-
minos.
iZulebis akrZalviT dacul sikeTes pirovnebis Tavisufleba,
gadawyvetilebis Tavisufleba warmoadgens. e. i. iZuleba niSnavs
sxva adamianis iZulebas ganaxorcielos raime moqmedeba an Tavi
Seikavos misgan. iZuleba SeiZleba aseve gamoixatos Tmenis iZule-
baSi. iZulebis dros msxverpli moqmedebs sakuTari nebis winaaRm-
deg. sakuTari nebis winaaRmdeg ganxorcielebulad maSin iTvleba
qmedeba (moqmedeba an umoqmedoba), roca ganxorcielebuli qmede-
ba qmedebis ganmaxorcielebel pirs (msxverpls) normatiulad ar
Seeracxeba, aramed igi Seeracxeba imas (damnaSaves), visi zegav-
leniTac piri moqmedebda. aseT SemTxvevaSi damnaSave msxverplis
nebis paralizebas axdens.1303am dros, roca msxverpli damnaSavis
zegavleniT sakuTari Tavis winaaRmdeg moqmedebs, damnaSave msx-
verplis mier ganxorcielebuli qmedebis SualobiT amsruleblad
ganixileba.1304

10. sisxliT an sisxlis komponentebiT


ukanono vaWroba

10.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kanonmdeblobis mixedviT

sisxlis gadasxma donorobis erT-erTi saxea. sisxlis gadasx-


mas didi xnis winac mimarTavdnen, magram uSedegod, sanam ar dadg-
inda sisxlis jgufebi. rogorc cnobilia, papma inokenti VIII si-
cocxlis gaxangrZlivebis mizniT bavSvis sisxli gadaisxa, magram
igi uSedegod dasrulda da sami bavSvis sicocxlec Seiwira.1305
medicnis ganviTarebasTan erTad sisxlis gadasxmis praqtika mt-
kiced damkvidrda da igi warmatebiT gamoiyeneba adamianTa janmr-
Telobis gaumjobesebis mizniT.
sisxlis da misi komponentebis donorobis sakiTxs areguli-
rebs 1995 wlis 21 martis saqarTvelos kanoni `sisxlis da misi
komponentebis donorobis Sesaxeb~. sisxlis da misi komponen-

1303
ix. Kindhäuser U., Strafrecht, BT, 5. Aufl., Baden-Baden, 2012, S. 136, §13 Rn. 3.
1304
ix. Kindhäuser U., iqve.
1305
ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013, gv. 177.

396
tebis donoroba emyareba nebayoflobiTobis princips. donori
SeiZleba iyos saqarTvelos yvela qmediTunariani moqalaqe 18-
dan 65 wlamde, romelic gaivlis samedicino Semowmebas da ar
aRmoaCndeba donorobis sawinaaRmdego Cvenebebi. sisxlis Cabareba
moqalaqes SeuZlia rogorc qvelmoqmedebis wesiT, aseve fuladi
anazRaurebiT. aRniSnulidan gamomdinareobs, rom sisxliT vaWro-
ba saqarTveloSi nebadarTulia, magram ukanono vaWroba sisxlis-
samarTlebrivad isjeba.
donori gadis Semowmebas sisxlis Cabarebis win. igi val-
debulia gasces yvela informacia misi janmrTelobis, gadat-
anili daavadebebis Sesaxeb. ukanono vaWrobad SeiZleba CaiT-
valos aRniSnuli informaciis damalva da sisxlis Cabareba
anazRaurebiT an sisxlis Cabarebisas donorisgan saTanado
informaciis miRebasa Tu donoris janmrTelobis gamokvl-
evaze uaris Tqma.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 135-e muxliT isjeba
sisxliT an sisxlis komponentebiT ukanono vaWroba, Cadenili an-
garebiT. aRniSnuli qmedeba akrZalulia aseve janmrTelobis dac-
vis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 129-e muxliT.
saqarTvelos ssk-is 135-e muxliT gaTvaliswinebuli deliqti
miekuTvneba motiviT dafuZnebul abstraqtuli safrTxis deli-
qtebs. mosamarTles 135-e muxliT qmedebis kvalifi­ kaciisaTvis
ar uwevs imis dadgena, Seeqmna Tu ara adamianis sicocxles an
janmrTelobas konkretuli safrTxe. zogadad, sisxliT ukanond
vaWroba angarebis motiviT, imitom aris sisxlissamarTlebrivad
dasjadi, rom aRniSnul SemTxvevaSi arsebobs imis saSiSroeba,
rom arajansaRi sisxlis gayidva an yidva moxdes, rac safrTxes
Seuqmnis adamianis sicocxles. Tumca, saWiro ar aris qmedebis
Se­
madgenlobis gansaxorcieleblad, rom inficirebuli sisxlis
gadasxma moxdes adamianisTvis.
rogorc ukve aRiniSna, 135-e muxliT gaTvaliswinebuli dana­
Sauli motiviT dafuZnebuli deliqtia. literaturaSi gamoiTqva
mosazreba, rom sisxlissamarTlebriv umarTlobas mizani afuZnebs,
xolo motivi bralis niSania,1306 rac sakamaToa. vinaidan, swored
gansaxilveli danaSaulia imis magaliTi, rom zogjer sisxlis­
samarTlebriv umarTlobas motivi afuZnebs. angarebis ga­reSe 135-e
muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis Semadgenlobis ganxorciele-
ba SeuZlebelia.
ukanonoba ssk-is 135-e muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis Se­
madgenlobis niSania. aRniSnuli niSani damnaSavis ganzraxviT
unda iyos moculi. gansaxilveli deliqti mxolod ganzrax Sei-
Zleba ganxorcieldes.
rogorc zemoT aRiniSna, sisxlis da misi komponentebis do­ no­
robis Sesaxeb saqarTvelos kanonis Tanaxmad, sisxlis dono­ roba
nebayoflobiTobis princips efuZneba, magram mamisgan Svilis ga-
dasarCenad sisxlis iZulebiT aReba misi nebis sawi­ naaRmdegod,

ix. gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011, gv. 346.
1306

397
SeiZleba CaiTvalos ukidures aucileblobad, Tu daculia qmede­
bis marTlzomierebis sxva pirobebi. 1307

10.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT

germanuli ssk-i ar iTvaliswinebs sisxlis an sisxlis kompo­


nentebiT ukanono vaWrobisTvis pasuxismgeblobas. sisxlis dono­
robasTan dakavSirebuli sakiTxebi sisxlis gadasxmis momwes­
rigebeli kanoniTaa1308 daregulirebuli.

11. adamianis organoebiT vaWroba

11.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

adamianis organoebiT vaWroba akrZalulia adamianis organoTa


gadanergvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 52-e da janmrTelobis
dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis 121-e muxlebiT. analogiur
akrZalvas iTvaliswinebs adamianis uflebebisa da biomedicinis
Sesaxeb konvenciis 21-e muxli, romlis Tanaxmadac, `adamianis or­
ganizmi an misi nawilebi ar SeiZleba gaxdes finansuri sarge­blo­
bis wyaro~.
adamianis organoebiT vaWroba isjeba saqarTvelos ssk-is 1351-
e muxliT. aRniSnuli qmedeba abstraqtuli safrTxis deliqtad
unda CaiTvalos. dasjadia Tavad faqti _ adamianis organoe-
biT vaWroba da qmedebis Semadgenlobis gansaxorcieleblad ar
aris saWiro vinmesTvis konkretuli safrTxis Seqmnis dadgena.
dasax­elebuli danaSauli, iseve rogorc sisxliT an sisxlis
kompo­nentebiT uka­nono vaWrobis Semadgenloba, aucilebeli Tana­
monawileobiTaa gansaxorcielebeli. sityva vaWroba Tavisi bune­
biT or mxares gulisxmobs: myidvels da gamyidvels.
adamianis organoebiT vaWrobis faqtebi gasuli saukunis
80-iani wlebidan gaizarda. adamianis organoebidan yvelaze
maRali moTxovna Tirkmelsa da RviZlze modis. yovelwliu-
rad 70 000 gadanergvis operaciidan 50 000 operacia Tirkmel-
ze tardeba. 1309
adamianis organoebiT vaWrobisTvis sisxlissamarTlebrivi pa-
suxismgebloba ekisreba ara donors, aramed mesame pirs, ma­ gali­
Tad eqims. qarTul iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mo­sazre­
bis Tanaxmad, eqimic ar unda isjebodes, ramdenadac gansax­ilveli

1307
ix. turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZRvreba, Tb.,
2011, gv. 389.
1308
Gesetz zur Regelung des Transfusionswesens (TFG).
1309
ix. lagvilava i., korufcia da transplantaciis mizniT adamianis orga-
noebiT vaWroba, wignSi: gamyreliZe o. (red.), korufcia saqarTveloSi, Tb., 2011, gv. 42.

398
qmedebis Semadgenloba moiTxovs donoris1310 Tanxmobis arsebo­bas.1311
rogorc Cans, am mosazrebis avtorma ar icis, Tu ra­ tom is­ jeba
adamianis organoebiT vaWroba. aRniSnuli qmedeba imi­ tom is­jeba,
rom adamiani ar gaxdes Zaladobis msxverpli. donori SeiZleba
iyos: genetikuri naTesavi, meuRle (Tu qorwinebis reg­is­traciidan
gasulia aranakleb 1 weli) da organoTa gadanergvis Sesaxeb saqa-
rTvelos kanonis me-18 muxliT gansazRvruli sxva pirebi. kanoni
donorTa wres imitom zRudavs, rom aseTi naTe­ sauri urTierToba
gamoricxavs organoebis gadanergvis mizniT vaWrobas da Zalado-
bas. Tu kanoniT donorobis ufleba nebismier adamians miecemoda,
gaizrdeboda adamianze organoebis gadan­ ergvasTan da­ kavSirebiT
Tanxmobis mopovebis mizniT Zaladobis riskic. kanoni donorTa
wres afarToebs, roca im organos aReba xdeba, romelsac aqvs
TviTganaxlebis unari. aseT dros SesaZle­ belia, donori ar iyos
genetikuri naTesavi an meuRle.
kanoniT donorTa wris SezRudva miznad isaxavs ara imas,
rom organos gadanergva ar moxdes, aramed organos gadanergvis
mizniT SesaZlo iZulebis Tavidan acilebas. amdenad, adamianis
organoe­biT vaWrobis dros organos gadanergvaze donoris Tanx­
mobam ar SeiZleba eqimis pasuxismgebloba gamoricxos. ufro me­
tic, ucxour iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis
Tanaxmad, ada­mianis organoebiT vaWrobisas unda daisajos ara
mxolod eqimi, aramed donori da recipientic ki.
qarTuli sasamarTlo praqtikis mixedviT adamianis organoe­biT
vaWrobisTvis pasuxismgebloba ekisreba recipientsac. Tbi­ lisis
saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 3 noembris ganaCeniT sisxlis­
samarTlebrivi pasuxismgebloba daekisra a.-s saqarT­ velos sisx­
lis samarTlis kodeqsis 135 -e muxliT gaTvalis­
1
winebuli dana­
Saulis ganxorcielebisTvis, rac SemdegSi ga­ moixata: a.-m, ro-
melic janmrTelobis mdgomareobidan gamomdinare saWiroebda
Tirkmlis gadanergvas, ganizraxa misi yidva da dax­ marebisTvis
mimarTa Tavis nacnob b.-s, vinaidan misTvis cnobili iyo, rom b.-s
amave mizniT SerCeuli hyavda donori, romlisganac 15 000 (TxuT-
meti aTasi) dolarad iZenda adamianis dasaxelebul organos. b.
daukavSirda saqarTvelos moqalaqes g.-s, moelaparaka mas Tirkm-
lis 15 000 dolarad a.-sTvis miyidvaze da saboloo ga­mokvlevebis
Casatare­blad daakavSira am ukanasknelTan. ga­mokvlevis Sedegebis
gaTval­iswinebiT, a. mis TanamSromel eqim-anesTeziologTan erTad
gaemgzavra azerbaijanis respublikaSi, q. baqoSi, sadac erT-erT
samedicino dawesebulebaSi Catarebuli operaciis Sedegad gadain-
erga Tirkmeli. saqarTveloSi dabrune­ bis Semdeg, g.-m a.-s meuRl-
isgan miiRo Tirkmlis safasuri. 1312
miuxedavad imisa, rom a.-m Tirk-

1310
avtori `donoris~ nacvlad iyenebs sityva `pacients~, rac gaumarT­lebelia.
aRniSnul sityvebs gansxvavebuli Sinaarsi gaaCnia.
1311
ix. lagvilava i., iqve, gv. 43.
1312
ix. Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 3 noembris ganaCeni, saqme
#1/4848-11 (#090180811001).

399
meli Tavis organizmSi gadasaner­gad iyida, sasamarTlom igi mainc
ar gaaTavisufla pasuxismge­ blobisgan da damxmareebTan er­ Tad
dasaja. maSasadame, sasamarT­ los poziciiT, ara aqvs mniSvneloba
imas, adamiani organos sxvis Tu sakuTar organizmSi gadasanegad
yidulobs. orive SemTxvevaSi pirs ekisreba sisxlis­samarTlebrivi
pasuxismgebloba.
adamianis organoebiT vaWrobis Semadgenloba donoris Tanxmo­
bas gulisxmobs, vinaidan, Tu adgili aqvs iZulebis faqts, qmedeba
dakvalificirdeba danaSaulTa erTobliobis wesiT saqarTvelos
ssk-is 134-e da 1351-e muxliT.
adamianis organoebiT vaWroba gulisxmobs organos gadan­
ergvas garkveuli sazRauris gadaxdis fasad.
ssk-is 1351-e muxliT gaTvaliswinebuli danaSauli ganzraxia.
misi ganxorcieleba gaufrTxileblobiT SeuZlebelia. zogadad,
vaWroba, Tavisi bunebiT, mxolod ganzrax qmedebas gulisxmobs.

11.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT

germanuli sisxlis samarTlis kodeqsi ar iTvaliswinebs pa-


suxismgeblobas adamianis organoebiT vaWrobaze. aRniSnuli
qmedeba akrZalulia transplantaciis specialuri kanoniT, ro­
melic germaniam TxuTmetwliani diskusiis mere 1997 wlis bo-
los miiRo, romelic amave wlis pirvel dekembers Sevida Zala-
Si. mizezi, romlis gamoc diskusia xangrZlivi vadiT gagrZelda,
Se­
exeboda iseT sakiTxebs, rogoricaa: gardacvalebis drois da
kriteriumebis gansazRvra, donorobis komercializaciis safrTxe
da am mxriv axali SesaZleblobis micema im donorebisTvis, rom­
lebic axlo naTesavebi ar arian.1313 gardacvalebis drois gansaz­
Rvra ara mxolod sisxlissamarTlebriv, aramed konstituciur­
samarTlebriv mniSvnelobasac iZens. amitom, sikvdilis gansaz­
Rvris sakiTxi konstituciursamarTlebrivi kritikis SuagulSi
idga. kerZod, sikvdilis dadgoma ukavSirdeba Tu ara Tavis tvinis
funqcionirebis Sewyvetas. aseve sakamaTo sakiTxs war­moadgenda
sicocxlisTvis mniSvnelovani organos gadanergvasTan dakavSire­
biT gadawyvetilebis miRebis sakiTxi.1314
organoebiT vaWroba akrZalulia transplantaciis germanuli
kanonis pirveli paragrafis pirveli nawiliT da me-17 da me-18
paragrafebiT.1315aRniSnuli qmedeba isjeba xuT wlamde Tavisuf­
lebis aRkveTiT an jarimiT. dasjadia ara mxolod organoebiT
vaWroba, aramed misi mcdelobac.
organoSi igulisxmeba guli, Tirkmeli, RviZli, filtvi, naw-
lavi. e. i. adamianis organoSi igulisxmeba adamianis sxeulis

1313
ix. Rixen S., in: Höfling W (Hrsg.), Kommentar zum Transplantazionsgesetz (TPG), Berlin, 2003,
S. 59.
1314
ix. Rixen S., iqve, gv. 62.
1315
ix. Rixen S., iqve, gv. 39, 52.

400
nawili.1316 kani-samedicino gagebiT organo-transplantaciis kan-
onis mixedviT qsovilad iTvleba.1317 organosTvis damaxasiaTebel
niSans warmoadgens is funqcia, romelsac igi organizmSi, sx-
eulSi asrulebs: organo aris qsovilebisa da ujredebisgan Sem-
dgari sxeulis nawili, romelic gansazRvruli funqciebiT erT
mTlianobas Seadgens.1318
rodesac transplantaciis germanul kanonSi saubaria adamia-
nis organoze, ar igulisxmeba daubadebeli adamianis (embrioni,
fetusi) organo da qsovili.
sisxli da misi komponenti ramdenadac organod ar iTvleba,
transplantaciis kanoniT ar isjeba sisxliT an sisxlis komponen-
tebiT vaWrobac.1319
adamianis organoebiT vaWroba SeiZleba sxvadasxva qmedebaSi
gamoixatos. amis magaliTad germanul literaturaSi Tvlian Sem-
Txvevas, roca Svili mamas sakuTar Tirkmels gadaunergavs da
mama Svils madlierebis gamosaxatavad qonebas memkvidreobiT ga-
dascems. gamoTqmuli mosazrebiT, im SemTxvevaSi CaiTvleba mem-
kvidreobiT qonebis gadacema dasjad qmedebad, Tu memkvidreobiT
qonebis gadacemis safuZvels organos gadanergva warmoadgenda.
dasaxelebul SemTxvevaSi daisjeba rogorc Svili, ise mama. or-
ganoebiT vaWrobisTvis daisjeba aseve eqimi, romelic organoebis
gadanergvisTvis maRal jildos miiRebs.1320 germaneli avtoris mier
gamoTqmuli es mosazreba ar aris gasaziarebeli. madlierebis
niSnad adamianisTvis Tundac ZviradRirebuli saCuqris gadacema
ar SeiZleba vaWrobas gavuTanabroT. gasaTvaliswinebelia is gare-
moebac, rom mama da Svili miekuTvnebian im pirTa wres, romlebsac
kanoniT SeuZliaT erTmaneTisTvis organos gadanergva.
transplantaciis germanuli kanoniT dasjadia rogorc saku-
Tari organos gayidva, ise sxvisi organos yidvac. magaliTad eqi-
mis mier gayiduli organos yidva sakuTar sxeulSi gadasanergad.
aRniSnuli kanoni potenciur recipients1321ukrZalavs aseTi gziT
gayiduli (miyiduli) organos gadanergvas.1322 faqtobrivad, gamodis,
rom dasjadia qmedeba, romelic sakuTari sicocxlis gadarCenas
uzrunvelyofs. sakamaTo SeiZleba iyos sakiTxis aseTi gadawyve-
ta maSin, roca sisxlis samarTali uSvebs sisxlissamarTlebrivi
pasuxismgeblobis gamoricxvas sapatio ukiduresi aucileblobis
safuZvelze. Tu sisxlis samarTlis pasuxismgeblobisgan Tavisu-
fldeba is, vinc sakuTar sicocxles gadaarCens im adamianis si-
cocxlis xarjze, visganac safrTxe ar momdinareobda, ramdenad

1316
ix. Rixen S., iqve, gv. 79.
1317
ix. König P., in : Roxin, Schroth, (Hrsg) Handbuch des Medizinstrafrechts, 4. Aufl., Stuttgart,
2010, S. 509.
1318
ix. Rixen S., iqve, gv. 79-80.
1319
ix. König P., in : Roxin, Schroth, (Hrsg) Handbuch des Medizinstrafrechts, 4. Aufl., Stuttgart,
2010, S. 507.
1320
ix. König P., iqve, gv. 503.
1321
reci pienti aris piri, romelsac organos gadaunergaven.
1322
ix. König P., iqve, gv. 507.

401
gamarTlebulia adamianis dasja sxvisi organos yidvisTvis, roca
es xdeba myidvelis sicocxlis gadasarCenad? rasakvirvelia, aq
sakamaToa sakuTar sxeulSi gadanergvis mizniT sxvisi organos my-
idvelis da ara mesame piris dasja. sakuTari sicocxlis gadasar-
Cenad sxvisi organos yidva unda gavuTanabroT sapatio ukiduresi
aucileblobis mdgomareobaSi ganxorcielebul qmedebas da bra-
lis gamoricxvis safuZvelze sisxlis samarTlebrivi pasuxismge-
bloba unda gamoiricxos.

12. genetikuri manipulacia

12.1. saqarTvelos sisxlis samarTlis


kodeqsis mixedviT

Tanamedrove medicinis mecnierebam ganviTarebis iseT maRal


dones miaRwia, rom SesaZlebeli gaxda genetikuri manipulacia anu
adamianis msgavsi arsebis Seqmna, ramac dRis wesrigSi daayena misi
sisxlissamarTlebrivi akrZalvis aucilebloba. ukve dafiqsirda
cxovelebze Catarebuli genetikuri manipulaciis faqti. adamianis
msgavsi arsebis Seqmnis SemTxvevas adgili ar hqonia, magram medi-
cinis mecnierebis ganviTarebis maRali done arc adamianis kloni-
rebis SesaZleblobas gamoricxavs, ramac aucilebeli gaxada ada-
mianis klonirebis akrZalva.
genetikuri manipulacia anu adamianis msgavsi arsebis Seqmna
akrZalulia janmrTelobis dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis
142-e muxliT da isjeba saqarTvelos ssk-is 136-e muxliT, rogorc
safrTxis Semqmneli deliqti. aRniSnuli danaSauli mxolod mo-
qmedebiT SeiZleba ganxorcieldes. gansaxilveli danaSauli gan-
zrax qmedebas gulisxmobs.
adamianis klonireba akrZalulia ara mxolod sxvadasx-
va qveynis nacionaluri kanonmdeblobiT, aramed saerTaSoriso­
samarTlebrivi normebiTac. evrosabWos 1997 wlis 4 aprilis bio-
medicinis konvencia da misi 1998 wlis 12 ianvris damatebiTi oqmi
adamianis klonirebis akrZalvaze, saerTaSorisosamarTlebriv in-
strumentebs warmoadgenen, romliTac adamianis klonireba ikrZa-
leba. 1997 wlis 4 aprilis biomedicinis konvencia ar Seicavs wess,
romelic adamianis klonirebis akrZalvas sityvasityviT gamoxat-
avs, magram ramdenadac konvenciis pirveli muxlis pirveli nawili
adamianis identurobas da Rirsebas, me-13 muxli adamianur genoms,
xolo me-18 muxli embrions icavs, miTiTebuli muxlebi SeiZleba
ganimartos adamianis klonirebis akrZalvad.1323Tumca, kon­venciis
miRebidan erTi wlis Semdeg evrosabWom 1998 wlis 12 ianvars ada­
mianis klonirebis amkrZalavi damatebiTi oqmi miiRo.
zemoaRniSnuli saerTaSorisosamarTlebrivi aqtebis mixed-
viT adamianis klonirebas miiCneven adamianis Tavisuflebis, iden­

ix. Kersten J., Das Klonen von Menschen, Tübingen, 2004, S. 50.
1323

402
turobis da Rirsebis xelmyof qmedebad. Sesabamisad, klonirebis
amkrZalavi normiT dacul sikeTes adamianis Rirseba, identuroba
da Tavisufleba warmoadgens.1324 identurobis garantia, romelic
mocemulia biomedicinis konvenciis pirvel muxlSi, gulisxmobs
adamianis uflebas iyos ganumeorebeli, erTaderTi.1325
adamianis klonireba, rogorc ukve aRiniSna, saqarTvelos
ssk-is mixedviT isjeba rogorc safrTxis Semqmneli deliqti,
magram, ibadeba kiTxva, Tu vis eqmneba safrTxe klonirebis Sede-
gad. al­ baT, dasmul SekiTxvaze pasuxis gacema rTulia, vinaidan
dacvis obieqts ar warmoadgens klonirebuli embrioni. kloni-
rebuli em­ brioni rom iyos dacvis obieqti, adamianis klonireba
anu ada­ mianis msgavsi arsebis Seqmna ar aikrZaleboda. saqarT-
velos ssk-i samarTlebrivi dacvis sikeTesTan dakavSirebiT ar
SeiZleba saer­ TaSorisosamarTlebriv normebTan SesabamisobaSi
myofad CaiT­ valos. ufro sworia, rom adamianis klonirebisTvis
pasux­ismge­bloba gaTvaliswinebuli iyos ara safrTxis Semqmneli
deliqte­ bis, aramed adamianis uflebebis winaaRmdeg mimarTul
danaSaulTa TavSi, vinaidan adamianis klonireba, realurad, mi­
marTulia ada­ mianuri Rirsebis winaaRmdeg, igi safrTxes ar uqm­
nis adamianis sicocxles da janmrTelobas. adamianis klonire-
biT xdeba ada­ mianis gaufasureba da misi gaigiveba usulo sagan-
Tan. adamianis Rirsebis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulisTvis
pasux­ismgebloba adamianis uflebaTa winaaRmdeg mimarTul dana-
SaulTa TavSi unda iyos gaTvaliswinebuli, ramdenadac Rirse-
ba adamianis araqone­ brivi uflebaa. adamianis klonirebiT xdeba
adamianis in­ dividua­lurobis xelyofa. iyo individi, niSnavs, iyo
sxva ada­mianisgan gansxvavebuli da ganumeorebeli.

12.2. germanuli kanonmdeblobis mixedviT

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsisgan gansxvavebiT,


germanuli sisxlis samarTlis kodeqsi klonirebis, adamianis ms-
gavsi arsebis Seqmnis dasjadobas ar iTvaliswinebs. klonirebas-
Tan dakavSirebuli sakiTxebi mowesrigebulia embrionis dacvis
Sesaxeb specialuri kanoniT. dasaxelebuli kanonis me-6 paragraf-
is Tanaxmad, `xelovnurad sxva embrionis, fetusis, adamianis, gar-
dacvlilis msgavsi adamianuri embrionis Seqmna msgavsi geneti-
kuri informaciiT isjeba xuT wlamde Tavisuflebis aRkveTiT an
jarimiT~.1326 germanel kanonmdebels rom adamianis klonirebisTvis
xelis SeSla surs amaze miuTiTebs dasaxelebuli kanonis me-6
paragrafis warmodgenili dispozicia. sxvagvarad misi interpre-
tacia SeuZlebelia.1327

1324
ix. Kersten J., iqve, gv. 51.
1325
ix. Kersten J., iqve, gv. 53.
1326
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, Embryonenschutzgesetz, Juristischer Kommentar mit medizinisch-
naturwissenschaftlichen Einführungen, Stuttgart, 2008, S. 251.
1327
ix. Rosenau H., Reproduktives und therapeutisches Klonen, in: Schreiber-FS, Heidelberg, 2003, S. 763.

403
embrionis dacvis kanonis me-6 paragrafis me-3 nawilis mixed-
viT, dasjadia klonirebis mcdelobac. qmedebis obieqturi Semad-
genloba Sedegis saxiT moiTxovs adamianuri embrionis Seqmnas.
qmedeba zemoaRniSnuli kanonis me-6 paragrafis pirveli nawiliT
rom daisajos Canasaxi/embrioni unda iyos ganviTarebis unaris
mqone. ganviTarebis unarSi igulisxmeba ganayofierebis unari,
raTa adamianur individad ganviTardes.1328
embrionis dacvis kanonis me-6 paragrafis pirveli nawiliT gaT-
valiswinebuli qmedebis Semadgenloba moiTxovs, rom Seqmnili em-
brioni sxva embrionis, fetusis, adamianis, an gardacvlilis msgavs
genetikur informacias flobdes. erTsadaimave genetikur informa-
cias adgili aqvs identuri deenemis (DNS), genomis (Ge­nome) dros.1329
sakamaTod iTvleba sakiTxi, kvercxujredis ganayofierebis
Sedegad Seqmnili embrioni SeiZleba Tu ara donoris analogi-
uri genetikuri informaciis matarebeli iyos. biologiuri gage-
biT klonireba SeuZlebelia. es im SemTxvevaSi iqneba SesaZle-
beli, Tu kvercxujredi da spermatozoidis mimRebi erTidaigive
(mdedro­ biTi sqesis) individi iqneba. Tumca, gasaTvaliswinebelia
is faqtoric, rom isjeba sxva embrionis, fetusis, adamianis, gar­
dacvlilis ara identuri, magram msgavsi embrionis Seqmna.1330 am
mxriv SemTxveviTi ar aris is faqti, rom saqarTvelos ssk-is 136-e
muxliT isjeba `adamianis msgavsi arsebis Seqmna~.
embrionis arseboba ganayofierebidan iwyeba. embrionaluri ar-
seboba mTavrdeba maSin, roca embrionis organuli monacemebi gan-
viTarebis rva kviraSi ganviTardeba. xolo Semdgom saqme exeba
ara embrionis, aramed fetusis arsebobas. fetusis arseboba misi
aRmocenebidan dabadebis momentamde periods moicavs. adamianSi
igulisxmeba dabadebis momentidan dabadebuli adamiani mis gar­
dacvalebamde. rac Seexeba gardacvlils, igi SeiZleba sakamaTo
iyos. gardacvlilSi igulisxmeba dabadebuli da Semdgom gar­
dacvlili adamiani, mkvdari fetusi, Tu mkvdari nayofi. embrionis
dacvis kanonis me-6 paragrafis pirveli nawili, rogorc mec­nierebi
aRniSnaven, eqstensiurad unda ganimartos da gardacv­lilSi unda
moviazroT mkvdari fetusi da embrionic.1331
klonirebuli embrionis Seqmnis ganzraxviT ganxorcielebul
qmedebas Tu saTanado Sedegi ar mohyva, qmedeba daisjeba embri­
onis dacvis kanonis me-6 paragrafis me-3 nawiliT, rogorc kloni-
rebis mcdeloba.
embrionis dacvis germanuli kanoni krZalavs aseve klonirebis
saSualebis, e. i. sxva embrionis, fetusis, adamianis, gardacv­
lilis msgavsi genetikuri informaciis mqone adamianuri embri­
onis sxva qalis saSoSi Casaxvas (Übertragung). amiT kanoni am em­

1328
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 256.
1329
ix. Keller, Günther, Kaiser, Kommentar zum Embryonenschutzgesetz, Stuttgart, 1992, S. 236, § 6
Rn. 6; Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 257.
1330
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 257.
1331
ix. Keller, Günther, Kaiser, iqve, gv. 237; Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 258.

404
brions dabade­ bis SesaZleblobas arTmevs, riTac kanoni faqto­
brivad arapir­dapir sikvdilis valdebulebas awesebs. aRniSnulis
Semdeg ibadeba kiTxva: embrionis dacva embrionis mokvdinebiT?1332
rogorc literaturaSi aRniSnaven, amiT araviTar SemTxvevaSi ar
xdeba mkvlelobis uflebis dakanoneba saxelmwifos mier, vinai­
dan em­brionis sicocxlis uflebas am SemTxvevaSi gasakicxi gziT
misi warmoqmnis gamo uaryofen da mas, rogorc adamianurad uRirs
cxovrebas uaryofiTi Sefaseba eZleva.1333 klonirebuli nay­ ofis
sicocxle faqtobrivad ar eqvemdebareba dacvas, maSin, roca gau­
patiurebis Sedegad gaCenili bavSvis diskriminacia ar SeiZleba
da mas gaaCnia adamianuri Rirsebis dacvis ufleba.1334
donori deda, romelic klonirebul embrions atarebs, ar is­
jeba. embrionis dacvis kanoni misi Rirsebis dacvasac isaxavs
miznad. igi gvevlineba dasaxelebuli kanonis me-6 paragrafis
pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli danaSaulis aucilebel Tana­
monawiled. misi sxeuli klonirebis procesSi mniSvnelovan rols
TamaSobs, magram kanonis miznidan gamomdinare, donori deda mainc
ar isjeba.1335

daskvna

adamianis sicocxlisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqm-


neli deliqtebis SedarebiT-samarTlebrivi gamokvlevis Sede­ gad
gakeTda ara mxolod Teoriuli, aramed aseve praqtikuli Ri­
rebulebis mqone daskvnebi, rogorc safrTxis Semqmneli deliqte­
bis dasjadobasTan dakavSirebul meTodologiur sa­ kiTxebze, ise
calkeul Semadgenlobebzec. SeiZleba iTqvas, rom miRweuli iqna
is mizani, romelic daisaxa kvlevis dasawyisSi.
naSromis pirvel TavSi mocemulia deliqtebis klasifikacia,
gaanalizebulia safrTxis Semqmneli deliqtebis mimarTeba Sede-
gian da SedeggareSe deliqtebTan da ganxilulia sakiTxis istoria.
kvlevis Sedegad gakeTebuli daskvnis Sesabamisad, sa­frTxis del-
itebis mikuTvneba mxolod SedeggareSe an Sedegiani deliqtebi-
sadmi, SeuZlebelia. sakiTxi unda ganvixiloT diferen­cirebulad.
Tu abstraqtuli safrTxis deliqtebi SedeggareSe anu e. w. form-
alur deliqtebs miekuTvneba, SeuZlebelia konkre­ tuli safrTxis
deliqtebis mikuTvneba amave tipis deliqtebisaT­vis. konkretuli
safrTxis deliqtebSi qmedebiT Seqmnili konkre­ tuli safrTxe
qmedebis Semadgenlobis niSania, xolo ab­ straqtuli sa­ frTxis
deliqtebSi aseTi safrTxe ar arsebobs. ab­ straqtuli sa­ frTxis
deliqtebSi qmedeba konkretul safrTxes ar qmnis da qmedebis
saSiSroeba, romelic generalizebuli saxiT arsebobs, qmedebis
sakanonmdeblo akrZalvis motivia. konkretuli safrTxis deli-

1332
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 258-259.
1333
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 259.
1334
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 259.
1335
ix. Günther/Taupitz/Kaiser, iqve, gv. 259.

405
qtebi Sedegian deliqtebs rom miekuTvneba amaze miuTiTebs Tun-
dac is garemoeba, rom saqarTvelos ssk-is me-8 muxlis mixed­ viT
aucilebelia mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa da qmedebiT
Seqmnil konkretul safrTxes Soris. mize­zobrivi kavSiris dadge-
nis saWiroeba mxolod Sedegian deliqtebSi arse­bobs.
meore TavSi abstraqtuli safrTxis deliqtebis ganxilvis
Sedegad mivediT im daskvnamde, rom am deliqtebSic SesaZlebelia
qmedebis SemadgenlobiT gaTvaliswinebul Sedegze saubari, Tumca
es `Sedegi~ ar aris im Sedegis Tanafardi, romelic gamoiyeneba
Sedegiani da SedeggareSe SemadgenlobaTa gasamijnad. miuxedavad
imisa, rom abstraqtuli safrTxis deliqtebSic SeiZleba qmedebis
da safrTxis erTmaneTisgan gamijvna drois da sivrcis Tvalsaz­
risiT da am deliqtebSic arsebobs `qmedebis SemadgenlobiT gaT­
valiswinebuli Sedegi~, deliqtebis es saxe mainc ar SeiZleba
mivakuTvnoT Sedegian deliqtebs. SeuZlebelia qmedebasa da ab­
straqtul safrTxes Soris mizezobrivi kavSiris dadgena. mize­
zo­brivi kavSiri maSin dgindeba, roca garkveuli qmedeba gare
samyaroSi cvlilebebs iwvevs. aseTi cvlilebebi abstraqtuli sa­
frTxis deliqtebSi ar arsebobs.
dRemde sisxlis samarTlis mecnierebaSi gabatonebulia mo­
saz­reba, romlis mixedviTac abstraqtuli safrTxis deliqtebSi
danaSaulis adgili abstraqtuli safrTxis Semqmneli qmedebis
ganxorcielebis adgiliT ganisazRvreba, magram sadisertacio naS­
romSi es sakiTxi gansxvavebulad aris gadawyvetili. kerZod, ara
mxolod konkretuli, aramed abstraqtuli safrTxis deliqteb-
Sic aris SesaZlebeli qmedebis da abstraqtuli sa­ frTxis gami-
jvna drois da sivrcis mixedviT. Sesabamisad, dana­Saulis ganxor­
cielebis adgili abstraqtuli safrTxis deliqtebSic SeiZleba
dadgindes ara mxolod qmedebis, aramed abstraqtuli safrTxis
Seqmnis adgiliTac, sadac SeiZleboda sa­ frTxe yofiliyo real­
izebuli. es ki kidev ufro ganamtkicebs suyvelganobis princips,
romelic saqarTvelos ssk-is me-4 muxlSia asaxuli.
abstraqtuli safrTxis deliqtebi, marTalia, SedeggareSe
deliqtebs miekuTvneba, magram miuxedavad amisa, gamoricxuli ar
aris konkretuli safrTxis an e. w. Sualeduri Sedegis arseboba.
magaliTad, gansacdelSi mitovebis da dauxmareblobis SemTx-
vevaSi konkretuli safrTxe arsebobs, magram qmedeba mainc ab-
straqtuli safrTxis deliqtad unda miviCnioT. dauxmareblo­ bisa
da gan­ sacdelSi mitovebis dros sisxlissamarTlebrivi pasux-
ismgebloba dgeba ukve arsebuli, Seqmnili konkretuli sa­ frTxis
ganei­tralebisagan Tavis Sekavebis gamo. Tu Cven daux­
mareblobas
da gansacdelSi mitovebas konkretuli safrTxis deliqtebad
miviC­nevdiT, mogviwevda mizezobrivi kavSiris dadgena qmedebasa
da sa­ frTxes Soris, magram es dasaxelebul deliqtebSi praq-
tikulad SeuZlebelia, vinaidan konkretuli safrTxe umoqme­
dobamdea Seqm­ nili. Umoqmedobis mizezobrioba ki imas moiTxovs,
rom umoqmedo­ biT Seiqmnas konkretuli safrTxe da ara imas,
rom umoqmedobamde aseTi safrTxe arsebobdes. Tu umoqmedobamde

406
konkretuli safrTxe ukve arsebobda, umoqmedoba ver gaxdeba im
safrTxis mizezi, ro­melic umoqmedobas win uswrebda.
rac Seexeba abstraqtuli safrTxis deliqtebSi e. w. Suale­
duri Sedegis arsebobas, amis magaliTad SeiZleba ukanono abor­
tis Semadgenloba dasaxeldes. ukanono aborti abstraqtuli sa­
frTxis deliqtia, magram igi gulisxmobs aseve garkveuli Sede-
gis dadgomas muclis moSlis saxiT. yovelive aRniSnulis Sem-
deg SeiZleba davaskvnaT, rom imis dasadgenad, Tu rogor sa­
frTxis deliqtTan gvaqvs saqme, aucilebelia rogorc qmedebis
Se­
madgenlobis sakanonmdeblo aRwerilobis, ise normis miznis
gaT­valiswineba. maSasadame, unda gamoviyenoT normis rogorc si-
tyva-sityviTi, ise teleologiuri ganmarteba. normis ganmarte­ bis
es saxeebi, rogorc cnobilia, erTmaneTs ki ar gamoricxaven, ar-
amed avseben.
Gabstraqtuli safrTxis deliqtebze saubris dros au­
cileblad unda aRiniSnos mis erT Taviseburebaze. zogjer ka­
nonmdebeli abstraqtuli safrTxis deliqtis Semadgenlobas
praqtikuli mizanSewonilobidan gamomdinare qmnis. amis naTel
dadasturebas warmoadgens germanul sisxlis samarTlis mec­
niere­baSi simTvraleSi ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego
qmedebis dasjadobisTvis Seqmnili samarTlebrivi meqanizmi. ro-
gorc cno­ bilia, Zlieri simTvrale brals gamoricxavs. bralis
gareSe sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba demokratiul da
civi­lizebul samyaroSi dauSvebelia. amitom, kamaTis sagani gax-
da, Tu rogor unda daisajos is piri, vinc Zlieri simTvralis
anu braluunarobis mdgomareobaSi marTlsawinaaRmdego qmedebas
Cadis. erT-erTi mosazrebis mixedviT, aseT dros unda gamovi­
yenoT actia libera in causa, xolo mecnierTa meore jgufi aRniSnuli
qmedebis dasjas moiTxovs germaniis ssk-is im paragrafiT (323a),
romelic simTvraleSi Cadenil marTlsawinaaRmdego qmedebas
sjis rogorc safrTxis Semqmnel deliqts, miuxedavad imisa, rom
ganxorciele­ buli qmedeba xSirad marTlsawinaaRmdego Sedegsac
iwvevs. vfiqrobT, urigo ar iqneba analogiuri normis Semotana
qarTul sisxlis samarTlis kodeqsSic, magram ara simTvraleSi
ganxor­ cielebuli ganzraxi marTlsawinaaRmdego qmedebis, aramed
gaufrTxileblobiTi qmedebis dasasjelad. maSin, roca adamiani
Segnebulad iyenebs Tavs Seuracxadobis mdgomareobaSi, unda ga­
moviyenoT actia libera in causa-s samarTlebrivi figura da damnaSave
davsajoT im qmedebisTvis, rac ganaxorciela. xolo, maSin, roca
pirs misi gamoucdelobidan an sxva garemoebebidan gamomdinare
ar SeeZlo imis ganWvreta, movlenebi rogorc ganviTarda, marTl­
sawi­naaRmdego qmedebis Camdeni saerTod unda gaTavisufldes
pasux­ismgeblobisgan arabraleulobis safuZvelze.
naSromis mesame TavSi gaanalizebulia konkretuli safrTx-
is cneba, konkretuli safrTxis deliqtebi da gansazRvrulia is
maStabi, romlis mixedviTac unda moxdes qmedebis saSiSroebis
dadgena. konkretuli safrTxis deliqtebisTvis umniSvnelovanes
pirobaa samarTlebrivi sikeTis moxvedra qmedebiT Seqmnili sa-

407
SiSroebis zonaSi. qmedebis saSiSroebis dasadgenad ki gamoi­yeneba
obieqturi ex ante Sefaseba, rac imas niSnavs, rom qmedebis Sefaseba
xdeba qmedebis ganxorcielebis dros obieqturi damkvirveblis,
saSualo adamianis Tvalsawieridan.
meoTxe TavSi ganxilulia ganzraxvis da gaufrTxileblobis
sakiTxi safrTxis Semqmnel deliqtebSi. konkretuli safrTxis
deliqtebSi imdenad sakamaTo ar aris ganzraxvis da gaufrTxile­
blobis problema. ufro metad sadaoa arapirdapiri ganzraxva
da TviTimedovneba abstraqtuli safrTxis deliqtebSi, vinaidan
gaba­tonebuli Sexedulebis mixedviT abstraqtuli sa­frTxis del-
iqtebSi qmedebisgan safrTxis gamoyofa SeuZlebelia. ger­ manul
sisxlis samarTlis literaturaSi mecnierTa umci­ resobis mier
gamoTqmuli Sexedulebis gaziarebis Sedegad im daskvnamde mi-
vediT, rom eventualuri ganzraxva da TviTimedov­neba ara mxolod
konkretuli, aramed abstraqtuli safrTxis deliqtebSic SesaZle-
belia.
sisxlis samarTlis mecnierebaSi avtorTa nawilma gamoTqva
mo­sazreba, rom sisxlis samarTlis kodeqsis kerZo nawilis zo-
gierTi norma ar gulisxmobs samarTlebriv sikeTes da TiTqos,
es gansakuTrebiT Seexeba im normas, romelic abstraqtuli sa­
frTxis deliqtebis dasjadobas iTvaliswinebs. disertaciis mex-
uTe TavSi sakiTxis Seswavlis safuZvelze gakritikebulia aR­
niSnuli Sexeduleba. Tu sisxlis samarTlis norma ar moemsaxure-
ba samarTlebrivi sikeTis dacvis mizans da ise daawe­sebs konkret-
uli qmedebis dasjadobas, dakargavs legitimacias, rac mTlianad
sisxlis samarTlis legitimurobas safrTxes Seuqmnis. iuridiul
mecnierebaSi kamaTis sagani gaxda ara mxolod sisxlissamarT-
lebriv normaTa dacviTi mizani, aramed samarTlebrivi sikeTis
Sinaarsic. mecnierTa nawili samarTlebriv sikeTed miiCnevs re-
alur mdgomareobas, xolo meore nawili idealur Rirebulebas.
Cveni mosazrebiT samarTlebrivi sikeTe ar SeiZleba ganimartos
mxolod realur mdgomareobad an idealur Rirebulebad. samar-
Tlebrivi sikeTe aris samarTliT daculi realuri mdgomareoba
an idealuri Ri­ rebuleba. realur mdgo­ mareobaSi igulisxmeba is
sikeTe, ro­melic gansxeulebuli saxiT arsebobs, xolo idealur
Rirebule­ baSi is sikeTe, romelic ar arsebobs gansxeulebuli
saxiT da drois kanonzomierebas ar emorCileba, ar icvleba, ar
ganicdis kauzalur zemoqmedebas. garda amisa, samarTlebrivi sik-
eTe iyofa individualur da zein­dividualur samarTlebriv sikeT-
ed. konk­retuli safrTxis deliqtebi mimarTulia individualuri
samarTlebrivi sikeTis wi­ naaRmdeg, xolo abstraqtuli safrTxis
deliqtebi rogorc indi­vidualuri, ise zeindividualuri sikeTis
winaaRmdeg. zeindividu­aluri samarTlebrivi sikeTis dacvisTvis
yvelaze vargisi saSu­ alebaa is norma, romelic abstraqtuli sa­
frTxis deliqtebisTvis iTvaliswinebs sisxlissamarTlebriv pa-
suxismgeblobas.
naSromis meeqvse da meSvide TavebSi SevecadeT dagvesabuTe-
bina safrTxis Semqmneli deliqtebis mcdelobis da momzadebis

408
SesaZlebloba da warmogveCina safrTxis Semqmneli deliqtebis
mi­
marTeba xelyofis danaSaulis mcdelobasTan. rogorc sakiTxis
SedarebiT-samarTlebrivma kvlevam dagvanaxa, dasjadi mcdeloba
SesaZlebelia ara mxolod xelyofis danaSaulebSi, aramed sa­
frTxis Semqmnel deliqtebSic, miuxedavad imisa, rom am ukanask­
nel deliqtebSi danaSauli damTavrebulia danaSaulis mcdelo­bis
msgavs etapze. mcdeloba SesaZlebelia rogorc abstraqtuli, ise
konkretuli safrTxis deliqtebSi. magram, mcdeloba gamoricx­
ulia wminda umoqmedobis safrTxis deliqtebSi. mcdeloba aris
Tu ara SesaZlebeli, damokidebulia ara imaze, dasjadi qmedeba
xelyofis danaSaulia, Tu safrTxis Semqmneli deliqti, aramed
deliqtis bunebaze da mis sakanonmdeblo aRwer­ilobaze.
xelyofis danaSaulis mcdelobisa da safrTxis Semqmneli
deliqtebis urTierTmimarTebis sakiTxis gamokvlevam gvaCvena,
rom sakamaToa im avtorTa Sexeduleba, romlebic cdiloben
daasabu­Ton samarTlebrivi sikeTis xelyofasTan dakavSirebiT
damnaSavis gaufrTxileblobiTi damokidebuleba, roca igi konk­
retuli sa­ frTxis Semqmnel deliqts ganzrax axorcielebs. sa­
kiTxis aseTi gadawyveta winaaRmdegobaSi modis konkretuli sa­
frTxis bunebas­ Tan, iseve rogorc TviTimedovnebis SinaarsTan.
konkretuli sa­ frTxe gulisxmobs mdgomareobas, roca gaurkvev­
elia is, Tu rogor ganviTardeba momavalSi movlenebi, ar arse­
bobs imis rwmenac, rom yvelaferi kargad dasruldeba da ganxor-
cielebul qmedebas samarTlebrivi sikeTis xelyofa ar mo­ hyveba.
TviTimedov­neba ki gulisxmobs imis rwmenas, rom konkre­ tul Sem-
TxvevaSi qmedebas saziano Sedegi ar mohyveba. aqedan ga­
momdinare
SeuZlebe­lia konkretuli safrTxis Seqmnis ganzraxviT moqmedi
saziano Sedegis dadgomasTan dakavSirebiT TviTimedovne­ biT mo-
qmedebdes. yovelive es adasturebs Tu ramdenad sakamaToa is
azri, romlis mixedviTac sisxlis samarTlis kanonmdeblobaSi
safrTxis Semqmneli deliqtebis Semadgenloba ara eventualuri
ganzraxviT, aramed gaufrTxileblobiT danaSaulis mcdelobis
SeuZleblobiT gamowveuli xarvezis Sesavsebad iqna Semotanili.
ramdenadac konkretuli safrTxis deliqtebis ganzrax ganxor­
cielebisas sa­ frTxis Seqmnis ganzraxvis Tanadroulad samar-
Tlebrivi sikeTis xelyofis eventualuri ganzraxva arse­ bobs,
eventualuri ganzrax­ viT danaSaulis mcdelobis SesaZle­ bloba
gamoiricxeba da rac mTavaria, eventualuri ganzraxviT mcdelo-
bis idea gamarTlebuli ar aris TviTon danaSaulis mcdelobis
bunebidan gamomdinarec. Tu eventualuri ganzraxviT mcdeloba
SesaZlebelia, ikargeba ganzraxi konkretuli safrTxis Semqm-
neli deliqtebis arsebobis saWiroebac. is, vinc danaSaulis
mcdelobas axorcielebs, pirve­ lad danaSaulis ganxorcielebas­
Tan dakavSirebiT gadawyvetile­ bas iRebs, magram SeuZlebelia
gadawyvetileba miRebul iqnes im Sedegis gamowvevis Taobaze,
romlis mimarT damnaSave eventualuri ganzraxviT moqmedebs. is
Sedegi, romelTan dakavSirebiTac damna­ Save eventualuri ganz-
raxviT moqmedebda, Tanamdev Sedegad ganixileba, ise, rogorc

409
gaufrTxileblobiT gamowveuli Sedegi. Tu gadawyvetileba iqna
miRebuli konkretuli Sedegis gamow­ vevaze, es Sedegi ar SeiZle-
ba Tanamdev Sedegad miviCnioT. adamiani gadawyvetilebas iRebs im
SedegTan dakavSirebiT, romelic misi moqmedebis gegmaSi Sedis,
romlis gamosawvevad igi moqmedebs da romlis ganxorcielebis
mizani moqmedebas safuZvlad udevs.
ramdenadac safrTxis Semqmnel deliqtebSi momzadeba da mcde-
loba Teoriulad da praqtikulad gamoricxuli ar aris, naS­romis
merve TavSi saTanado yuradReba mivaqcieT safrTxis Semqmnel
deliqtebSi nebayoflobiT xelis aRebis sakiTxs. Tu sa­ frTxis
Semqmneli deliqtis mcdeloba misi sakanonmdeblo aR­wer­ilobidan
gamomdinare SeiZleba, nebayoflobiT xelis aRebis SesaZleblo-
bac ar unda gamovricxoT. Tumca, es SesaZlebelia sa­ frTxis
Semqmneli deliqtis formalurad anu iuridiulad dam­Tavrebamde.
Tu safrTxis Semqmnel deliqtebSi danaSaulis iuridiulad dam-
Tavrebis merec SesaZleblad CavTvlidiT nebay­ oflobiT xelis
aRebas, azrs dakargavda safrTxis Semqmneli deliqtebis Semadgen-
lobaTa arseboba da yvela deliqti xelyo­fis deliqtad iqceoda,
rac xels ver Seuwyobda samarTlebrivi sikeTis efeqtur dacvas
da aseve winaaRmdegobaSi movidodiT ka­ nonis mizanTan. safrTxis
Semqmneli deliqtebis dasjadobiT ka­ nonmdebels surs daicvas
samarTlebrivi sikeTe samarTlebrivi sikeTisTvis safrTxis Se-
qmnis momentidan qmedebis dasjiT, magram Tu safrTxis Semqmneli
deliqtis iuridiulad damTavrebis Sem­ de­
gac miecema damnaSaves
danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis SesaZlebloba, dazarale-
bulis interesebi da kanonmdeblis neba ugulebelyofili darCeba.
safrTxis Semqmneli deliqtebis ganxorcieleba SeiZleba ro-
gorc erTpirovnuli amsruleblobiT, ise TanamonawileobiT-
ac. magram, interess iwvevs is sakiTxi, SeiZleba Tu ara Tana­
monawileoba safrTxis Semqmneli deliqtis iuridiulad ganxor­
cielebis Semdeg. es kiTxva miT ufro bunebrivad SeiZleba gamoi­
yurebodes, Tu gaviTvaliswinebT mecnierTa mier gamoTqmul mo­
sazrebas, rom Tanamonawilis qmedeba mizezobriv kavSirSi unda
iyos amsruleblis qmedebiT gamowveul SedegTan. marTalia, ab­
straqtuli safrTxis deliqtebi uSedego deliqtebis ricxvs mie­
kuTvneba da aRniSnuli tipis deliqtebSi mizezobriobis dadgena
ar xdeba, magram mizezobriobis Teoriis ZiriTadi arsi imaSi
mdgomareobs, rom Tanamonawilis qmedeba (rCeva-darigeba, daxmare­
bis Sepireba da a. S.) danaSaulis iuridiulad damTavrebamde
unda ganxorcieldes. sakamaTo ar SeiZleba iyos is, rom wam­
qezeblis qmedeba (waqezeba) amsruleblis qmedebas win uswrebs,
magram am SemTxvevaSi damxmaris pasuxismgeblobis sakiTxi ipy­
robs yuradRe­ bas. sadisertacio naSromis mecxre TavSi sakiTxis
gamokvlevis Sedegad gakeTda daskvna, rom kiTxvaze, SeiZleba
Tu ara e. w. for­ malur deliqtebSi Tanamonawileoba danaSau-
lis iuridiulad dam­ Tavrebis Semdeg, calsaxa pasuxis gacema
SeuZle­belia. swori pasuxis gasacemad aucilebelia formalur
Se­
madgenlobaTa difer­ encireba. Tu Sekvecil SemadgenlobebSi

410
Tanamonawileoba dana­ Saulis damTavrebamdea SesaZlebeli, denad
formalur deliqtebSi danaSaulSi daxmareba danaSaulis iurid-
iulad damTavrebis merec SeiZleba.
rogorc zemoT aRiniSna, sadisertacio Temis kvleva wari­
marTa sistemuri saxiT da Seswavlil iqna sakvlev TemasTan da­
kavSire­buli meTodologiuri problemebi, risi dasturic, gar-
da zemoaR­ niSnulisa, aris isic, rom winamdebare naSromis meaTe
TavSi sa­frTxis deliqtebTan mimarTebiT gaanalizebulia marTl­
winaaRmde­gobis sakiTxi. marTlwinaaRmdegobasTan dakavSirebiT
gansakuTre­ bul yuradRebas iwvevs gaufrTxileblobiT da blan­
ketur sa­ frTxis deliqtebSi qmedebis Semadgenlobisa da marTl­
winaaRmde­gobis urTierTmimerTeba da qmedebis marTlwinaaRmdego­
bis dadgena. naSromSi kritikulad aris ganxiluli iuridiul
lit­ eraturaSi gamoTqmuli debuleba, romlis mixedviTac blan­
ketur da klasikur deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba gansxvave­
bulad dgindeba da saTanado argumentebis moSveliebiT dasabuTe-
bulia, rom marTlwinaaRmdegobis dadgena orive tipis deliqtebSi
nega­
tiurad anu marTlwinaaRmdegobis gamomricxvel garemoebaTa
gamoricxviT xdeba. klasikur da blanketur deliqtebSi gansx-
vaveba ara marTlwinaaRmdegobaSi, aramed qmede­bis Se­
madgenlobis
agebulebaSia. blanketur deliqtebSi moce­muli miT­iTeba qmedebis
ukanonobaze Tu wesebis darRvevaze marTlwi­ naaRmdegobis niSani
ki ar aris, aramed qmedebis Se­ madgenlobis normatiuli niSani.
amis magaliTad SegviZlia da­ vasaxeloT uka­nono abortis Semad-
genloba.
ganzrax da ganuzraxvel safrTxis deliqtebSi marTlwi­
naaRmdegoba gansxvavebuli masalisgan aigeba. Tu ganzrax sa­
frTxis deliqtebSi marTlwinaaRmdegoba samarTlebrivi normiT
dawesebuli akrZalvis darRvevaa, gaufrTxileblobis dros mar-
TlwinaaRmdegoba gulisxmobs ara samarTlebrivi normis, ara­ med
windaxedulobis normis darRvevas.
da bolos, naSromis meTerTmete TavSi qarTuli da germanuli
sisxlis samarTlis kanonmdeblobis Sedarebis safuZvelze ada­
mianis sicocxlisa da janmrTelobisTvis safrTxis Semqmnel del-
iqtTa calkeuli Semadgenlobebis ganxilvis Sedegad gamoik­veTa is
upiratesoba Tu naklovaneba, romelic damaxasiaTebelia rogorc
qarTuli, ise germanuli sisxlis samarTlis kanonmde­blobisTvis.
sakiTxis gamokvlevis dros Seswavlil iqna sa­samarTlo praqtikis
masalebi da warmodgenilia sarekomendacio xasiaTis winadade-
bebi, romelTa gaTvaliswineba xels Seuwyobs mecnierebis ganviTa-
rebas, iuridiuli praqtikisa da kanonmdeblo­bis Semdgom daxvewa-
gaumjobesebas.

411
bibliografia

qarTulenovani wyaroebi

avaliani s., mecnieruli ontologia da filosofiuri Teologia,


Tb., 2012.

avaliani s., ontologia da aqsiologia, krebulSi: filosofiuri


Ziebani, krebuli meore, Tb., 1998.

avaliani s., mecnieruli ontologia, Tb., 1994.

asaTiani g., SesaZlebloba da sinamdvile, Tbilisis saxelmwifo


universitetis Sromebi, t. 97, Tb., 1961.

babilaSvili j., satransporto danaSaulis problemebi da sa-


samarTlo praqtika, Tb., 2004.

banZelaZe g., ra aris zneoba, Tb., 1979.

baqraZe k., rCeuli filosofiuri Txzulebani, tomi mexuTe, Tb.,


1976.

baqraZe k., wereTeli s., gujabiZe p., kilaZe v., WeliZe m., nemsaZe
m., filosofiis istoria, Tb., 1962.

biWia m., samoqalaqosamarTlebrivi urTierTobis obieqti, „samar-


Tlis Jurnali~, 2012, #1.

bregvaZe l., autopoieturi samarTali da samarTlebrivi kul-


tura globalur sazogadoebaSi: `postmodernistuli samarT­ lis
sociologia~, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis `macne~, samar-
Tlis seria, 2005, #1.

bregvaZe l., samarTlebrivi kultura globalizmsa da loka­


lizms Soris: samarTlis transferebis funqcionaluri ganmar­
tebisTvis, TinaTin wereTlis saxelobis saxelmwifosa da samar-
Tlis institutis `macne~, 2006, #1.

buaCiZe T., hegeli da filosofiis arsebis problema, Tb., 1976.

burjaliani a., samarTlis filosofia, Tb., 2012.

gabiani a., simTvraleSi Cadenili danaSaulisaTvis sasjelis Se-


fardebis zogierTi sakiTxi, `sabWoTa samarTali~, 1966, #1.

gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2011.

412
gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2013.

gamyreliZe o., sisxlis samarTlis problemebi, III tomi, Tb., 2013.

gamyreliZe o., saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis ganmarte-


ba, me-2 gamocema, Tb., 2008.

gamyreliZe o., sisxlissamarTlebrivi umarTlobis problema da


Tanamonawileobis dasjadobis safuZveli, Tb., 1989.

gamyreliZe o., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis


komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002.

gamyreliZe o., uvargisi iaraRiT Tavdasxma sxvisi qonebis


dauflebisaTvis, wignSi: brZola samarTlebrivi saxelmwifosaT-
vis, Tb., 1998.

gamyreliZe o., germanuli sisxlis samarTlis zegavlena qarTul


sisxlis samarTalze, misive wignSi: brZola samarTlebrivi sax-
elmwifosaTvis, Tb., 1998.

gamyreliZe o., Sesavali werili irodion surgulaZis wignSi `xe-


lisufleba da samarTali~, Tb., 2002.

gamyreliZe o., umarTlobis subieqturi niSnebis sakiTxisaTvis,


„macne~, ekonomikisa da samarTlis seria, 1983, #2.

gamyreliZe o., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis,


`sabWoTa samarTali~, 1966, #6.

gamyreliZe o., Seracxvis problema sisxlis samarTalSi da bra-


lis normatiuli cnebis dasabuTebis cda, `adamiani da konsti-
tucia~, 2002, #4.

gamyreliZe o., marTlwinaaRmdegobis cneba da sisxlis samarTlis


kanoni, `cxovreba da kanoni~, 2013, #2 (17), noember-dekemberi.

gelaSvili i., Canasaxis samarTlebrivi mdgomareoba, Tb., 2012.

gvenetaZe n., turava m., sisxlis samarTlis saqmeebze gadawyvetile-


baTa miRebis meTodika, Tb., 2005.

goTua z., pasuxismgebloba gaupatiurebisaTvis, Tb., 1994.

goTua z., sisxlis samarTali, zogadi nawili, sasjeli, Tb., 2001.

gokieli f., ufleba, „samarTali~, 1992, #8-9.

413
gonaSvili v., xizaniSvili n., Canasaxis sicocxlis ufleba saqa-
rTvelosa da msoflioSi, Jurnali `Tsu mecniereba~, ivlisi, 2013.

gociriZe e. (Seadgina da komentarebi daurTo), sicocxlis


uflebis dacva adamianis uflebaTa evropuli konvenciis mixed-
viT, Tb., 2007.

gociriZe e., sicocxlis dasawyisi da dasasruli: fetusisa da


evTanaziis uflebrivi sakiTxebi strasburgis iurisprudenciis
mixedviT, krebulSi: korkelia k. (red.), adamianis uflebaTa dac-
vis evropuli da erovnuli sistemebi, Tb., 2007.

gociriZe e., wignSi: turava p., (red.), saqarTvelos konstitu-


ciis komentari, Tavi meore. saqarTvelos moqalaqeoba. adamianis
ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2013.

gujejiani r., religiisa da CveulebiTi samarTlis urTierT­


mimarTeba svaneTis tradiciul yofaSi, samecniero Jurnali
`logosi~, saqarTvelos sapatriarqo, IV, 2007.

davidi r., Tanamedroveobis ZiriTadi samarTlebrivi sistemebi,


rusuli gamocemidan Targmna da winasityvaoba daurTo T. niniZem,
Tb., 1993.

daviTaSvili g., danaSauli da sasjeli qarTul CveulebiT samar-


TalSi, Tb., 2011.

daviTaSvili g., danaSaulis mcdelobis sakiTxi qarTul Cveule-


biT samarTalSi, giorgi nadareiSvilis xsovnisadmi miZRvnil kre-
bulSi: feraZe g. (red.), samarTlisa da politikuri azrovnebis
istoriis narkvevebi, wigni I, Tb. 2010.

dvaliZe i., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samarT-


lis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007.

dvaliZe i., motivisa da miznis zegavlena qmedebis kvalifi­kaciasa


da sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobaze, Tb., 2008.

dvaliZe i., marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli zekanonuri gare-


moebani sisxlis samarTalSi, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2007,
#1.

dvaliZe i., Sereuli umoqmedobis dasjadobis zogierTi prob­lema


sisxlis samarTalSi, „cxovreba da kanoni~, 2012, specialuri
gamoSveba, Jurnali mieZRvna o. gamyreliZis 80 wlis iubiles.

didi sjuliskanoni, gamosacemad moamzades e. gabiZaSvilma, e. gi-


unaSvilma, m. dolaqiZem, g. ninuam, Tb., 1975.

414
doliZe i., Zveli qarTuli samarTali, Tb., 1953.

ebraliZe T., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis


komentari, ekonomikuri danaSauli, Tb., 2004.

erqomaiSvili v., filosofia, Tb., 1998.

vaCeiSvili al., samarTlis zogadi Teoria, Tb., 2010.

vaCeiSvili al., narkvevebi qarTuli samarTlis istoriidan, I


tomi, Tb., 1946.

vaxtang VI, samarTlis wigni, teqsti gamosacemad moamzada T.


enuqiZem, saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademia, Tb., 1955.

zoiZe b., samarTlis praqtikuli yofierebis Semecnebis cda, Tb.,


2013.

zoiZe b., daskvna q. qoCaSvilis sadisertacio naSromze, wignSi:


qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samo-
qalaqo samarTalSi, Tb., 2013.

zoiZe b., sakonstitucio kontroli da RirebulebaTa wesrigi


saqarTveloSi, Tb., 2007.

zoiZe b., pozitiuri samarTlis moqmedebis farglebis anu mowes-


rigebuli adamianisa da mimtevebeli saxelmwifos Sesaxeb, `samar-
Tlis Jurnali~, 2011, #2.

TevzaZe g., germanuli neokantianelobis Semecnebis Teoria, Tb.,


1963.

TevzaZe g., nikolai hartmanis ontologiis kritika, Tb., 1967.

TevzaZe g., imanuel kanti, Tb., 1974.

Todua n., simTvraleSi Cadenil danaSaulTan brZolis sisxlis-


samarTlebrivi sakiTxebi, Tb., 1997.

Todua n., safrTxis Semqmneli danaSaulebi saqarTvelos sisxlis


samarTlis kodeqsis mixedviT, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2007,
#2/3.

Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis ker-


Zo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014.

Todua n., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis ker-


Zo nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012

415
Todua n., saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis sru-
lyofis zogierTi sakiTxi, sisxlis samarTlis Tanamedrove prob-
lemebi, T. wereTlis dabadebis me-100 wlis iubilisadmi miZRvni-
li krebuli, Tb., 2006.

izoria l., wignSi: izoria l, korkelia k, kublaSvili k, xubua


g, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi
uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2005.

izoria l., wignSi: turava p., (red.), saqarTvelos konstituci-


is komentari, Tavi meore. saqarTvelos moqalaqeoba. adamianis
ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2013.

inwkirveli g., saxelmwifosa da samarTlis Teoria, Tb., 1997.

iohanes veselsi/verner boilke, sisxlis samarTlis zogadi


nawili, danaSauli da misi agebuleba, 38-e gadamuSavebuli gamo-
cema, germanulidan Targmna z. arseniSvilma, samecniero redaq-
tori i. dvaliZe, Tb., 2010.

iRumeni adami (vaxtang axalaZe), dabadebamdeli bavSvobis sixa-


ruli da mwuxareba, Tb., 2007.

kanti, zneobis metafizikis dafuZneba, qarTulad Targmna l. ra-


miSvilma, Tb., 2013.

kanti, wminda gonebis kritika, germanulidan Targmna S. papuaS-


vilma, Tb., 1979.

kelzeni h., ra aris samarTlis wminda Teoria?, qarTulad Targm-


na l. bregvaZem, `samarTlis Jurnali~, 2011, #2.

kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi,


Tb., 2009.

kvaWaZe m., pacientTa uflebebis dacvis sakiTxebi saerTaSoriso


samarTlebriv normebsa da saqarTvelos kanonmdeblobaSi, kre-
bulSi: korkelia k., sesiaSvili i. (red.), saqarTvelo da saerTa-
Soriso samarTali, Tb., 2001.

kobiaSvili u., Tanamonawileobis aqcesoruli Teoriis Sesaxeb,


„sabWoTa samarTali~, 1968, #3.

kobiaSvili u., ormagi anu Sereuli bralis sakiTxisaTvis, `sab-


WoTa samarTali~, 1969, #3.

korkelia k., mWedliZe n., nalbandovi a., saqarTvelos kanonmde-


blobis Sesabamisoba adamianis uflebaTa evropuli konvenciisa

416
da misi oqmebis standartebTan, evropis sabWos sainformacio bi-
uro saqarTveloSi, Tb., 2005.

korkelia k., wignSi: izoria l, korkelia k, kublaSvili k, xubua


g, saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi
uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2005.

kublaSvili k., ZiriTadi uflebebi, gamomcemloba jisiai, iuridi-


uli saxelmZRvanelo, mesame gamocema, Tb., 2014.

kublaSvili k., wignSi: izoria l., korkelia k., kublaSvili


k., xubua g., saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis
ZiriTadi uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2005.

kublaSvili k., sicocxlis ufleba saqarTvelos konstituciis


mixedviT, krebulSi: korkelia k. (red.), adamianis uflebaTa evro-
puli standartebi da maTi gavlena saqarTvelos kanonmdebloba-
sa da praqtikaze, Tb., 2006.

kutalia l., brali sisxlis samarTalSi, Tb., 2000.

lagvilava i., korufcia da transplantaciis mizniT adamianis


organoebiT vaWroba, wignSi: gamyreliZe o. (red.), korufcia saqa-
rTveloSi, Tb., 2011.

lekveiSvili m., wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis


kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014.

lekveiSvili m., dazaralebulis Tanxmoba, rogorc marTl­


winaaRmdegobis gamomricxveli garemoeba, `samarTlis Jurnali~,
2010, #1-2.

mamulaSvili g, wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarTlis


kerZo nawili, wigni I, me-4 gamocema, Tb., 2011.

mamulaSvili g, wignSi: mamulaSvili g. (red.), sisxlis samarT­lis


kerZo nawili, wigni I, me-5 gamocema, Tb., 2014.

mamulaSvili g., wignSi: mamulaSvili g, (red.), sisxlis samarT-


lis kerZo nawili, wigni II, me-4 gamocema, Tb., 2012.

mamulaSvili g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis


samarTlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007.

mamulaSvili b., aiv infeqcia/Sidsi _ socialur-eTikuri proble-


mebi, filosofiuri Ziebani, krebuli meaTe, Tb., 2006.

mayaSvili v., wignSi: wereTeli T., tyeSeliaZe g., (red.), saqarT-

417
velos ssr sisxlis samarTlis kodeqsis komentarebi, Tb., 1976.

mayaSvili v,. wignSi: mayaSvili v, maWavariani m, wereTeli T,


SavguliZe T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980.

mayaSvili v., eventualuri ganzraxvis sakiTxisaTvis, „sabWoTa


samarTali~, 1965, #4.

maxaraZe a., sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba danaSaulSi


daxmarebisaTvis, Tb., 2006.

maRlakeliZe l., marTlwinaaRmdegobis Segnebis mniSvneloba gan-


zraxi da gaufrTxileblobiTi deliqtebis dros (SedarebiT­
samarTlebrivi analizi), `samarTlis Jurnali~, 2010, #1-2.

maRlakeliZe l., ganzraxvis cnebis zogierTi problemisaTvis


Tanamedrove germanul sisxlis samarTlis dogmatikaSi, krebul-
Si: turava m. (red.), sisxlis samarTlis mecniereba erTiani evro-
puli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013.

maRlakeliZe l., ganzraxva da marTlwinaaRmdegobis Segneba qa-


rTuli da germanuli sisxlis samarTlis mixedviT (SedarebiT-
samarTlebrivi analizi), sadisertacio naSromi, Tb., 2013.

mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili I,


danaSauli, Tb., 2014.

mWedliSvili-hedrixi q., sisxlis samarTali, zogadi nawili, da-


naSaulis gamovlinebis calkeuli formebi, Tb., 2011.

mWedliSvili-hedrixi q., danaSaulis Cadenis adgilis prob-


lemisaTvis mediis sisxlis samarTalSi, akaki labartyava, saiub-
ileo krebuli, Tb., 2013.

mcire sjuliskanoni, gamosacemad moamzada elguja giunaSvilma,


saqarTvelos ssr mecnierebaTa academia, k. kekeliZis saxelobis
xelnawerTa instituti, Tb., 1973.

nadareiSvili g., sasjelis miznebi da amocanebi saeklesio samar-


Tlis mixedviT, `macne~, ekonomikisa da samarTlis seria, 1983, #3.

naneiSvili g., samarTlis namdviloba da cda normatiuli faqtebis


dasabuTebisa, misive wignSi: samarTlis filosofiis sakiTxebi,
Tb., 1992.

naneiSvili g., samarTlis fsiqologiuri Teoriis apriorul-emo-


ciuri safuZvlebi, misive wignSi: samarTlis filosofiis sakiTxe-
bi, Tb., 1992.

418
naWyebia g., qmedebis danaSaulad kvalifikaciis zogadi Teori-
is Sesavali, sisxlis samarTlis mecnierebis cnebaTa sistemis
aspeqtiT, Tb., 2000.

naWyebia g., sisxlis samarTlis mecnierebis meTodologiuri an-


bani, Tb., 2006.

naWyebia g., sisxlis samarTali, zogadi nawili, saxelmZRvanelo,


Tb., 2011.

naWyebia g., danaSauli bralis ori formiT, `samarTlis Jur-


nali~, 2009, #1.

naWyebia g., deonturi logika da samarTlebrivad Tavisufali


sivrcis problema sisxlis samarTalSi, `filosofiuri Ziebani~,
t XIV, Tb., 2010.

naWyebia g., qmedebis marTlwinaaRmdegobis dadgenis sakiTxisaT-


vis, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2006, #1.

naWyebia g., wignSi: naWyebia g., dvaliZe i., (red), sisxlis samarT-
lis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007.

naWyebia g., sisxlissamarTlebrivi urTierToba da danaSaulis


cneba (leqciebis kursi), Tb., 2002.

naWyebia g., `sisxlissamarTlebrivi dacvis obieqtis~ cneba, `samar-


Tali~, 1999, #6-7.

nucubiZe S., WeSmariteba da Semecnebis struqtura, Sromebi, II,


Tb., 1979.

pataSuri z., sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba Tavisu-


flebis ukanono aRkveTisaTvis, Tb., 2005.

sadraZe T., evTanazia da fetusis sisxlissamarTlebrivi dacvis


problemebi, sadisertacio naSromi (gamoqveynebuli ar aris), Tb.,
2012.

savaneli b., samarTlis zogadi Teoria, Tb., 2005.

savaneli g., samarTlis azris wvdomis problema, „saxelmwifo da


samarTali~, 1990, #8.

samarTali batonisSvilis daviTisa, teqsti gamosca da gamokvl-


eva daurTo daviT furcelaZem, Tb., 1964.

419
samarTali vaxtang meeqvsisa, teqsti daadgina, gamokvleva da
saZieblebi daurTo i. doliZem, Tb., 1981.

sazRvargareTis qveynebis konstituciebi, nawili V, Tb., 2007.

sulaqveliZe d., danaSaulis mcdeloba da nebayoflobiT xelis


aReba danaSaulis Cadenaze, „samarTali~, 1991, #3-4.

surgulaZe l., sisxlis samarTali, danaSauli, Tb., 2005.

surgulaZe l., wignSi: sisxlis samarTlis sasamarTlo praqtikis


komentari, danaSauli adamianis winaaRmdeg, Tb., 2002.

surgulaZe ir., xelisufleba da samarTali, germanulidan Targm-


na o. gamyreliZem, Tb., 2002.

turava m., samarTlebrivad dasaZraxi safrTxis mdgomareobis


`riskis amaRlebaSi~ realizacia moqmedebiT da umoqmedobiT Cad-
enil deliqtebSi, krebulSi: turava m. (red.), sisxlis samarTlis
mecniereba erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013.

turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, mecxre


gamocema, Tb., 2013.

turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawili, danaSaulis moZ-


Rvreba, Tb., 2011.

turava m., sisxlis samarTali, zogadi nawilis mimoxilva, merve


gamocema, Tb., 2010.

tyeSeliaZe g., wignSi: naWyebia g, dvaliZe i. (red.), sisxlis samar-


Tlis zogadi nawili, saxelmZRvanelo, Tb., 2007.

tyeSeliaZe g., wignSi: gamyreliZe o. (red.), sisxlis samarTlis


sasamarTlo praqtikis komentari, danaSauli adamianis winaaRm-
deg, Tb., 2002.

tyeSeliaZe g., pasuxismgebloba danaSaulTa erTobliobisaTvis,


Tb., 1965.

tyeSeliaZe g., Rirebulebis problema da samarTali, `sabWoTa


samarTali~, 1981, #2.

ugrexeliZe m., brali safrTxis deliqtebSi, Tb., 1982.

ugrexeliZe m., Sereuli anu ormagi brali sisxlis samarTalSi,


`macne~, filosofiis, fsiqologiis, ekonomikisa da samarTlis
seria, 1971, #1.

420
ugrexeliZe m., bralis Sereuli anu ormagi formis Sesaxeb, `sab-
WoTa samarTali~, 1980, #1.

uznaZe d., zogadi fsiqologia, Tb., 2006.

farsadaniSvili n., legalizebuli mkvleloba, krebulSi: korke-


lia k. (red.), adamianis uflebaTa dacvis Tanamedrove gamowveve-
bi, Tb., 2009.

futkaraZe e., marTlwinaaRmdegobis sakiTxisaTvis, gamyreliZe o.


(red.), sisxlis samarTlis problemebi, T. wereTlis 100 wlis iu-
bilisadmi miZRvnili krebuli, Tb., 2006.

fxalaZe b., samarTalsubieqtoba da moqalaqeTa uflebrivi mdgo-


mareoba, „sabWoTa samarTali~, 1966, #6.

fxalaZe b., samarTlis SefardebiTi damoukideblobis Sesaxeb,


`sabWoTa samarTali~, 1973, #4.

qarTuli samarTlis Zeglebi, tomi I, vaxtang VI-is samarTlis


wignTa krebuli, teqstebi gamosca, gamoikvlia da leqsikoni dau-
rTo i. doliZem, Tb., 1963.

qarTuli sabWoTa enciklopedia, I tomi, Tb., 1975.

qoCaSvili q., mflobeloba da sakuTreba _ faqti da ufleba samo-


qalaqo samarTalSi, Tb., 2013.

SavguliZe T., wignSi: SavguliZe T, surgulaZe l, sazogadoebri-


vi saSiSroebis gamomricxveli garemoebani sisxlis samarTlis
kanonmdeblobaSi, Tb., 1988.

SavguliZe T., wignSi: mayaSvili v., maWavariani m., wereTeli T.,


SavguliZe T., danaSauli pirovnebis winaaRmdeg, Tb., 1980.

SalikaSvili m., viqtimologia _ mecniereba danaSaulis msxver-


plis Sesaxeb, Tb., 2011.

Svabe i., germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos


gadawyvetilebebi, germanulidan Targmna e. CaCaniZem, Tb., 2011.

SuSanaSvili g., Rirebuleba da sazogadoebrivi cnobierebis


formebi, Tb., 1990.

SuSanaSvili g., Rirebulebis idealisturi gagebis kritika, Tb.,


1987.

421
SuSanaSvili g., zneobrivi Rirebulebis specifika, Tb., 1980.

CikvilaZe n., marTlmadidebel morwmuneTa Svilianoba, samecniero


Jurnali `logosi~, saqarTvelos sapatriarqo, IV, 2007.

cipeliusi r., iuridiuli meTodebis moZRvreba, meaTe gadamuSave-


buli gamocema, germanulidan qarTulad Targmna l. ToTlaZem,
redaqtori m. turava, miunxeni, 2006.

cucqiriZe g., sisxlis samarTlis pasuxismgebloba moZraobis us-


afrTxoebisa da transportis eqspluataciis wesebis darRvevi-
saTvis, Tb., 1971.

cqitiSvili T., ukanono aborti _ ganzrax mkvleloba Tu safrTx-


is Semqmneli deliqti?, krebulSi: feraZe g. (red.), samarTlisa da
politikuri azrovnebis istoriis narkvevebi, wigni I, eZRvneba g.
nadareiSvilis xsovnas, Tb., 2010.

cqitiSvili T., aucilebeli mogerieba, rogorc pasuxis­ mgeblobis


gamomricxveli garemoeba, krebulSi: feraZe g. (red.), samarTlisa
da politikuri azrovnebis istoriis narkvevebi, wigni II, eZRvneba
d. furcelaZis xsovnas, Tb., 2012.

cqitiSvili T., mcdeloba SedegiT kvalificirebul safrTxis


deliqtebSi, `samarTlis Jurnali~, 2012, #1.

wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, I tomi, Tb., 2007.

wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, II tomi, Tb., 2007.

wereTeli T., sisxlis samarTlis problemebi, IV tomi, Tb., 2010.

wereTeli T., sazogadoebrivi saSiSroeba da marTlwinaaRmdegoba


sisxlis samarTalSi, Tb., 2006.

wereTeli T., tyeSeliaZe g., moZRvreba danaSaulze, Tb., 1969.

wereTeli T., danaSaulis momzadeba da mcdeloba, Tb., 1961.

wereTeli T., evTanazia, rogorc zneobrivi da samarTlebrivi


problema, „sabWoTa samarTali~, 1976, #6.

wereTeli T., finaluri Teoria burJuaziul sisxlis samarTalSi


da misi kritika, `sabWoTa samarTali~, 1966, #2.

wereTeli T., realuri SesaZleblobis kategoriis gamoyeneba da-


naSaulis mcdelobis cnebis agebisaTvis, Tbilisis saxelmwifo
universitetis Sromebi, XXIV tomi, Tb., 1945.

422
wereTeli s., narkvevebi filosofiis istoriaSi, pirveli tomi,
antikuri filosofia, Tb., 1973.

wiqariSvili k., eventualuri ganzraxva Tanamedrove dasavleT


evropul da amerikul sisxlis samarTalSi, `marTlmsajuleba~,
2008, #3.

wiqariSvili k., eventualuri ganzraxviT danaSaulis mcdelobis


Cadenis sakiTxi italiur, frangul da anglo-amerikul sisxlis
samarTalSi, `marTlmsajuleba da kanoni~, 2009, #1.

wulaia z., sisxlis samarTali, kerZo nawili, pirveli tomi, Tb.,


2000.

Wanturia l., samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, Tb., 2011.

WeliZe l., sicocxlis ufleba fetusisaTvis saqarTveloSi, Tb.,


2002.

xaranauli l., daumTavrebeli danaSaulis dasjadoba qarTuli da


germanuli sisxlis samarTlis mixedviT (SedarebiT-samarTlebri-
vi analizi), Tb., 2014.

xaranauli l., danaSaulze nebayoflobiT xelis aRebis insti-


tuti, krebulSi: turava m. (red.), sisxlis samarTlis mecniereba
erTiani evropuli ganviTarebis procesSi, Tb., 2013.

xerxeuliZe i., aucilebeli mogerieba qarTulsa da saerTo (an­


glo-saqsuri tipis) samarTalSi, Tb., 2010.

xubua g., samarTlis Teoria, Tb., 2004.

xubua g., wignSi: izoria l., korkelia k., kublaSvili k., xubua
g., saqarTvelos konstituciis komentarebi, adamianis ZiriTadi
uflebani da Tavisuflebani, Tb., 2005.

xuroSvili g., wignSi: sisxlis samarTlis zogadi nawili, sax-


elmZRvanelo, Tb., 2007.

javaxiSvili iv., qarTuli samarTlis istoria, wigni meore, na-


kveTi meore, tfilisi, 1929.

jiSkariani b., sicocxlis uflebis absolituri dacva da TviT-


mkvlelobis problematika germanuli sisxlis samarTlis mixed-
viT, „marTlmsajuleba da kanoni~, 2012, #3.

423
jorbenaZe s., sakuTreba da sakuTrebis ufleba, Tbilisis sax-
elmwifo universitetis Sromebi, iuridiul mecnierebaTa seria,
t. 89, 1960.

haidegeri m., yofiereba da dro, germanulidan Targmna g. Tevza-


Zem, Tb., 1989.

hartmani n., ontologiis axali gzebi, germanulidan Targmna g.


TevzaZem, Tb., 1997.

hegeli, gonis filosofia, germanulidan Targmna n. naTaZem, Tb.,


1984.

rusulenovani wyaroebi

Алексеев С.С., Собрание сочинений в десяти томах, Том 9, М., 2010.

Алексеев С.С., Социальная ценность права в советском обществе, М., 1974.

Габиани А.А., Уголовная ответственность за преступления, совершенные в


состоянии опьянения, Тб., 1968.

Гамкрелидзе О., Взгляд Т. В. Церетели на основание уголовной ответственности,


Уголовно-Правовые исследования, Тб., 1987.

Горелик И.И., Квалификация преступлений, опасных для жизни и здоровья,


Минск, 1973.

Джиоев О.И., Природа исторической необходимости, Тб., 1967.

Дурманов Н.Д., Стадии совершения преступления по советскому уголовному


праву, М., 1955.

Злобин Г.А., Никифоров Б.С., Умысел и его формы, М., 1972.

Козочкин И. Д., Уголовное право США, Санкт-Петербург, 2007.

Комментарий к уголовному кодексу Российской Федерации, Под ред. Радченко


В.И., Михлина А.С., Санкт-Петербург, 2008.

Красиков А., Сущность и значение согласия потерпевшего в советском


уголовном праве, 1976.

Кудрявцев В.Н., Обьективная сторона преступления, М., 1960.

Кузнецова Н.Ф., Значение преступных последствий, М., 1958.

424
Курс советского уголовного права, Часть обшая, Т. II, «Преступление», М.,
1970.

Леквеишвили М., Объект уголовно-прававой охраны и его значение для


квалификации преступлений, уголовно-правовые исследования, Тб., 1987.

Лившиц В.Я., К Вопросу о понятии эвентуального умысла, «Советское


государство и право», 1947, №7.

Лист Ф.Ф., Учебникъ уголовного права, Общая часть, М., 1903.

Макашвили В, Понятие умысла в уголовном праве, «Мацне», 1966, №6.

Михлин А.С., Понятие и виды последствий преступлений, «Вопросы уголовного


права и процесса», М., 1958.

Мокринский С.П., Покушение и приготовление в советском праве, «Советское


право», 1927, №1.

Панкратов В., Проблемы установления уголовной ответственности за


незаконное производство аборта, «Уголовное право», 2001, №3.

Пионтковский А., Преступления против личности, М., 1938.

Пионтковский А.А., Учение о преступлении, 1961.

Слуцкий ИИ., Обстоятельства, исклучаюшие уголовную ответственность, 1956.

Таганцев Н.С, Русское уголовное Право, Часть обшая, Том I, 2001.

Ткешелиадзе Г., Судебная практика и уголовный Закон, Тб., 1975.

Трайнин А.Н., Состав преступления по советскому уголовному праву, М., 1951.

Уголовное право, Общая и Особенная части, 2-е издание, Под общей редакцией
Журавлева М.П., Никулина С.И., М., 2008.

Угрехелидзе М., Проблема неосторожной вины в уголовном праве, Тб., 1976.

Церетели Т.В., Деликты создания опасности, «Советское государство и право»,


1970, №8.

Церетели Т, Причинная свиазь в уголовном праве, М.,1963.

Церетели Т, Макашвили В, Состав преступления как основание уголовной


ответственности, «Советское государство и право», 1954, №5.

Шавгулидзе Т., Необходимая Оборона, Тб., 1966.

425
Шаргородский М. Д., Некоторые вопросы общего учения о соучастии,
«Правоведение», 1960, №1.

germanulenovani wyaroebi

Ahn W-H., Zur Dogmatik abstrakter Gefährdungsdelikte, München, 1995.

Altenhein K., Der Zusammenhang zwischen Grunddelikt und schwerer Folge bei den
erfolgsqualifizierten Delikten, GA 1996.

Alwart H., Strafwürdiges Versuch, Eine Analyse zum Begriff der Strafwürdigkeit
und zur Struktur des Versuchsdelikts, Berlin, 1982.

Ambos Kai., Beihilfe durch Alltagshandlungen, JA 2000.

Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter, München, 2005.

Arzt/ Weber/ Heinrich/ Hilgendorf, Strafrecht, Besonderer Teil, Lehrbuch, 2. Au-


flage, Bielefeld, 2009.

Baier H., Unterlassungsstrafbarkeit trotz fehlender Handlungs- oder Schuldfähig-


keit, Zugleich ein Beitrag zur Rechtsfigur der omissio libera in causa, GA 1999.

Bauer W., Die Abgrenzung des dolus eventualis – ein Problem der Versuchsdogma-
tik, Wistra 1991.

Baumann/Weber/Mitsch, Strafrecht, Allgemeiner Teil, Lehrbuch, 11. Auflage, Biele-


feld, 2003.

Berz U., Formelle Tatbestandsverwirklichung und materialer Rechtsgueterschutz,


München, 1986.

Beulke W., Opferautonomie im Strafrecht, Zum Einfluss der Einwilligung auf die
Beurteilung der einverständlichen Fremdgefährdung, Otto-FS, 2007.

Binding K., Die Normen und ihre Übertretung, Band I, Neudruck der 4. Auflage
Leipzig 1922, 1965.

Bohnert J., Die Abstraktheit der abstrakten Gefährdungsdelikte-BGH, NJW 1982,


2329, in: Jus 1984.

Börger N., Studien zum Gefahrurteil im Strafrecht, Ein Abschied vom objektiven
Dritten, Berlin, 2008.

Bregvadze L., Legal Culture of the World-Society: Local Law and Social Change
from the Autopoietic Perspektive, Teubner-FS, 2009.

426
Brehm W., Zur Dogmatik des abstrakten Gefährdungsdelikts, Tübingen, 1973.

Bussmann K., Zur Dogmatik erfolgsqualifizierter Delikte nach dem Sechsten


Strafrechtsreformgesetz, GA 1999.

Cramer P., Der Vollrauschtatbestand als abstraktes Gefährdungsdelikt, Tübingen,


1962.

Demuth H., Der normative Gefahrbegriff, Ein Beitrag zur Dogmatik der konkreten
Gefährdungsdelikte, Bochum, 1980.

Dold D., Die actio libera in causa als Sonderfall der mittelbaren Täterschaft, GA
2008.

Dölling D., Einwilligung und überwigende Interessen, Gössel-FS., 2002.

Dubber M., Einführung in das US-amerikanische Strafrecht, München, 2005.

Duttge G., Erfolgszurechnung und Opferverhalten – Zum Anwendungsbereich der


einverständlichen Fremdgefährdung-, Otto-FS, 2007.

Ebert U., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Heidelberg, 2001.

Eisele J., Strafrecht Besonderer Teil, Straftaten gegen die Person und die Allge-
meinheit, 2. Auflage, Stuttgart, 2012.

Eser, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Auflage, München,


2010.

Eser/Hecker, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28. Auflage,


München, 2010.

Finger A., Begriff der Gefahr und Gemeingefahr im Strafrechr, Frank-FG, Band I,
1930.

Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 57. Auflage, München, 2010.

Fischer T., Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 58. Auflage, München, 2011.

Fischer T., Strafgesetzbuch, 59. Auflage, München, 2012.

Fischer Th., Das Verhältnis der Bekenntnisbeschimpfung (§ 166 StGB) zur Volks-
verhetzung (§130 StGB), GA 1989.

Freund G., Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Berlin, Heidelberg, 2009.

Frisch W., Grundprobleme der Bestrafung „verschuldeter~ Affekttaten, Eine dogma-


tische Zwischenbilanz aus Anlaß neuerer Entwiklungen, GA 1989.

427
Frisch W., Vorsatz und Risiko, Köln, Berlin, Bonn, München, 1983.

Frister H., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 4. Auflage, München, 2009.

Frister H., Strafrecht Allgemeiner Teil, 5. Auflage, München, 2011.

Gallas W., Abstrakte und Konkrete Gefährdung, Heinitz-FS, 1972.

Gallas W., Zur Struktur des strafrechtlichen Unrechtsbegriffs, Bockelmann-FS,


München, 1979.

Geppert K., Die schwere Brandstiftung (§306 StGB), Jura 1989.

Geppert K., Anmerkung Entscheidungen, JR 1994.

Geppert K., Zum Begriff der «Hilfeleistung» im Rahmen von Beihilfe (§ 27 StGB)
und sachlicher Begünstigung (§ 257 StGB), Jura 2007.

Geppert K., Zur Unterbrechung des strafrechtlichen Zurechnungszusammenhangs


bei Eigenschädigung/-gefährdung des Opfers oder Fehlverhalten Dritter, Jura, 2001.

Gössel K., Dogmatische Überlegungen zur Teilnahme am erfolgsqualifizierten De-


likt nach § 18 StGB, Lange-FS, Berlin, 1976.

Gössel/Dölling, Strafrecht Besonderer Teil 1, 2. Auflage, Heidelberg, 2004.

Graul E., Abstrakte Gefährdungsdelikte und Präsumtionen im Strafrecht, Berlin,


1991.

Greco L., Das Subjektive an der objektiven Zurechnung: Zum „Problem~ des
Sonderwissens, ZStW 2005.

Gropp, Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Heidelberg, 2005.

Gropp, in: Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch, Band 3, München, 2003.

Grünwald G., Der Vorsatz des Unterlassungsdelikts, Mayer-FS, Berlin, 1966.

Günther H.L., Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, Band I, 8. Auflage,


Köln, 2012.

Günther/Taupitz/Kaiser, Embryonenschutzgesetz, Juristischer Kommentar mit med-


izinisch-naturwissenschaftlichen Einführungen, Stuttgart, 2008.

Haft F., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 8. Auflage, München, 1998.

Hardtung B., Versuch und Rücktritt bei den Teilvorsatzdelikten des § 11 Abs. 2
StGB, Köln, 2002.

428
Hassemer,Neumann., in: NomosKommentar, Strafgesetzbuch, Band 1, 2. Auflage,
Baden-Baden, 2005.

Hassemer W., Theorie und Soziologie des Verbrechens, Frankfurt/M, 1973.

Hassemer W., Kennzeichen des Vorsatzes, Kaufman-FS, 1989.

Hau H., Die Beendigung der Straftat und ihre rechtlichen Wirkung, Berlin, 1974.

Hefendehl R., Kollektive Rechtsgüter im Strafrecht, Köln, Berlin, Bonn, München,


2002.

Heinrich B., Der Erfolgsort beim abstrakten Gefährdungsdelikt, GA 1999.

Heinrich B., Strafrecht, Allgemeiner Teil I, 3. Auflage, Stuttgart, 2012.

Hellmann U., Einverständliche Fremdgefährdung und objektive Zurechnung, Roxin-


FS, 2001.

Herzberg R., Anstiftung und Beihilfe als Straftatbestände, GA 1971.

Herzberg D., Das Wollen beim Vorsatzdelikt und dessen Unterscheidung vom be-
wußt fahrlässigen Verhalten, JZ 1988.

Herzberg D., Aids: Herausforderung und Prüfstein des Strafrechts, JZ 1989.

Herzberg D., Die Abgrenzung von Vorsatz und bewußter Fahrlässigkeit-ein Prob-
lem des objektiven Tatbestandes, Jus 1986.

Herzberg D., Bedingter Vorsatz und objektive Zurechnung beim Geschlechtsverkehr


des Aidsinfizierten-AG München, NJW 1987.

Hettinger M., Zur Strafbarkeit der „fahrlässigen actio libera in causa~, GA 1989.

Hilgendorf, in: Arzt/ Weber/ Heinrich/ Hilgendorf, Strafrecht, Besonderer Teil, Leh-
rbuch, 2. Auflage, Bielefeld, 2009.

Hilgendorf E., Die Neuen Medien und das Strafrecht, ZStW 2001.

Hilgendorf E., Überlegungen zur strafrechtlichen Interpretation des Ubiquitätsprinzips


im Zeitalter des Internet, NJW, 1997.

Hippel R., Vorsatzprobleme der Straßenverkehrsgefährdung de lege ferenda, ZStW


1963.

Hirsch H., Zur Problematik des erfolgsqualifizierten Delikts, GA 1972.

Hoffmann-Holland K., Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Tübingen, 2011.

429
Horn E., Konkrete Gefährdungsdelikte, Köln, 1973.

Horn E., Actio libera in causa – eine notwendige, eine zulässige Rechtsfigur ?, GA
1969.

Hoyer A., Die Eignungsdelikte, Berlin, 1987.

Hruschka, Der Begriff der actio libera in causa und die Begründung ihrer Straf-
barkeit-BGHSt 21, 381, Jus 1968.

Jähnke B., in: Leipziger Kommentar, 11. Auflage, 2005.

Jakobs G., Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, New York, 1991.

Jakobs G., Rücktritt als Tatänderung versus allgemeines Nachtatverhalten, ZStW


1992.

Jescheck H-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, Berlin,
1996.

Jescheck H., Wesen und rechtliche Bedeutung der Beendigung der Straftat, Welzel-
FS, 1974.

Joecks W., Studienkommentar StGB, 8. Auflage, München, 2009.

Joecks W., Studienkommentar StGB, 9. Auflage, München, 2010.

Joecks W, in: Münchener Kommentar, Band 1, 2. Auflage, München, 2011.

Joecks W., in: Münchener Kommentar, Band 3, München, 2003.

Kargl W., Friedenssicherung durch Strafrecht, Teleologische Strafrechtfertigung am


Beispiel der Tötungsdelikte, Archiv für Rechts- und Sozialphilosophi, 1996.

Kaufmann A., Rechtsfreier Raum und eigenverantwortliche Entscheidung, Dargelegt


am Problem des Schwangerschaftsabbruchs, Maurach-FS, Karlsruhe, 1972.

Kayßer M., Abtreibung und die Grenzen des Strafrechts, Berlin, 1997.

Keller, Günther, Kaiser, Kommentar zum Embryonenschutzgesetz, Stuttgart, 1992.

Kersten J., Das Klonen von Menschen, Tübingen, 2004.

Kiefl/Lamnek, Soziologie des Opfers, München, 1986.

Kindhäuser U., Gefährdung als Straftat, Rechtstheoretische Untersuchungen zur


Dogmatik der abstrakten und konkreten Gefährdungsdelikte, Frankfurt/M, 1989.

430
Kindhäuser U., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Baden-Baden, 2011.

Kindhäuser U., Strafrecht Besonderer Teil, 5. Auflage, Baden-Baden, 2012.

Kindhäuser U., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 6. Auflage, Baden-Baden, 2013.

Kölz-Ott M., Eventualvorsatz und Versuch, Zürich, 1974.

König P., in : Roxin, Schroth, (Hrsg.), Handbuch des Medizinstrafrechts, 4. Auflage,


Stuttgart, 2010.

Koriath H., Zum Streit um die Gefährdungsdelikte, GA 2001.

Koriath H., Grundlagen Strafrechtlicher Zurechnung, Berlin, 1994.

Kratzsch D., Prinzipien der Konkretisiierung von abstrakten Gefährdungsdelikten-


BGHSt 38, 309, Jus 1994.

Krey/Esser., Deutsches Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Stuttgart, 2011.

Krey/Esser, Deutsches Strafrecht Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Stuttgart, 2012.

Krey/Hellmann/Heinrich, Strafrecht Besonderer Teil, Band 1, 15. Auflage, Stuttgart,


2012.

Kröger P.,in: Leipziger Kommentar, 11. Auflage.

Kühl K., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 6. Auflage, München, 2008.

Kühl K., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 7. Auflage, München, 2012.

Kühl K., Die Beendigung des vorsaätzlichen Begehungsdelikts, Berlin, 1974.

Kühl K., Der Versuch des Erfolgsqualifizierten Delikts, Gössel-FS, Heidelberg,


2002.

Küpper G., Zum Verhältnis von dolus eventualis, Gefährdungsvorsatz und bewußter
Fahrlässigkeit, ZStW 1988.

Lackner/Kühl, Strafgesetzbuch Kommentar, 26. Auflage, München, 2007.

Lackner/Kühl, Strafgesetzbuch, Kommentar, 27. Auflage, München, 2011.

Lampe E., Genügt für den Entschluß des Täter in §43 StGB sein bedingter Vorsatz?,
NJW 1958.

Lange R., Der gemeingefaehrliche Rausch, ZStW Bd. 59, 574.

431
Lenckner/Sternberg/Lieben, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28.
Auflage, München, 2010.

Lackner, Kühl, Strafgesetzbuch, Kommentar, 27. Auflage, München, 2011.

Lilie H./Albrecht D., in: Leipziger Kommentar, 11. Auflage, Erste Band, Berlin,
2003.

Martin J., Strafbarkeit grenzüberschreitender Umweltbeeinträchtigungen, Zugleich


ein Beitrag zur Gefährdungsdogmatik und zum Umweltvölkerrecht, Freiburg, 1989.

Maurach/Zipf, Strafrecht, Allgemeiner Teil, Teilband 1, Heidelberg, 1992.

Maurach R., Gössel K., Zipf H., Strafrecht, Allgemeiner Teil, Band 2, Heidelberg,
1989.

Maurach/Schroeder/Maiwald, Strafrecht Besonderer Teil, Teilband 1, Straftaten ge-


gen Persönlichkeits- und Vermögenswerte, 10. Auflage, Heidelberg, 2009.

Maurach, Schroeder, Maiwald, Strafrecht, Besonderer Teil, Teilband 2, 10. Auflage,


Heidelberg, 2012.

Merkel R., in: Kindhäuser, Neumann, Paeffgen (Hrsg), Strafgesetzbuch, Band 2, 3.


Auflage, Baden-Baden, 2010.

Mezger E., Strafrecht, Ein Lehrbuch, 2. Aufl., München, 1933.

Mezger E., Moderne Wege der Strafrechtsdogmatik, Berlin-München, 1950.

Morkel D., Abgrenzung zwischen vorsätzlicher und fahrlässiger Straftat, NStZ 1981.

Oehler D., Das objektive Zweckmoment in der rechtswidrigen Handlung, Berlin,


1959.

Ostendorf H., Grundzüge des konkreten Gefährdungsdelikts, Jus 1982.

Otto H., Grundkurs, Strafrecht, Allgemeine Strafrechtslehre, 6. Auflage, Berlin,


New York, 2000.

Otto H., Der Vollrauschtatbestand (§ 323 a StGB), Jura 1986.

Otto H., Konzeption und Grundsätze des Wirtschaftsstrafrechts (einschließlich Ver-


braucherschutz), ZStW 1984.

Otto H., Rücktritt und tätige Reue (Rücktritt nach §310 StGB) bei der Brandstif-
tung, Jura 1986.

Pahlke B., Rücktritt bei dolus eventualis, Berlin, 1993.

432
Pawlik M., Unterlassene Hilfeleistung: Zuständigkeitsbegründung und systematische
Struktur, GA 1995.

Piazena M., Das Verabreden, Auffordern und Anleiten zur Begehung von Straftaten
unter Nutzung der Kommunikationsmöglichkeiten des Internets, Berlin, 2014.

Puppe I., Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Baden-Baden, 2011.

Puppe I, Der halbherzige Rücktritt, NStZ 1984.

Rabl K., Der Gefaehrdungsvorsatz, Breslau, 1933.

Radbruch G., Rechtsphilosophie, 2. Aufl., Heidelberg, 2003.

Radtke H., Die Dogmatik der Brandstiftungsdelikte, Zugleich ein Beitrag zur Lehre
von den gemeingefährlichen Delikten, Berlin, 1998.

Rengier R., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 3. Auflage, München, 2011.

Rengier R., Strafrecht Besonderer Teil II, Delikte gegen die Person und die Allge-
meinheit, 13. Auflage, München, 2012.

Rengier R, Erfolgsqualifizierte Delikte und verwandte Erscheinungsformen, Tübin-


gen, 1986.

Rixen S., in: Höfling W. (Hrsg.), Kommentar zum Transplantazionsgesetz (TPG),


Berlin, 2003.

Röhl K., Röhl H., Allgemeine Rechtslehre, Einl Lehrbuch, 3. Auflage, Köln.
München, 2008.

Rohrer J., Menschenwürde am Lebensanfang und am Lebensende und strafrechtli-


cher Lebensschutz, Berlin, 2012.

Rosenau H., Reproduktives und therapeutisches Klonen, in: Schreiber-FS, Heidel-


berg, 2003.

Roxin C., Strafrecht, Allgemeiner Teil, Band I, München, 2006.

Roxin C., Strafrecht, Allgemeiner Teil, Band II, München, 2003.

Roxin C., Pflichtwidrigkeit und Erfolg bei fahrlässigen Delikten, ZStW 1962.

Rudolphi H-J., Die zeitlichen Grenzen der sukzessiven Beihilfe, Jescheck-FS, Ber-
lin, 1985.

Rudolphi H., Vorhersehbarkeit und Schutzzweck der Norm in der strafrechtlichen


Fahrlässigkeitslehre, Jus 1969.

433
Rudolphi H., in: Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, I Band, Köln,
2012.

Rudolphi,Stein, Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, Band I, 8. Au-


flage, Köln, 2012.

Satzger H., Die Anwendung des deutschen Strafrechts auf grenzüberschreitende


Gefährdungsdelikte, NStZ 1998.

Satzger H., Schmitt B., Widmaier G., (Hrsg), Strafgesetzbuch, Kommentar, 1. Au-
flage, 2009.

Satzger H., Der Schwangerschaftsabbruch (§§ 218 ff. StGB), Jura 2008.

Sauer D., Die Fahrlässigkeitsdogmatik der Strafrechtslehre und der Strafrechtspre-


chung, Hamburg, 2003.

Sax W., „Tatbestand~ und Rechtsgustverletzung, JZ 1976.

Schaffstein F., Handlungsunwert, Erfolgsunwert und Rechtfertigung bei den Fah-


rlässigkeitsdelikten, Welzel-FS, 1974.

Schaffstein F., Die Risikoerhöhung als objektives Zurechnungsprinzip im Strafrecht,


insbesondere bei der Beihilfe, Honig-FS, Göttingen, 1970.

Schmidhäuser E., Zum Begriff der bewußten Fahrlässigkeit, GA 1957.

Schneider H.J., Viktimologie, Wissenschaft vom Verbrechensopfer, Tübingen, 1975.

Schönke A, Schröder H., Strafgesetzbuch, 24. Auflage, München, 1991.

Schröder H., Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?, JZ 1967.

Schröder H., Die Gefährdungsdelikte im Strafrecht, ZStW 1969.

Schröder H., Aufbau und Grenzen des Vorsatzbegriffs, Sauer-FS, Berlin, 1949.

Schroth U., Die Rechtsprechung des BGH zum Tötungsvorsatz in der Form des
„dolus eventualis~, NStZ 1990.

Schünemann B., Moderne Tendenzen in der Dogmatik der Fahrlässigkeits- und Ge-
fährdungsdelikte, JA 1975.

Schünemann B., Aufgabe und Grenzen der Strafrechtswissenschaft im 21. Jahrhun-


dert, Herzberg-FS, 2008.

434
Schünemann B., Strafrechtswissenschaft in einem zusammenwachsenden Europa, in:
Turava M. (Hrsg.), Strafrechtswissenschaft in einem zusammenwachsenden Europa,
Tbilisi, 2013.

Schünemann B., in: Leipziger Kommentar, 12. Auflage, Berlin, 2007.

Schünemann B., Die Rechtsprobleme von AIDS, Eser-FS, München, 2005.

Sonnen B-R., Kulturkonflikt und Verbotsirrtum, Neue Kriminalpolitik, 1990, Heft 4.

Sternberg/Lieben/Hecker, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, Kommentar, 28.


Auflage, München, 2010.

Stratenwerth, Kuhlen, Strafrecht, Allgemeiner Teil, Die Straftat, 6. Auflage,


München, 2011.

Spendel G., Notwehr und «Verteidigungswille», objektiver Zweck und subjektive


Absicht, Oehler-FS, 1986.

Spendel G., in: Leipziger Kommentar, 11. Auflage, Berlin, 2005.

Stooss C., Dolus eventualis und Gefährdung, ZStW 1895.

Stratenwerth G, Jenny G., Schweizerisches Strafrecht, BT I, Bern, 2003.

Stratenwert, Kuhlen, Strafrecht Allgemeiner Teil, Die Straftat, 6. Auflage, München,


2011.

Streng F., Rücktritt und dolus eventualis, JZ 1990.

Streng F., in: Münchener Kommentar, Band 1, 2. Auflage, München, 2011.

Streng F., Schuld ohne Freiheit? Der funktionale Schuldbegriff auf dem Prüfstand,
GA 1989.

Streng F., Unterlassene Hilfeleistung als Rauschtat?, JZ 1984.

Swoboda S., Die Lehre Rechtsgut und ihre Alternativen, ZStW 2010.

Teubner G., Recht als autopoietisches System, Frankfurt am Main, 1989.

Tiedemann K., Kindhäuser U., Umweltstrafrecht-Bewährung oder Reform?, NStZ


1988.

Tröndle/Fischer, Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 50. Auflage, München, 2001.

Tröndle H., Dei Rechtsprechung des Bundesgerichtshofs in Strafsachen Materielles


Recht, GA 1962.

435
Vogler T., Zur Frage der Ursächlichkeit der Beihilfe für die Haupttat, Heinitz-FS,
1972.

Vogel J., Leipziger Kommentar, 12. Auflage, Erste Band, 2007.

Volz M., Unrecht und Schuld abstrakter Gefährdungsdelikte, Göttingen, 1968.

Welzel H., Das Deutsche Strafrecht, 11. Auflage, Berlin, 1969.

Wessels/Beulke, Strafrecht, Allgemeiner Teil, Die Straftat und ihre Aufbau, 40. Au-
flage, Heidelberg, 2010.

Wessels/Beulke, Strafrecht, Allgemeiner Teil, 42. Auflage, Heidelberg, 2012.

Wohlers W., Deliktstypen des Präventionsstrafrechts-zur Dogmatik „moderner Ge-


fährdungsdelikte~, Berlin, 2000.

Wolter J., Objektive und personale Zurechnung von Verhalten, Gefahr und Verlet-
zung in einem funkzionalen Straftatsystem, Berlin, 1981.

Wolter J., Konkrete Erfolgsgefahr und konkreter Gefahrerfolg im Strafrecht-OLG


Frankfurt, NJW 1975, 840, Jus 1978.

Wolter J., Adäquanz- und Relevanztheorie, Zugleich ein Beitrag zur objektiven
Erkennbarkeit beim Fahrlässigkeitsdelikt, GA 1977.

Zaczyk R., Das Unrecht der versuchten Tat, Berlin, 1989.

Zielinski D., Handlungs- und Erfolgsunwert im Unrechtsbegriff, Berlin, 1973.

Zieschang F., Die Gefährdungsdelikte, Berlin, 1998.

Zieschang F., Der Begriff «Hilfeleisten» in § 27 StGB, Küper-FS, C.F. Müller,


2007.

Zippelius R., Rechtsphilosophie, 5. Aufl., München, 2007.

436
normatiuli masala

qarTuli

saqarTvelos 1995 wlis 24 agvistos konstitucia 2013 wlis mdgo-


mareobiT

1922 wlis saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsi

1928 wlis saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsi

1960 wlis saqarTvelos ssr sisxlis samarTlis kodeqsi

1999 wlis 22 ivlisis saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi


2013 wlis 10 maisis mdgomareobiT

1997 wlis 10 dekembris saqarTvelos kanoni janmrTelobis dacvis


Sesaxeb

2000 wlis 5 maisis saqarTvelos kanoni pacientTa uflebebis


Sesaxeb

2000 wlis 23 Tebervlis saqarTvelos kanoni adamianis organoTa


gadanergvis Sesaxeb

1995 wlis 21 martis saqarTvelos kanoni sisxlis da misi kompo-


nentebis donorobis Sesaxeb

2009 wlis 17 noembris saqarTvelos kanoni aiv infeqcia/Sidsis


Sesaxeb

ucxouri

germaniis federaciuli respublikis sisxlis samarTlis kodeqsi


2009 wlis 1 seqtembris mdgomareobiT

slovakeTis konstitucia

saerTaSorisosamarTlebrivi aqtebi

1948 wlis adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia

1950 wlis adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis


evropuli konvencia

1959 wlis bavSvTa uflebebis deklaracia

437
1969 wlis adamianis uflebaTa amerikuli konvencia

1981 wlis adamianisa da xalxis uflebaTa afrikuli qartia

1997 wlis adamianis uflebebisa da biomedicinis Sesaxeb konven-


cia

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebi


sisxlis samarTlis saqmeebze

2003, #9, gv. 1168-1169;

2003, #10, gv. 1266-1268;

2004, #1, gv. 105-106.

2004, #2, gv. 217-219;

2004, #3, gv. 568;

2004, #4, gv. 870-873;

2004, #5, gv. 1070-1073;

2005, #1, gv. 56-58; 82-85;

2007 wlis 26 dekembris ganCineba #987;

2008, #8, gv. 43;

2009, #8, gv. 121-126.

2009, #12, gv. 7.

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos gadawyvetilebebi

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 8 ivlisis ganaCeni,


saqme #1/2308-11 (008110636).

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2010 wlis 26 Tebervlis gana­


Ceni, saqme #1/3676-09.

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos 2011 wlis 3 noembris ganaCeni,


saqme #1/4848-11 (#090180811001).

438
germaniis uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebi
sisxlis samarTlis saqmeebze

BGHSt 42, 241;

BGH NJW 1989, 122;

BGHSt 18, 271, 272;

BGHSt, 2. Band, 1952, 163;

BGHSt 32, 367.

internetwyaro

http://www.tagesschau.de/ausland/papstkondome100.html.

439
naSromi Sesrulebulia Cems mier, ar gamomiyenebia literatura
saTanado miTiTebebis gareSe da vacnobiereb siyalbis gamovlenis
SemTxvevaSi Cemi Sedegis baTilad cnobisa da Sesabamisi programi-
dan garicxvis realobas.

xelmowera:

TariRi:

440

You might also like