การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยเพื่อการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัย

สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม 45

การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยเพื่อการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัย
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม
FIRE DYNAMIC SIMULATION FOR THE DESIGN OF FIRE
PROTECTION SYSTEM IN INDUSTRIAL WASHING MACHINE
ธวัชชัย สารพรรณ์ และ ชัยยากร จันทร์สุวรรณ์
สาขาวิชาวิศวกรรมป้องกันอัคคีภัย คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
E-mail: t_saraphan@hotmail.com, fengckj@ku.ac.th

บทคัดย่อ
เครื่องล้างชิ้นงานในอุตสาหกรรมเป็นเครื่องที่มี ใช้ทั่วไปในกระบวนการผลิตชิ้นส่วนต่างๆ โดยที่หนึ่ง
ในสารที่ใช้ ในกระบวนการเป็นสารไวไฟ ทำ�ให้มีความเสี่ยงสูงในการเกิดการลุกไหม้ และก่อให้เกิดความเสียหาย
บทความนีน้ �ำ เสนอการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภยั สำ�หรับเครื่องล้างชิน้ งานในโรงงานอุตสาหกรรม ตามมาตรฐาน
NFPA 12 สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานขนาดกว้าง 2.5 เมตร ยาว 8.8 เมตร สูง 2.1 เมตร และสารไวไฟที่ใช้
มีค่าการปลดปล่อยความร้อน 841.7 kW/m2 พบว่าระบบดับเพลิง ที่เหมาะสมคือระบบ Local Application
ชนิด Rate by Area ดับเพลิงด้วยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ติดตั้งหัวฉีด 2 ตัว ที่ความสูง 1 เมตร อัตราการไหล
24 กิโลกรัมต่อนาที ต่อหัว ฉีดนาน 30 วินาที
การตรวจสอบผลการออกแบบทำ�โดยการจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยด้วยโปรแกรม Fire Dynamics
Simulator (FDS) โดยศึกษาจากสถานการณ์ที่เลวร้ายที่สุดที่อาจเกิดขึ้นภายในเครื่องล้างชิ้นงาน คือกรณีเกิด
ความร้อนบริเวณอ่างบรรจุสารไวไฟจนทำ�ให้เกิดเพลิงไหม้ขนึ้ จากการจำ�ลองพบว่าระบบดับเพลิงตามทีอ่ อกแบบ
สามารถดับเพลิงที่เกิดขึ้นภายในเครื่องล้างชิ้นงานใช้ระยะเวลา 11 วินาที อุณหภูมิลดลงสู่ภาวะปกติเป็นไปตาม
มาตรฐาน NFPA 12 ซึ่งกำ�หนดให้ต้องดับเพลิงได้ภายในระยะเวลาไม่เกิน 30 วินาทีหลังฉีดสาร และปริมาณ
ออกซิเจนลดลงต่ำ�กว่า 5 % ใช้ระยะเวลา 20 วินาที ซึ่งเป็นสภาวะที่ ไม่สามารถติดไฟได้อีกต่อไป
คำ�สำ�คัญ :
การป้องกัน อัคคีภัย พลศาสตร์ เครื่องล้างชิ้นงาน ระบบดับเพลิง
 46 วิศวกรรมสาร มก.

Abstract
Industrial washing machines are commonly used in the industrial part washing process.
Since one of the substances used in the process is flammable liquid, there is a high risk of fire
that may lead to human injury and property damage. This article presents the design of a fire
protection system for a 2.5 × 8.8 × 2.1 m industrial washing machine in accordance with the NFPA
12. The heat release rate of a flammable liquid is 841.7 kW/m2. The appropriate fire protection
system is a Rate-by-Area, Local Application, carbon dioxide system with 2 nozzles installed at
a height of 1 meter over a dipping tank at a flow rate of 24 kg per minute per nozzle for 30
seconds.
The design validation was done by a fire dynamics simulation with the Fire Dynamics
Simulator (FDS) program at worst case scenario when the fire occurred in the dipping tank that
contained flammable liquid. From the simulation, it was found that the fire extinguishing system
was able to extinguish the fire within 11 seconds where the temperature decreased to a normal
level according to the NFPA 12, which required a maximum extinguished time of 30 seconds and
the oxygen content decreased below 5% within 20seconds, which was a non-flammable state.
Keywords :
protection; fire; dynamics; washing machine; fire extinguishing system

1. บทนำ� โรงงานที่เกิดอัคคีภัยทั้งหมด รองลงมาคือ ช่วงอายุ

ปัจจุบันประเทศไทยมีจำ�นวนโรงงานอุตสาห-
กรรมประมาณ 80,000 แห่ง และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
ปีละกว่า 5,000 แห่ง ทั้งนี้จากสถิติข้อมูลการเกิด
อัคคีภัยในโรงงานอุตสาหกรรม [1] ในปี 2556-2557
พบว่ามีเหตุเพลิงไหม้เกิดขึ้น 71 ครั้งเพิ่มขึ้นจาก
ปี 2555 ที่มีเหตุเพลิงไหม้จำ�นวน 50 ครั้ง ขณะที่
ในช่วงเดือนตุลาคม 2557 ถึงกุมภาพันธ์ 2558 เกิดเหตุ
เพลิงไหม้ถึง 43 ครั้งหรือเฉลี่ย 9 ครั้งต่อเดือนและ
พบว่าโรงงานที่เกิดเหตุไฟไหม้ส่วนใหญ่เป็นโรงงาน
ที่ตั้งมานาน โดยในปี 2557 โรงงานที่เกิดเหตุมีอายุ
11 ปีขึ้นไป มีจำ�นวน 133 โรงงาน คิดเป็น 57% ของ
6-10 ปี จำ�นวน 67 โรงงาน คิดเป็น 29% และ
ช่วงอายุ 1-5 ปี จำ�นวน 35 โรงงาน คิดเป็น 14%
ดังนั้นจึงจำ�เป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการจัดการและ
ออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัยตามมาตรฐานเพื่อ
ป้องกันการเกิดเพลิงไหม้ หรือในกรณีทเี่ กิดเพลิงไหม้ขนึ้
จะสามารถควบคุมเพลิงไม่ ให้เกิดการลุกลามจนถึงขั้น
ร้ายแรง เพื่อป้องกันและลดความสูญเสียทั้งร่างกาย
และทรัพย์สินต่อไป
1.1 เครื่องล้างชิ้นงานอุตสาหกรรม ภาพที่ 1
แสดงเครื่องล้างชิ้นงานในอุตสาหกรรมทำ�หน้าที่
ในการล้างคราบสกปรก คราบน้ำ�มันและเศษวัสดุ
ที่ติดอยู่บนชิ้นงานในกระบวนการผลิต
 1.1 เครื่องล้างชิ้นงานอุตสาหกรรม ภาพที่ 1 เกิดจากเชื้อเพลิงได้รับความร้อนสูงถึงจุดวาบไฟ เมื่ อมี
แสดงเครื่องล้างชิ้นงานในอุตสาหกรรมทาหน้าที่ในการ ออกซิ เ จนซึ่ ง เป็ น ตั ว ช่ ว ยการเผาไหม้ ใ นปริ ม าณที่
ล้างคราบสกปรก คราบน้ามันและเศษวั สดุที่ติดอยู่บนอัคคีภเหมาะสม
การจำ�ลองพลศาสตร์ เชื้อเพลิงจะลุอกงกั
ัยเพื่อการออกแบบระบบป้ ติดนไฟได้อัคคีภัย[2] แหล่งความร้อน
สำ�หรับเครื่ องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตดสาหกรรม 47
ชิ้นงานในกระบวนการผลิต และประกายไฟสามารถเกิ ได้ จากสาเหตุเช่น ความร้อน
ที่จุดต่อสายไฟที่เดินภายในเครื่อ ง ความร้อนจากการ
ทำ�งานผิ
ทางานผิ ดปกติ ของอุของอุ
ดปกติ ปกรณ์ปกรณ์ทำ�ความร้
ทาความร้ อน ซึอ่งนโดยปกติ
ซึ่งโดยปกติจะมี
จะมีอุอปุปกรณ์
กรณ์คควบคุ
วบคุมมอุอุณ
ณหภู
หภูมมิติ ต่อ่ อร่ร่ววมอยู
มอยู่ด่ ด้ว้ วยย หาก
หากอุ ป กรณ์
อุปกรณ์
ควบคุคมวบคุอุณมหภู
อุณมหภู มิทำ�งานผิ
ิทางานผิ ดปกติดไปกติ ไม่สามารถ
ม่สามารถปลดวงจรออก
ปลดวงจรออกเมื่อความร้อนเกินค่าที่กำ�หนดไว้ เมื่อ
เมื่อความร้อนเกินค่าที่กาหนดไว้ เมื่อความร้อนเพิ่มสูงขึ้น
ความร้อนเพิ่มสูงขึ้นถึงค่าหนึ่งจะเกิดการลุกไหม้ของ
ถึงค่าหนึ่งจะเกิดการลุกไหม้ของสารไวไฟและวัตถุติดไฟที่
สารไวไฟและวัตถุติดไฟที่มีอยู่ ในบริเวณดังกล่าวได้
ภาพที่ 1 แสดงเครื่องล้างชิ้นงาน ภาพทีมีอ่ ยู2่ในบริ เวณดังอกล่
แสดงเครื่ งทีา่เวได้
กิดเพลิ ภาพที
งไหม้่ จ2ากสาเหตุ
แสดงเครื่องที่เกิด
ภาพที่ 1 แสดงเครื่องล้างชิ้นงาน
เครื่องล้างชิน้ งานตัวอย่างทีน่ �ำ มาศึกษามีขนาด ตัวควบคุ เพลิงไหม้ จากสาเหตุ
มความร้ อนขัดข้ตอัวงควบคุมความร้อนขัดข้อง
กว้าง 2.5 เมตร ยาว 8.8 เมตร และสูง 2.1 เมตร
ภายในเครื่องมีการจัดแบ่งเป็นห้องๆ ในแต่ละห้อง 2. วิธ
มีอ่างบรรจุน้ำ�ยาที่ต่างกันเพื่อล้างชิ้นงานให้สะอาด
อ่างล้างชิ้นงานมีขนาดกว้าง 500 มิลลิเมตร และ ขึ้นอย
ยาว 700 มิลลิเมตร เครื่องล้างชิ้นงานมีส่วนประกอบ
เหมาะ
ที่สำ�คัญคือ โครงห่อหุ้ม (Enclosure) ทำ�มาจาก
แผ่นโลหะ (Steel Sheet) ซึ่งสามารถรับแรงทางกล ฉี ด เป
จากภายนอกได้เพียงพอต่อสภาพการใช้งาน โดย ภาพที่ 2 เครื่องล้างชิ้นงานที่เกิดเพลิงไหม้ ไวไฟไ
ภาพที่ 2 เครื่องล้างชิ้นงานที่เกิดเพลิงไหม้ เคลื อ
ภายในโครงเครื่องประกอบด้วย ห้องล้างชิ้นงาน การเกิดเพลิงไหม้ ในเครื่องล้างชิ้นงานเกิดได้
สำ�หรับกระบวนการล้างในขั้นตอนต่างๆ 11 ขั้นตอน จากการลุกติดไฟของสารไวไฟในกระบวนการผลิต เหมาะ
ประกอบด้วยอ่างที่ 1 ใช้น้ำ�ยา NB-20 โดยจุ่มชิ้นงาน คือน้ำ�การเกิ ดเพลิงไหม้ในเครื่องล้างชิ้นงานเกิดได้จาก
มันกันสนิม Rust fighting F-2360 ซึ่งมี สามาร
ลงในน้ำ�ยาแล้วเขย่าในแนวดิ่งเพื่อล้างคราบไขมันการลุ ส่วกนผสมประกอบด้
ติดไฟของสารไวไฟในกระบวนการผลิ
วย Hydrodesulfurizedต heavy คือน้ามัน ให้ผลิต
หรือเศษหยาบที่อยู่บนชิ้นงาน อ่างที่ 2-3 ใช้น้ำ�ยากั น60-80% ส นิ ม 1,2,4- Rust fighting F-2360 ซึ10-15%
Trimethylbenzene ่ ง มี ส่ ว น1,3,4
ผสม
ชนิดเดียวกับในขัน้ ตอนแรก ร่วมกับเครื่อง Ultrasonicประกอบด้ ว ย Hydrodesulfurized heavy 60-80 % พื้ น ที่
Trimethylbenzene 1-5% Xylene 1.0-5.0% Propyl ของเห
เพื่อให้ชิ้นงานสะอาดมากขึ้น อ่างที่ 4-6 เป็นการล้าง
1,2,4-
benzene Trimethylbenzene
1.0-2.5% และ Cumene 10-1.0-2.5% 15% สารนี 1,3,4้
ไหม้ล
ด้วยน้�ำ เปล่า อ่างที่ 7 จุม่ น้�ำ มัน Clean MNS เพื่อไล่น�้ำ
จะอยู่ ในสถานะของเหลวที่อุณหภูมิห้อง มีสีเหลืองใส
ที่ติดอยู่บนชิ้นงานออก อ่างที่ 8-9 จุ่มน้ำ�มันกันสนิมTrimethylbenzene 1 – 5 % Xylene 1.0 – 5.0% พื้นที่เป
Rust fighter F-2360 ซึ่งเป็นสารไวไฟ และอ่างทีPropyl ่ มีจุดเดืbenzene
อดมากกว่1.0 า 187 องศาเซลเซี
– 2.5 % แ ล ะ ยสCumene มีจุดวาบไฟ 1.0 –
10-11 เป่าลมให้แห้งจึงเสร็จสิ้นกระบวนการ ที ่ 46 องศาเซลเซี ย ส มี ค วามเข้ ม ข้
2.5% สารนี้จะอยู่ในสถานะของเหลวที่อุณหภูมิห้อง มีสี น สู ง สุ ด ที ส
่ ามารถ
คาร์ บ
1.2 การเกิดเพลิงไหม้ภายในเครื่อง เพลิงไหม้เหลืลุอกงใส ติดไฟได้เมื่อผสมกับอากาศเท่ากับ 6% ความ
มีจุดเดือดมากกว่า 187 องศาเซลเซียส มีจุด
เกิดจากเชื้อเพลิงได้รับความร้อนสูงถึงจุดวาบไฟวาบไฟที่ 46 เข้ ม ข้ น ต่ ำ�สุดที่สามารถลุกติดไฟได้เมื่อผสมกับอากาศ เชื้อเพ
องศาเซลเซี ย ส มี ค วามเข้ ม ข้ น สู ง สุ ด ที่
กับมน
เมื่อมีออกซิเจนซึ่งเป็นตัวช่วยการเผาไหม้ ในปริมาณที่ เท่ากับ 0.6% มีความดันไอน้อยกว่า 0.1 kPa ที่
สามารถลุกติดไฟได้เมื่อผสมกับอากาศเท่ากับ 6 % ความ ประห
เหมาะสม เชื้อเพลิงจะลุกติดไฟได้ [2] แหล่งความร้อน 20 องศาเซลเซียส มีความเสถียร ไม่ละลายน้ำ�และ
และประกายไฟสามารถเกิดได้จากสาเหตุเช่น ความร้อนเข้มมีข้คนวามหนาแน่ ต่าสุ ดที่ส ามารถลุ
นน้อยกว่กาติน้ดำ� ไฟได้ เมื่ อผสมกั
เมื่อผสมกั นจะลอยอยู บ อากาศ
สกป ่
ที่จุดต่อสายไฟที่เดินภายในเครื่อง ความร้อนจากการเท่ าบนผิ กั บ ว0.6น้ำ� % มี ค วามดั น ไอน้ อ ยกว่ า 0.1 kPa ที่ 20 คาร์บอ
องศาเซลเซียส มีความเสถียร ไม่ละลายน้าและมีความ ดังนี้
หนาแน่นน้อยกว่าน้า เมื่อผสมกันจะลอยอยู่บนผิวน้า
จากเหตุ ผ ลข้ า งต้ น ผู้ วิ จั ย จึ ง มี แ นวคิ ด ในการ ดับเพ
 48 วิศวกรรมสาร มก.
จากเหตุผลข้างต้น ผู้วิจัยจึงมีแนวคิดในการ
ออกแบบระบบดับเพลิงที่เหมาะสมสำ�หรับเครื่องล้าง
ชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม ที่มีส่วนประกอบของ
ของเหลวไวไฟ ภายใต้มาตรฐานการป้องกันอัคคีภัย
NFPA 12 และใช้การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัย ด้วย
โปรแกรม Fire Dynamic Simulator (FDS) เพื่อตรวจ
สอบและยืนยันประสิทธิภาพของระบบดับเพลิงที่ ได้ เพื่อ
เป็นแนวทางในการยกระดับมาตรการการป้องกันและ
ปรับปรุงระบบป้องกันอัคคีภยั ให้มปี ระสิทธิภาพมากยิง่
ขึ้นต่อไปในอนาคต
2. วิธีดำ�เนินการ
ในระบบดับเพลิงมีการใช้สารดับเพลิงหลายชนิด
ขึน้ อยูก่ บั ลักษณะของเชือ้ เพลิงและพืน้ ที่ใช้งาน เช่น น้�
ำ ภายในห้องทีม่ ชี อ่ งเปิดจำ�นวนมากและไม่สามารถปิดได้
เหมาะกับเชือ้ เพลิงประเภท ไม้ กระดาษ พลาสติก หาก
ฉีดเป็นสเปรย์หรือหมอกน้�ำ ก็สามารถใช้กบั ของเหลวไวไฟ
ได้ โฟม เหมาะกับของเหลวไวไฟโดยจะเข้าไปเคลือบ
ผิวเพื่อตัดออกซิเจนของเชือ้ เพลิงออก แต่ไม่เหมาะกับ
พืน้ ทีห่ รืออุปกรณ์ทมี่ ไี ฟฟ้า [3] ผงเคมีแห้ง สามารถดับ
เพลิงได้หลายชนิดแต่จะทิง้ คราบสกปรกทำ�ให้ผลิตภัณฑ์
เสียหายและเสียเวลาในการทำ�ความสะอาดพื้นที่ ก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์ เหมาะกับก๊าซหรือของเหลวไวไฟ
หรือหากนำ�ไปใช้กับเชื้อเพลิงประเภทไฟไหม้ลึกควร
ออกแบบเป็นระบบท่วมห้อง ไม่เหมาะกับพื้นที่เปิดโล่ง
มีลมแรง [4]
ในการออกแบบระบบดับเพลิงนี้เลือกใช้ก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์เนื่องมาจากสามารถดับเพลิงเชื้อ
เพลิงประเภทของเหลวไวไฟได้เป็นอย่างดี ไม่เกิดพิษกับ
มนุษย์ ไม่ทำ�ลายสิ่งแวดล้อม มีราคาถูก จัดหาได้ง่าย
ประหยัดพืน้ ที่ในการติดตัง้ ไม่น�ำ ไฟฟ้า ไม่เกิดความสกปรก
หลังฉีดสาร ระบบดับเพลิงด้วยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
ตามมาตรฐาน NFPA12 มี 2 วิธี [5] ดังนี้
1. ระบบ Total Flooding คือการฉีดสาร
ดับเพลิงด้วยอัตราการไหลคงที่ผ่านท่อและหัวฉีด
เข้าไปยังพื้นที่ปิดซึ่งสามารถกักเก็บความเข้มข้นสาร
ไว้ ได้เป็นระยะเวลาหนึ่งแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ
ไฟไหม้ผิว (Surface fires) ที่เกิดจากของเหลวไวไฟ
ก๊าซและของแข็ง โดยการฉีดสารเข้าไปอย่างรวดเร็ว
ด้วยปริมาณที่เพียงพอในการลดออกซิเจนให้ถึง
จุดที่ ไม่สามารถติดไฟต่อไปได้ และไฟไหม้ลึก (Deep-
seated fires) สำ�หรับวัสดุ Class A และ C โดย
การฉีดสารเข้าไปอย่างรวดเร็วด้วยปริมาณที่เพียงพอ
ในการลดออกซิเจนให้ถงึ จุดที่ ไม่สามารถติดไฟต่อไปได้
และรักษาความเข้มข้นไว้ระยะเวลาหนึ่ง [6]
2. ระบบ Local Application เป็นการฉีด
สารดับเพลิงตรงไปที่พื้นที่อันตรายโดยตรง เหมาะ
สำ�หรับพื้นที่เปิดโล่ง ไม่สามารถกักเก็บสารไว้ ได้หรือ
ซึ่งจะทำ�ให้ต้องสูญเสียสารดับเพลิงจำ�นวนมาก
เนื่องจากเครื่องล้างชิ้นงานมีช่องเปิด
จำ�นวนมากจึงไม่เหมาะสมกับระบบ Total Flooding
อีกทั้งเป็นการเผาไหม้แบบ Surface Fire ดังนั้นจึง
ออกแบบเป็นระบบ Local Application ซึ่งแบ่งออก
เป็น 2 ประเภทคือ
2.1 Rate by Volume เหมาะสำ�หรับ
อุปกรณ์หรือวัตถุรูปทรง 3 มิติ ที่อยู่ ในพื้นที่เปิด
โดยจะติดตั้งหัวฉีดเหนือพื้นที่ป้องกัน เล็งไปยังพื้นที่
อันตราย โดยพื้นที่อันตราย กว้าง 2.5 เมตร ยาว 8.8
เมตรและสูง 2.1 เมตร คิดเป็นปริมาตรเท่ากับ 46.2
ลูกบาศก์เมตร มี 2 ช่องเปิดขนาดยาว 0.5 เมตร
สูง 0.85 เมตร (เนื่องจากเป็นช่องเปิดจึงชดเชยเพิ่ม
0.61 เมตร ตามมาตรฐาน NFPA12) ดังนั้นปริมาตร
ห้องสมมูลคือ (2.5×8.8×2.1) + 2(0.5×0.85×0.61) =
46.72 ลูกบาศก์เมตร พื้นที่ทั้งหมดคือ 2(8.8×2.1) +
2(2.5×2.1) = 47.46 ตารางเมตร พื้นที่ช่องเปิดคือ
2(0.5×0.85) = 0.85 ตารางเมตร ร้อยละของช่อง
เปิดคือ (0.85/47.46) = 0.018 ร้อยละของพื้นที่ปิด
คือ 1-0.018 = 0.982
2 ช่องเปิดขนาดยาว 0.5 เมตร สูง 0.85 เมตร (เนื่องจาก เมตร ดังนั้นต้องใช้หัวฉีด 2 หัว อัตราการไหลที่ต้องการ
เป็นช่องเปิ ดจึ ง ชดเชยเพิ่ม 0.61 เมตร ตามมาตรฐาน คือ 24 กิโลกรัมต่อนาทีต่อหัวฉีดนาน 30 วินาที ดังนั้น
การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยเพื่อการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัย
NFPA12) ดังนั้นปริมาตรห้องสมมูลคือ (2.5×8.8×2.1) + ต้องใช้สารดับเพลิง 24 กิโลกรัม
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม 49
2(0.5×0.85×0.61) = 46.72 ลูกบาศก์เมตร
พื้ น ที่ ทั้ ง ห ม ด คื อ 2(8.8×2.1) + 2(2.5×2.1) = 47.46 ตารางที่ 1 Nozzle Coverage Chart [7]
ตามมาตรฐาน NFPA12 กำ�หนดให้อัตราการ ตารางที่ 1 Nozzle Coverage Chart [7]
ตารางเมตร พื้ น ที่ ช่ อ งเปิ ด คื อ 2(0.5×0.85) = 0.85
ไหลต่อหน่วยปริมาตร q เท่ากับ
ตารางเมตร ร้ อ ยละของช่ อ งเปิ ด คื อ (0.85/47.46) = Nozzle Flow Rate Liquid Surface
q = 1 - (0.75 × Ac) (1) Height (kg/min.) Side of square
0.018 ร้อยละของพื้นที่ปิดคือ 1-0.018 = 0.982
เมื่อ Ac NFPA12
ตามมาตรฐาน คือ Enclosed percentage
ก าหนดให้ ดังนั้น
อั ต ราการ (m) (m)
จะได้ q = 1 - 0.75 × 0.982 = 0.2635 (kg/min/m3) 0.91 20.5 0.82
ไหลต่อหน่วยปริมาตร q เท่ากับ
ตามมาตรฐาน NFPA12 กำ�หนดให้ System 0.99 22.2 0.85
Discharge Rate สำ�หรับในกรณีนค้ี อื 16 (kg./min./m ) 3
1.07 24.0 0.88
q=1-(0.75×A
ปรับอัตราการไหล c)
(0.2635×16×46.72) (1)
เท่ากับ 196.97
(kg./min./m3) หาจำ�นวนหัวฉีดจาก (อัตราการไหล จากการคำ�นวณ ระบบ Local Application
จากการค านวณ ระบบ Local Application
เ มื่ อ Ac ของระบบ
คื อ Enclosed percentage
/ อัตราการไหลขั ดั ง นัว้ นฉีดจทีะ่คไวามสู
้นต่ำ�ของหั ด้ ง แบบ Rate by Area จะใช้สารดับเพลิงน้อยกว่า และ
ติดตั้ง) โดยจากตารางที
q=1-0.75×0.982 ่ 1 จะได้จ3ำ�) นวนหัวฉีดเท่ากับ แบบกรณี
=0.2635 (kg./min/m
Rate by Area
นี้ทราบตำ �แหน่จะใช้
งพื้นทีส่อารดั บ เพลิ ง่แน้ล้อวยกว่
ันตรายอยู า นและ
จึงเป็
196.97/24 เท่ากัNFPA12
ตามมาตรฐาน บ 8.2 ปัดกขึาหนดให้
้นเป็น 9 หัวSystem ปรับอัตรา กรณีระบบดั
นี้ทราบต
บเพลิาแหน่ งพื้นที่อันบตรายอยู
งที่เหมาะสมกั เครื่องล้า่แงชิล้้นว งาน
จึง เป็นระบบ
Dischargeการไหลเท่
Rate สาหรั ากับบในกรณี
9 x 24นี้ค=ือ 216 (kg/min.) ดั3ง) นั้น ดับเพลิ
16 (kg./min./m งที่เโปรแกรมที
หมาะสมกั่ใบช้เครื ่องล้า�งชิ
ในการจำ ้นงาน
ลองพลศาสตร์ อัคคีภัย
ปริมาณสารดั
ปรับอัตราการไหล บเพลิงที่สำ�หรับการฉี
(0.2635×16×46.72) เท่าดกับ30196.97 วินาทีคือ ประกอบด้ วย โปรแกรม
โปรแกรมที ่ใช้ในการจ Fire าลองพลศาสตร์
Dynamics Simulator อั คคีภัย
(2163 x 1.4 (ชดเชย CO2 เหลว) x 0.5) = 151.2 kg ประกอบด้ Version ว5.0 ของ National
ย โปรแกรม FireInstitute
Dynamics of Standard
Simulator
(kg./min./m ) หาจานวนหัวฉีดจาก (อัตราการไหลของ and Technology ใช้ ส ำ � หรั บ ประมวลผลการจำ �ลอง
หากใช้ถัง 34 kg จะได้ (151.2 / 34) = 4.44 Version 5.0 ข อ ง National Institute of Standard
ระบบ / อัตราการไหลขั้นต่าของหัวฉีดที่ความสูงติดตั้ง ) ด้วยระเบียบวิธีเชิงตัวเลข [8] โปรแกรม PyroSim
ปัดเป็น 5 ถัง
2.2 Rate by Area เหมาะกับพื้นที่ 2 มิติ 2008 revision 2012.1.1101 ของหน่วยงาน Thunder-
head Engineering Consultant, Inc. ใช้สำ�หรับ
ที่อยู่ ในพื้นที่เปิด เช่น อ่างน้ำ�มัน Dip Tank และ
สร้างแบบจำ�ลอง และโปรแกรม Smoke view ของ
Drain Board โดยติดตั้งหัวฉีดให้ครอบคลุมพื้นที่
National Institute of Standard and Technology
อันตรายทั้งหมด การออกแบบระบบ Local Appli-
(NIST) ใช้สำ�หรับแสดงผลการจำ�ลอง
cation ดับเพลิงด้วยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์แบบ โปรแกรม FDS ใช้หลักการวิเคราะห์เชิงตัวเลข
Rate by Area พื้นที่อันตรายเหนืออ่างน้ำ�มัน กว้าง ซึ่งต้องการทรัพยากรคอมพิวเตอร์จำ�นวนมาก ความ
0.4 เมตร ยาว 1.16 เมตร จากตารางที่ 1 เมื่อติดตั้ง ละเอียดและความถูกต้องของผลการวิเคราะห์ขึ้นอยู่
หัวฉีดที่ความสูง 1 เมตรจะครอบคลุมพื้นที่อันตราย กับขนาดกริดที่ใช้ ดังนั้นการหาขนาดกริดที่เหมาะสม
0.88 x 0.88 ตารางเมตร ดังนั้นต้องใช้หัวฉีด 2 หัว จึงมีความจำ�เป็น ซึ่งทำ�โดยการสร้างแบบจำ�ลอง
อัตราการไหลที่ต้องการคือ 24 กิโลกรัมต่อนาที เพลิงไหม้จากข้อมูลที่รวบรวมไว้ อ้างอิงจากขนาด
ต่อหัวฉีดนาน 30 วินาที ดังนั้นต้องใช้สารดับเพลิง เท่าของจริง โดยใช้ โปรแกรม Pyrosim 2008 กำ�หนด
24 กิโลกรัม ขนาดโครงข่ายของเพลิง (Fire Mesh) ขนาดกว้าง
 revision 2012.1.1101 ของหน่ ว ยงานThunderhead [(TM -TUF )⁄TUF ] ×100 (3)
Engineering Consultant, Inc. ใ ช้ ส า ห รั บ ส ร้ า ง
แบบจาลอง และโปรแกรม Smoke view ของ National TC = อุณหภูมิเฉลี่ยของกริดหยาบ (องศา
50Instituteวิศวกรรมสาร
of Standard มก. and Technology (NIST) ใ ช้ เซลเซียส)
สาหรับแสดงผลการจาลอง TM = อุณหภูมิเฉลี่ยของกริดปานกลาง (องศา
โปรแกรม FDS ใช้หลักการวิเคราะห์เชิงตัวเลข เซลเซียส)
2.5 ซึเมตร ยาว 9.0พยากรคอมพิ
่ ง ต้ อ งการทรั เมตร สูง 2.1 เมตร
ว เตอร์ เกิดความร้
จ านวนมาก อน
ความ T UF T=UFอุ ณ= หภูอุมณิเฉลีหภู่ยของกริ มิเฉลี่ยดของกริ
ละเอียดด(องศา ละเอียด
บริเวณอ่
ละเอีายงบรรจุดและความถู สารไวไฟ ถังที่ 8 และเคราะห์
กต้องของผลการวิ 9 กำ�ขหนดค่
ึ้นอยู่กับา ยส) (องศาเซลเซียส)
เซลเซี
ขนาดกริดอทียความร้
การปลดปล่ ่ใช้ ดังนั้น การหาขนาดกริ
อนของสารไวไฟที ด ที่เหมาะสมจึ
่ ใช้เท่ากังบมี จากตารางที จากตารางที่ 2่ 2และภาพที และภาพที ่ 4 พบว่
่ 4 พบว่ ากริดาหยาบ กริดหยาบ
841.7ความจ kW/m าเป็2น ในการทดลองนี
ซึ่ง ทาโดยการสร้ า้กงแบบจ าลองเพลิดงเพื่
ำ�หนดขนาดกริ ไหม้อ ขนาด
ขนาด0.08 0.08เมตร เมตรมีระยะเวลาที
มีระยะเวลาที่ใช้ในการประมวลผล
่ใช้ ในการประมวลผล
จากข้อมูลที่รวบรวมไว้ อ้างอิงจากขนาดเท่าของจริง โดย น้น้ออยทียที่สุด่สคืุดอคื18อ18 นาทีนาที กริดกริ
ปานกลางขนาด 0.05 เมตร
การเปรียบเทียบ 3 ขนาดคือ กริดหยาบ ความยาวด้าน ดปานกลางขนาด 0.05มีเมตร
ใช้โปรแกรม Pyrosim 2008 กาหนดขนาดโครงข่าย ระยะเวลาที ่ ใ ช้ ใ่ ในการประมวลผล 4 ชั่ ว4โมงและกริ ด ด
0.08ของเพลิ
เมตร งกริ(Fire ดปานกลาง ความยาวด้าน 0.05 เมตร มีระยะเวลาที ช้ ในการประมวลผล ชั่วโมงและกริ
Mesh) ขนาดกว้าง 2.5 เมตร ยาว 9.0 ละเอี ย ดขนาด 0.03 เมตรใช้ เ วลาในการประมวลผล
และกริ
เมตรดละเอี สูง 2.1 ยดเมตร ความยาวด้
เกิดความร้านอนบริ
0.03เวณอ่
เมตรางบรรจุ โดยค่
สารา ละเอียดขนาด 0.03 เมตรใช้เวลาในการประมวลผล
20.67 ชั่ ว โมง โดยค่ า ความต่ า งอุ ณ หภู มิ ร ะหว่ า งกริ ด
ความต่
ไวไฟางอุ ถังณที่ หภู มิระหว่
8 และ 9 กาาหนดค่
งกริดาหาได้ จาก อยความร้อน
การปลดปล่ 20.67 ชั่วโมง โดยค่าความต่างอุณหภูมิระหว่าง
หยาบและกริดปานกลางอยู่ที่ -7.91% และค่าความต่าง
ของสารไวไฟที [(TC่ใช้-เท่TาMกั)บ/841.7
TM] ×kW/m
2
100 ในการทดลองนี (2) ้ อุกริ
ณหภู ดหยาบและกริ
มิระหว่างกริดปานกลางและกริ ดปานกลางอยูดละเอี ่ที่ -7.91%
ยดอยู่ที่ - และ
กาหนดขนาดกริดเพื่อการเปรียบเทียบ 3 ขนาดคือ กริด ค่าความต่
5.4% ซึ่ ง พบว่าางอุ กริ ดณปานกลางมี
หภูมิระหว่ร ะยะเวลาที
างกริดปานกลางและ ่ ใ ช้ ใ นการ
หยาบ ความยาวด้ [(TM - TาUFน )0.08 / TUF ] × กริ100
เมตร ดปานกลาง ความ (3) กริดละเอียดอยูา่ทความต่
ประมวลผลและค่ ี่ -5.4% ซึ่งหภูพบว่
า งอุ ณ มิ อ ายู่กริ ดปานกลาง
ใ นเกณฑ์ ที่
ยาวด้TCา น = 0.05อุณเมตรและกริ ด ละเอี ยดดหยาบ
หภูมิเฉลี่ยของกริ ความยาวด้ า น สามารถยอมรั
มีระยะเวลาที บได้่ ใช้โดยภาพที ่ 3 แสดงเปลวไฟที่เากิความต่
ในการประมวลผลและค่ ดขึ้น าง
0.03 เมตร โดยค่ าความต่างอุยณ
(องศาเซลเซี ส)หภูมิระหว่าง ในแบบจ
อุณหภูาลองจากการใช้
มิอยู่ในเกณฑ์ทกี่สริดามารถยอมรั ปานกลางขนาด บได้0.05โดยภาพที เมตร ่ 3
กริดหาได้จาก
TM = อุณหภูมิเฉลี่ยของกริดปานกลาง แสดงเปลวไฟที่เกิดขึ้นในแบบจำ�ลองจากการใช้กริด
(องศาเซลเซียส) ปานกลางขนาด 0.05 เมตร

ภาพที ่ 3่ 3รูรูปปแบบเปลวไฟที
ภาพที แบบเปลวไฟที่เกิ่เกิดขึด้นขึในการจ
้นในการจำ
าลอง�ลอง
ตารางที่ 2 ผลของเวลาในการคานวณขนาดกริดแต่ละขนาดโครงข่ายเพลิงไหม้
ตารางที่ 2 ผลของเวลาในการคำ�นวณขนาดกริดแต่ละขนาดโครงข่ายเพลิงไหม้

ความละเอียด จานวนกริด ขนาดกริด (เมตร) อุณหภูมิเฉลี่ย CPU.

(C°) Time
NPX NPY NPZ X Y Z
C 120 30 25 0.08 0.08 0.08 558.11 18 min
M 170 50 40 0.05 0.05 0.05 606.06 4 hr
UF 320 90 80 0.03 0.03 0.03 640.68 20.67 hr
 C 120 30 25 0.08 0.08 0.08 558.11 18 min
C 120 30 25 0.08 0.08 0.08 558.11 18 min
M 170 50 40 0.05 0.05 0.05 606.06 4 hr
M 170 50 40 0.05 0.05 0.05 606.06 4 hr
UF 320 การจำ
90 �ลองพลศาสตร์
80 0.03 อัค0.03
คีภัยเพื่0.03 640.68 องกั20.67
อการออกแบบระบบป้ นอัคคีภhrัย
UF 320 90 80 0.03 0.03 0.03 640.68 20.67 hr 51
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม

ภาพที่ 4 ความสัมพันธ์ของปริมาตรกริดและเวลาที่ใช้ ในการวิเคราะห์

ภาพที่ 4่ 4ความสั
ภาพที ความสัมมพัพันนธ์ธ์ขของปริ
องปริมาตรกริดและเวลาที
และเวลาที่ใ่ใช้ช้ในการวิ
ในการวิเคราะห์
เคราะห์

เครื่องล้างชิ้นงานในงานวิจัยนี้ประกอบด้วยโครงสร้าง ดัง ผลของอุณหภูม

ภาพที่ 6 และมี พื้ น ที่ เ ปิ ด ตามขนาดและต าแหน่ งจริ ง น้อยกว่าค่าที่ได
กาหนดให้จุดต้นเพลิงเกิดขึ้นที่อ่างน้ามันที่ 9 เนื่องจาก Local Applica
เป็ น อ่างที่มีของเหลวไวไฟ ซึ่งค่า Heat Release Rate กรณีท
2
เท่ากับ 841.07 kW/m ตาแหน่ง Heat Detector ติดตั้ง ซึ่งเป็นอัตรากา
ที่ ค วามสู ง 1 เมตรเหนื อ อ่ า งที่ 9 ท างานเมื่ อ อุ ณ หภู มิ ของอุณหภูมิแ
ภายในเครื่องเท่ากับ 74 องศาเซลเซียส มีผลให้ช่องลม เพิ่มขึ้นจากกรณ
(Vent) ซึ่งกาหนดให้ทาหน้าที่เสมือนหัวฉีด เปิดและฉีด ตามมาตรฐาน
สารคาร์บอนไดออกไซด์เข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน โดย by Area (กรณ
ภาพที
ภาพที ่ 5 แบบจ าลองที ส
่ ร้ า งขึ
ติด้น้น้นตัมาตามแบบจริ
งหัวฉีดสองตัวงทีง่คงวามสูง 1 เมตรเหนืออ่างน้ามันดัง
ภาพที่ ่ 55 แบบจำ
แบบจ�าลองที
ลองที่ส่สร้ร้าางขึ
งขึ ้มาตามแบบจริ
มาตามแบบจริ กรณีท
เครื่องล้างชิ้นงานในงานวิจัยนี้ประกอบด้วย กำ�ภาพที หนดให้ ่ 5 อกุณ
าหนดให้
หภูมิเอริุณ่มต้หภูนมในเครื่
ิเริ่มต้นอในเครื
งล้างชิ่องล้้นงานเท่
างชิ้นงาน
ากับ ซึ่งได้มาจากกา
เท่ากับ 20 องศาเซลเซียส ใช้กริดละเอียดปานกลางใน Application –
โครงสร้าง ดังภาพที่ 6 และมีพื้นที่เปิดตามขนาดและ 20 องศาเซลเซียส ใช้กริดละเอียดปานกลางในการ
การจาลอง โดยวัดผลของอุณหภูมิและปริมาณออกซิเจน กรณีท
ตำ�แหน่งจริง กำ�หนดให้จุดต้นเพลิงเกิดขึ้นที่อ่างน้ำ�มัน จำ�บนอ่ ลอง โดยวัดผลของอุณหภูมิและปริมาณออกซิเจน
างน้ามันที่ 9 เพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพของระบบ ซึ่งได้มาจากกา
ที่ 9 เนื่องจากเป็นอ่างที่มีของเหลวไวไฟ ซึ่งค่า ดับเพลิงน้งำ�มันที่ 9 เพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพของ Application –
บนอ่ า
ระบบดับเพลิง
Heat Release Rate เท่ากับ 841.07 kW/m2 ตำ�แหน่ง โดยใน
Heat Detector ติดตั้งที่ความสูง 1 เมตรเหนืออ่าง ปริ ม าณออกซ
ที่ 9 ทำ�งานเมื่ออุณหภูมิภายในเครื่องเท่ากับ 74 ของเหลวไวไฟซ
กรณ
องศาเซลเซียส มีผลให้ช่องลม (Vent) ซึ่งกำ�หนดให้
คาร์บอนไดออ
ทำ�หน้าที่เสมือนหัวฉีด เปิดและฉีดสารคาร์บอนได- การติดตั้งระบบ
ออกไซด์เข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน โดยติดตั้งหัวฉีด
สองตัวที่ความสูง 1 เมตรเหนืออ่างน้ำ�มันดังภาพที่ 5 ภาพที ่ 6่ 6แสดงเครื่
ภาพที แสดงเครือ่องจั
งจักกรทีรที่ใช้่ใช้ในการจ
ในการจำ �ลอง
าลอง

3. ผลการศึกษา
3.1 ผลของอุ ณ หภู มิ การวิ เ คราะห์ ผ ลโดยใช้
 ของเหลวไวไฟซึ่งเป็นจุดต้นเพลิง
ก ร ณี ที่ 1 ก า ห น ด ใ ห้ ไ ม่ มี ก า ร ฉี ด ก๊ า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ออกมาเพื่อจาลองสถานการณ์ไม่มี
52 วิศวกรรมสาร มก.
การติดตั้งระบบดับเพลิง

3. ผลการศึกษา
ภาพที่ 6 แสดงเครื่องจักรที่ใช้ในการจาลอง
3.1 ผลของอุณหภูมิ การวิเคราะห์ผลโดยใช้
3. ผลการศึโปรแกรม
กษา FDS (Fire Dynamics Simulator) พิจารณา
ทั้งหมด 5 กรณีคือ
3.1 ผลของอุ ณ หภู มิ การวิ เ คราะห์ ผ ลโดยใช้
กรณีที่ 1 คือไม่มีระบบดับเพลิง เพื่อดูผลของ
โปรแกรมอุFDS ณหภู(Fire Dynamics
มิและออกซิ Simulator)ที่ ไพิม่จมารณา
เจนในสถานการณ์ ีการติดตั้ง
ทั้งหมด 5 ระบบดั
กรณีคือบเพลิง ภาพที่ 7 แสดงอุณหภูมิที่ระยะเวลาต่างๆ
กรณี
ที่ 1 กรณี คือไม่ที่ ม2ีร ะบบดั บ เพลิ ง เพื่อ17.6
คืออัตราการไหล ดูผ ลของกิโลกรัม ภาพที่ 7 แสดงอุกรณี ณหภูมิที่ระยะเวลาต่างๆ กรณีไม่มี
ไม่มีระบบดับเพลิง
ต่ อ นาที ซึ ง
่ เป็ น อั ต ราการไหลตามมาตรฐานของหั
อุณหภูมิและออกซิเจนในสถานการณ์ที่ไม่มีการติ ด ตั้ ง ว ฉี ด ระบบดั บ เพลิ ง
เพื่ อง ดู ผ ลของอุ ณ หภู มิ แ ละออกซิ เ จนเมื่ อ ฉี ด สาร จากภาพที ่ 7 ทีเ่ วลาเริม่ ต้นการจำ�ลอง อุณหภูมิ
ระบบดับเพลิ
ที่อัตราการไหลน้อยกว่าค่าที่ ได้จากการคำ�นวณตาม ในเครื่จากภาพที องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้นเริ่มเกิด
่ 7 ที่เวลาเริ่มต้นการจาลอง อุณหภูมิ
กรณี ท ่ ี 2 คื อ อั ต ราการไหล 17.6 กิ โ ลกรั ม ต่ อ เพลิ ง ไหม้ ในเครื่
มาตรฐาน NFPA 12 Local Application-Rate byในเครื ที่เวลา ่ อ งเท่ 15
า กั วิน20
บ าทีอของศาเซลเซี
งล้
องจางชิ ้นงาน
าลอง อุสณโดยต้
ย หภู มิ น้เพิ
จากนั น
เพลิ งงอยู
่ม่มสูเกิ
เริ
่ทอย่ี่ าง
ขึด้นเพลิ ง ดังนั้นที่อ
นาที ซึ่งเป็Area
นอัตราการไหลตามมาตรฐานของหั
(กรณีที่ 4) วฉีด เพื่อดู อ่รวดเร็
างน้ำ�วมัมาอยู นที่ 9 ่ ททีี่ ่เ366
วลา องศาเซลเซี
15 วินาทีของจำ �
ยงอยูลอง
ส ที่ท่เี่อวลา อุ ณ หภู ม ิ
25นวิทีน่ าที ชิ้นงานได
ไหม้เพิในเครื ่อ้นงล้อย่าางชิงรวดเร็
้นงานวโดยต้ น่ทเพลิ ่างน้ามั 9
กรณีที่ 3 คืออัตราการไหล 24 กิโลกรัม อุณหภูมิเท่ากับ 582 องศาเซลเซีย ส ที่เวลา 35ยวิสนาที
่ ม สู ง ขึ มาอยู ่ ี 366 องศาเซลเซี
ต่อนาที ซึ่งเป็นอัตราการไหลตามมาตรฐานของ อุทีณ ่เวลา หภู25 มิ เ วิปลี
นาที อุณหภูมิเท่ากกัน้บอ582
่ ย นแปลงเล็ องศาเซลเซี
ยมาอยู ่ ที่ 575ยองศา ส คาร์บอน
หัวฉีด เพื่อดูผลของอุณหภูมิและออกซิเจนเมื่อฉีดสาร ที่เวลา 35 วินาที อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย
เซลเซี ย ส ที่ เ วลา 45 วิ น าที อุ ณ หภู มิ อ ยู่ ที่ 581 องศา
ที่อัตราการไหลเพิ่มขึ้นจากกรณีที่ 2 แต่น้อยกว่าค่าที่ มาอยูท่ ี่ 575 องศาเซลเซียส ทีเ่ วลา 45 วินาที อุณหภูมิ
ได้จากการคำ�นวณตามมาตรฐาน NFPA 12 Local เซลเซี ยส และที่เวลา 55 วินาที อุณหภูมิอยู่ที่ 547 องศา
อยูท่ ี่ 581 องศาเซลเซียส และทีเ่ วลา 55 วินาที อุณหภูมิ
Application-Rate by Area (กรณีที่ 4) เซลเซียส
อยู่ที่ 547 องศาเซลเซียส
กรณีที่ 4 คืออัตราการไหล 48 กิโลกรัม ก ร ณี ที่ 2 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ
กรณี ที่ 2 กำ � หนดอั ต ราการไหลก๊ า ซ
ต่อนาที ซึง่ ได้มาจากการคำ�นวณตามมาตรฐาน NFPA คาร์บอนไดออกไซด์ 17.6 กิโลกรัมต่อนาที
คาร์บอนไดออกไซด์ 17.6 กิโลกรัมต่อนาที
12 Local Application-Rate by Area และ
กรณีที่ 5 คืออัตราการไหล 216 กิโลกรัม
ต่อนาที ซึ่งได้มาจากการคำ�นวณตามมาตรฐาน
NFPA 12 Local Application-Rate by Volume ภาพที่ 9
โดยในทุกกรณีติดตั้งตัววัดอุณหภูมิและ
ตัววัดปริมาณออกซิเจนในอ่างที่ 9 เนื่องจากเป็นอ่าง
ที่มีของเหลวไวไฟซึ่งเป็นจุดต้นเพลิง จ
กรณี ที่ 1 กำ � หนดให้ ไ ม่ มี ก ารฉี ด ก๊ า ซ ในเครื่อง
คาร์บอนไดออกไซด์ออกมาเพื่อจำ�ลองสถานการณ์ ภาพที่ 8ภาพที ่ 8 แสดงอุณหภูมทิ ร่ี ะยะต่างๆ
แสดงอุณหภูมิที่ระยะต่างๆ ของอัตราการไหล ไหม้ในเค
ไม่มีการติดตั้งระบบดับเพลิง ของอัตราการไหล 17.6 kg/min
17.6 kg / min ที่ เ วลา 1
จากภาพที่ 8 ที่เวลาเริ่มต้นการจาลอง อุณหภูมิ สูงขึ้นอย
ในเครื่องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้นเริ่มเกิดเพลิง 25 วินาท
ไหม้ในเครื่องล้างชิ้นงาน โดยต้นเพลิงอยู่ที่อ่างน้ามันที่ 9 Heat de
ที่เวลา 15 วินาทีของจ าลอง อุณหภูมิ เพิ่มสู งขึ้นอย่าง ที่ heat d
 การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยเพื่อการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัย
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม 53

จากภาพที่ 8 ที่เวลาเริ่มต้นการจำ�ลอง องศาเซลเซียส ที่เวลานี้ Heat detector มีอุณหภูมิ

อุณหภูมิในเครื่องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้น 73 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นจุดที่ heat detector
เริม่ เกิดเพลิงไหม้ ในเครื่องล้างชิน้ งาน โดยต้นเพลิงอยูท่ ่ี เริ่มทำ�งาน สั่งฉีดสารดับเพลิงเข้ามาในเครื่องล้าง
อ่างน้ำ�มันที่ 9 ที่เวลา 15 วินาทีของจำ�ลองอุณหภูมิ ชิ้นงาน ที่เวลา 35 วินาที อุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็ว
เพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 366 องศาเซลเซียส มาอยู่ที่ 64 องศาเซลเซียส ที่เวลา 45 วินาที อุณหภูมิ
ที่เวลา 25 วินาที อุณหภูมิเท่ากับ 582 องศาเซลเซียส ลดลงมาอยู่ที่ 37 องศาเซลเซียส ที่เวลา 55 วินาที
ทีเ่ วลานี้ Heat detector มีอณ ุ หภูมิ 73 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นเวลาหลังจากฉีดสารมาได้ 31 วินาที อุณหภูมิ
ซึ่งเป็นจุดที่ heat detector เริ่มทำ�งาน สั่งฉีดสาร ลดลงมาที่ 30 องศาเซลเซียสซึ่งที่เวลานี้สารดับเพลิง
ดับเพลิงเข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน ที่เวลา 35 วินาที ได้ฉีดหมดแล้วแต่อุณหภูมิยังไม่เข้าสู่ภาวะปกติ
อุณหภูมลิ ดลงอย่างรวดเร็วมาอยูท่ ี่ 81 องศาเซลเซียส ดังนั้นที่อัตราการไหลนี้ ไม่สามารถดับเพลิงในเครื่อง
ที่เวลา 45 วินาที อุณหภูมิลดลงมาอยู่ที่ 50 องศา- ล้างชิ้นงานได้
เซลเซียส ทีเ่ วลา 55 วินาทีซงึ่ เป็นเวลาหลังจากฉีดสาร กรณี ที่ 4 กำ � หนดอั ต ราการไหลก๊ า ซ
มาได้ 31 วินาที อุณหภูมิลดลงมาที่ 42 องศาเซลเซียส คาร์บอนไดออกไซด์ 48 กิโลกรัมต่อนาที
มสู งขึ้น อย่าง ดัซึง่งนัที้น่เวลานี
ที่อัตราการไหลนี
้สารดับเพลิ้ไงม่ได้สามารถดั
ฉีดหมดแล้บเพลิ
วแต่งในเครื
อุณหภู่อมงล้ิ าง
ภาพท
ลา 25 วิน าที ชิยั้นงไม่
งานได้ เข้าสูภ่ าวะปกติ ดังนัน้ ทีอ่ ตั ราการไหลนี้ ไม่สามารถ
ลา 35 วินาที ดับเพลิงในเครื่ ก ร ณีอทีงล้่ า3งชิก้นางานได้
ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ
575 องศา คาร์ บอนไดออกไซด์
กรณี ที่ 3 24กำ �กิหนดอัโลกรัมต่ตอราการไหลก๊
นาที าซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 24 กิโลกรัมต่อนาที
ที่ 581 องศา
ในเค
ที่ 547 องศา
ไหม้ใ
ภาพที่ 10 แสดงอุณหภูมิที่ระยะเวลาต่างๆ ที่เวล
ร ไ ห ล ก๊ า ซ ภาพที่ 10 ของอั แสดงอุตราการไหล
ณหภูมิที่ระยะเวลาต่
48 kg/min างๆ ของอัตรา
อยู่ ที่
การไหล 48 kg / min
จากภาพที่ 10 ทีเ่ วลาเริม่ ต้นการจำ�ลอง อุณหภูมิ เท่าก
ในเครื่องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้นเริ่มเกิด อุณห
เพลิงไหม้จากภาพที
ในเครื่องล้่ 10 างชิที้น่เงาน
วลาเริโดยต้
่มต้นการจ
นเพลิาลอง
งอยู่ทอุี่อณ ่างหภูมิ
ภาพที่ 9 แสดงอุณหภูมิที่ระยะเวลาต่างๆ เริ่มท
ในเครื
น้ำ�มันที่อ่ งเท่
9 ทีากั่เวลา
บ 2015องศาเซลเซี
วินาทีของอุ ยสณจากนั
หภูมิ ้นเพิเริ่ม่มสูเกิงขึด้นเพลิง
ภาพที่ 9 แสดงอุ ณ หภู ม ท
ิ ร
่
ของอัตราการไหล 24 kg/min ี ะยะเวลาต่ า งๆ ของอั ต ราการ ที่เวล
ไหม้
อย่าใงรวดเร็
นเครื่อวงล้มาอยู
างชิ้น่ที่งาน
366โดยต้ นเพลิงอยู
องศาเซลเซี ยส่ททีี่อ่เาวลา
งน้ามั25นที่ 9
ไหล 24 kg / min องศา
จากภาพที่ 9 ที่เวลาเริ่มต้นการจำ�ลอง ทีวิน่เวลา าที อุ15ณหภูวินมาทีิเท่ขาองอุ
กับ ณ558 หภูมองศาเซลเซี
ิ เพิ่มสูงขึ้นยอย่
ส าทีงรวดเร็
่เวลานี้ วมา
อุณหภูมิในเครื่องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้น อยู Heat detector มีอุณหภูยมสิ 73ที่ เองศาเซลเซี 21 อ
่ ที่ 366 องศาเซลเซี วลา 25 วิ นยสาทีซึ่งอุเป็ณนหภู มิ
เริ่มเกิดเพลิจากภาพที ่ 9 ทีอ่เวลาเริ
งไหม้ ในเครื่ งล้างชิ่ม้นต้งาน
นการจโดยต้าลองนเพลิ อุณงหภูมจุิ ดที่ heat detector เริ่มทำ�งาน สั่งฉีดสารดับเพลิง ฉี ด สา
เท่ากับ 558 องศาเซลเซียส ที่เวลานี้ Heat detector มี
ในเครื
อยู่ที่อ่อ่างเท่
งน้ำ�ามักันบที20่ 9 องศาเซลเซี
ที่เวลา 15ยสวินจากนั าทีข้นองจำ เริ่ม�เกิลอง
ดเพลิงเข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน ที่เวลา 35 วินาที อุณหภูมิ เซลเ
อุณหภูมิ 73 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นจุดที่ heat detector
ตราการไหล ไหม้ จะเห็ในเครื
นว่าอุ่อณงล้หภูางชิ ้นงาน
มิ เพิ ม่ สูงขึโดยต้
น้ อย่านงรวดเร็
เพลิงอยูวมาอยู
่ที่อ่างน้ท่ ี่ ามั
366นที่ 9ลดลงอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 30 องศาเซลเซียส ที่เวลา สามา
เริ่มทางาน สั่งฉีดสารดับเพลิงเข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน
ทีองศาเซลเซี
่ เ วลา 15 วิยนส าที ที่เวลา
ข องจ25าลอง วินาทีจะเห็
อุณหภู
น ว่มาิเท่อุาณกัหภู
บ 584 มิ เพิ่ ม45 วินาทีซึ่ง อุณหภูมิลดลงมาอยู่ที่ 22 องศาเซลเซียส
ที่เวลา 35 วินาที อุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 30
ลอง อุณหภูมิ สูงขึ้นอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 366 องศาเซลเซียส ที่เวลา การว
องศาเซลเซียส ที่เวลา 45 วินาทีซึ่ง อุณหภูมิลดลงมาอยู่
เริ่มเกิดเพลิง 25 วินาที อุณหภูมิเท่ากับ 584 องศาเซลเซียส ที่เวลานี้ Simu
ที่ 22 องศาเซลเซี ย ส ที่ เ วลา 55 วิ น าที ซึ่ ง เป็ น เวลา
างน้ามันที่ 9 Heat detector มีอุณหภูมิ 73 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นจุด มี ร ะบ
 เซลเซียสซึ่งเป็น อุณหภูมิป กติ ดังนั้น ที่อัตราการไหลนี้
อุณหภูมิ 73 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นจุดที่ heat detectorเท่ากับ 434 องศาเซลเซียส ที่เวลานี้ Heat detector มี
สามารถดั
อุณหภู บเพลิงในเครื
มิ 73 องศาเซลเซี ยส่อซึงล้่งเป็างชิ นจุ้นดงานได้
ที่ heat detector
เริ่มทางาน จากภาพทีสั่งฉีดสารดั
่ 10 ทีบ่เวลาเริ
เพลิง่มเข้ต้านมาในเครื
การจาลอง ่องล้อุณางชิหภู้นมงาน
ิ
เริ่มทางาน สั3.2 ่งฉีดปริ สารดั มาณออกซิ
บเพลิงเข้เาจนในเครื มาในเครื่อ่องล้ งล้างชิ้นงาน
ที่เ54
ในเครื วลา่องเท่
35าวิวิกัศนบวกรรมสาร
าที20อุองศาเซลเซี
ณหภูมก. มิลดลงอย่ ยส จากนั างรวดเร็
้นเริ่มวเกิมาอยู
ดเพลิ่ทงี่ 30
ที่เวลา
การวิ35เคราะห์
วินาที ผอุลโดยใช้
ณหภูมิลโดลงอย่ ปรแกรม างรวดเร็ FDSว(Fire มาอยู่Dynamics
ที่ 25
ไหม้
องศาเซลเซี ในเครื่องล้ยสางชิที้น่เวลา งาน 45 โดยต้วินนาที เพลิซงึ่ อยูอุณ
่ที่อหภู
่างน้มิลามัดลงมาอยู
นที่ 9 ่
องศาเซลเซี
Simulator) ยส ทีพิ่เวลา จารณาทั 45 วิ้งนหมด าที อุ5ณกรณี หภูมคิลือดลงมาอยูกรณีที่ 1่ที่ คือไม่
ทีที่เวลา ่ 22 15 วินาทีของอุยณสหภูที่มเ วลา
องศาเซลเซี ิ เพิ่มสู55 งขึ้นวิอย่
น าทีางรวดเร็
ซึ่ ง เป็ นวมา เวลา
21 องศาเซลเซี ยเพลิ
ส มทีิล่เงวลา 55 ทวิ่ นี่ 202าทีคืซองศาเซลเซี
ึ่องเป็อั ตนเวลาหลั ยงสจาก 17.6
ที่เวลา36655องศาเซลเซี
อยู
หลั่ ทงี่ จากฉี
วินาทีซึ่งเป็สนเวลาหลั
ดสารมาได้ ย31 ทีวิ่นเ วลา งจากฉี
าที อุ25ณหภู อุ ณ หภู ม่ ิ 2131 วิมีนราที
ดสารมาได้
วิ น าที
มิลดลงมาที
ะบบดั
อุณบหภู กรณี
ดลงมาที ราการไหล
31ากับวิน558
เท่องศาเซลเซี าที องศาเซลเซี
อุณหภูมิลดลงมาทียสหภูทีม่เวลานี ่ 21 องศาเซลเซี ยสมี ซึฉี่งดเป็สารมาได้
กินโอุลกรั
ณหภูมต่มอ31
ิปนาทีกติวิ นดักรณี
าที
งนั้นอุททีณี่ ่อ3หภู มอิอัลตดลงมาที
ัตคืราการไหลนี ราการไหล ้ส่ ามารถ
20 24 องศากิโลกรัม
ยสซึ่งเป็นอุณ ิปกติ ้ ดัHeat
งนั้นทีdetector
่อัตราการไหล
อุนีซึณ่ง้สหภู
เป็นมอุิ 73
ณหภูมิปกติ ดัยงสนั้นซึที่ง่อเป็ัตนราการไหลนี ดที่ heat ้สdetector ามารถ ดัเซลเซี ต่องยนาที
บเพลิ สซึ่งเป็อนงล้อุทาณงชิ
กรณี
ในเครื่ ี่ 4หภู้นคืงานได้
มอิปอักติ
ตราการไหล ดังนั้ นที่อัต48ราการไหลนี กิโลกรัมต่อ้ นาที
ามารถดับองศาเซลเซีเพลิงในเครื่องล้างชิ้นจุงานได้
เริดั่มบทเพลิางาน งในเครื่ องล้างชิบ้นเพลิงานได้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน สามารถดั 3.2 ปริบเพลิ
และกรณี ี่ ง5ในเครื
มทาณออกซิ คืออั่อตงล้ างชิ้นงานได้
เราการไหล
จนในเครื่ 216
องล้ากิงชิ โลกรั ้นงาน มต่อนาที
กสัร่งณีฉีดทีสารดั
่ 5 ก า หงเข้ น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ 3.2 กปริผรมลโดยใช้
่เวลา 35 กรณี
ทีคาร์ วินาทีที่อุณ5 หภูกำม�216ิลหนดอั
ดลงอย่ ตางรวดเร็
ราการไหลก๊ ่ทาี่ ซ30 การวิ เ คราะห์ ณีาณออกซิ
ที่ 1 กโปรแกรม เจนในเครื
า ห น ด ่อใ งล้ าไ งชิ
ห้FDS ม่ มี้นงาน
ก(Fireา ร ฉี ด ก๊ า ซ
บ อนไดออกไซด์ กิ โ ลกรั ม ต่ อ วนาที
มาอยูตามการ
การวิคาร์
เคราะห์ ผลโดยใช้โปรแกรม
คาร์บอนไดออกไซด์
องศาเซลเซี ยส ที่เวลา 216 45 วินกิาที โลกรัซึ่ง มอุต่ณอหภู
นาทีมิลดลงมาอยู
ตามการ ่ Dynamics บอนไดออกไซด์
Simulator) ารณาทัFDS
พิอจอกมาเพื ้ง่อหมด (Fire
จาลองสถานการณ์ Dynamics
5 กรณี คือ ไม่มี
ออกแบบ Rate-By-Volume Simulator) พิ จ ารณาทั ง
้ หมด 5 กรณี ค อ
ื กรณี ท ่ ี 1 คือไม่
ทีออกแบบ
่ 22 องศาเซลเซี Rate-By-Volume ย ส ที่ เ วลา 55 วิ น าที ซึ่ ง เป็ น เวลา กรณีการติ ที่ 1 ดคืตัอ้งไม่ระบบดั
มีระบบดั บเพลิ บเพลิง ง กรณีที่ 2 คืออัตรา
มี ร ะบบดั บ เพลิ ง กรณี ที่ 2 คื อ อั ต ราการไหล 17.6
หลังจากฉีดสารมาได้ 31 วินาที อุณหภูมิลดลงมาที่ 21 การไหล 17.6 กิโลกรัมต่อนาที กรณีที่ 3 คืออัตรา
กิโลกรัมต่อนาที กรณีที่ 3 คืออัตราการไหล 24 กิโลกรัม
องศาเซลเซียสซึ่งเป็นอุณหภูมิปกติ ดังนั้นที่อัตราการไหล การไหล 24 กิโลกรัมต่อนาที กรณีที่ 4 คืออัตรา
ต่อนาที กรณีที่ 4 คืออัตราการไหล 48 กิโลกรัมต่อนาที
นี้สามารถดับเพลิงในเครื่องล้างชิ้นงานได้ การไหล 48 กิโลกรัมต่อนาที และกรณีที่ 5 คืออัตรา
และกรณีที่ 5 คืออัตราการไหล 216 กิโลกรัมต่อนาที
ก ร ณี ที่ 5 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ การไหล 216 กิโลกรัมต่อนาที
ก ร ณี ที่ 1 ก า ห น ด ใ ห้ ไ ม่ มี ก า ร ฉี ด ก๊ า ซ
คาร์ บ อนไดออกไซด์ 216 กิ โ ลกรั ม ต่ อ นาที ตามการ กรณี ที่ 1 กำ � หนดให้ ไ ม่ มี ก ารฉี ด ก๊ า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ออกมาเพื่อจาลองสถานการณ์ไม่มี
ออกแบบ Rate-By-Volume คาร์บอนไดออกไซด์ออกมาเพื่อจำ�ลองสถานการณ์
การติดตั้งระบบดับเพลิง
ไม่มีการติดตั้งระบบดับเพลิง
ภาพที่ 11 แสดงอุณหภูมิที่ระยะเวลาต่างๆ
ของอัตราการไหล 216 kg/min
จากภาพที่ 11 ที่เวลาเริ่มต้นการจำ�ลอง
อุณหภูมิในเครื่องเท่ากับ 20 องศาเซลเซียส จากนั้น
เริ่มเกิดเพลิงไหม้ ในเครื่องล้างชิ้นงาน โดยต้นเพลิง
อยู่ที่อ่างน้ำ�มันที่ 9 ที่เวลา 15 วินาทีของอุณหภูมิ
เพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 366 องศาเซลเซียส ภาพที่ 12 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที่เวลาต่างๆ
ที่เวลา 25 วินาที อุณหภูมิเท่ากับ 434 องศาเซลเซียส กรณีไม่มีระบบดับเพลิง
ทีเ่ วลานี้ Heat detector มีอณ ุ หภูมิ 73 องศาเซลเซียส จากภาพที่ 12 แสดงปริมาณออกซิเจนภายใน
ซึง่ เป็นจุดที่ heat detector เริม่ ทำ�งาน สัง่ ฉีดสารดับเพลิง เครื่องล้างชิ้นงานที่เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ มีก๊าซ
เข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงาน ที่เวลา 35 วินาที อุณหภูมิ ออกซิเจนอยู่ 21% ที่เวลา 15 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่
ลดลงอย่างรวดเร็วมาอยู่ที่ 25 องศาเซลเซียส ที่เวลา 16% ที่เวลา 25 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 16% ที่เวลา 35
45 วินาที อุณหภูมิลดลงมาอยู่ที่ 21 องศาเซลเซียส วินาที ออกซิเจนอยูท่ ี่ 14% ทีเ่ วลา 45 วินาที ออกซิเจน
ที่เวลา 55 วินาทีซึ่งเป็นเวลาหลังจากฉีดสารมาได้ อยู่ที่ 17% และที่เวลา 55 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 14%
 อยู่ทออกซิ
ี่ 17 %เจนอยู
และที่ ่เวลา
21%55ทีวิ่เนวลาาที 15
ออกซิ วินเจนอยู
าที ออกซิ่ที่ 14เจนอยู
% ่ ที่
16%ก รทีณี่เวลา
ที่ 252 กวินา าที
ห นออกซิ
ด อั ตเจนอยู
ร า ก า่ทรี่ 16%
ไ ห ลทีก๊่เวลา
า ซ 35 ภาพที จากภาพที ่ 14 มแสดงปริ
่ 14 แสดงปริ าณออกซิ มาณออกซิ
เจน (O2) เทีจนภายใน
่เวลาต่างๆ
คาร์บวิอนไดออกไซด์ 17.6 กิ โ ลกรั ม ต่ อการจำ
นาที � ลองพลศาสตร์ อ ค
ั คี ภ ย
ั เพื่ อ การออกแบบระบบป้ อ งกั น อั ค คี ภ ย
ั
นาที ออกซิเจนอยู่ที่ 14 % ที่เวลา 45 วินาที ออกซิเจนเครื่ องล้ างชิ้ น งานที ่ตเวลา 0 วิน าที
24 สภาวะปกติ
kg / min55 มีก๊า ซ
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นของอั ราการไหล
งานในโรงงานอุ ตสาหกรรม
อยู่ที่ 17 % และที่เวลา 55 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 14 % ออกซิเจนอยู่ 21% ที่เวลา 15 วินาที
ก ร ณี ที่ 2 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ ก ร ณี ที่ 4 ก ่ า14ห นแสดงปริ
จากภาพที ด อั ต รมาาณออกซิ
ก า ร ไ ห เลจนภายใน
ก๊ า ซ
กรณี ที่ 2 กำ � หนดอั ต ราการไหลก๊ า ซ คาร์ บอนไดออกไซด์
กรณี ที่ 4 48กำ �กิหนดอั ต ราการไหลก๊
โลกรั0มต่วิอนนาที า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 17.6 กิโลกรัมต่อนาที เครื่องล้ างชิ้ นงานที่ เวลา าที สภาวะปกติ มีก๊า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 17.6 กิโลกรัมต่อนาที คาร์บอนไดออกไซด์ 48 กิโลกรัมต่อนาที
ออกซิเจนอยู่ 21% ที่เวลา 15 วินาที
ก ร ณี ที่ 4 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 48 กิโลกรัมต่อนาที

ภาพที่ 13 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที่เวลาต่างๆ

ของอัตราการไหล 17.6 kg / min

ภาพที ่ 13 แสดงปริ
จากภาพที ่ 13 มมแสดงปริาณออกซิเจน (O2) ทีเจนภายใน ่เวลาต่างๆ ภาพที่ 15 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที่เวลาต่างๆ
ภาพที ่ 13 แสดงปริ าณออกซิมเาณออกซิ จน (O2) ที่เวลาต่างๆ ภาพที่ 15 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที่เวลาต่างๆ
ของอัตราการไหล 17.6 kg/min ของอัตราการไหล 48 kg/min
เครื่องล้ างชิ้ นงานที ของอั่ เตวลา 0 วินาที
ราการไหล 17.6สภาวะปกติ kg / min มีก๊า ซ ของอัตราการไหล 48 kg / min
จากภาพที่ 13 แสดงปริมาณออกซิเจน
ออกซิเจนอยู่ 21% ที่เวลา 15 วินาที ออกซิเจนอยู่ ที่ จากภาพที่ 15 แสดงปริมาณออกซิเจน
ภายในเครื่องล้างชิ้นงานที่เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ ภายในเครื่องล้างชิ้นงานที่เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ
16%มีกที๊า่เซออกซิ วลาจากภาพที
25เจนอยูวินาที่ 21% ที ่ ออกซิ
13 แสดงปริ เ่เจนอยู ่ทมี่าณออกซิ
16%
วินาที ทีออกซิ
่เวลา
เจนภายใน35 จากภาพที ่ 15มแสดงปริ มาณออกซิ ) ทีเ่เจนภายใน
วลา 15 เจน มีก๊าภาพที
ซออกซิ่ 15 เจนอยู แสดงปริ ่ 21% ที าณออกซิ
่เวลา 15เจน (O2ออกซิ
วินาที วลาต่
เจนางๆ
วินาทีเครื
อยูออกซิ ่ท่ อี่ งล้ าเจนอยู
งชิที้ น่เงานที ่ที่ 4 25 ่%
เวลาทีวิน่เ0วลา 45
าทีวิสภาวะปกติ
าทีวินออกซิ นเาที ออกซิ เจน
มีก๊า ซเครื่ องล้ างชิ้ น งานที ่ เวลาวิน0าทีวินออกซิ าที
48 สภาวะปกติ
/ min่ที่ 10%มีก๊า ซ
16% วลา จนอยู ่ที่ 16% อยู่ที่ 16% ที่เของอั วลา ต25ราการไหล kgเจนอยู
อยู่ทออกซิ
ทีี่ 3่เวลา% เและที จนอยู วิน่เาที
่ วลา 21% 55 ทีวิเ่จนอยู
เนวลา
าที ปริ มวิาณออกซิ
่ท15ี่ 4% ที
นาที่เวลา
ออกซิเจนอยู าที่ที่ ่ ทออกซิ
วิเนจนอยู
35 ออกซิ 45 ทีี่ ่เวลาเ35 จนอยูวินาที ่ 21% ออกซิทีเ่เจนอยูวลา ่ท15ี่ 0%วินทีาที ่เวลาออกซิ 45 วิเนจนอยู าที ่ ที่
3 %16%
ออกซิเทีจนอยู ่เวลา่ท25 ี่ 3%วินและที าที ออกซิ ่เวลาเจนอยู 55 วิ่ทนี่ าที
16%ปริทีม่เวลา าณ 3516% ออกซิเจนอยู ที่เวลา่ทจากภาพที
ี่250%วินและที าที่ 15
ออกซิ
่เวลา แสดงปริ เจนอยู
55 วินม่ทาที
ี่ 10%
าณออกซิ
ออกซิ ที่เเเวลา 35
จนภายใน
จน
วิออกซิ
นาทีก เรออกซิ จนอยู
ณี ที่ ทเจนอยูี่ 33%ก า่ทหี่ 4น%ด อัทีต่เวลา ร า ก45า รวินไ หาทีล ออกซิก๊ า ซ เจนวิอยูนาที ่ทเครื ออกซิ
ี่ 0%่องล้ซึา่งเงชิ
จนอยู
เป็ น้ นปริ ่ทมี่ าณที
งานที 0่ เ%
วลา ่ ไทีม่่สเ0วลา วิน45
าที วิสภาวะปกติ
ามารถเกิ ดนการติ
าที ออกซิ ดไฟ เจน มีก๊า ซ

คาร์บอยูอนไดออกไซด์ กรณี
่ที่ 3 % และที24่เวลา ท ี ่ 3 กำ �
กิโลกรั หนดอั
55 มวินต่อาทีนาที ต ราการไหลก๊
ปริมาณออกซิเจนอยู่ทอยู า ซ ี่ อ่ทีกออกซิ
ี่ ต่0อ%ไปเและที
จนอยู่เ่ วลา 21%55 ทีวิ่เนวลา าที ออกซิ15 วินเจนอยู
าที ออกซิ ่ที่ 0 % ซึง่ ่ ที่
เจนอยู
ได้
คาร์
3% บ อนไดออกไซด์ 24 กิ โ ลกรั ม ต่ อ นาที
เป็ ก ร ณี ที ่ 5 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ ภา
น 16% ปริม าณที ่ไม่ทสี่ ามารถเกิ
ที่เวลา
กรณี 525 กำวิน� าที ดการติ
หนดอั ออกซิ ตดราการไหลก๊
เไฟได้
จนอยูอ่ทีกี่ต่10%
อไปาทีซ่เวลา 35
ที่เวลาต่างๆ ก ร ณี ที่ 3 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซคาร์ บ อนไดออกไซด์ 216 กิ โ ลกรั ม ต่ อ นาที ตามการ
คาร์วิบนอนไดออกไซด์
าที ออกซิเจนอยู 216่ที่ กิ0โ%ลกรัทีม่เวลา ต่อนาที 45 วิตามการ
นาที ออกซิเจน
คาร์บอนไดออกไซด์ 24 กิโลกรัมต่อนาที ออกแบบ Rate-By-Volume
ออกแบบ อยู่ที่ 0Rate-By-Volume
% และที่เวลา 55 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 0 % ซึง่
เป็นปริมาณที่ไม่สามารถเกิดการติดไฟได้อีกต่อไป
เครื่ อ
ซิเจนภายใน
ออกซ
ะปกติ มีก๊า ซ
16%
อกซิเจนอยู่ ที่
ภาพที่ 14 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที่เวลาต่างๆ วินาท
% ที่เวลา 35 ภาพที่ 14 แสดงปริมาณออกซิเจน (O2) ที เ
่ วลาต่ า งๆ
ของอัตราการไหล 24 kg/min อยู่ที่
าที ออกซิเจน ของอั ต ราการไหล 24 kg / min
จากภาพที่ 14 แสดงปริมาณออกซิเจน 0%
นอยู่ที่ 14 % ภายในเครื่องล้างชิ้นงานที่เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ ภาพที่ 16 แสดงปริมาณออกซิเจน (O ) ทีเ่ วลาต่างๆ
2
ร ไ ห ล ก๊ า ซ มีก๊าซออกซิ จากภาพที
เจนอยู่ 21% ่ 14 แสดงปริ
ที่เวลา 15มาณออกซิ วินาที เจนภายใน ของอัตราการไหล 216 kg/min
เครื่ องล้ างชิ้ น งานที่ เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ มีก๊า ซ
ออกซิเจนอยู่ 21% ที่เวลา 15 วินาที
ก ร ณี ที่ 4 ก า ห น ด อั ต ร า ก า ร ไ ห ล ก๊ า ซ
คาร์บอนไดออกไซด์ 48 กิโลกรัมต่อนาที
 เครื่องล้ าจากภาพที
งชิ้ นงานที่ ่ เ16
วลาแสดงปริ
0 วิน าทีมาณออกซิ
สภาวะปกติ เจนภายในมีก๊า ซ
เครื
ออกซิ ่องล้เจนอยู
างชิ้ น่ งานที
21% ่ เวลา 0 วิ15น าที
ที่เวลา วินสภาวะปกติ
าที ออกซิเจนอยู มีก๊า่ ทซี่
56 วิศวกรรมสาร มก. ออกซิ
16% เทีจนอยู ่เวลา่ 2521% วินาที ที่เวลา
ออกซิ15เจนอยู
วิน าที่ที่ ออกซิ
7% ทีเ่เจนอยู
วลา 35 ่ ที่
16%
วินาที ทีออกซิ
่เวลาเจนอยู
25 วิน่ทาที
ี่ 0 %ออกซิ เจนอยู
ที่เวลา 45่ทวิี่ น7%
าที ทีออกซิ
่เวลาเจน
35
วิน่าที
ที่ 0ออกซิ เจนอยู ่ที่ 055%วินทีาที
่เวลา 45 วินาที ออกซิ เจน่ที่
จากภาพที่ 16 แสดงปริมาณออกซิเจนภายใน อยู ที่เวลา 25%วิและที ่เวลา
นาที ออกซิ เจนอยู่ที่ 7%ปริที่เมวลา
าณออกซิ
35 วินาทีเจนอยู
อยู%่ที่ 0 % และที่เวลา 55 วินาที ปริมาณออกซิเจนอยู่ที่
เครื่องล้างชิ้นงานที่เวลา 0 วินาที สภาวะปกติ มีก๊าซ 0ออกซิ เจนอยู่ที่ 0% ที่เวลา 45 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่
0%
ออกซิเจนอยู่ 21% ทีเ่ วลา 15 วินาที ออกซิเจนอยูท่ ่ี 16% 0% และที่เวลา 55 วินาที ปริมาณออกซิเจนอยู่ที่ 0%

ภาพที่ 17 เปรียบเทียบอุณหภูมิที่เวลาต่างๆของอัตราการไหลทั้ง 5 กรณี

ภาพที่ 17
ภาพที ่ 17เปรี
เปรียยบเที
บเทียยบอุ
บอุณณหภู
หภูมมิทิที่เี่เวลาต่
วลาต่าางๆของอั
งๆของอัตตราการไหลทั
ราการไหลทั้ง ้ง5 5กรณี
กรณี

ภาพที่ 18 กราฟปริมาณออกซิเจนที่เวลาต่างๆ ของอัตราการไหลทั้ง 5 กรณี

ภาพที่ 18 กราฟปริมาณออกซิเจนที่เวลาต่างๆ ของอัตราการไหลทั้ง 5 กรณี
ภาพทีภาพที
่ 17 ่ แสดงการเปลี
18 กราฟปริมาณออกซิ เจนที่เวลาต่
่ยนแปลงของ 31 างๆ ของอัตราการไหลทั
องศาเซลเซี ยสตามลำ�ดั้งบ5 ทีกรณี
่อัตราการไหล 48
อุณภาพที
หภูมิท่ 17 ี่ตำ�แหน่ งเกิดเพลิง่ยไหม้
แสดงการเปลี ในอ่างที่ 9ณหภู
นแปลงของอุ ที่เวลา
มิที่ และ 216ว ไปจนถึ
รวดเร็ kg/minง จุอุณ ด ทีหภู่ ร ะบบดั
มิลดลงอย่ บเพลิ างรวดเร็ ว ที่เวลา
ง ท างานที ่ เ วลา 24
ตาแหน่ต่งาภาพที งๆดเพลิ
เกิ ่ 17งาไหม้
พบว่ ทีแสดงการเปลี
่เวลาในอ่0างที 9่ยนแปลงของอุ
วิน่ าที หภูมาิเริงๆ่มต้ณพบว่
ทีอุ่เณวลาต่ นหภู
เท่ามากัิททีบี่่ รวดเร็
วิ55นาที วลัไปจนถึ
วินหาที อุณดหภู
งเกิ เพลิงมจุงิอดไหม้
ยูที่ท่ ีร21
ะบบดั
พบว่และ าทีบ่อเพลิ ง ท างานที17.6
20ัตราการไหล
องศาเซลเซี ย่ เ วลา
ส และ 24
ตเวลา
าแหน่
020งวิเกิ ดเพลิ
อุณงหภู
นองศาเซลเซี
าที ไหม้มยใสิเนอ่
ริ่มหลัต้านงที
เท่่ ด9าการลุ
งเกิ กัทีบ่เวลาต่
กไหม้
20 าขงๆองสารไวไฟ
องศาเซลเซี พบว่ยาทีส่ วิ24
นาที
ตามลำ �หดัลับงดัเกิงดอุนัเพลิ
kg/min อ่ งตั ไหม้
น้ณทีหภู ราการไหล พบว่า17.6
มิ ล ดลงได้ ที่อชัต้ าราการไหล
และ 5517.6วิ นและ
24 kg/min
ที่ เ วลา าที
เวลางเกิ0ดอุวิการลุ
หลั ณนหภูาทีมกอุิเไหม้
ริณ่มหภู
สูขงองสารไวไฟอุ
ขึม้นิเริอย่
่มต้านงรวดเร็
เท่ากัณบหภู วไปจนถึ ริ่มสูงจุงขึด้นที่อย่
20มิเองศาเซลเซี ระบบ
ยาสง จึ24ง ไม่
อุณkg/min ส ามารถดั บ
หภูมิอยู่ทอุี่ ณ42หภูและ เพลิ ง ที เ
่
มิ ล 31กิ ด ขึ
ดลงได้น
้ ในเครื่ อ งล้ า
ช้ า ที่ เ วลา
องศาเซลเซี งชิ น
้
ยสตามลงานได้
55 าดั วิ นบาทีที่
หลังเกิดดัการลุ
บเพลิกงทำไหม้ �งานที ่เวลา 24 วิณนหภู
ของสารไวไฟอุ าทีหมลัิเริง่มเกิสูดงเพลิ งไหม้
ขึ้นอย่ าง อุส่วณนอัหภูตราการไหล
มิอยู่ที่ 42 และ 48 และ 216 kg/minยสตามล
31 องศาเซลเซี สามารถาดับ ที่
พบว่าที่อัตราการไหล 17.6 และ 24 kg/min อุณหภูมิ ดับเพลิงในเครื่องล้างชิ้นงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ลดลงได้ช้า ที่เวลา 55 วินาที อุณหภูมิอยู่ที่ 42 และ เป็นไปตามมาตรฐาน NFPA 12 ที่กำ�หนดให้ดับเพลิง
 การจำ�ลองพลศาสตร์อัคคีภัยเพื่อการออกแบบระบบป้องกันอัคคีภัย
สำ�หรับเครื่องล้างชิ้นงานในโรงงานอุตสาหกรรม
ได้ระยะเวลาไม่เกิน 30 วินาทีหลังฉีดสาร เนื่องจาก
ออกแบบให้ปริมาณสารสามารถฉีดได้เพียง 30 วินาที
ในกรณี ที่ ไ ม่ มี ก ารติ ด ตั้ ง ระบบดั บ เพลิ ง จะเห็ น ว่ า
อุณหภูมิจะสูงขึ้นและแพร่กระจายความร้อนไปภายใน
เครื่องซึ่งในสถานการณ์จริงจะเริ่มมีการลุกลามไปยัง
วัสดุใกล้เคียงและทำ�ลายความแข็งแรงของโครงสร้าง
เครื่องล้างชิ้นงาน
ในภาพที่ 18 พบว่าที่เวลา 0 วินาที ออกซิเจน
ในสภาวะปกติอยู่ที่ 21% หลังเกิดเพลิงไหม้ปริมาณ
ออกซิเจนมีการเปลีย่ นแปลงขึน้ ลงเนื่องจากถูกนำ�ไปใช้
ในการเผาไหม้และดึงเอาออกซิเจนรอบข้างเข้ามา ทีเ่ วลา
25 วินาที เริ่มต้นฉีดสารดับเพลิงคาร์บอนไดออกไซด์
เข้ามาในเครื่องล้างชิ้นงานได้ 1 วินาที ที่อัตราการไหล
17.6 และ 24 kg/min ออกซิเจนอยู่ที่ 16% ที่เวลา 55
วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 3% และ 1% ตามลำ�ดับ ที่อัตรา
การไหล 48 และ 216 kg/min ออกซิเจนลดลงอย่าง
รวดเร็ว ที่เวลา 25 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่ 10% และ
7% ตามลำ�ดับและที่เวลา 55 วินาที ออกซิเจนอยู่ที่
0% ซึ่งเป็นสภาวะที่ ไม่สามารถติดไฟได้อีกต่อไป
4. สรุป
1. การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและปริมาณ
ออกซิเจนในภาพที่ 17 และ 18 แสดงให้เห็นว่าการใช้
สารดับเพลิงก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทคี่ า่ อัตราการไหล
48 กิโลกรัมต่อนาที สามารถดับเพลิงทีเ่ กิดภายในเครื่อง
ล้างชิน้ งาน ทำ�ให้อณ ุ หภูมลิ ดลงสูภ่ าวะปกติและปริมาณ
ออกซิเจนลดลงสู่ภาวะที่ ไม่สามารถติดไฟได้ ภายใน
ระยะเวลา 30 วินาที เป็นไปตามมาตรฐาน NFPA ซึ่ง
ไม่จ�ำ เป็นต้องใช้อตั ราการไหลทีส่ งู กว่านี้ ทำ�ให้ประหยัด
สารดับเพลิงประหยัดค่าใช้จ่ายและคุ้มค่ากว่า
57
2. ระบบดับเพลิง local application แบบ Rate
by Area เหมาะสมกับเครื่องล้างชิ้นงาน สามารถ
ดับเพลิงได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากการจัดวาง
หัวฉีดอยู่ ในตำ�แหน่งที่สามารถฉีดเข้าตรงสู่เปลวไฟ
ทำ�ให้อุณหภูมิภายในเครื่องล้างชิ้นงานลดลงได้เร็ว
3. การออกแบบระบบดับเพลิงด้วยคาร์บอน-
ไดออกไซด์แบบ Rate by Area สามารถดับเพลิง
ในเครื่องล้างชิ้นงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและ
เหมาะสมกับพื้นที่ ใช้งานประหยัดค่าใช้จ่ายและพื้นที่
ติดตั้งเนื่องจากใช้ถังคาร์บอนไดออกไซด์เพียงถังเดียว
ไม่ก่อให้เกิดอันตรายจากไฟฟ้า ไม่ทิ้งคราบสกปรก
และไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม
4. ในแบบจำ�ลองกำ�หนดจำ�นวนหัวฉีดสารดับเพลิง
เพียง 2 หัว สำ�หรับการออกแบบ Rate by Area
เนื่องมาจากทราบว่าเพลิงจะเกิดที่ตำ�แหน่งใด ซึ่งใน
ความเป็นจริงหากอ่างสารไวไฟมีการย้ายตำ�แหน่ง
ควรพิจารณาตำ�แหน่งการติดตั้งให้เหมาะสม
5. เอกสารอ้างอิง
[1] กรมโรงงานอุตสาหกรรม. 2560. สถิติการเกิด
อุบตั เิ หตุปี 2556 และปี 2557. http://php.diw.go.th/
safety/?page_id=83. สืบค้นเมื่อวันที่ 14 มิถุนายน
2559.
[2] Nation Fire Protection Association. 2008,
Flammable and Combustible Liquids. NFPA 30.
[3] Nation Fire Protection Association. 2007,
Standard for Portable Fire Extinguishers. NFPA10.
[4] Nation Fire Protection Association. 2007,
Standard for Portable Fire Extinguishers. NFPA10
 58 วิศวกรรมสาร มก.
[5] Nation Fire Protection Association. 2008,
Standard on Carbon Dioxide Extinguishing
Systems. NFPA 12.
[6] Nation Fire Protection Association. 2008,
Standard on Clean Agent Fire Extinguishing
System. NFPA 2001.
[7] Fike Corporation. (2008). Industrial
Carbon Dioxide Extinguishing Systems Design
Installation and Maintenance Manual. Revision
2. Fike World Headquarters. Missouri.
[8] McGrattan, K. and Forney, G., Fire
Dynamics Simulator (Version 5) User's Guide.
2007, National Institute of Standards and
Technology, Gaithersburg, MD.
[9] Thunderhead_Engineering, PyroSim
User Manual. 2008. Thunderhead_Engineering,
PyroSim User Manual. Available Source:
http://thunderheadeng.com/pyrosim/, December
25, 2009.