EEM210 – Devre Analizi-II

2020-2021 – Bahar
Prof. Dr. Naci GENÇ
 Ders İçeriği
 I. Devre Analizi-I Genel Tekrar
 II. Sinüzoidal Kararlı Durum Analizi (Ünite-9, Nilsson)
 1. Sinüzoidal Kaynak, Sinüzoidal Tepki, Fazör.
 2. Frekans Domeninde Pasif Devre Elemanları. Kirchhoff'un Yasaları.
 3. Seri, Paralel ve Üçgen-Yıldız Dönüşümleri, Kaynak Dönüşümleri
 4. Thevenin ve Norton Eşdeğer Devreleri, Düğüm Gerilimi Yöntemi, Çevre-Akım Yöntemi.
 5. Transformatör, Karşılıklı Bağlantı
 III. Sinüzoidal Kararlı Durum Güç Hesapları (Ünite-10, Nilsson)
 1. Anlık Güç,
 2. Ortalama ve Reaktif Güç
 3. Etkin (rms) Değeri ve Güç Hesaplamaları
 4. Maksimum Güç Aktarımı
 IV. Dengeli Üç-Faz Devreler (Ünite-11, Nilsson)
 1. Dengeli Üç Fazlı Gerilim
 2. Üç Fazlı Gerilim Kaynakları
 3. Yıldız-Yıldız ve Yıldız-Üçgen Devrelerinin Analizi
 4. Dengeli Üç Fazlı Devrelerde Güç Hesaplamaları
 5. Üç Fazlı Devrelerde Ortalama Gücün Ölçülmesi
 V. Devre Analizinde Laplace Dönüşümü (Ünite-12-13, Nilsson)
 1. s Domeninde Devre Elemanları
 2. s Domeninde Devre Analizi
 3. s Transfer Fonksiyonu
 4. Kısmi Kesir Genişlemelerinde Transfer Fonksiyonu
 5. Transfer Fonksiyonu ve İntegrali
 6. Transfer Fonksiyonu ve Kararlı Durum Sinüzoidal Tepki
 VI. Frekans Seçici Devreler, Aktif Filtreler (Ünite-14-15, Nilsson)

EEM210 – Devre Analizi-II

 ❑ SI, birim sistemleri dw
❑ Elektrik yükü, akım, gerilim (volt), güç & enerji p=
❑ AA/DA dt
t t
dq dw
i= ( A) v= (V ) p = v.i(W ) w =  p.dt =  v.i.dt( J )
dt dq to to

❑Elektrik akımı her zaman bir elemnetten akar.

❑Elektrik voltajı her zaman iki nokta arasında ya da iki plaka arasındadır.
❑Pasif İşaret Atama (Passive Sign Convention) (PSC)

PSC doğru ise, p = + v.i güç çeker.

PSC doğru değil ise, p = −v.i güç sağlar.

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Devre Elemanları

5 Adet Temel Devre Elemanı

❑ Kaynaklar
❑ Voltaj Kaynağı
❑ Akım Kaynağı

❑ Direnç (Resistor)
❑ Endüktör (Inductor)
❑ Kondansatör (Capacitor)

❑ Elektrik devrelerinde pasif element ve aktif element olamak üzere iki element
vardır.

❑ Aktif elementler enerji üretiler. Pasif elementler enerji üretemez.

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Kaynaklar

Bağımlı ve bağımsız kaynaklar için kullanılan semboller.

Bağımlı (veya kontrollü) kaynaklar.

EEM210 – Devre Analizi-II
❑ Kaynaklar
❑Gerilim/Akım
❑AA/DA
❑Bağımlı/Bağımsız
❑ Ohm Kanunu
❑ Dirençler
v = i.R
❑ Düğüm, Dal, Çevre
❑ Kirchhoff Kanunları N M
❑Kirchhoff Gerilim Kanunu (KVL) in =0 v
m =1
m =0
❑Kirchhoff Akım Kanunu (KCL) n =1

❑ Dirençlerin Seri & Paralel Bağlantısı

❑Üçgen-Yıldız (Delta-Wye) (-) Bağlantı
❑Akım & Gerilim Bölme

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Devre Analizinin temelini anlamak için,
Ohm Kanunu
Kirchhoff Kanunları (KVL & KCL)

❑ Devre analizi için iki güçlü teknik geliştirmek yukarıdaki

yasaları uygulayın..

❑ Düğüm Analizi (nod analysis), Kirchhoff’un (KCL) yasasının

sistematik bir uygulamasına dayanmaktadır.
❑ Çevre Analizi (Mesh analysis), Kirchhoff’un (KVL) yasasının
sistematik bir uygulamasına dayanmaktadır.

EEM210 – Devre Analizi-II

❑Kaynak Dönüşümü
❑Maximum Güç Transferi

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Düğüm (Nod) & Çevre (Mesh) Analizleri

❑ Elektrik devrelerinin uygulama alanlarındaki büyüme, basitten karmaşık

devrelere doğru bir değişime yol açmıştır. Karmaşıklığın üstesinden gelmek için,
mühendisler yıllar içinde devre analizini basitleştirmek için bazı teoremler
geliştirdiler.

❑ Kaynak Dönüşümleri
❑ Thevenin Teoremi
❑ Norton Teoremi

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Kaynak Dönüşümleri

❑ Seri-paralel kombinasyon ve yıldız-üçgen dönüşümünün devreleri

basitleştirmeye yardımcı olduğunu fark ettik.

❑ Kaynak dönüştürme, devreleri basitleştirmek için başka bir araçtır.

❑ Bu araçların temeli, eşdeğerlik kavramıdır.

Kaynak dönüşümü, seri R direnci ile bağlı olan bir voltaj

kaynağını parallel R direnci ile bağlı bir akım kaynağına
dönüştürme işlemidir. Veya tam tersi.

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Kaynak Dönüşümleri
❑ Kaynak dönüşümü, seri R direnci ile bağlı olan bir voltaj kaynağını
parallel R direnci ile bağlı bir akım kaynağına dönüştürme işlemidir. Veya
tam tersi.

❑ a-b terminallerinde aynı gerilim-akım ilişkisine sahip olmaları koşuluyla, iki

devre eşdeğerdir.

EEM210 – Devre Analizi-II

❑ Thevenin & Norton Teoremleri
❑ Tipik bir örnek olarak, bir evin elektrik çıkış terminali, değişken bir yük
oluşturan farklı cihazlara bağlanabilir.

❑ Değişken eleman her değiştirildiğinde, tüm devrenin baştan tekrar analiz

edilmesi gerekir.

❑ Bu sorunu önlemek için, Thevenin ve Norton teoremleri, devrenin sabit

kısmının eşdeğer bir devre ile değiştirildiği bir teknik sağlar.

Thevenin eşdeğer devresi Norton eşdeğer devresi

EEM210 – Devre Analizi-II

 BOBİN (İndüktör)
Inductors (L) – Power and Energy

❑ Power:

 di  1 t 
p = v.i =  L i  p = v   v( )d + i(t0 )
 dt   L t0 
❑ Energy:

dw  di  1 2
p= =  L i  dw = L.i.di  w = Li
dt  dt  2

EEM210 – Devre Analizi-II

BOBİN (İndüktör)
Series & Parallel Combinations of Inductors

Leq = L1 + L2 +  + LN

1 1 1 1
= + ++
Leq L1 L2 LN
EEM210 – Devre Analizi-II
 Kondansatör (Kapasitör)
Capacitors (C) – Power and Energy

❑ Power:

 dv  1 t 
p = v.i = v C   p = i   i( )d + v(t0 )
 dt   C t0 
❑ Energy:

dw  dv  1 2
p= = v C   dw = C.v.dv  w = Cv
dt  dt  2

EEM210 – Devre Analizi-II

Kondansatör (Kapasitör)
Series & Parallel Combinations of Capacitors

Ceq = C1 + C2 +  + CN

1 1 1 1
= + ++
Ceq C1 C2 CN
EEM210 – Devre Analizi-II
 RL/RC Devreleri Doğal ve Basam Tepkisi Genel Çözümü

t
−
iL (t ) = I 0 e 
;t 0 Natural Responses
−
t for RL & RC Circuits
vC (t ) = V0 e 
;t 0

V  − 
t
−
t
iL (t ) = s 1 − e   + I 0 e  ; t  0
 
R   Step Responses for
 − 
t
−
t RL & RC Circuits
vC (t ) = I s R1 − e   + V0 e  ; t  0
 

WE CAN FIND A GENERAL SOLUTION FOR THEM…

EEM210 – Devre Analizi-II
 RL/RC Devreleri Doğal ve Basam Tepkisi Genel Çözümü

The initial value of that

Time of switching.
unknown variable.

( t −t 0 )
x(t ) = X f + (X (t0 ) − X f )e
−

;t 0
Time constant.

The unknown variable The final value of that

L , RC
R
as a function of time. unknown variable.
vC (t ), iL (t )

EEM210 – Devre Analizi-II

Paralel RLC Devresi Doğal Tepkisi

EEM210 – Devre Analizi-II

Paralel RLC Devresi Doğal Tepkisi

❑ Overdamped Case (  0)

❑ Possible when L  4R 2C , s1 and s2 are real and negative

❑ Critically Damped Case ( = 0)

❑ Possible when L = 4 R 2C , s1 = s2 = − = − 1 2 RC

❑ Underdamped Case ( < 0)

❑ Possible when L  4R 2C, s1, 2 = −  jd , d = 02 −  2

EEM210 – Devre Analizi-II

 For series RLC

For parallel RLC

❑ Overdamped Case (  0)

❑ 2 roots are real and negative ( s1 , s2 )

❑ Critically Damped Case ( = 0)

❑ s1 = s2 = −

❑ Underdamped Case ( < 0)

❑ s1, 2 = −  jd , d = 02 −  2

EEM210 – Devre Analizi-II