http://tools-article.sumipol.

com/อุตสาหกรรมสีเขียวในประ/

อุตสาหกรรมสี เขียวในประเทศไทยต่ อการเจริญเติบโตอย่างยัง่ ยืน

กระทรวงอุตสาหกรรมให ้ความหมายไว ้ว่า อุตสาหกรรมสเี ขียวคือ อุตสาหกรรมที่

ยึดมั่นในการประกอบกิจการทีเ่ ป็ นมิตรต่อสงิ่ แวดล ้อม ด ้วยการพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการผลิต
และบริหาร
จัดการสงิ่ แวดล ้อมอย่างต่อเนือ
่ ง รวมถึงความรับผิดชอบต่อสงั คม
โรงงานอุตสาหกรรมไม่วา่ จะเป็ นประเภทใด ย่อมมีของเสย ี ทีก
่ อ่ ให ้เกิดมลภาวะทัง้ จากวัตถุดบิ และ
กระบวนการผลิตไว ้เสมอ ขณะทีค ่ วามก ้าวหน ้าและเทคโนโลยีทางการผลิตได ้รับการพัฒนาไปอย่าง
รวดเร็ว แต่ผลกระทบด ้านสงิ่ แวดล ้อมและการอยูร่ ว่ มกับชุมชนกลับไม่ได ้รับความเอาใจใส ม ่ ากเท่าที่
ควร กรณีมาบตาพุดได ้ให ้บทเรียนราคาแพงต่อผู ้ประกอบการอุตสาหกรรม และเป็ นจุดเปลีย ่ นที่
สำคัญของประเทศไทยทีจ ่ ะต ้องให ้ความสำคัญอย่างจริงจัง ถึงวันนีเ้ ราคงไม่อาจละเลยในการหา
ทางแก ้ไขและป้ องกันปั ญหาดังกล่าว โดยแนวความคิดหนึง่ ทีน ่ ่าสนใจคือ การปลุกจิต สำนึกให ้ทุก
ฝ่ ายตระหนักถึงผลกระทบจากปั ญหาดังกล่าว นั่นคือการมุง่ สูโ่ รงงานสเี ขียว

แนวคิดสเี ขียว
มีหลายองค์กรและหน่วยงานทีไ่ ด ้ให ้ความหมายของแนวคิดสเี ขียวทีช ั เจนและน่าสนใจ เชน
่ ด ่
ี
กระทรวงอุตสาหกรรมให ้ความหมายไว ้ว่า อุตสาหกรรมสเขียวคือ อุตสาหกรรมทีย ่ ด
ึ มั่นในการ
ประกอบกิจการทีเ่ ป็ นมิตรต่อสงิ่ แวดล ้อม ด ้วยการพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการผลิตและบริหาร
จัดการสงิ่ แวดล ้อมอย่างต่อเนือ ่ ง รวมถึงความรับผิดชอบต่อสงั คม สว่ นองค์กรด ้านสงิ่ แวดล ้อมของ
สหประชาชาติ หรือ (UNEP) ให ้ความหมายของ เศรษฐกิจสเี ขียว หรือ Green Economy คือ
เศรษฐกิจทีก ่ อ
่ ให ้เกิดความเป็ นอยูข ่ องมวลมนุษย์ทด
ี่ ข
ี น
ึ้ และสร ้างความเท่าเทียมกัน ในขณะทีล ่ ด
ผลกระทบต่อสงิ่ แวดล ้อมและไม่ทำลายระบบนิเวศน์ จะเห็นว่าโรงงานสเี ขียว มีความสม ั พันธ์
เกีย ่
่ วข ้องกับสามสวนคือ ตัวโรงงานเอง สภาพแวดล ้อมและชุมชน ดังนัน ้ การดำเนินการของโรงงาน
จะต ้องคำนึงถึงผลกระทบทีเ่ กิดขึน ้ ต่อสภาพแวดล ้อมและชุมชนเสมอ

ทิศทางโลกในปัจจุบ ัน
้ อย่างรวดเร็วในชว่ งศตวรรษทีผ
ปั ญหาภาวะโลกร ้อนทีเ่ กิดขึน ่ า่ นมา ทำให ้หลายประเทศให ้ความ
สำคัญต่อการลดผลกระทบทีเ่ กิดขึน ้ ซงึ่ กว่า 90 เปอร์เซน
็ ต์มาจากก๊าซเรือนกระจก จากการใช ้
พลังงานถ่านหินและฟอสซล ิ รวมทัง้ การทำลายป่ าไม ้ซงึ่ เป็ นแหล่งสร ้างสมดุลตามธรรมชาติทสำ ี่ คัญ
ทีส ่ ด ุ โดยในความร่วมมือระหว่างประเทศ ขององค์การพัฒนาอุตสาหกรรมแห่งสหประชาชาติ
UNIDO (United Nations Industrial Development Organization) ได ้ออก Green Industry เพือ ่
ชว่ ยเหลือประเทศทีกำ ่ ลังพัฒนาให ้มีความมั่นคงทางด ้านเศรษฐกิจ โดยการเพิม ่ ประสทิ ธิภาพในการ
้ ้
ใชทรัพยากรและใชแหล่งพลังงานคาร์บอนต่ำเป็ นการสร ้างงานใหม่ในขณะทีย ่ ังคงรักษาสงิ่ แวดล ้อม
ชว่ ยให ้เข ้าถึงเทคโนโลยีสะอาด รวมทัง้ นำข ้อตกลงด ้านสงิ่ แวดล ้อมไปปฏิบต ั ิ โดยให ้ความชว่ ย
เหลือสนับสนุนด ้านเทคนิคและผู ้เชย ี่ วชาญ เพือ ่ สง่ เสริมรูปแบบการผลิตทีนำ ่ ไปสูก ่ ารพัฒนาอย่าง
่ ึ
ยัง่ ยืน ประเทศสหรัฐอเมริกา ซงเป็ นประเทศทีม ่ ก ้
ี ารใชพลังงานมากทีส ่ ด
ุ ได ้มีมาตรการชอ ื่ UCS
Blueprint 2030 ทีเ่ น ้นการเพิม ่ ประสท ิ ธิภาพการใชพลั ้ งงาน หรือ Energy efficiency สำหรับอาคาร
บ ้านเรือน สถานประกอบการธุรกิจ และโรงงาน โดยตัง้ เป้ าทีจ ่ ะยุตก ้
ิ ารใช แหล่ งพลังงานจากฟอสซล ิ
้
ลงในปี 2030 และใชพลังงานหมุนเวียนทดแทน สวนกลุม ่ ่ สหภาพยุโรปหรือ EU ก็ได ้ออกมาตรการ
ทีเ่ รียกว่า EMC Factory เพือ ่ ลดการใชทรั ้ พยากรลงในขณะทีย ่ ังคงไว ้ซงึ่ การเติบโตทางเศรษฐกิจ
และเพิม ่ การจ ้างงาน โดยมุง่ เน ้นทีก ่ ารเพิม ่ ประสท ิ ธิภาพการใชพลั ้ งงานและทรัพยากรในการผลิต
ยานยนต์ รถไฟและเครือ ้
่ งบิน โดยการพัฒนาเทคโนโลยีทใี่ ชในกระบวนการผลิต และการออกแบบ
และบริหารจัดการโรงงานสเี ขียว

สู่
การเป็นอุตสาหกรรมสเี ขียว
การพัฒนาไปสูอ ่ ต
ุ สาหกรรมสเี ขียวนัน ้ ต ้องอาศย ั ความมุง่ มั่นและตัง้ ใจอย่างแท ้จริง ผู ้ประกอบการ
ต ้องมีความรู ้ความเข ้าใจและทัศนคติทถ ี่ ก
ู ต ้อง โดยทั่วไปแล ้วโรงงานหรือบริษัทต่างๆ สามารถเข ้าที่
ระบบการบริหารงานแบบโรงงานสเี ขียวได ้สองทางคือ โดยการริเริม ่ ของธุรกิจเองด ้วยการต่อยอด
ระบบคุณภาพสงิ่ แวดล ้อม และความปลอดภัยของบริษัทคูค ่ ้าในเครือข่ายซพ ั พลายเชน สว่ นอีกทาง
คือ องค์กรทีเ่ กีย ่ วข ้องผลักดันโครงการหรือการสร ้างมาตรฐานโดยหน่วยงานของรัฐ เช น ่ กระทรวง
อุตสาหกรรมสำหรับประเทศไทย หลังการลงสต ั ยาบันรับรองปฏิญญาโจฮน ั เนสเบิรก ์ เมือ
่ ปี 2545
และปฏิญญามะนิลาปี 2552 จึงได ้กำหนดยุทธศาสตร์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมของไทย โดย
กระทรวงอุตสาหกรรมได ้จัดทำโครงการอุตสาหกรรมสเี ขียว (Green Industry) เพือ ่ กำหนด
แนวทางการมุง่ สูก ่ ารเป็ นโรงงานสเี ขียวไว ้ 5 ระดับด ้วยกัน คือ ความมุง่ มั่นสเี ขียว ปฏิบต ั ก ิ ารสเี ขียว
ี ี ี ่ ึ
ระบบสเขียว วัฒนธรรมสเขียว และเครือข่ายสเขียว ซงครอบคลุม งานตัง้ แต่การสร ้างความมุง่ มั่นที่
จะลดผลกระทบต่อสงิ่ แวดล ้อม ไปจนถึงการจัดทำระบบและปฏิบต ั จิ ริง รวมถึงการได ้รับการรับรอง
มาตรฐานด ้านสงิ่ แวดล ้อมต่างๆ และการขยายเครือข่ายแนวคิดและหลักการปฏิบต ั ข
ิ องอุตสาหกรรม
ี
สเขียวไปสูบริษัทคูค่ ่
่ ้า และพันธมิตรเข ้าสูกระบวนการรับรองอุตสาหกรรมสเขียวด ้วย โดยแนวทาง ี
การปฏิบต ั ไิ ด ้แก่ การลดผลกระทบด ้านสงิ่ แวดล ้อม การป้ องกันมลพิษ การใชทรั ้ พยากรอย่างยั่งยืน
การลดผลกระทบต่อการเปลีย ่ นแปลงสภาพภูมอ ิ ากาศ และการปกป้ องและฟื้ นฟูธรรมชาติตวั อย่าง
การพัฒนาเศรษฐกิจสเขียวทีป ี ่ ระสบความสำเร็จในประเทศกำลังพัฒนา จากรายงานของ UNEP คือ
การทีจ ่ น ี สง่ เสริมให ้ใชพลั ้ งงานทดแทนคือ พลังงานลมและโซลาร์พาวเวอร์ โดยรัฐบาลจีนได ้ตรา
กฎหมายว่าด ้วยพลังงานทดแทนและกำหนดแผนการพัฒนาจากปี 2005-2010 โดยใชนโยบายด ้ ้าน
เงินกู ้และภาษี จากนโยบายดังกล่าวทำให ้จีนเป็ นผู ้ผลิตเซลล์แสงอาทิตย์หรือ Solar PV ทีใ่ หญ่ทส ี่ ดุ
ในโลกคือ 45 เปอร์เซน ็ ต์ของกำลังการผลิตทั่วโลก เฉพาะในปี 2009 จีน สร ้างรายได ้จากการ
อุตสาหกรรมพลังงานถึง 1.7 หมืน ่ ล ้านดอลลาร์สหรัฐและได ้สร ้างงานกว่า 1.5 ล ้านตำแหน่งสำหรับ
บริษัทเอกชนของไทยทีม ่ คี วามโดดเด่นในการอนุรักษ์ สงิ่ แวดล ้อมได ้แก่ บมจ.ปูนซเี มนต์ไทย ซงึ่ ได ้
รับการจัดอันดับเป็ นองค์กรต ้นแบบด ้านการพัฒนาอย่างยัง่ ยืนที่ 1 ของโลก (Sector Leader) ใน
สาขาอุตสาหกรรมวัสดุกอ ่ สร ้าง (Building Materials) จาก Dow Jones Sustainability Indexes
(DJSI)

ประโยชน์อต ุ สาหกรรมสเี ขียว

การดำเนินโครงการโรงงานสเี ขียวก่อให ้เกิดประโยชน์รว่ มกันทุกฝ่ าย ทัง้ ผู ้ประกอบการ พนักงาน
ชุมชนหรือสงั คม และระบบนิเวศ ประโยชน์อน ั ดับแรกคือ การลดทรัพยากรและพลังงานในการ
ประกอบการ ทำให ้ลดต ้นทุนและสงผลดีตอ ่ ่ ผลประกอบการโดยตรง และโรงงานทีม ่ ก
ี ารพัฒนาระบบ
ด ้านสงิ่ แวดล ้อมจากกระบวนการผลิต จะทำให ้เห็นชอ ่ งทางในการปรับปรุงระบบคุณภาพ ทำให ้
ผลิตภัณฑ์และบริการเกิดประสท ิ ธิภาพมากขึน ้ ผลพลอยได ้อีกอย่างของผู ้ประกอบการคือ สท ิ ธิใน
้ ั
การใชตราสญลักษณ์อต ี
ุ สาหกรรมสเขียว เพือ ั ิ ่
่ การประชาสมพันธ์เชงการค ้า สวนประโยชน์ทเี่ กิดกับ
ลูกจ ้างก็คอ ื การมีสถานประกอบการทีถ ่ ก
ู สุขลักษณะ มีความปลอดภัย และน่า ทำงานมากขึน ้ สว่ น
ชุมชนก็จะได ้รับการสอ ื่ สารระหว่างโรงงานและชุมชนเป็ นไปในเชงิ เปิ ดมากขึน ้ ทำให ้ระดับความ
่ ึ
เข ้าใจและความไว ้วางใจซงกันและกันมีมากขึน ่
้ ด ้วย สวนประโยชน์ทสำ ี่ คัญคือ เป็ นการรักษาสมดุล
และการอนุรักษ์ ทรัพยากรและธรรมชาติให ้อนุชนรุน ่ หลังนอกจากนี้การดำเนินกิจกรรมทางด ้านการ
่ ารเป็ นโรงงานสเี ขียวยังเป็ นการสร ้างงานและบริการใหม่ๆ ขึน
มุง่ สูก ้ มาอีกเป็ นจำนวนมาก โดยเฉพาะ
้ ่
อย่างยิง่ การนำพลังงานทดแทนมาใชในโรงงาน เชน พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม และ
พลังงานชวี มวล อย่างเชน ่ การสร ้างโรงงานผลิตไฟฟ้ าพลังงานแสงอาทิตย์ โดยบริษัทเอกชนจำนวน
หลายแห่งในเขตจังหวัดภาคกลาง ภาคอีสานและโครงการโซลาร์ฟาร์ม ทีจ ่ ังหวัดนคราชส ม ี า

ความคืบหน้าของอุตสาหกรรมสเี ขียวไทย 
จากความมุง่ มั่นในการจัดทำโครงการอุตสาหกรรมสเี ขียว ซงึ่ กระทรวงอุตสาหกรรมเป็ นหัวหอกใน
การกำหนดยุทธศาสตร์ โดยต ้องการให ้ทุกภาคสว่ นเข ้ามามีสว่ นร่วมในกระบวนการพัฒนา
อุตสาหกรรมได ้อย่างง่ายๆ โดยบูรณาการงานโครงการด ้านสงิ่ แวดล ้อมของหน่วยงานต่างๆ ใน
กระทรวงอุตสาหกรรม ซงึ่ ปั จจุบนั มีจำนวนโรงงานได ้รับการรับรองเป็ นโรงงานสเี ขียวถึง 3,681 ราย
แบ่งเป็ นระดับที่ 1 จำนวน 1,619 ราย ระดับที่ 2 จำนวน 870 ราย ระดับที่ 3 จำนวน 1,162 ราย และ
ระดับที่ 4 จำนวน 30 ราย และยังมีสถานประกอบการอีกจำนวนมากทีอ ่ ยูร่ ะหว่างการประเมินทาง
กระทรวงอุตสาหกรรมได ้ตัง้ เป้ าหมายทีจ่ ะเพิม
่ จำนวนให ้ได ้ถึง 70,000 ราย หรือร ้อยละ 50 ของ
จำนวนโรงงานทัง้ หมดในปี 2558 แม ้ว่าในขณะนีจำ ้ นวนโรงงานทีเ่ ข ้าร่วมโครงการจะยังมีไม่มากนัก
แต่เชอื่ ว่าจากกระแสความตืน
่ ตัวด ้านการอนุรักษ์ สงิ่ แวดล ้อมในสอ ื่ ต่างๆและในหมูผ ่ ู ้บริโภคจะกระตุ ้น
ให ้สถานประกอบการเข ้าร่วมโครงการมากขึน ้ ในอนาคต และเมือ ่ พิจารณายอดโรงงานทีไ่ ด ้รับ
่ ิ
มาตรฐานสงแวดล ้อมอย่าง ISO 14001 ทีเ่ พิม ่ มากขึน ้ ยิง่ ทำให ้มั่นใจได ้ว่าเป้ าหมายทีท ่ างกระทรวง
อุตสาหกรรมตัง้ ไว ้จะประสบความสำเร็จได ้อย่างไม่ยาก

ความท้าทายของอุตสาหกรรมสเี ขียว
อย่างไรก็ตาม ปั ญหาและอุปสรรคในการดำเนินการเพือ ่ เป้ าหมายไปสูอ ่ ต
ุ สาหกรรมสเี ขียวก็ยังคงมี
มากมาย ปัญหาหล ัก ได้แก่การขาดความเข้าใจทีถ ่ ก ู ต้องในหล ักการเศรษฐกิจสเี ขียวผู ้
ประกอบการม ักมองว่าการประกอบธุรกิจสเี ขียวเป็นการลงทุนทีไ่ ม่มผ ี ลตอบแทน ทงที ั้ ใ่ น
ความเป็นจริง จากการศก ึ ษาขององค์กรการค้าระด ับโลกหรือสหประชาชาติตา่ งก็ยน ื ย ัน
ี
ว่าการประกอบธุรกิจสเขียวทำให้เกิดการประหย ัดต้นทุนมากและจะทำให้ธุรกิจมีความ
เจริญเติบโตอย่างมน ่ ั คง สว่ นอุปสรรคในการขับเคลือ ่ นโครงการอุตสาหกรรมสเี ขียวของกระทรวง
อุตสาหกรรมก็มท ี งั ้ ในเชงิ นโยบาย เชน ่ หลักเกณฑ์และสท ิ ธิประโยชน์สำหรับผู ้ประกอบการ
อุตสาหกรรมทีเ่ ข ้าร่วมโครงการ อาทิ การยกเว ้นค่าธรรมเนียมรายปี หรือมาตรการด ้านภาษี ซ งึ่ อยูใ่ น
ความรับผิดชอบของหลายหน่วยราชการ และปั ญหาอุปสรรคในเชงิ การดำเนินงาน เนือ ่ งจากผู ้
ประกอบการบางสว่ นยังมีความเข ้าใจคาดเคลือ ่ นถึงวัตถุประสงค์หลักของโครงการ รวมทัง้ มีความ
ิ
คาดหวังในสทธิประโยชน์ตา่ งๆ ทีจ ่ ะได ้รับ จากการสมัครเข ้าร่วมในโครงการมากกว่าประโยชน์ทจ ี่ ะ
เกิดจากการดำเนินการสรุป การทีป ่ ระเทศไทยต ้องอาศย ั ภาคอุตสาหกรรมการผลิตเป็ นปั จจัยสำคัญ
ในการสร ้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจ จึงหลีกเลีย ่ งไม่ได ้ทีเ่ ราจะต ้องสร ้างแนวทางการพัฒนาภาค
อุตสาหกรรมของเราให ้มีความเจริญเติบโตแบบยั่งยืน ไม่ทำลายสภาพแวดล ้อมและคุณค่านิยมของ
ชุมชนและสงั คมแนวคิดโรงงานสเี ขียวเป็ นภารกิจมีความสำคัญมากกว่าการประชาสม ั พันธ์สร ้าง
ภาพพจน์ทด ี่ ต
ี อ่ สาธารณะหรือ CSR ผิวเผิน สงิ่ สำคัญทีส ่ ด
ุ คือ การสร ้างจิตสำนึกให ้กับภาค
อุตสาหกรรมว่าการประกอบธุรกิจสเขียวเท่านัน ี ้ ทีจ
่ ะเป็ นการสร ้างความเจริญเติบโตแบบยั่งยืนได ้

Download PDF : Green Industry in Thailand Towards Sustainable Growth

Reference : Blue Update Edition 12