26.11.

2019

(1/1)
İçerik
İçerik
Amaç / Referans
Yangın Videosu
İstatistikler
Giriş
Yanma / Yangın
Yangın Üçgeni
Yanma Reaksiyonları
Yanma Çeşitleri
Yanmanın Zararlı Ürünleri
Tutuşabilir Maddelerin Özellikleri
YANGIN ÖNLEME VE YANGINLA MÜCADELE EĞİTİMİ Tutuşturma Türleri ve Kaynakları
Yangının Evreleri

DERS NOTLARI
Yangının / Isının Yayılması
Yangının Nedenleri
Yangın Çıkmasına Etki Eden Faktörler
Yangın Yerindeki Tehlikeler
Gemide Yangına Sebep Olan Faktörler
Yangında Genel Davranış Şekli
Yangın Söndürme Prensipleri
Yangın Sınıflandırması
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
Yangın Söndürücüler
International Shore Connection
Kişisel Donanımlar
Fire Control Plan
Yangınla Müdahale
Gemide Mutlaka Bilmeniz Gerekenler
Yangın Görüldüğünde
Yangında Genel Hareket Tarzı
Yangında Başarılı Olmanın Temel Prensipleri
Son Söz

(1/1) (1/1)
Amaç / Referans Yangın Videosu

Bu eğitimin amacı
amacı::
• Gemide meydana gelebilecek herhangi bir sınıf yangına,
gemi personelinin, “ilk müdahale” kapsamında yapması
gereken işlemleri, teorik ve uygulamalı eğitimler ile Video 1 – Yangının Yayılma Hızı
vermektir..
vermektir

Referans:
Referans:
• IMO Model Course - 1.20 Fire Prevention and Fire Fighting Video 2 – Bedroom Fire Test
• Gemiadamları Eğitim ve Sınav Yönergesi Madde 22 22..

2 3

(1/1) (1/1)
Gemi Yangın İstatistiği İstanbul Yangın İstatistiği
https://www.mlit.go.jp/jtsb/statistics_mar.html

4 5

1
 26.11.2019

(1/1) (1/1)
İstanbul Yangın Kaynakları Giriş
 Gemide olabilecek en büyük felaketlerden biri de yangın
dır..
dır
 Her yıl binlerce gemi yangını meydana gelmekte ve bu
yangınlarda birçok can kaybedilmekte, mal yitirilip yok
olmaktadır..
olmaktadır
 Bu nedenle yangının iyi tanınması, oluşmaması için
önlem alınması, oluştuğunda ise bilinçli ve çabuk
savunulması gerekir
gerekir..
 Denizin ortasında itfaiye teşkilatından yardım alma
imkanının olmaması, gemidekilerin oluşan yangın
sonunda canlarını kurtaramama ihtimali, yangının gemi
ve denizci için ne denli önemli bir felaket olduğunu
açıkça göstermektedir
göstermektedir..

6 7

(1/1) (1/1)
UND Adriyatik Gemisi Yangın Fotoğrafları Yanma

Yanıcı maddenin oksijen

ile ısı altında belirli
oranlarda birleşmesi
sonucu meydana gelen
kimyasal bir reaksiyondur.

8 9

(1/1) (1/3)
Yangın Yangın Üçgeni
Yanma meydana gelebilmesi için;
Yangın; kontrolümüz dışındaki yanma olayıdır.
- Yanıcı madde / Yakıt
(Buharlaşma ve yanma için)

- Oksijen
(Yakıt buharı ile karışması için)

- Isı
(Yakıt buharının sıcaklığını tutuşma
seviyesine getirmek için)

olmak üzere 3 faktörün yeterli oranda

bir arada bulunması gerekir.

10 11

2
 26.11.2019

(2/3) (3/3)
Yangın Üçgeni Yangın Üçgeni
- En az % 15 gerekli Tutuşma sıcaklığına ulaştırır
- Normal havada % 21 var - Açık alev - Güneş
- Bazı yakıtların bünyesinde - Sıcak yüzeyler - Kıvılcım
yanmayı sürdürecek kadar var - Sürtünme - Elektrik
Isı, bir cismin
sıcaklığının
artmasına neden
olan fiziksel bir
etkidir.
Isı bir enerji biçimi,
sıcaklık ise bir
 Yangın üçgeninin kenarlarından biri olmazsa cisimde bulunan ısı
enerji miktarının
yanma başlayamaz. ölçüsüdür.

KATI YANICILAR SIVI YANICILAR GAZ YANICILAR METAL YANICILAR

 Yanma üçgeninin en az bir kenarı yok edilirse Odun, kömür, kağıt, Benzin, tiner, gaz Metan, etan, propan, Magnezyum (Mg),
yanma olayı sona erer. kumaş, plastik, deri,
şeker, saman,
yağı, mazot, boyalar,
katran, motor yağı,
bütan, hidrojen,
asetilen, arsenik,
sodyum (Na) ve
potasyum (K),
mum, gres, lityum, yemeklik yağ, alkol amonyak, alüminyum ve çelik
sodyum vb. vb. karbonmonoksit vb. talaşları

12 13

(1/4) (2/4)
Yanma Reaksiyonları Yanma Reaksiyonları

Yanmanın doğmasında etken olan 3 çeşit reaksiyon vardır; a. Kimyasal Reaksiyon

a. Kimyasal Reaksiyon Isı, ışık ya da kıvılcım gibi dış etkenlerden biriyle yanıcı
maddenin oksijenle birleşerek yanmasıdır.
b. Fiziksel Reaksiyon

c. Biyolojik Reaksiyon

14 15

(3/4) (4/4)
Yanma Reaksiyonları Yanma Reaksiyonları

b. Fiziksel Reaksiyon c. Biyolojik Reaksiyon

Yanan gazlı kütlenin çevreye yayılması, dağılması sonucu
oluşan reaksiyondur.
Yangın sırasında yükselen gazlar, yanmanın meydana
geldiği yerde yeterli oksijen bulamadıklarından yukarı doğru
ya da yatay olarak buldukları yollarda ilerlerken, oksijeni
bulunca derhal alev haline gelirler. Yangınlarda, yükselen
dumanlar arasında zaman zaman görülen alevlerin sebebi
budur.
Bakterilerin oksidasyon meydana getirerek oluşturdukları
biyolojik reaksiyon, diğer bir yangın nedeni olarak
tanımlanır.
Örneğin, otlar ıslak olarak balyalandıklarında kızışma
yapabilirler. Otlarla birlikte bulunan tohumlar olgunlaşmaya
başlayınca ısı açığa çıkarırlar ve bu da fermantasyona neden
olarak kızışma sağlayabilir. Yaklaşık 65⁰C’ ye kadar çıkan
sıcaklık oksijeni bulunca yangına neden olur.

16 17

3
 26.11.2019

(1/5) (2/5)
Yanma Çeşitleri Yanma Çeşitleri
Yanma olayı dört şekilde meydana gelir; a. Yavaş Yanma

a. Yavaş yanma Yeterli ısının ve oksijenin bulunmadığı durumlarda yanıcı

maddenin yapısı dolayısıyla yanıcı buhar veya gaz meydana
b. Hızlı yanma gelmemektedir. Bu durum, alevli bir yanmayı
engellemektedir (Demir (Fe) , bakır (Cu) gibi metallerin
c. Kendi kendine yanma oksitlenmesi).

d. Parlama-patlama şeklinde yanma

18 19

(3/5) (4/5)
Yanma Çeşitleri Yanma Çeşitleri
b. Hızlı Yanma c. Kendi Kendine Yanma

Yanmanın belirtileri olan alev, ısı, ışık ve korlaşmanın olduğu
yanmadır. Bu yanmada ortamda yeterli oksijen ve ısı vardır.
Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir.
Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler, normal hava
ısısında ve oksijen içinde kolaylıkla oksitlenmekte bu
oksitlenme sırasında gittikçe artan bir ısı açığa çıkmaktadır.
Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı, bir süre sonra
alevlenmeye yetecek dereceyi bularak maddenin
kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır.
Örneğin; bezir yağına bulaştırılmış bir bez parçası yukarıda
açıklandığı şekilde bir süre sonra alevlenerek yanmaya
başlayabilir.

20 21

(5/5) (1/5)
Yanma Çeşitleri Yanmanın Zararlı Ürünleri
d. Parlama – Patlama Şeklinde Yanma Yanma sonucu ortaya çıkan zararlı ürünler:

Parlama kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır

(örneğin, benzin). a. Alev

Patlama ise tamamen bir yanma olayıdır. Burada dikkati b. Isı

çeken husus, maddenin tamamının bir anda yanmasıdır.
c. Gaz

d. Duman

22 23

4
 26.11.2019

(2/5) (3/5)
Yanmanın Zararlı Ürünleri Yanmanın Zararlı Ürünleri
a. Alev b. Isı
Alevlerle doğrudan temas, tedavisi Yangın, çok kısa süre içinde 93⁰C’ yi geçen bir sıcaklık üretir.
imkansız deri yanıklarına ve solunum Bu sıcaklık kapalı bir bölümde 427⁰C’ ye kadar yükselebilir.
yollarında ciddi hasarlara neden olur. 50⁰C üzerindeki sıcaklıklar koruyucu elbise giyilmemesi ve
solunum aparatı takılmaması durumunda insan vücudu için
Ciddi bir yangına müdahale eden kişinin tehlikelidir.
mutlaka koruyucu elbise giymesi
sağlanmalıdır. Sıcak havanın doğrudan solunumu; su kaybına, ısı kaynaklı
bitkinliğe, yanıklara ve solunum yollarında sıvı birikimine
Solunum yollarında oluşabilecek neden olabilir.
hasarlara karşı “solunum aparatı”
(breathing apparatus) kullanımı gerekir.
Ancak bu solunum aparatının kişiyi
yangının aşırı ısısına karşı
koruyamayacağı bilinmelidir.
24 25

(4/5)
Yanmanın Zararlı Ürünleri
c. Gaz
Yangın sırasında yakıt türüne bağlı olarak çeşitli gazlar
üretilir. Bu gazlar genel olarak karbondioksit (CO2) ve daha
tehlikeli olan karbonmonoksit (CO) gazlarıdır.
(5/5)
Yanmanın Zararlı Ürünleri
d. Duman
Duman, yangının görülebilen ve nefes alma problemine
neden olan bir sonucudur. Karbon ve diğer yanmamış
maddelerden oluşan havada asılı parçacıklar, dumanı
oluşturur. Ayrıca duman solunduğunda içeriğinde yer alan
diğer kimyasallar; karbon parçacıkları, sülfür dioksit,
hidrojen siyanit ve su buharı da solunum yollarında tahrişe
ve zehirlenmeye neden olur.

26 27

(1/1) (1/9)
Tutuşabilir Maddelerin Özellikleri Tutuşma Türleri ve Kaynakları
Tutuşabilirlik, bir maddenin bir kıvılcım veya ateş ile >Kimyasal enerji yoluyla
teması veya belirli bir dereceye kadar ısınması
halinde tutuşma özelliğine sahip olmasıdır. >Mekanik enerji yoluyla

>Elektrik enerjisi yoluyla

>Parlama noktası sıcaklığı: Bir maddenin
kendiliğinden parlayacağı sıcaklık derecesi >Nükleer enerji yoluyla
>Yanma sıcaklığı: Bir maddenin kıvılcım veya ateş ile >Statik elektrik yoluyla
teması halinde yakıcı ortadan kalksa bile devamlı
yanabilme sıcaklığına denir. >Sıkışma yoluyla
>Tutuşma noktası: Bir maddenin ısınınca tutuşmasına
>Tabiat olayları yoluyla
sebep olacak gaz çıkartmasını sağlayan sıcaklık
erişme noktasına denir. >İnsanlardan kaynaklanan hatalar yoluyla

28 29

5
 26.11.2019

(2/9) (3/9)
Tutuşma Türleri ve Kaynakları Tutuşma Türleri ve Kaynakları
>Kimyasal enerji yoluyla >Mekanik enerji yoluyla

Maddeler içlerinde bulundukları gaz ve sıvılar ile veya kendi
içlerinde bulunan gaz ve sıvılarla kimyasal reaksiyona
girerek ısı oluştururlar, oluşan bu ısı ise maddeyi yanma
sıcaklığına kadar ısıtır.
(Örn; Yağlı bez veya kağıtlar, yağlı tohumlar...)
İki katı maddenin birbirine sürtünmesi nedeniyle meydana
gelen sıcaklıkla maddelerin ısınması, ısınan maddelerin
kendilerinin veya bunlarla temasta olan maddelerin yanması
olayıdır.
(Örn; Sararmış bir piston kolu ile krank arasında meydana
gelen sürtünme, sürtünme sonunda oluşan ısı ve ısının
makine yağlama yağını tutuşturması.)

30 31

(4/9) (5/9)
Tutuşma Türleri ve Kaynakları Tutuşma Türleri ve Kaynakları
>Elektrik enerjisi yoluyla >Nükleer enerji yoluyla

Elektrik akımı bir dirençle karşılaştığında veya gerekenden Nükleer maddelerin yapısının bozulması neticesinde ortaya
ince kablo ve benzeri bir yol üzerinden aktığında sıcaklık çok yüksek ısı meydana gelir ve bu kontrol altına
oluşturur ve etrafındaki maddeleri ısıtarak yanmasına neden alınamazsa yangınlar oluşur.
olur.
(Örn; İnce kablolarla güçlü elektrikli cihazların çalıştırılması
ve ısınan kablonun yanması.)

32 33

(6/9) (7/9)
Tutuşma Türleri ve Kaynakları Tutuşma Türleri ve Kaynakları
>Statik elektrik yoluyla >Sıkışma yoluyla

Maddelerin birbirlerine sürtmesi neticesinde oluşur. İletken Gazlar sıkıştırıldığında ısı ortaya çıkarırlar; oluşan bu ısı da
olmayan maddeler elektriği üzerlerinde toplarlar ve bir yanmaya ve patlamaya neden olur. Dizel motorlar bu
maddeyle temasa geçtiklerinde üzerlerinde bulunan elektriği prensiple çalışırlar.
ona aktarırlarken kıvılcım meydana getirirler. Meydana gelen
bu kıvılcım, ısı ürettiğinden çevrede bulunan yanıcı
maddeleri tutuşturabilirler (Mesela petrol buharları).

34 35

6
 26.11.2019

(8/9) (9/9)
Tutuşma Türleri ve Kaynakları Tutuşma Türleri ve Kaynakları
>Tabiat olayları yoluyla >İnsanlardan kaynaklanan hatalar yoluyla

Yıldırım düşmesi, kızgın lavlar ve bunlar nedeniyle oluşan
yangınlar bu olaya örnek oluşturabilirler.
İnsanların hataları ve ihmalleri neticesinde yanıcı maddeyle
ısının bir araya getirilmesi olayıdır.
(Örn; Unutulan bir ütü, ocakta bırakılan tencere, zil
kablosuyla elektrik motoru çalıştırmak, akaryakıt bulunan bir
zeminde oksijen kaynağıyla bir demir parçasını kesmek,
yanıcı gazların bulunduğu bir tanka reflektör sarkıtmak.)

36 37

(1/5) (2/5)
Yangının Evreleri Yangının Evreleri
a. Başlangıç Evresi
Yangının evreleri genel olarak şunlardır;
Yangının ilk evresidir
a. Başlangıç Evresi (Yanmanın başladığı evre)
İlk tutuşan maddelerle sınırlıdır
b. Yayılma Evresi (Kararlı halde yanma evresi)
Az miktarda gaz açığa çıkar
c. Korlaşma Evresi (İçten yanma evresi)
Biraz ısı oluşur

38 39

(3/5) (4/5)
Yangının Evreleri Yangının Evreleri
b. Yayılma Evresi c. Korlaşma Evresi

Kararlı halde yanma evresidir İçten yanma evresidir

Bol miktarda oksijen vardır Alevlerde azalma görülür

Alev ve ısı yayılması görülür Daha çok duman ve gaz

çıkışı görülür
Bol miktarda yanıcı ve zehirli
gaz açığa çıkar Oksijen gittikçe azalarak
yangın sönmeye başlar
Sıcaklık daha çok yukarılarda
olduğundan yere yakın yerler BACK DRAFT (Geri tepme)
daha az tehlikelidir gibi tehlikeli durumlar ortaya
çıkar
40 41

7
 26.11.2019

(5/5) (1/4)
Yangının Evreleri Yangının/Isının Yayılması
Yangına erken ve etkili olarak müdahale edilirse, çıktığı
alana kolayca hapsedilebilir. Kontrolsüzce yanmasına izin
verilirse, çok miktarda ısı üretir ve yakıt ile oksijenin
bulunduğu her yeri etkisi altına alabilir.

Yangında ısı;

a. İletim / Conduction
b. Işınım / Radiation
c. Taşınım / Convection

yollarıyla yayılabilir.

Petrol buharının patlayarak tutuşması dışında, bir yangının gelişimi

42 43

(2/4) (3/4)
Yangının/Isının Yayılması Yangının/Isının Yayılması
a. İletim Yoluyla Yayılma (Conduction) b. Işınım Yoluyla Yayılma (Radiation)

Isının ısı kaynağından uygun bir iletken yardımı ile başka bir
yanacak maddeye iletilmesidir. Mesela bir bölmedeki yangın,
duvarı ısıtarak ısıyı diğer tarafa iletir. Duvarın öbür
tarafındaki yatak, dolap, sandalye gibi yanıcı maddeler,
tutuşma sıcaklığına ısınır ve yanar. Böyle bir durumda henüz
hiçbir yanma belirtisi olmayan duvarın diğer tarafına su
sıkarak soğutmak gerekir.
Isıl ışıma, ısının ışık gibi doğrusal yol izleyerek bir kaynaktan
hareketle bir alanı geçmek suretiyle yayılmasıdır. Isı bir
cisimle karşılaştığında yutulur, yansıtılır ya da yayılır.
Yutulan ısı, ısıyı yutan cismin sıcaklığını artırır ve bir süre
sonra tutuşma gerçekleşir.

44 45

(4/4) (1/2)
Yangının/Isının Yayılması Yangının Nedenleri
c. Taşınım Yoluyla Yayılma (Convection)  Önleyici tedbirlerin alınmaması

Taşınma yoluyla yayılma, ısınmış havanın yer değiştirmesi  Bilgisizlik

hareketiyle ısının transferidir. Alt katlarda meydana gelen bir
yangın nedeniyle oluşan ısı, koridorlar boyunca yatay olarak  İhmal ve dikkatsizlik
yayılacak, merdivenler ve diğer boşluklar yoluyla yukarı
doğru çıkacaktır. Yolu üzerinde bulunan yanıcı maddeleri de  Kazalar
tutuşturacaktır.
 Sabotaj

 Sıçrama

 Doğa olayları

46 47

8
 26.11.2019

(2/2) (1/1)
Yangının Nedenleri Yangın Çıkmasına Etki Eden Faktörler
 Bacalar
 Sigara-Kibrit
 Kıvılcım
Yangınların ortaya çıkmasında  Elektrik
insanlardan kaynaklanan hatalar  Benzin
en genel ve önemli nedeni  LPG-Doğalgaz

oluşturmaktadır.  Hayvanlar
 Yıldırım
 Güneş ışığı

48 49

(1/14) (2/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler Yangın Yerindeki Tehlikeler
a. Yangının Büyüme Hızı a. Yangının Büyüme Hızı
b. Yüksek Sıcaklık

c. Yangın Bileşenlerinin Yayılmaya Olan Etkileri

d. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
e. Gazların Neden Olduğu Solunum Zorluğu

f. Patlama Tehlikesi
g. Çökme Tehlikesi
h. Elektrik Tehlikesi
i. Kimyasal Tehlike

50 51

(3/14) (4/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler Yangın Yerindeki Tehlikeler
b. Yüksek Sıcaklık c. Yangın Bileşenlerinin Yayılmaya Olan Etkileri

ZAMAN SICAKLIK • Yanıcı maddenin cinsi,

• Yanıcı maddenin miktarı,
5 dakika 555 ⁰C • Yanıcı maddenin dağılımı,
• Oksijen veya havanın oranı,
10 dakika 660 ⁰C • Hava büyüklüğü,
• Rüzgârın durumu ve şiddeti,
15 dakika 720 ⁰C • Isı transferi

30 dakika 820 ⁰C gibi faktörler yangının yayılmasını doğrudan etkilemektedir.

60 dakika 927 ⁰C

52 53

9

Yangın Yerindeki Tehlikeler
d. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
54
Yangın Yerindeki Tehlikeler
d. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
56
Yangın Yerindeki Tehlikeler
d. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
Video 3 - Backdraft
58
26.11.2019
(5/14) (6/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler
FLAME-OVER d. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler FLASH-OVER
55
(7/14) (8/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler
BACK-DRAFT Flame-over (Başlangıç Safhası): Başlangıç safhasında Oksijen yeterli ama ısı
yetersiz olduğundan tam yanma olmaz. Yarım yanmış gazlar sıcaklıklarından dolayı
yükselip dolaşırlarken, uygun oksijen + sıcaklık oranını buldukları yerde kısa süreli
olarak alev dili şeklinde yanıyorlar (Flame-over). Başlangıç evresinde itfaiyeciler
müdahale ederken eğilerek, hatta çömelerek çalışmaları gerekiyor. Çünkü
yukarılarda her an bir alev dili şeklinde yanabilecek yarım yanmış gazlardan oluşan
duman dolaşmaktadır. Böyle durumlarda da hava tüplü solunum cihazı koruyucu
görev yapmaktadır.
Flash-over (Denge Safhası): Denge safhasında ısı yeterli, oksijen yeterli, duman az
ve hemen hemen tam yanma oluyor. Yükselen sıcak hava konveksiyonla odada
dolaşarak bütün yanıcı maddeleri tutuşma sıcaklığına yükseltiyor. Bir anda tüm
maddeler tutuşuyor (Flash-over). İtfaiyecinin birden alevlerin ortasında kalma
tehlikesi var. Temkinli ve soğutarak ilerleme veya dışarıdan müdahale gerekiyor.
Backdraft (Sıcak Tütme Safhası): Sobanın gece uyutulmasına benzeyen ve Korlaşma
Safhası da denilen bu safhada Isı yüksek, İlerleyen yangın oksijeni azalttığından
oksijen yetersiz, yarım yanma yani sıcak tütme devam ediyor. Odayı basınçlı bir
şekilde bu yarım yanmış gazlar dolduruyor. Kapı pencere açıldığında oksijen giriyor
ve oda patlıyor (Backdraft). Bu İtfaiyeciler için en büyük tehlikedir. İslerden kararmış
camlar, alev azlığı, duman çokluğu, kapının çok sıcak olması, aralıklardan puflayan
duman ve homurtular backdraftın habercisidir. İtfaiyeciler backdraft öncesini tespit
etmeli, kapı ve pencereden direk girmemeli, önce gaz tahliyesi yapmalıdırlar.
57
(9/14) (10/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler
e. Gazların Neden Olduğu Solunum Zorluğu
Yangın yerinde meydana gelen ölüm vakalarının büyük
çoğunluğu zehirli gazlardan kaynaklanmaktadır. Zehirlenme
çoğunlukla soluma, nadiren de deriden soğurma yoluyla
meydana gelmektedir.
59
10
 26.11.2019

(11/14) (12/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler Yangın Yerindeki Tehlikeler
f. Patlama Tehlikesi g. Çökme Tehlikesi

Yangın yerindeki, hem itfaiye hem de diğer görevli personel
açısından en büyük tehlikelerden biri de patlama tehlikesidir.
Çökme tehlikesi, yangın yerinde itfaiye personelinin çok sık
karşı karşıya kaldığı bir durumdur. Çökme olayının nedeni
daha çok, kullanılan yapı malzemesi ve yapı cinsine bağlıdır.
Müdahale eden kişinin çökmeye karşı kişisel koruma tedbiri
kaskıdır. Çökme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan ekipler,
çalışmayı yarıda bırakarak derhal geri çekilmelidir.

60 61

(13/14) (14/14)
Yangın Yerindeki Tehlikeler Yangın Yerindeki Tehlikeler
h. Elektrik Tehlikesi i. Kimyasal Tehlike

Yangın yerindeki elektrik kaçağı, müdahale eden kişiyi tehdit Yangın yerinde tehlikeli kimyasal maddeler bulunabilir.
eden en büyük tehlikelerden biridir. Yangına müdahalede en Tehlikeli kimyasal maddelerin çoğunluğunu tahriş edici
büyük silah sudur ve su da elektriği iletir. Dolayısıyla su kimyasal maddeler oluşturur.
sıkarken çarpılma ve ayrıca dokunarak çarpılma tehlikesi
oldukça yüksektir. Yangın yerinde önce elektrik şalteri
indirilerek veya sigorta sökülerek, mümkün değilse elektrik
kurumundan yardım istenerek elektrik kesilmelidir.
Müdahaleci personel el fenerini daima yanında
bulundurulmalıdır.

62 63

(1/3) (2/3)
Gemide Yangına Sebep Olan Faktörler Gemide Yangına Sebep Olan Faktörler
>Gemilerdeki Isı veya Kıvılcım Çıkartan Kaynaklar >Makine Dairesinde Yangına Neden Olan Faktörler
• Açık alevler, Makine dairesinde bulunan yakıt, yağ, yağ emmiş
maddeler, sıcak yüzeyler, hasar görmüş kısımlar, ısı
• Elektrik, çıkartan işler, kendi kendine tutuşan maddeler
• Aşırı ısı, yangının çıkmasına sebep olmaktadır.

• Kızgın yüzeyler, >Kuzinelerde yangına neden olan faktörler

• Kıvılcım, Kuzinelerdeki yanabilir sıvılar, kızartma için ısıtılmış
yağlar, sıcak yüzeyler, fırın, ısınan tavalar, hasarlı
• Sürtünme, elektrik devreleri yangın çıkmasına sebep
• Doğal ısı. olmaktadır.

64 65

11
 26.11.2019

(3/3) (1/1)
Gemide Yangına Sebep Olan Faktörler Yangında Genel Davranış Şekli
>Yaşam Mahallerinde Yangına Neden Olan Faktörler
Yaşam mahallerinde bulunan yanabilir maddeler örtüler,
perdeler, şahsi eşyalar, kibrit, sigara, elektrik kontakları, >Genel Alarmı Çal
çöpe atılmış kâğıtlar yangının çıkmasına sebep olmaktadır.
>Yüklerde Yangına Neden Olan Faktörler >Yangın Küçükse;
Ambarlardaki kendiliğinden ısınan yükler, organik maddeler, Yangına müdahaleyi başlat
oksitlenebilir yükler, sıkıştırılmış gazlar, işaret fişekleri,
patlayıcılar, sürtünme ile kıvılcım çıkaracak yükler yangının
>Yangın büyükse;
çıkmasına sebep olmaktadır.
>İnsan Faktörü Yangın mahallinin havalandırmasını kes
Gemilerde yangın genellikle insan hatasından meydana
gelir. Bilgisizlik, dikkatsizlik, tecrübesizlik sonucu yangın >Elektrik devrelerini kes
çıkabileceği gibi sigara içen bir insanın dikkatsizliği veya
dalgınlığı da yangın çıkmasına sebebiyet verebilir. Yanan bir >Role cetvelindeki görevini yerine getir.
sigara 500 °C ısı çıkarır.
66 67

(1/6) (2/6)
Yangın Söndürme Prensipleri Yangın Söndürme Prensipleri
Yangın söndürmede temel prensip, yangının klasik tanımı a. Soğutma
yapılırken belirtilen ve yanma şartı için geçerli olan üç
unsurdan birinin (ısı, oksijenin veya yanan maddenin Yanıcı maddenin sıcaklığının tutuşma sıcaklığının altına
herhangi birinin) ortadan kaldırılması ya da yanan madde ile düşürülmesidir. Bu yöntem, yangın üçgeninin ısı tarafına
havadaki oksijen arasındaki kimyasal zincir reaksiyonunun doğrudan müdahaleyi içerir.
kırılması gerekir.

Temel söndürme prensipleri şunlardır;

a. Soğutma
b. Boğma/Örtme
c. Oksijeni azaltma
d. Zincirleme reaksiyonu engelleme
e. Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak

68 69

(3/6) (4/6)
Yangın Söndürme Prensipleri Yangın Söndürme Prensipleri
b. Boğma / Örtme c. Oksijeni azaltma

Yakıtı oksijenden ayırma işlemidir. Bu yöntem, yangın Yanmanın olabilmesi için gerekli oksijen miktarı baz
üçgeninde yakıt ve oksijenin birleştiği tarafa olan ortak alınarak, ortamdaki oksijen miktarının bu miktarın altına
müdahale olarak nitelendirilebilir. düşürülmesidir. Bu işlem yangın üçgeninin oksijen tarafına
olan müdahaledir.

70 71

12
 26.11.2019

(5/6) (6/6)
Yangın Söndürme Prensipleri Yangın Söndürme Prensipleri
d. Zincirleme reaksiyonu engelleme e. Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak

Yangının sürmesini sağlayan kimyasal reaksiyonu Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak sureti ile söndürmede
kesmektir. bizzat yanıcı madde ortadan kaldırılır ya da madde ısıdan
korunur veya ayrılır. Bu husus, yanıcı maddeyi ortadan
kaldırmak, yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak, ara boşluğu
meydana getirmek gibi yöntemlerle uygulanır.

72 73

(1/8) (2/8)
Yangın Sınıflandırması Yangın Sınıflandırması

A sınıfı (adi) yangınlar, katı madde yangınları

B sınıfı yangınlar, sıvı madde yangınları

C sınıfı yangınlar, gaz madde yangınları

D sınıfı yangınlar, metal madde yangınları

F sınıfı yangınlar, pişirme yağı yangınları

EN 2, TS EN 2, TS EN 2/A1

74 75

(3/8) (4/8)
Yangın Sınıflandırması Yangın Sınıflandırması
A Sınıfı Yangınlar B Sınıfı Yangınlar
Kömür, kağıt, kumaş, ot, çöp, lastik, plastik vb. Petrol, petrol ürünleri, benzol, makine yağları,
katı maddelerin meydana getirdiği yangınlardır. boyalar, katran, eter, alkol vb. sıvı yangınlarıdır.

Söndürme yöntemi: Oksijensiz bırakma, boğma.

Söndürme yöntemi: Soğutma, ısıyı yok etme.
Söndürme maddesi: Köpük, Karbondioksit, KKT, Halokarbon.
Söndürme maddesi: “Su” bu sınıf yangınların en iyi
söndürme maddesidir.

76 77

13
 26.11.2019

(5/8) (6/8)
Yangın Sınıflandırması Yangın Sınıflandırması
C Sınıfı Yangınlar D Sınıfı Yangınlar
Bütan, metan, propan, hidrojen, asetilen, Alüminyum, magnezyum, sodyum, potasyum,
hava gazı vb. gazların çıkardığı yangınlardır. titanyum, zirkonyum, lityum, çinko vb.
yanıcı metal ve alaşımların çıkardığı yangınlardır.
Söndürme yöntemi: Maddeleri ayırma, boğma.
Söndürme yöntemi: Oksijensiz bırakma, boğma.
Söndürme maddesi: KKT, Halokarbon, Karbondioksit.
Söndürme maddesi: Kuru Toz.

78 79

(7/8) (8/8)
Yangın Sınıflandırması Yangın Sınıflandırması
F Sınıfı Yangınlar
Hayvansal ve bitkisel içerikli yemek pişirme
yağlarının yangınları bu sınıfı oluşturur.

Söndürme yöntemi: Nitelik değiştirme ve soğutma.

Video 4 – Yağ Yangını
Söndürme maddesi: Islak kimyasallar (Potasyum.)

80 81

(1/10) (2/10)
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
>Yangın ihbar ve alarm sistemleri, herhangi bir kişinin
müdahalesine gerek olmadan otomatik olarak çalışır durumda
olmalıdır.
>Bir veya daha fazla yerden gözlenebilmelidir.
>Gözle görülebilen, kulakla duyulabilen bir alarm vermelidir.
>Bu cihazlar, yangının hangi bölgede olduğunu gösterecek
yapıda olmalıdır.
>Köprüüstü veya yangın kontrol istasyonunda
merkezileştirilmelidir.
>Cihaz arıza yaptığında, kendi ihbar sistemi alarm vererek,
ikazda bulunmalıdır.
>Her ihbar sisteminin yanında sistemin kumanda ettiği bölmeleri
gösteren bir planla kullanma talimatı bulunmalıdır.
>Cihazda test ünitesi olmalıdır.
>Sistem, biri emergency olmak üzere iki güç kaynağından
beslenmelidir.
82 83

14
 26.11.2019

(3/10) (4/10)
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
Duman Dedektörü Isı Dedektörü

Duman dedektörleri bulundukları ortamdaki havayı test Isıya duyarlı yangın dedektörleri, yangın sonucu oluşan ısıyı
ederek duman tespitini sağlayan algılayıcılardır. Alarmı algılar ve alarmı aktif hale getirir. Bir bölümdeki ısı belirli bir
harekete geçirmek için yanma ürününün bir kısmının cihaza derecenin üstüne çıktığında alarm vereceği gibi
girmesi yeterlidir. söndürücüleri de otomatik olarak devreye sokabilirler.

Günümüzde kullanılan tipleri; Günümüzde kullanılan tipleri;

fotoelektrik (optik), Sabit sıcaklık dedektörü

iyonizasyon,
duman örnekleyici, Sıcaklık artış dedektörü
direnç köprülü ve
duman hücreli dedektörlerdir.

84 85

(5/10) (6/10)
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
Isı + Duman Dedektörü Alev Dedektörü

Isı ve duman algılayıcıların tek bir dedektörde Ortamdaki alevi algılayan dedektörlerdir.
birleştirilmesinden oluşmuştur. Çalışma prensibi aynıdır. Tek
bir dedektörle hem ısı hem de duman algılanabilmektedir. Depolar, iskeleler ve uçak hangarları gibi yerlerde
kullanılırlar.

86 87

(7/10) (8/10)
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
Yangın İhbar Butonu Alarm Sireni

Yangın ihbar butonu, herhangi bir yerde yangın çıktığını Yangın ihbar paneli yangın var bilgisini aldıktan sonra siren
bütün binaya, kampüse ve itfaiyeye bildirmek için, zaman çalmaya başlar. Siren yüksek ses şiddeti ile tehlikeyi haber
kazandıran ve mekandaki herkesin yangın çıktığını verir.
öğrenmesini sağlayan hayati öneme sahip bir cihazdır.

88 89

15
 26.11.2019

(9/10) (10/10)
Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri Yangın Algılama ve İkaz Sistemleri
Yangın Alarm Kontrol Paneli Anons Sistemi

Yangın ihbar sistemleri meydana gelen veya gelebilecek
olan yangınları henüz başlangıç aşamasında algılayarak
gerekli tedbirleri almak, ortamda bulunanların tehlike
başlangıcında güvenli bir ortama intikalini sağlamak üzere
tesis edilen erken uyarı sistemleridir.
Anons sitemi ile sesli olarak yangın ve diğer tehlikeli
durumları duyurma işlemi yapılır. Yangının nerede olduğu ve
hangi çıkışların daha güvenilir olduğu duyurusu yapılır. Bu
yönlendirme ile tehlikeli bölgeler daha çabuk boşaltılabilir ve
olası can kayıpları engellenmiş olur.

Sistemde bulunan dedektörlerle

algılama yaparak bilgileri
elektriksel sinyale çeviren
ve siren, telefon arayıcı gibi
ihbar cihazlarını çalıştıran
sistemlerdir.

90 91

(1/29) (2/29)
Yangın Söndürücüler Taşınabilir Yangın Söndürücüler
>Taşınabilir (Portable) yangın söndürücüler. Yangın oluştuğunda ilk müdahaleyi yapabilmek için geminin
• Kimyasal (Tozlu) Söndürücüler çeşitli yerlerine taşınabilir yangın söndürücüler
• CO2 Söndürücüler yerleştirilmiştir.
• Köpüklü Söndürücüler Taşınabilir söndürücüler paslanmaz çelikten yapılmıştır.
• Sulu Söndürücüler Kapak kısımları açılır kapanır olup çalışma mekanizması
burada bulunur.
>Sabit (Fix) yangın söndürücüler.
• Ana Yangın Devresi Seyyar yangın söndürücülerde bulunması gerekli özellikler
• Sabit Elle Kumanda Yağmurlama Sistemi (Kuru şunlardır:
Kolon) >Kolayca taşınır ve her an kullanıma hazır olmalı
• Sabit Basınçlı Yağmurlama Sistemi (Islak Kolon) >Kolayca ulaşılabilecek ve görünür bir yerde olmalı
• Sabit Gazlı (CO2) Sistem >Söndürücüler denetlenmiş ve kullanım süreleri geçerli
• Sabit Kuru Tozlu Sistem olmalı
• Sabit Köpüklü Sistem >Yangın planında belirlenmiş, yangın tehlikesi olan yerlerde
olmalı
92 93

(3/29) (4/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Taşınabilir yangın söndürücüler, yangın türüne bağlı olarak Kısımları
çeşitli tip ve kapasitede imal edilmiştir.

SIVI SÖNDÜRÜCÜLER
GAZ SÖNDÜRÜCÜLER
KATI SÖNDÜRÜCÜLER
(Kuru Kimyasal Tozlar)
Su
Köpük
Karbondioksit – CO2
Alternatif gazlar
Monoamonyum fosfat
Bikarbonat
Potasyum bikarbonat
Potasyum klorid

94 95

16
 26.11.2019

(5/29) (6/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Renk Kodları
Elde taşınabilen yangın söndürme
cihazlarının içerisinde bulunan toz,
tabandan itibarin yukarıya doğru
topaklaşmaya başlayacağından, direk
zemin üzerine tabanı direkt olarak
temas ettirilmemelidir. Bu şekilde
olan cihazlar rutubet alacağından
topaklaşma nedeniyle tahliye
borusunu kapatacak ve herhangi bir
yangın anında cihaz çalışmayacaktır.

96 97

(7/29) (8/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler Taşınabilir Yangın Söndürücüler
KKT - Kuru Kimyasal Tozlu Portatif Söndürücüler KKT - Kuru Kimyasal Tozlu Portatif Söndürücüler

Bu taşınabilir yangın söndürücüler kullanılırken Kuru Kimyevi Tozlar;

yangının bütün çevresine en kısa şekilde
püskürtülmelidir. Tozlu taşınabilir yangın >Sodyum Bikarbonat (B,C),
söndürücüler kullanılırken rüzgâr arkaya >Potasyum Bikarbonat (B,C),
alınmalıdır. Böylece tozun rüzgâr yardımı ile de >Üre Potasyum Bikarbonat (B,C),
yangına sevki sağlanmış olacaktır. Yangın söner >Mono Amonyum Fosfat (A,B,C,D)
sönmez taşınabilir yangın söndürücü stop
edilmeli ancak yeniden alevlenme ihtimali göz ’tan imal edilmişlerdir.
ardı edilmemelidir.

Menzilleri 1,5 - 6 m arasındadır.

Toplam boşalma zamanı 10-25 sn arasındadır.

98 99

(9/29) (10/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler Taşınabilir Yangın Söndürücüler
CO2 - Karbondioksitli Portatif Söndürücüler Foam - Köpüklü Portatif Söndürücüler

CO2 zehirli olmamakla birlikte havaya karışma Zehirli olmamasına karşın gözle teması hâlinde
miktarı fazla olduğu takdirde insanı boğucu gözü tahriş edebilir. Böyle durumlarda göz, bol
özelliği vardır. CO2’in hava ile yoğunlaşma su ile yıkanmalıdır.
miktarını ölçmek kolay olmadığı için eğer CO2
yangını söndürüyorsa insana da zarar
verebilecek yoğunluktadır. Bu yüzden kendimizi Menzilleri 9 - 12 m arasındadır.
emniyete almalıyız.
Toplam boşalma zamanı 60 sn arasındadır.
Menzilleri 1 - 2,4 m arasındadır.

Toplam boşalma zamanı 8-30 sn arasındadır.

100 101

17

(11/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Sulu Portatif Söndürücüler
Yanan maddeler eğer bir yükseklik teşkil
ediyorsa söndürme işlemine yanan maddenin
dibinden başlanır. Yanan maddelerin arasında
suyun basıncı ile etrafa dağılacak kâğıt gibi kolay
uçacak maddeler varsa bu durum, yangının
etrafa yayılmasına sebep olabilir. Böyle
durumlarda suyun jet etkisi yapmayacak şekilde
yangına sevk edilmesi gerekir.
Menzilleri 9 – 12,2 m arasındadır.
Toplam boşalma zamanı 10-60 sn arasındadır.
102
(13/29)
Yarı Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Yarı Taşınabilir Söndürücüler
Tekerlekli olarak adlandırılan bu söndürücüler , taşınabilir
söndürücülerden farklı olarak daha fazla söndürücü madde
miktarına sahiptirler.
Yarı taşınabilir yangın söndürücülerde Su, CO2, KKT ve
Köpük söndürücü madde olarak kullanılabilir.
104
(15/29)
Sabit Yangın Söndürücüler – Ana Yangın Devresi
Ana Yangın Devresi
Ana ve acil durum yangın pompaları denizden su alarak
sisteme basınçlı su veren pompalardır. Esas olarak başka
amaçla kullanılmaz. Gemide acil durum yangın pompasının
dışında en azından iki tane yangın pompası bulunması
gerekir ancak yangın devresine bağlı Ballast (safra) pompası
ikinci yangın pompası olarak değerlendirilebilir.
106
26.11.2019
(12/29)
Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Yangın Battaniyesi
Yağ tavası yangınında olduğu gibi sıvı yanıcıların bulunduğu kaplardaki
yangınlarda yangın battaniyesi kullanmak uygun bir yöntem olarak kabul
edilmektedir. Battaniyenin üst kenarı elleri korumak amacı ile eller
içeride kalacak biçimde geriye doğru katlanır. Kollar yana doğru açılarak
battaniye yüzü, sıcak ısırması ve alevden koruyacak biçimde önde
tutulur sonra öne adım atılır. Yangının battaniye ile örtülmesinden sonra
yanan yerin altında ateş ya da pişirme kaynağı varsa bu kaynak
kapatılarak yangının çıktığı yer, soğumaya bırakılır. Eğer battaniye
zamanından önce yerinden kaldırılırsa sıcaklık nedeniyle yangın yeniden
başlayabilir.
103
(14/29)
Yarı Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Yarı Taşınabilir Foam/Köpük
Köpük üreten sıvı, genellikle iki ayrı orijinden gelmektedir.
-Protein orijinli köpükler
-Sentetik orijinli köpükler
105
(16/29)
Sabit Yangın Söndürücüler
Ana Yangın Devresi
Su, mükemmel yangın söndürme özelliklerine sahip en
yaygın ve en ucuz, boru ve hortumlarla kolayca taşınabilen
söndürme maddesidir. Su, sabit sistem devrelerindeki ve
hortum çıkışındaki nozulların fonksiyonlarına göre kolayca
şekil alabilir. Uzak mesafelere ulaşabilmeyi, soğutmayı,
parçalayarak, katı maddelerin içine çok rahat bir biçimde
sızarak, ısıyı düşürüp söndürmeyi gerçekleştirir.
107
18

Sabit Yangın Söndürücüler
Yangın Dolabı
Yangın istasyonu içinde yangın vanasını, hortumunu ve
nozulunu bulunduran bir dolaptır.
108
Sabit Yangın Söndürücüler
Yangın Dolabı / Nozul (Lans) (Çift maksatlı)
Yangın hortumunun ucundaki, söndürücü
dışarıya çıktığı kısımdır.
110
Sabit Yangın Söndürücüler
Yangın Vanası/Valfi
Hortumun ana yangın devresine bağlantı noktası olup, suyu
açıp kapamaya yarayan kısımdır.
112
26.11.2019
(17/29) (18/29)
Sabit Yangın Söndürücüler
Yangın Dolabı / Yangın Hortumu
Suyun kaynağından söndürücü maddeyi taşıyamaya yarar.
Hortum genelde bir makaraya sarılı veya kolayca
açılabilecek şekilde istasyon içinde istiflenmiş vaziyette
bulunabilir.
109
(19/29) (20/29)
Sabit Yangın Söndürücüler
Yangın Dolabı / Kaplin (Rekor) Anahtarı
maddenin Anahtarlar, yangın hortumu rekorunun (kaplin) hidrant
(vana) ağzıyla iştirakleşmesinde, lans (nozul) - hortum
bağlantısında ve hidrant valfinin sıkışması durumlarında
kullanılır.
111
(21/29) (22/29)
Sabit Yangın Söndürücüler
Yağmurlama / Elle Kumandalı (Kuru Kolon / Açık Tip Nozullu)
Genelde makine dairelerinde, Ro-Ro yolcu gemilerinde araç
güvertelerinin, gaz ve kimyasal taşıyan tankerlerde ise tank
güvertelerinin korunmasında kullanılmaktadır. Devrede
normalde su yoktur. İhtiyaç halinde ilgili kompartmanların
vanası açılarak pompa çalıştırılır ve su gönderilerek
nozullardan çıkış yapması sağlanır.
113
19
 26.11.2019

(23/29) (24/29)
Sabit Yangın Söndürücüler Sabit Yangın Söndürücüler
Yağmurlama / Otomatik (Islak Kolon / Basınçlı) Yağmurlama / Otomatik (Islak Kolon / Basınçlı)

Genelde makine dairelerinde ve yaşam mahallerinde Cam tüp kırıldıktan sonra borulardan akan su, sadece
kullanılmakta olup çoğunlukla devrede tatlı su yer alır. yangının olduğu bölgeyi etkiler ve diğer alanlar sudan zarar
Devrede sürekli basınçlı su bulunmaktadır. Yangını ilk görmemiş olur.
aşamada algılar/bulur, kontrol altına alır ve söndürür.
Sistem, sprinkler kafalarıyla son bulan sürekli basınçlı su
boru devrelerinden oluşur.

114 115

(25/29) (26/29)
Sabit Yangın Söndürücüler Sabit Yangın Söndürücüler
Gazlı / CO2
Gazlı / CO2
Gemilerde makine daireleri, kazan daireleri, ambarlar, kargo
tankları, portuç, mağaza ve garajlar gibi yüksek yangın riski
taşıyan mahaller ve kuzine havalandırmaları gibi daha az
risk taşıyan mahallerin korunmasında söndürücü özelliğe
sahip sabit gazlı yangın söndürme sistemleri
kullanılmaktadır. Sistemlerde söndürücü özellik taşıyan
gazlar (C02 ve halona alternatif temiz gazlar) zehirli madde
içeremez. Ozon tabakasına zarar veren Halon türevi gazların
kullanımı ve üretimi yasaklanmış olup; son yıllarda aynı
söndürücü özelliğe sahip, ozon tabakasına ve insan
sağlığına zarar vermeyen temiz gazlar Halonun yerini
almıştır.

116 117

(27/29) (28/29)
Sabit Yangın Söndürücüler Sabit Yangın Söndürücüler
Gazlı / CO2 Kuru Tozlu
Sabit devrelerden kuru toz püskürmesi yoluyla yangını
söndürür.

118 119

20
 26.11.2019

(29/29)
Sabit Yangın Söndürücüler
Köpüklü
Köpüklü söndürücü sabit sistem, suyun etkin söndürücülük
görevini yerine getiremediği durumlarda kullanılır. Bu
bölümler gemilerde; makine daireleri ve geniş makine
bölümlerinin bulunduğu yerlerle, alev alabilir sıvı elleçleme
ve depolama alanlarıdır.
(1/1)
International Shore Connection / Uluslararası Sahil Bağlantısı
Gemi yangın devresine gemi dışından su alabilmek için
kullanılan bir aparattır. Bağlantı 10.5 kg/cm² basınca
mukavim olacaktır. Flanşın bir tarafı düz olacak, diğer
tarafında ise gemi hortumuna veya vanasına bağlanabilecek
bir kaplin bulunacaktır. Bu bağlantı, contası, cıvata ve
somunlarıyla birlikte bulundurulacaktır.

120 121

(1/12) (2/12)
Kişisel Donanımlar Kişisel Donanımlar
Yangın ile mücadelede kullanılan ekipmanlara genel olarak Isıya Dayanıklı Elbise
yangın ekipmanı (Firemans Equipment) (FE) adı verilir; Yangın elbisesi, insan cildini aşırı ısı, alev ve kızgın stimin
>Isıya dayanıklı elbise (buhar) doğuracağı her türlü yanma riskine karşı koruyan,
>Isıya dayanıklı yangın eldiveni ısıya dayanıklı ve su geçirmez elbisedir.
>Kauçuk tabanlı yangın çizmesi
>Yangın miğferi
>Emniyet kemeri ve halatı
>Su geçirmez el feneri
>Yangın baltası
>EEBD(Emergency Escape Breathing Device)
>Breathing Apparatus (SCBA - Self-Contained Breathing
Apparatus)
122 123

(3/12) (4/12)
Kişisel Donanımlar Kişisel Donanımlar
Isıya Dayanıklı Yangın Eldiveni Yangın Çizmesi
Eldivenlerin en önemli özelliği; insanı ısıya ve elektrik Yangın çizmelerinin kauçuk ve lastik malzemeden yapılmış
çarpmalarına karşı korumalarıdır. Amyantlı ve alüminyum olanları vardır. Bunların en önemli özelliği; gemi sacının
malzemelerden imal edilenleri vardır. yüksek ısısını ve elektrik akımına karşı iletken olmaması ve
su geçirmez özelliğidir.

124 125

21
 26.11.2019

(5/12) (6/12)
Kişisel Donanımlar Kişisel Donanımlar
Yangın Miğferi Emniyet Kemeri ve Can Halatı
İngilizce adı “helmet” olan ve yangında insan kafasını ani
çarpmalara ve ısıya karşı emniyetle koruyacak şekilde imal
edilmiş, darbelere dayanıklı miğferlerdir.

126 127

(7/12) (8/12)
Kişisel Donanımlar Kişisel Donanımlar
Su Geçirmez El Feneri Yangın Baltası
Yangın feneri, bunu kullanarak yangınla mücadele eden Yangın baltası, yangınla mücadele eden kişinin metal
kişinin en az üç saat süresince karanlık ve dumanlı çevresini yüzeyler üzerinde geniş delikler açmasında, metalleri
aydınlatabilecek özellikte yapılmış, su geçirmez el feneridir. kesmede ve kilitleri kırmada kullanılır.

128 129

(9/12) (10/12)
Kişisel Donanımlar Kişisel Donanımlar
EEBD-Acil Kaçış Solunum Cihazı (Emergency Escape Breathing Device) Breathing Apparatus - Solunum Cihazı (SCBA)
Acil durumlarda dumanlı ortamdan kaçış için kullanılan solunum Dumanlı veya zararlı gazların bulunduğu bölgelerdeki yangınlara karşı
teçhizatıdır. Tüm gemiler yaşam mahalli içinde en az iki adet EEBD koyabilmek için yangına müdahale eden kişinin temiz hava ihtiyacını
bulundurmalıdır. Makine dairesinde yangın sırasında her zaman karşılayan cihazlardır.
kolaylıkla görülebilecek, çabuk ve kolaylıkla erişilebilecek yerlerde
bulundurulmalıdır. EEBD’ ler sadece tehlikeli ortamlardan kaçış için
kullanılmalıdır. Yangınla mücadele için veya tanklara giriş için
kullanılmamalıdır. EEBD’ lerin içinde en az on dakika yetecek kadar hava
olmalıdır.

Hava tüpündeki maksimum basınç, yaklaşık

50 barın altına düştüğünde 10 dakika hava
kaldığını belirten ve yangından/kapalı
mahalden çıkılması uyarısını yapan alarm
devreye girerek, personelin mahalden çıkıp
tüpünü değiştirmesi için uyarılmasını sağlar.

130 131

22
 26.11.2019

(11/12)
Kişisel Donanımlar
Breathing Apparatus - Solunum Cihazı (SCBA)
Solunum cihazının teorik kullanım süresi 40 lt/dk hava olarak kabul
edilmektedir.
Ortalama hava tüketimiyle ilgili bir başka hesaplama yapılacak olursa:
• 6 litre hacmindeki hava tüpü, 200 bar basınçla doldurulduğunda:
200x6=1200 litre serbest hava kapasitesine sahiptir.
Teorik kullanım süresi - 1200/40 = 30 dakikadır.
• 6 litre hacmindeki hava tüpü, 300 bar basınçla doldurulduğunda:
300x6=1800 litre serbest hava kapasitesine sahiptir.
Teorik kullanım süresi - 1800/40 = 45 dakikadır.
132
(12/12)
Kişisel Donanımlar
Breathing Apparatus - Solunum Cihazı (SCBA)
>Tüpler önce basınç valflerine bakılarak doluluğundan emin olunur.
>%90’dan daha az dolumlu tüpler kullanılmamalıdır.
>Tüpler koşum takımları ile sırta yerleştirilir.
>Hava valfi açılarak maskeye hava verilir.
>Yüz maskesi iyice yüze oturacak şekilde takılır.
>Nefes alıp vererek cihaz çalıştırılır.
>Kullanma bittikten sonra valf kapatılır.
>Valf kapatıldıktan sonra maskedeki hava boşaltılırken alçak basınç
düdüğünün çalması kontrol edilir.
133

(1/2) (2/2)
Fire Control Plan Fire Control Plan
Yangın kontrol planları, yangın savunmasına yardımcı olmak üzere
hazırlanmış ve aşağıda bölümleri hususları içerir.

>Bölmeler,
>Alarmlar,
>Yangın araştırma sistemleri,
>Sabit yangın söndürme sabit sistemleri,
>Yangın söndürme malzemeleri,
>Bölmelere ulaşma yolları,
>Fan ve havalandırma sistemleri, bunların kumanda yerleri ile
damperlerinin yerleri yer almalıdır.

Planlar ana lisanda ve İngilizce olmalıdır.

Ayrıca yangın savunma araç ve gereçlerinin kullanımını gösteren bir
kitapçık da çabuk ulaşılabilecek bir yerde olmalıdır.
Yangın planları su geçirmez bir muhafaza içinde gemi girişine yakın bir
yerde güvertede bulunmalıdır.

134 135

(1/15) (2/15)
Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi

136 137

23
 26.11.2019

(3/15) (4/15)
Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi
KARBONDİOKSİT GAZLI ABC KURU KİMYASAL TOZ

A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR

AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ * AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ *

OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG * OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG *

KAĞITLAR * MAZOT * METAN * KAĞITLAR * MAZOT * METAN *

GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN * GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN *

TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN * TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN *

PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN * PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN *

BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI * BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI *

KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI * KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI *

PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI * PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI *

TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ * TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ *

YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR * YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR *

ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI * ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI *

ALKOL * ALKOL *

• MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ • MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ

138 139

(5/15) (6/15)
Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi
BC KURU KİMYEVİ TOZ KÖPÜKLÜ

A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR

AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ * AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ *

OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG * OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG *

KAĞITLAR * MAZOT * METAN * KAĞITLAR * MAZOT * METAN *

GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN * GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN *

TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN * TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN *

PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN * PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN *

BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI * BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI *

KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI * KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI *

PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI * PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI *

TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ * TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ *

YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR * YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR *

ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI * ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI *

ALKOL * ALKOL *

• MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ • MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ

140 141

(7/15) (8/15)
Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi Yangına Müdahale / Söndürücü Kullanım Rehberi
SULU SİSTEM HALOKARBON GAZLI

A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR A SINIFI GANGINLAR B SINIFI YANGINLAR C SINIFI YANGINLAR

AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ * AHŞAP MALZEMELER * BENZİN * DOĞALGAZ *

OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG * OTLAR-ÇALI ÇIRPI * BENZOL * LPG *

KAĞITLAR * MAZOT * METAN * KAĞITLAR * MAZOT * METAN *

GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN * GİYSİLER * VERNİK * HİDROJEN *

TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN * TÜM KUMAŞLAR * BOYALAR * PROPAN *

PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN * PERDE-EV TEKSTİLİ * TİNER * ASETİLEN *

BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI * BÜRO-EV MOBİLYALARI * ASETON * ELEKTRİK KABLOLARI *

KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI * KAUÇUK-SELÜLOZ * PARAFİN * ELEKTRİK TRAFOLARI *

PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI * PLASTİKLER * ASFALT * GÜÇ KAYNAKLARI *

TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ * TUTKAL * BİLGİ İŞLEM ÜNİTELERİ *

YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR * YEMEK YAĞLARI * ELEKTRONİK EŞYALAR *

ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI * ENDÜSTRİYEL YAĞLAR * ELEKTRİKLİ EV EŞYALARI *

ALKOL * ALKOL *

• MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ • MÜKEMMEL • KULLANILIR •ORTA •KULLANILMAZ

142 143

24
 26.11.2019

(9/15) (10/15)
Yangına Müdahale / Teknikler Yangına Müdahale / Teknikler

Rüzgarı Arkanıza Alın Söndürücüyü Yangının Çıkış

Noktasına Püskürtün

144 145

(11/15) (12/15)
Yangına Müdahale / Teknikler Yangına Müdahale / Teknikler

Söndürücüyü Yangının Doğduğu Birden Fazla Söndürücüyü

Noktaya Püskürtün Aynı Anda Kullanın

146 147

(13/15) (14/15)
Yangına Müdahale / Teknikler Yangına Müdahale / Teknikler

Yangın Tamamen Sönmeden Kullanılan Söndürücüleri

Bölgeyi Terk Etmeyin Doluma Gönderin

148 149

25
 26.11.2019

(15/15) (1/1)
Yangına Müdahale / Kıyafetleriniz Tutuşursa Gemide Mutlaka Bilmeniz Gerekenler
>Yangın önleme talimatları

>Yangınla mücadele prensipleri

>Yangınla mücadele malzemelerinin mevkileri

>Yangınla mücadele malzemelerinin kullanılması

>Kendine ait kompartımanlardaki;

-Emici ve basıcı fanların start/stop sviçlerini,
-Emercensi çıkış ve kaçış yönlerini,
-Hava giriş portları ve manikalarını bilmelidir.

>Karanlık ve/veya dumanlı bölgelerde kendi kendine yangını

söndürmeye yeterli olmalı ve ilk müdahaleyi yapabilmelidir.

150 151

(1/4) (2/4)
Yangın Görüldüğünde Yangın Görüldüğünde

Yangını ilk gören personel; Yangını ilk gören personel;

“YANGIN..., En yakınındaki seyyar söndürücüleri kullanarak yangına ilk

müdahaleyi yapmaya başlamalıdır. İlk müdahale, en az iki
YANGIN, YANGIN, söndürücü ile yapılmalıdır.
KUZİNEDE YANGIN...”
diye bağırarak yangını ihbar eder.

152 153

(3/4) (4/4)
Yangın Görüldüğünde Yangın Görüldüğünde
Yangının sönme ihtimali yüksek ise; Yangın büyüyor ve ilk müdahale ile söndürülemeyecek ise;

Yardımı gelen personel; İlk müdahaleyi yapan ve onun yardımına gelen personel;

>En yakındaki seyyar söndürücülerden bir veya bir kaçını >Yangın mahallini terk edip kaportasını kapatacak ve Yangın
alarak yangına ilk müdahale yapana getirecek, Savunma ekibi olay mahalline gelene kadar kaporta
soğutması yapacaklar dır.
>Yangın seyyar söndürücüler ile sönmüyorsa, ilk
müdahaleyi yapan ve/veya yardıma gelenler en yakındaki
yangın istasyonundan hortum çekerek yangına su ile
müdahaleye başlayacaklardır.

154 155

26
 26.11.2019

(1/2) (2/2)
Yangında Genel Hareket Tarzı Yangında Genel Hareket Tarzı
>Genel alarmı çal. >Eğer limanda veya limana yakınsan liman otoritesine, itfaiyeye
>Seferde ise rotayı değiştirerek ve hızı azaltarak yangının ve acenteye haber ver.
yayılmasını engelle. > Sahil bağlantısını hazırla.
>Kaptana haber ver. >VHF kanal 16'yı aç
>Yangın yerini tespit et. >Seferde ise pozisyonunu sabitle
>Makine kontrol odasına haber ver. >Eğer gece ise güverte ışıklarını yak
>Seferde ise can filikalarını hazırla
>Yangını izole et.
>Yangının sebebini tespit et
>Eğer varsa yük/yolcu ve yakıt alımını durdur.
>Gemideki hasarlar ve yolcudaki yaralanmaları tespit et
>Havalandırma fanlarını kapat. >Eğer gerekirse dışarıdan yardım iste
>Kapılar, kaportaları kapat. >Eğer gerekirse yolcuyu tahliye et
>Yangın mahallinin elektrik devresini kapat. >Geminin denize elverişliliğini, stabilite ve trimini kontrol et
>Eğer gerekirse ana makineleri stop et. >Eğer yangın söndürülmüş ise gözcü bırak
>Gereksiz kişileri olay mahallinden uzaklaştır. >Normal gemi işlerine devam et
>Kayıp veya yaralı olup olmadığını kontrol et. >Bütün olayları jurnale kaydet
>Eğer gerekliyse yangın söndürme sistemini çalıştır. >Rapor hazırla
156 157

(1/1)
Yangında Başarılı Olmanın Temel Prensipleri Son Söz !!!
>Başta Kaptan olmak üzere herkes gemisini iyi tanımalıdır.

>Yangın söndürme sabit ve seyyar olanakları daima işler

durumda bulunmalıdır.

>Role cetvelinde belirtilen görevler iyi bilinmeli ve talimler

sık sık yapılmalıdır.

>Yangının ne olduğu, nasıl meydana geldiği, nasıl

söndürüleceği hususunda gemi adamları sık sık
eğitilmelidir.

>Gemiye yeni katılan personele derhal role kartı verilerek

yangındaki görevi belirtilmeli ve personel eğitilmelidir.

158 159

27