Professional Documents
Culture Documents
1. B 11. C 21. D 31. E
2. C 12. E 22. A 32. D
3. D 13. B 23. E 33. A
4. E 14. A 24. E 34. C
5. D 15. C 25. E 35. C
6. C 16. A 26. A 36. C
7. B 17. B 27. A 37. B
8. D 18. A 28. E 38. A
9. A 19. E 29. D 39. A
10. D 20. C 30. D 40. B
1. Pawarta kang ditujokake kanggo umum, kang surasane menehi pangreten tumrap sawijining prastawa diarani ….
a. Layang d. selebaran
b. wara-wara e. sedhahan
c. majalah
2. Wara-wara kang surasane bela sungkawa diarani ….
a. Brosur d. iklan
b. Majalah e. sayembara
c. Lelayu
3. Wara-wara kang surasane nawakake sawijining barang utawa papan diarani ….
a. Brosur d. iklan
b. Majalah e. sayembara
c. Lelayu
4. Wara-wara kang surasane andon kewasisan, cangkriman utawa pitakonan diarani …
a. Brosur d. iklan
b. Majalah e. sayembara
c. Lelayu
5. Perangan kang kudu ana ing sajroning panulise wara-wara kajaba …
a. titi mangsa d. purwaka basa
b. peprenahan e. satata basa
c. surasa basa
Diajari korupsi
Sawijining dina, Glendhoh mertamu ing omahe Klithuk, kanca lawas jaman isih sekolah SMA mbiyen. Pawakane Klithuk
isih ajeg kuru kaya ndek jaman mbiyen. Glendhoh dhewe saiki lemu ginuk-ginuk, tandane wus nemoni sukses ing
gaweane.
Glendhoh : Piye kabarmu Thuk?
Klithuk : Ya isih ngena-ngene wae Ndhoh. Kaya sing mbok sawang iki.
Glendhoh : Lha piye ta? Mbok leh mu nyambut gawe sing tenanan, ben isoh entuk dhuwit akeh.
Klithuk : Jan-jano nyambut gaweku ya wus tenanan. Nanging tetep wae, uripku ajeg ngene. Ora tau cukup. Bojoku ya
sambate ngayawara saben dinane.
Glendhoh : Jaman saiki manawa nyambut gawe becik, kuwi ora mungkin bisa nyukupi butuhe omah.
Klithuk : Piye karepmu? Aku durung mudheng.
Glendhoh : Ngene. Tak kandani ya? Contone aku wae. Gaweanku iki gawean cilik-cilikan ing kantor. Nanging piye carane
supaya aku bisa entuk dhuwit saliyane blanjanku saben sasi. Mula kuwi, uripku sakulawarga sarwa kecukupan.
Klithuk : Lha piye carane? Mbok aku diajari supaya uripku ya mundhak apik tinimbang saiki. Aku njagakake blanjan sasen
saka bos-ku ya ora sepiraa.
Glendhoh : Carane gampang banget. Korupsi. Njajala korupsi, sithik sithik wae. Sing cilikan wae supaya ora konangan.
Klithuk : Korupsi?? Tenanan kuwi?
Glendhoh : Lha iya! Kaya sing ing tipi-tipi kae lho. Wong-wong dhuwuran padha korupsi tur gedhen kabeh. Nek aku, cilikan
wae sing penting bisa kanggo nutup butuhe omah. Ayo, kowe mesthi ya bisa. Elingana anak-bojomu sing saben dina
mangane kurang-kurang.
Klithuk : Mengko dhisik Ndhoh. Sajane aku ya mathuk karo usulmu kuwi. Nanging kayane aku iki ora bakal bisa korupsi ing
gaweanku.
Glendhoh : Lha ngapa? Pengawasane ketat po?
Klithuk : Ora babagan kuwi. Aku iki kerjane melu wong, jasa sedot tinja. Lha sing ameh tak korupsi kuwi apa?? Saben dina
mubeng nguplek-uplek tinja.
Glendhoh : ??????!!!!!
6. Paraga kang saiki wis dadi lemu ginuk-ginuk ing crita Diajari korupsi yaiku …
a. Klithuk d. Bawana
b. Eri e. Hayu
c. Glendhoh
7. Wos surasane crita Diajari korupsi iku yaiku …
a. Klithuk uripe rekasa d. Klithuk uripe kepenak
b. Glendhoh ngajari korupsi e. Klithuk ngajari korupsi
c. Glendhoh uripe rekasa
8. Apa sesambungan antarane Klithuk lan Glendhoh ing critab Diajari korupsi iku? …
a. sedulur d. kanca lawas SMA
b. wong tuwane isih sedulur e. tangga desa
c. kanca kantor
9. Crita kang surasane fakta kang surasane riwayat hidupe uwong kang ditulis dhewe sinebut …
a. Otobiografi d. Crita Sambung
b. Cerkak e. Crita Gambar
c. Novel
10. Crita bisa awujud fakta uga bisa awujud fiksi utawa mung gawe-gawe. Crita kang surasane wujude crita kang critane
sinambung sinebut …
a. Otobiografi d. Crita Sambung
b. Cerkak e. Crita Gambar
c. Novel
ha na ca ra ka
da ta sa wa la
pa dha ja ya nya
ma ga ba tha nga
Urutan iki uga bisa diwaca dadi ukara-ukara: "Hana caraka" tegese "Ana utusan"
"Data sawala" tegese "Padha garejegan"
"Padha jayanya" tegese "Padha digjayane"
"Maga bathanga" tegese "Padha dadi bathang".
Urutan ukara iki digawe miturut legendha yen aksara Jawa iku diasta dening Aji Saka saka Tanah Hindhustan menyang
Tanah Jawa. Banjur Aji Saka ngarang urutan aksara kaya mengkene kanggo mengeti rong panakawane sing setya nganti
pati: Dora lan Sembada. Kalorone mati amerga ora bisa mbuktekake dhawuhe sang ratu. Mula Aji Saka banjur nyiptakake
aksara Hanacaraka supaya bisa kanggo nulis layang.
Caritane kaya mengkene:
Kacarita ing jaman mbiyen ana wong saka Tanah Hindhustan anom jenenge Aji Saka. Dheweke putrane ratu, nanging
kepengin dadi pandhita sing pinter. Kasenengane mulang kawruh rupa-rupa. Dheweke banjur pengin lunga mencarake
ngelmu kawruh ing Tanah Jawa.
Banjur anuju sawijining dina Aji Saka sida mangkat menyang Tanah Jawa, karo abdine papat sing jenenge Duga, Prayoga,
Dora lan Sambada. Bareng tekan ing Pulo Majethi padha leren. Aji Saka banjur nilar abdine loro; Dora lan Sambada ing
pulo iku.
Dene Aji Saka karo Duga lan Prayoga arep njajah Tanah Jawa dhisik. Dora lan Sambada diweling ora oleh lunga saka kono.
Saliyane iku abdi loro wau dipasrahi keris pusakane, didhawuhi ngreksa, ora oleh dielungake marang sapa-sapa.
Aji Saka banjur tindak karo abdine loro menyang ing Tanah Jawa. Njujug ing negara Mendhang Kamolan.
Sing jumeneng ratu ing kono ajejuluk Prabu Dewata Cengkar. Sang prabu iku senengane dhahar daginge wong. Kawulane
akeh sing padha wedi banjur padha ngalih menyang negara liya. Patihe ngaran Kyai Tengger.
Kacarita Aji Saka ana ing Mendhang Kamolan jumeneng guru, wong-wong padha mlebu dadi siswane. Para siswane padha
tresna marang Aji Saka amerga dheweke seneng tetulung. Nalika semana Aji Saka mondhok neng omahe nyai randha
Sengkeran dipek anak karo nyai randha. Kyai patih karo nyai randha iya wis dadi siswane Aji Saka.
Anuju sawijining dina sang prabu Dewata Cengkar duka banget ora wong maneh sing bisa didhahar. Aji Saka banjur saguh
dicaosake sang nata dadi dhaharane. Sang nyai randha lan patih dadi kaget banget. Nanging Aji Saka celathu yen wong loro
iku ora usah kuwatir yen dheweke ora bakal mati.
Banjur Aji Saka diaterake ngadhep prabu Dewata Cengkar. Prabu Dewata Cengkar ya rumangsa eman lan kersa ngangkat Aji
Saka dadi priyayi, nanging Aji Saka ora gelem. Ana siji panyuwune, yaiku nyuwun lemah saiket jembare. Sing ngukur
kudu sang prabu dhewe. Sang prabu Dewata Cengkar iya banjur nglilani.
Nuli wiwit ngukur lemah diasta dhewe. Ikete Aji Saka dijereng. Ikete tansah mulur bae, dadi amba serta dawa. Iya dituti wae
dening sang prabu. Nganti notog ing segara kidul. Bareng wis meped ing pinggir segara, ikete dikebutake. Dewata Cengkar
katut mlesat kecemplung ing segara. Malih dadi baya putih, ngratoni saisining segara kidul.
Wong-wong ing Mendhang Kamolan padha bungah. Awit ratune sing diwedeni wis sirna.
Seka panyuwune wong akeh. Aji Saka ngganteni jumeneng ratu ana ing negara Mendhang Kamolan ajejuluk Prabu Jaka,
iya prabu Widayaka. Dene patihe isih lestari kyai patih Tengger. Si Duga lan si Prayoga didadekake bupati, ngarane
tumenggung Duduga lan tumenggung Prayoga. Sang prabu Jaka, iya sang prabu Widayaka nimbali si Dora lan si Sambada.
Kacarita sang prabu Widayaka, pinuju miyos siniwaka. Diadhep kyai patih sarta para bupati. Sang prabu kengetan abdine
sing didhawuhi ngreksa pusaka keris ana ing Pulo Majethi.
Ndangu marang Duduga lan Prayoga kepriye wartane si Dora lan si Sembada. Prayoga lan Duduga ora bisa mangsuli awit
wis suwe ora krungu apa-apa.
Kacarita si Dora lan si Sambada sing kari ana ing Pulo Majethi. Wong loro iku wis padha krungu pawarta manawa gustine
wis jumeneng ratu ana ring Mendhang Kamolan. Si Dora ngajak sowan nanging si Sambada ora gelem awit wedi nerak
wewalere gustine, ora pareng lunga-lunga seka pulo Majethi, yen ora tinimbalan.
Nanging si Dora nekad arep sowan dhewe. Si Sambada ditilapake. Banjur mangkat ijen wae. Ana ing dalan si Dora kapethuk
karo tumenggung Duduga lan Prayoga. Utusan loro mau banjur diajak bali dening si Dora. Awit si Sambada dijak ora
gelem.
Wong telu banjur sowan ing ngarsane sang prabu. Sang Prabu ndangu si Sembada ana ing ngendi lan diwangsuli yen
dheweke ora gelem diajak. Mireng ature si Dora, sang prabu duka banget, lali dhawuhe dhewe mbiyen. Banjur Dora,
didhawuhi bali menyang pulo Majethi lan nimbali si Sambada. Yen meksa ora gelem didhawuhi dirampungi lan kerise
dibalekake.
Dora sanalika mangkat. Ing pulo Majethi ketemu karo Sembada. Kandha yen mentas sowan gustine. Saiki diutus nimbali si
Sambada. Pusaka keris didhawuhi nggawa. Nanging si Sambada ora ngandel marang kandhane si Dora. Banjur padha padu
rame. Suwe-suwe padha kekerengan, dedreg ora ana sing kalah, awit padha digdayane. Wasana banjur padha nganggo
gaman keris padha genti nyuduk. Wekasan perange sampyuh. Si Dora lan si Sambada padha mati kabeh.
Sang Prabu ngarep-arep tekane si Dora. Wis sawetara suwene teka durung sowan-sowan mangka didhawuhi enggal bali.
Sang prabu nimbali tumenggung Duduga lan Prayoga. Didhawuhi nusul si Dora menyang pulo Majethi. Sanalika banjur
mangkat.
Bareng Duduga lan Prayoga wis teka ing pulo mau, kaget banget dene si Dora lan si Sambada ketemu wis padha mati kabeh.
Tilase mentas padha kekerangan padha tatu kena ing gaman. Pusaka keris sing dadi rereksan gumlethak ana ing sandhinge.
Pusaka banjur dijupuk arep diaturake marang gustine. Duduga lan Prayoga banjur bali sowan ing ngarsane gustine lan
mratelake kahanane. Sang Prabu Widayaka kaget banget mireng pawarane, awit pancen kaluputane dhewe wis kesupen
pandhawuhe. Banjur sang prabu nganggit aksara Jawa nglegena kanggo mengeti abdine loro iku.
11. Aksara Hanacaraka jenenge dijupuk saka urutan limang aksara wiwitan iki sing unine "hana caraka". Urutan dhasar
aksara Jawa nglegena iki cacahe ana rongpuluh lan nglambangake kabeh fonem basa Jawa. Kang duwe teges padha
digdayane yaiku …
a. ha na ca ra ka d. ma ga ba tha nga
b. da ta sa wa la e. nga tha ba ga ma
c. pa dha ja ya nya
12. Kacarita ing jaman mbiyen ana wong saka Tanah Hindhustan anom jenenge Aji Saka. Dheweke putrane ratu, nanging
kepengin dadi pandhita sing pinter. Kasenengane mulang kawruh rupa-rupa. Dheweke banjur pengin lunga mencarake
ngelmu kawruh ing Tanah Jawa.Banjur anuju sawijining dina Aji Saka sida mangkat menyang Tanah Jawa, karo abdine
papat sing jenenge kaya ing ngisor iki, kajaba ….
a. Duga d. Sambada
b. Prayoga e. Digdaya
c. Dora
13. Dene Aji Saka karo Duga lan Prayoga arep njajah Tanah Jawa dhisik. Dora lan Sambada diweling ora oleh lunga saka
kono. Saliyane iku abdi loro wau dipasrahi keris pusakane, didhawuhi ngreksa, ora oleh dielungake marang sapa-sapa. Aji
Saka banjur tindak karo abdine loro menyang ing Tanah Jawa. Njujug ing Negara …..
a. Tanah Majethi
b. Mendhang Kamolan
c. Pulo Jawa
d. Tengger
e. Ngastina
14. Awit ratune sing diwedeni wis sirna. Seka panyuwune wong akeh. Aji Saka ngganteni jumeneng ratu ajejuluk … .
a. Prabu Jaka d. Prabu Tengger
b. Prabu Dewata Cengkar e. Prabu Aji Saka
c. Prabu Kresna
15. Abdine Aji Saka kang didhawuhi bali menyang pulo Majethi yaiku … .
a. Duga d. Sambada
b. Prayoga e. Digdaya
c. Dora
16. Tetembungan utawa unen-unen kang nduweni pathokan utawa paugeran ajeg yaiku …
a. Parikan d. geguritan
b. Wangsalan e. candra sangkala
c. Cangkriman
17. Unen-unen utawa tetembungan sing saemper cangkriman, nanging batangane (wangsulane) wis dikandhakake yaiku …
a. Parikan d. geguritan
b. Wangsalan e. candra sangkala
c. Cangkriman
18. Jenang gula, kowe aja …
a. Lali
b. kadingaren
c. judheg
d. cengklungen
e. kemba
19. Gayung sumur, aja … aja mundur.
a. Lali
b. kadingaren
c. judheg
d. cengklungen
e. kemba
20. Jangan gori, nganti ….. anggonku ngrasakake.
a. Lali
b. kadingaren
c. judheg
d. cengklungen
e. kemba
SUMIMPEN ING POJOK ATI
Dening : Tatiek Kalingga