Finansal Tablolar Analizi

Ders İçerikleri
(IMD704)

İçerik Sorumlusu:

Doç. Dr. Batuhan GÜVEMLİ

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Edirne-2013

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü’nden
 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

Öğrencilerimize Önemli Uyarı

1- Bu ders içeriği Üniversitemiz Uzaktan Eğitim Öğrenme Yönetim Sisteminden (ekampüs-LMS) yayınlanan
materyallerden oluşmaktadır.
2- Ders içerikleri Uzaktan Eğitim Öğrenme Yönetim Sistemimizde Ders Bilgileri altında verilen
kaynaklardan derlenen ders notlarıdır.
3- Öğrencilerimize Uzaktan Eğitim Öğrenme Yönetim Sisteminde (ekampüs-LMS) ders içeriklerinin
dışında, animasyon, uygulama videoları, örnek programlar vb gibi görsel ve uygulamaya yönelik ders
materyalleri de verilmektedir, pdf formatındaki içerik bunları kapsamaz.
4- Öğrencilerimizin sınavlarda sadece pdf formatında verilen ders içeriklerinden sorumlu olmadıkları ve
herhangi bir bilgi karmaşasında Eğitim Öğrenme Yönetim Sisteminden (ekampüs-LMS) yayınlanan ders
içeriğini baz almaları önemle rica olunur.

Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları

Trakya Üniversitesi’ne aittir.

"Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin

bütün hakları saklıdır.

İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da

bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt
veya başka şekillerde çoğaltılamaz,
basılamaz ve dağıtılamaz.

All rights reserved

No part of this course content may be reproduced
or stored in a retrieval system, or transmitted
in any form or by any means mechanical, electronic,
photocopy, magnetic, tape or otherwise, without
permission in writing from the University.

Copyright © 2013 by Trakya University

 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

1. HAFTA
FİNANSAL ANALİZE GİRİŞ

Bu hafta finansal raporlama ve finansal analiz konularından bahsedilecektir. Finansal

raporlamanın amacı, çok geniş kapsamlı olan işletme çevresinin ekonomik kararlarına fayda
sağlayacak bilgilerin verilmesidir. Finansal analizin amacı ise, kredi vermek, yatırım yapmak
ve diğer ekonomik amaçları gerçekleştirilebilmek için, işletmeler tarafından hazırlanan
finansal raporları başka bilgiler ile birleştirerek, işletmenin geçmişi, bugünü ve gelecekteki
performansı hakkında fikir sahibi olmaktır.

1.1. Finansal Analizin Kapsamı

Finansal raporların değerlendirildirilirken, analizi yapan kişinin genel olarak aklında bir
fikir bulunmaktadır. Bu fikirler genel olarak aşağıda gösterilmektedir.

- Kredi vermek amacıyla değerlendirme,

- İşletmenin borç ödeme riskini (borç oranını) belirleme,
- Gelecekteki net karı ve nakit akışlarını tahmin etme,
- Satın alma veya ortaklık amacıyla değerlendirme,
- Ana ortaklığa bağlı bir iştirakin performansını değerlendirme,
- Hisse senedi yatırımı amacıyla değerlendirme,
- Menkul kıymetin değerini belirleme vb.

Yukarıda sayılan belirli amaçlara ulaşılabilmesi için genel olarak yapılması gereken
analizler bulunmaktadır. Analizi yapan kişi, işletmenin performansı ve finansal durumunun
yanısıra gelecekteki performansı ve finansal durumu ile de ilgilenmek zorundadır.
 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

1.2. Karlılık ve Nakit Yaratma Gücü

Performans değerlendirilirken ele alınacak içerik genel olarak karlılık ve nakit

yaratma gücü ile ilgilidir.

Karlılık, işletmenin mal veya hizmet satışı sonrasında kar elde etme becerisi olarak
tanımlanmaktadır.

Nakit yaratma gücü, genel olarak işletmedeki nakit girişlerinin nakit çıkışlarından
fazla olmasını sağlama becerisi olarak tanımlanmaktadır.

Karlılık ile nakit yaratma gücü önemli ve birbirlerinden farklı unsurlardır. Analiz
açısından aralarındaki farklılık, tahakkuk esası ile nakit esası farklılığı gibi düşünülmelidir.

ÖRNEK 1:

Alpaslan Ltd. Şti. perakende satış yapan bir Arçelik bayisidir. 20.12.2013 tarihinde 100.000 TL
değerinde beyaz eşya satmış ve parayı nakit olarak almıştır. Alpaslan Ltd. İle Arçelik arasında
yapılan anlaşma gereğince, satılan beyaz eşya için Arçelik şirketine 80.000 TL ödenmelidir.
Ancak, ödemenin 01.05.2015 tarihinden önce yapılması gerekmemektedir.

1. 31.12.2013 tarihi itibariyle başka satış olmaması durumunda Alpaslan Ltd. Şti.’nin kar
tutarı kaç TL’dir?

2. 31.12.2013 tarihi itibariyle Alpaslan Ltd. Şti.’nin nakit akışı kaç TL’dir?

Alpaslan Ltd. Şti’nin kar tutarı, satış fiyatı (100.000 TL) ile satılan mal maliyeti (80.000 TL)
arasındaki olumlu fark olan 20.000 TL’dir.

Alpaslan Ltd. Şti’nin pozitif nakit akış tutarı, 100.000 TL’dir.

Bu işletmenin finansal raporları değerlendirilmeye alındığında kar tutarının yanısıra

nakit akış tutarının da değerlendirilmesi gerekmektedir.

İşletmenin kar tutarı sektördeki diğer şirketler ile veya sektör ortalamaları ile
karşılaştırıldığında düşük çıkabilir. Ancak, bu işletmeyi farklı kılabilecek bir unsur, 2015
yılının ortalarına kadar istediği gibi kullanabileceği 100.000 TL’sinin bulunmasıdır.

Bir işletmede, özellikle işletme faaliyetleri nedeniyle oluşan pozitif nakit akışı
önemlidir çünkü, çalışanlara ve tedarikçilere ödeme yaparak işletmenin sürekliliğinin
sağlanmasına katkıda bulunulur.

Kar, aynı zamanda gelecekteki ve geçmişteki nakit akışlarının tahmininde de

kullanılabilmektedir. Örnek 1’deki durum her yıl aynı şekilde kendisini gösterseydi, uzun
 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

dönemli yıllık nakit akışı 20.000 TL civarında olacaktı ki, bu rakam kar rakamına eşit olabilirdi.
Bu durum gelecekteki karlılığı tahmin etmenin de önemli olduğunu göstermektedir.

1.3. Finansal Tablolar ve Ek Bilgiler

Üzerinde durulması gereken temel tablolar, kapsamlı gelir tablosu, finansal durum
tablosu (bilanço), özkaynak değişim tablosu ve nakit akış tablosudur.

Bu tabloların yanısıra finansal analizde ihtiyaç duyulan ek bilgiler mevcuttur. Bu ek

bilgiler aşağıda sıralanmıştır.

- Finansal tablo dipnotları,

- Bağımsız denetçi raporu,
- İşletme içinden ve dışından elde edilebilecek bilgiler.

GELİR TABLOSU

Gelir tablosu, belirli bir zaman dilimi içerisinde işletme faaliyetleri nedeniyle oluşan
finansal sonuçları yansıtan tablo olarak tanımlanmaktadır. Belirli bir zaman diliminde
tahakkuk eden gelirler ile bu gelirler oluşturulması amacıyla aynı dönemde tahakkuk eden
giderler bu tabloyu oluşturur.

Net kar, gelir tablosunun en altında yer alır çünkü dönem içerisindeki gelir ve
giderlerin sonucu olarak değerlendirilir. Net karı ortaya çıkaran temel formül,
Gelirler – Giderler = Net Kar şeklindedir.

Borsa İstanbul’da yer alan işletmelerin gelir tabloları konsolide edilmiş şekilde
sunulurlar. Ana İşletme (borsaya finansal rapor hazırlayan işletme), kendi kontrolündeki bağlı
işletmelerin gelir ve giderleri ile birlikte gösterilirler.
 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

DİNÇER GIDA A.Ş.

KAPSAMLI GELİR TABLOSU

31 ARALIK - TL (.000) 2013 2012

Satış Gelirleri 287.989 258.681
Satışların Maliyeti (219.793) 198.747
BRÜT KAR 68.196 59.934
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (26.105) (22.454)
Genel Yönetim Giderleri (25.000) (22.454)
Araştırma ve Geliştirme Giderleri - -
Diğer Faaliyet Gelirleri - -
Diğer Faaliyet Giderleri - -
FAALİYET KARI 17.087 15.025
Finansal gelirler 493 164
Finansal Giderler (1.479) (996)
VERGİ ÖNCESİ KAR (Azınlık Paylarını İçeren) 16.101 14.193
Dönem Vergi Gideri (5.326) (4.941)
Ertelenmiş Vergi Geliri / Gideri (263) (177)
DÖNEM KARI 10.512 9.075
Ana Ortaklık Dışı Paylar (Azınlık Payları) (249) (214)
Ana Ortaklık Payları 10.263 8.861
Diğer Kapsamlı Gelir - -
TOPLAM KAPSAMLI GELİR 10.263 8.861

1 TL’lik Hisse Başına Kazanç 2,41 TL 2,03 TL

Yukarıdaki Kapsamlı Gelir tablosundan görüldüğü üzere Dinçer Gıda işletmesinin

satışları 31.12.2013 tarihi itibariyle 287.989.000 TL’ye ulaşmıştır. Çeşitli faaliyet giderleri bu
rakamdan düşüldüğünde işletmenin faaliyet gelirlerinin 17.087.000 TL olduğu
anlaşılmaktadır. Faaliyet karı, bir işletmenin günlük, esas faaliyetleri nedeniyle oluşan gelir
tutarını göstermektedir. Faaliyet karı, genellikle Faiz ve Vergi Öncesi Kar – FVÖK (EBIT)
olarak da adlandırılır.

İşletmenin 2013 yılında tahakkuk eden faiz gideri 1.479.000 – 493.000 = 986.000 TL
olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle de vergi öncesi kar tutarı 16.101.000 TL olarak
hesaplanmıştır.

2013 yılına ait dönem vergi borcu 5.589.000 TL’dir. Ana ortaklık dışı paylar (Dinçer
Gıda A.Ş’nin bağlı ortaklıklarında azınlık hisselerine sahip olan kişilerin kardan aldıkları pay)
ise 249.000 TL olarak hesaplanmıştır. Bu giderler de düşüldükten sonra Dinçer Gıda A.Ş’nin
2013 yılına ait net kar tutarı 10.263.000 TL olarak hesaplanmıştır.
 T.Ü. Muhasebe Denetim Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) H-01

Hisse başına kazanç, gelir tablosu üzerinde gösterilir. Hisse başına düşen kazanç, net
kar tutarının işlem gören hisse senedi adedine (ödenmiş sermaye tutarı) bölünmesi ile
bulunur.

10.263.000 / 4.259.000 (ödenmiş sermaye) = 2,409

Analizi yapan kişi, 2012 yılından bu yana Dinçer Gıda A.Ş.’nin satışlarını, faaliyet karını,
dönem karını ve hisse başına kazanç tutarını artırdığını görecektir. Sayılan bu unsurların
tamamı karlılık analizi ile ilgilidir. İleriki bölümlerde karlılık analizi üzerinde ayrıntılı olarak
durulacaktır. Analizi yapan kişi, karlılık ile ilgili bu işletme için aşağıdaki soruları ortaya
çıkarabilir.

- Satışların artmasının nedeni fiyatların artmasından mı kaynaklanmaktadır? Satış

adedinin artmasından mı kaynaklanmaktadır? Her ikisi sebebiyle mi satışlar
artmaktadır?
- Dinçer Gıda her sene perakende dükkanlarının sayısını artırmaktadır. 2012 yılına ait
dükkan sayısı 2012 karına, ve 2013 yılına ait dükkan sayısı 2013 yılındaki kar tutarına
bölündüğünde, işletme halen karlı bir görüntü mü verecektir?
- Dinçer Gıdanın büyümesi sektörün büyümesinden mi kaynaklanmaktadır?
- Sektörde Dinçer Gıda’nın en yakın rakibi ile karşılaştırıldığında durum nedir?

Yukarıdaki soruların belki de hepsinin araştırılması ve yorumlanması gerekmektedir.

Bu ders, çeşitli analiz tekniklerinden faydalanarak yukarıdaki soruların cevaplanmasını

sağlamaya yöneliktir. Analizi yapan kişi, bazen bir yatırımcı, bazen kredi veren, bazen de
maliye çalışanı olabilir. Faydalanacakları enstrümanlar ise gelir tablosu, finansal durum
tablosu, nakit akış tablosu ve dipnotlar olacaktır.

Bir sonraki ders finansal durum tablosunun içeriğinin anlatılması ile devam edecektir.