TMS 38: Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Amaç ve Kapsam
1.Hangi varlıklar maddi olmayan duran varlık kapsamına
girmektedir?
2.Maddi olmayan duran varlıkların ilk muhasebeleştirilmesi
nasıl yapılmalıdır?
3.Raporlama tarihinde maddi olmayan duran varlıkların
değerleme işlemleri nasıl yapılmalıdır?
Tanım

• Maddi Olmayan Duran Varlıklar;

1. Bir yıldan uzun süre işletmeye fayda sağlamalıdır.
2. Fiziksel niteliği bulunmamalıdır.
3. Belirlenebilir/tanımlanabilir nitelikte bulunmalıdır.
4. Parasal nitelikte olmamalıdır.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Bilgisayar sinema balıkçılık müşteri ve pazarlama

yazılımları filmleri lisansları tedarikçi hakları
ilişkileri
Patentler müşteri ithalat müşteri markalar
listeleri kotaları sadakati
Telif hakları ipotek isim hakları pazar payı geliştirme
hizmeti maliyetleri
sunma
hakları
Maddi Olmayan Duran Varlık Olarak
Sınıflandırılmayan Hesaplar

Araştırma Reklam Eğitim Kuruluş ve

harcamaları harcamaları harcamaları örgütlenme
harcamaları
Araştırma Harcamaları

Unutulmamalıdır ki;

Bir varlık sadece ve sadece,

1. Varlıkla ilişkilendirilen beklenilen gelecekteki ekonomik işletme

için gerçekleşmesinin muhtemel olması ve,

2. Varlığın maliyetinin güvenilir bir biçimde ölçülebilmesi

durumunda, muhasebeleştirilir.
Araştırma Harcamaları

İşletmenin katlandığı araştırma veya geliştirme maliyetlerinin,

aktifleştirilmesinin veya gider olarak muhasebeleştirmesinin gerekliliği,
aşağıdaki soruların yanıtlanması ile anlaşılacaktır.

1. İşletme katlandığı araştırma veya geliştirme maliyetlerinden

gelecekte yarar sağlayacak mıdır?

2. Sağlanacak yarar, raporlama tarihi itibariyle ne kadar kesindir?

Araştırma Harcamaları

Örnek 1:

İlaç üretimi ile ilgili faaliyette bulunan bir işletme, dönem içerisinde ilaç
araştırmaları için 300.000 TL harcamıştır.

Raporlama tarihi itibariyle ilaç araştırma aşamasında olduğundan

kullanılabileceği, fayda sağlayabileceği kesin değildir.

Araştırmanın sonucunda ne olacağı belli olmadığı için gelecekteki

muhtemel bir ekonomik faydadan söz edilemez.

Bu nedenle 300.000 TL’lik araştırma harcaması raporlama tarihinde

araştırma giderleri adı altında gider olarak muhasebeleştirilerek gelir
tablosunda raporlanır.
Geliştirme Harcamaları

Geliştirme aşamasında, geliştirme harcamalarının işletmeye sağlayacağı

yararın ölçülebilir ve muhtemel olması gerekmektedir.
Geliştirme Harcamaları

Örnek 2:

Microsoft şirketi şu anda kullanımda olan Windows programının

geliştirilmesi amacıyla raporlama dönemi içerisinde 5 milyon $
harcamıştır. Raporlama tarihi itibariyle geliştirilmekte olan ürün henüz
tamamlanmamıştır.

5 milyon $’lık geliştirme harcamalarının aktifleştirilmesine yada gider

olarak muhasebeleştirmesine şirket nasıl karar vermelidir?
Geliştirme Harcamaları

Örnek 2:

Raporlama tarihi itibariyle şirket konu ile ilgili aşağıdaki tespitlerde

bulunmuştur.

1. Şirketin düşüncesine göre geliştirme faaliyetleri başarılı olacaktır.

2. Geliştirme faaliyetlerinin gelecek dönemlerde tamamlanması için

yeterli kaynak mevcuttur.

3. Geliştirilecek üründen sağlanacak ekonomik fayda muhtemeldir.

Geliştirme Harcamaları

Örnek 2:

Bu nedenle geliştirme harcamalarının raporlama tarihinde maddi

olmayan duran varlık olarak geliştirme maliyetleri adı altında
raporlanması uygun olacaktır.

Unutulmamalıdır ki, geliştirme harcamaları sonucunda başarılı

olunamayacağı düşünülseydi şirketin geliştirme harcamalarını gider
olarak muhasebeleştirmesi gerekirdi.
Kapsamlı Örnek

Kuşkucu işletmesi kullanmakta olduğu bir yazılımın geliştirilmesi

amacıyla 01.09.2016 tarihinde mühendislere 100.000 TL ödemiştir.

01.09.2016 Borç Alacak

… Araştırma ve Geliştirme Maliyetleri (Maliyet Hs.) 100.000

…Kasa 100.000
Kapsamlı Örnek

23.11.2016 tarihinde Kuşkucu işletmesinin çalışanları yönetim

departmanı için geliştirilen yazılımın kullanımına yönelik 20.000 TL’lik
eğitim almışlardır.

20.000 TL’lik eğitim harcaması yazılımın maliyetine yansıtılmalı mıdır?

23.112016 Borç Alacak

… Genel Yönetim Giderleri (Maliyet Hs.) 20.000

…Kasa 20.000
Kapsamlı Örnek

14.12.2016 tarihinde yazılım paketinin geliştirilmesi amacıyla testler

yapılmış, ve bu testler için 15.000 TL’lik ilk madde malzeme
kullanılmıştır.

15.000 TL’lik ilk madde malzemeler yazılımın maliyetine yansıtılmalı

mıdır?

23.112016 Borç Alacak

… Araştırma ve Geliştirme Maliyetleri (Maliyet Hs.) 15.000

…İlk Madde Malzeme (Stok Hs.) 15.000

Kapsamlı Örnek

Raporlama tarihi itibariyle yazılımın geliştirilmesi amacıyla faydalanılan

makinaların amortismanı 6.000 TL olarak hesaplanmıştır.

Makinaların 6.000 TL’lik amortismanı yazılım ile ilgili geliştirme

maliyetlerine yansıtılmalı mıdır?

31.12.2016 Borç Alacak

… Araştırma ve Geliştirme Maliyetleri (Maliyet Hs.) 6.000

…Birikmiş Amortismanlar (-)
(Bilanço-Aktif Düzenleyici) 6.000
Kapsamlı Örnek

31.12.2016 tarihi itibariyle Kuşkucu işletmesi geliştirme faaliyetlerinin

gelecek dönemlerde başarılı olacağını düşünmektedir.

Bu tarihe kadar katlanılan geliştirme harcamaları, maddi olmayan

duran varlıklar hesap grubu içerisinde geliştirme maliyetleri hesabında
muhasebeleştirilecektir.

31.12.2016 Borç Alacak

…Geliştirme Maliyetleri (Maddi Olmayan Duran Varlık Hs.) 121.000

…Araştırma ve Geliştirme Maliyetleri
(Maliyet Hs.) 121.000
Kuruluş ve Örgütlenme Harcamaları

TMS 38: Madde 69.

“Gerçekleştiği anda gider olarak muhasebeleştirilen harcamalarla ilgili

diğer örnekler şunlardır.

(a) TMS 16 Maddi Duran Varlıklar” Standardı uyarınca bir maddi

duran varlık kaleminin maliyetine dahil edilmiş olmadıkça,
faaliyete başlanmasına ilişkin harcamalar (başlangıç maliyetleri
gibi). Başlangıç maliyetleri, bir tüzel kişiliğin oluşturulması için
yapılan yasal ve sekreterya türü maliyetler, yeni bir tesis veya
işyeri açmak için yapılan harcamalar (yani açılış öncesi
maliyetler) veya yeni faaliyetlerin başlatılması, yeni ürün veya
süreçlerin oluşturulması için yapılan harcamalar (yani faaliyet
öncesi maliyetler) gibi kuruluş maliyetlerinden oluşabilir.”
İlk Muhasebeleştirme

İlk muhasebeleştirme işleminde kullanılacak ölçü, tarihi maliyet

esasıdır.

Maliyet Bedeline Dahil Edilecek Unsurlar

1. Satın Alma bedeli.

2. İşlem maliyetleri.

Maliyet Bedeline Dahil Edilemeyecek Unsurlar

Satın alma bedelindeki kur farkı, vade farkı finansman

gideri olarak muhasebeleştirilir.
Değerleme

İşletme, Maliyet Bedeli veya Yeniden Değerleme seçeneklerinden

bir tanesini Maddi Olmayan Duran Varlıklar için muhasebe
politikası olarak seçebilir.

Seçilen muhasebe politikası aynı sınıfa ait tüm maddi olmayan

duran varlıklar için uygulanmalıdır.
Maliyet Bedeli

Maliyet Bedeli ile Değerleme

Maliyet bedeli, birikmiş amortismanlar ve birikmiş değer

düşüklükleri düşüldükten sonra kalan tutar ile gösterilir.
Yeniden Değerleme

Yeniden değerleme

ARTIŞ AZALIŞ

ÖZKAYNAK GİDER

İzleyen Dönemlerde
İzleyen Dönemlerde

Azalış Artış Azalış

Artış

Önceki azalış
Öz kaynaklarda Yeniden değerleme kadar olan kısmı
raporlanır değer artışından gelir yazılır. Kalan Gider
karşılanır kalanı kısım öz
gider yazılır kaynaklarda
raporlanır
İtfa

Sınırlı ömre sahip olan maddi olmayan duran varlıkların itfa

edilmesi gerekmektedir.

TMS 16 – Maddi Duran Varlıklar standardında açıklanan

amortisman yöntemleri maddi olmayan duran varlıklar için de
kullanılabilir.

Sınırsız ömre sahip olan maddi olmayan duran varlıklar için itfa
işlemi yapılmamalıdır.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubu
Markalar Hesabının Muhasebeleştirilmesi
(Telif ücretinden arındırma yöntemi)

Perakende sektöründe bulunan MS şirketi, aynı sektördeki TM

şirketini, 2014 yılında TM markası ile birlikte satın almıştır.

TM markasının değeri nedir?

Toplama Yöntemi ile iskonto oranının
hesaplanması

Toplama Yöntemi:

= Risksiz Faiz Oranı + Şirket ve ekonomiden kaynaklı riskler

= %9 + %7+ %8

= % 24 iskonto oranı (sermaye maliyeti)

 Markalar Hesabının Muhasebeleştirilmesi
(Telif ücretinden arındırma yöntemi)
TM markasının 2014 yılı öncesi ve sonrasına ait tahmini ciro rakamları ve
büyüme oranları:
Yıllar Net Satışlar (TL) Büyüme Oranı
2011 130.000.000 4%
2012 135.000.000 1%
2013 136.000.000 7%
2014 145.000.000 7%
2015 155.000.000 6%
2016 164.000.000 7%
2017 175.000.000 5%
2018 ve sonrası 967.105.263 5%

976 milyon TL, satışların sonsuz sabit %5’lik büyüme hızıyla devam etmesi durumunda bu
satışların %24’lük sermaye maliyetiyle 2018 yılına iskonto edilerek toplanması sonucunda
elde edilen rakamdır.
Markalar Hesabının Muhasebeleştirilmesi
(Telif ücretinden arındırma yöntemi)

Royalti ücreti oranı = % 1,5

Marka Değeri Hesaplama Tablosu
Royalti
Ücretinin
Satış Büyüme Oranı İskonto Oranı İskonto Bugünkü
Yıllar Tahminleri % Royalti ücreti %1,5 % Faktörü Değeri

2015 155.000.000 6% 2.325.000 0,24 0,8065 1.875.000

2016 164.000.000 7% 2.460.000 0,24 0,6504 1.599.896

2017 175.000.000 5% 2.625.000 0,24 0,5245 1.376.779

2018 967.105.263 5% 14.506.579 0,24 0,5245 7.608.516

12.460.191

Markalar hesabı 12.460.191 TL olarak maddi olmayan duran

varlıklar hesap grubu içerisinde raporlanacaktır.