Dijital Oyunlarda Toplumsal

Cinsiyet
Enes Demirel
Kemal Keleşoğlu
 1.
Dijital Oyun Nedir?
Dijital Oyununun Tanımı, Türleri ve Genel Kavramları
 Dijital Oyun Nedir?

Dijital Oyun, bilgisayar veya konsol gibi

görüntü üreten bir aygıt ve kullanıcı ara
yüzüyle (monitör, ekran vb.) oynanan oyun
türüdür.
 Video Oyunu Nedir?

İçinde bulunduğumuz bilişim çağı, birçok sanal

sektörü bağımsız ve gelişmiş bir alan haline
getirdiği gibi, dijital oyun sektörü de oldukça
gelişti ve birbirinden farklı özgün kavramlara
sahip oldu.
 Oyun Kavramları

Gamer(Oyuncu): Video oyunlarıyla yakından

ilgilenen, çoğu oyun türüne hakim olan ve
hayatının bir kısmını bu alana ayırmış
kişiler için kullanılan bir tabirdir.
 Oyun Kavramları

Yayıncı(Streamer): Video oyunları ile ilgili

canlı yayın yapan kişiler için kullanılan bir
tabirdir.
 Oyun Kavramları

Elektronik Sporlar(E-Spor): Online

oyunlardaki kıyasıya rekabet, bu alanda yeni
bir spor türünün doğmasına sebep oldu.
E-spor; profesyonel oyunculardan oluşan
takımların, belli bir oyunda, resmi
kurumlarca düzenlenen müsabakalarda
yarışmasını ifade eder.
 Oyun Kavramları

E-Spor organizasyonu düzenleyen başlıca

oyunlar: Counter Strike Global Offansive,
Legue of Legends, Hearthstone, Smite, PUBG

Online Oyunlarda kullanılan ortak kavramlar

olduğu gibi her oyunun kendine özgü
kavramları da yer almaktadır.
LOL E SPOR MUSABAKASI
LOL E SPOR MUSABAKASI
 Oyun Türleri

Oyuncuya sayısına göre Oyun Türleri;

◍ Tek Kişilik Oyun (SinglePlayer ya da Offline)
◍ Çok Oyunculu Oyun (Online ya da MMO)
1. PvP : Oyuncuların birbirleriyle mücadele
ettiği oyun türü.
2. PvE (Co-op) : Gerçek bireylerden oluşan bir
takımın, yapay zekaya karşı mücadelesi.
 Oyun Türleri

Kamera Açısına Göre Oyun Türleri

◍ FPS (First Person Shooter veya Birinci
Şahıs Nişancı)
◍ TPS: (Third Person Shooter veya Üçüncü
Şahıs Nişancı)
◍ Tepeden Gösterim
FPS BAKIS AÇISI
TPS BAKIS AÇISI
 Oyun Türleri

İçeriği ve Yapısına Göre Oyun Türleri;

◍ Platform Oyunları
◍ Similasyon Oyunları
◍ Role Playing Game
◍ Strateji Oyunları
◍ MOBA
◍ Hayatta Kalma Oyunları
◍ Korku Oyunları
 2.
Dijital Oyunlarda Toplumsal
Cinsiyet
Dijital Oyunların Sosyalizasyona Etkileri,
Oyun Kültürüne Yerleşmiş Düşünceler Ve Verilen Mesajlar
 Dijital Oyunlarda Toplumsal Cinsiyet

Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, toplumsal

etkileşimin olduğu her alana nüfuz ettiği
gibi, bilişim sektörünün bir alt parçası
durumunda olan oyun dünyasında da etkilerini
göstermektedir.
Dijital Oyunların
Sosyalizasyon
Açısından
Toplumsal
Cinsiyete Etkileri
 Dijital Oyunların Sosyalizasyon Açisindan
Toplumsal Cinsiyete Etkileri

◍ Temelde video oyunlarının büyük bir çoğunluğu

16 yaş ve üzeri bireyler için satışa
sunulmaktadır. Ancak prosedürde yetişkinler
için üretilmiş olan oyunların hitap ettiği
kitle daha çok çocuklardır.

◍ Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan

ülkelerde video oyunlarının çocuklar için daha
uygun olduğu görüşü hakimdir.
 Dijital Oyunlarin Sosyalizasyon Açisindan
Toplumsal Cinsiyete Etkileri

◍ Dijital oyunların toplumsallaşma sürecine dahil

olması sebebiyle dijital oyunların cinsiyet
algılarına da ciddi etkileri bulunmaktadır.

◍ Video oyunlarının temel alıcı kitlesi

erkeklerdir. Oyun yapımcıları, erkeklerin ilgi
alanlarına yönelik oyunlara ağırlık vermişlerdir
(Şiddet,Futbol, Yarış vb.) Ancak son yıllarda
çok daha çeşitli oyun türleri piyasadaki
yerlerini almaya başlamışlardır.
 Dijital Oyunlarin Sosyalizasyon Açisindan
Toplumsal Cinsiyete Etkileri

◍ Erkek oyuncular, çocukluklarından itibaren

maruz kaldıkları şiddet içeriğini
özümsemektedir.

◍ Kadın oyuncular ise daha çok şirin pembe

grafiklere sahip olan ya da gerçek hayatta
ondan beklenen davranışları yansıtan oyunlara
yönlendirilmektedir. Böylelikle aynı
içselleştirmenin bir benzeri kadınlar için de
gerçekleşmektedir.
 En çok kadın oyuncu
sayısına sahip olan Sims
serisindeki genel amaç;
karakterleri giydirmek,
ev dizayn etmek ve
çocuklarla ilgilenmek
gibi kadından beklenen
sorumlulukların
gerçekleştirilmesidir.
 Online Oyunlarda
Cinsiyete Göre
Karakter Özellikleri
 Online Oyun Karakterlerinde Cinsiyet
Özellikleri

Sınıf sistemi bulunduran online oyunların

büyük bir çoğunluğunda, erkek cinsiyetinden
oluşan sınıflar fiziksel olarak güçlü ve
iriyken, kadınlardan oluşan sınıflar fiziksel
olarak narin, büyü veya mistik güçlere sahip
karakterlerden oluşmaktadır.
 Black Desert Online
Erkek Vahsi Karakteri
KINGDOM: UNDERFIRE 2
KADIN ELF KARAKTERI
 Online Oyun Karakterlerinde Cinsiyet
Özellikleri

Sınıf seçiminde hem erkek hem de kadın olarak

oynama şansı veren oyunlarda ise cinsiyet
değiştirildiğinde ciddi farklar ortaya
çıkmaktadır.
TERA ONLINE SAVASCI ERKEK
KARAKTER
TERA ONLINA SAVASCI KADIN
KARAKTER
 Online Oyun Karakterlerinde Cinsiyet
Özellikleri

Hemen hemen tüm online shooter oyunlarda

kadın karakterine yer bile verilmez. Sadece
bazı oyunlar, bir ek paket olarak kadın
karakterini ücretli olarak satmaktadır.
WOLFTEAM KADIN VE ERKEK
KARAKTER FARKI
 Hikaye Tabanli
Oyunlarda Cinsiyete
Göre Roller
 Tek Oyunculu Oyunlarda Cinsiyetlere Göre Roller

Hikaye tabanlı tek oyunculu oyunlarda olay

genellikle erkek üzerinden ilerler. Fiziksel
olarak güçlülük, zeka ve otorite gibi
özelliklerle donatılan erkek karakterler
toplumsal alanda uygulanan etkileşim
rollerini resmetmektedir.
 RESIDENT EVIL 4 adlı
oyunda ana karakter önemli bir
devlet görevlisinin kızını
kurtarmakla görevlendirilir.
Ana karakter güçlü, zeki ve
çekici özelliklerle
donatılmışken; kadın karakter
ise narin ve ana karaktere
muhtaçtır.
 Tomb Raider adlı oyun
serisinin ana karakteri Lara
Croft her ne kadar erkege
atfedilen özeliklere ve
silahlara sahip olsa da,
jartiyeri andıran bacak
bantlarından
kurtulamamıştır.
 Dijital
Oyunlarda
Pornografi
 Dijital Oyunlarda Pornografi

Kadın bedeninin cinsellik üzerinden

metalaşması, son zamanlarda oyun dünyasında
da sık rastlanan bir durum haline gelmiştir.
Bazı oyunlar doğrudan bu amaca hizmet
ederken, bazı oyunlar da dolaylı yollardan
cinsel içerik barınmaktadır.
 Withcher : Wild Hunt
adlı açık dünya
oyununda genelevler
vardır. Bu genelevlerde
para karşılığında cinsel
ilişki kurulabilmektedir.
 House Party adlı oyunda
temel amaç bir
arkadaşımızın düzenlediği
ev partisinde kız tavlamak
veya cinsel ilişkiye girmek.
Bu oyun geçtiğimiz
günlerde bir oyun
platformundan kaldırılsa da,
küçük düzeltmelerle
tekrardan erişilebilir hale
 3.
OYUN SEKTÖRÜNDE ERKEK
VEYA KADIN OLMAK
Oyun Topluluğundaki Baskı, Oyuncuların Maruz Kaldığı
Baskılar, Oyun Sektöründe Çalışanların Maruz Kaldığı Baskılar
Oyuncular ve Oyun
Sektöründe
Çalısanların Maruz
Kaldıgı Ayrımcılıklar
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Oyun topluluklarının büyük çoğunluğu erkeklerden

oluşmaktadır. Kadınlar için uygun görülmeyen
dijital oyunları oynayan kadınlar, düşük derecede
de olsa «sapkın» olarak nitelendirilebilir.

Oyun topluluklarındaki cinsiyet ayrımcılığını

Aile Baskısı, Toplum Baskısı ve Oyuncu Baskısı
olarak 3 ayrı şekilde değerlendirebiliriz.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Aile
Aile de ebeveynler çocuklarını cinsiyetlerine
göre değerlendirme eğilimindedir. Hem erkek hem
de kız çocukları, gelecekteki beklentilere uygun
oyunlara yönlendirilir. Kızlar bebekler ve mutfak
oyuncakları ile oynarken, erkekler silah, araba
gibi eril etiketli oyuncaklarla oynar.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Aileye göre dijital oyunların erkeklere göre

olduğu görüşü hakimdir. Son zamanlarda dijital
oyunlara ilgi gösteren kadınların sayısı artış
gösterse de, ciddi anlamda oyun dünyasına
yönelmiş bireyler, aile tarafından çeşitli sosyal
yaptırımlara maruz kalabilir.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Ailede görülen bu ayrımcı görüşler toplum

tarafından da yinelenir. Hem erkekler hem de
kadınlar kendi cinsiyetleri için atfedilmiş
konulara ilgi gösterir. Kadın oyuncular
tanıdıklarıyla güncel konuları konuşurken, kadın
oyuncunun bu konular dışında kalabilmesi
muhtemeldir. Bu durumla bağlantılı olarak kadın
oyuncuların erkeksi davrandığına dair etiketler
oluşturulabilir.
Toplum baskısı için İnternet
Cafeler ve Oyun Salonları iyi
bir örnektir. Bu ortamlarda
kadınlara rastlamak oldukça
zordur ve kadınlar bu
ortamlarda çeşitli baskılara,
etiketlendirmelere hatta
fiziksel veya sözlü tacizlere
bile maruz kalabilmektedir.
Ancak son zamanlarda
oluşturulan modern internet
cafelerle kadınların internet
cafelere erişimi bir nebze
olsun düzelebilmiştir.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Oyun topluluklarında görülen

cinsiyet ayrımcılığını da ikiye
ayırabiliriz:
◍ Oyuncular arasında ayrımcılık
◍ Oyun sektöründe çalışanlar
arasında ayrımcılık
Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrımcılığı

Kadın oyuncular, başta online oyunlar

olmak üzere hemen hemen tüm oyunlarda,
eril olarak inşa edilmiş bir yapının
içine hapsolmuşlardır.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Kadın oyuncuların oyunlarda maruz kaldıkları

ayrımcı davranışları 3 temel maddede
özetleyebiliriz:
◍ Kadın olduğu bilinmesi halinde sözlü tacize
maruz kalma.
◍ Kadın olduğu için oyunlarda başarılı
olamayacağı düşüncesi
◍ Oyun topluluklarının seksist küfürlerle dolu
olması.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Oyun Sektöründe Çalışanların Maruz Kaldığı

Ayrımcılıklar
Bu alanda da erkeklerin hakim olduğu
görülmektedir. Özellikle oyun
geliştiricilerinin neredeyse tümü erkeklerden
oluşmaktadır. Kadınlar, oyun medyasında biraz
daha aktif olsalar da, burada da erkek
egemenliği söz konusudur.
 Oyun Topluluklarında Cinsiyet Ayrimciligi

Oyun medyasındaki amaç, beğenilen içerikler

üretmek, daha fazla takipçi sayısına ulaşmak ve
kar amaçlı bir kuruluş ise gelir elde etmektir.
Bu amaçlara ulaşırken erkek ve kadınlardan
farklı teknikler uygulamaları beklenir.
Erkekler mizah yetenekleri ve bilgi
birikimleriyle kitleleri etkilemeye çalışırken,
kadınlar güzellikleri ve hitabet yetenekleri
ile bu amaca ulaşmaya çalışır.
ERKEK TWITCH YAYINCISI
KADIN TWITCH YAYINCISI
 4.
OYUN DUNYASINDA ESITLIK
Oyun Topluluğunda Eşitlik Nasıl Sağlanır?, Oyun
Topluluklarında Eşitliğin Getirileri, Sonuç
Oyun Toplulugunda
Cinsiyet Esitliliginin
Gereklilikleri ve
Faydalari
 Dijital Oyunlarda Toplumsal Cinsiyet
Eşitliginin Gereklilikleri ve Faydalari

Hümanist Bakış Açısı

İnsana insan olduğu için değer verip, her
insanın kendine has bir potansiyele sahip
olduğunu savunuruz. Bu açıdan bakıldığında
her insanın eşit haklara sahip olması
gerekir.
 Dijital Oyunlarda Toplumsal Cinsiyet
Eşitliginin Gereklilikleri ve Faydalari

Faydacı Bakış Açısı

Kültürel feminizmin «erkek egemen ilişki
biçimleri ile oluşturulan toplumsal yaşamın
patolojik bir doğaya sahip olması» görüşünden
hareketle, oyun dünyasındaki gergin ilişki
biçiminin, kadınların etkisiyle daha düzenli
bir yapıya bürünebileceği savunulabilir.
 Dijital Oyunlarda Toplumsal Cinsiyet
Eşitliginin Gereklilikleri ve Faydalari

Ekonomik Bakış Açısı

İnanılmaz bir hızla yükselen oyun sektörünün
küresel ekonomideki payı ciddi miktarlara
ulaşmaktadır. Kadınların da sektöre girişi
ile birlikte oyun topluluğu genişleyecek ve
sektörün ekonomik hacmi genişleyecektir.
 SuperData 2015 verilerine göre
oyun sektörü, film ve dizi
sektörünü sollayarak yılda tam 61
milyar dolar gelir elde etti. 3 yıl
içinde Pazar hacminin 200 milyar
doları geçmesi bekleniyor. Bu
pazardaki en büyük payı 22,23
milyar dolar ile Çin ve 21.96
milyar dolar ile ABD alıyor.
Türkiye’ nin bu pastadaki payı ise
yaklaşık 400 milyon dolar.
Ülkemizin en çok gelir elde ettiği
tarımsal ürünlerin getirisi 18
milyar dolar. Bu, ABD’ nin
oyunlardan elde ettiği gelirin
altında bir rakam.
 Dijital Oyunlarda Toplumsal Cinsiyet
Eşitliginin Gereklilikleri ve Faydalari

Daha önce belirttiğimiz verilerden hareketle

dijital oyun topluluğunun hem ekonomik hem de
kurumlar arasındaki statüsü anlamında hızlı bir
yükselişe geçtiğini söyleyebiliriz.

Gittikçe daha gözde bir alan haline gelen oyun

sektöründe cinsiyet ayrımcılığının aşılması,
diğer kurum ve sektörler için de bir örnek
oluşturabilir.
 Oyun Toplulugunda
Cinsiyet Esitligi Nasıl
Saglanabilir?
 Dijital Oyunlarda Cinsiyet Eşitliliği Nasil
Saglanabilir?

Dijital oyunlar görece kısa bir tarihe

sahiptir. 30 yıllık inşa sürecinde dijital
oyunların toplumsal temeli eril düşünce
kalıplarıyla oluşturulmuştur. Bu temel, henüz
tam yerine oturmadığı için yeniden
biçimlendirilebilir.
 Dijital Oyunlarda Cinsiyet Eşitliliği Nasil
Saglanabilir?

Her şeyden önce kadınlara büyük iş düşmektedir.

Kadınlar, dijital oyunlara ilgi duyması halinde
çekinmeden bunu açıkça dile getirmeli ve
dijital oyunlarla zaman geçirmelidir. Dijital
oyun yapımcıları, hedef kitlenin zevk ve
isteklerine göre oyun üretimi yaptığı için,
kadın oyuncu sayısının artması halinde
oyunlardaki ayrımcı sembollerin azalma ihtimali
vardır.
 2017 yılında Fifa adlı
futbol oyunu serisine ilk
kez kadın oyuncular ve
takımları eklenmiştir.
Ancak kullanıcı kitlesi
tarafından ilgi görmeyen
bu yenilik, serinin bir
sonraki oyununda yer
almamıştır.
 Dijital Oyunlarda Cinsiyet Eşitliliği Nasil
Saglanabilir?

Daha eşitlikçi bir oyun toplumu için erkeklerin

de üzerine düşen bir takım görevler vardır.
◍ Oyun ortamını yalnızca erkeğe özgü hale
getiren davranışlardan kaçınılmalıdır.
◍ Küfürden uzak durulmalıdır.
◍ Kadın oyunculara karşı saygılı
davranılmalıdır.
◍ Oyun oynamak isteyen kadınlara anlayış
gösterilmelidir.
 Dijital Oyunlarda Cinsiyet Eşitliliği Nasil
Saglanabilir?

Aile ve Devlet
Dijital oyunlar da dizi veya filmler gibi
yetişkin içerikleri barındırabilir.
Psikanalitik açıdan bu yetişkin içeriklerinin
çocuklardan uzak tutulması gerekir. Bu konuda
da aile ve devlet üzerine büyük iş düşmektedir.
Sonuç
 Dijital Oyunlarda Cinsiyet Eşitliliği Nasil
Saglanabilir?

Dijital oyun topluluğu eril ilişki kalıplarıyla

inşa edilmiştir. Hali hazırda hem oyun
içerikleri hem de bireyler arası etkileşim,
erkek egemen iktidar biçimini desteklemekte ve
yeniden üretimini sağlamaktadır.
Ancak 30 yıl gibi kısa bir geçmişi olan, boş
zamanı değerlendirme kurumunun da bir alt
sistemi olan dijital oyunlar erkek egemen
yapısından kurtulabilir.
 “
Son olarak, dijital oyunlara ilgi duyan tüm
kadınları oyun oynamaya davet ediyoruz!
Dinlediginiz Için
Tesekkürler!
 KAYNAKÇA

◍ superdataresearch.com/data/

◍ tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html

◍ seraaamuun.wordpress.com/2015/06/08/25/