TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

*********

BỘ MÔN
NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CHỦ NGHĨA MÁC LÊNIN

Học phần: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Giảng viên: Thầy Nguyễn Văn Thuân
Họ và tên: Nguyễn Quỳnh Thư ( MSV: 11194967 )
Lớp: POHE - Quản trị kinh doanh thương mại K61
 CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 5

Câu 1: Phân tích cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CHỦ NGHĨA XÃ
HỘI. Liên hệ với Việt nam hiện nay?

1. Cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p

a. Khá i niệm

Trong mộ t xã hộ i có giai cấ p thì cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p là bộ phậ n cơ bả n, có vị trí quan

trọ ng quyết định nhấ t, chi phố i cá c loạ i hình cơ cấ u khá c, vì nhữ ng lý do sau:

+ Cơ cấ u xã hộ i- giai cấ p tồ n tạ i nhằ m bả o vệ lợ i ích củ a cá c giai cấ p, tầ ng lớ p trong xã

hộ i

+ Cơ cấ u xã hộ i - giai cấp quy định tính châ t và bả n chấ t củ a cá c quan hệ khá c về xã hộ i.

+ Cơ cấ u xã hộ i - giai cấp cò n liên quan trự c tiếp đến quyền lự c chính trị

+ Cơ cấ u xã hộ i - giai cấp cò n là yếu tố đặ c trưng cho sự khá c nhau về chấ t giữ a xã hộ i

nà y vớ i xã hộ i khá c

+ Xuấ t phá t từ cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p mà ngườ i ta xây dự ng cá c chính sá ch phá t triển

kinh tế - xã hộ i - vă n hó a phù hợ p vớ i mỗ i giai tầ ng

Như Lê nin nó i Kết cấ u Xã hộ i và chình quyền có nhiều biến đổ i, nếu khô ng hiểu nhữ ng
biến đổ i nà y thì khô ng thể tiến đượ c 1 bướ c trong bấ t kỳ lĩnh vự c hoạ t độ ng nà o.

b. Vị trí

- Cù ng mộ t con ngườ i sẽ thuộ c về nhiều cộ ng đồ ng ngườ i khá c nhau theo cá c hình thứ c
phâ n chia khá c nhau (thuộ c về mộ t giai cấ p, tầ ng lớ p, mộ t nhó m nghề nghiệp, mộ t địa
bà n cư trú , mộ t tô n giá o hoặ c khô ng theo tô n giá o nà o,...). Cá c loạ i hình củ a cơ cấ u xã hộ i
có mố i quan hệ vớ i nhau và tá c độ ng qua lạ i lẫ n nhau.

- Trong xã hộ i có giai cấ p, thì cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p là loạ i hình cơ bả n và có vị trí quyết

định nhấ t, chi phố i cá c loạ i hình cơ cấ u xã hộ i khá c, vì trong quan hệ về mặ t giai cấ p củ a
mộ t xã hộ i quy định sự khá c nhau về địa vị kinh tế, về quyền sở hữ u tư liệu sả n xuấ t,
mố i quan hệ xã hộ i giữ a ngườ i vớ i ngườ i trong hệ thố ng sả n xuấ t, tổ chứ c lao độ ng và
phâ n phố i thu nhậ p. ở các loạ i hình cơ cấ u xã hộ i khá c khô ng có đượ c các mố i quan hệ
quan trọ ng và quyết định trên đây. Từ đó cho thấ y cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p có liên quan
trự c tiếp đến quyền lự c chính trị và nó quyết định đến bả n chấ t và xu hướ ng vậ n độ ng
củ a các loạ i hình cơ cấ u xã hộ i khá c. Mỗ i xã hộ i có phâ n chia giai cấ p đều có cơ cấ u xã
hộ i - giai cấ p đặ c trưng củ a mình, nó thể hiện cho sự khá c nhau về chấ t giữ a cơ cấ u xã
hộ i nà y vớ i cơ cấ u xã hộ i khá c.

- Xuấ t phá t từ cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p mà ngườ i ta xây dự ng cá c chính sá ch phá t triển

kinh tế, xã hộ i, vă n hoá củ a mỗ i xã hộ i trong từ ng giai đoạ n cụ thể. Vị trí củ a cơ cấ u xã
hộ i - giai cấ p là có ý nghĩa quan trọ ng, song khô ng đượ c tuyệt đố i hoá , tứ c là chỉ thấ y và
dự a và o cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p, coi nhẹ cá c loạ i cơ cấ u xã hộ i khá c; cũ ng khô ng thể tuỳ
tiện xoá bỏ nhanh chó ng cá c giai cấ p, tầ ng lớ p xã hộ i bằ ng biện phá p giả n đơn theo ý
muố n chủ quan.

c. Sự biến đổ i có tính quy luậ t củ a cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p trong thờ i ký quá độ lên chủ
nghĩa xã hộ i

- Xu thế chủ yếu:

Trong thờ i kỳ quá độ và kể cả dưở i chủ nghĩa xã hộ i, mặ c dù đã xó a bỏ đượ c sự đố i

khá ng về giai cấ p, bấ t bình đẳ ng về giai cấ p, mang lạ i sư thay đổ i về chấ t củ a các giai cấ p
và tầ ng lớ p nhâ n dâ n lao độ ng so vớ i xã hộ i trướ c đó , nhưng vớ i nền kinh tế hà ng hó a
nhiều thà nh phầ n dướ i sự quả n lý củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa nên vẫ n cò n tồ n tạ i sự
khá c nhau giữ a giai cấ p và tầ ng lớ p xã hộ i về nhiều mặ t. Song, sự khá c nhau đó ngà y
cà ng đượ c rú t ngắ n, sự xích lạ i gầ n nhau ngà y cà ng đượ c gia tă ng cù ng vớ i sự phá t triển
kinh tế - xã hộ i củ a đấ t nướ c. Xu hướ ng xích lạ i gầ n nhay đượ c thể hiện ở 4 điểm sau
đây:

+ Sự xích lạ i gầ n nhay từ ng bướ c giữ a cá c giai cấ p, tầ ng lớ p về mố i quan hệ vớ i tư liệu

sả n xuấ t. Xu hướ ng nà y thể hiện thô ng qua việc dầ n dầ n hoà n thiện quan hệ sả n xuấ t xã
hộ i chủ nghĩa từ thấ p đến cao. Vớ i chủ trương phá t triển nhiều thà nh phầ n kinh tế, đa
dạ ng hó a chế độ sở hữ u… tạ o điều kiện chó cá c thà nh phầ n xã hộ i tồ n tạ i bên cạ nh nhau,
xích lạ i gầ n nhau, đan xen lẫ n nhau để cù ng phá t triển

+ Sự xích lạ i gầ n nhau về tính chấ t lao độ ng giữ a cá c giai cấ p, tầ ng lớ p, xư hướ ng nà y thể

hiện thô ng qua việc phá t triển cuộ c cá ch mạ ng về khoa họ c và cô ng nghệ, á p dụ ng
nhữ ng thà nh tuuw mớ i và o quá trình phá t triển lự c lượ ng sả n xuấ t, rú t ngắ n khoả ng
cá ch củ a sự khá c biệt giữ a cá c lự c lượ ng xã hộ i trong quá trình lao độ ng

+ Xích lạ i gầ n nhau về mố i quan hệ phâ n phố i tư liệu tiêu dù ng  giữ a cá c giai cấ p và tầ ng
lớ p. Xu hướ ng nà y diễn ra chủ yếu liên quan đến việc thự c hiện ngà y cà ng hoà n thiện
nguyên tắ c phâ n phố i theo kết quả lao độ ng và hiệu quả kinh tế,

+ Sự xích lạ i gầ n nhau về tiến bộ về đờ i số ng tính thầ n giữ a cá c giai cấ p. Xu hướ ng nà y

thể hiện trự c tiếp thô ng qua cá ch mạ ng xã hộ i chủ nghĩa trên lĩnh vự c tư tưở ng, vă n hó a
là m cho các giai cấ p xích lạ i gầ n nhau.

- Tính quy luậ t củ a sự biến đổ i cơ cấ u xã hộ i - giai cấ p trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hộ i:

Sự biến đổ i củ a cơ cấ u xã hộ i - giai cấp gắ n liền và đượ c quy định bở i biến đọ ng cơ cấ u

kinh tế, thà nh phầ n kinh tế, cơ cấ u hà nh chính kinh tế - xã hộ i. Sự tồ n tạ i củ a nhiều
thà nh phầ n kinh tế tấ t yếu dẫ n đến cơ cấ u xã hộ i giai cấ p đa dạ ng và phứ c tạ p. Trong
thờ i kỳ nà y, có nhữ ng giai cấ p, tầ ng lớ p củ a cơ cấ u xã hộ i giai cấ p mớ i và mộ t bộ phậ n
củ a giai cấ p, tầ ng lớ p bó c lộ t. Quá trình biến đổ i cơ cấ u xã hộ i giai cấ p cũ sang cơ cấ u xã
hộ i giai cấ p mớ i là 1 quá trình liên tụ c,m đa đạ ng , phứ c tạ p và mạ nh mẽ. Cơ cấ u xã hộ i
giai cấ p trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i biến độ ng và phá t triển trong mố i
quan hệ vừ a có mâ u thuẫ n, vừ a có mố i quan hệ liên minh vớ i nhau, tiến tớ i xó a bỏ hiện
tượ ng bấ t bình đẳ ng trong xã hộ i, đưa đến sự xích lạ i gầ n nhau giữ a cá c giai cấ p và tầ ng
lớ p trong xã hộ i, đặ c biệt là giữ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n và trí thứ c.

- Xu hướ ng phá t triển củ a cơ cấ u xã hộ i - giai cấp ở VN trong thờ i kỳ quá độ : Tính đa

dạ ng và tính thố ng nhấ t

Tính đa dạ ng thể hiện ở sự tồ n tạ i nhiều giai cấ p, nhiều tầ ng lớ p xã hộ i: giai cấ p cô ng

nhâ n, giai cấ p nô ng dâ n, độ i ngũ trí thứ c, bộ phậ n tư sả n và cá c tầ ng lớ p nhâ n dâ n lao
độ ng khá c. Tính đa dạ ng cò n thể hiện ngay cả trong cơ cấ u củ a mỗ i giai tầ ng

Tính thố ng nhấ t thể hiện ở chổ trong cơ cấ u xã hộ i giai cấ p ấy, giai cấ p cô ng nhâ n, lự c
lượ ng tiêu biểu cho phương thứ c sả n xuấ t giữ vai trò chư đạ o trong quá trình cả i biến
xã hộ i. Đồ ng thờ i giai cấ p cô ng nhâ n cù ng vớ i giai cấ p nô ng dâ n và tầ ng lớ p trí thứ c tạ o
thà nh nền tả ng chính trị- xã hộ i vữ ng chắ c, tạ o nên sự thố ng nhấ t củ a cơ cấ u xã hộ i - giai
cấ p trong thờ i kỳ quá độ .

2. Liên hệ vớ i Việt Nam hiện nay

- Đặ c điểm cơ bả n có liên quan đến cơ cấ u xã hộ i – giai cấ p trong thờ i kỳ quá độ ở nướ c

ta là sự tồ n tạ i củ a nền kinh tế nhiều thà nh phầ n. Đằ ng sau cá c thà nh phầ n kinh tế là cá c
giai cấ p, tầ ng lớ p xã hộ i nhấ t định. Tương ứ ng vớ i nền kinh tế nhiều thà nh phầ n là mộ t
cơ cấ u giai cấ p đa dạ ng, phứ c tạ p bao gồ m cá c giai cấ p, tầ ng lớ p vừ a liên minh, vừ a đấ u
tranh vớ i nhau, trong đó giai cấ p cô ng nhâ n giữ vai trò lã nh đạ o. Sự hình thà nh cơ chế
thị trườ ng đã dẫ n đến nhữ ng thay đổ i trong cơ cấ u xã hộ i - giai cấp cù ng vớ i sự vậ n
độ ng phứ c tạ p củ a cá c giai tầ ng xã hộ i. Tính đa dạ ng, phứ c tạ p cò n thể hiện ở sự biến đổ i
về chấ t ngay trong cơ cấ u củ a từ ng giai cấ p, tầ ng lớ p xã hộ i.

- Cơ cấ u giai cấ p ở Việt Nam hiện nay bao gồ m: giai cấ p cô ng nhâ n, giai cấ p nô ng dâ n,

độ i ngũ trí thứ c, ngườ i sả n xuấ t nhỏ , tầ ng lớ p doanh nhâ n. Liên minh cô ng – nô ng – trí
thứ c là cơ sở củ a toà n xã hộ i, là m cơ sở chính trị – xã hộ i vữ ng chắ c cho chế độ mớ i. Giai
cấ p cô ng nhâ n giữ vai trò lã nh đạ o, quyết định xu hướ ng phá t triển củ a xã hộ i. Nô ng dâ n
và cá c tầ ng lớ p nhâ n dâ n lao độ ng trở thà nh ngườ i là m chủ xã hộ i. Trí thứ c ngà y cà ng có
vai trò quyết định trong việc ứ ng dụ ng nhữ ng thà nh tự u củ a cá ch mạ ng khoa họ c và
cô ng nghệ phụ c vụ sự nghiệp xâ y dự ng đấ t nướ c. Tầ ng lớ p doanh nhâ n phá t huy tiềm
nă ng và vai trò tích cự c củ a mình, hoạ t độ ng theo luậ t phá p và định hướ ng củ a nhà nướ c
xã hộ i chủ nghĩa.

- Cơ cấ u xã hộ i – giai cấ p nướ c ta biến đổ i theo xu hướ ng tiến bộ , đượ c phả n á nh ở sự

thay đổ i tích cự c củ a cá c giai cấ p tầ ng lớ p xã hộ i (cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c...). Do
tính chấ t chưa ổ n định về mặ t xã hộ i, mớ i chỉ là định hướ ng xã hộ i chủ nghĩa nên trong
giai đoạ n đầ u củ a thờ i kỳ quá độ , cá c giai cấ p, tầ ng lớ p phá t triển đa dạ ng. Sự ổ n định
dầ n củ a kinh tế thị trườ ng xã hộ i chủ nghĩa sẽ tạ o điều kiện hình thà nh từ ng bướ c mộ t
cơ cấ u xã hộ i – giai cấ p định hướ ng xã hộ i chủ nghĩa. Đến giai đoạ n cuố i củ a thờ i kỳ quá
độ , cá c giai cấ p, tầ ng lớ p xích lạ i gầ n nhau hơn, liên minh, hợ p tá c chặ t chẽ, ổ n định hơn.
Trong suố t thờ i kỳ quá độ , liên minh cô ng – nô ng – trí thứ c là lự c lượ ng chính trị – xã
hộ i cơ bả n, là nền tả ng củ a nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa.
Câu 2: Vì sao phải liên minh các giai cấp và tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên
CNXH? Phân tích vai trò và vị trí của các giai cấp và tầng lớp trong cơ cấu xã hội –
giai cấp ở Việt nam hiện nay.

1. Lý do phả i liên minh cá c giai cấ p và tầ ng lớ p trong thờ i kỳ quá độ lên CNXH :

Ở nhữ ng nướ c khi mà giai cấ p nô ng dâ n và cá c tầ ng lớ p lao độ ng khá c cò n là lự c lượ ng

đô ng đả o trong xã hộ i thì cá ch mạ ng xã hộ i chủ nghĩa chỉ có thể già nh đượ c thắ ng lợ i
nếu giai cấp cô ng nhâ n thự c hiện đượ c sự liên minh chặ t chẽ vớ i giai cấ p nô ng dâ n và
cá c tầ ng lớ p lao độ ng khá c nhằ m tạ o nên khố i đạ i đoà n kết củ a lự c lượ ng cách mạ ng,
trong đó nò ng cố t là liên minh cô ng - nô ng.

Liên minh cô ng – nô ng – trí thứ c là sự hợ p tá c toà n diện giữ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n và trí

thứ c trong tấ t cả cá c mặ t khá c nhau củ a đờ i số ng xã hộ i. Phả i liên minh cá c giai cấp và
tầ ng lớ p trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i vì để nhằ m đá p ứ ng nhu cầ u và lợ i ích
củ a cá c chủ thể trong khố i liên minh, đồ ng thờ i tạ o độ ng lự c thự c hiện thắ ng lợ i mụ c
tiêu củ a chủ nghĩa xã hộ i.

- Nộ i dung kinh tế: Nhằ m thoả mã n cá c nhu cầ u, lợ i ích kinh tế củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n

và trí thứ c. Trong quá trình xây dự ng chủ nghĩa xã hộ i, liên minh cô ng, nô ng, trí thứ c
dướ i gó c độ kinh tế giữ vai trò quyết định. Điều nà y do sự nghiệp xâ y dự ng chủ nghĩa xã
hộ i quy định, do phả i gắ n chặ t nô ng nghiệp vớ i cô ng nghiệp, vớ i dịch vụ , khoa họ c và
cô ng nghệ để thự c hiện việc thoả mã n lợ i ích kinh tế cả trướ c mắ t và cả lâ u dà i, cơ bả n
củ a xã hộ i. Trong thờ i đạ i ngà y nay, vai trò củ a tri thứ c ngà y cà ng trở thà nh lự c lượ ng
sả n xuấ t trự c tiếp thì sự liên minh giữ a cô ng nhâ n vớ i nô ng dâ n, trí thứ c trở thà nh vô
cù ng quan trọ ng để xây dự ng thà nh cô ng chủ nghĩa xã hộ i. Như vậ y, sự liên minh về mặ t
kinh tế là do yêu cầ u khá ch quan củ a sự nghiệp xâ y dự ng chủ nghĩa xã hộ i quy định.

- Nộ i dung chính trị: Khố i liên minh cô ng – nô ng – trí thứ c là cơ sở vữ ng chắ c cho khố i
đạ i đoà n kết toà n dâ n tạ o nên sứ c mạ nh vượ t qua nhữ ng khó khă n trở ngạ i, đậ p tan â m
mưu chố ng phá chủ nghĩa xã hộ i, xâ y dự ng Tổ quố c xã hộ i chủ nghĩa. Liên minh cô ng –
nô ng – trí thứ c đượ c xây dự ng và củ ng cố vữ ng chắ c chính là để đả m bả o vai trò lã nh
đạ o củ a giai cấ p cô ng nhâ n đố i vớ i toà n xã hộ i.

- Nộ i dung vă n hoá xã hộ i: Liên minh cô ng – nô ng – trí thứ c nhằ m đả m bả o xâ y dự ng

mộ t nền vă n hoá tiên tiến, đậ m đà bả n sắ c dâ n tộ c, có khả nă ng tiếp thu cá c giá trị, tinh
hoa vă n hoá củ a loà i ngườ i. Trong nộ i dung vă n hoá - xã hộ i, trí thứ c giữ vai trò đặ c biệt
quan trọ ng.

V.I.Lênin đã vậ n dụ ng và phá t triển lý luậ n liên minh cô ng - nô ng củ a C.Má c và

Ph.Ă ngghen và o thự c tiễn Cách mạ ng Thá ng Mườ i Nga. Trong quá trình lã nh đạ o cá ch
mạ ng, V.I.Lênin thườ ng xuyên chủ trương và thự c hiện củ ng cố khố i liên minh giữ a giai
cấ p cô ng nhâ n vớ i giai cấ p nô ng dâ n. Đó cũ ng là mộ t trong nhữ ng nguyên nhâ n quan
trọ ng đưa tớ i thắ ng lợ i củ a Cách mạ ng Thá ng Mườ i.

Sau Cá ch mạ ng Thá ng Mườ i, V.I.Lênin đặ c biệt quan tâ m tớ i xâ y dự ng khố i liên minh

giữ a giai cấ p cô ng nhâ n vớ i giai cấ p nô ng dâ n và cá c tầ ng lớ p lao độ ng khá c. Ngườ i chỉ
rõ : "Chuyên chính vô sả n là mộ t hình thứ c đặ c biệt củ a liên minh giai cấ p giữ a giai cấ p
vô sả n, độ i tiên phong củ a nhữ ng ngườ i lao độ ng, vớ i đô ng đả o nhữ ng tầ ng lớ p lao độ ng
khô ng phả i vô sả n (tiểu tư sả n, tiểu chủ , nô ng dâ n, trí thứ c)".

V.I.Lênin cho rằ ng, nếu khô ng thự c hiện liên minh chặ t chẽ vớ i giai cấ p nô ng dâ n và cá c
tầ ng lớ p lao độ ng khá c thì giai cấ p cô ng nhâ n khô ng thể giữ vữ ng đượ c chính quyền nhà
nướ c. "Nguyên tắ c cao nhấ t củ a chuyên chính là duy trì khố i liên minh giữ a giai cấ p vô
sả n và nô ng dâ n để giai câ p vô sả n có thể giữ đượ c vai trò lã nh đạ o và chính quyền nhà
nướ c".

2. Vai trò và vị trí củ a cá c giai cấp và tầ ng lớ p trong cơ cấ u xã hộ i – giai cấ p ở Việt nam

hiện nay

2.1. Vị trí, vai trò củ a giai cấ p nô ng dâ n, nô ng nghiệp, nô ng thô n trong cô ng cuộ c đổ i

mớ i, cô ng nghiệp hó a, hiện đạ i hó a và hộ i nhậ p quố c tế hiện nay.

- Giai cấ p nô ng dâ n và kinh tế nô ng nghiệp, nô ng thô n đó ng vai trò quan trọ ng cho sự ra

đờ i và thắ ng lợ i củ a cô ng cuộ c đổ i mớ i đấ t nướ c. Nô ng nghiệp, nô ng thô n và nô ng dâ n là
3 nhâ n tố gó p phầ n quan trọ ng đưa đấ t nướ c thoá t khỏ i cơn khủ ng hoả ng kinh tế - xã
hộ i nhữ ng nă m đầ u thậ p niên 80. Kể từ nhữ ng nă m đầ u thậ p niên 90, sả n phẩ m nô ng
nghiệp nướ c ta dầ n dầ n chiếm lĩnh và khẳ ng định đượ c vị trí trên thị trườ ng quố c tế,
đặ c biệt, xuấ t khẩ u gạ o, hạ t điều, hạ t tiêu, cà phê, thủ y sả n… nhiều nă m liền đứ ng tố p
đầ u trên thị trườ ng thế giớ i.

- Trong sự nghiệp cô ng nghiệp hó a, hiện đạ i hó a đấ t nướ c, kinh tế nô ng nghiệp, nô ng

thô n có vai trò quan trọ ng, là “tiền đề” cho cô ng nghiệp hó a hiện đạ i hó a trên cá c lĩnh
vự c khá c thà nh cô ng. Trong đó , giai cấ p nô ng dâ n đang là chủ lự c quâ n củ a cô ng nghiệp
hó a, hiện đạ i hó a nô ng nghiệp, nô ng thô n và đang là lự c lượ ng nò ng cố t xây dự ng nô ng
thô n mớ i.

- Ngà y nay, cuộ c cá ch mạ ng cô ng nghiệp lầ n thứ 4, trong điều kiện hộ i nhậ p quố c tế, vị
trí củ a giai cấ p nô ng dâ n khô ng hề giả m đi mà vẫ n đó ng vai trò quan trọ ng trong đờ i
số ng chính trị - xã hộ i và sự phá t triển bền vữ ng nền kinh tế đấ t nướ c. Nhữ ng nă m qua,
nhờ tậ p trung phá t triển “nô ng nghiệp sạ ch”, “nô ng nghiệp cô ng nghệ cao”, nô ng nghiệp
nướ c ta đang chiếm lĩnh và cạ nh tranh vớ i nhiều quố c gia trên các thị trườ ng thế giớ i.
Việt Nam là mộ t trong 50 nướ c xuấ t khẩ u nô ng sả n, hả i sả n lớ n, kim ngạ ch xuấ t khẩ u
cao có mặ t ở nhiều nướ c và vù ng lã nh thổ trên thế giớ i. Thà nh cô ng đó trướ c hết thuộ c
về giai cấ p nô ng dâ n.

- Giai cấ p nô ng dâ n Việt Nam đã và đang đó ng vai trò quan trọ ng trong việc nâ ng cao
chấ t lượ ng cuộ c số ng củ a toà n xã hộ i và chấ t lượ ng nguồ n nhâ n lự c lao độ ng ở nướ c ta.
Hơn 80% lương thự c, thự c phẩ m tiêu dù ng trong xã hộ i đượ c cung cấ p từ nhữ ng ngườ i
nô ng dâ n. Mố i quan hệ giữ a chấ t lượ ng sả n phẩ m nô ng nghiệp và chấ t lượ ng cuộ c số ng
củ a dâ n cư trong xã hộ i đượ c quyết định mộ t phầ n rấ t lớ n từ nhữ ng ngườ i nô ng dâ n.
Hiện nay, giai cấ p nô ng dâ n chiếm gầ n 70% dâ n cư và chiếm hơn 40% lự c lượ ng lao
độ ng xã hộ i. Địa bà n nô ng thô n vẫ n là thị trườ ng đầy tiềm nă ng để khai thá c cá c nguồ n
lự c và tiêu thụ sả n phẩ m và thu hú t đầ u tư.

2.2: Giai cấ p cô ng nhâ n Việt Nam hiện nay

- Vị trí: Giai cấ p cô ng nhâ n Việt Nam là mộ t lự c lượ ng xã hộ i to lớ n, đang phá t triển, bao
gồ m nhữ ng ngườ i lao độ ng châ n tay và trí ó c, là m cô ng hưở ng lương trong cá c loạ i hình
sả n xuấ t kinh doanh và dịch vụ cô ng nghiệp, hoặ c sả n xuấ t kinh doanh và dịch vụ có tính
chấ t cô ng nghiệp.

- Vai trò : Cô ng nhâ n lao độ ng nướ c ta hiện nay có trên 11 triệu ngườ i, chiếm khoả ng
13,5% dâ n số , 26,46% lự c lượ ng lao độ ng xã hộ i.. Giai cấ p cô ng nhâ n lao độ ng Việt Nam
ngà y cà ng đa dạ ng về cơ cấ u ngà nh nghề, trình độ họ c vấ n, chuyên mô n, kỹ nă ng nghề
nghiệp. Đã hình thà nh ngà y cà ng đô ng đả o bộ phậ n CN trí thứ c (có trình độ ĐH, CĐ trở
lên) là m cô ng tá c quả n lý, nghiên cứ u và quả n lý khoa họ c kỹ thuậ t gắ n vớ i sả n xuấ t kinh
doanh. Giai cấ p cô ng nhâ n Việt Nam chiếm tỷ lệ khô ng lớ n so vớ i dâ n số cả nướ c nhưng
hằ ng nă m đó ng gó p trên 50% tổ ng sả n phẩ m xã hộ i và bả o đả m hơn 60% ngâ n sá ch nhà
nướ c. Đó là nhữ ng giá trị thự c khô ng thể phủ nhậ n. Nhữ ng chuẩ n mự c về lố i số ng, tá c
phong củ a cô ng nhâ n: lao độ ng, bình đẳ ng, liên kết xã hộ i… cũ ng đang là mẫ u số chung
củ a xã hộ i hiện đạ i.
Giai cấ p cô ng nhâ n là giai cấ p lã nh đạ o cá ch mạ ng thô ng qua độ i tiền phong là Đả ng
Cộ ng sả n Việt Nam, giai cấ p tiên phong trong sự nghiệp xây dự ng chủ nghĩa xã hộ i, lự c
lượ ng đi đầ u trong sự nghiệp cô ng nghiệp hoá , hiện đạ i hoá đấ t nướ c, hộ i nhậ p kinh tế
quố c tế; có nhiều cố gắ ng để phá t huy vai trò là lự c lượ ng nò ng cố t trong liên minh giai
cấ p cô ng nhâ n vớ i giai cấ p nô ng dâ n và độ i ngũ trí thứ c dướ i sự lã nh đạ o củ a Đả ng.
Trong khố i đạ i đoà n kết toà n dâ n tộ c, giai cấ p cô ng nhâ n đã đó ng gó p trự c tiếp to lớ n
và o quá trình phá t triển củ a đấ t nướ c, cù ng vớ i cá c giai cấ p, tầ ng lớ p và thà nh phầ n xã
hộ i khá c, giai cấ p cô ng nhâ n nướ c ta là cơ sở chính trị - xã hộ i vữ ng chắ c củ a Đả ng và
Nhà nướ c.

2.3: Tầ ng lớ p trí thứ c Việt Nam hiện nay

- Vị trí: tầ ng lớ p trí thứ c là lự c lượ ng lao độ ng sá ng tạ o, đặ c biệt quan trọ ng để đẩy mạ nh

cô ng nghiệp hó a, hiện đạ i hó a đấ t nướ c, xây dự ng kinh tế tri thứ c, xâ y dự ng vă n hó a con
ngườ i Việt Nam đá p ứ ng yêu cầ u phá t triển bền vữ ng củ a đấ t nướ c. 

- Vai trò : Độ i ngũ trí thứ c khoa họ c cô ng nghệ đã đó ng vai trò độ ng lự c, đi đầ u trong việc
nghiên cứ u, ứ ng dụ ng cá c tiến bộ khoa họ c cô ng nghệ, tiếp nhậ n và chuyển giao cô ng
nghệ, đổ i mớ i sá ng tạ o nhiều lĩnh vự c khá c nhau. Nhiều nhà khoa họ c Việt Nam đã đượ c
quố c tế ghi nhậ n. Nhiều cô ng trình khoa họ c đã gó p phầ n quan trọ ng thay đổ i cơ cấ u
kinh tế, tă ng nă ng suấ t lao độ ng, thú c đẩ y tă ng trưở ng kinh tế…Cá c trí thứ c, cá c nhà
khoa họ c Việt Nam tiếp tụ c phá t huy tà i nă ng trí tuệ vớ i tấ m lò ng củ a mình giú p cho đấ t
nướ c tiếp tụ c phá t triển và phá t triển nhanh bền vữ ng hơn.

Câu 3: Phân tích nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội và liên hệ với Việt Nam hiện nay.

Nguyên tắ c cơ bả n nhấ t củ a liên minh là  kết hợ p đú ng đắ n các lợ i ích về chính trị, kinh
tế, vă n hoá , xã hộ i. Lợ i ích củ a giai cấ p cô ng nhâ n phù hợ p vớ i lợ i ích dâ n tộ c và đồ ng
thờ i thoả mã n lợ i ích củ a đạ i đa số nhâ n dâ n lao độ ng nên quan hệ giữ a cá c giai tầ ng
trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i là quan hệ hợ p tá c, đấ u tranh trong nộ i bộ
nhâ n dâ n vì mụ c tiêu độ c lậ p dâ n tộ c và chủ nghĩa xã hộ i.

a. Nộ i dung chính trị củ a liên minh:

Liên minh cô ng- nô ng- trí thứ c trên lĩnh vự c chính trị cầ n thể hiện ở nhữ ng điểm sau
đây:

- Mộ t là : mụ c tiêu, lợ i ích chính trị cơ bả n nhấ t củ a GCCN, giai cấ p nô ng dâ n, độ i ngũ trí

thứ c và củ a cả dâ n tộ c ta là : Độ c lậ p dâ n tộ c và CNXH. Nhưng để đạ t đượ c mụ c tiêu, lợ i
ích chính trị cơ bả n đó khi thự c hiện liên minh lạ i khô ng thể dung hò a lậ p trườ ng chính
trị củ a 3 giai tầ ng mà phả i trên lậ p trườ ng tư tưở ng chính trị củ a GCCN. Bở i vì, chỉ có
phấ n đấ u thự c hiện mụ c tiêu lý tưở ng củ a GCCN thì mớ i thự c hiện đượ c đồ ng thờ i cả
nhu cầ u lợ i ích chính trị cơ bả n củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và củ a dâ n tộ c là lậ p
dâ n tộ c và CNXH.

- Hai là : Khố i liên minh chiến lượ c nà y phả i đo Đả ng củ a GCCN lã nh đạ o thì mớ i có

đườ ng lố i chủ trương đú ng đắ n để thự c hiện liên minh, thự c hiện quá trình giữ vữ ng
độ c lậ p dâ n tộ c và xây dự ng CNXH thà nh cô ng. Do đó , Đả ng Cộ ng sả n từ trung ương đến
cơ sở phả i vữ ng mạ nh về chính trị, tư tưở ng và tổ chứ c để lã nh đạ o khố i liên minh và
lã nh đạ o xã hộ i là vấ n đề có ý nghĩa như 1 nguyên tắ c về chính trị củ a liên minh. Trong
thờ i kỳ quá độ lên CNXH, liên minh cô ng- nô ng- trí thứ c ở nướ c ta cò n là m nò ng cố t cho
liên minh chính trị rộ ng lớ n nhấ t là Mặ t trậ n Tổ quố c, là cơ sở để xây dự ng nền dâ n chủ
XHCN, đồ ng thờ i là nền tả ng cho nhà nướ c XHCN ngà y cà ng đượ c củ ng cố lớ n mạ nh để
bả o vệ tổ chứ c và xây dự ng CNXH.

- Ba là : nộ i dung chính trị củ a liên minh khô ng tá ch rờ i nộ i dung, phương thứ c đổ i mớ i

hệ thố ng chính trị trên phạ m vi cả nướ c. Dướ i gó c độ củ a liên minh, cầ n cụ thể hó a việc
đổ i mớ i về nộ i dung tổ chứ c và phương thứ c hoạ t độ ng củ a cá c tổ chứ c chính trị trong
GCCN, nô ng dâ n và trí thứ c. Nộ i dung chính trị cấ p thiết nhấ t hiện nay là triển khai thự c
hiện “Quy chế dâ n chủ ở cơ sở ”, nhấ t là ở nô ng thô n.

b. Nộ i dung kinh tế củ a liên minh:

Nộ i dung kinh tế là nộ i dung cơ bả n, quyết định nhấ t, là cơ sở vậ t chấ t kỹ thuậ t vữ ng

chắ c củ a liên minh trong thờ i kỳ quá độ . Nộ i dung kinh tế củ a liên minh ở nướ c ta trong
thờ i kỳ quá độ đượ c cụ thể hó a ở nhữ ng điểm sau đâ y:
- Phả i xá c định đú ng thự c trạ ng, tiềm nă ng kinh tế củ a cả nướ c và củ a sự hợ p tá c quố c
tế, từ đó mà xá c định đú ng cơ cấ u kinh tế gắ n liền vớ i nhữ ng nhu cầ u kinh tế củ a cô ng
nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và củ a toà n xã hộ i. Đả ng ta xá c định cơ cấ u kinh tế chung củ a
nướ c ta là “Cô ng- nô ng nghiệp- dịch vụ ”. Trong điều kiện hiện nay, Đả ng ta cò n xá c định
“Từ ng bướ c phá t triển kinh tế tri thứ c, từ đó ma tă ng cườ ng liên minh cô ng- nô ng- trí
thứ c”

- Trên cơ sở kinh tế, cá c nhu cầ u kinh tế phá t triển dướ i nhiều hình thứ c hợ p tá c, liên
kết, giao lưu… trong sả n xuấ t, lưu thô ng phâ n phố i giữ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c;
giữ a cá c lĩnh vự c cô ng nghiệp, nô ng nghiệp, khoa họ c cô ng nghệ và cá c lĩnh vự c khá c;
giữ a cá c địa bà n, vù ng, miền dâ n cư trong cả nướ c, giữ a nướ c ta và cá c nướ c khá c.

- Từ ng bướ c hình thà nh QHSX XHCN trong quá trình thự c hiện liên minh. Việc phá t triển
nền kinh tế hà ng hó a nhiều thà nh phầ n phả i đượ c thể hiện qua việc đa dạ ng và đổ i mớ i
cá c hình thứ c hợ p tá c kinh tế, hợ p tá c xã , kinh tế hộ gia đình, trang trạ i, dịch vụ ở nô ng
thô n. Trong quá trình hình thà nh QHSX phả i trên cơ sở cô ng hữ u hó a các TLSX chủ yếu,
kinh tế nhà nướ c vươn lên giữ vai trò chủ đạ o, cù ng kinh tế tậ p thể là m nền tả ng cho
nền kinh tế cả nướ c, theo định hướ ng XHCN.

- Nộ i dung kinh tế củ a liên minh ở nướ c ta cò n thể hiện ở vai trò củ a Nhà nướ c. Nhà
nướ c có vị trí đặ c biệt quan trọ ng trong việc thự c hiện liên minh. Vai trò củ a Nhà nướ c
đố i vớ i nô ng dâ n thể hiện qua chính sá ch khuyến nô ng, cá c tổ chứ c khuyến nô ng, các cơ
sở kinh tế Nhà nướ c, Nhà nướ c có nhữ ng chính sá ch hợ p lý thể hiện quan hệ củ a mình
vớ i nô ng dâ n, tạ o điều kiện cho liên minh phá t triển. Nô ng nghiệp và nô ng thô n khô ng
chỉ là mộ t ngà nh kinh tế, mộ t khu vự c kinh tế mà cò n là mộ t lĩnh vự c mang ý nghĩa sinh
thá i xã hộ i.

- Đố i vớ i tri thứ c, Nhà nướ c cầ n phả i đổ i mớ i và hoà n chỉnh cá c luậ t, chính sá ch có liên
quan trự c tiếp đến sở hữ u trí tuệ như chính sá ch phá t triển khoa họ c và cô ng nghệ, giá o
dụ c và đà o tạ o, về bả n quyền tá c giả , về bá o chí, xuấ t bả n, về vă n họ c nghệ thuậ t…
Hướ ng cá c hoạ t độ ng củ a trí thứ c và o việc phụ c vụ cô ng- nô ng, gắ n vớ i cơ sở sả n xuấ t và
đờ i số ng toà n xã hộ i.

c. Nộ i dung vă n hó a, xã hộ i củ a liên minh:

Liên minh về vă n hó a, xã hộ i thể hiện qua cá c nộ i dung cụ thể sau đây:

- Tă ng trưở ng kinh tế gắ n liền vớ i tiến bộ và cô ng bằ ng xã hộ i, giữ gìn và phá t huy bả n
sắ c vă n hó a dâ n tộ c, bả o vệ mô i trườ ng sinh thá i.

- Nộ i dung xã hộ i mang ý nghĩa kinh tế và chính trị cấ p thiết trướ c mắ t củ a liên minh là
tạ o nhiều việc là m có hiệu quả , đồ ng thờ i kết hợ p cá c giả i phá p cứ u trợ , hỗ trợ để xó a
đó i, giả m nghèo cho cô ng nhâ n, nô ng dâ n và trí thứ c.

- Đổ i mớ i và thự c hiện tố t cá c chính sá ch xã hộ i, đền ơn đá p nghĩa, hỗ trợ xã hộ i trong

cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c cũ ng là nộ i dung xã hộ i cầ n thiết, đồ ng thờ i cò n mang ý
nghĩa giá o dụ c truyền thố ng, đạ o lý, lố i số ng… cho toà n xã hộ i và thế hệ mai sau.

- Nâ ng cao dâ n trí là nộ i dung cơ bả n, lâ u dài. Trướ c mắ t tậ p trung và o việc củ ng cố

thà nh tự u xó a mù chữ , trướ c hết là đố i vớ i nô ng dâ n, nhấ t là ở miền nú i. Nâ ng cao kiến
thứ c về khoa họ c cô ng nghệ, về chính trị, kinh tế, vă n hó a, xã hộ i. Khắ c phụ c cá c tệ nạ n
xã hộ i, cá c hủ tụ c lạ c hậ u, cá c biểu hiện tiêu cự c như tham nhũ ng, quan liêu. Giữ gìn và
phá t huy bả n sắ c vă n hó a dâ n tộ c.

- Gắ n quy hoạ ch phá t triển cô ng nghiệp, khoa họ c cô ng nghệ vớ i quy hoạ ch phá t triển
nô ng thô n, đô thị hó a, cô ng nghiệp hó a nô ng thô n vớ i kết cấ u hạ tầ ng ngà y cà ng thuậ n
lợ i và hiện đạ i.Xâ y dự ng cá c cơ sở giá o dụ c, y tế, vă n hó a, thể thao, các cô ng trình phú c
lợ i cô ng cộ ng 1 cá ch tương xứ ng, hợ p lý ở cá c vù ng nô ng thô n, đặ c biệt là vù ng nú i, vù ng
sâ u, vù ng xa, vù ng khó khă n.

Có như vậ y, nộ i dung liên minh mớ i toà n diện và đạ t mụ c tiêu củ a định hướ ng XHCN và
mớ i là m cho cô ng- nô ng- trí thứ c cũ ng như cá c vù ng, miền, dâ n tộ c xích lạ i gầ n nhau
trên thự c tế.

d. Nộ i dung cơ bả n củ a liên minh giữ a cô ng nhâ n vớ i nô ng dâ n và trí thứ c trong thờ i kỳ

quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i ở Việt Nam

Nguyên tắ c cơ bả n nhấ t củ a liên minh là  kết hợ p đú ng đắ n cá c lợ i ích về chính trị, kinh

tế, vă n hoá , xã hộ i. Lợ i ích củ a giai cấ p cô ng nhâ n phù hợ p vớ i lợ i ích dâ n tộ c và đồ ng
thờ i thoả mã n lợ i ích củ a đạ i đa số nhâ n dâ n lao độ ng nên quan hệ giữ a cá c giai tầ ng
trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i là quan hệ hợ p tá c, đấ u tranh trong nộ i bộ
nhâ n dâ n vì mụ c tiêu độ c lậ p dâ n tộ c và chủ nghĩa xã hộ i.

  Nội dung chính trị của liên minh

Nhu cầ u, lợ i ích chính trị cơ bả n củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và củ a cả dâ n tộ c là
độ c lậ p dâ n tộ c và chủ nghĩa xã hộ i. Mỗ i giai cấ p, tầ ng lớ p ở mỗ i giai đoạ n đều có lậ p
trườ ng chính trị - tư tưở ng củ a mình. Khi liên minh khô ng phả i là thự c hiện sự dung hoà
lậ p trườ ng tư tưở ng - chính trị củ a cả ba giai cấ p, tầ ng lớ p nà y. Khi chưa giá c ngộ cá ch
mạ ng vô sả n thì tư tưở ng chính trị củ a nô ng dâ n, trí thứ c cơ bả n cò n phụ thuộ c và o hệ
tư tưở ng củ a giai cấ p thố ng trị xã hộ i phong kiến hoặ c tư bả n. Mặ c dù có nguyện vọ ng
nhưng nô ng dâ n và trí thứ c khô ng thể tự giả i phó ng khỏ i chế độ tư bả n, á p bứ c bó c lộ t.
Trong cá ch mạ ng xã hộ i chủ nghĩa liên minh giữ a ba giai tầ ng nà y phả i trên lậ p trườ ng
chính trị - tư tưở ng củ a giai cấ p cô ng nhâ n. Bở i vì chỉ có dự a trên và phấ n đấ u thự c hiện
mụ c tiêu lý tưở ng củ a giai cấ p cô ng nhâ n thì mớ i thự c hiện đượ c đồ ng thờ i cả nhu cầ u,
lợ i ích củ a giai cấ p cô ng nhâ n, nô ng dâ n và tầ ng lớ p trí thứ c.

Nguyên tắ c về chính trị củ a liên minh là do Đả ng củ a giai cấ p cô ng nhâ n lã nh đạ o. Để

thự c hiện từ ng bướ c mụ c tiêu, lợ i ích chính trị cơ bả n củ a liên minh trên lậ p trườ ng tư
tưở ng - chính trị củ a giai cấ p cô ng nhâ n thì liên minh nà y phả i do Đả ng củ a giai cấ p cô ng
nhâ n lã nh đạ o.

Trong thờ i kỳ quá độ , liên minh cô ng, nô ng, trí thứ c là nền tả ng chính trị - xã hộ i và kinh
tế củ a Nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa, là nò ng cố t củ a Mặ t trậ n Tổ quố c để xâ y dự ng và bả o
vệ Tổ quố c xã hộ i chủ nghĩa.

Dự a trên lậ p trườ ng tư tưở ng - chính trị củ a giai cấ p cô ng nhâ n, để thự c hiện liên minh
cầ n phả i xâ y dự ng từ ng bướ c nền dâ n chủ xã hộ i chủ nghĩa chính do yêu cầ u củ a nền
dâ n chủ nà y mà nộ i dung chính trị củ a liên minh cô ng, nô ng, trí thứ c khô ng tá ch rờ i nộ i
dung, phương thứ c đổ i mớ i hệ thố ng chính trị trên phạ m vi cả nướ c. Trong điều kiện
hộ i nhậ p khu vự c và quố c tế, vớ i nền kinh tế nhiều thà nh phầ n và đa dạ ng thì việc cụ thể
hoá củ a đổ i mớ i nộ i dung và tổ chứ c hoạ t độ ng củ a cá c tổ chứ c chính trị củ a cô ng nhâ n
trong cá c loạ i hình xí nghiệp cô ng nghiệp, nô ng dâ n ở cá c cơ sở lao độ ng sả n xuấ t nô ng
thô n và trí thứ c ở các cơ sở khoa họ c, cô ng nghệ là rấ t cầ n thiết. Nộ i dung hoạ t độ ng
chính trị phả i gắ n và thô ng qua cá c hoạ t độ ng sả n xuấ t, kinh tế, khoa họ c cô ng nghệ, vă n
hoá , xã hộ i,... Cá c hoạ t độ ng nà y luô n vậ n độ ng và đổ i mớ i vớ i tố c độ ngà y cà ng nhanh
chó ng do đó cá c hình thứ c cụ thể củ a hệ thố ng chính trị phả i đượ c đổ i mớ i cho phù hợ p
và tạ o điều kiện cho các hoạ t độ ng phá t triển tố t. Đương nhiên tấ t cả cá c hoạ t độ ng nà y
phả i hướ ng tớ i mụ c tiêu độ c lậ p dâ n tộ c và chủ nghĩa xã hộ i.
 Nội dung kinh tế của liên minh

Nộ i dung kinh tế là nộ i dung cơ bả n, quyết định nhấ t, là cơ sở vậ t chấ t-kỹ thuậ t vữ ng

chắ c củ a liên minh trong thờ i kỳ quá độ . Trong thờ i kỳ nà y, nhiệm vụ cách mạ ng chuyển
trọ ng tâ m sang lĩnh vự c kinh tế cho nên nộ i dung kinh tế mà thự c chấ t là kết hợ p đú ng
đắ n cá c lợ i ích kinh tế củ a cá c giai tầ ng xã hộ i đượ c lấ y là m trọ ng tâ m (mà trong cá c giai
đoạ n trướ c đó chưa đặ t ra mộ t cá ch trự c tiếp). Việc thự c hiện kết hợ p cá c lợ i ích kinh tế
đượ c xác định bở i cá c nhu cầ u kinh tế củ a cá c chủ thể lợ i ích và cá c điều kiện thự c hiện
nó . Nộ i dung kinh tế củ a liên minh ở nướ c ta trong thờ i kỳ quá độ đượ c cụ thể hoá ở cá c
điểm sau đây:

Xuấ t phá t từ thự c trạ ng, tiềm nă ng kinh tế củ a nướ c ta để xá c định cơ cấ u kinh tế hợ p lý
trong đó phả i tính đến nhữ ng nhu cầ u về kinh tế củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và
củ a toà n xã hộ i trong cá c điều kiện, thờ i gian cụ thể. Đả ng ta xá c định cơ cấ u kinh tế
chung củ a cả nướ c là "cô ng - nô ng nghiệp - dịch vụ ". Điều nà y thể hiện rõ nộ i dung kinh
tế củ a liên minh cô ng, nô ng, trí thứ c, là điều kiện, mô i trườ ng để cá c giai tầ ng hoạ t độ ng
và phá t triển sự liên minh. Trong điều kiện hiện nay, Đả ng ta xá c định "từ ng bướ c phá t
triển kinh tế tri thứ c" (Đả ng Cộ ng sả n Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX, Nxb. Chính trị quố c gia, Hà Nộ i, 2001, tr. 263.) trong quá trình hộ i nhậ p khu vự c
và quố c tế đã tạ o điều kiện cho trí thứ c ngà y cà ng gắ n bó vớ i sả n xuấ t cô ng nghiệp, nô ng
nghiệp và cá c lĩnh vự c kinh tế khá c. Từ đó mố i liên minh cô ng, nô ng, trí thứ c ngà y cà ng
có khả nă ng tă ng cườ ng hơn.

Trên cơ sở kinh tế, các nhu cầ u kinh tế phá t triển dướ i nhiều hình thứ c hợ p tá c, liên kết,
giao lưu,... trong cả sả n xuấ t, lưu thô ng phâ n phố i giữ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c;
giữ a cá c lĩnh vự c cô ng nghiệp, nô ng nghiệp, khoa họ c cô ng nghệ và cá c dịch vụ khá c;
giữ a cá c địa bà n, vù ng miền dâ n cư trong cả nướ c.

Trong điều kiện từ mộ t nướ c nô ng nghiệp tiến hà nh cô ng nghiệp hoá , hiện đạ i hoá đấ t
nướ c, Đả ng ta xá c định: "Đặ c biệt coi trọ ng cô ng nghiệp hoá , hiện đạ i hoá nô ng nghiệp
và nô ng thô n; phá t triển toà n diện nô ng, lâ m, ngư nghiệp gắ n vớ i cô ng nghiệp chế biến
nô ng, lâ m, thuỷ sả n; phá t triển cô ng nghiệp sả n xuấ t hà ng tiêu dù ng và hà ng xuấ t khẩ u.
Nâ ng cấ p, cả i tạ o, mở rộ ng và xâ y dự ng mớ i có trọ ng điểm kết cấ u hạ tầ ng kinh tế"
(Đả ng Cộ ng sả n Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb. Chính trị
quố c gia, Hà Nộ i, 1996, tr. 86). Nô ng dâ n chiếm đạ i bộ phậ n về số lượ ng và khu vự c
nô ng thô n cò n nhiều tiềm nă ng chưa đượ c khơi dậ y và cũ ng có nơi cò n nhiều khó khă n,
thiệt thò i. Do đó , mộ t mặ t phả i khuyến khích, tạ o điều kiện cho ngườ i nô ng dâ n ngà y
cà ng chủ độ ng trong việc hợ p tá c, liên kết vớ i cô ng nhâ n, trí thứ c và cá c thà nh phầ n
kinh tế để họ phá t huy đượ c tiềm nă ng củ a mình. Mặ t khá c, Nhà nướ c, giai cấ p cô ng
nhâ n và độ i ngũ trí thứ c phả i thự c sự đến vớ i nô ng dâ n, nô ng thô n khô ng chỉ hợ p tá c mà
cò n có nhiệm vụ hướ ng dẫ n, giú p đỡ cả i thiện đờ i số ng kinh tế cho nô ng thô n và giai cấ p
nô ng dâ n. Đó cũ ng chính là nhu cầ u kinh tế củ a chính Nhà nướ c, củ a cá c giai cấ p cô ng,
nô ng, trí thứ c.

Từ ng bướ c hình thà nh quan hệ sả n xuấ t xã hộ i chủ nghĩa trong quá trình thự c hiện liên
minh. Việc phá t triển nền kinh tế hà ng hoá nhiều thà nh phầ n phả i đượ c thể hiện qua
việc đa dạ ng và đổ i mớ i cá c hình thứ c hợ p tá c kinh tế, hợ p tá c xã , kinh tế hộ gia đình,
trang trạ i, dịch vụ ở nô ng thô n. Theo V.I. Lênin, chế độ hợ p tá c xã là con đườ ng dễ tiếp
thu nhấ t đố i vớ i nô ng dâ n, khi thấ y có lợ i cho họ , họ sẽ mau chó ng tham gia hợ p tá c xã
nhưng phả i do chế độ hợ p tá c xã hưở ng mộ t số đặ c quyền kinh tế, tà i chính, ngâ n hà ng
(V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ , Má txcơva, 1978, t. 45, tr. 425). Trong quá trình hình
thà nh quan hệ sả n xuấ t phả i trên cơ sở cô ng hữ u hoá nhữ ng tư liệu sả n xuấ t chủ yếu,
kinh tế nhà nướ c vươn lên giữ vai trò chủ đạ o, cù ng kinh tế tậ p thể là m nền tả ng cho
nền kinh tế cả nướ c, theo định hướ ng xã hộ i chủ nghĩa.

Nộ i dung kinh tế củ a liên minh ở nướ c ta cò n thể hiện ở vai trò củ a Nhà nướ c. ở nướ c
nô ng nghiệp, vai trò củ a Nhà nướ c có vị trí đặ c biệt quan trọ ng trong việc thự c hiện liên
minh. Đặ c biệt, vai trò củ a Nhà nướ c đố i vớ i nô ng dâ n đượ c thể hiện qua chính sá ch
khuyến nô ng, qua bộ má y nhà nướ c, cá c tổ chứ c khuyến nô ng, cá c cơ sở kinh tế nhà
nướ c. Nô ng nghiệp, nô ng thô n khô ng chỉ là mộ t ngà nh kinh tế, mộ t khu vự c kinh tế mà
cò n là lĩnh vự c mang ý nghĩa sinh thá i - xã hộ i.

Đạ i hộ i Đả ng lầ n thứ IX đã chỉ rõ : "Đố i vớ i giai cấp nông dân... tậ p trung sự chỉ đạ o và

cá c nguồ n lự c cầ n thiết cho cô ng nghiệp hoá , hiện đạ i hoá nô ng nghiệp, phá t triển nô ng
thô n; thự c hiện tố t cá c chính sá ch về ruộ ng đấ t, phá t triển nô ng nghiệp toà n diện, tiêu
thụ nô ng sả n hà ng hoá , bả o hiểm sả n xuấ t và bả o hiểm xã hộ i; phá t huy lợ i thế từ ng
vù ng, giú p đỡ vù ng khó khă n; phâ n bố dâ n cư theo quy hoạ ch, phá t triển ngà nh nghề,
giả i quyết việc là m, xoá đó i, giả m nghèo, cả i thiện đờ i số ng, nâ ng cao dâ n trí, xây dự ng
nô ng thô n mớ i" (Đả ng Cộ ng sả n Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX, Nxb. Chính trị quố c gia, Hà Nộ i, 2001, tr. 125). Nhà nướ c có nhữ ng chính sá ch hợ p lý
thể hiện quan hệ củ a mình vớ i nô ng dâ n, tạ o điều kiện cho liên minh phá t triển.

Đố i vớ i trí thứ c, Nhà nướ c cầ n phả i đổ i mớ i và hoà n chỉnh cá c luậ t, chính sá ch có liên
quan trự c tiếp đến sở hữ u trí tuệ như chính sá ch về phá t triển khoa họ c và cô ng nghệ,
giá o dụ c và đà o tạ o, về bả n quyền tá c giả , về bá o chí, xuấ t bả n, về vă n họ c nghệ thuậ t,...
Hướ ng cá c hoạ t độ ng củ a trí thứ c và o việc phụ c vụ cô ng, nô ng, gắ n vớ i cơ sở sả n xuấ t và
đờ i số ng củ a toà n xã hộ i. Xâ y dự ng hệ thố ng cá c cơ quan hoạ t độ ng khoa họ c - cô ng
nghệ, phá t huy tiềm nă ng độ i ngũ cá n bộ khoa họ c, tă ng cườ ng hợ p tá c khoa họ c trong
nướ c và quố c tế.

 Nội dung văn hoá, xã hội của liên minh

Nộ i dung chính trị mang tính nguyên tắ c, nộ i dung kinh tế là cơ bả n quyết định nhấ t và
suy cho cù ng là để phụ c vụ mụ c tiêu dâ n già u, nướ c mạ nh, xã hộ i cô ng bằ ng, dâ n chủ ,
vă n minh, thoả mã n nhu cầ u vậ t chấ t, tinh thầ n củ a giai cấ p cô ng nhâ n, giai cấ p nô ng
dâ n, độ i ngũ trí thứ c và củ a toà n xã hộ i. Liên minh về vă n hoá , xã hộ i thể hiện qua các
nộ i dung cụ thể sau đâ y:

"Tăng trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc
văn hoá dân tộc, bảo vệ môi trường sinh thái" Đả ng Cộ ng sả n Việt Nam: Văn kiện Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb. Chính trị quố c gia, Hà Nộ i, 1996, tr. 72). Đó chính là
ưu việt củ a chủ nghĩa xã hộ i, tấ t cả cho con ngườ i, vì con ngườ i và do con ngườ i, trong
đó lự c lượ ng đô ng đả o nhấ t, nò ng cố t là cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c. Từ đó tạ o cho
cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c trự c tiếp thể hiện vai trò chủ thể củ a mình trong cá c hoạ t
độ ng và là chủ thể trong hưở ng thụ thà nh quả củ a xã hộ i.

Vấ n đề xoá đó i giả m nghèo cho cô ng, nô ng, trí thứ c chủ yếu bằ ng tạ o việc là m đồ ng thờ i
kết hợ p cá c giả i phá p hỗ trợ , cứ u trợ . Giả i quyết đượ c vấ n đề nà y sẽ khắ c phụ c đượ c hạ n
chế củ a cá c chế độ tư hữ u trướ c đây: con ngườ i là vố n quý củ a xã hộ i, nhưng ngườ i lao
độ ng nếu thấ t nghiệp thì họ lạ i trở thà nh gá nh nặ ng cho xã hộ i, trở thà nh mộ t trong cá c
nguyên nhâ n dẫ n đến khủ ng hoả ng, đổ vỡ củ a chế độ xã hộ i.

Đổ i mớ i và thự c hiện tố t cá c chính sá ch xã hộ i trong điều kiện đạ i đa số các gia đình

thương binh, liệt sĩ, có cô ng vớ i nướ c, chịu hậ u quả chiến tranh là mộ t trong nhữ ng nộ i
dung cơ bả n củ a liên minh. Cá c chính sá ch nà y để hỗ trợ nô ng dâ n, cô ng nhâ n, trí thứ c
và tạ o điều kiện cho họ khắ c phụ c khó khă n sau chiến tranh, đồ ng thờ i nộ i dung nà y cò n
mang ý nghĩa giá o dụ c truyền thố ng, đạ o lý, lố i số ng,... cho toà n xã hộ i và cá c thế hệ sau.

Nâ ng cao dâ n trí là nộ i dung cơ bả n lâ u dà i tạ o cho liên minh phá t triển vữ ng chắ c.

Trướ c mắ t tậ p trung và o việc củ ng cố thà nh tự u xoá mù chữ , phổ cậ p giá o dụ c tiểu họ c,
tiến hà nh phổ cậ p trung họ c cơ sở và phổ cậ p trung họ c, nâ ng cao kiến thứ c về khoa họ c
cô ng nghệ, về chính trị, kinh tế, vă n hoá , xã hộ i. Khắ c phụ c cá c tệ nạ n xã hộ i, hủ tụ c lạ c
hậ u, cá c biểu hiện tiêu cự c như tham nhũ ng, quan liêu, nhấ t là ở nô ng thô n. Dâ n tộ c Việt
Nam vố n có truyền thố ng tô n sư, trọ ng đạ o, hiếu họ c và chă m chỉ cầ n cù nên việc đầ u tư
cho giá o dụ c cả về vậ t chấ t lẫ n tinh thầ n là đượ c đặ c biệt chú trọ ng. Đâ y vừ a là thuậ n lợ i,
là yếu tố thú c đẩ y tiến bộ xã hộ i, đồ ng thờ i vừ a là yêu cầ u nâ ng cao chấ t lượ ng đố i vớ i
sự nghiệp giá o dụ c. Vấ n đề gắ n bó vớ i trí thứ c cá ch mạ ng, vớ i tầ m cao củ a tri thứ c củ a
cô ng nhâ n, nô ng dâ n và cá c tầ ng lớ p nhâ n dâ n lao độ ng là cơ sở vữ ng chắ c, có tính
truyền thố ng đượ c kế thừ a trong nhiều đờ i nay củ a dâ n tộ c ta.

Gắ n quy hoạ ch phá t triển cô ng nghiệp, khoa họ c, cô ng nghệ vớ i quy hoạ ch phá t triển
nô ng thô n, đô thị hoá , cô ng nghiệp hoá nhữ ng trọ ng điểm ở nô ng thô n vớ i kết cấ u hạ
tầ ng ngà y cà ng thuậ n lợ i và hiện đạ i. Xây dự ng cá c cơ sở giá o dụ c, y tế, vă n hoá , thể
thao, các cô ng trình phú c lợ i cô ng cộ ng mộ t cá ch tương xứ ng, hợ p lý ở các vù ng nô ng
thô n, đặ c biệt là ở vù ng nú i, vù ng sâ u vù ng xa, vù ng khó khă n, vù ng đồ ng bà o dâ n tộ c
thiểu số . Tiến hà nh cô ng nghiệp hoá , hiện đạ i hoá , đô thị hoá nô ng thô n, khai thá c
nhữ ng tiềm nă ng củ a nô ng lâ m ngư nghiệp. Đẩ y mạ nh việc nghiên cứ u, chuyển giao
cô ng nghệ ở khu vự c nô ng, lâ m, ngư nghiệp.

Đố i vớ i nhữ ng nướ c nô ng nghiệp đi lên chủ nghĩa xã hộ i như nướ c ta thì liên minh giữ a
cô ng nhâ n vớ i nô ng dâ n và trí thứ c vừ a là vấ n đề có tính quy luậ t tấ t yếu trong thờ i kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i và vừ a là lự c lượ ng sả n xuấ t, lự c lượ ng chính trị cơ bả n và
đô ng đả o nhấ t củ a quá trình xây dự ng chủ nghĩa xã hộ i và bả o vệ Tổ quố c.

Câu 4: Thanh niên sinh viên Việt Nam hiện nay có trách nhiệm như thế nào trong
việc củng cố khối liên minh? Liên hệ với thực tiễn bản thân mình.

1. Trá ch nhiệm củ a thanh niên sinh viên Việt Nam hiện nay trong việc củ ng cố khố i liên
minh

- Chủ độ ng, tích cự c trong thự c hiện cá c chương trình, kế hoạ ch, mụ c tiêu phá t triển
kinh tế, xã hộ i, vă n hó a, bả o vệ mô i trườ ng;
- Nó i đi đô i vớ i là m, tạ o uy tín tố t trong Nhâ n dâ n, là m gương để Nhâ n dâ n noi theo; tiền
phong, gương mẫ u, có trá ch nhiệm và chịu trá ch nhiệm cao nhấ t trong cô ng việc và cuộ c
số ng.

- Chủ độ ng nắ m bắ t tâ m tư, đá nh giá , dự bá o diễn biến tư tưở ng củ a đả ng viên và có

biện phá p giả i quyết kịp thờ i.

- Thự c hiện đú ng cá c quan điểm củ a Đả ng, chính sá ch, phá p luậ t củ a Nhà nướ c trong
thự c hà nh cô ng vụ , trong quan hệ vớ i Nhâ n dâ n. Tích cự c tham gia cá c chương trình,
mụ c tiêu phá t triển kinh tế, vă n hó a, xã hộ i, con ngườ i do Đả ng, Nhà nướ c đề ra, là m
gương và giú p đỡ Nhâ n dâ n xó a đó i, giả m nghèo ở địa phương, trong cộ ng đồ ng.

- Kiên quyết đấ u tranh chố ng quan liêu, tham nhũ ng, tiêu cự c; tự giá c cầ n, kiệm, liêm,
chính, chí cô ng vô tư; vậ n độ ng Nhâ n dâ n cù ng tham gia. Thự c hiện lờ i dạ y củ a Chủ tịch
Hồ Chí Minh: “Để khuyên ngườ i ta là m, thì mình phả i là m gương trướ c”.
- Toà n thể thanh niên Việt Nam kiên trì thự c hiện, giữ vữ ng 05 chuẩ n mự c đạ o đứ c sau:

+ Vớ i Tổ quố c – Trung thà nh, phấ n đấ u vì “dâ n già u, nướ c mạ nh, dâ n chủ , cô ng bằ ng,
vă n minh” và Nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa củ a Nhâ n dâ n, do Nhâ n dâ n, vì
Nhâ n dâ n.

+ Vớ i Nhâ n dâ n – Gầ n dâ n, hiểu dâ n, giú p dâ n, họ c dâ n, phụ c vụ Nhâ n dâ n, bả o vệ quyền,

lợ i ích hợ p phá p củ a Nhâ n dâ n.

+ Vớ i cô ng tá c tư phá p – Trá ch nhiệm, tậ n tụ y, sá ng tạ o, kỷ cương, phụ ng cô ng, thủ

phá p, chí cô ng vô tư.

+ Vớ i đồ ng nghiệp – Đoà n kết, thâ n á i, hợ p tá c, cù ng tiến bộ .

+ Vớ i bả n thâ n – Nêu gương cầ n, kiệm, liêm, chính, thượ ng tô n phá p luậ t.

2. Liên hệ thự c tiễn bả n thâ n

Hiện nay, để phát huy truyền thố ng đoàn kết dân tộ c gó p phần củ ng cố khố i liên minh, bản
thân em là mộ t sinh viên cần:

- Quán triệt tư tưở ng đạ i đoàn kết là vấn đề số ng cò n củ a dân tộ c.

- Khô ng phân biệt các dân tộ c, tô n giáo, các giai cấp, các ngành nghề trong mộ t mặt trậ n
dân tộ c thố ng nhất.

- Cù ng vớ i tổ chứ c Đoàn thanh niên tuyên truyền tư tưở ng đạ i đoàn kết dân tộ c trong các
lĩnh vự c văn hó a, kinh tế và an ninh quố c phò ng. Cương quyết chố ng lạ i nhữ ng ý kiến
xuyên tạ c, gây mất đoàn kết trong nhân dân.

- Thự c hiện chính sách đố i ngoạ i, hò a bình hữ u nghị, hợ p tác vớ i tinh thần “Việt Nam
muố n làm bạ n vớ i tất cả các nướ c”, thự c hiện mở cử a, mở rộ ng quan hệ đố i ngoạ i hợ p tác
quố c tế, đoàn kết trong chủ trương và hành độ ng cù ng bảo vệ chủ quyền đất nướ c.