Professional Documents
Culture Documents
Grade 9 q2 AP Las PDF Free
Grade 9 q2 AP Las PDF Free
Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan
GAWAING PAGKATUTO
1
Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY
COPYRIGHT PAGE
ARALING PANLIPUNAN
Learning Activity Sheets
(Grade 9)
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.
Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO EdD, CESO IV, DepEd R02
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON EdD, CESO V, DepEd R02
Schools Division Superintendent : FLORDELIZA C. GECOBE PhD, CESO VI, SDO Quirino
Asst. Schools Division Superintendent : MARY JULIE A. TRUS PhD, SDO Quirino
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG PhD, DepEd R02
Chief Education Supervisor, CID : JORGE G. SADDUL, SR..
Development Team
Writers: JOSALIE R. ULEP, T-III, San Isidro Integrated School
DOMINGO G. RADAM, MT- I, Aglipay High School
JESTER A. TUKLING, T-III, Cabaruan Integrated School
YSMAEL G. VILLAMOR, MT-I, Maddela Comprehensive High School
NARCISO R. CARDENAS, JR., T- III, CNSAT
Content Editor: RODOLEO C. ESPIRITU, PhD, Education Program Supervisor–AP, SDO Quirino
DOMINGO G. RADAM, MT- I, Aglipay High School
Language Editor: SHERLY C. CAINGUITAN PhD, Education Program Supervisor - English,Quirino
FE G. BUCCAHAN PhD, Education Program Supervisor -Filipino, SDO Quirino
Illustrator: DOMINGO G. RADAM, MT-I, Aglipay High School
Focal Persons: MIRAFLOR D. MARIANO, Education Program Supervisor–Araling Panlipunan,
DepEd R02
RODOLEO C. ESPIRITU PhD, Education Program Supervisor–AP, SDO Quirino
FELIMENDO M. FELIPE, Education Program Supervisor – LRMS
2
Table of Content
Page
Compentency
number
Natatalakay ang konsepto at salik na nakaaapekto sa
demand sa pang araw-araw na pamumuhay 1
...............................
Natatalakay ang konsepto at salik na nakaaapekto sa
14
suplay sa pang araw-araw na pamumuhay ..............................
Naipapaliwanag ang interaksyon ng demand at
27
suplay sa kalagayan ng presyo at ng pamilihan ...............................
Nasusuri ang kahulugan at iba’t ibang istraktura ng
34
pamilihan ................................
Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng
pamahalaan sa regulasyon ng mga gawaing 43
pangkabuhayan ................................
3
AP9 MELC Q2.1 Natatalakay ang
konsepto at salik na nakaaapekto
sa demand sa pang araw-araw na
pamumuhay
ARALING PANLIPUNAN 9
4
Pangalan: ________________________________ Lebel: ______
Seksiyon: ________________________________ Petsa: _______
GAWAING PAGKATUTO
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang nakaaapekto sa kakayahan ng mamimili base sa larawan sa itaas?
5
2. Ano ang maaari mong gamiting pamamaraan upang magkasya ang binigay na halaga sa
iyo at mabili mo lahat? At ano ang iyong dapat isaalang-alang sa pagdedesisyon?
3. Ipakita ang iyong ginawa upang magkasya ang iyong pera. Bakit ito ang naging desisyon
mo?
4. Kung patuloy ang pagtaas ng presyo ng bigas, ano ang maaaring pamalit na makikita sa
inyong bakuran o produktong mas mura ang halaga?
5. Sa dami ng gustong bilhin, ano ang mga napanood o nakikita mong ginagawa ng iba upang
mabili ang hinahangad na produkto o serbisyo? Ikaw naranasan mo na ba ito?
50 35
55 30
65 25
Presyo Qd
B. Panuto: Basahin at unawain ang bawat pahayag. Iguhit ang ( ) kung tataas ang demand at ( )
kung bababa ang demand sa isang produkto.
7
Gawain 4: Add to Cart
Panuto: Magtungo sa inyong kusina o banyo, isulat ang limang (5) produkto na maraming
pagpipilian sa merkado.
Produkto Brand Presyo Dahilan ng pagpili/pagbili
Gabay na tanong:
1. Ano ang napapansin mo sa mga presyo na iyong nailista?
2. Sa iyong palagay, ano ang basehan ng pagpili at pagbili ng mga produktong iyong
itinala?
3. Bilang isang mag-aaral, paano mo maisasagawa ang pagiging matalinong mamimili kung
ikaw ay binigyan ng salapi na maaari mong igasta?
Gawain 5: #onlineshopping
Panuto: Gumawa ng slogan na may kinalaman sa pagbili o pakikipagtransaksiyon ng mga
produkto gamit ang online na may temang “Online Buying: Maging Mapanuri at Matalinong
Mamimili”. Isula sa loob ng kahon ang iyong paliwanag sa ginawang slogan.
Paliwanag:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
__
8
Kaangkupan sa Tema Ang mga salita/pahayag na ginamit 10
ay angkop sa tema
Orihinalidad/ Sariling disenyo at naipapakita ang 10
Pagkamalikhain pagiging malikhain na na-aangkop
sa tema
Kabuuang Puntos 20
Pamantayan sa pagatataya
5 na puntos- Nailalahad ang kabuuang diwa at malinaw ang pagpapaliwanag sa mga punto ng mga
katanungan.
4 na puntos- Mahusay ang pagkakalahad ng diwa ngunit hindi buo at naipapaliwanang ang mga
punto ng mga katanungan.
3 na puntos- Nailahad ang diwa at naipalaliwanang ang mga punto ngunit kulang
2 na puntos- Kung sangkapat ang paglalahad ng mga punto ng mga katanungan
1 na punto- Kung mali o walang kaugnayan sa mga katanungan ang sagot
Gawain 5: Repleksyon
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon mula sa mga gawain.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Sanggunian
Aklat:
Susi ng Pagwawasto
Gawain 1
Pamprosesong Tanong
1. Presyo at Perang pambili
Gawain 2
A.1.
9
1. Demand Schedule 2. Demand Curve
Presyo Qd P
40 50 65
55
45 40 50
50 35 45
55 30 40
65 25 25 30 35 40 50
A.1.2.
2. Presyo
Gawain 3
Qd
A. B.
1. B 1.
2. B 2.
3. C 3.
4. C 4.
5. D 5.
Inihanda ni:
JOSALIE R. ULEP
May-akda
10
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: ________________________________ Lebel: ______
Seksiyon: ________________________________ Petsa: _______
GAWAING PAGKATUTO
“Add to cart, pm is the key, may sale, may discount, buy one take one”, ilan lamang sa mga
nakikita, naririnig or sinasambit natin kung tayo ay interesado sa isang produkto o serbisyo. Presyo
ang unang tinitingnan kung bibili pero may mga salik na nakaaapekto sa demand ng isang tao.
May mga produktong mataas ang demand kahit patuloy na tumataas ang halaga nito o may mga
produkto na mataas ang demand kung napapanahon.
Ang paggawa ng desisyon sa kung ano ang bibilhin ay ang mismomg mamimili. Ikaw,
bilang isang mag-aaral ano ang mga nakaaapekto sa iyo? May nagbago ba sa pamamaraan mo ng
pagbili ng mga produkto o serbisyo? Sa mga sumusunod na gawain ay matatalakay ang iba’t ibang
salik na nakaaapekto sa demand ng isang tao. Magnilay kung ikaw ba ay matalinong mamimili o
dapat magbago ang iyong pamamaraan?
Sa Fastfood: Sa Fastfood:
Ano ang binibili mo sa
Footwear: Footwear:
11
Pamprosesong Tanong:
1. May pagkakaiba ba kayo sa inyong bibilhin? Anong salik ang nakaaapekto sa sa pagpili o
pagbili ng inyong produkto?
2. Ikaw ba ay napapasama sa tinatawag na bandwagon effect? Madalas, paminsa-minsan o
hindi? Pangatwiranan ang iyong sagot.
3. Magbigay ng sitwasyon na kung saan ang mga mamimili ay naeenganyong bumili ng
produkto na minsan kahit hindi pa kailangan?
4. Bumibili ka ba ng produkto dahil itoy ginagamit ng iyong paboritong artista o dahil sa
rebyu ng isang vlogger? Oo o Hindi? Ipaliwanag ang sagot.
5. Sa panahon ngayon, malakas ang hatak ng online shopping. Bilang isang mag-aaral,
paano mo maiiwasan ang pagkahumaling sa mga shopping app? Ipaliwanag ang iyong
sagot.
Gawain 2: Sitwasyon-suri
Panuto: Unawain ang bawat sitwasyon at piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon para
masagutan ang ikalawang kolum, sa ikatlong kolum, ipaliwanag ang iyong sagot.
12
Gawain 3: Larawan-suri
Panuto: Tignan at unawain ang nasa larawan at isulat ang iyong naunawaan sa loob ng kahon
Pagpapakahulugan:
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________
Gawain 4: Taas, Baba, Kanan, Kaliwa
Panuto: Basahin ng mabuti ang sitwasyon, sa ikalwang kolum isulat kung tataas o bababa ang
demand at sa ikaltong kolum iguhit kung saan tutungo ang kurba sa kaliwa o kanan.
Sitwasyon Tataas o Bababa Direksiyon ng Kurba
1. Pagpapatupad ng total P
lockdown sa sususnod na
lingo
Qd
2. Naging patok sa takilya P
ang panood na Hello,
Love, Goodbye
Qd
3. Nakapagrocery si Naida P
ng pang 2 linngo dahil sa
katatanggap na Bonus
Qd
13
4. Paboritong agahan ni P
Carlo ang Longsilog
ngunit tumaas ang presyo
ng longganisa. Qd
5. Nakasanayan ng P
magbabarkadang Jo, Joey
at Jojo ang pagkain ng
barbeque tuwing hapon Qd
galing sa paaralan lalo na
at nagmura ang presyo
Gawain 5: Balita-suri
Panuto: Unawain ang balita at sagutan ang pamprosesong tanong.
DTI Chief: Di kailangang mag-panic buy ng alcohol, mga pagkain
Hindi kailangang bumili ng publiko ng bulto-bultong alcohol, face mask at mga pagkain, sabi
ngayong Martes ni Trade Secretary Ramon Lopez sa harap ng tumataas na bilang ng mga kaso ng
coronavirus disease (COVID-19) sa bansa.
Ito ay matapos sumugod noong Lunes ng ilang Pilipino sa mga pamilihan para bumili ng mga
pagkain at mga panlinis kasunod ng mga ulat na posibleng isailalim sa lockdown ang Metro Manila
dahil sa dami ng mga kaso ng COVID-19 doon.
“Ang dami pang laman ng mga grocery. Hindi kailangang mag-stockpile,” sabi ni Lopez sa mga
mamamahayag sa Senado.
“’Pag sinabing lockdown, limited man ‘yong movement, makakalabas ka pa rin kung
kinakailangan... Gusto naman ng mga grocery na magbenta pa rin sila,” sabi ng kalihim.
Hindi rin maaaring magtaas ng presyo ang mga pangunahing bilihin sa merkado bunsod ng “price
freeze” matapos magdeklara ng gobyerno ng public health emergency dahil sa tumataas na bilang
ng mga kaso ng COVID-19, ayon kay Trade Undersecretary Ruth Castelo.
Inabisuhan na rin umano ng Department of Trade and Industry (DTI) ang kanilang mga tauhan sa
mga rehiyon na tiyaking nakapako ang presyo ng mga pangunahing bilihin.
Umabot na sa 33 tao ang naiulat na nagpositibo sa COVID-19 sa Pilipinas, base sa huling ulat ng
Department of Health.- Ulat nina Katrina Domingo at Alvin Elchico, ABS-CBN News
14
Pinagkuhanan: https://news.abs-cbn.com/business/03/10/20/dti-chief-di-kailangang-mag-panic-buy-ng-alcohol-mga-pagkain
March 10, 2020
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang salik na nakaaapekto sa demand ng mg tao?
2. Kung patuloy ang panic buying, ano ang maaaring mangyari sa presyo ng ibang bilihin?
3. Sa iyong palagay, ano ang maaaring mong gawin upang matugunan ang demand ng iyong
pamilya lalo na sa pagkain?
4. Ayon sa artikulo, ang pamahalaan ay nagpatupad ng price freeze sa mga pangunahing
bilihin. Magbigay ng limang (5) pangunahing bilihin. Ano ang price freeze?
5. Sa gitna ng krisis o pandemic, ano ang dapat isa-alang-alang sa pagbili ng mga produkto o
serbisyo?
Pamantayan sa pagatataya
5 na puntos- Nailalahad ang kabuuang diwa at malinaw ang pagpapaliwanag sa mga punto ng mga
katanungan.
4 na puntos- Mahusay ang pagkakalahad ng diwa ngunit hindi buo at naipapaliwanang ang mga
punto ng mga katanungan.
3 na puntos- Nailahad ang diwa at naipalaliwanang ang mga punto ngunit kulang
2 na puntos- Kung sangkapat ang paglalahad ng mga punto ng mga katanungan
1 na punto- Kung mali o walang kaugnayan sa mga katanungan ang sagot
Repleksyon
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon mula sa mga gawain.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Sanggunian
Aklat:
Ekonomiks Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral
Websites
https://news.abs-cbn.com/business/03/10/20/dti-chief-di-kailangang-mag-panic-buy-ng-alcohol-mga-
pagkain
Susi ng Pagwawasto
15
Gawain 2:
1. Inaasahn ng mg amamimili sa presyo sa hinaharap
2. Dami ng mamimili
3. Presyong magka-ugnay na produkto sa pagkonsumo
4. Kita
5. Panlasa
Gawain 4
Pangalawang kolum
1. Tataas
2. Tataas
3. Tataas
4. Bababa
5. Bababa
Ikatlong kolum
1. P 2. P
Qd Qd
3. P 4. P
Qd Qd
5. P
Qd
Inihanda ni:
JOSALIE R. ULEP
Writer/May-akda
16
AP9 MELC Q2.2 Natatalakay ang
konsepto at salik na nakaaapekto sa suplay sa
pang araw-araw na pamumuhay
17
ARALING PANLIPUNAN
GAWAING PAGKATUTO
Suplay
Panimula (Susing Konsepto)
Bilang isang prodyuser, nais mong magprodyus ng mga produkto at serbisyo
natinatangkilik ng konsyumer. Dahil ito ay maaring magpalaki ng iong kita. Kung ang konsyumer
ay nawawalan ng ganang bumili kapag mataas ang presyo ang prodyuser naman ay may
kabaliktarang reaksyon sa sitwasyong ito. Sapagkat para sa kanya, ang mataas na presyo ay
katumbas ng mataas na kita.
Sa puntong ito mas mabibigyang diin at mas mapapalalim ang kahulugan at konsepto ng
suplay at mabibigyang pansin ang mga salik na makaaapekto sa dami ng suplay sa pamilihan.
Naway pagbutihin ang bawat gawaing inihanda para sa inyu upang magkaroon ng katuturan at
maging repleksyon ito para sa riyalidad.
Gawain 1: Tuklasin!
Punan ng tamang letra ang bawat linya upang mabuo ang salitang inilalarawan.
“Suplyan mo ang aking Pagkukulang”
1. S __ P __ __ __ = tu,utukoy sa dami ng mga produkto at serbisyo na gusto at kayang
ipagbili ng mga prodyuser sa pamilihan sa isang takdang panahon sa iba’t ibang presyo.
2. I __ K __ D __ __ __ N__ S __ P __ __ __ = Talaan o talahanayan ng presyo at dami ng
suplay.
3. B__T__ __ N__ S__P__ __ __ = ayon ditto, habang ang presyo ay tumataas ang suplay
ay tumataas din, samantalng kapag ang presyo ay bumaba, ang supplay naman nito ay
bababa rin.
4. K__R__ __ N__ S__P__ __ __ = grapikong representasyon ng tuwirang relasyon ng
presyo at dami sa pamilihan.
5. E__W__S__ __ __ N__ S__P__ __ __ = paggamit ng mathematical equation upang
Makita ang relasyon ng presyo at dami ng suplay.
6. T__K__O__ __ __ I__ A = makabagong bagay na layunin ay mapabilis ang produksyon
ng mga produkto at serbisyo.
7. P__ E__ __O = halaga ng podukto at serbisyo.
18
8. S __ P__ __Y__ __ = iba pang katawagan sa kapitalista, entreprenyur, o prodyuser na
nangunguna sa produksyon.
9. D__T__ __M__N__ __T = tawag sa presyo bilang pinakamahalagang sukatan ng dami
ng suplay.
10. P__S__T I__O__ __ U__N__Y__N = Ugnayan sa presyo at dami ng produkto at serbisyo
na ipinapahayag ng batas ng suplay.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang quantity supplied sa presyong Php50? Ano ang iplikasyon nito?
2. Ano ang nangyari sa quantity supplied nang bumaba ang presyo sa Php10? Ipaliwanag.
3. Paano inilalarawan ng supply curve ang batas ng supply.
20
6
40
19
10
100
15
300
25
Isulat sa loob ng kahon ang angkop na salik upang mabuo ang organayser.
Mga Salik na
Nakaaapekto
sa Suplay
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang dalawang pangunahing salik na nakaiimpluwensiya sa supply?
2. Bukod sa sariling presyo, ano-ano pa ang mga salik na nakaaapekto sa supply?
3. Paano nakaiimpluwensiya ang mga pagbabago sa salik ng supply sa desisyon ng mga
prodyuser ukol sa dami na gagawing produkto?
20
a. Batas ng Demand c. Batas ng Suplay
b. Batas ng lumiliit na pakinbang d. Batas ng Elastisidad
2. Ayon sa batas ng suplay, nagbibili ang prodyuser ng maraming produkto at
makapagpapaloob ng maaming serbisyo kung ang presyo ay_____________.
a. Mababa b. Mataas c. Pabago-bago d. Walang pagbabago
3. Ang pagdami ng tao sa isang lugar ay nag-uudyok sa mga prodyuser na gumawa ng
maraming produkto sapagkat marami ang inaasahang mamimili. Ang salik na ito na
nakapagpapabago sa kurba ng suplay ay ____________________.
a. Presyo ng produkto b. Populasyon c. Panahon d. Kapaligiran
4. Ang karamihan ng mga bansa sa daigdig ay hindi kayang magprodyus ng mga produkto
na kinakailangan ng kanilang mga mamamayan. Ang sitwasyong ito ang nagbunsod sa
mga bansa na magpakadalubhasa at magkaroon ng kasanayan sa paggawa ng isang
produkto. Ito ay tinatawag na _______.
a. Espesyalisasyon b. Alokasyon c. Produksyon d. Implasyon
5. Ang presyo ng produkto at serbisyo ay nagsisilbing hudyat sa mga prodyuser kung
gagawa o hindi ng mga produkto o serbisyo. Ang mataas na presyo ng isang produkto
o serbisyo ay makahihikayat sa mga negosyante dahil _____________.
a. Lalaki ang kapital
b. Mabilis na maipagbibili ang mga produkto
c. Lalaki ang kita niya
d. Mapapadali ang gawa
6. Nakabili ng bagong traktora si Mang Juan na ginamit nya sa kanyang taniman. Hindi
na siya nangangailangan ng maraming katulong sa bukid. Ano ang hindi mabuting
epekto nito?
a. Bumagal ang trabaho dahilsa kawalan ng katulong sa bukid
b. Marami siyang naiprodyus
c. Naging makasarili si Mang Juan
d. Maraming mga kababaryo niya ang nawalan ng trabaho
7. Ito ang tinuturing na independent variable sa konsepto ng suplay.
a. Presyo b. Dami c. Punto d. Ekwasyon
8. Alin sa mga sumusunod ang nakapagpapataas sa antas ng produksyon ng suplay ng
mga produkto?
a. Paggamit ng angkop na teknolohiya c. Pagmahal ng salik ng produksyon
b. Pagdami ng bilang ng mga mamimili d. Pagtaaas ng demand para sa produkto
9. Sa tuwing magkakaroon ng mga bagyo, inaasahang ang pagkasira ng mga panamin ang
dahilan upang bumaba ang suplay. Ano ang maaring mangyari sa halaga ng mga
produktong apektado ng bagyo?
a. Magkapareho lamang dahil ang dami ng suplay ay walang epekto sa presyo
b. Dadami ang konsumo, bababa ang presyo
c. Ang suplay ay lalong dadami, tatas ang presyo
d. Ang suplay ang bababa, at ang presyo naman ay tataas
21
10. Kung ang karamihan ng mga manggagawa sa pabrika ng asukal ay nagwewelga, ano
ang maaaring mangyari sa suplay ng asukal?
a. Tataas ang suplay c. walang pagbabago sa suplay
b. Bababa ang suplay d. tataas ang demand
a b c
________ 1. Pagbibigay ng subsidiya ng pamahalaan sa mga magsasaka. Epekto sa suplay ng
produktong pang agrikultura.
________ 2. Nangibang bansa ang pangulo upang manghikayat ng mga mamumuhunan sa bansa,
epekto sa suplay kapag nakahikayat ang pangulo.
________ 3. Dumaan ang mga bagyong nagdulot ng pagkasalanta ng mga pananim, epekto sa
suplay ng produktong pang-agrikultura ng bansa.
________ 4. Tumaas ang sinisingil na buwis ng pamahalaan, epejto sa suplay.
________ 5. Epekto ng lokal na produksyon ng damit sa bansa sa pagdagsa ng tindahang ukay -
ukay na damit.
________ 6. Ang dami ng tao sa isang lugar ay nag-uudyok sa mga prodyuser na magprodyus ng
mga produkto. Epekto sa suplay ng mga produkto sa pamilihan.
________ 7. Tumaas ang presyo ng gulay sa palengke.
________ 8. Ipinagbabawal ng pamahalaan ang hoarding o pagtatago ng paninda ng mga
prodyuser dahil ito ay nagdudulot ng pagbabago ng suplay ng produkto sa pamilihan.
Paano nag-iiba ang kurba ng suplay kapag may hoarding?
________ 9. Mataas ang ekspektasyon na bababa ang presyo ng petrolyo sa hinaharap.
________ 10. Maraming mga cellphoneng galing India ang ibinibenta sa pamilihan.
Gawain 7: EX-BOX (Explain Inside the Box)
Ipakita sa pamamagitan ng graph ang naging epekto ng pagbabago ng mga salik sa supply
ng isang produkto. Iguhit ang supply curve na lumipat sa kanan kung dumami ang supply at iguhit
naman ang kurba na lumipat sa kaliwa kung ito ay bumaba. Lagyan ito ng arrow kung saan ang
direksyon ng pagbabago. Ilagay ang paliwanag sa kolum na inilaan para rito.
22
2. Sapatos Pagtaas ng presyo
ng balat na gamit sa
paggawa ng sapatos
3. Asukal Inaasahan ng mga
nagbebenta ng
asukal ang pagtaas
ng presyo nito sa
susunod na lingo
4. Tilapya at Makabagong
Bangus teknolohiya sa
pagpaparami ng
tilapia at bangus
5. Manifactured Pagtaas ng presyo
Goods ng salik sa paggawa
ng manufactured
goods
6. Patis at Toyo Inaasahan ng mga
prodyuser na
bababa ang presyo
ng patis at toyo sa
susunod na linggo.
7. Bigas Makalumang
pamamaraan ng
pagtatanim ng palay
ang sinusunod ng
nakararaming
magsasaka sa
bansa.
8. Produktong Sunod-sunod na
Agrikultural kalamidad tulad ng
bagyo at banta ng El
Niño.
23
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
3. Paano naaapektuhan ng presyo ang dami ng suplay?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Ipaliwanag ang kahulugan ng paglilipat at pgkilos ng kurba ng suplay.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
5. Bukod sa presyo, ano-ano pang salik ang nakaaapekto sa suplay?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
Gawain 9: Go Negosyo!
Isipin na ikaw ay isang entreprenyur o suplayer sa pamilihan, mag-isip ng isang produktong
nais mong ipagbili. Punan ang mga speech balloon ng mga salik na kailangan mong isaalang -
alang para sa iyong produkto. Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
24
Pamprosesong Tanong:
1. Bilang isang prodyuser, ano pa ang basehan mo sa pagsaalang-alang ng mga salik na iyong
isinulat sa speech balloon?
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Paano mo masasabing ikaw ay isang makabayang suplayer?
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
3. Ano ang obligasyon mo bilang suplayer upang mapangalagaan ang iyong negosyo at
maging ang kapakanan ng mga mamamayan?
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Ano ang posibleng pinakamatinding suliraning maaaring dumating sa iyo bilang suplayer
sa iyong kompanya? Bakit at paano mo ito susulusyonan?
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
25
Gawain 10: NEGOSYANTENG TAPAT
Repleksyon:
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon batay sa mga napagaralan sa aralin ito at sa mga
Gawain inihanda at natapos mong sagutan.
Mga Sanggunian:
26
MGA AKLAT
Bon, Charo B., at Bon, Rosa Belle R., Ekonomiks sa Makabagong Panahon, JO-ES Publishing
House Inc., 388 McArthur Highway,Dalandanan, Valenzuela City, Philippines: 2015
Balitaw, Bernard R., Buising, Martiniano D., Garcia, Edward D.J., De Guzman, Apollo D.,
Lumibao Jr., Juanito L., Mateo, Alex P. at Mondeja, Irene J., EKONOMIKS Araling
Panlipunan – Modyul para sa Mag-aaral, Vibal Group, Inc., 5th Floor, Mabini Building,
DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City, Philippines: 2015
MGA WEBSITES
https://www.youtube.com/watch?v=QYPSaZri-i8
https://www.youtube.com/watch?v=AhYHuZ9OX_0
https://www.youtube.com/watch?v=xNxcoH8NAZc
https://www.youtube.com/watch?v=emRdjqGrxlM
https://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/aralin-10-supply-at-ang-bahay-kalakal
https://www.techpopop.com/2015/08/ang-konsepto-ng-supply.html
https://www.techpopop.com/2015/08/iba-pang-mga-salik-na-nakaaapekto-sa.html
Inihanda ni :
Susi ng Pagwawasto:
Gawain 1: Tuklasin
1. Suplay 6. Teknolohiya
2. Iskedyul ng Suply 7. Presyo
3. Batas ng Suplay 8. Suplayer
4. Kurba ng Suplay 9. Determinant
5. Ekwasyon ng Suplay 10. Positibong Ugnayan
40
PRESYO
20 27
0
50 100 150 200 250 300 350 400 450
Gawain 3: Magkompyut Tayo!
A. Supply Function: Qs = 0 + 5P
Presyo Dami
(PhP) ng
Suplay
10
2 10 8
4 20 6
4
6 30
2
8 40
10 20 30 40 50
10 50
Presyo Dami ng
(Php) Suplay
5 0 25
10 100 20
15
15 200 10
5
20 300
100 200 300 400
25 400
28
Gawain 4: Graphic Organizer
Halaga o presyo ng
mga salik sa
input/produksyon
Ekspektasyon sa Presyo
Mga Salik na
Nakaaapkto
sa Suplay Teknolohiya Presyo ng Kaugnay ng
produkto
Panahon at Kalamidad
Gawain 5:
1. C 6. D
2. B 7. A
3. B 8. A
4. A 9. D
5. C 10. B
Gawain 6:
1. A 6. A
2. A 7. A
3. B 8. B
4. B 9. A
5. B 10. A
Gawain 7:
1. 5.
2. 6.
3. 7.
4. 8.
29
Rubrik para sa pagbibigay ng marka sa mga pamprosesong tanong at sa mga katanungang
pasalaysay
5 points – Kung wasto at napunan ang katanungan ng mga mahahalagang impormasyon na
kinakailangan o hinihingi. Maayos ang pagkakalahad ng bawat ideya.
4 points- Kung wasto ngunit may mga ideyang hindi nakaakma sa katanungan. Maayos ang
pagkakalahad ng bawat ideya.
3 points – may koneksyon ang ideya ngunit hindi sapat upang mapunan ang hinihinging
kasagutan sa katanungan.
2 points - ang mga ideya ay may punto ngunit malayo sa dapat tema ng katanungan.
1 point – kung ang mga sadyang magulo at wala sa punto ang mga ideyang isinagot sa
katanungan.
0 point – Kung walang isinagot.
30
AP9 MELC Q2.3 Naipapaliwanag ang
interaksyon ng demand at suplay sa
kalagayan ng presyo at ng pamilihan
31
ARALING PANLIPUNAN
Pangalan: ________________________________________ Lebel: 9
Seksyon: _________________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Demand at Suplay
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa Araling Panlipunan 9. Ang batayang konsepto ay unang ipakikilala ng guro sa
klasrum. Ang mga gawain ay iyong gagawin sa bahay sa tulong ng iyong magulang kapatid o
sinumang may kaalaman na aalalay sa iyo. Pagbutihin mo upang maging bihasa sa competency
upang mabilis ang iyong pagsulong. Mag-enjoy sa mga gawain. May mga lakip na babasahin
upang kaigaigaya ang iyong pag-aaral. Kung merong di maintindihan pwedeng magtext kay
teacher. Pagbalik sa paaralan dalhin ang activity sheets.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang ipinapahayag ng larawan?
2. Nasubukan mo na bang bumili sa tindahan
kasama ang iyong magulang?
3. Nasubukan mo rin bang nakipagtawad sa
presyo ng bibilhin mo?
4. Ikwento ang karanasan sa pakikipagtawad a
palengke
32
Gawain 2 – BASA AT UNAWA TAYO
Pamprosesong tanong:
1. Paano nagiging batayan ng parehong konsyumer at prodyuser ang interaksiyon ng
demand at supply tungo sa pambansang kaunlaran.
2. Kelan nagkakaroon ng ekwilibriyo sa pamilihan
3. Bakit mayroong surplus at shortage ng mga produkto sa pamilihan?
Ayon kay Nicholas Gregory Mankiw (2012) sa kanyang aklat na Essentials of Economics,
kapag naganap ang ekwilibriyo ay nagtatamo pareho ang kasiyahan ng konsyumer at prodyuser.
Ang mga konsyumer ay nabibili ang kanilang nais at mga prodyuser naman ay nakapagbebenta ng
kanilang mga produkto.
Ang ekwilibriyo ay isang kalagayan sa pamilihan na ang dami ng handa at kayang bilhing
produkto o serbisyo ng mga knsyumer at ang handa at kayang ipagbiling produkto at serbisyo ng
mga konsyumer ay pareho ayon sa presyong kanilang pinagkasunduan. Ekwilibriyong presyo ang
tawag sa pinagkasunduang presyo ng konsyumer at prodyuser at ekwilibriyong dami naman ang
tawag sa napagkasunduang bilang ng mga produkto o serbisyo.
Kapag pinagsama ang kurba ng supply at demand, lumilitaw ang konsepto ng ekwilibriyo,
Ito ay ang kalagayan ng pamilihan na magkatugma ang pwersa ng demand at supply. Maari ring
makuha ang ekwilibriyo sa pamamagitan ng paggamit ng demand at supply function sa bawat
pagtaas ng presyo (P) ay siya namang pagbaba ng dami ng demand o quantity demanded (Qd).
33
Halimbawa ng kurba ng pinaghalong Demand at Supply
Qd = 60-10P Qs = 0+10P
Qs = Qd Qd = 60 - 10P Qs = 0 + 10P
0 + 10P = 60 – 10P = 60 – 10(3) = 0 + 10 (3)
10P + 10P = 60 – 0 = 60 – 30 = 0 + 30
20P = 60 = 30 = 30
20 20
P=3
Shortage at Surplus
Sa grapikong presentasyon ng shortage at surplus mapapansin ang punto na nagsalubungan
ang linya ng demand at supply ay ekwilibriyo, kapag mataas ang presyo sa mababang demand at
mataas din ang dami ng supply tinatawag itong surplus, kapag mababa ang presyo ng supply ngunit
mababa ang presyo sa dami ng demand tinatawag itong shortage. Upang magkaroon ng
ekwilibriyo pilit na ibaba ang surplus at itataas ang shortage upang magkasalubong sa punto ng
dalawa.
34
1. _______________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
2. _______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
________________________
3. _______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
________________________
Gawain 4. MAG-KURBA
Panuto: Punan ang mga blangko sa iskedyul sa pamamagitan ng pagamit ng demand at supply
function. Pagkatapos mabuo ang suliranin ay ilapat sa grapo o graph ang iskedyul.
Qd = 180 – P Qs = - 40 + 3
25 155 35
35 145 65
95
55 125
65 155
115
75 185
35
Gawain 5- Repleksyon
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon, itala ang mga bagay at
impormasyon na iyong natutuhan sa aralin.
_____________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________.
Sanggunian
MGA AKLAT
MGA WEBSITES
www.economichelp.org
Susi ng Pagwawasto
Gawain 4. MAG-KURBA
Presyo Qd = 180 – P Qs = - 40 + 3
25 155 35
35 145 65
36
45 135 95
50 130 110
55 125 125
65 115 155
75 105 185
85 95 215
Gawain 5. REPLEKSYON
Sagot ay magkakaiba
Inihanda ni:
37
AP9 MELC Q2.4 Nasusuri ang
kahulugan at iba’t ibang estruktura
ng pamilihan
38
Araling Panlipunan
Pangalan: ____________________________________________ Lebel: _____
Seksiyon: ____________________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
sa mga iba’t ibang gawain kung ano ang katangian ng isang ganap na kompetisyon.
Kasanayang Pagkatuto at Koda
• Nasusuri ang kahulugan at iba’t ibang istruktura ng pamilihan (AP 9-MELC Q2.6)
12 2 14 1 24 1 7 2 22
__ __ __ __ __ __ __ __ __
39
1. Ano ang inilalarawan ng ilustrasyon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GANAP NA KOMPETISYON
Ang pamilihan ay sinasabing may ganap na kompetisyon kapag ang sinumang negosyante ay
walang kapangyarihang palitan o baguhin ang presyo sa pamilihan. Ang ganap na kompetisyon ay
nagtataglay ng limang katangian ito ay ang mga sumusunod.
1. Magkakatulad ang mga produkto
Dahil marami ang mamimili at nagbebenta ng kanilang produkto at madalas ang mga
negosyante sa ganap na kompetisyon ay mga maliit na negosyante lamang kaya hindi nila
40
kayang kontrolin ang pamilihan. Bunga nito,hindi sila maaring makapagtakda ng mataas
na presyo.
41
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
WEBSITE
www.slideshare.com
PHAEBE R. EUGENIO
May-akda
42
ARALING PANLIPUNAN 9
GAWAING PAGKATUTO
Gawain I: Tuklasin
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod
Malaki ang pagkakaiba ng ganap na kompetisyon sa di-ganap na kompetisyon. Kung sa ganap na
kompetisyon ay walang kakayahang maimpluwenisyahan ang presyo ng isang produkto dito sa di-
ganap na kompetisyon ang mga prodyusyer ay may kakayahang impluwensiyahan ang presyo sa
pamilihan. Ang mga sumusunod ang bumubuo sa hindi-ganap na kompetisyon.
Monopsonyo- Ito ay ang kabaliktaran ng monopolyo. Dito marami ang pwedeng lumikha ng mg
produkto at mayroon lamang iisang mamimili. Dito may kapangyarihan ang mamimili na pababain
ang itinakdang presyo.
43
Oligopolyo-Ito ang estruktura ng pamilihan na kakaunti ang prodyuser. Halos magkakapareho ang
produkto at serbisyo na ipinagbibili ngunit magkakaiba lang ng brand name. Nag-uugnayan ang
mga prodyuser sa pagtatakda ng presyo.
____1. Ito ay pahintulot ng pamahalaan sa isang kompanya upang isagawa ang negosyo.
____2. Ito ang turing sa mga monopolista.
____3. Ito ay pagtatalaga ng karapatang-ari sa isang kompanya o indibidwal upang maglathala ng
isang lathalain o gawaing makasining.
____4. Ito ang lisensya na mula sa pamahalaan upang bigyang-karapatan ang isang negosyo na
magprodyus ng isang produkto.
____5. Ito ang pamilihan na iisang prodyuser na nagdedesisyon sa mga produkto at serbisyo na
gagawin at ipamamahagi batay sa kanilang tradisyon at kagawian.
44
Gawain IV: May Tama Ka!
Panuto: Lagyan ng tsek ang hanay na nagpapakita ng saloobin mo sa mga ito.
45
5. Ang pamilihang may ganap na kompetisyon ang sinasabing pinakamodelong estruktura ng
pamilihan dahil sa dami ng nagbebenta o dami ng konsyumer.Ang sumusunod ay katangian ng
estrukturang ito maliban sa
a.malayang kalakalan sa pamilihan
b.may kakaibang produkto
c.maraming prodyuser at konsyumer
d.malayang paggalaw ng mga sangkap pamproduksiyon
Repleksyon
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
WEBSITE
https://quizlet.com
Susi ng Pagwawasto:
PHAEBE R. EUGENIO
May-akda
46
AP9 MELC Q2.5 Napahahalagahan ang
bahaging ginagampanan ng pamahalaan
sa regulasyon ng mga gawaing
pangkabuhayan
47
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: _______________________________________ Lebel:____________
Seksyon : ________________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Kasanayang Pampagkatuto
Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa regulasyon ng mga
gawaing pangkabuhayan.(AP9 MELC Q2.5)
1. 2.
48
3. 4.
5.
Pamprosesong Tanong
1. Batay sa iyong ginawang pagpili, anong mga ahensya ng pamahalaan ang may kaugnayan sa
isa’t isa?
2. Ano ang iyong naging batayan sa pagpili ng mga ito?
Gawain 2:
Panuto: Bigyang pansin ang mga produktong larawan na nasa ibaba.
Pamprosesong tanong:
1. Ano ang iyong napansin sa bawat larawan?
2. Sa mga pamilihang napuntahan mo, ganito rin ba ang iyong nakita o napansin? Oo o Hindi?
Bakit mahalaga ito sa pamilihan?
49
itinakdang magsagawa ng lahat ng mga
programang reporma sa lupa (partikular
ang repormang pansakahan) sa bansa, na may
layuning itaguyod ang katarungang panlipunan
at industriyalisasyon.
1.
2.
3.
4.
Mahalaga
Hindi,dahil______________
Oo,dahil________________ ba ang ________________________
________________________ papel ng ________________________
________________________ pamahalaan ________________________
____________ sa _______
pamilihan?
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang ugnayan ng pamahalaan at pamilihan?
50
Gawain 4: Tungkulin Ko, Tungkulin Mo Isasagawa Natin Ito!
Panuto: Basahin at unawain ang ang liriko ng awiting “Trabaho, Negosyo, Kabuhayan Kaya natin
‘Yan “ng DTI. Maari ring panoorin at pakinggan ang music video sa website na
https://www.youtube.com/watch?v=C5dj74-AaCI, pagkatapos sagutin ang mga tanong sa
ibaba.
Trabaho, Negosyo, Kabuhayan Kaya natin ‘Yan “ng DTI
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang nilalaman ng awiting iyong binasa o pinakinggan?
2. Ayon sa awit ano-ano ang mga dapat gawin upang ang isang tao ay umasenso?
3. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa mga bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa
regulasyon ng mga gawaing pangkabuhayan?
1. p o
51
- ang nakatakdang halaga ng isang kalakal o paglilingkod. Ito ay nagsisilbing tagapag-ugnay
upang maging ganap ang palitan sa pagatin ng konsyumer at prodyuser.
2. r c c l g
i
- ang pinakamataas na presyo na itinakda ng pamahalaan para sa isang produkto.
3. p m h
4. i e o r
5. p h n
Repleksyon
Panuto: Kompletuhin ang pahayag.
Ang natutunan ko sa aralin ay________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________.
Susi ng Pagwawato:
Gawain 1: 1, 2, 3, 5
Gawain 3: Gamiting basehan ang nasa ibaba.
Ahensya ng Pamahalaan Gawain
Department of Trade and Industries (DTI) Ang Kagawaran ng Kalakalan at Industriya
ng Pilipinas o Department of Trade and
Industry, DTI ay isang kagawaran ng sangay
tagapagpaganap ng Pamahalaan ng Pilipinas na
inaatasang palawigin ang kalakalan at
industriya sa Pilipinas sa pamamagitan ng
paggawa ng mga bagong hanapbuhay at
magtaas sa kinikita ng mga Pilipino.
Department of Agriculture (DA) Ang Kagawaran ng
Agrikultura[2] (Kagawaran ng
52
Pagsasaka, Ingles: Department of Agriculture,
DA) ay ang departamentong tagapagpatupad
ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa
pagpapayabong ng kita ng
mga magsasaka ganun na din ang pagpapababa
ng insedente ng kahirapan sa mga sektor na rural
ayon na rin sa nakasaad sa Katamtamang
Terminong Plano ng Pamahalaan ng Pilipinas.
National Economic and Development Ang Pambansang Pangasiwaan sa
Authority (NEDA) Kabuhayan at
Pagpapaunlad (Ingles: National Economic
and Development Authority), dinadaglat
bilang NEDA, ay isang independiyenteng
ahensiyang may antas ng gabinete
ng Pamahalaan ng Pilipinas na responsable sa
pagpaplanong pangkabuhayan at pagpapaunlad.
Department of Labor and Ang Kagawaran ng Paggawa at Empleo ng
Employment o(DOLE) Pilipinas (Ingles: Department of Labor and
Employment o DOLE) ay isang departamentong
tagapagpatupad ng Pamahalaan ng Pilipinas na
responsable na gumawa ng mga polisya,
magsagawa ng mga program at serbisyo, at
maging ugnayan ng pamahalaan sa paggawa at
empleyo.
Gawain 4:
Tanong 3: 1. Mapanagutan - tamang pagbabayad ng buwis
2. makialam
3. maabilidad - bumuo o sumali sa kooperatiba
- pagnenegosyo
4.makabansa --pakikilahok sa pamamahala ng bansa
-pagtangkilik sa mga produktong Pilipino
5. maalam - pagpapatupad at pakikilahok sa mga proyektong pangkaunlaran sa
komunidad
Gawain 5:
1. Presyo
2. Price ceiling
3. Pamilihan
4. Price floor
5. Pamahalaan
Sanggunian:
Aklat:
Ekonomiks Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral
Ekonommiks Mga Konsepto at Aplikasyon - Batayang Alat sa Araling Panlipunan
53
Ikaapat na Taon
Websites
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/Logo_of_the_Department_of_Agricultur
e_of_the_Philippines.jpg
https://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Kalakalan_at_Industriya_(Pilipinas)
https://en.wikipedia.org/wiki/Department_of_Labor_and_Employment_(Philippines)
https://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Agrikultura_(Pilipinas)
https://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Paggawa_at_Empleo_(Pilipinas)
Inihanda ni:
MARELYN T. DAQUIOAG
May-akda
54