Εγκλίσεις λέγονται οι μορφές που παίρνει το ρήμα για να φανερώσει πώς πα ρουσιάζεται το νόημά

του από εκείνον που μιλάει. Οι εγκλίσεις είναι τρεις:

α. Οριστική
Φανερώνει γενικά το πραγματικό και το βέβαιο.
Συναντάται σε όλους τους χρόνους και στα τρία πρόσωπα ενικού και
πληθυντικού αριθμού.
Παίρνει άρνηση δεν.
Τη συναντάμε και στις ανεξάρτητες και στις εξαρτημένες προτάσεις.
π.χ. Η Ελένη διαβάζει τα μαθήματά της.
Κατάλαβα αμέσως ότι έλεγε ψέματα.

β. Υποτακτική Φανερώνει γενικά το επιθυμητό και το ενδεχόμενο.

Συναντάται σε τρεις χρόνους, στον ενεστώτα, τον αόριστο και τον
παρακείμενο, και στα τρία πρόσωπα και στους δύο αριθμούς.
Παίρνε ι άρνηση μη (ν).
Τη συναντάμε και στις ανεξάρτητες και στις εξαρτημένες προτάσεις.
π.χ. Ας ακούσουμε λίγη μουσική.
Θέλω να σου μιλήσω.
 α. Η οριστική εκφράζει: Παραδείγματα

1. το πραγματικό και το βέβαιο Τα τελευταία χρόνια ζει στη Θεσσαλονίκη. Το παιδί δεν κοιμήθηκε
(απλή οριστική)
ακόμα.

το δυνατό (δυνητική οριστική): θα + Θα έγραφα άριστα, αν είχα διαβάσει καλά. Θα είχε αποτύχει χωρίς
οριστική παρατατικού ή υπερσυντέλικου. τη βοήθειά σου.

το πιθανό (πιθανολογική οριστική): θα + Θα είναι άρρωστος, για να μην

Φανερώνει έρθει σήμερα στη δουλειά. Είναι πολύ
προσταγή.
οριστική κάθε χρόνου απογοητευμένος.Προστακτική
Θα έχει αντιμετωπίσει πολλές
έχουν μόνο δυσκολίες στη
ο ενεστώτας και ζωή
ο αόριστος στην
του. ενεργητική φωνή και μόνο ο αόριστος στην παθητική φωνή.
(Κάποιοι
ευχή (ευχετική οριστική): ας, να, μακάρι Μακάρι να ήταν τύποι
πιο φιλικός μαζίπροστακτικής ενεστώτακι εγώ
μου! Να τραγουδούσα στην παθητική φωνή
να, είθε, άμποτε + οριστική τόσο ωραία! είναι ιδιωματικοί και πολύ σπάνιοι.) Επίσης συναντάται μόνο

παρελθοντικου χρόνου* στο β' ενικό και στο β' πληθυντικό πρόσωπο. π.χ. γράφε - γράφετε
(ενεστώτας ενεργ. φωνής). γράψε - γράψτε (αόριστος ενεργ.
Παράκληση
Έρχεσαι μαζί μου
γ. Προστακτική για ψώνια;
φωνής). γράψουΜου διαβάζεις
-γραφτείτε λίγο ακόμα;
(αόριστος παθητικής φωνής).
Δεν έχει άρνηση· για την αρνητική προσταγή (δηλαδή την
απαγόρευση) χρησιμοποιείται η υποτακτική με την άρνηση
μη(ν).
Συναντάται μόνο στις ανεξάρτητες προτάσεις. π.χ.
Κλείσε την πόρτα.
Μίλα πιο δυνατά.

β. Η σημασία των εγκλίσεων στις ανεξάρτητες προτάσεις

Σύμφωνα με τη Γραμματική νέας ελληνικής γλώσσας A' Β' Γ' Γυμνασίου των Σ. Χατζησαββίδη και Αθ.
Χατζησαββίδου οι τύποι να + παρατατικός, να + αόριστος και να + υπερσυντέλικος
α. Η υποτακτική εκφράζει: Παραδείγματα

1. το πιθανό ή ενδεχόμενο (πι- Ίσως να πάω σινεμά απόψε.

θανολογική υποτακτική)
2. το επιθυμητό Ας γίνω πρώτα καλά και μετά βλέπουμε. Να
μαθαίνουμε νέα σου πιο συχνά.
3. προτροπή ή αποτροπή Ας φύγουμε από δω όσο είναι ακόμα καιρός. Ας μην
κάνουμε πάλι τα ίδια λάθη.

4. συγκατάθεση ή παραχώρηση Εντάξει, ας κάτσουμε σπίτι απόψε.

5. ευχή (ευχετική υποτακτική) Να είστε πάντοτε ευτυχισμένοι.

6. το δυνατό (δυνητική υποτακτική) Εκείνα δεις (= μπορούσες να δεις) φωνές και

τσακωμούς.

7. απορία (άπορη ματική υποτακτική) Πότε να περάσω από το μαγαζί;

8. παράκληση Ας φύγουμε γρήγορα από δω, σε παρακαλώ.

9. έκπληξη (για κάτι δυσάρεστο, Μα να μου φερθεί με τέτοιον τρόπο!

παράδοξο, άτοπο κ.λπ.)
10. προσταγή ή απαγόρευση Να προσέχεις τα λόγια σου!
Μην τρέχετε τόσο γρήγορα (ή Να μην τρέχετε τόσο
γρήγορα).
γ. Η προστακτική εκφράζει: Παραδείγματα

1. προσταγή Έλα αμέσως εδώ.

2. προτροπή Μελετάτε πιο πολύ.

3. παράκληση Κάνε μου μια χάρη.

4. ευχή ή κατάρα Γίνε γρήγορα καλά.

5. συγκατάθεση ή παραχώρηση Αέγε ό,τι θες.

6. έντονη ενέργεια Τρίβε τρίβε, το κατέστρεψε το χαλί.