Professional Documents
Culture Documents
Filipino
Second Quarter
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.
Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON, EdD., CESO V
Schools Division Superintendent : RACHEL R. LLANA, PhD., CESO VI
Asst. Schools Division Superintendent : MARY JULIE A. TRUS, PhD., CESE
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD.
Chief Education Supervisor, CID : EVELYN V. RAMOS
Development Team
Writers : VIVERLY KATE A. ILDEFONSO, KACY FE D. PUGUON, JASMIN A.
CAYATOC, DECELYN D. DACULOG, MELANIE A. BALCITA, ADELYN D.
ADAIS, GRETCHEN E. LEJAO, SHILBERT GAPUZ, JULIET M. BUNGLAY
ROCHELLE C. SALVADOR, DOLLY DIEGO, SHIRLY A. BALDOS, BRYAN
O. BULAHAO, ERWIN JOSEPH D. DUMELOD, LEIGH DEE DIANE CARINO,
RUDY MERCADO JR., AIZA O. LIGMAYO, LUZ B. CORPUZ, CYNTHIA L.
CABLINAN, LICKRISH G. MINIA, LINO XERNAN S. DACAYO III,
MIRAFLOR T. INFANTE, JUNEL B. CACHERO, EVA LIZA T. CALAMANAN,
CHRISTINE L. MAGASTINO, JESSICAH M. LICOS, RODEL T. YAMBALLA,
JUNEL CACHERO
GAWAING PAGKATUTO
Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante
(Mitolohiya)
Ang tawag sa gawaing ito ay pagtukoy sa paksa at ideya. Ang paksa ay ang sentro ng
pinag-uusapan sa isang dayalogo o usapin. Maaaring makita natin ang paksa ng usapan sa
unahan ng pahayag o kaya ay maaaring sa hulihan. Maaari ring ito ay implied o nakatago kaya’t
nangangailangan ito ng masusing pagkilatis sa mga pahayag. Kapag nakuha mo na ang paksa
ay madali mo na lamang makuha kung ano ang ideya ng pinag-uusapan.
Sa araling ito, susubukin natin ang iyong kakayahan sa paglalahad ng mga paksa at
ideya mula sa iyong babasahin na usapan ng mga tauhan sa akdang “Sina Thor at Loki sa
Lupain ng mga Higante”.
Panuto
Basahin ang kasunod na akda at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong na nasa ibaba.
Mga Tauhan:
diyos: Thor – diyos ng kulog at kidlat; pinakamalakas sa mga diyos ng Aesir
Loki – kasama ni Thor sa paglalakbay, may kapilyuhan
higante: Skymir – naninirahan sa kakahuyan
Nagalit ito nang husto at nanlilisik ang kaniyang mga mata. Gayon na lamang ang
takot ng buong pamilya. Halos magmakaawa sila kay Thor at sinabing handa nilang ibigay
ang lahat. Nang makita ni Thor kung gaano natakot sa kaniya ang mag-anak, naglubag din
ang kaniyang kalooban at hininging kapalit ang mga anak nito. Kaya’t sina Thjalfi at Roskva
ay naging alipin niya pagkatapos.
Hatinggabi na nang gulatin sila ng malakas na lindol, umuuga ang buong paligid at
pakiramdam nila ay nagiba ang kanilang kinatatayuan. Nang siyasatin nila ang paligid ay
nakakita sila ng isang silid. Natakot ang mga kasama ni Thor kaya’t binunot niyaang
kaniyang maso at humanda sa pakikipaglaban. Maya-maya pa ay nakarinig sila nang
malakas na ungol. Kinaumagahan, nakita ni Thor sa labas ang isang higante.
Siya raw si Skrymir at nakikilala niya si Asa-Thor. Tinanong nito kung inalis ba ni
Thor ang kaniyang guwantes. Noon nalaman ni Thor na higante na pala ang kanilang
tinulugan at ang hintuturo nito ang inaakalang silid.
Nagising ang higante at tinanong kung may acorn ba na nahulog sa kaniyang ulo.
“Ano ang nangyayari sa iyo Thor?” sabi ng higante. Sinabi nitong siya ay naalimpungatan
lamang at mahaba pa ang oras para matulog. Naisip niya na kapag pinukpok niya sa
pangatlong beses si Skrymir ay maaaring hindi na nito kayanin kaya’t hinintay niyang
muling matulog ang higante.
Kinabukasan, habang natutulog pa ang higante ay hinugot ni Thor ang maso sa ulo
nito. Napatayo si Skrymir, kinamot ang kaniyang pisngi at nagwika kung may mga ibon ba
sa itaas ng puno. Nang siya ay magising tila may mga nahuhulog na dahon sa kaniyang ulo.
“Gising ka na ba Thor?” wika niya. Oras na upang bumangon at magbihis. Malapit na kayo
sa kaharian ni Utgaro. Narinig ko kayong nagbubulungan na ako ay walang kuwentang
higante. Kung makararating kayo kay Utgaro makikita ninyo ang malalaking tao
roon. Bibigyan ko kayo ng mabuting payo. Huwag kayong magpapakita ng pagmamataas
kay Utgaro Loki.” sabi pa nito.
Nagpatuloy sa paglalakbay ang grupo ni Thor hanggang makita nila ang matibay na
tanggulan. Sinubok na buksan ni Thor ang tarangkahan ngunit hindi niya
mabuksan. Nakakita sila ng mataas na pader, pinanhik iyon at doon ay may daanan.
Nakita nila ang malalaking tao na nakaupo sa dalawang bangko. Sumunod na araw
ay kaharap na nila ang hari na si Utgaro-Loki. Nakilala niya si Thor ang mahusay na
mandirigma. “Ikaw ay malakas kaysa tingin ko lamang. Anong kakayahan na mahusay
kayo ng iyong mga kasama? Hindi namin hinahayaan na manatili rito ang taong walang
ipagmamalaki.” wika nito.
Kinain nila nang sobrang bilis ang karne, buto na lamang ang naiwan sa parte ni
Loki ngunit ni walang butong natira sa parte ni Logi. Kaya’t malinaw na natalo si Loki sa
nasabing labanan.
“IsangPersonal
Note: Practice mahusay na manginginom
Hygiene Protocols at ang makauubos nito sa isang lagukan, ang iba ay
all times.
kaya ito ng dalawa ngunit kadalasan ay nauubos ito nang tatlong lagukan,” sabi ng pinuno 3
ng mga higante.
Hindi pinansin ni Thor ang sukat ng tambuli dahil siya ay uhaw na uhaw. Nilagok
niya nang malaki ang lalagyan ngunit hindi na siya makahinga kaya’t nang tingnan ang
lalagyan ay parang wala pa ring nabawas. Ganito rin ang nangyari sa ikalawang lagok.
“Ipinakikita lamang na ang lakas mong taglay ay hindi kasintindi tulad ng aming
iniisip. Gusto mo pa bang subukin ang iba pang uri ng pakikipaglaban?” tanong ni Utgaro-
Loki. “Anong labanan ang maimumungkahi mo?” sagot ni Thor.
“Isang laro na paborito ng kabataan dito buhatin ang aking pusa mula sa lupa.” Isang
abuhing pusa ang lumundag sa lupa. Malaki ito ngunit hinawakan ni Thor ang palibot ng
tiyan nito at sinubok na itaas gamit ang lahat ng lakas. Ngunit paa lamang ng pusa ang
naiangat ni Thor.
“Tapos na ang labanang ito tulad ng aking inaasahan, walang laban si Thor sa aking
malaking pusa, ano pa kaya sa malalaking tao rito?” wika ni Utgaro-Loki. “Tawagin mo na
akong maliit kung gusto mo pero tumawag ka ng sinumang makikipagbuno sa akin, galit na
ako ngayon,” sabi ni Thor.
“Wala akong alam na gustong makipagbuno sa iyo ngayon pero hayaan mong
tawagin ko ang aking kinalakihang ina, ang matandang si Elli. Siya ang labanan mo ng
wrestling, marami na siyang pinatumbang mga lalaki na tulad mong malakas.”
Hindi na dapat pahabain pa ang kuwento, habang gamit ni Thor ang kaniyang buong
lakas lalo lamang matatag ang matandang babae hanggang mawalan ng balanse si
Thor. Pumagitna si Utgaro-Loki at sinabing itigil na ang labanan. Hindi na kailangang
makipagbuno pa ni Thor kaninuman sa tagapaglingkod. Malalim na noon ang gabi kaya’t
sinamahan sila ni Utgaro-Loki kung saan sila makapagpapahinga at inasikaso nang maayos.
Nang marinig ito ni Thor kinuha niya ang kaniyang maso upang ipukol ngunit wala
na si Utgaro-Loki. Sa kaniyang paglingon wala na rin ang kuta kundi isang malawak
lamang na kapatagan. Muli siyang lumisan at ipinagpatuloy ang kaniyang paglalakbay
hanggang sa makabalik sa Thruovangar, ang mundo ng mga diyos.
Magaling! Binabati kita dahil naisakatuparan mong muli ang isa na namang gawain.
Ipagpatuloy ang nasimulan! ☺
Kapuri-puri ang iyong mga kasagutan! Batid kong talagang naunawaan mo ang
akda. Ilang gawain na lamang ay magtatapos mo na. Pagbutihin pa sa susunod na gawain.
GAWAIN 5: PAGNINILAY-NILAY!
Pumili ng isa sa mga mungkahing paksa sa ibaba. Pagkatapos, sumulat ng
isang sanaysay na naglalahad ng iyong ideya tungkol sa napiling pangunahing
paksa. Gawin ito sa isang buong papel. Gamiting gabay ang nakalaang rubrik
sa susunod na pahina.
Mungkahing paksa:
A. Panloloko sa kapwa
B. Paggamit ng kapangyarihan sa maling paraan
C. Maging matalino sa pakikipaglaban
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Bahagyang
Pamantayan Napakahusay (10) Mahusay (7) nakamit ang
inaasahan (5)
Nilalaman Makabuluhan at May sapat lamang na Hindi gaanong
akma sa paksa ang detalye ngunit may naipaliwanag ang
(10) nilalaman ng diwang malabo sa nais ipahiwatig sa
gawain nilalaman ng gawain nilalaman ng gawain
May ilan lamang na di Hindi kinakitaan ng
Organisasyon May kaisahan at
gaanong pagkakaisa at kaisahan at maayos
magkakaugnay ang
di-maayos na ugnayan na ugnayan ang mga
(10) mga ideya sa
ang mga ideya sa ideyang sa
ginawang gawain
ginawang gawain isinagawang gawain.
Walang Maraming
Mekaniks May ilan lamang na
pagkakamali sa pagkakamali sa mga
pagkakamali sa mga
mga bantas, bantas,
(10) bantas, kapitalisasyon
kapitalisasyon at kapitalisasyon at
at pagbabaybay
pagbabaybay pagbabaybay
Kabuuan
Pangwakas/Repleksiyon
Bago tuluyang matapos ang gawaing ito, magbigay ng isang konsepto na iyong
natutuhan mula sa aralin. Isulat ang iyong sagot sa nakalaang espasyo.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mahusay! Binabati kita dahil natapos mo ang gawaing ito. Tunay ngang
naunawaan mo ang akdang iyong binasa. Sana ay maisapuso at
maisaisip mo ang mga aral na iniwan sa iyo ng akdang ito.
Susi sa Pagwawasto
GAWAIN 1
1. Skrymir
2. Utgaro-Loki
3. Thor
4. Pinuno ng mga higante
5. Utgaro-Loki
GAWAIN 3
1. ☺
2.
3. ☺
4. ☺
5.
A. Aklat
Ambat, Vilma C, et. al. (2015) Filipino 10 Modyul para sa mga Mag-aaral. Pasig City:
Vibal Group Inc.
B. Internet
https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/thor-at-loki-79627636
http://clipart-library.com/certificate-cliparts.html
https://www.bitmoji.com
GAWAING PAGKATUTO
Kolokasyon
Panuto
Basahin, unawain, at suriin ang mga inihandang gawaing tiyak na lilinang sa kasanayan sa
Filipino. Sagutin ang mga ito nang buong katapatan.
_____________________ ________________
3.
_____________________ ________________
4.
5. ____________________ _______________
mabait
pusong mamon
PUSO
________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
B. Internet
https://www.scribd.com
https://philnews.ph
https://www.tagaloglang.com
https://brainly.ph
https://skudelnica.ru
https://support.google.com
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Akyat bahay – magnanakaw
2. Bahaghari – bulalakaw
3. Ngiting aso – mapang-asar
4. Butas ang bulsa – walang pera
5. Pusong bato – manhid, walang awa, matigas ang damdamin
Gawain 2
1.Tagagaod ng bangka
2. Nabibigyang atensyon
3. lumambot ang puso
4. mainam tirhan
5. matinding selos
Ikalawang Markahan
GAWAING PAGKATUTO
Panunuri
Panimula (Susing Konsepto)
Alam mo bang ang mitolohiya ay isang tradisyunal na salaysay na isinilang mula sa
sinapupunan ng kultura ng tradisyong oral? Ang salitang mitolohiya ay hango sa salitang Griyego
na myhtos na ang ibig sabihin ay kuwento. Ito ay mga kwentong may kaugnayan sa paniniwala o
pananampalataya at nagtataglay ng tauhang karaniwang diyos o diyosa na may kapangyarihang
hindi taglay ng pangkaraniwang mortal.
Ang mitolohiya ay nilikha upang tayo’y maaliw sa magandang kuwento, mamangha sa
mga taglay nitong hiwaga, matuto sa mga taglay na mabubuting aral sa buhay, at mapalawig pa
ang imahinasyon sa mga pangyayaring kakaiba kaysa sa pangkaraniwan.
Sa pagsusuri sa isang mitolohiya, kailangang isaalang-alang ang mga sumusunod na
elemento:
1. Tauhan – Ito ay tumutukoy sa mga panauhin sa kuwento.
2. Tagpuan – Ito ay tumutukoy kung saan naganap ang kuwento. Sa mitolohiya ay maaaring
may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan at sinaunang panahon.
3. Banghay – Ito ay ang sistematikong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa isang
kuwento. Ito ay binubuo ng sumusunod:
▪ Panimulang Pangyayari – Sa bahaging ito ipinakikilala sa mga mambabasa ang mga
tauhan at tagpuan.
▪ Papataas na Pangyayari – Sa bahaging ito tumitindi o tumataas ang galaw o kilos
ng mga tauhan na humahantong sa kasukdulan.
▪ Kasukdulan – Sa bahaging ito ipinakikita ang pinakamataas na bahagi ng
kapanabikan na sanhi ng damdamin o maaksiyong pangyayari sa buhay ng mga
tauhan.
▪ Pababang Pangyayari – Ipinapakita sa bahaging ito ang unti-unting pagbibigay-
linaw sa mga pangyayari sa kuwento. Inihuhudyat dito ang nalalapit na katapusan
ng kwento.
▪ Katapusan – Inilalahad dito ang kinahinatnan ng mga tauhan at ng mga pangyayari.
Namaka –
Haumea –
Kane-Milo –
Hi’aka –
Lohi-au –
Ohi’a at Lehua –
Hopoe –
Elemento ng Mitolohiya
Bisang Pangkaisipan
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
_________________
________________ ________________
________________ ________________
________________ Bisang Pandamdamin ________________
________________ ________________
. _____________________ .
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
Pamantayan sa pagsusuri
Mga Pamantayan Puntos Aking Puntos
Naipakikilala nang mahusay ang mga tauhan sa mitolohiya 5
Nailalarawan nang mabuti ang tagpuan 5
Naisasalaysay nang maayos ang mga pangyayari 5
Nailalahad nang wasto ang tema ng mitolohiya 5
Nakapagbibigay ng magandang aral na napulot sa mitolohiya 5
Kabuuang Puntos 25
5 – Napakahusay 4 – Mahusay 3 – Katamtaman 2 – Dapat pang paunlarin
Pangwakas/Repleksiyon
Mga Sanggunian
A. Mga Aklat
Dayag, Alma M. et. al. Pinagyamang Pluma 10 Alinsunod sa Kto12 Curriculum. Quezon City:
Phoenix Publishing House Inc., 2015.
B. Mga Website
https://www.youtube.com/watch?v=XUxVydmwu04
https://prezi.com/efiilwkpeibk/si-pele-ang-diyosa-ng-apoy-at-bulkan/
HAUMEA - Siya ang diyosa ng makalumang kalupaan, ang ina nina Pele at Namaka, at
ang asawa ni Kane Milohai
HI’AKA - Siya ang diyosa ng hula at ng mga mananayaw. Siya ang bunsong kapatid na
ipinagkatiwala nina Haumea at Kane Milohai kay Pele.
LOHI-AU - Siya ang kasintahan ni Pele na tinulungan ni Hi’iaka, ngunit ayon sa kwento,
minahal naman siya nito.
HOPOE - Matalik na kaibigan ni Hi’iaka. Namatay siya at nagmistulang bato dahil natabunan
siya ng lava
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________________
Seksyon:__________________________ ______Petsa:__________________
GAWAING PAGKATUTO
PAGHAHAMBING NG MITOLOHIYA MULA SA BANSANG KANLURANIN
SA MITOLOHIYANG PILIPINO
1. Tauhan
mga diyos o diyosa na may taglay na kakaibang kapangyarihan
mga karaniwang mamamayan sa komunidad
2. Tagpuan
may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan
sinaunang panahon nagana pang kuwento ng mitolohiya
3. Banghay
Maraming kapana-panabik na aksyon at tunggalian
Maaaring tumalakay sa pagkakalikha ng mundo at mga natural na mga
pangyayari
Nakatuon sa mga suliranin at paano ito malulutas
Ipinakikita ang ugnayan ng tao at ng mga diyos at diyosa
Tumatalakay sa pagkakalikha ng mundo, pagbabago ng panahon at interaksiyong
nagaganap sa araw, buwan at daigdig
4. Tema
Ipinaliliwanag ang natural na mga pangyayari
Pinagmulan ng buhay sa daigdig
Pag-uugali ng tao
Katangian at kahinaan ng tauhan
Mga aral sa buhay
Rihawani
Sa isang kagubatang maraming bundok sa isang lugar ng Marugbu, isang liblib na pook,
ang mga naninirahaan doon ay may pinaniniwalaang isang diyosa o diwata ng putting usa.
Ito ang kuwento ng kanilang mga ninuno na unang nanirahan doon.
Ang Diyos raw na ito ay tinatawag na Rihawani. Kung minsan ay nagpapalit daw ito ng
anyo bilang isa ring putting pusa. Ang mga naninirahan sa liblib na pook na ito ay ingat na
ingat at takot na magawi o malaglag sa kagubatan, pinananahanan ni Rihawani, kahit alam
nilang dito sila maraming makukuhang mga bagay na maaari nilang magamit o
mapagkakitaan. Mga prutas, mga hayop-gubat, mga halamang-gubat, at iba pa.
Sang-ayon sa kanila, may nakakita na kay Rihawani. Isa sa mga taong naninirahan din
doon. Minsan daw, nang maligaw ito sa pangunguha ng mga kahoy at prutas ay napadako
ito sa pook ni Rihawani. Nakita raw at nasumpungan nito ang diyosa. Kahit sa malayo ay
kapansin-pansin ang angking kagandahan nito , habang nakikipag-usap sa ilang mga using
puti na nasa kanyang paligid. Nang maglakad ang mga ito sa dakong kinaroroonan ng mga
tao ay mabilis na humangos itong tumalilis dahil sa takot na Makita ni Rihawani, ang diyosa.
Nang makarating ito sa bahay ay hindi magkumahog sa pagbabalita sa kanyang nasaksihan.
Mula noon ay lalo nang nagging katatakutan ang kagubatang iyon.
Isang araw ay may mga dayuhan na dumating doon na ang pakay ay mangaso o mamaril
ng hayop-gubat. Nagtanong-tanong daw ang mga ito kung saang gubat marami ang mga
hayop o ibon na maaaring puntahan. Itinuro nila ang gubat ngunit isinalaysay rin ang
kasaysayan nito na pinanahanan ni Rihawani. Itinagubilin ding huwag ibiging puntahanang
pook na iyon. Para sa ikatitiyak ng lakad ay ipinagsama ng mga ito ang isang tagagabay. At
lumisan ang mga ito patungo sa gubat na pupuntahan. Pagdating sa isang paanan ng isang
bundok ay napagkasunduan ng mga itong maghiwahiwalay at magkita-kita na lamang sa
isang lugar sa dakong hapon. Ngunit lingid sa kaalaman ng lahat, ang isa ay nagkainteres na
dumako sa gubat na pinanahanan ni Rihawani. Hindi nito pinakinggan ang tagubilin ng
nakatatanda sa lugar na iyon. Nang makasapit na ito sa dakong itaas ng bundok ay
naglalakad-lakad naman at nagsipat-sipat ng mababaril na hayop. Naisip nito ang putting usa
na sinasabi ng matanda. Nang makadako ito sa tabing-ilang, napansin niya ang isang pangkat
ng mapuputing usa. Nang maramdaman ng mga hayop na may tao, nabulabog ang mga ito
at nagtakbuhang papalayo. Hinabol nito ang isa at tiangkang barilin, ngunit walang
matiyempuhan. Hanggang sa may makita ito sa dakong kadawagan ng gubat, agad inasinta
at binaril. Tinamaan ang putting usa sa binti at hindi na nakatakbo. At nang lalapitan ng mga
mangangaso ang putting usa may biglang sumulpot sa likuran na isang putting-putting usa
na malayo sa hitsura ng nabaril. Lalo siyang namangha nan gang usa ay mag-iba ng anyo at
naging isang napakagandang babae. Sinumbatan nito ang mangangaso. Sa ginawang iyon ng
dayuhan, umusal ng sumpa ang diwata at ang lalaki ay naging isang puting usa at mapabilang
na sa mga alagad ni Rihawani. Nang dakong hapon na, hinanap ito ng mga kasamahan.
Gawain 4: Magsaliksik
Ang akdang “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan" ay mitolohiya ng bansang
__________ samantalang ang “Rihawani” ay mitolohiya ng bansang ___________. Ang
pangunahing tauhan sa dalawang mitolohiya ay sina ___________ at __________ na parehong
______________________________________________.
Ang tagpuan sa dalawang mitolohiya ay
______________________________________________________________________________
________________________________. Kapansin-pansin namang ang mga pangyayari sa
dalawang akda ay _____________________________________.
___________________________________________________________________Parehong ang
akda ay nag-iiwan ng aral sa buhay. Kailangang magkasundo at may magandang samahan ang
magkakapatid ang nais iparating ng akdang “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan. Ang
mapupulot naming aral sa “Rihawani” ay
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________.
Pangwakas/Repleksiyon
Sanggunian
A. Aklat
Marasigan, Emily. Pinagyamang Pluma. Phoenix Publishing House, 2015. pp. 165-167
Modyul para sa mag-aaral. Filipino 10. Panitikang Asyano, 2015. pp. 170-171, 179-180.
-Mula sa Panitikang Filipino (Pampanahong Elektroniko), (Arrogante et. Al, 1991)
B. Internet
Susi ng Pagwawasto
Gawain 2-4
Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Pangunahing Paksa at Ideya ng Usapan ng mga Tauhan
Gaya ng ibang panitikan, ang karamihan sa mga dulang itinatanghal ay hango sa totoong
buhay maliban na lamang sa iilang dulang likha ng malikhain at malayang kaisipan.
Kasanayang Pampagkatuto
Dula: Nailalahad ang mga pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng
mga tauhan. (F10PN-Ila-b-72)
Panuto:
Basahin at unawaing mabuti ang isa sa mga dula ng bansang England na pinamagatang
Sinatahang Romeo at Juliet na isinulat ni William Shakespeare at isinalin ni G. Gregorio C.
Borlaza sa Filipino.
Unang Tagpo
(Sa pag-iisa ni Romeo. Kinakausap ang sarili)
Ikalawang Tagpo
(Nagsimula na ang kasiyahan sa bulwagan. Naroon din si Juliet na nakikipagsayawan. Darating
si Romeo at makikita niya si Juliet sa hanay ng mga babaeng sumasayaw.)
JULIET: Kung gayon ay nasa aking labi ang salang sa iyo ay nakuha.
Ikatlong Tagpo
Ikaapat na Tagpo
ROMEO: A, Juliet, kung ang kaligayahan mo kagaya ng aki’y iipunin at ang kakayahang
iyong angkin.
Ang maglalarawan doon, patamisin ng iyong hininga
Ikalimang Tagpo
Ikaanim na Tagpo
Ikawalong Tagpo
Ikasiyam na Tagpo
(Romeo at Baltazar.Dumating si Baltazar mula sa Verona dala ang masamang balita para kay
Romeo.)
Ikalabing-isang Tagpo
Pangunahing paksa
Unang Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikalawang Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikatlong Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikaapat na Tagpo
Kaugnayan:
Kaugnayan:
Ikawalong Tagpo
Ikasiyam naTagpo
Ikalabin-isang
Tagpo
Gawain 3
Tukuyin at ipaliwanag ang damdaming nakapaloob sa bawat pahayag. Isulat sa talaan ang sagot.
Dayalogo
1. Ano ito? Lason, nakita ko, ang sanhi ng kaniyang pagkamatay.
O, inubos niya at walang nalabi kahit kapatak man lamang upang tumulong sa akin?
Hahagkan ko iyong labi baka sakaling may lason pang natira kahit konti
Upang ang gamot na halik ay lumagot sa buhay kong sawi. erwinjosephdumelod
Oh, mabuting balaraw! Ang puso ko ang bayaan mo; tumimo ka riya’t bayaang ako’y
Mamatay
4. O, gabing lubhang pinagpala, ako’y nangangamba pagkat ngayong gabi’y baka ito ay
pangarap lamang, Masyadong mapanlito upang maging katotohanan.
DAMDAMIN
PALIWANAG
Gawain 4
Batay sa pangunahing paksa at ideyang nakapaloob sa usapan ng mga tauhan sa dula, ilahad ang
kanilang mga katangian. Itala ang sagot sa grapiko.
TAUHAN
KATANGIAN
Pangwakas
Ang natutunan ko sa araling ito ay…
B. Internet
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Panungunahing paksa Kaugnayan
1. Ang pagkilala sa sarili.Ang pag-iisip ng mga May pagkakataaon na nakikilala ang
pangunahing tauhan na sina Romeo at Juliet saraili sa pakikipag-usap nito.
(Sa pag-iisa ni Romeo, kinakausap ang
sarili)
2. Nagsimula na ang kasiyahan sa Ang pakikisalamuha ay nakatutulong sa
bulwagan. Naroon din si Juliet na lubusang pagkakilalasa taong
nakikipagsayawan. Darating si Romeo at nagugustuhan.
makikita niya si Juliet sa hanay ng mga
babaeng sumasayaw.
3 Ang pagtatapat ni Romeo kay Juliet ng Pagpapahayag ng damdamin sa sinusuyo
damdamin ngunit pinangangambahan ni nang may katapatan. Walang pinipili ang
Romeo dahil magkaaway ang kanilang pag-ibig.
pamilya. Ang pagpapalitan ng damdamin ng
tauhan sa dula
4 Nakipag-isang dibdib si Juliet Kay Romeo sa Ang pag-aasawa ay isang responsibilidad
simbahan sa pangunguna ni Padre. na kailangang pag-isipang Mabuti.
5 Nalaman ang ginawang pakikipag-isang Madalas ang pag-ibig ay nagdudulot ng
dibdib ni Romeo. Hinamon siya ni Tybalt ng mgadi inaasahang pangyayari sa buhay.
isang duwelo ngunit napatay niya si Tybalt. Kailangang lutasin ang pagsubok sa
maayos na paraan.
Gawain 2
Tagpo Pangunahing Ideya Mga Patunay
Ikaanim na Tagpo Nais ipakasal si Juliet sa anak ng May pagkakataong ang mga
Konde magulang na magkakaibigan ay
Ikasiyam naTagpo Nalaman ni Romeo ang ginawa ni May mga gawaing anumang pilit
Juliet kaya nagpasya siyang ang pagtago ay nalalaman din.
bumili ng lason.
Ikalabin-isang Nalaman nan i Juliet ang Nagagawa rin minsan nasaktan ang
Tagpo paglalasong ginawa ni Romeo sarili kung ang mahal sabuhay ay
kumuha siya ng balaraw na nakararanas rin ng kasawian sa
sinaksak sa kanyang dibdib buhay.
Gawain 3
Dayalogo
1. DAMDAMIN: Pagdadalamhati
PALIWANAG: Nakasasakit ng loob na makitang nagdurusa ang ang taong minamahal.
Kaya minsan naiisip din, saktan o kitlin ang sariling buhay para lang makasama ang mahal
sa kabilang buhay o iparanassasarili ang hirap na nararanasan sa buhay.
2. DAMDAMIN: Marubdob na pangarap sa buhay
PALIWANAG; Ang pangarap na makita ang taong nakatakda sa buhay. Anumang sitwasyon
ay haharapin makamit lamang ang tanging hangad sa larangan ng pag-ibig.
3. DAMDAMIN: Pagbibigay babala sa sarili
PALIWANAG: Iwasang mangako kung di kayang panindigan. May mga pagkakataong ang
katunggali mo ay ang panahon. Kailangang pag-isipang Mabuti nang maiwasang magwakas
ito sa masakit na pamamaalam
4. DAMDAMIN: Pangangamba
Gawain 4
Mga Tauhan Katangian
Romeo isang mapagmahal at masintahing binata, matapang, tapat
Juliet mapagmahal na anak at kasintahan.,
Gawain 5
Usapan/ Tayutay Sagisag
Dayalogo
1 1. At parang isang sundalo’y tinabig ng isang 1. Ikalawang kamay
kamay niya 2. Armas
2. Parang kidlat silang nagtagis 3. sundalo
2 1. Ang kagandahang-loob ko ay kasing lawak ng 1. Dagat
dagat,Pag-ibig koy kasinlalim; habang 2. Pag-ibig
binibigyan kita 3. matamis
2. Lalong marami ang natitira, kapwa sila walang
hanggan.
GAWAING PAGKATUTO
(Dula)
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang buod ng dulang “Sa Bagong Paraiso” na isinulat ni Efren
Abueg. Pagkatapos, sagutin nang buong katapatan ang mga kasunod nitong mga gawain.
Sina Ariel at Cleofe ay kapwa walong taong gulang at magkababata. Ang kanilang daigdig
ay umiikot sa isang paraisong kawangis ng langit. Madalas silang maglaro sa bakuran ng kanilang
bahay o di kaya'y sa dalampasigan. Tahimik ang kanilang mundo na mistulang walang suliranin.
Nang dumating ang pasukan, silang dalawa'y sakay ng kalesa patungong bayan. Doon sila
mag-aaral ng haiskul. Dito dumaan sa kanila ang isang pagbabagong hindi nila mapigil at siyang
magbubukas sa kanila upang masaklaw ng tingin ang paraisong kanilang kinaroroonan.
b. Istilo ng
Pamumuhay
c. Kaugalian
Pagkakaroon ng sariling
pagpapasiya
Hakbang na gagawin
Kagamitang kakailanganin
Pangwakas/Repleksiyon
Pagkatapos kong basahin ang akdang Sa Bagong Paraiso at ilahad ang mga kulturang
nakapaloob sa akda, aking napagtantong_____________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Sanggunian
Ambat, V. C., Barcelo, T. B., Carino, E. O., & Dasig, M. J. (2015). Filipino-Ikasampung
Baitang. Pasig City: Vibal Group Inc.
GAWAING PAGKATUTO
(Epitimolohiya)
Panuto
Basahin at unawain ang teksto sa ibaba. Pagkataapos, suriin ang mga inihandang gawain
na may kaugnayan sa pinagmulan ng salita. Sagutin ito nang may katapatan.
Ang isang pulis-trapiko ay isa lamang pulis-trapiko - hanggang sa tumigil kang sandali at siya’y
matamang pagmasdan. Matutuklasan mo na nag pagpupulis trapiko ay isang sining.
Isang tunay na diktador sa kaniyang ibabaw ng pedestal na kahong kahoy sa ilalim ng isang malaking
payong, sa gitna ng mahahalagang pinagkukrusan ng daan, ang lalaking nakaterno ng kaki, nakakapesete at
gwantes na puti, may sukbit na rebolber sa baywang at palaging may supalpal na pito sa bibig, ay isang
makabagong hari at panginoon ng lahat ng uri ng sasakyang gumugulong sa abot ng kanyang tanaw.
Ang panonood sa kaniyang gawain ay isang tunay na kaluguran. Laging batid na nakapako sa
kaniyang katauhan ang mata ng kaniyang nasasakupang tsuper, kutsero, kariton, tagapagtulak ng pushcart,
nakabisekleta, tagaakay ng kabayo, karo ng patay at karaniwang naglalakad ay makatarungan lamang na
sikapin niyang maging makisig ang kaniyang tayo sa ibabaw ng kaniyang trono. Upang maisagawa ito ay
pinatitigas niya ang kanyang liig, inililiyad ang dibdib at pinauusli nang bahagya ang puwet hanggang sa
maghugis “S” ang kaniyang anyo.
Mula sa kaniyang pustura, nagagawa niyang mag-iba-iba ng hugis, anyo at tayo nang hindi
nababawasan kamunti man ang kaniyang kisig at tindig. Iyan ang lihim at bukal ng kaniyang kapangyarihan.
Sa isang matinis na sipol ng kaniyang pinakamabisang sandatang nakasupalpal sa bibig, bilang hudyat
ng kaniyang di mabaling utos, na susundan ng banayad na pihit ng kaniyang katawan sa kaliwa o sa kanan,
dipa ng dalawang bisig at taas ng dalawang may guwantes na kamay - ang takbo ng mga pangyayari sa daigdig
na kaniyang saklaw ay biglang nababago. Mapakikinggan ninyo ang langitngit ng preno at dagling paghinto
ng mga sasakyang nahagip ng stop nang hindi inaasahan. Mananatili siyang isang saglit sa gayong anyo
hanggang sa matiyak na nakatigil na ang dapat tumigil. Sa loob ng ilang saglit ay walang kagalaw-galaw sa
buong paligid ng diktador na nakakaki. Ang unang pagkilos ng di humihingang sangkatauhan ay nakasalalay
sa sunod-sunod na hudyat ng dakilang maestro.
Isa pang matinis na sipol, pihit ng katawan at biglang kumpas ng dalawang kamay, at ang nilikha at
sasakyan ay mabilis na magigising. Mag-uunahan sa pagsibad ang mga dyip, automobile, at trak na ilang
minutong naghihintay sa kabilang pahalang ng krus na daan. Sa saliw ng manakanakang sipol, ang mga kamay
ng hari ay magpapatuloy sa pagkumpas na ang aksiyon ay magmumula sa siko sa isang paraan na tila may
hinahawi gayong wala naman. Walang ano-ano, sa pulutong ng mga nakatigil na sasakyan ay may ilang uungos
nang bahagya. Nais nilang lumiko at nagpapalimos ng pahintulot sa panginoon. Mapapansin ito ng diktador at
tatapunan ng kaniyang hintuturo na tila ba pinararatangan, saka biglang hihigit ng pakunday ang kamay na ang
ibig sabihi’y “Tanggapin ng iyong kaliitan ang pahintulot ng aking Kamahalan”.
Opo, bawat kumpas, bawat kunday, bawat higit, bawat kilos ng bisig, daliri at kamay ng pulis-trapiko
ay may taglay na kahulugan at kapangyarihan. Ang kaniyang gawain ay isang tunay na sining, hanggang sa
magsungit ang panahon at--- umulan.
Pahalang
1. Salitang Espanyol na inosente ang baybay sa
wikang Filipino.
5. Ito ay nangangahulugang mag-asawa.
6. Ang katumbas nito sa wikang Filipino ay silya
8. Salitang Espanyol na ang kahulugan ay opisyal
Pababa
2. Pagsasama ng salitang-ugat na balik at
panlaping “um”
3. Nagmula sa wikang ito ang salitang ambisyon
4. Wikang pinagmulan ng salitang interesado
7. Ito ay hinango sa salitang bathala
9. Ito ay may orihinal na baybay na Castillo
10. Pagsasama ng salitang-ugat na buksan at
panlaping “in”
l l p a
Pangwakas/Repleksiyon
Mula sa mga natapos na gawain, mapatutunayang ang mga salitang binibigkas ay may
kani-kaniyang pinagmulan at kahulugan. Kung susuriing mabuti ang pinagmulan ng mga salitang
ito, lubos na mauunawaan ang panggagamitan nito sa pakikipagkomunikasyon. Nakita mo rin na
ang wikang Filipino ay naibatay sa ibang wika tulad ng Kastila at Ingles. Mahalagang malaman
ito sapagkat nagpapakita rin ito ng pagpapahalaga at pagmamahal sa sariling wika.
Mga Sanggunian
Aklat
Julian,A., Del Rosario, M.G., Lontoc, N.(2015) Pinagyamang Pluma 10. Lungsod ng
Quezon: Phoenix Publishing House Inc.
Gawain 3: Buuin Mo Na
1. Kasiyahang-loob
2. Malakas
3. Likas
4. Panginginig
5. Lalagpas
Gawain 4
Pagsasama-sama Hiram na Salita Morpolohikal na Onomatopoeia
ng mga salita pinagmulan
Pamangkin Kusina Lumisa Tagaktak
Hanapbuhay Kalendaryo Bumili Tokhang
Haiskul Umalis Kumalabog
Awtomobil Napatak
Tseke
Diktador
GAWAING PAGKATUTO
Pag-uugnay ng mga Argumento
Mahilig ka bang magbasa ng mga pahayagan, komiks o di kaya’y magasin? Ano-ano ang
mga unang binabasa mo sa mga nasabing babasahin? Nandiyan ang mga iba’t ibang babasahin
tulad ng Philippine Daily Inquirer, Manila Times, Philipine Journals, Women’s at marami pang
iba. Dito natin madalas mabasa ang iba’t ibang talumpati ng ilang kilalang tao sa lipunan kung
saan ipinahahayag nila ang kanilang mga argumento at paniniwala tungkol sa mga napapanahong
paksa.
Ang argumento ay naglalayong maglahad ng mga simulain o proposisyon upang
mapangatuwiran ang nais iparating na kaalaman sa mga mambabasa. Ito rin ay isang uri ng akdang
naglalayong mapatunayan ang katotohanan ng ipinahahayag at ipatanggap sa bumabasa ang
katotohanang iyon sa pamamagitan ng paglalahd ng mga positibo at negatibong epekto ng paksa.
Layunin ng nitong hikayatin ang mga tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ng kanilang
pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng makatwirang pagpapahayag.
Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa mga artikulo sa pahayagan, magasin, at iba
pa sa nakasulat sa akda (F10PN-IIg-h-69)
Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga inihandang gawaing may kinalaman sa pagkuha ng
argumento. Sagutin ang mga ito ng may katapatan.
Gawain 1
Sa gawaing ito ay magsasagawa tayo ng maikling sarbey tungkol sa mga magasin na sa tingin
mo ay mas binabasa ng mga nakararaming Pilipino. Pumili ng tatlo mula sa mga pamagat ng
magasin na naibigay sa ibaba at ayusin ito ayon sa pamantayan sa ibaba. Maglahad ng dahilan
kung bakit iyon ang ibinigay mong puntos sa bawat larawan.
4- pinakakilala at madalas basahin ng nakararami
3- kilala at binabasa ng marami
2- kilala pero di gaanong binabasa
1- hindi gaanong kilala at hindi na nababa sa pa
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang bansa
sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang maunlad na
nga tayo bilang mamamayan.
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may mahihirap
na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya kung may pagkain,
kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta ng
mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa negosyo
at mga anggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang lahat na
naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunladat pantay na mga polisiyang
pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na kompetisyon at dapat na
maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling interes
na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang pagpupunyagi
ay walang pagbabagong nagaganap. Ipagpapatuloy nating mapahusay ang paggastos ng pera ng
bayan.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng mga
pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit nangangahulugan ito na may
tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
Gawain 3
Basahin at unawain ang teksto at ihambing ito sa binasang talumpati ni Dilma Rouseff. Isa-isahin
ang mga argumentong inilahad sa dalawang teksto.
1. 1.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Gawain 4
Ihambing ang mga argumentong pahayag sa artikulo sa ibaba sa akdang binasa. Gamitin ang Venn
Diagram.
Ang mag-anak ay inorden ng Diyos. Ang kasal sa pagitan ng lalaki at babae ay mahalaga sa
Kanyang walang hanggang plano. … Ang kaligayahan sa buhay ng mag-anak ay lalong higit na
makakamit kapag isinalig sa mga turo ng Panginoong Jesucristo.
Malaking pagpapala ang maging bahagi ng isang pamilya. Sasamahan at mapaliligaya kayo ng
inyong pamilya, tutulungan kayong matuto ng mga wastong alituntunin sa isang kapaligirang puno
ng pagmamahal, at tutulungan kayong maghanda para sa buhay na walang hanggan.
Kailangan ang pagsisikap upang mapatatag ang mga pamilya. Pagpapalain ang inyong pamilya
kapag ginagawa ninyo ang inyong bahagi para patatagin ito. Maging masayahin, matulungin, at
mapagbigay sa mga miyembro ng pamilya. Maraming problema sa tahanan ang dulot ng
makasarili at walang pakundangang pagsasalita at pagkilos ng mga miyembro ng pamilya.
Hangaring maging tagapayapa sa halip na manukso, makipaglaban, at mang-away. Magpakita ng
pagmamahal sa mga miyembro ng inyong pamilya bawat araw. Ibahagi ang inyong patotoo sa
inyong pamilya sa salita at gawa. Ang inyong mabuting halimbawa ay makagagawa ng kaibhan sa
pagpapatatag ng inyong pamilya.
Palakasin ang ugnayan ninyong magkakapatid. Maaari silang maging pinakamatatalik ninyong
kaibigan. Suportahan ninyo sila sa kanilang mga interes sa buhay, at tulungan sila sa mga
problemang maaaring kinakaharap nila.
Nais ng Diyos na isilang ang lahat ng Kanyang mga anak sa mundo bilang bahagi ng walang
hanggang pamilya na may ina at ama na nagmamahal at nangangalaga sa isa’t isa at sa kanilang
mga anak. Kung hindi ninyo nararanasan ito, magtiis at patuloy na mamuhay nang matwid.
Humanap ng mga taong karapat-dapat na tularan. Paghandaan ngayon na gampanan ang inyong
mga banal na tungkulin bilang asawa at bilang magulang. Matibay na mangakong makasal sa
templo at bumuo ng sarili ninyong walang hanggang pamilya.
2 2.
3. 3.
4. 4.
5.
5.
Gawain 5
Sumulat ng sanaysay na nagpapakita ng argumento tungkol sa alinman sa mga paksa sa ibaba.
Pumili lamang ng isa. Ang sanaysay ay binubuo lamnag ng apat (4) na talataan na may tatlo(3) –
limang (5) pangungusap.
_________________________________________
Pamagat
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 70
Rubrik sa Pagtataya ng Sanaysay
4 3 2 1
Baybay ng Malinaw, maayos Tama ang Maayos ang Hindi maayos ang
mga salita at at tama ang baybay ng salita, pagbabaybay ng grammar at
grammar, baybay ng salaita, grammar, mga salita subalit pagbabantas.
capitalization grammar, capitalization at mayroong Hindi maayos ang
at pagbabantas capitalization at pagbabantas. kaunting pagkakasulat.
at gawi ng pagbabantas. Maayos ang kamalian sa
pagkasulat Maayos ang pagkakasulat grammar at
pagkakasulat pagbabantas.
Hindi gaanong
maayos ang
pagkakasulat.
Mula sa mga isinagawang gawain nalinang ang iyong kakayahan iugnay ang mga
argumento sa pagsulat ng akda. Nalinang ri ang iyong kakayahan sap ag-unawa sa nialalaman ng
isang akda.
MGA SANGGUNIAN
A. Aklat
Constantino, PC. & Zafra, G.S. (1997). Pluma 10. Lungsod Quezon: UP Open University.
Evasco, E.Y., Navarro, A.M., Ortiz, W.P & Rodriguez – Tatel, M.J.B. (2011). Saliksik:
Gabay sa Pananaliksik sa Agham Panlipunan, Panitikan at Sining. Lungsod Quezon: C&
E Publishing Inc.
B. Journal
Tolentino, R., & University of the Philippines Diliman. (2016). Literasing Midya. In
Katipunan: Journal ng mga ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining at
Kulturang Filipino (Issue 1, pp. 50–66).
https://doi.org/10.13185/kat2016.00105
Zafra, G., & University of the Philippines Diliman. (2016). Ang Pagtuturo ng Wika at
Kulturang Filipino sa Disiplinang Filipino (Konteksto ng K-12). In Katipunan:
Journal ng mga ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining at Kulturang
Filipino (Issue 1, pp. 4–28)
C. Internet
AubreyJhian, (2013, December 13) Talumpati para sa Kahirapan
mula sa https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=talumpati+parasakahirapan
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 2
1. B
2. A
3. C
4. D
5. B
Gawain 3. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 4. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 5. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 72
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 10
Ikalawang Markahan
GAWAING PAGKATUTO
Dula: Pagsusuri at Paghahambing sa Kultura ng Dalawang Bansa
Sa una nilang pagkikita ay nahulog na sila sa isa’t isa. Kapwa nila batid na sila ay mga
anak ng magkaaway na pamilya, ngunit nagkaunawaan pa rin sila. At dahil dito, nagkasundo silang
magpakasal kinabukasan sa tulong ni Fray Lorenzo, ang kumpesor ni Romeo.
Pagkatapos ng kanilang pag-iisang dibdib, sina Tybalt at Mercutio ay naglaban na naging
dahilan ng pagkamatay ng ikalawa. Nalaman ni Romeo ang pagkamatay ng kaibigan kaya’t siya
ay naghiganti at pinatay nito si Tybalt. Nagmakaawa ang mga magulang ni Romeo ngunit ang
naging hatol ni Prinsipr Escalo sa kaniya ay ipatapon sa labas ng Verna.
Sa pamamagitan ng isang kasa-kasama ni Juliet ay muling nagkita at nangyari ang unang
gabi nila bilang mag-asawa. Subalit, sa gabi ring iyon, ipinagkasundo nina Senyor at Senyora
Capuletto si Juliet kay Konde Paris upang sila ay mapag-isang dibdib. Tutol si Juliet dito kaya’t
humingi siya ng tulong kay Fray Lorenzo upang hindi matuloy ang nasabing kasalan. Binigyan ni
Fray Lorenzo si Juliet ng likidong pampatulog upang ang paghihinagpis na binibi ay
magmimistulang bangkay sa loob ng apatnapung oras.
Naipabalita kay Romeo na si Juliet ay isa nang bangkay sa tulong ni Baltazar. Dahil dito,
bumili si Romeo sa isang matandang albularyo ng mabagsik na lason na siyang kikitil sa kaniyang
buhay at bumalik sa Verna. Ngunit sa kasamaang-palad, hindi naihatid ni Fray Juan ang liham ni
Fray Lorenzo na nagsasabing hindi patay si Juliet. Nang mabili ni Romeo ang lason, agad siyang
nagtungo sa puntod ni Juliet at nang makita ni Romeo ang inaakalang bangkay ni Juliet ay ininom
niya agad ang lason. At bago nangyari ang pagpanaw ni Romeo, nagising si Juliet at natunghayan
niya ang pagpanaw ni Romeo.
Sa paghihinagpis ni Juliet ay dumating si Fray Lorenzon, ngunit hindi na niya naabutang
buhay ang binata upang sabihin ang katotohanan. Pilit na isinasama ni Fray Lorenzo si Juliet dahil
may mga tanod na paparating, ngunit hindi nagawang iwan si Romeo. Bago pa man dumating ang
mga tanod ay nakakita si Juliet ng isang balaraw at itinarak ito sa kaniyang dibdib na naging sanhi
ng kaniyang kamatayan kasama ang kaniyang mahal na si Romeo.
Pumili ng isang pangyayari sa binasang akda na umantig sa iyong damdamin. Ibahagi ang
iyong pananaw hinggil dito. Isulat ang sagot sa grapiko.
Pangyayari
2. Pag-aasawa/Pagpapakasal
10 7 4 1
Nilalaman Ang mensahe Di gaanong Medyo magulo Walang
ay mabisang naipakita ang ang mensahe. mensaheng
naipakita. mensahe. naipakita
Pangwakas/Repleksiyon
Sa mga isinagawang gawain, nailahad mo sa anyong pasulat ang iyong saloobin at
damdamin tungkol sa sariling kultura. Nakilala mo ang iba’t ibang kultura ng ibang bansa sa tulong
ng isang akda. Naipadama mo rin ang iyong pagpapahalaga sa ating kultura.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa Mag-
aaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Marasigan, Emily V., Del Rosario, Marygrace ,2015. Pinagyamang Pluma. Quezon
City: Phoenix Publishing House , INC.
B. Internet
https://www.slideshare.net/daniholic/sintahang-romeo-at-julieta
https://www.scribd.com/doc/274341227/Rubrics-Para-Sa-Islogan
Susi sa Pagwawasto
Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay-puna sa Istilo ng Tula
4. Kariktan - Kailangang magtaglay ang tula ng maririkit na salita upang masiyahan ang
mambabasa gayon din mapukaw ang damdamin at kawilihan.
5. Talinghaga - Tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay.
• Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang
ilantad ang talinghaga sa tula
6. Anyo - porma ng tula
7. Tono/Indayog - diwa ng tula
8. Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan
Panuto
Basahin ang tulang “Ang Aking Pag-ibig” (“How Do I Love Thee” ni Elizabeth Barret
Browning) na isinalin sa Filipino ni Alfonso O Santiago. Pagkatapos, sagutin ang mga kasunod
nitong mga gawain nang buong husay at katapatan.
m a
o u
i y
4. Umingos muna ako kung may paparating na sasakyan bago ako tumawid sa kalye.
U n
D I
a a
a p
n K
B. Tukuyin ang kahulugan ng mga sumusunod na tayutay na ginamit sa tula. Isulat ang sagot
sa patlang.
________________________________
Pamagat
Mga Sanggunian
A. Aklat
1. Ambat, V., Barcelo, T., et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino 10, Modyul para sa Mag-
aaral, Pasig City, Department of Education-IMCS.
B. Internet:
1. https://www.youtube.com/watch?v=9Ik3V7YZzMg
2. https://tl.wikipedia.org/wiki/Panulaan
3. https://filipino10niwarville.blogspot.com/2015/08/ang-aking-pag-ibig.html
Susi sa Pagwasto
Gawain 1. nalaman, taus puso, dalisay, lumingon, mataas, sakop, lungkot
Gawain 2. Apat, saknong , apat, patinig at katinig
Gawain 3. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Gawain 4. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Gawain 5. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Pangalan: _________________________________________________Lebel:____________
Seksiyon: __________________________________________________Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri sa mga Elemento ng Tula
Panuto
Basahin at unawain ang tulang lirikong Ang Aking Pag-ibig ni Elizabeth Barrett Browning
ng Inglatera na hango sa Sonnet 43. Pagkatapos, sagutin nang buong husay ang mga kasunod
nitong mga gawain.
IV
Ang Aking Pag-ibig Kasinlaya ito ng mga lalaking
(How Do I Love Thee-Sonnet XLIII ni Elizabeth Dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Barrett Browning
Kasingwagas ito ng mga bayaning
Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago)
Marunong umingos sa mga papuri.
I V
Ibig mong mabatid, ibig mong malaman Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,
Kung paano kita pinakamamahal? Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Turuan kong lahat ng mga paraan, Noong ako’y isang musmos pa sa turing
Iisa-isahin, ikaw ang bumilang. Na ang pananalig ay di masusupil.
II VI
Iniibig kita nang buong taimtim, Yaring pag-ibig ko, ang nakakabagay
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing, Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating Na nang mangawala ay parang nanamlay
Ang dulo ng hindi maubos-isipin. Sa pagkabigo ko at panghihinayang.
III VII
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,
Ng kailangan mong kaliit-liitan, Ngiti, luha, buhay at aking hininga!
Saknong____ Saknong____
Taludtod____ Taludtod____
PAG-IBIG DAMDAMIN
Saknong____ Saknong____
Taludtod____ Taludtod____
Saknong____ Saknong____
Taludtod____ Taludtod____
NGITI LUHA
Saknong____ Saknong____
Taludtod____ Taludtod____
A. Suriin ang mahahalagang elemento ng tulang binasa gamit ang grapikong pantulong
sa ibaba.
Paksa
Damdamin
Bilang ng Saknong
Bilang ng Taludtod
Sukat
Tugma
Ugnayan
(sa kasalukuyang
panahon)
3 5
4
I. V.
Kung tatanawin mo sa malayong pook, Ang mga kampana sa tuwing orasyon,
Ako'y tila isang nakadipang krus; Nagpapahiwatig sa akin ng taghoy;
Sa napakatagal na pagkakaluhod, Ibon sa sanga ko'y may tabing ng dahon,
Parang hinahagkan ang paa ng Diyos. Batis sa paa ko'y may luha nang daloy.
II. VI.
Organong sa loob ng isang simbahan Ngunit tingnan niyo ang aking narating,
Ay nananalangin sa kapighatian, Natuyo, namatay sa sariling aliw;
Habang ang kandila ng sariling buhay, Naging krus ako ng magsuyong laing
Magdamag na tanod sa aking libingan... At bantay sa hukay sa gitna ng dilim.
III. VII.
Sa aking paanan ay may isang batis, Wala na, ang gabi ay lambong na luksa,
Maghapo't magdamag na nagtutumangis; Panakip sa aking namumutlang mukha;
Sa mga sanga ko ay nangakasabit kahoy na nabuwal sa pagkakahiga,
Ang pugad ng mga ibon ng pag-ibig. Ni ibon ni tao'y hindi na matuwa!
IV. VIII.
Sa kinislap-kislap ng batis na iyan, At iyong isipin nang nagdaang araw,
asa mo ri'y agos ng luhang nunukal; isang kahoy akong malago't malabay;
at tsaka buwang tila nagdarasal. ngayon ang sanga ko'y krus sa libingan,
dahon ko'y ginawang korona sa hukay.
Ako’y binabati ng ngiting malamlam.
May-akda (Maglahad ng
maikling talambuhay)
Paksa ng Tula
Saknong
Taludtod
Sukat
Tugma
Tono/Damdamin
Sagisag/Simbolo (3)
(Ilahad ang pahiwatig)
Pangwakas/Repleksiyon
Mula sa mga isinagawang gawain, naipakita mo ang iyong kakayahan sa pagsusuri ng
tula. Nakilala mo rin ang iba’t ibang bahagi ng tula, ang damdamin ng may-akda at ang ugnayan
ng mga akda sa lipunan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Julian, A.B., Lontoc, N.S., Del Rosario MG.G. at Dayag, A.M. (2017) Pinagyamang
Pluma 8. Lungsod Quezon: Phoenix Publishing House, Inc.
B. Internet
http://mgaraullo.depedmanila.com/wp-
content/uploads/2019/02/MODYUL_1_PAGSUSURI_BATAY_SA_ELE.pdf
https://tl.wikipedia.org/wiki/Panulaan
http://mgaraullo.depedmanila.com/wp-
https://www.tagaloglang.com/uri-ng-tugma/
GAWAING PAGKATUTO
Matatalinghagang Pananalita
Gawain 1: Alamin mo
Tukuyin ang kahulugan ng mga matatalinghagang salitang ginamit sa bawat
pangungusap. Isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang.
B. Kapayapaan
______2. Aklat
C. Kagalakan
E. Pag-asa
______4. Kalabaw
F. Buhay
G. Kalinisan
______5. Kandila
Paksa: ________________
N A B H A N Y K A I A
M U L N A N A K I A T
3. Maiuugnay sa tula na ang nililok na bantayog ay ang mga nabigyan ng _______.
A R G N A L A P
4. Ano ang literal na kahulugan ng I K N U T I nililok?
5. Lubhang mabisa ang pahayag na, “buhay na inukol sa buhay ng iba at di sa sariling
kapakanan niya, ang ipinupunla’y pag-ibig sa puso na tanging bantayog na di maguguho”
sapagkat ang binabanggit dito na bantayog ay ang pag-ibig ng _________.
I D Y S O
N A B Y I A
ANG BANTAYOG
Pahayag Kahulugan
3. bantayog na di magigiba
4. ipinunla’y pag-ibig
Pangwakas/Repleksiyon
Naging magaan ba sa iyo ng mga inihanda kong gawain? Maayos mo ba itong
naisagawa? Kung hindi, huwag malumbay, maari mo pa itong balikan at pag-aralang mabuti
ang mga gawain.
Ang akdang panpanitikang Pilipino ay mayaman sa matalinghagang pananalita. Sa mga
gawaing isinagawa, nabigyan mo ng pagpapakahulugan ang mga masining na pananalita sa
tula. Lubos mo ring naunawaan ang diwa ng ginamit na lunsaran.
Mga Sanggunian
Aklat
Baisa-Julian, Aileen G. at Dayag, Alma M., 2012. Pluma III Wika at Panitikan para sa
Mataas na Paaralan. Quezon City: Philippines, Phoenix Publishing House, Inc.
Internet
https://lrmds.deped.gov.ph/
http://www.rexinteractive.com/
https://takdangaralin.ph/matalinhagang-salita/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. C
2. B
3. C
4. C
5. A
Gawain 2
1. C 6. D
2. A 7. A
3. B 8. B
4. C 9. B
5. B 10. D
Gawain 3
1.C
2. A
3. B
4. D
5. E
Gawain 4
1. KABAYANIHAN
2.NAKALIMUTAN
3. PARANGAL
4. INUKIT
5. DIYOS
6. BAYANI
Gawain 5
1. bagong bayaning hinirang - A
2. Sa pagdaan ng henerasyon ang mga
bayani ng bayan ay unti-unting
nakakalimutan - D
3. hindi makakalimot - B
4. Ibinuwis ang buhay – C
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 105
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 10
Ikalawang Markahan
GAWAING PAGKATUTO
Malikhaing Pagsulat ng Tula
Likas sa ating mga Pilipino ang pagiging malikhain sa larangan ng pagsulat ng iba’t
ibang genre ng panitikan. Sa pamamagitan nito, nailalabas natin ang matinding damdamin at
malawak na kaisipan na madalas ang paksa ay ang malawak na mundo ng tao katulad ng
pagsulat ng tula.
Ang tula ay pagsasama ng mga piling salitang may tugma, sukat, talinghaga, at
kaisipan: mga nadaramang kaisipan, nakikita ng mga mata, nauunawaan ng isip, at tumutuloy
sa damdamin
Sa pagsulat ng tula, bilang isang makata o manunulat, dapat ikaw ay may mayamang
imahinasyon, sensitibong pandama, at matayog na kaisipan dahil ang mahusay na tula ay may
larawang diwa, gumigising ng damdamin at kamalayan, at pinagagalaw ang guniguni ng
mambabasa.
Lalong gumaganda ang tula kung may tono. Ang damdaming nakapaloob sa tula ay
maaaring pagkalungkot, pagkatuwa, pagkagalit, pagpapahalaga o pagtatagumpay at iba pa.
Mahalaga ring may persona o ang tauhang nagsasalita sa tula. Madalas itong nasa unang
panauhan.
Upang lubos ang kariktan ng tula, isaalang-alang mga mga mahalagang Elemento o
Sangkap ng tula
Mahalaga ring bigyang halaga ang uri ng tulang isusulat. At higit sa lahat, dapat maging
palabasa ka. Magbasa ng tula ng iba. Hindi ka magiging mahusay na manunulat kung hindi ka
natututo sa iba. Sa pagbabasa mo ng ibang tula, maaring makakikita ka ng ibang paraan ng
pagsulat na puwede mong kunan ng inspirasyon.
1 1
2 2
PAG-IBIG
1 1
2 2
1111 1 1
2 2 21 2
3 3 32 3
4 4 4 4
2 6
Iniibig kita nang buong taimtim, Yaring pag-ibig ko, ang nakababagay
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing, Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Lipag ng kaluluwang ibig marating Na nang mangalawa ay parang nanamlay
Ang dulo ng hindi maubos-isipin. Sa pagkabigo ko at panghihinayang.
3 7
Yaring pag-ibig ko’y katugon,kabagay Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na.
Ng kailangan mong kaliit-liitan Ngiti,luha,buhay at aking hininga
Laging nakahandang pag-utus-utusan, Ay kung sa Diyos namang ipagtalaga
Maging sa liwanag,maging karimlan. Malibing ma’y lalong iibigin kita.
Pamagat: _____________________________________________
Pangwakas/Repleksiyon
Sa pamamagitan ng mga gawain, nalinang ang iyong kakayahan sa pagsusuri at
pagsulat ng sariling tula. Natutunan mo rin ang mga paraan at mahalagang elemento sa
masining na pagsulat.
Sanggunian
Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa Mag-
aaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Camba, M., Infantado R., Ricohermoso, M. & C. Sicat. 2015, Baybayin Paglalayag sa Wika at
Panitikan: Batayan at sanayang Aklat sa Filipino. Manila, Rex Printing Company, Inc.
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1 hanggang
3. Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc.
Internet
https://www.slideshare.net/allanortiz/sangkap-at-elemento-ng-tula
https://www.slideserve.com/aisha/pagsulat
https://www.slideshare.net/andreatiangco9/malikhaing-pagsulat-tula
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1.Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Gawain 2 Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Gawain 3
1. c
2. a
3. b
4. c
5. d
6. d
Gawain 4. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
GAWAING PAGKATUTO
Pagsulat ng Tula Gamit ang mga Tayutay
Panuto
Basahin at suriin ang mga inihandang gawaing lilinang sa kasanayan sa pagsulat ng tula
gamit ang matatalinghagang pananalita. Sagutin ang mga ito nang buong husay at katapatan.
11 1
2 2
3 3
4 4
________________________________________________
Pamagat
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Pangwakas/Repleksiyon
Sa papamgitan ng mga gawaing sinagot, nalinang ang iyong kakayahan sa pagsulat ng
sariling tula. Nagamit mo rin ang iba’t ibang uri ng tayutay sa masining na paraan na siyang
nagpatingkad sa anyo ng nabuong tula. Nailahad mo rin ang iyong saloobin sa mga
napapanahong isyu sa paligid.
Sanggunian
Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa Mag-
aaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Camba, M., Infantado R., Ricohermoso, M. & C. Sicat. 2015, Baybayin Paglalayag sa Wika at
Panitikan: Batayan at sanayang Aklat sa Filipino. Manila, Rex Printing Company, Inc.
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1 hanggang
3. Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc.
Internet
https://philnews.ph/2019/06/27/tayutay-uri-at-halimbawa/
https://www.scribd.com/doc/312866711/Rubric-Sa-Paggawa-Ng-Video-Presentation
https://www.slideserve.com/aisha/pagsulat
https://www.slideshare.net/andreatiangco9/malikhaing-pagsulat-tula
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri sa Diyalogo ng mga Tauhan sa Akda
Panimula (Susing Konsepto)
Ang maikling kuwento ay isang maikling pagsasalaysay hinggil sa isang mahalagang
pangyayaring kinasasangkutan ng isa o higit pang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon
lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan.
Isa sa mahahalagang katangiang dapat taglayin ng isang maikling kuwneto ay ang
pagkakaroon ng mahusay na pagpapahayag ng diyalogo. Ito ang unang bagay na nakapupukaw
sa interes sa mga mambabasa. Dito makikita ang kasiningan ng isang akda dahil namamayani
dito ang kaisipan at damdamin ng salaysay. Ang mahusay na pagpapahayag ng diyalogo ay
nakatutulong din upang magkaroon ng kaisahan ang kuwento.
Makatutulong sa maayos na paglalahad ng diyalogo ang pagpili ng mga wastong salita
katulad ng mga tayutay na angkop sa diwang nais ipahatid ng may-akda. Ito ay mahalaga
sapagkat sa pamamagitan nito, magiging mabisa ang kaisipang ipinapasok ng manunulat sa
diyalogo o pahayag ng mga tauhan at nagiging malinaw ang paglalarawan.
Panuto
Basahin at unawain ang maikling kuwento ng Amerika na pinamagatang “Aginaldo ng
mga Mago” ni O. Henry na isinalin sa Filipino ni Rufino Alejandro. Pagkatapos, sagutin ang
mga kasunod nitong mga gawain nang buong katapatan.
Piso at walampu’t pitong sentimos. Iyan lang. At ang animnapung sentimos nito ay
barya. Makaitlong bilangin ni Della. Piso at walumpu’t pitong sentimos. At kinabukasan noon
ay Pasko.
Talagang wala nang dapat gawin kundi sumalagmak sa munting gusgusing sopa at
magpalahaw. Kaya’t iyon nga ang ginawa ni Della.
Maingat na bumaba si Della mula sa mesang kaniyang kinauupuan at lumapit kay Jim.
“Jim, mahal ko,” ang wika niya, “huwag mo sana akong masdan nang papaganyan.
Ipinaputol ko ang aking buhok at ipinagbili sapagkat hindi na ako makatatagal pa hanggang sa
isang Pasko kung hindi kita mabibigyan ng isang aginaldo. Ito nama’y hahaba uli – huwag ka
sanang magagalit ha, ha? Talagang kinailangang gawin ko iyon.
Malakas namang humaba ang aking buhok. Hala, sabihin mong Maligayang Pasko, Jim
at tayo’y magsaya. Hindi mo nalalaman kung gaano kaganda ang aginaldong binili ko para sa
iyo.”
“Pinutol mo ang iyong buhok?” ang tanong ni Jim na parang naghihirap ng pagsasalita.
“Ipinaputol ko at ipinagbili,” ang wika ni Della. “Hindi ba gusto mo rin ako kahit na
putol ang aking buhok?”
“Huwag ka sanang magkakamali tungkol sa akin, Della,” ang wika. “Sa palagay ko’y
walang makababawas sa aking pagkagusto sa aking giliw dahil sa buhok o sa pabango, o ano
pa man. Datapwat kung bubuksan mo ang pakete ay mauunawaan mo kung bakit ako
nagkagayon noong bagong dating ako.”
Pagkat ang dala ni Jim para sa kaniya ay mga suklay – isang huwego ng mga suklay na
malaon nang inaasam-asam ni Della mula nang ang mga iyon ay makita niya sa isang bintana
ng tindahan sa Broadway. Idinaiti niya ang mga yaon sa kaniyang dibdib, at sa wakas ay naitaas
niya ang kaniyang paninging hilam sa luha ang winika, “Malakas humaba ang buhok ko, Jim.”
At si Della’y lumuksong animo’y isang pusang napaso, at ang sabi, “Oh! Oh!”Hindi pa
nakikita ni Jim ang magandang aginaldo sa kaniya.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 122
Iniabot iyon ni Della sabay pagbubukas ng kaniyang palad. Ang mahalagang metal ay
kinang na gaya ng apoy ng kaniyang kaluluwa.
“Hindi ba maganda, Jim? Hinalughog ko ang buong bayan para lamang makita ko iyan.
Pihong matitingnan mo na ngayon ang oras kahit makasandaang beses maghapon. Akin na ang
relos mo. Tingnan ko lamang kung gaano kaganda kung maikabit na ang kadena.”
Sa halip ng ibigay ang hinihingi, si Jim ay nagpatihiga sa sopa at iniunan ang kaniyang
ulo sa kaniyang mga palad, at saka ngumiti.
Dell, itabi muna natin ang ating mga pang-aginaldo at itago natin ng ilang araw. Sayang
na gamitin agad ngayon ang mga iyon. Ang relos ay ipinagbili ko para maibili ng mga suklay
para sa iyo. Mabuti pa’y prituhin mo na ang karne.”
Gaya ng alam na ninyo, ang mga Mago ay mga taong marurunong – napakarurunong –
at sila ay nagdala ng mga alay sa Sanggol sa sabsaban. Sila ang may imbento ng pagbibigay
ng mga aginaldo kung Pasko.
At dito’y pinag- inutan kong isalaysay sa inyo ang simpleng kasaysayan ng dalawang
hangal na bata na nakatira sa isang abang tahanan, na buong talinong nagsakripisyo para sa
isa’t isa kahit na mawala ang lalong mahalagang ari-ariang ipinagmamalaki ng kanilang
tahanan.
Ngunit parang huling paalala sa marurunong ng ating kapanahunan, dapat sabihin dito
na sa lahat ng nagbigay ng aginaldo, ang dalawang ito ay siya pinakamarunong.
b h a
\\
Pangwakas
Mula sa isinagawang gawain, natutunan mo ang pagsusuri sa mga dayalogo ng mga tauhan.
Nalinang ang kakayahan mo sa pagsusuri at nawa’y maisabuhay mo ang mga aral na napulot mula sa
binasang kuwento.
Sanggunian
A. Aklat
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1 -3.
Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc.
B. Internet
https://www.wikakids.com/category/filipino/maikling-kwento/
https://www.myph.com.ph/2011/10/pagsasalaysay.html#.XveINecRXIU
https://philnews.ph/2019/06/27/tayutay-uri-at-halimbawa/
GAWAING PAGKATUTO
Mga Salitang Magkakatulad at Magkakaugnay
May mga salitang akala nati’y magkakaparehas lamang ang gamit dahil halos
magkaparehas ito ng nais ipakahulugan. Ngunit ito ay mali sapagkat ang bawat salita ay may
inaangkupang pangungusap depende sa diwa o mensaheng nais ihayag nito.
Halimbawa:
Mabango ang bulaklak ng sampagita.
Masamyo ang pabangong iyong ginamit.
Mahalimuyak ang iyong buhok.
Kung susuriin ay ginamit sa iba’t ibang antas ang mga halimbawang salita. “Mabango”
pangkalahatang termino sa mabangong amoy. “Masamyo” para sa panandaliang pagkakaamoy
sa bango. At “Mahalimuyak” para sa pangmatagalan at nanunuot na bango.
Iba pang halimbawa:
suwail–pasaway–masama
“Suwail” para sa taong hindi sumusunod sa mga utos at panuntunan. “Pasaway”
para sa taong matigas ang ulo at hindi nasasaway. “Masama” para sa pangkalahatang
kahulugan ng paggawa ng masama.
sampal–tampal–suntok
Madalas nagkakaroon din tayo ng dagdag pag-unawa sa mga salita batay sa tinatawag
na contextual clues kung saan pinag-uugnay-ugnay natin ang mga salita sa loob ng
pangungusap upang ganap natin itong maunawaan. Ito ay tinatawag na kolokasyon.
Isa rin sa paraan ng madaling pag-unawa sa talasalitaan kung hahanapin natin ang
kaugnay nitong salita. Hindi nangangahulugan na kailangan parehas ng kahulugan ngunit
nararapat na magkaangkla o magkaugnay sa isa’t isa. Suriin ang mga salita sa ibaba.
Halimbawa:
masama – mabuti malakas – mahina
liwanag – dilim bida – kontrabida
Nakikita naman natin ang ugnayang nais ipahiwatig ng mga salita. Kahit na ang mga
salitang ito ay kabaligtaran ng bawat isa, pinalulutang naman nito ang katuturan ng isa pang
salita. Halimbawa, tumitingkad lamang ang karakter ng “bida” kung magagampanan nang
maayos ang karakter ng “kontrabida”. Kung mayroong “masama”, dapat mayroong “mabuti”
upang maging balanse. Ugnayan pa rin namang matatawag kung ang dalawang salita ay
magkaiba sa konteksto ngunit parehas ng pinupuntong mensahe.
Halimbawa:
problema–dalamhati–suliranin
pag-asa–bukas–positibo
pagtitiis–sakripisyon–malasakit
Ang pangkat ng mga salitang ito ay matutukoy rin bilang magkakaugnay na salita, na
kapag makita mo sa isang kuwento o pahayag, madali mo na lamang malalaman kung ano ba
ang kahulugan ng iyong binasa.
Magkakaugnay ang mga salita sa loob ng isang pahayag na siyang nakatutulong sa atin
upang madaling maunawaan ang mensahe nito.
https://kape-at-utak.blogspot.com/2017/07/mga-salitang-magkakatulad-at.html
Panuto
Suriin, unawain, at sagutin nang buong husay at katapatan ang mga inihandang gawaing
tiyak na lilinang sa iyong kasanayan sa pagtatala ng mga salitang magkakatulad at
magkakaugnay sa kahulugan.
10
Gawain 2. Hanapin mo
Nakikilala ang kasingkahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagtukoy sa kasalungat
nito. Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Kilalanin at bilugan ang dalawang salitang
magkasalungat.
3. Saka niya napansin ang kahalagahan ng pamilyang kaniyang binalewala habang siya
ay abala sa trabaho.
5. Sa panahong hindi natin nakikita ang ating kalaban ay siyang paglabas ng mga tunay
na kakampi, ang ating pamilya.
Hindi malaman ni Delia ang ireregalo sa kaniyang asawang si Jim. Hindi rin niya alam
kung anong mabibili niya sa kaniyang perang piso at walumpu’t pitong sentimos.
Kaya naman naisipan niyang ipagupit ang kaniyang napakagandang buhok. Maganda
at alon-alon ang kaniyang buhok kaya naman kapag ipinagbili niya ito ay siguradong maraming
tatangkilik.
Napaiyak si Delia sa ginawang pagputol sa kaniyang buhok ngunit napalitan naman ito
ng ligaya nang matanggap na niya ang bente pesos na kabayaran.
Ngayon ay maaari na siyang makabili ng regalo para sa asawa. Bumili siya ng kadenang
platino para sa paboritong relo ng asawa. Matagal na kasi niya itong inaasam.
Pagkauwi ni Delia, naroon na ang kaniyang asawa na nakaabang na rin upang ibigay
ang kaniyang regalo. Gayunman, laking pagtataka ni Jim sa bagong hitsura ng asawa. Wala na
ang mahabang buhok nito.
Magagandang suklay pa naman ang regalo niya sa asawa na matagal na ring hiling nito.
Ipinagbili pa ni Jim ang kaniyang paboritong relo para mabili ang mga suklay.
Nagulat din si Delia nang malamang wala na ang relo ng asawa. Hindi na nila
magagamit ang regalo nila para sa isa’t isa. Dito nila napagtanto na ang Pasko ay araw ng
pagbibigayan, hindi lamang ng mga materyal na bagay kung hindi pagpapalitan ng
pagmamahalan.
5
1
Hagulgol
Malakas na
6
Iyak
Paksa:
COVID19
Paksa:
Disiplina
Paksa:
Pag-aaral
Community
Quarantine
Paksa:
Magulang
MAHALAGANG KAISIPAN
Aginaldo ng mga Mago
Pangwakas/Repleksiyon
Mula sa isinagawang gawain, nalinang ang iyong kakayahan sa pagkilala at paggamit
ng wastong mga salita sa pangungusap upang maihatid nang malinaw ang mensahe.
Mga Sanggunian
Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa Mag-
aaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Dayag, Del Rosario,et al, 2015, Pinagyamang Pluma 10, Phoenix Publishing House Inc.,
Quezon Ave., Quezon City
Camba, M., Infantado R., Ricohermoso, M. & C. Sicat. 2015, Baybayin Paglalayag sa Wika at
Panitikan: Batayan at sanayang Aklat sa Filipino. Manila, Rex Printing Company, Inc.
Internet
https://www.panitikan.com.ph/aginaldo-ng-mga-mago-buod/
https://kape-at-utak.blogspot.com/2017/07/mga-salitang-magkakatulad-at.html
Gawain 2. Hanapin mo
1 Kinuha, Ibinigay
2 Bawal, Pwede
3 Napansin, Binalewala
4 Kalaban, Kakampi
5 Maingay, Tahimik
9 Silabo-tangis
Pangalan:________________________________ Lebel:_________________________
Seksiyon:________________________________ Petsa:_________________________
GAWAING PAGKATUTO
Paghihinuha sa pakikipag-ugnayang pandaigdig
Panimula (Susing Konsepto)
Ikaw ba ay sunod sa moda? Kung ano ang “in” ay iyong ginagamit? Lagi ka bang
nakaabang sa mga bagong kasuotang inirarampa sa mga Fashion show sa iba’t ibang panig ng
mundo? Pinangarap mo bang umakyat o makita man lamang ang Eiffel Tower o ang
napakalaking orasan na nasa tuktok ng gusali? Isa ka ba sa nahumaling sa kagamitang
kanluranin?
Maraming bagay ang ating nakikita at nagagamit sa araw-araw nating pamumuhay na
nagmula sa mga bansa sa Kanluran. Iniisip nating kapag ito ay mula sa Europa o America ay
matibay at mamahalin na ang mga ito. Ang kultural na aspeto ay halos laganap na sa buong
mundo katulad ng pakikipagkamay sa bagong kakilala o tinatawag na beso-beso. Ang
handaang napakagarbo at mga damit na napakaganda ay hindi rin nawawala. Ang pagsasalita
ng French-English ay maririnig na rin sa pananalita ng tao at ito ay itinuturing na kasosyalan.
Ilan lamang ang mga ito sa makikitang kaugalian sa Europa partikular na sa France.
Malaki ang impluwensiya ng mga panood sa buhay ng tao. Maaaring mas madali tayong
matuto sa pinanonood nating mga kuwento at isinasabuhay na natin ang mga ito. Katulad ng
pananamit, istilo ng buhok, tindig at paraan ng pakikisalamuha sa kapwa tao. Ang mga
kabataan ngayon ay mas gugustuhing manood kaysa umupo sa isang sulok na walang
ginagawa. Sa panonood nakikita ang mga lugar na hindi pa napuntahan, natututunan ang mga
kultura na siyang tinutularan ng mga tao.
Ang mga pinapanood na kuwento ay maaaring daan sa pakikipag-ugnayang pandaigdig
dahil sa ipinapakitang katangiang ginagampanan ng bawat tauhan at mga kulturang ginagawa
sa loob ng isang bansa. Nagpapakita ng iba’t ibang uri ng pamumuhay na siyang nagbibigay
ng mensahe sa mga manonood na napakadaling maunawaan ng sinuman. Nakikilala at
nauunawaan ang katangian ng isang bansa batay sa mga napanood at napakinggan.
2. 5.
S
2. 3.
P P O
3. 4.
Y M
I R
4.
G A T E
5.
H
Gawain 2.
Hanapin at bilugan sa loob ng kahon ang sampung (10) salitang may kaugnayan sa pinanood.
Maaaring ito ay pangalan ng tao, bagay, hayop at pangyayari ang mga salita.
S D I Y C H A U V I N I S M K L
F A T E R A Y A K A W N A C Z F
R H A H P U H A Y K A O B C X G
A A L O U V R E A U Y Y A B V D
T T I N T E W E Y L A K S N M T
E F A G R G O T H I C A Q M T O
R S N A T U T I E T A P U F S W
N A K P I T E G A L I T E S R T
I K O L A A D H J U I P A T W I
T O K A K R A T C O T C A I Q O
E W A N K O I T O S I R J T D P
W Q E R T H D S A P G L K I S N
B O E U F B O U R G U I N O N L
France Pilipinas
Pagkakatulad
Marami ang Tsek- Maaaring positibo ang pagtanggap sa kulturang mula sa ibang bansa.
Maraming Ekis- Hindi pa lubos ang iyong pagtanggap sa kaugaliang mula sa Kanluran at
maaaring ang kaugaliang Pilipino ang iyong isinasabuhay.
Pantay na bilang- Ang iyong pananaw o paniniwala ay nasa gitna at walang pinapanigan.
Maaaring minsan ay may kabutihang dulot at minsan ay may
masamang dulot.
Pangwakas/Repleksiyon
Marami man ang hindi maunawaang kaganapan sa buhay natin, huwag tayong sumuko
sa pagtuklas ng bagong kaalaman na siyang magiging sandata natin sa darating na panahon.
Ang edukasyon ay mahalaga sa buhay at kahit saan man tayo mapadpad sa iba’t ibang sulok
ng mundo, hindi tayo maliligaw.
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.
Pababa Pahalang
1 PASKO 1 EUROPE
2 PRANSES 2 KESO
3 PARIS 3 KRISTIYANISMO
4 MODA 4 FRENCH
5. LOUVRE 5 EGALITE
Gawain 2
S D I Y C H A U V I N I S M K L
F A T E R A Y A K A W N A C Z F
R H A H P U H A Y K A O B C X G
A A L O U V R E A U Y Y A B V D
T T I N T E W E Y L A K S N M T
E F A G A G O T H I C A Q M T O
R S N A T U T I E T A P U F S W
N A K P I T E G A L I T E S R T
I K O L A A D H J U I P A T W I
T O K A K R A T C O T C A I Q O
E W A N K O I T O S I R J T D P
W Q E R T H D S P P G L K I S N
B O E U F B O U R G U I N O N L
GAWAING PAGKATUTO
Masining na Pagkukuwento
Panuto
Basahin at unawain ang akdang “Sa Loob ng Love Class.” Pagkatapos, sagutin ang
mga kasunod nitong mga gawain nang buong husay at katapatan.
Lunes na naman. At tulad ng mga iba pang Lunes na nagdaan sa mga nakalipas na mga
linggo, wala itong pinagkaiba. Muli na naman akong maghahanda para sa buong linggong
pakikipagsapalaran sa piling ng mahigit dalawandaang mag-aaral na may iba’t ibang kuwento
rin ng buhay.
Pagkatapos ng maikling programa upang ianunsiyo ang iba’t ibang departamento ang
nakamit na parangal sa mga paligsahang dinaluhan at pinanalunan, sabay-sabay naming
tutunguhin kasama ang aking advisory class ang aming silid-aralan sa unang palapag sa gusali
ng JDV. Doon ang aming kaharian at lugar na tinatahanan.
Payak lamang ang maraming pangyayari sa aming klase sa araw-araw na nagdaraan.
Kung hindi ang aralin sa mga pahina ng aklat, ang aming pinag-aaralan ay ang tungkol sa
Halos lahat ng mag-aaral ko sa aking klase ay malapit sa akin at “in love” ako sa kanila-
isang kakaibang uri ng pagmamahalan na nasa hanggahan ng pagiging nakatatandang kapatid
at tapat na kaibigan sa kanila.
Marami sa mga mag-aaral sa aking klase, kung hindi man produkto ng broken family
ay walang mga magulang na kumakalinga sa kanila. Mga batang napapabayaan.
Alam ko iyan at nalaman ko iyan nang minsang dinalaw ko at nagsagawa ng home visit
at background check. Doon, namulat ang aking isipan sa masaklap na karanasan ng kabataang
ito-bagay na hindi alam ng iba pa nilang guro.
Gawain 1.
Suriin ang akdang binasa sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na gabay na tanong.
Reaksyon
Sino?
Ano? Saan?
Sariling
pagwawakas
Paano? Bakit?
PAGSASAKRIPISYO
PAGBIBIGAYAN
PAGPAPATAWAD PAG-IBIG
Kabuuang Puntos
Pangwakas/Repleksiyon
A. Aklat
B. Website
Pangalan: _______________________________________Lebel:____________________
Seksiyon: _______________________________________Petsa: ____________________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Nobela: Pananaw Realismo
Maayos silang naglayag at ibinaba ni Santiago ang kaniyang mga kamay sa tubig-alat
at sinikap na linawin ang kaniyang isip. Mataas ang cumulus clouds at may sapat na cirrus sa
ibabaw kaya alam ng matanda (Santiago) na tatagal ang simoy sa buong magdamag. Palaging
tinitingnan ng matanda ang isda para makatiyak na totoo ito. Isang oras ito bago siya unang
dinunggol ng pating.
Hindi aksidente ang pating. Pumaimbabaw siya mula sa kalaliman ng tubig habang
tumitining at kumakalat ang maitim na ulap ng dugo sa dagat na isang milya ang lalim.
Napakabilis niyang pumaimbabaw at walang kaingat-ingat na binasag ang rabaw ng asul na
tubig at nasinagan siya ng araw. Pagkaraa’y bumalik siya sa tubig at sinundan ang amoy at
nagsimulang lumangoy patungo sa direksiyon ng bangka at ng isda.
Kung minsan, naiwawaglit niya ang amoy. Pero malalanghap niya itong muli, o kahit
bahagyang-bahagya lang ng amoy nito, at mabilis at masigla siyang lalangoy para sundan ito.
Isa siyang napakalaking pating na Mako, ang katawan ay sadyang para lumangoy na kasimbilis
ng pinakamabilis na isda sa dagat at napakaganda ng kaniyang kabuuan maliban sa kaniyang
panga. Kasing asul ng isdang-espada ang kaniyang likod, at pilak ang tiyan, at madulas at
makisig ang kaniyang balat. Kahawig siya ng espada maliban sa kaniyang dambuhalang panga
na nakatikom ngayon habang matulin siyang lumalangoy, halos nasa rabaw, parang kutsilyong
humihiwa sa tubig ang mataas niyang palikpik sa likod. Sa loob ng sarado niyang panga,
nakahilig paloob ang kaniyang walong hanay na ngipin. Hindi siya katulad ng karaniwang
hugis-piramidong ngipin ng karamihang pating. Kahugis sila ng mga daliri ng tao kapag
nakabaluktot na parang sipit. Kasinghaba sila halos ng mga daliri ng matanda at sintalas ng
labaha ang talim sa magkabilang gilid. Ito ang isdang nilikha para manginain sa lahat ng isda
ng dagat, napakabilis at napakalakas at armadong-armado kaya wala silang sinumang
kaaway. Binilisan pa niya ngayon nang malanghap ang mas sariwang amoy at humiwa sa tubig
ang kaniyang asul na palikpik sa likod.
Pero palapit sila nang palapit. Mabilis na iniligpit ng matanda ang tela at isinisiksik ang
timon. Pagkaraa’y kinuha niya ang sagwang tinalian niya ng lanseta. Maingat na maingat
niyang binuhat ito dahil nagpupuyos sa sakit ang kaniyang mga kamay. Pagkaraa’y ibinukas-
sara niya ang mga ito roon upang lumuwag sila. Isinara niya nang mahigpit para matiis ang
sakit at huwag mamilipit at pinagmasdan niya ang pagdating ng mga pating.
Nakikita niya ngayon ang kanilang malapad, sapad, hugis-palang mga ulo at ang
kanilang malalapad, puti ang dulong palikpik sa dibdib. Sila ay mga kamuhi-muhing pating,
masama ang amoy, tagahalukay ng basura at mamamatay, at kapag sila’y gutom, kinakagat
nila ang sagwan o katig ng isang bangka. Ang mga pating na ito ang pumuputol sa paa at
kampay ng mga pagong kapag nakakatulog sa ibabaw ang mga pagong, at nanagpang sila ng
taong nasa tubig, kung sila’y gutom, kahit hindi amoy dugo ng isda o malansan ang tao.
“Ay,” sabi ng matanda. “Galanos. Sige, Galanos.”
Dumating sila. Pero dumating silang di tulad ng Mako. Pumihit ang isa at naglaho sa
paningin sa ilalim ng bangka at naramdaman ng matanda na naalog ang bangka habang
kumikislot siya at hinihila ang isda. Pinanood ng isa ang matanda, naningkit ang dilaw na mga
mata, at sinagpang ng kaniyang panga ang isda sa dakong nakagat na. Kitang-kita ang guhit sa
ibabaw ng kaniyang kayumangging ulo at likod na hugpungan ng utak at gulugod at inulos ng
matanda ang lanseta sa sagwansa hugpungan, hinugot ito, at muling iniulos sa dilaw, tila sa
pusang mata ng pating.
Binitiwan ng pating ang isda at dumausdos, lulon-lulon ang kaniyang nakagat habang
siya’y namamatay.
Gumigiwang pa ang bangka dahil sa pamiminsala sa isda ng isa pang pating at binitiwan
ng matanda ang layag para makabaling ang bangka at mapalitaw ang pating mula sa ilalim.
Pagkakita niya sa pating, dumukwang siya sa gilid at hinambalos ito. Laman lamang ang
tinamaan niya at matigas ang balat at hindi niya halos naibaon ang lanseta. Hindi lamang ang
kaniyang mga kamay ang nasaktan sa kaniyang pag-ulos kundi pati ang kaniyang mga balikat.
Pero mabilis na pumaimbabaw ang pating, una ang ulo, at tinamaan ito ng matanda sa gitnang-
gitna ng sapad na ulo habang lumilitaw sa tubig ang nguso at inginasab sa isda. Hinugot ng
matanda ang talim at muling inulos sa dating lugar ang isda. Nakakapit pa rin siya sa isda,
“Hindi ako dapat nagpakalaot-laot, isda” sabi niya. “Hindi para sa iyo o para sa akin.
Ikinalulungkot ko, isda.
”Ngayon, sabi niya sa sarili. Tingnan mo ang pagkakatali ng lanseta at tingnan mo kung
nalagot. Pagkatapos ay ayusin mo ang iyong kamay dahil marami pang darating.
“Nakapagdala sana ako ng bato para sa lanseta,” sabi ng matanda matapos tingnan ang
tali sa puluhan ng sagwan. “Dapat akong nagdala ng bato.” Marami kang dapat dinala, sa loob-
loob niya. Pero hindi mo dinala, tanda. Hindi ngayon ang oras para isipin kung ano ang wala
ka. Isipin mo kung ano ang magagawa sa kung ano ang naririyan.
“Sobra kang magpayo ng mabuti,” sabi niyang malakas. “Sawa na ko r’on.”
Kinipit niya ang timon at ibinabad ang dalawang kamay sa tubig habang umuusad ang
bangka.
“Alam ng Diyos kung gaano ang nakuha ng huling iyon,” sabi niya. “Pero hamak na
mas magaan siya ngayon.” Ayaw niyang isipin ang nagkagutay-gutay na tiyan ng isda. Alam
niyang sa bawat pakislot na bunggo ng pating ay napipilas angkarne at ngayo’y sinlapad ng
haywey sa dagat ang nalilikhang bakas ng isda na pagsusumundan ng lahat ng pating.
Mairaraos ng isang tao ang buong taglamig sa isdang iyon, sa loob-loob niya. Huwag
mong isipin iyan. Magpahinga ka lang at ihanda ang mga kamay mo para sa ipagtanggol ang
nalalabi sa kaniya. Balewala na ang amoy ng dugo sa mga kamay ko ngayong nangangamoy
ang buong dagat. Bukod pa’y hindi na sila gaanong nagdurugo. Walang anumang sugat na
dapat ikabahala. Baka makatulong pa ang pagdurugo para huwag pulikatin ang kaliwa.
Ano pa ba ang puwede kong isipin ngayon? Naisip niya. Wala. Wala akong dapat isipin
at hintayin ang mga susunod pa. Sana nga’y panaginip lang iyon, sa loob-loob niya. Pero sino
ang makapagsasabi? Baka naman mapaigi pa ‘yon.
__________3. “Pero hindi nilikha ang tao para magapi. Maaring wasakin ang isang tao pero
hindi siya magagapi.” Ang naturang pahayag ay nagpapahiwatig na___.
a. Hindi dapat magpapatalo sa hamon ng buhay.
b. Kung may dilim, may liwanag ding masisilayan.
c. Nilikha tayo para lumaban at hindi para masaktan lamang.
d. May pagsubok mang dumating, matatag pa rin itong kahaharapin.
__________4. “Napatay ko siya sa pagtatanggol ko sa sarili,” malakas na sabi ng matanda.
“At pinatay ko siyang mahusay.” Ang pahayag ay nagpapahiwatig na___.
a. makipaglaban ng may dangal
b. kailangang ipagtanggol ang sarili
c. harapin ang mga hamon sa buhay
d. nangibabaw ang katapangan upang maipagtanggol ang sarili
__________5. Ano ang positibong epekto ng dagat kay Santiago?
a. natuto siyang lumaban
b. pinatay niya ang mga pating
c. pinapahalagahan ang mga maliliit na nilalang tulad ng mga isda
d. naging matapang na harapin ang mga hamon sa kanyang buhay
Pangunahing Tauhan
Saloobin/Paniniwala
Kilos/Gawi
Bunga
Uri ng Tunggalian
Pakikipagsapalaran ni Santiago
Pamantayan sa pagmamarka
Orihinalidad/Sining 20 puntos
Pagkamakatotohanan at kaugnayan sa paksa 15 puntos
Kaugnay ng grapiko 10 puntos
Kawilihan ng madla 5 puntos
Kabuuan 50 Puntos
Pangwakas/Repleksiyon
Sa mga isinagawang gawain, higit mong nauunawan at napapalawak ang kaalaman sa
pagsusuri ng mga akda batay sa pananaw/teoryang realismo. Sa pamamagitan nito, naiugnay
mo ang mga pangyayari sa binasang bahagi ng nobela sa mga pangyayaring tunay na
nagaganap sa lipunan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Marasigan, Emily V. Pluma, Wika at Panitikan para sa mataas na paaralan. Phoenix
Publishing House, Inc. Quezon City.2012
Gorrospe, Florentina S. et al. 2015. Panitikang Pandaigdig, Filipino Modyul. Vibal Group
Inc. at Dep.Ed-IMCS, Meralco Avenue, Pasig City.
B. Website
https://www.slideshare.net
http://panitikangpinoy.com/nobela.html
https://donamaylimbo.wordpress.com/2015/10/08/teoryang-realismo/
Gawain 2
Batay sa mga natamong impormasyon tungkol sa iba’t ibang akdang pampanitikan, itala ang
pagkakaiba at pagkakatulad ng dalawang akdang tuluyan.
PAGKAKATULAD
NOBELA
vs
MAIKLING KUWENTO
PAGKAKAIBA
Gawain 3
Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na teksto. Tuklasin mula sa binasa ang
pagkakaiba at pagkakatulad ng nobela at pelikula gamit ang mga dayagram sa ibaba.
ISANG SURING-PELIKULA
"Harry Potter and the Sorcerer's Stone"
Ang Harry Potter and Sorcerer's Stone (Philosopher's Stone) ay unang libro ni JK
Rowling mula sa serye ng Harry Potter. Sinasabing ang nobelang ito ay naghatid kay Rowling
ng kasikatan bilang isang mahusay na manunulat sa buong mundo. Isinapelikula ito noong
2001 na idinirek ni Chris Columbus at ibinahagi ng Warner Bros. Pictures. Pinagbibidahan ito
nina Daniel Radcliffe bilang Harry Potter, Rupert Grint bilang Ron Weasley at Emma Watson
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 164
bilang Hermione Granger Tinatayang umabot sa $980 milyon ang kinita nito na naging
worldwide box office hit at kinilala sa iba't ibang award-giving bodies tulad ng Academy
Awards.
Nagbukas sa isang pagdiriwang ang kuwento na kadalasang palihim dahil sa ang mga
nagdaang taon ay laging ginugulo ni Lord Voldemort. Bago ang gabing iyon. natuklasan ni
Voldemort ang pinagtataguan ng tagong mag-anak ng Potter at pinatay sina Lily at James
Potter. Ngunit nang itinuro na niya ang kaniyang wand sa sanggol nitong anak na si Harry, ang
sumpang patayin ito ay bumalik sa kaniya Ang kaniyang katawan ay nasira, at si Voldemort
ay naging isang walang kapangyarihang kaluluwa, naghahanap ng isang lugar sa mundo na
walang makaka-istorbo samantalang si Harry naman ay naiwang may marka ng kidlat sa
kaniyang noo, ang natatanging palatandaan ng sumpa ni Voldemort. Ang misteryosong
pagkakatalo ni Voldemort kay Harry ay nagresulta sa pagkakakilalang ang batang nabuhay sa
mundo ng mga wizard.
Ang ulilang si Harry Potter ay sumunod na pinalaki ng kaniyang malupit at walang
kapangyarihang kamag-anak ang Dursleys, na walang pakialam sa pinagmulan ng mahika at
sa hinaharap ni Harry Subalit sa paparating na ikalabing-isang kaarawan, nagkaroon si Harry
ng kanyang unang kontak sa daigdig ng mahika nang makatanggap siya ng sulat galing sa
Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry, na kinuha naman ng kaniyang Tiya at Tiyo bago
pa niya ito magawang mabasa ,Sa kanyang ikalabing-isang kaarawan, sinabihan na siya ay
isang wizard at inaanyayahan na pumunta sa Hogwarts. Sinabihan siya ni Hagrid na nagturo sa
kanya kung paano gumamit ng mahika at gumawa ng potions. Natutuhan din ni Harry na
malampasan ang mga panlipunan at emosyonal na hadlang sa kaniya sa paglaban niya
hanggang sa kaniyang pagbibinata at pagharap sa makapangyarihang si Voldemort. Marami
man ang nangyari kay Harry sa simula, nalagpasan niya ito sa tulong ng kaniyang mga kaibigan
na sila Ron at Hermione. Katulong din niya si Professor Dumbledore na laging nariyan
nagbibigay ng payo at paalala sa kanya.
Totoo naman na nakuha ng pelikulang ito ang kiliti ng masa lalo ng kabataan, Ang mga
karakter na ginamit dito ay nagpapaalala ng mga taong kilala na natin at sa mga taong dapat pa
nating kilalanin. Tulad ng batang mataba na laki sa layaw na si Dudley o kaya ang ‘mala boss’
at mapanghimasok ngunit may malambot na pusong si Hermione. Malaking bilang rin ng mga
batang manonood ang makaka-relate kay Harry partikular sa kaniyang inisyal na damdamin ng
ganap na pagkakahiwalay at di kasali sa isang pamilya ngunit dumating ang panahon na dapat
na niyang iwanan ang naturang buhay niya upang pumunta sa lugar kung saan siya kabilang at
magiging ganap na masaya.
Sadyang nailarawan nang mabuti at detalyado ang Hogwarts bilang kaakit-akit na lugar
na hindi lamang puno ng salamangka at mahika na tunay na katangiang pinapangarap na
mapuntahan ng pangunahing tauhan. Iba’t ibang pakikipagsapalaran ang dinaanan ni Harry
kasama ang dalawang kaibigan (Ron at Hermione) sa lugar ng Hogwarts. Malakas ang nais
sabihin ng pelikula tungkol sa pakikipagkaibigan na naipakita sa mahusay na pagkakaganap ng
mga artista. Mas lutang na lutang ang kahusayan ni Daniel bilang si Harry na dumanas ng
malaking hamon sa buhay.
Totoong magaling ang pagkakasulat ng iskrip. Ang kasaysayan nito ay inilahad sa
pamamagitan ng malalim na pananaliksik at pag-isip. Buhay na buhay ang pelikula kung saan
nakatulong ng malaki ang kulay na naaangkop sa kapaligirang kinunan ng kamera bagaman
hindi rin maiiwasan ang pagkakaroon ng larawang kulang sa ilaw.
MGA DAHILAN
Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang mga kahon sa Talaan 1 kung taglay nito ang elemento ng
nobela batay sa suring-basang binasa. Samantala, ilagay naman ang ekis (x) kung hindi nito
taglay ang elementong tinutukoy. Pagkatapos, sagutin ang mga hinihinging impormasyon sa
Talaan 2.
Talaan 1
1. Nagtataglay ng tagpuan ang tekstong nabasa.
1. Tauha
2. Tagpuan
3. Banghay
4. Pananaw
5. Tema
6. Damdamin
7. Pamamaraan
8. Pananalita
9. Simbolismo
Pangwakas
Matapos mong masagot ang mga gawain, nakatitiyak akong unti-unti mo nang nabuo
ang sariling paglalahat kung paano naiiba ang nobela sa iba pang akdang tuluyan at naglaho
nang tuluyan ang kalituhan at agam-agam sa iyong isipan sa kung paano naiiba ang nobela sa
iba pang mga akda.
Mga Sanggunian
Aklat
Jocson, M. O. et. Al. (2015). Panitikang Pandaigdig: Filipino 10
Modyul para sa Mag-aaral. Quezon City, Vibal Group Inc
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 1. M 2. T 3. T 4. M 5. M
Gawain 2
Pagkakatulad Pagkakaiba
NOBELA
Ito ay mahabang kathang pampanitikan Ang tatlong pangunahing pagkakatulad
na naglalahad ng mga pangyayari na ng nobela at maikling kwento ay ang
pinaghahabi sa isang mahusay na mga sumusunod:
pagbabalangkas.
1. Salaysay na tuluyan (Narrative
Ang nobela, akdangbuhay o kathambuhay ay Prose)- Ang nobela at maikling kwento
isang mahabang kuwentong fiction na binubuo ay parehong gumagamit ng teknik sa
ng iba't ibang kabanata. pagsusulat, ang narrative prose.
Mayroon itong 60,000-200,000 salita o
300-1,300 pahina. 2. Tema- Ang nobela at maikling
Ngayon, ito ay kadalasan may kwento ay parehong may tema.
istilong masining at isang tiyak na istilo o Kadalasan ay naipapakita na mismo sa
maraming tiyak na istilo. kwento o kaya naman ay gumagamit ang
may-akda ng mga simbolo at
MAIKLING KUWENTO matatalinhagang salita upang
Ang maikling kuwento ay isang akdang makapagbigay ng aral.
pampanitikan na nagsalaysay ng tuluy-tuloy
ukol sa isang pangyayari na maaaring hango sa 3. Kasukdulan- parehong
tunay na buhay o katha lamang. nangangailangan ng kasukdulan ang
Madalas na may isa o ilang tauhan lang, nobela at maikling kwento upang
sumasaklaw sa maikling panahon, may isang magkaroon ng mga problema na
kasukdulan, at nag-iiwan ng impresyon sa isip makakapagpasabik sa mga mambabasa
ng mambabasa.
Ang maikling kuwento ay isang maiksing
salaysay hinggil sa isang mahalagang
pangyayaring kinasasangkutan.
Isa itong maretorikang/masining na anyo ng
panitikan.
3. May maayos na banghay ang mga pangyayari Nagtataglay ng simula, gitna at wakas
GAWAING PAGKATUTO
Nobela: Paglinang ng talasalitaan
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang mga inihandang gawain na makadaragdag ng iyong
kaalaman hinggil sa mga salitang matatagpuan sa nobelang “Ang Matanda at Ang Dagat” na
iyong nabasa sa naunang modyul.
Pababa Pahalang
1. Pagharurot 2. Pagkakasaksak
2. Unahang bahagi ng isang sasakyang pandagat 4. Likurang bahagi ng sasakyang pandagat gaya
gaya ng Bangka ng bangka
3. Mabilis 6. Isang nilalang na may malaking sukat at
mayroong hindi pangkaraniwang lakas, taas, o
kabangisan.
5. Isang uri ng pating na matakaw, nakatatakot 8. Nangangahulugang mabilis at galawgaw na
at may mga hanay ng mga malalaki at matatalas galaw
na ngipin.
7. Matalo 9. Isang uri ng sibat na karaniwang ginagamit
sa panghuhuli ng malalaking isda
2. __ __ __ __ __ PKAAS
4. __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ SABI AS MADMADIN
Ito ay tumutukoy sa kung ano ang nadama at paano natigatig ang emosyon ng
mambabasa.
5. __ __ __ __ __ __ __ MNEASEH
Ito ay tumutukoy sa kung ano ang nais sabihin o iparating ng manunulat sa mambabasa.
Salita Kahulugan
Kasingkahulugan
Kasalungat
Pangungusap
Pangwakas
Sa mga gawaing inihanda, napalawak ang iyong kaalaman hinggil sa mga salitang
matatagpuan sa nobelang “Ang Matanda at Ang Dagat” na isinalin sa Filipino ni Jesus Manuel
Santiago. Naisaisip din ang mga salitang ginagamit sa panunuring pampanitikan.
Tunay ngang ang pagbabasa ng mga akdang pampanitikan ay nakapaghahatid sa atin
ng karunungan at nakapagpapatalas ng ating isipan sapagkat nakatatagpo tayo ng mga salitang
maaaring unang beses pa lamang nating mabasa o marinig.
Sanggunian
Gawain 2
Iba-iba ang kasagutan para sa gawaing ito.
Gawain 3
Gawain 5
Iba-iba ang kasagutan para sa gawaing ito.
GAWAING PAGKATUTO
Pagbuo ng sariling wakas ng teleseryeng napanood
Ang Philippine Drama, o mas kilala bilang teleserye o teledrama, ay maaaring i-uri sa iba’t-
ibang anyo at genre. Ang teleserye/teledrama ay isang uri na napapanood sa telebisyon na
karaniwang hindi makatotohanan o walang pawang pruweba na masasabing ito ay totoo.
Nagmula ito sa dalawang salita na “tele”, pinaikling salita para sa “telebisyon”, at “serye”,
salitang Tagalog para sa “series” at “drama” para naman sa drama. Ang salitang Teleserye ay
karaniwang ginagamit bilang pangkalahatang katawagan para sa mga Filipino soap operas sa
telebisyon, bagaman naging opisiyal lamang ito noong taong 2000 nang unang inere ng ABS-
CBN, isang Filipino network, ang teleseryeng pinamagatang “Pangako Sa ’Yo”. Sa kabilang
dako, tinatawag din namang “telenovelas” ang mga Filipino soap operas. Ngunit, mula noong
taong 2010, opisiyal nang ginagamit ng GMA Network ang teledrama bilang pagkakakilanlan
sa kanilang Philippine TV Series na may kinalaman sa drama.
Masasabi nating may pagkakahambing ang Teleserye sa mga klasikong soap operas at
telenovelas pagdating sa katangian at pinagugatan. Gayun pa man, habang tumatagal ay
nagbabago at nagkakaroon ito ng sariling katangian na malimit na inilalarawan sa
makatotohanang pakikipagkapwa ng mga Pilipino. Ipinapalabas ang teleserye limang beses
sa isang linggo, at madalas pang inuulit tuwing sabado at linggo. Nakakaakit ito ng malawak
na manonood kabilang na ang mga bata at matatanda pati narin ang mga kababaihan at
kalalakihan lalo na’t ito ang may pinakamataas na kinikita sa Philippine television.
Tumatagal ito ng tatlong buwan hanggang isang taon, o mas matagal pa, depende sa
kagustuhan ng madla.
Ang nobela ay isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
Mayroon itong 60,000 – 200,000 salita at 300 – 1,300 pahina. Di katulad ng maikling
kuwentong iisang pangyayari lamang ang inilalahad, maraming inilalahad na pangayyari sa
isang nobela. Iisa ang balangkas ng nobela at maikling kuwento ngunit nagkakaiba lamang ito
sa nilalaman dahil ang mga pangyayaring isinasalaysay dito ay may kaugnayan sa lipunang
ginagalawan ng mamamayan at naglalarawan ng kultura ng bawat bansang pinanggalingan
nito.
Ang isang nobela ay may mga katangiang dapat taglayin tulad ng iba pang akdang
pampanitikan. Ito ay ang mga sumusunod: a) maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo
at kaisipan, b) pagsaalang – alang sa kailangang kaasalan, c) kawili –wili at pumupukaw ng
damdamin, d) pumupuna sa lahat ng larangan sa buhay at sa mga aspekto ng lipunan tulad ng
Panuto
Basahin ang sumusunod na bahagi ng nobelang “Ang Matanda ata ang Dagat.”
Pagkatapos, sagutin nang buong husay at katapatan ang mga kasunod nitong mga gawain.
Gawain 1
Batay sa inyong nalalaman, subukin mong isulat ang hinihingi sa dayagram kaugnay
ng araling iyong pag-aaralan. Huwag kang mag-alala, ito’y pag-alam lamang Kung gaano ang
iyong kaalaman tungkol sa pag-aralan natin. Gayahin ang pormat sa iyong sagutang papel.
NOBELA
Gawain 2. Panoorin ang bahagi ng teleseryeng nasa kabilang pahina na may paksang kahawig sa
tatalakaying nobela. Bigyan ng sarili mong orihinal na wakas ang teleseryeng ito.Bigyan din ng
orihinal na wakas ang babasahing nobela.
a.
Nagtapos ang teleserye na
Ang pagwawakas na
mga paslit pa ang tatlong
Teleseryeng naiisip ko sa paglaki ng
batang inampon, minahal,
Hawak Kamay mga batang ito ay …
inalagaan at ipinaglaban ni
Gin.
Sagot:
Sagot:
Gawain 3. Ipinakita ni Santiago na hindi hadlang ang pating upang siya’y maging matagumpay sa
pagpalaot niya sa dagat upang may maiuwi sa kanyang pamilya. Sa iyong buhay ay tiyak na marami
ka ring pinagdaraanan. Maglahad ng tatlong sa mga hadlang na maaring maranasan ng isang kabataang
tulad mo sa pagkakamit ng tagumpay at saka sumulat ng tigatlong paraan kung paano mo malalagpasan
ang mga ito. Maaaring pumili sa mga nakalahad na hadlang sa ibaba o mag –isip ng iba pa.
● Kahirapan
●Masamang impluwensiya ng barkada
●Kakulangan ng suporta ng mga mahal mo sa buhay
●Diskriminasyon o pakiramdam na inaayawan ka ng ibang tao
●Pakiramdam na hindi ka maganda o guwapo
●Pagiging mahiyain at kawalan ng tiwala sa sarili
Ang tatlong bagay na sa tingin ko’y makahahadlang sa aking tagumpay at ang gagawin ko upang
mawala ang mga hadlang na ito sa aking landas …
1. _________________________________________________________________
●________________________________________________________________
●________________________________________________________________
●________________________________________________________________
2. _________________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
● _______________________________________________________________
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 187
3. __________________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
Gawain 4: Balikan ang tauhan sa nobelang binasa. Isa –isahin ang mga kilos o gawi, paniniwala at
saloobing taglay nito na maaaring gawing huwaran tungo sa mabuting pamumuhay. Ihanay ang sagot
sa talahanayan sa ibaba.
Tunggalian Kakalasan
Suliranin Wakas
Simula
Pangwakas
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Emily V. Marasigan, at Mary Grace G. Del Rosario, Awtor-Koordinetor Alma M. Dayag.
Pinagyamang Pluma 10. Phoenix Publishing House, INC...
Modyul para sa Mag-aaral: Pagmamay-ari ng Pamahalaan. Panitikang Pandaigdig
B. Internet
https://www.youtube.com/watch?v=yvFHd6WAbsI
GAWAING PAGKATUTO
Panunuring Pampanitikan
Panimula (Susing Konsepto)
I. PANIMULA
A. Uri ng panitikan – Pagtukoy sa mga anyo ng panitikang sinulat, sa himig o damdaming taglay nito.
B. Bansang pinagmulan – Pagkilala sa bansa kung saan naisulat ang akda.
C. Pagkilala sa may-akda – Ito ay hindi nangangahulugan sa pagkasuri sa pagkatao ng may-akda
kundi sa mga bagay na nag-uudyok sa kanyang likhain ang isang akda.
D. Layunin ng akda – Pagsusuri sa kahalagahan ng akda kung bakit sinulat. Layunin ba nitong
magpakilos o manghikayat, manuligsa, magprotesta, at iba pa.
B. Mga Tauhan/Karakter sa akda – Ang mga karakter ba’y anyo ng mga taong likha ng lipunanng
ginagalawan, mga tauhang hindi pa nalilikha sa panahong kinabibilangan o mga tauhang
lumilikha, nagwawasak, nabubuhay, o namamatay. Kung walang tauhan, ang persona sa akda ang
ilarawan.
C. Tagpuan/Panahon – Binibigyang-pansin sa panunuring pampanitikan ang kasaysayan? kapaligiran
at panahong saklaw ng isang akda bilang mga saksi at sanhi ng kalagayan o katayuan ng
indibidwal, ng kaniyang kaugnayan sa kapwa at sa lipunan.
D.Balangkas ng mga Pangyayari – Isa bang gasgas na mga pangyayari ang inilahad sa akda? May
kakaiba ba sa nilalamang taglay? Dati o luma na bang mga pangyayaring may bagong bihis, anyo,
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 191
anggulo, o pananaw? Paano binuo ang balangkas ng akda? May kaisahan ba ang pagkakapit ng
mga pangyayari mula simula hanggang wakas? Ano ang mensaheng ipinapahiwatig ng kabuuuan
ng akda? May natutuhan ka ba sa nilalaman ng akda?
E. Kulturang Masasalamin sa akda – May nakikita bang uri ng pamumuhay, paniniwala, kaugalian o
kulturang nangingibabaw sa akda? Nakaimpluwensiya ba ito sa pananaw ng ibang tao o bansa?
-May bisa kaya ang estilo ng pagkakasulat sa nilalaman ng akda? Masining ba ang
pagkakagawa ng akda? Ito ba’y kahalagahang tutugon sa panlasa ng mambabasa at sa
katangian ng isang mahusay na akda?
IV. BUOD
Hindi kailangang ibuod nang mahaba ang istorya ng akda. Ang pagbanggit sa mahahalagang
detalye ang bigyang-tuon.
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang buod ng nobela upang masagutan nang wasto ang mga
inihandang gawain.
Pamagat: Maynila sa Kuko ng Liwanag
May-akda: Edgardo M. Reyes
Buod:
Sa simula, si Julio isang lalaking karaniwan sa bukid na buhok ay
tumatambal,malaginto sa kauhawan sa porma, dibdib na wari’y bariles dahil sqa malaki nitong
maselat makakapal na kamao ay hindi matatagpuan sa bukid kundi sa mga lansangan
ngLungsod.
Maaaninag sa kanyang itsura na siya ay maralita. Umaga noong Marso, siya aynakatayo
sa Issac Peral, nangangamba sa pagtawid. Dahil sa mga animo’y mabangis nasasakyan sa
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 192
kanyang harapan. Sa kanyang patuloy na paglalakad natunton rin niya angkanyang paroroonan.
Sa gusali ng The Future La Madrid Building Architectural Design:T.S. Obes and Associates.
Naroroon siya upang maghanap ng trabaho at hindi naman siyanabigo. Pinasok siya sa
pagpipiyon, kahit na mas malaki ang sahod iya sa dati niyang pinagtratrabahuan sa
konstruksyon na matatapos na sa Cubao. Kaya’t hindi niya itonahindian. Doon nakilala niya si
Omeng na naghatid sa kanya sa lugar ng kanyang pagtratrabahuan, sa mga naghahalo ng
simento. Sila ay sina Atong at Benny na tigatakalng graba at buhangin. Si Imo naman ang
nagtutubig at nag-uuho ng simento.
Dahil samatinding init ng araw, gutom at hirap ng trabaho hinimatay sa Julio at agad
siyangsinaklolohan ni Atong at ibinigyan ang baon nito upang maibsan ang
nararamdamanggutom.Dahil sa inalmusal ni Julio ang baon ni Atong. Nananghalian naman
siya sa baonni Omeng. Ibinahagi nito ang baong tatlong pritong galunggong at kamatis.
Mataposnilang mananghalian sila ay nag-umpok-umpok at nagkwentuhan habang
namamahinga.
Sa pagkwekwentuhan ng apat nalaman nila na si Julio ay taga- Marinduque, doon siya
aymangingisda. Matapos nito bumalik na sila sa kanilang trabaho. Kinahapunan ay pumilasila
kay Mister Balajadia upang lumagda sa kanilang pay-roll. Dahil sa walang matirahan si Julio,
napagpasyahan niyang magpalipas ng gabi sa sa mismong konstruksyon site.Bago pa man
umuwi sina Omeng at Atong binigyan nila si Julio ng tig-diyes sentimo. Sa konstruksiyon site
kasam niya si Benny at Imo na isang estudyante sa kolehiyo.
Lumabas si Julio at naglakad lakad ito sa malapit na parke.Isang umaga, matapos mag-
almusal nina Julio,nabalitaan nilang may napatay naordinaryong mangagawa kagabi. Sina
Atong ay nagkausap tungkol dito. Samantala siJulio ay naibagsak ang sako ng simentong
hawak. Naisip ni Julio, bakit niya pinatay angkatulad niyang ordinaryong mangagawa dahi sa
maliit na halagang limang piso.
Bumaling na lamang sa paghahalo ng simento si Julio. Samantalng si benny naman,
nakilalang masiyahing tao ay naaksidente habang sila ay nagtratrabahoi.
Di akalaing lubosng kanyang mga kasama na ito na ang huli trabaho nito. Ang masaklap
pa ay namatayitong dukha. Si Atong naman ay masuwerteng daplis lang ang natamo sa
masaklap naaksidente. Dahil ito ay hirap lumakad inihatid ito ni Julio sa kanilang tahanan.Sa
pagkakahatid ni Julio kay Atong.
Nakita niya sa daan ang realidad ng hirap ng buhay. Mula sa Bus, bumaba sila
sa North Boulevard na patunong Estero Sunog-Apo. Saesterong ito nananahan ang ama at
kapatid na babae ni Atong. Si Perla kapatid ni Atong na sumalubong sa kanilang pagdating.
Siya ay tumatanggap ng pagantsilyuhing kobrekama.
Samantalng ang ama naman niya ay paralitiko dahil nakipaglaban sa naiskumamkam
ng lupang kinatitirikan ng tahanan nila sa Quezon City kaya siya a binaril attinamaan sa
buto.Araw ng Sabado, ito ang araw na pinakahihintay ng mga trabahador dahilibibigauy na ang
kanilang pinagpaguran sweldo.
Kahit na nadaya si Julio ni Mister Balajadia sa sweldo niyang kinse pesos, ayos lang.
Napagpasyahan niyang mamili ngdamit at tsinelas kaya’t nagpasama siya kay Atong sa Central
Gawain 2
Tukuyin at ipaliwanag ang tinatalakay na paksa sa pamagat. Isulat ang sagot sa talaan.
Paksa Paliwanag
1. Uri ng Panitikan
2. Tauhan
3. Tagpuan
Panimula
Suliranin
Kasukdulan
Kakalasan
Wakas
Kultura 1
Kultura2
1 Pamagat
2 May-akda
3 Genre
4. Buod
5. Paksa
6. Bisa sa Isip,
Damdamin at
kaasalan
7 Istilo ng may-
akda sa pagsulat
8. Mensahe
erwinjosephdumelod
Pangwakas:
Mga Sanggunian
A. Aklat
Dayag, Alma M. (2015) Pinagyamang Pluma 10. Quezon City: Phoenix Publishing
House.
B. Internet
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. PAKSA
Ang kahirapan ng buhay ng mga probinsiyano sa Maynila at ang pagkamaaalalahanin ng
isang probinsiyano sa kanyang kauri.
2. TAGPUAN
Ang tagpuan sa kwentong sa mga kuko ng liwanag ay sa Maynila.
3. TAUHAN
Si Julio na isang probinsyanong lumuwas ng Maynila upang magtrabaho, si Pol na kaibigan ni
Julio, si Ligaya na kaibigan rin ni Julio na matagal na niyang hindi nakikita at si Ah Tek na
kasintahan ni Ligaya.
4. BANGHAY
b. SAGLIT NA KAKINTALAN
Noong malapit nang matapos ang gusaling iyon, nagbawas na ng mga trabahador ang
nagpagawa ng gusali. Isa sa mga tinanggal at nabawas si Julio bilang construction worker.
Dahil doon ay umalis rin si Julio doon sa tinitirahan niyang bahay.
Naisip niya ang kanyang kaibigang si Pol. Dahil doon ay hinanap niya ito at doon rin siya
nakitira sa kaibigan niya. Dahil rin kay Pol ay nakahanap ng regular na trabaho si Julio at
kumikita na siya ng maayos.
Isang gabi habang naglalakad si Julio ay parang naaninag niya ang kanyang kababayang si
Ligaya, ngunit hindi niya sigurado kung si Ligaya nga iyon sapagkat nakita niya lang ito sa
isang parang paupahan.
c. PAPATAAS NA AKSYON
Noong hinahanap ni Julio ang nanakaw niyang wallet ay nakita niyaa si Linda, ang kanyang
kababata at kaibigan sa probinsiya. Niyaya niya itong kumain sa isang restawran at
naikwento ni Ligaya na nagging biktima siya ng prostitusyon sa Maynila. Ngayon ay may
nakilala siyang isang Intsik na nagngangalang Ah Tek. Niyaya ni Julio si Ligaya na tumakas na
sa Maynila at umuwi na ng probinsiya. Napagplanuhan nilang magkita sina Ligaya at Julio
mula alas dose hanggang alas tres.
d. KASUKDULAN
Hindi sumulpot si Ligaya sa napagplanuhan nila ni Julio. Nabalitaan niya sa kanyang
kaibigang si Pol na namatay pala si Ligaya sapagkat nahulog ito mula sa taas ng kanyang
tinutuluyan.
e. PABABANG AKSYON
Labis na naghinagpis si Julio nang malamang patay nap ala si Ligaya. Tahimik lamang siya
hanggang mailibing si Ligaya. Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik
ni Ligaya na si Ah Tek.
f. WAKAS
Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik ni Ligaya na si Ah Tek.
g. TUNGGALIAN
Tao laban sa lipunan, sapagkat si Julio at si Ligaya ay mga probinsyano at dahil doon ay
tinatrato silang maliit at hamak lamang ng mga taga- Maynila.
Gawain 3
1. Uri ng Panitikan Nobela
GAWAING PAGKATUTO
Teoryang Pampanitikan
Pananaw Humanismo
a. Ang tao at ang kaniyang saloobin at damdamin ang pangunahing paksa rito.
b. Pinahahalagahan ang kalayaan ng isipan, ang mga natatanging talino –
kakayahan at kalikasan ng tao.
c. Para sa humanista, ang literatura ay kailangang
1. Isulat nang mahusay sa isang lenggwaheng angkop lamang sa genre nito.
2. May magkakaugnay na balangkas at may kagandahan ng anyo.
3. Nakawiwili at nagbibigay – kasiyahan sa mambabasa
2. Teoryang Eksistensyalismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o
magdesisyon para sa kaniyang sarili na siyang pinakasentro ng kaniyang pananatili sa
mundo (human existence).
Pananaw Eksistensyalismo
a. Malaya ang tao – siya lamang ang maaaring magdesisyon kung paano niya
gugugulin ang panahon niya habang siya ay buhay.
b. Responsible ang tao – siya lamang ang responsible sa kaniyang buhay kahit pa
ang desisyon niya ay para sa kaniyang kabutihan o kasamaan.
c. Indibidwal ang tao – walang isang tao na kaparehas niya. Ang kaniyang pag-
iisip, damdamin, kaalaman at kamatayan ay kaniya lamang.
d. Walang makapagsasabi ng kung alin ang tama o mali maliban sa taong
nakaranas sa pinag – usapan.
e. Personal lamang ang batayan ng bawat tao sa pakikipag- ugnayan sa lipunan at
sa mundo.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 203
f. Sinusuri ang akda batay sa lakas ng paninindigan ng tao at ng pagtanggap
niya sa naging bunga ng pagpapasya.
3. Teoryang Feminismo
Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga kalakasan at kakayahang
pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Madaling matukoy kung
ang isang panitikan ay feminismo sapagkat babae o sagisag babae ang pangunahing tauhan
at ipinamamayagpag ang mabubuti at magagandang katangian ng tauhan.
Pananaw Feminismo
4. Teoryang Formalismo/Formalistiko
Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit
ang kaniyang tuwirang panitikan. Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng may-akda sa
kaniyang panitikan ang siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa – walang labis at
walang kulang. Walang simbolismo at hindi humihingi ng higit na malalimang
pagsusuri’t pang- unawa.
5. Teoryang Realismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksihan ng may-akda
sa kaniyang lipunan. Samakatuwid, ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindi
tuwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at pagkaepektibo ng
kaniyang sinulat.
Pananaw Realismo
7. Teoryang Naturalismo
Tinatangka nito ang mas matapat, di pinipiling representasyon ng realidad.
Pananaw Naturalismo
8. Teoryang Dekonstruksyon
Ang pananaw na ito ay tinatawag na post-instrakturalismo. Ibig sabihin, hindi
lamang wika ang binubusisi nito ngunit pati na rin ang teorya ng realidad o pilosopiya
at ang pagkakahubog nito sa kamalayang panlipunan. Ang kahulugan ng isang teksto
ay nasa kamalayan ng gumagamit sa teksto at hindi sa teksto mismo. Habang isinusulat
ang teksto, ang kahulugan nito’y nasa kamalayan ng manunulat, ngunit sa oras na nasa
kamay na ito ng mambabasa, ang kahulugan ng teksto ay nasa mambabasa.
Panuto
Sa bahaging ito, mabibigyan mo ng pansin ang kahalagahan ng mga Teoryang
Pampanitikan. Upang higit na mapagtibay ang ideyang ito, subuking sagutin/gawin ang mga
inilaang gawain.
A. Realismo E. Formalistiko
B. Dekonstruksyon F. Ekistenyalismo
C. Feminismo G. Sikolohikal
D. Naturalismo H. Humanismo
_____1. Layunin ng teoryang ito na ipakita na ang tao ng sentro ng mundo. Ang
binibigyang-tuon ay ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng talino,
talento atbp.
_____2. Sa pananaw na ito, ang paraan ng paglalarawan ang susi at hindi ang uri ng paksa.
_____3. Tumutuon ang teoryang ito na tinatawag na post- instrakturalismo.
_____4. Sa teoryang ito ipakita na may kalayaang pumili para sa kaniyang sarili na siyang
pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo.
_____5. Layunin ng pananaw na ito na unawain ang mga pag-uudyok, pagnanasa,
damdaming hindi abot ng malay ng tao ngunit nakaiimpluwensiya sa kaniyang mga
nararamdaman at ikinikilos.
_____6. Sa pananaw na ito ang isang akdang pampanitikan ay may sariling buhay at
umiiral sa sariling paraan.
_____7. Layunin ng teoryang ito na magpakilala ng mga kakayahang pambabae at iangat
ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan.
_____8. Nakikita sa pananaw na ito ang indibidwal ay produkto ng kanyang kapaligiran at
pinanggalingan.
_____9. Sa teoryang ito ipinapakita ang pananaw na malaya, responsible at indibidwal ang
tao.
_____10. Layunin ng teoryang ito na walang labis at walang kulang na sinasabi ng may-akda
sa kaniya ang nais niyang ipaabot sa mambabasa.
1. Anu-ano ang mga ugnayang pinalulutang dito upang higit na mapaigting ang
kahulugan ng tula?
Gawain 3.
Basahing mabuti ang ilang sipi ng iba’t ibang kuwento mula sa mga akdang pampanitikan at
suriin at piliin sa loob ng panaklong kung anong uri ng teoryang pampanitikan ang maaaring
gamitin sa pagsusuri sa mga ito. Ipaliwanag ang sagot.
Teroya;
Paliwanag:
Teroya;
Paliwanag:
3. “And now, Miss Kinder ’83, ladies and gentlemen…because of her simplicity; her freshness, poise
and total personality…” pause. Birada ng tugtog. Mga nakabiting hinihinga. “Maria Natalia Gascon!”
Napalundag si Ding. At sa kabila ng damdamin niya, napalundag din si Lea. Pati puso yata niya
ay tumalon at nawala sa lugar. Pero siyempre, di dapat malimutan ang kamera lalo na sa pagkakataong
ito. Klik! Teka, ang likot ng kamera! Nanginginig ba ang kamay niya? Klick! Habang sa tabi niya’y
hindi makontrol ni Ding ang buhos ng kaligayahan.
Klick! Anak ko ‘yon! Hahahaha! Mga kaibigan, si Maya ko ‘yon! Klick! Narinig n’yo ba?
Anak ko ‘yon!
Mula sa “Bata, Bata, Paano ka Ginawa?”
ni Lualhati Bautista
Teroya;
Paliwanag:
Ang Mangingisda
ni Ponciano B. P. Pineda
4. Buod:
Sapul nang pag-ukulan ng pansin ng mangingisda ang unang lantsa ni Don Cesar, ibig niyang
magkaroon din nito balang araw. Ang hangaring iyon ay payabong nang payabong sa paglakad ng araw.
Punung- puno ng makulay na pag-asa ang kanyang puso tuwing natatanaw niya ang punduhan nina
Fides na palaki nang palaki at ang nakadaong na mga lantsa ni Don Cesar. Ang mga bagay na ito ang
nagsilang sa kanyang mithiin. Madalas niyang ipinagtatapat sa kanyang ina na bibili siya ng lantsa para
makaahon sila sa kahirapan. Subalit pinagsasabihan siya ng kanyang ina na hindi siya dapat mangarap
ng ganon. Ipinaggiitan nito ang pagkakasiya sa bangka na lamang. Madalas ipaalala ng kanyang ina na
huwag kalilimutan ang Maykapal sa gitna ng pagdarahop ng sakit ng katawan dahil nawawalan siya ng
pananalig kung minsan kung wala siyang huling isda.
Habang tumatagal ay naging tatlo na ang lantsa ni Don Cesar at palaki nang palaki ang punduhan
nina Fides at ang mangingisada’y malimit nagtatanong kung bakit tatlo na ang lantsa sa ibayo,
samantalang siya’y hindi magkaroon, hanggang ngayon.
Teroya;
Paliwanag:
GAWAIN 4
Gumawa ng sariling teorya/pagdulog na maaaring magamit sapagsusuri ng isang akda. Ibatay
ito sa sariling pag-uugali, gawi, kilos at kinalakihang tradisyon.
Mga Sanggunian;
Aklat
Santos, Bernie C. et al., Sambotani III ( Rex Printing Com., Inc., 2007
http://kadipanvalsci.blogspot.com/2010/08/mga-teoryang-pampanitikan.html
http://rosiefilipino10.weebly.com/teorya-ng-pampanitikan.html#/
https://www.google.com/search?client=firefoxd&q=pagsusuri+ng+kuko+sa+iwa
nag+ng+maynila
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
A.
1. H 5. G
6. E
2. A 7. C
8. D
3. B 9. F
10. E
4. F
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng sariling saloobin at damdamin
Ang sanaysay ay isang anyo ng sulating naglalahad. Layunin nitong makakuha ng ano
mang pagbabago, bagaman maaring makalilibang din. Ang pangunahing katagian nito ay ang
pagsasalita mismo ng may-akda sa isang akda sa kanyang malikhaing paraan.
Ang sanaysay ay isang uri ng akdang pampanitikan na nasa anyong tuluyan. Makikita
sa salitang sanaysay ang mga salitang “sanay” at “salaysay”. Kung pagdurugtungin ang dalawa,
maaring sabihin ang “sanaysay” ay “salaysay” ng isang “sanay” o eksperto sa isang paksa.
Karaniwang ang paksa ng sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay bagay na maaring
kapupulutan ng impormasyon upang makatutulong sa pagbuo ng sariling pananaw.
Ito ay may tatlong mahahalagang bahagi o balangkas: ang panimula kung saan dito
inilalahad ang pangunahing kaisipan, gitna o katawan kung saan tinatalakay ang mga patunay
o pantulong na ideyang inilahad sa pangunahing kaisipan at wakas kung saan nakapaloob ang
kabuuan ng sanaysay. Dito inilalahad ng may-akda ang pangkalahatang pasya sa paksa batay
sa mga katibayang inilahad sa katawan ng inakdang sanaysay.
Sa araling ito, inaasahang maipapamalas mo ang iyong pag-unawa at pagpapahalaga sa
paksa, kaya’t halina at tuklasin natin ang natatago mong kakayahan sa pagsulat.
Panuto
Basahing at unawaing mabuti ang mga inihandang gawain. Sagutin ang mga ito nang
buong husay at katapatan.
Character Profile
Pangalan: ____________________________________________________________
Tirahan: _____________________________________________________________
Kasarian: ____________________________________________________________
Hanapbuhay: _________________________________________________________
Pagkamamamayan: ____________________________________________________
Naging tagumpay: _____________________________________________________
Kahanga-hangang katangian: ____________________________________________
Sagutin:
Ano- anong impresyon ang iyong nabuo matapos mong malaman ang ilang impormasyon kay
Pangulong Dilma Rousseff?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang
bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang
maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya
kung may pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang
suporta ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad
at pantay na mga polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi
maayos na kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng
mga pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit nangangahulugan ito na
may tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
mula sa(http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseffinaugurati_1_n_803450.html)
b. “Ipapakita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa- hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga panganib,
kundi dahil ang pakikipagsundo ang matibay na mag- aalis sa pagdududa at takot” –
Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013)
_____________________________
Pamagat
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
Pamantayan sa Pagpupuntos
PANUKATAN 20 puntos 15 puntos 10 puntos
Ang sinulat na Maayos na nailahad Hindi gaanong
sanaysay ay mahusay ang kaisipang nais maayos ang
ang pagkakaayos ng iparating ngunit paglalahad ng
Nilalaman kaisipan, maliwanag nagkaroon ng kaisipan at hindi
bahagyang kamalian
Pangwakas
Sa iyong ipinamalas na kakayahan sa pagsulat, nahubog mo ang iyong kaisipan sa
pagbibigay ng sariling pagkukuro at pananaw. Tulad ng talumpati ni Pangulong Rousseff,
malaya niyang naipahayag ang kaniyang damdamin at saloobin para sa ikabubuti ng kaniyang
nasasakupan at naniniwala akong may magagawa ka rin sa iyong sariling bayan. Ipahayag
lamang ang iyong nararamdaman!
Sanggunian:
Aklat
Julian, A.G. et. al.(n.d.). Pinagyamang Pluma 10. Pheonix Publishing House.
927 Quezon Avenue, Quezon City, Philippines.
Ambat, B.C. et. Al. (n.d.). Panitikang Pandaigdig. Modyul para sa mag- aaral.
DepEd- Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division.
DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines.
Internet
http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseff-inaugurati_1_n803450.html
Susi sa Pagwawasto
Ang mga kasagutan sa Gawain 1,2,3, 4, 5 at 6 ay nakasalalay sa kasagutan ng mga mag-aaral
at ang pagbibigay puntos ay nakadepende rin sa gurong magwawasto.
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Sariling Saloobin at Damdamin
Ang sanaysay ay isang anyo ng sulating naglalahad. Layunin nitong makakuha ng ano
mang pagbabago, bagaman maaring makalilibang din. Ang pangunahing katagian nito ay ang
pagsasalita mismo ng may-akda sa isang akda sa kanyang malikhaing paraan.
Ang sanaysay ay isang uri ng akdang pampanitikan na nasa anyong tuluyan. Makikita
sa salitang sanaysay ang mga salitang “sanay” at “salaysay”. Kung pagdurugtungin ang dalawa,
maaring sabihin ang “sanaysay” ay “salaysay” ng isang “sanay” o eksperto sa isang paksa.
Karaniwang ang paksa ng sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay bagay na maaring
kapupulutan ng impormasyon upang makatutulong sa pagbuo ng sariling pananaw.
Ito ay may tatlong mahahalagang bahagi o balangkas ang Panimula kung saan dito
inilalahad ang pangunahing kaisipan, Gitna o katawan kung saan tinatalakay ang mga patunay
o pantulong na ideyang inilahad sa pangunahing kaisipan at Wakas kung saan nakapaloob ang
kabuuan ng sanaysay. Dito inilalahad ng may- akda ang pangkalahatang pasya sa paksa batay
sa mga katibayang inilahad sa katawan ng inakdang sanaysay.
Sa araling ito inaasahang maipapamalas mo ang iyong pag- unawa at pagpapahalaga sa
paksa, kaya’t halina at tuklasin natin ang natatago mong kakayahan sa pagsulat.
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang
bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang
maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may mahihirap
na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya kung may
pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta
ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa
negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang
lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad
at pantay na mga polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi
maayos na kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling interes
na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng mga
pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit nangangahulugan ito na may
tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
Gawain 1
Punan ang Character Profile ng mga impormasyon tungkol sa kauna-unahang babeng pangulo
ng Brazil. Sagutin ang mga ilang tanong na nakalahad.
Character Profile
Pangalan
Tirahan
Kasarian
Hanapbuhay
Pagkamamamayan
Napagtagumpayan
Kahanga-hangang
katangia
Sagutin:
Ano- anong impresyon ang iyong nabuo matapos mong malaman ang ilang impormasyon kay
Pangulong Dilma Rousseff?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 2
Panuto: Gamit ang mga ekspresyon ng pagpapahayag, bumuo ng hinuha at palagay kung ano
kaya ang sasabihin ni Pangulong Rousseff sa kanyang kababayan. Pagkatapos ay subuking
palawakin ang ideyang ibinigay sa pamamagitan ng pagpapalawak ng pangungusap.
Gawain 4
Ilahad ang sariling saloobin at damdamin sa pagsagot sa mgasumusunodna tanong.
6. Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng Brazil batay sa mga sinabi ni pangulng
Rousseff. Ayon sa kaya, papaano niya ito mapapabuti?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7. Makatutulong ba ang tinalakay na talumpati sa iyo upang maka- akda ng isa ring
natatanging sulatin? Sa paanong paraan?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Gawain 5
Suriin ang mga sumusunod na pahayag at magbigay ng sariling pananaw, opinyon o damdamin
sa mga ito. Ilagay sa kahon ang iyong sagot
e. “Ipapakita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa- hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga panganib,
kundi dahil ang pakikipagsundo ang matibay na mag- aalis sa pagdududa at takot” –
Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013)
Gawain 6
Sumulat ng sanaysay tungkol sa isang napapanahong isyung kinahaharap sa loob at
labas ng ating bansa. Maaaring sumangguni sa mga balita, dokumentaryong
pantelebisyon, pahayagan, video sa Youtube at iba pa.
__________________________________________
Pamagat
Pangwakas
Sa iyong ipinamalas na kakayahan sa pagsulat, nahubog mo ang iyong kaisipan sa
pagbibigay ng sariling kuro kuro at pananaw. Tulad ng talumpati ni Pangulong Rousseff,
malaya niyang naipahayag ang kanyang damdamin at saloobin para sa ikabubuti ng kanyang
nasasakupan at naniniwala akong may magagawa ka rin sa iyong sariling bayan. Ipahayag
lamang ang iyong nararamdaman!
Sanggunian:
Aklat
Julian, A.G. et. al.(n.d.). Pinagyamang Pluma 10. Pheonix Publishing House.
927 Quezon Avenue, Quezon City, Philippines.
Ambat, B.C. et. Al. (n.d.). Panitikang Pandaigdig. Modyul para sa mag- aaral.
DepEd- Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division.
DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines.
Internet
http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseff-inaugurati_1_n803450.html
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay ng sariling pananaw o opinyon
1. “Ipakikita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa – hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga
panganib, kundi dahil ang pakikipagkasundo ang matibay na mag-aalis sa pagdududa
at takot.” – Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may
mga pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya kung
may pagkain, kapayapaan, at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta
ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa
negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang
lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balance ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad at pantay na mga
polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na
kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 234
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling
interes na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng
mga pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit, ngunit nangangahulugan
ito na may tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
Brazil Pilipinas
C
A B
Pangwakas
Natutuwa ako at natapos mo nang maayos ang mga naihandang gawain. Nasagot
mo nang buong husay ang bawat gawain. Mula sa mga gawaing ito, nakapagbigay tayo ng
sarili nating pananaw o opinyon sa mga pahayag na mula sa talumpating ating binasa. Nagamit
natin ang ating kakayahan at kaalaman sa pagbibigay ng mga pananaw.
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Kagawaran ng Edukasyon, Republika ng Pilipinas (2015). Filipino 10 Modyul para sa
Mag-aaral. Pasig City: Vibal Group, INC.
B. Internet
www.google.com.ph/search?q=circle+cartoon+characterhl=en=GB&tbm=isch&tbs=ri
mg:Cca1edepositphotos.com
www.google.com.ph/url?sa=i&url=https%3A%25%2Fwww.pinterest.com
https://Quizlet.com
https://www.scribd.com
Susi ng Pagwawasto:
Note:
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay kahulugan sa mga salitang di lantad ang kahulugan
Panuto
Basahin at unawain ang talumpati. Pagkatapos, sagutin nang buong husay at katapatan
ang mga inihandang gawaing lilinang sa kasanayan sa pagbibigay kahulugan ng mga salitang
di lantad ang kahulugan.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rouseff sa Kaniyang Inagurasyon
(Kauna-unahang Pangulong Babae ng Brazil)
Enero 1, 2011
Isinalin sa Filipino ni Sheila C. Molina
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may
mga pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya kung
may pagkain, kapayapaan, at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta
ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa
negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang
lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balance ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad at pantay na mga
polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na
kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng
mga pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit, ngunit nangangahulugan
ito na may tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
2.
1. .
interes
tungkulin
3.
..
lumikha
4.
.
Pamunuhan
5.
Pagsugpo
_______________________________
Pamagat
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________.
Rubric sa Pagtataya ng Sanaysay
Kategorya Higit sa Nakamit ang Bahagyang Hindi Walang Laan
Inaasahan(5) inaasahan(4) nakamit ang nakamit ang napatunayan g
inaasahan(3) inaasahan(2) (1) punto
s
Gawain 5: Pagpapakahulugan
Isulat ang mga salitang di lantad ang kahulugan na ginamit sa sinulat na sanaysay.
Pagkatapos, ibigay ang kasingkahulugan at kasalungat ng mga ito.
Mga salita Kasingkahulugan Kasalungat
Aklat
Kagawaran ng Edukasyon, Republika ng Pilipinas (2015). Filipino 10 Modyul para
sa Mag-aaral. Pasig City: Vibal Group, INC.
Internet
http://www.abivaonlineresources.com/bulwagan10-unit2-aralin9.html
http://www.eduquestions.info/page/119066/
https://www.slideshare.net/garyisagangs/ang-pagtatalata
https://prezi.com/8-c3hn9ujzl5/3-paraan-sa-pagbuo-ng-mga-di-lantad-na-pangunahing-ideya-sa/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Wakasan
2. Pag-usbong
3. Papayagan
4. Nagnanais
5. Nagugutom
Note: Ang kasagutan sa Gawain 2,3, 4, 5 ay nakasalalay mula sa mga mag-aaral kung kaya
ang pagpupuntos ay nasa kamay na ng guro.
Ngunit, ano nga ba ang balita? Ito ay ang napapanahon at makatotohanang ulat ng mga
pangyayaring naganap na, nagaganap at magaganap pa lamang.
Basahin ng mabuti ang nailahad na balita at suriin ang nilalaman nito sa pamamagitan
ng pagsagot sa mga nakahandang katanungan sa ibaba.
Handa ka na ba? Simulan mo na!
Gawain 2:
Basahin at suriin ang isa pang halimbawa ng balita pagkatapos ay bilugan ang mga
salitang dapat tanggalin. Isulat sa ibaba ang panibagong talata ng tamang sagot.
Tatlong guguwapong katao ang malungkot na nasawi at apat ang malubhang nasaktan
nang ang kanilang mahal na sinasakyang bus ay bumangga sa isang poste sa kilometro 70 sa
Dau Express Way, Lungsod ng Angeles
Ang mga nasawi sa kasamaang palad na kinilala ng mga magigiting na pulisya ay sina
Rosa David, 45 ngunit mukhang bata pa ng Mabalacat, Pampanga; Ramon Miclat na isang
bakla, 17 ng Capas, Tarlac at si Mario Guinto na walang hiya, 50 ng Dau, Pampanga.
Gawain 4.
Panoorin ang balitang na ere ng gma network o abs-cbn network at suriin ito sa
pamamagitan ng mga gabay na katanungan.
Mga Tanong:
GAWAIN 5:
Basahin ang isang halimbawa ng balita at gawing lunsaran ito sa pagbuo ng isang
pagsusuri patungkol sa paraan ng Pagsulat ng Balita.
Gamitin ang balangkas sa pagsusuri ng Artikulo o
Balita.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 250
A. Ulo ng Balita:
_________________________________
_________________________________
B. Panibagong Pamatnubay:
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
B. Internet
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2020/05/20/2015282/dinapuan-
ng-covid-19-sa-pilipinas-lampas-13000-na/amp/
https://www.bing.com/videos/search?q=bandila+news&docid=607986065449881205
&mid=FFF79A123AFE28BE1724FFF79A123AFE28BE1724&view=detail&F
ORM=VIRE
https://news.abs-cbn.com/news/06/17/20/danding-cojuangco-pumanaw-na
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1: Basahin mo ang isang halimbawa ng balita at iyong suriin ang mga
pinakamahahalagang nilalaman nito sa pamamagitan ng pagsagot sa talahanayan.
Gawain 2: Basahin at suriin ang isa pang halimbawa ng balita pagkatapos ay tukuyin ang mga
salitang hindi kinakailangan at dapat tanggalin.
1. 5
2. 4
3. 3
4. 2
5. 1
Gawain 4. Ang kasagutan ay nakadepende sa mga mag-aaral
Gawain 5: Basahin ang isang halimbawa ng balita at gawing lunsaran ito sa pagbuo ng isang
pagsusuri patungkol sa paraan ng Pagsulat ng Balita. Gamitin ang balangkas sa pagsusuri ng
Artikulo o Balita.
A. Ulo ng Balita:
Dinapuan ng COVID-19 sa Pilipinas lampas 13,000 na
B. Panibagong Pamatnubay:
MANILA, Philippines (Updated, 7:03 p.m.) – Muling nadagdagan ang kaso ng Corona
Virus Disease (COVID-19) sa Pilipinas sa pagpasok ng Metro Manila at ilang mga
lungsod at probinsya sa ikaapat na araw ng modified enhanced community quarantine
(MECQ).
C. Pag-uugnay sa Naunang Balita:
Sa huling balita ng Department of Health, 13,221 na ang nahahawaan ng virus, matapos
madagdagan ng 279 na.
D. Bagong Datos o Pangyayari:
Naitala ang panibagong kumpirmadong kaso sa: Metro Manila (150), Iba pang lugar
(115), at Central Visayas (14).
2. “Masagana man, halimbawa, ang isang bansa sa mga likas na kayamanan, kung ang
mga mamamayan naman niyang mangangasiwa sa pagbubungkal, paglinang at paggamit sa
mga ito ay salat sa sipag, katapatan, pagkamakabayan at disiplina, gaano man kasagana ang
mga kaloob na ito ng Diyos ay mauuwi rin sa wala’t wala, sapagkat magpapapintog lamang sa
dati nang mapipintog na lukbutan ng mga tuso at makapangyarihan, kababayan man o dayuhan;
hindi sa bayang sadyang dapat kauwian ng mga bunga ng naturang biyayang handog ng
kalikasan.” – Genoveva Edroza-Matute (Avena et.al.,1999).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Gawain 3:
Basahin mo at unawaing mabuti ang kasunod na talumpati at pagkatapos ay suriin ang
paksang napapaloob dito.
Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal
Binigkas sa pagdiriwang ng Ika–150 Anibersaryo ng Kapanganakan ni Jose Rizal Calamba, Laguna,
19 Hunyo 2011 Pangulong Benigno Simeon Aquino III
(Santos et.al., 2016)
Nagsimula ang kwento ni Rizal hindi sa kanyang kapanganakan, kundi sa mga pangarap
ng kanyang mga magulang na bigyan ng maginhawang buhay ang kanilang pamilya. Bago pa
man italaga sa kanila ang apelyidong Rizal, tumungo ang mag-asawang Mercado dito sa
Calamba upang itaguyod ang kanilang tahanan at sakahin ang lupaing ipinaupa sa kanila ng
mga Dominiko.
Gawa na rin ng pagsusumikap, naabot ng mga Mercado-Rizal ang kanilang mga
mithiin. Isinilang po si Jose Protacio Rizal sa isang bahay na bato, na bibihira noong mga
panahong iyon. Hindi tulad ng marami sa ilalim ng rehimeng Espanyol lumaki siyang
nakakakain ng masasarap na pagkain, nakatira sa isang tahanang hindi natatangay ng bagyo
ang mga pader at bubong, at nakapag-aaral sa mga tanyag na paaralan.
Ngunit ang kanilang marangyang pamumuhay ay hindi po nagtagal. Labing-isang taong
gulang si Rizal nang dakpin ang kanyang ina, palakarin ng limampung kilometro patungong
Sta. Cruz, at itapon sa bilangguan. Wala po siyang naging sala, napag-initan lang ng isang
alkaldeng sinasabing alipores ng mga fraile. Hindi pa dito natapos ang kalbalyaro ng kanilang
pamilya. Di nagtagal, nagsimula na rin ang pagsamsam ng mga fraile sa mga lupain at ilang
ari-arian ng mg Mercado-Rizal.
At kung sa may-kayang pamilya, nagagawa ng mga nasa katungkulan ang ganitong
kalupitan, paano pa kaya sa mga Filipinong sa kubo lamang nakatira? O ang mga pamilyang
ni hindi makapagpaaral ng kanilang mga anak? Silang mga nakontento na sa bansag ng Indio;
silang yumuyukod sa pagdaan ng fraile o guwarda sibil; silang mga kayumangging nakayapak
na kinukutya ng mga de-kalesang Espanyol.
Marahil, ang ganitong mga sitwasyon ng kawalang-katarungan ang unang gumising sa
malay at damdamin ni Jose Rizal: may mali sa lipunang kanyang kinabibilangan; may ilang
nasanay na sa baluktot na utos at panlalamang ng mga nasa kapangyarihan; at may mga
Filipinong tila manhid at bulag na sa kanilang pagiging alipin at sunud-sunuran.
Humarap din sa sangandaan si Jose Rizal: sa isang banda, maaari niyang huwag
pansinin ang mga nangyayari sa kanyang paligid. Puwede niyang gamitin ang mga pinag-aralan
niya sa iba’t ibang pamantasan sa Maynila at sa ibang bansa para magpayaman at maghanap
ng magandang mapapangasawa. Maaari siyang magpatangay na lamang sa agos ng baluktot na
Gawain 5:
Batay sa talumpati ni Pangulong Benigno Simeon Aquino III na iyong nabasa mula sa
Gawain 3, sagutin mo ang sumusunod na katanungan na hinalaw dito.
1. Ano ang paksa ng binasang talumpati?
2. Paano nakamit ng pamilya Mercado ang kanilang mga mithiin?
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 260
3. Batay sa talumpati, anong katangian ni Rizal ang lubos mong hinahangaan? Bakit?
4. Sino-sino ang mga tinutukoy ni Pangulong Benigno Simeon Aquino III na kanyang
boss? Bakit?
5. Ilahad ang iyong pananaw tungkol sa binanggit ng pangulo na “Nagtatrabaho tayo
para sa bata sa lansangan na kayang maghibla ng isang kuwintas ng sampagita, ngunit
ni hindi pa nakakatapak sa loob ng eskuwela. Nagtatrabaho tayo dahil sa isang
malayong baryo, sa isang maliit na isla ng Filipinas, maaaring may sanggol na
magiging tulad ni Rizal: tapat ang puso, walang-kapantay ang talino, walang-hanggan
ang malasakit sa kapuwa, at may wagas na pag-ibig sa bayan. Nagtatrabaho po tayo
upang wala nang Filipino ang mangailangan pang magbuwis ng buhay para sa
kapakanan ng mga susunod sa kanya.”
Pangwakas
Batay sa mga isinagawang gawain, napag-aralan mo ang matalinong pagpapahayag ng
kaalaman at opinyon tungkol sa paksang napapaloob sa talumpati. Nasubok din ang iyong
kagalingan sa pagtukoy at pag-unawa sa paksa ng isang talumpati. Dapat mong tandaan na ang
lubos na pagkaunawa sa nababasa o naririnig ay napakahalaga upang mailahad mo nang
mahusay ang iyong kaalaman at opinyon.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, Vilma C. et.al. (2015). Filipino 10 Modyul para sa mga Mag-aaral. Lungsod ng Pasig.Vibal Group, Inc.
Ambat, Vilma C. et.al. (2015). Filipino 10 Patnubay ng Guro. Lungsod ng Pasig.Vibal Group, Inc.
Avena, Lorenza P. et.al.(1999). Yaman ng Wika at Panitikan II. Makati, Metro Manila.Diwa Scholastic Press Inc.
Santos, Corazon L. et.al.(2016). Filipino sa Piling Larang –Akademik-Kagamitan ng Mag-aaral. Lungsod ng Pasig.
Pambungad ng Talumpati
a. Panimula-ito ang magiging batayan ng tagapakinig kung ibibigay ang buong atensiyon sa
nagtatalumpati o hindi, kaya’t kailangang ang panimula ay makapupukaw o
makatawag-pansin sa tagapakinig kung saan ay maihahayag na ng
mananalumpati ang kanyang paksa.
Katawan ng Talumpati
b. Paglalahad- ito ang nilalaman ng talumpati na kailangang masinop ang mananalumpati sa
mga puntong bibigyang- pansin upang walang makaligtaan batay sa balangkas
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 263
na sinundan.
Pagwawakas ng Talumpati
c. Impresyon- hindi lamang ito lagom ng kabuuang talumpati kundi mag-iiwan ng isang
malalim na impresyong kikintal sa puso at isipan ng mga tagapakinig kaugnay
sa kabuuan ng talumpati.
Gawain 1: Piliin ang wastong titik na angkop sa pahayag. Isulat ang sagot sa patlang bago
ang bilang.
_____1. Ang __________ ay maituturing na isang uri ng sining. Dito makikita ang katatasan
at kahusayan ng tagapagsalita sa paghihikayat upang paniwalaan ang kanyang
pangangatuwiran sa paksang tinatalakay.
a. Dula c. Sanaysay
b. Pagtatalumpati d. Tula
_____2. Isa itong uri ng pagtatalumpati na biglaan na binibigkas sa pamamaraan na maaaring
gamiting gabay sa pagbigkas ng biglaang talumpati. Ibinibigay rito ang paksa sa oras na
mismo ng pagsasalita.
a. Talumpating walang paghahanda c. Isinaulong talumpati
b. Talumpating pabasa d. pagbasa ng papel sa panayam
_____3. Makikita sa bahaging ito ang kasanayan sa pagsulat ng papel na babasahin sa
kumperensya.
a. Talumpating walang paghahanda c. Isinaulong talumpati
b. Talumpating pabasa d. pagbasa ng papel sa panayam
_____4. Sa bahaging ito ang tagapagsalita ay may sapat na panahon na gumawa muna ng
kanyang talumpati.
a. Talumpating walang paghahanda c. Isinaulong talumpati
b. Talumpating pabasa d. Pagbasa ng papel sa panayam
_____5. Ang kasangkapang ito ng mananalumpati ay nakatutulong sa pag-unawa sa
nilalaman ng talumpati. Isinasaalang-alang dito ang tulin o bilis at tono ng pananalita.
a. Tinig c. Kumpas ng mga kamay
b. Galaw d. Tindig
GAWAIN 2.
Panuto: Gamit ang numero, ayusin ayon sa wastong pagkakasunud-sunod sa mga dapat
tandaan sa pagsulat ng isang mabisang talumpati at isulat ang katuwiran.
Katuwiran:__________________________________________________________________
________2. Kahulugan ng talumpati at mga layunin sa pagsasagawa nito.
Katuwiran:__________________________________________________________________
Katuwiran:_________________________________________________________________
Katuwiran:_________________________________________________________________
Katuwiran:__________________________________________________________________
________6. Mga iba pang bagay na dapat tandaan ng isang mananalumpati ukol sa pagbuo
ng makabuluhang talumpati.
Katuwiran:_________________________________________________________________
GAWAIN 3.
Panuto: Basahin at suriin ang Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal at sagutan ang mga
sumusunod.
1. Ano ang paksa ng talumpati?
___________________________________________________________________________
2. Magtala ng talong kontrobersyal na isyung sa talumpati?
a._________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
b._________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
c._________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 4.
Panuto: Suriin ang bawat pahayag at tiyakin ang uri ng talumpati batay sa halaw na bahagi
ng talumpati sa Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal.
Sanggunian:
Aklat
Julian, Ailene G. Baisa, Dayag, Alma M. (2015) Pinagyamang Pluma 10, Aklat
Internet
Gawain 1.
1. B
2. A
3. B
4. C
5. A
6. C
7. B
8. D
9. C
10. C
Gawain 3.
Blg. Sagot
1.
Pagbatikos sa mga nakikialam sa pamalakad kontra krimen ng kanyang
administrasyon
2.
a.-Ang malawakang Extra Judicial Killings ng War on Drugs ng pangulo na labag sa
Karapatang pantao, giit ng Commission on Human Rights
c.Kung paano mabibigyan ng mga pangangailangan ang mga Pilipino hangga’t wala
pang natuklasang vaccine ng COVID sa bansa
4.
a. Puspusang pagsuporta sa mga eksperto at mga front liners upang tuklasin ang
akmang vaccine sa ikasusugpo ng COVID sa Pilipinas
Gawain 4.
1. Makapagpaganap/Makapagpatupad
2. Makapagturo/Makapagpaliwanag
3. Makapagbigay Kabatiran
4. Manlibang
5. Makapanghikaya
Gawain 5.
Nakasalalay sa abot ng kaalaman ng mag-aaral ukol sa alin man sa napapanahong isyu na
pamilian ng paksang susulatin.
Pagpapalawak ng Pangungusap
GAWAIN 1 .
Panuto: Basahin at unawain ang usapan. Pagkatapos sagutin ang mga tanong batay sa
binanggit sa usapan.
GAWAIN 3.
Panuto: Tukuyin ang ginamit na paraan ng pagpapalawak ng pangungusap batay sa mga
nasalungguhitang mga salita o lipon ng mga salita.
GAWAIN 4.
Panuto: Mula sa nakatalang paksa bumuo ng pangungusap na ginamitan ng mga paraan
ng pagpapalawak ng pangungusap.
1. Anti-Terrorism Bill
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________.
2. Online Learning
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Buhay Estudyante
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
5. Pagbubuwis ng Online Selling
___________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Panimula 20 puntos
* pagpapaliwanag sa layunin
Katawan 40 puntos
* kalinawan ng argumento
* tibay/lakas ng argumento
Pangwakas 20 puntos
* pagbibigay ng lagom o konklusyon
Kaisahan at Kasanayan sa Pagpapalawak 20 puntos
ng pangungusap
Kabuuan 100 puntos
278
Pangwakas
Binabati kita sa iyong matiyagang pag-aaral at sa pagsasagawa mo nang mahusay sa
mga gawain sa araling ito. Tiyak kong nakatulong ito sa iyong kasanayan at mayroon ka ng
sapat na kaalaman na magagamit mo sa pagsulat at sa pakikipag-ugnayan sa makabuluhang
paraan.
Mga Sanggunian
Aklat
Vilma C. Ambat et al. (2015). Modyul para sa Mag-aaral 10: Panitikang Pandaigdig,
Lungsod Pasig: Vibal Group Inc.
Susi sa Pagwawasto
GAWAIN 2
GAWAIN 3
1. Atribusyon
2. Pang-abay
3. Sanhi
4. Parirala ng Nagpapahayag ng Pagmamay-ari
5. Pariralang Lokatibo
GAWAIN 1.
Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang iyong pananaw o opinyon hinggil sa nais ipabatid
ng mga salitang may kaugnayan sa multimedia.
280 Kolum A Kolum B
1. Internet
2. Blogsites
3. pahayagan o dyaryo
4. Twitter
5. Telebisyon
GAWAIN 2
Panuto: Ang mga salitang nasa kahon ay mga salitang ginagamit sa mundo ng media.
Bigyang-kahulugan ang mga ito sa pamamagitan ng pagpili ng kahulugan nito sa mga salitang
nakasulat sa ibaba. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
GAWAIN 3.
Panuto: Basahin ang mga pahayag hinggil sa iba’t ibang isyu at maglahad ng iyong sariling
puna o pananaw .
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
GAWAIN 4:
Panuto: Basahing mabuti ang maikling editoryal sa ibaba,pagkatapos sagutin ang kasunod
na mga tanong tungkol dito.
Dito sa Pilipinas, nananatili pa ring tatlo ang nagpositibo at pawang Chinese ang mga
biktima na nakauwi na sa kanilang bansa. Isa naman ang naiulat na namatay. Wala pang Pinoy
na direktang nahawahan ng sakit. Ibig sabihin, naipatutupad ng pamahalaan ang mga pag-iingat
at sinisigurong walang makakapasok na may taglay na virus.
Lahat nang paraan ay ginagawa ng pamahalaan para maiwasan ang COVID-19. Maski
ang pagpapahid ng abo sa noo na naging tradisyon na kung Ash Wednesday ay hindi na ginawa
at sa halip, sa bumbunan na lamang inilagay ang abo.
1. Ano ang naramdaman mo matapos basahin ang maikling editoryal? Ilahad ang iyong sagot.
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. Bilang isang mapanuring kabataan,ano ano ang mga personal mong pahayag o puna hinggil
sa mahigpit na pagpapatupad ng gobyerno sa tulong ng Kagawaran ng Kalusugan sa patuloy
na pagdami ng kaso ng COVID 19?
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 5:
Panuto: Basahin ang isang dokumentaryong pantelebisyon na binuo ng dokumentaristang si
Kara David ng programang I-Witness. Ibigay ang mga detalyeng hinihingi tungkol dito.
(Maaaring muli itong panoorin sa telebisyon o internet)
PANGWAKAS
Binabati kita sa iyong mahusay na pagsagot sa mga gawaing ibinigay at batid kong higit
na lumawak ang iyong kaalaman at karunungan. Sa pagtatapos maaari mo nang pagnilayan at
sagutin ang tanong na ito. Paano nakapagpapamulat ng kamalayan ang media? Napalalim ba
nito ang iyong kaalaman at nakilala mo na ba ang iyong sarili?
Mga Sanggunian:
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 281
A. Aklat
Baisan-Julian et. Al, (2017),Ikalawang Edisyon-Pinagyamang Pluma,927
Quezon Ave,Quezon City: Phoenix Publishing,INC.
B. Internet:
1. https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/opinyon/2020/02/28/1996690/editoryal-gawin-ang-
lahat-para-makaiwas-sa-covid-19
2. https://battleofchallenge.wordpress.com/2017/09/27/sosyal-midya-isang-sanaysay/
Susi sa Pagwawasto:
Gawain 2
1. c 6. b
2. a 7. g
3. d 8. i
4. e 9. f
5. h 10. j
GAWAIN 1a
Panuto: Isulat ang wastong salita na nabuo mula sa ginulong mga letra. Ilagay ang tamang
sagot sa katapat na kahon.
a. E E I T N T R N
b. L G O G R E B
c. O O A E F B C K
d. D V E I O A L C L
e. T T T I W E R
_______________ 1. Ito ay isang uri ng social media o social networking site na ang mga
magkakilala ay maaring mag post ng mga larawan, damdamin, magkomento at iba pang uri ng
pakikipag komunikasyon.
_______________ 2. Ang modernong pamamaraan ng pagsusulat kung saan nagbibigay ng
impormasyon sa pamamagitan ng internet sa mukha ng mga artikulo na may iba't-ibang mga
partikular na paksa.
_______________ 3. Tumutukoy sa isang online news at social networking service kung saan
ang mga user ay nagpopost at nag-iinterak gamit ang mga mensahe.
_______________ 4. Isang network ng mga computer at iba pang mga gadgets. Ito ay
kombinasyon ng maraming mga computer shop kung saan pwedeng makapag-access ang isang
tao hindi lamang ng impormasyon kundi ng mga balita.
_______________ 5. Isang paraan ng pakikipagkonekta sa ibang tao gamit ang gadget kung
saan nakikita ang kausap.
GAWAIN 2
Panuto: Piliin ang kahulugan ng mga salita sa kahon at ilagay ang tamang sagot sa patlang
bago ang bilang. Titik lamang ang isulat.
_____ 1. LOL
_____ 2. YOLO
_____ 3. SEENZONE
_____ 4. OTW
_____ 5. OOTD
GAWAIN 3
Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salitang may salungguhit ayon sa mga salitang
ginagamit ng mga kabataan sa social media.
1. Si Esther ay wapali dahil sa sobrang pagkaabala sa pag-aalaga sa mga anak.
a. wala pang ligaw c. nagkasakit
b. wala pang ligo d. nagpabaya
2. Atm hindi magkadaugaga si Charry sa pagbuo ng kanyang ipakikitang TikTok.
a. at the moment c. at the mall
b. at the meantime d. at the middle
3. Lagi silang olats dahil sa mga ginagawa ng kanilang mga kagrupo.
a. nananalo b. natatalo c. nawawala d. napipikon
GAWAIN 4
Panuto: Ibigay ang katumbas o kasingkahulugan ng mga salita at gamitin sa pangungusap.
1. petmalu -
Pangungusap:____________________________________________________
2. lodi -
Pangungusap:_____________________________________________________
3. awtsu -
Pangungusap:_____________________________________________________
4. werpa -
Pangungusap:_____________________________________________________
5. omsim -
Pangungusap:_____________________________________________________
M P A L O L I Q F T S G B H J D
K Y C B N O L A T S T M B F T K
D J O T Y R S F H M C F J O M M
J E F L T H C A T M H N O Y I B
G E G H O J H J B N M K C L M F
H S F J I D H M Z S E P A N X T
H F G D U V E U W G C G O O V F
U T O I T X E Y A E T G P O T S
I L T L G O T W H J R U U F C A
O K H P P Z F T V K T P H C F I
A W T S U W B A A L J D A E O E
R Y S B H Y G T D O J R L O M Q
T J R V P E T M A L U D F E O X
S H E R Y G V U D N I O D N L S
Pangwakas
SUSI SA PAGWAWASTO
MGA SANGGUNIAN
a. Aklat
Vilma C. Ambat et.al.(2015) Modyul para Mag-aaral 10;
Panitikang Pandaigdig, Lungsod Pasig; Vibal Group Inc.
Enrijo, W. (2013). Panitikang Pilipino
b. website
https://angelicasambuena.wordpress.com/
https://brainly.ph/question/
https://kumamoncom.wordpress.com/2016/11/20/ang-social-media-at-wikang-
pambansa/
Pangalan:______________________ Lebel:_________________
Seksiyon:______________________ Petsa:___________________
ALAM: Ano ang iyong nalalaman tungkol sa mga popular na anyo ng panitikan na karaniwang
nakikita sa Social Media?
NAIS MALAMAN: Ano ang nais mong malaman tungkol sa mga popular na anyo ng panitikan
na karaniwang nakikita sa Social Media?
NATUTUHAN: Batay sa talakayan, ano ang natutuhan mo tungkol sa mga popular na anyo
ng panitikan na karaniwang nakikita sa Social Media?
GAWAIN 2
Panuto: Basahin at suriin ang mga sumusunod na pahayag kung Pick-up Lines o Hugot Lines.
Isulat ang iyong sagot sa inilaang patlang bago ang bilang.
_________________1. Ang pag-ibig ko sa’yo ay parang ulan. Mahirap iwasan at hindi ko
kayang pigilan.
_________________3. Kapag nahanap mo na yung taong sa palagay mo, para sa ‘yo, huwag
mo nang pakakawalan, ipaglaban mo. —The Achy Breaky Hearts
_________________5. Boy: May kilala ka bang gumagawa ng relo? May sira ata relo ko…
Girl: Bakit?
Boy: Pag ikaw kasi kasama ko, humihinto ang oras ko.
GAWAIN 3
Panuto: Bumuo ng tigatlong orihinal na gawang Hugot Lines at Pick-up Lines.
2.___________________
3.___________________
4.___________________
5.___________________
6.___________________
7.___________________
8.___________________
7 6
4 3 5
Pahalang
2.Pagbibigay ng komentaryo
4. Nagsusulat ng artikulo na inilalagay sa website
7.Ang pokus ay pagpa-publish ng mga larawan
Pababa
1.Mga blog na naglalaman ng mga video
3.May kaugnayan sa edukasyon at pagtuturo
5.Mga likhang sining
6. Sulatin o diskusyon na may
iba’t ibang diskurso
8. Sistema ng pakikipag-ugnayan
Pangwakas
Kumusta ang iyong pakiramdam sa katatapos na gawain? Naging makabuluhan ba ang
iyong pag-aaral? Kung gayon, binabati kita at matagumpay mong naisakatuparan ang mga
gawaing nakapaloob sa Gawaing Pagkatuto. Sa tulong ng mga gawain na iyong naisakatuparan,
nagkaroon ka ng mas malalim na pag-unawa sa ilang popular na panitikan na karaniwang
nakikita sa Social Media.
Mga Sanggunian
A. Aklat
B.Websites
https://brainly.ph/question/521660#readmore
https://jgo15xs.wordpress.com/best-works/filipino/filipino-blog-entry-5/
https://brainly.ph/question/1366268
https://pinoycollection.com/hugot-lines/
Susi sa Pagwawasto
Panimula
Naitanong mo na ba sa iyong sarili kung naipaabot mo ang iyong mensahe at
nagkakaintindihan kayo ng iyong kausap? Angkop ba ang mga salitang iyong ginamit?
Magkakaugnay-ugnay ba ang iyong mga ideya?
Sa pagpapahayag ng ideya o kaisipan ang kahusayang gramatikal at diskorsal ay dapat
isaalang-alang upang maunawaan ang mensaheng nais iparating sa tagatanggap.
Ang komponent na gramatikal ay nagsasaad kung anu-anong mga salita ang angkop at
kung kailan sila nagagamit nang tama sa pasalita man o sa pasulat. Ang mga tuntuning
panggramatika ay nakatutulong sa epektibong pagbuo ng salita, pangungusap, pagbaybay at
maging sa pagbibigay kahulugan sa salita. Ang diskorsal naman ay komponent sa nagbibigay
kakayahang magamit ang wika sa makabuluhang paraan upang maipabatid ang mensahe at
maunawaan din ang tinatanggap na mensahe. Dito binibigyan ng wastong interpretasyon ang
salita, pangungusap o pahayag upang makabuo ng mas malawak at malalim na kahulugan.
Tinuturo ng paraang diskorsal kung sa paanong paraan ang mga salita, parirala at pangungusap
ay mapagsama-sama o mapag-ugnay-ugnay upang makabuo ng maayos na usapan, sanaysay,
talumpati, tula, lathalain, maikling kwento, e-mail at iba pa.
Sa pamamaraang diskorsal lalong mapagaganda ang pagkakabuo ng alin mang akda
kung gagamit tayo ng mga salitang nagpapalawak ( na tinalakay tulad ng mga kataga
(paningit o Ingklitik) at mga panuring (pang-abay, pang-uri, at kaganapan) upang ilarawan
nang mahusay at malinaw ang mga pangyayari. Higit sa lahat ay mas nakawiwili itong basahin.
Kailangan lamang isaalang-alang ang cohesion o pagkakaisa at coherence o pagkakaugnay-
ugnay ng mga ito.
Kasanayang Pampagkatuto at koda:
Nagagamit ang kahusayan sa gramatikal at diskorsal na pagsulat ng isang
organisado at makahulugang akda (F10WG-IIij-70).
GAWIN 1
Panuto:Salungguhitan ang mga salitang ginamit sa pagpapalawak ng pangungusap.
Halimbawa: Tila nauupos na kandila ang sakiting matanda habang nakatanaw mula
sa maliit na durungawan ng kanyang dampa.
1. Mahusay na nagtalumpati ang pangulo at totoong humanga ang lahat sa kanya.
2. Sabi ng mapagmahal na ina ko ay ibang iba raw ang mundo ngayon, hindi mo alam
kung kailan uulan o aaraw.
3. Kung dati ay madalas akong lumabas ng bahay para mamasyal sa mga pook-pasyalan
ngayon ay nasa loob muna ako ng bahay.
4. Naiisip mo ba kung saan napupunta ang basurang itinatapon natin araw-araw?
5. Hayaan mo, maaga akong luluwas bukas at pupuntahan ko ang kaibigan kong may-ari
ng pabrika.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 295
6. Kahit ano pa man ang mangyari ay hindi ko hahayaang mahinto ako sa aking pag-
aaral.
7. Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino
8. “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang kayamanan ng mundong ito sa
paggawa ng mabuti sa inyong kapwa”.
9. Maraming mamamayan sa kasalukuyan ang nahihirapan sa kanilang kabuhayan dahil
sa nangyayaring pandemic. Halos lahat kasi ng kanilang mga negosyo ay sarado pa at
hindi makapag-operate.
10. Kung ikaw din pala ay naghahangad ng kapayapaan ay matuto kang magpakumbaba,
gaya ng aking ginawa upang ikaw rin ay matahimik.
GAWAIN 2a
Panuto: Basahin at suriin ang bawat pangungusap . Gamitin ang tuntuning gramatikal at
diskorsal upang makabuo ng mas makahulugang pangungusap.
Halimbawa:
A. Ang mga magsasaka sa bayan ay nalungkot dahil nasira ang kanilang mga pananim.
Ito ay inatake ng mga insektong kung tawagin nila ay leaf miners.
B. Ang mga magsasaka sa bayan ng Dupax Del Norte ay labis na nalungkot dahil
tuluyang nasira ang kanilang mga panamin na repolyo at mais. Ito ay inataki ng mga
insectong mapanira na kung tawagin nila ay leaf miners.
1. Ang sakit na Corona Virus (Covid-19) ay isang sakit sa palahingahan. Ito ay isang
sanhi ng bagong virus.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Sa dating panukat, ang food threshold sa almusal ay tortang kamatis, sinangag, kape
para sa matatanda at gatas para sa mga bata.
Sa bagong panukat, ang dapat ihain sa almusal ay pritong itlong, kape na may gatas at
kanin. Wala na ang gatas para sa mga bata. Marami rin ang nawala sa bagong panukat para sa
tanghalian, meryenda at hapunan.
Ibinaba rin ang poverty income threshold o ang halagang dapat kitain ng isang
pamilyang may limang miyembro para hindi mabilang na mahirap, mula sa dating P7,953.00
hanggang P7,017.00
Tinatalakay ko ang paksang ito hindi para tuligsain ang pamahalaan kundi para
ipakita na ang kahirapan ay isang hamon na dapat harapin ng lahat ng mga Pilipino.
Ang unang hakbang para malutas ang kahirapan ay ang pagtanggap na ito ay suliranin
ng bansa. Sa isang maysakit, walang magagawa ang sinumang mangagamot hangga’t hindi
tinatanggap ng isang pasyente na siya ay maysakit.
Natutuwa akong matagumpay mong natapos ang mga gawain para sa araling
ito.Nakatitiyak akong marami ka ng natutunan at napalawak mo ang iyong kaalaman na
magagamit mo sa mga susunod pang aralin. Binabati kita.
Mga Pamantayan/Rubrik
Pamantayan sa Pagsulat ng Tula
Napakahusay Mahusay Puntos
Nakasusunod sa May sukat subalit
Sukat at angkop na sukat at may inkonsistensi
Tugma tugmaan
Nakagamit ng Nakagagamit ng
matatalinghagang ilang
Gamit ng pananalitang Matalinghagang
matalinghaga nakapagpapaganda pananalitag
ng salita sa tula nakapagpapaganda
sa tula
10 8 6 5
Introduksyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahada Hindi
ang introduksyon. introduksyon ang sa malinaw ang
Malinaw na pangunahing paksa introduksyon introduksyon
nakalahad ang gayundin ang ang at ang
pangunahing paksa panlahat na pangunahing pangunahing
gayundin ang pagtanaw ukol dito paksa subalit paksa. Hindi
panlahat na hindi sapat rin nakalahad
pagtanaw ukol dito ang ang panlahat
pagpapaliwan na
ag ukol dito pagpapaliwan
ag ukol dito.
Diskusyon Mabuluhan ang Bawat talata ay May Hindi
bawat talata dahil may sapat na kakulangan sa nadebelop
sa husay na detalye detalye ang mga
pagpapaliwanag at pangunahing
pagtalakay tungkol detalye
dito
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipapakita ang Lohikal ang Walang
ng mga ideya ang pagkasunod- debelopment ng pagkakaayos patunay na
sunod ng mga mga talata subalit ng mga talata organisado
ideya. hindi maayos ang subalit ang ang
pagkakalahad mga ideya ay pagkakalahad
hindi ganap ng sanaysay
na nadebelop
Konklusyon Nakapaghahamon Naipakikita ang Hindi ganap May
ang konklusyon at pangkalahatang na naipakita kakulangan at
naipapakita ang palagay o pasya ang walang pokus
pangkalahatang tungkol sa paksa pagkalahatang ang
palagay o paksa batay sa mga palagay o konklusyon
batay sa katibayan katibayan. pasya tungkol
sa paksa batay
sa katibayan
Mga sanggunian:
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS), Viva
Group, Inc. 2015
Marasigan Emily E., Del Rosario, Mary Grace G. Pinagyamag Pluma. Phoenix Publishing
House Inc. 2015
• www.healthcare.gov/connect
• Brainly.ph/question/432948
• https://prezi.com