Grade 10 Q2 Filipino LAS

10
Filipino
Second Quarter
LEARNING ACTIVTIY SHEET

COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in Filipino
Grade 10
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley) Regional
Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However,
prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the
Curriculum and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational
purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited
version, an enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are
acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from this material for
commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON, EdD., CESO V
Schools Division Superintendent : RACHEL R. LLANA, PhD., CESO VI
Asst. Schools Division Superintendent : MARY JULIE A. TRUS, PhD.,
CESE
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD.
Chief Education Supervisor, CID : EVELYN V. RAMOS
Development Team
Writers : VIVERLY KATE A. ILDEFONSO, KACY FE D. PUGUON, JASMIN A.
CAYATOC, DECELYN D. DACULOG, MELANIE A. BALCITA, ADELYN D.
ADAIS, GRETCHEN E. LEJAO, SHILBERT GAPUZ, JULIET M. BUNGLAY
ROCHELLE C. SALVADOR, DOLLY DIEGO, SHIRLY A. BALDOS, BRYAN
O. BULAHAO, ERWIN JOSEPH D. DUMELOD, LEIGH DEE DIANE CARINO,
RUDY MERCADO JR., AIZA O. LIGMAYO, LUZ B. CORPUZ, CYNTHIA L.
CABLINAN, LICKRISH G. MINIA, LINO XERNAN S. DACAYO III,
MIRAFLOR T. INFANTE, JUNEL B. CACHERO, EVA LIZA T. CALAMANAN,
CHRISTINE L. MAGASTINO, JESSICAH M. LICOS, RODEL T.
YAMBALLA, JUNEL CACHERO
Content Editor : ROGER S. SEBASTIAN, EPS-Filipino, Nueva Vizcaya

Language Editor : ERWIN DUMELOD
Layout Artist : CHESTER C. CORTEZ, Librarian II-LRMDS, Nueva Vizcaya
: HERMINIGILDO U. GANDEZA, PDO II
Focal Persons : ROGER S. SEBASTIAN, PhD., EPS-Filipino, Nueva Vizcaya
: BERMELITA E. GUILLERMO, PhD., Division LR Supervisor
: ROMEL COSTALE , PhD., Filipino Regional EPS
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. i

: RIZALINO D. CARONAN, PhD., Regional LR Supervisor
Printed by DepEd Regional Office No. 02

Regional Center, Carig Sur, Tuguegarao City
Talaan ng Nilalaman
Kasanayang Pampagkatuto Koda Pahina

Mitolohiya: Nailalahad ng mga pangunahing paksa at F10PN-IIa-b-71 4
ideya batay sa napakinggang usapan ng mga tauhan
Naisasama ang salita sa iba pang salita upang makabuo ng F10PT-IIa-b-71 14
ibang kahulugan (collocation)
Nakabubuo ang sistematikong panunuri sa mitolohiyang F10PD-IIa-b-69 19
napanood
Naihahambing ang mitolohiya mula sa bansang kanluranin F10PU-IIa-b-73 28
sa mitolohiyang Pilipino
Dula: Nailalahad ang kultura ng lugar na pinagmulan ng F10PN-IIa-b-72 35
kuwentong-bayan sa napakinggang usapan ng mga tauhan
Naihahambing ang kultura ng bansang pinagmulan ng F10PB-IIa-b-75 54
akda sa alinmang bansa sa daigdig
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita batay sa F10PT-IIa-b-72 59
pinagmulan nito(epitimolohiya)
Naipaliliwanag ang katangian ng mga tao sa bansang F10PD-IIa-b-70 65
pinagmulan ng kuwentong-bayan batay sa napanood na
bahagi nito
Naisusulat nang wasto ang ang sariling damdamin at F10PU-IIa-b-74 75
saloobin tungkol sa sariling kultura kung ihahahambing sa
kultura ng ibang bansa
Tula: Naibibigay ang puna sa estilo ng napakinggang tula F10PN-IIc-d-70 81
Nasusuri ang iba’t ibang elemento ng tula F10PB-IIc-d-72 90
Naibibigay ang kahulugan ng matatalinghagang pananalita F10PT-IIc-d-70 102
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. ii

na ginamit sa tula
Naisusulat ang sariling tula na may hawig sa paksa ng F10PU-IIc-d-72 108
tulang tinalakay
Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagsulat ng F10WG-IIc-d-65 113
tula
Maikling Kuwento: Nasusuri sa diyalogo ng mga tauhan F10PN-IIe-73 122
ang kasiningan ng akda
Naitatala ang mga salitang magkakatulad at F10PT-IIe-73 131
magkakaugnay sa kahulugan
Nahihinuha sa mga bahaging pinanood ang pakikipag- F10PD-IIe-71 140
ugnayang pandaigdig
Naisasalaysay nang masining at may damdamin ang F10PS-IIe-75 147
isinulat na maikling kuwento
Nasusuri ang nobela sa pananaw realismo o alinmang F10PB-IIf-77 154
angkop na pananaw/ teoryang pampanitikan
Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na genre batay F10PB-IIf-78 165
sa tiyak na mga elemento nito
Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita, kabilang F10PT-IIf-74 175
ang mga terminong ginagamit sa panunuring pampanitikan
Nabubuo ang sariling wakas ng napanood na bahagi ng F10PD-IIf-72 181
teleserye na may paksang kaugnay ng binasa
Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa F10WG-IIf-69 193
pagsasagawa ng suring –basa o panunuring pampanitikan
Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon sa F10WG-IIf-69 205
pananaliksik tungkol sa mga teroyang pampanitikan
Sanaysay: Naiuugnay nang may panunuri sa sariling F10PN-IIg-h-69 216
saloobin at damdamin ang naririnig na balita, komentaryo,
talumpati, at iba pa
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. iii

Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa mga artikulo F10PN-IIg-h-69 225
sa pahayagan, magasin, at iba pa sa nakasulat na akda
Naibibigay ang sariling pananaw o opinyon batay sa F10PB-IIi-j-71 234
binasang anyo ng sanaysay (talumpati o editoryal)
Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang di lantad ang F10PT-IIg-h-69 242
kahulugan sa tulong ng word association
Nasusuri ang napanood na pagbabalita batay sa: - paksa - F10PD-IIg-h-68 250
paraan ng pagbabalita at iba pa
Naipahahayag ang sailing kaalaman at opinyon tungkol sa F10PS-IIg-h-71 256
isang paksa sa isang talumpati
Naisusulat ang isang talumpati tungkol sa isang F10PU-IIg-h-71 265
kontrobersyal na isyu
Nasusuri ang kasanayan at kaisahan sa pagpapalawak ng F10WG-IIg-h-64 273
pangungusap
Nabibigyang-puna ang mga nababasa sa mga social media F10PB-IIi-j-79 279
(pahayagan, TV, internet tulad ng fb, e-mail, at iba pa)
Natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang F10PT-IIg-h-75 290
karaniwang nakikita sa social media
Nagagamit ang kahusayan sa gramatikal at diskorsal na F10WG-IIi-j-70 296
pagsulat ng isang organisado at makahulugang akda
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. iv

Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino
10 Ikalawang Markahan
Pangalan: _______________________________________ Lebel: ___________

Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante
(Mitolohiya)
Panimula (Susing Konsepto)

Bilang isang mag-aaral, ikaw ba’y nakikinig nang mabuti sa iyong guro sa tuwing siya
ay nagtuturo? Nauunawaan mo ba ang punto o ideya ng araling tinatalakay ng iyong guro?
Ang tawag sa gawaing ito ay pagtukoy sa paksa at ideya. Ang paksa ay ang sentro ng
pinag-uusapan sa isang dayalogo o usapin. Maaaring makita natin ang paksa ng usapan sa
unahan ng pahayag o kaya ay maaaring sa hulihan. Maaari ring ito ay implied o nakatago
kaya’t nangangailangan ito ng masusing pagkilatis sa mga pahayag. Kapag nakuha mo na ang
paksa ay madali mo na lamang makuha kung ano ang ideya ng pinag-uusapan.
Sa araling ito, susubukin natin ang iyong kakayahan sa paglalahad ng mga paksa at ideya
mula sa iyong babasahin na usapan ng mga tauhan sa akdang “Sina Thor at Loki sa Lupain
ng mga Higante”.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Mitolohiya: Nailalahad ang mga pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng
mga tauhan (F10PN-IIa-b-71)
Panuto
Basahin ang kasunod na akda at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong na

nasa ibaba.
Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante ni

Snorri Sturluson
Isinalin sa Filipino ni Sheila C. Molina
Mga Tauhan:
diyos: Thor – diyos ng kulog at kidlat; pinakamalakas sa mga diyos ng Aesir
Loki – kasama ni Thor sa paglalakbay, may kapilyuhan
higante: Skymir – naninirahan sa kakahuyan
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Utgaro-Loki – hari ng mga higante
Logi, Hugi, at Elli – kabilang sa kuta ni Utgaro-Loki
Mga tao: Thjalfti at Rosvka – anak na lalaki at babae ng magsasaka
Napagpasiyahan nina Thor at Loki na maglakbay patungo sa Utgaro, lupain ng

mga higante, ang kalaban ng mga diyos. Kinaumagahan, sila ay naglakbay sakay ng
karuwahe na hinihila ng dalawang kambing.
Nang abutin ng gabi sa paglalakbay, nagpahinga sila sa bahay ng isang magsasaka.

Kinatay ni Thor ang dalang kambing at inilagay sa malaking kaldero. Iniluto at inihain ito
sa hapunan. Inanyayahan ni Thor na sumalo sa kanila sa pagkain ang mag-anak na
magsasaka. Ang anak na lalaki ng magsasaka ay nagngangalang Thjalfi at Roskva naman
ang anak na babae. Inutos ni Thor sa magsasaka na paghiwalayin ang buto ng kambing
sa balat nito. Ngunit hindi sumunod ang anak na lalaki na si Thjalfi sa halip ay kinuha ang
bahaging pige at hinati ito gamit ang kutsilyo. Kinabukasan, nagbihis si Thor, kinuha ang
kaniyang maso, itinaas ito at binentidahan ang kambing. Tumayo ang mga kambing ngunit
ang isa ay bali ang paa sa likod. Napansin ito ni Thor.
Nagalit ito nang husto at nanlilisik ang kaniyang mga mata. Gayon na lamang ang
takot ng buong pamilya. Halos magmakaawa sila kay Thor at sinabing handa nilang
ibigay ang lahat. Nang makita ni Thor kung gaano natakot sa kaniya ang mag-anak,
naglubag din ang kaniyang kalooban at hininging kapalit ang mga anak nito. Kaya’t sina
Thjalfi at Roskva ay naging alipin niya pagkatapos.
Ang kanilang paglalakbay ay nagpatuloy patungo sa silangang bahagi sa lupain ng

mga higante. Naglakbay sila buong araw at nang abutan ng dilim humanap sila ng
matutuluyan. Doon nila nakita ang malaking pasilyo at nagpasyang manatili roon.
Hatinggabi na nang gulatin sila ng malakas na lindol, umuuga ang buong paligid at
pakiramdam nila ay nagiba ang kanilang kinatatayuan. Nang siyasatin nila ang paligid ay
nakakita sila ng isang silid. Natakot ang mga kasama ni Thor kaya’t binunot niyaang
kaniyang maso at humanda sa pakikipaglaban. Maya-maya pa ay nakarinig sila nang
malakas na ungol. Kinaumagahan, nakita ni Thor sa labas ang isang higante.
Natutulog ito at umuungol nang malakas. Akmang pupukpukin ni Thor ng kaniyang

maso ang higante nang bigla itong magising. Tinanong ni Thor ang pangalan ng higante.
Siya raw si Skrymir at nakikilala niya si Asa-Thor. Tinanong nito kung inalis ba ni
Thor ang kaniyang guwantes. Noon nalaman ni Thor na higante na pala ang kanilang
tinulugan at ang hintuturo nito ang inaakalang silid.
Tinanong ni Skrymir si Thor kung maaari siyang sumama sa kanilang paglalakbay

at ito ay pumayag naman. Nang buksan na ni Skrymir ang baon niyang bag at humandang
kumain ng almusal wala ang baon nina Thor at ito ay nasa ibang lugar. Napagkasunduan
nila na pagsamahin ang kanilang mga baon. Pumayag si Thor, kaya’t pinagsama ni
Skrymir ang kanilang mga baon sa isang bag at ibinuhol ito. Sa kanilang paglalakad
nauuna ang higante dahil sa malalaki nitong hakbang, sila ay nagpahinga sa isang malabay
na
puno. Napagod ang higante kaya’t ito’y nakatulog agad at napakalakas humilik. Kinuha ni
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. Thor ang baon nilang bag at inalis ang
buhol nito ngunit hindi niya maali s kaya’t uminit ang kaniyang ulo 2
at agad kinuha ang kaniyang maso at pinukpok sa ulo ang higante. Nagising si Skrymir at
inaakalang may nalaglag na dahon sa kaniyang ulo, tinanong si Thor kung sila ay kumain
na. Sinabi nitong tapos na. Nang handa nang matulog lumipat sila ng ibang puno.
Hatinggabi na nang marinig na naman ni Thor ang malakas na hilik ng higante. Nagising
si Thor, kinuha ang kaniyang maso at muling pinukpok ang higante.
Nagising ang higante at tinanong kung may acorn ba na nahulog sa kaniyang ulo.
“Ano ang nangyayari sa iyo Thor?” sabi ng higante. Sinabi nitong siya ay naalimpungatan
lamang at mahaba pa ang oras para matulog. Naisip niya na kapag pinukpok niya sa
pangatlong beses si Skrymir ay maaaring hindi na nito kayanin kaya’t hinintay niyang
muling matulog ang higante.
Kinabukasan, habang natutulog pa ang higante ay hinugot ni Thor ang maso sa ulo
nito. Napatayo si Skrymir, kinamot ang kaniyang pisngi at nagwika kung may mga ibon ba
sa itaas ng puno. Nang siya ay magising tila may mga nahuhulog na dahon sa kaniyang
ulo.
“Gising ka na ba Thor?” wika niya. Oras na upang bumangon at magbihis. Malapit na
kayo sa kaharian ni Utgaro. Narinig ko kayong nagbubulungan na ako ay walang
kuwentang higante. Kung makararating kayo kay Utgaro makikita ninyo ang malalaking
tao roon. Bibigyan ko kayo ng mabuting payo. Huwag kayong magpapakita ng
pagmamataas kay Utgaro Loki.” sabi pa nito.
Nagpatuloy sa paglalakbay ang grupo ni Thor hanggang makita nila ang matibay na
tanggulan. Sinubok na buksan ni Thor ang tarangkahan ngunit hindi niya mabuksan.
Nakakita sila ng mataas na pader, pinanhik iyon at doon ay may daanan.
Nakita nila ang malalaking tao na nakaupo sa dalawang bangko. Sumunod na araw
ay kaharap na nila ang hari na si Utgaro-Loki. Nakilala niya si Thor ang mahusay na
mandirigma. “Ikaw ay malakas kaysa tingin ko lamang. Anong kakayahan na mahusay
kayo ng iyong mga kasama? Hindi namin hinahayaan na manatili rito ang taong walang
ipagmamalaki.” wika nito.
Sumagot si Loki. “Mayroon akong kakayahan na nais kong subukin. Walang

sinuman sa naririto ang bibilis pa sa akin sa pagkain.” Tinawag ni Utgaro-Loki ang
nakaupo sa dulong upuan na nagngangalang Logi. Inilagay sa gitna ng mesa ang mga
hiniwang karne. Magkatapat sa dulo ng mesa, naupo ang dalawang magkatunggali.
Kinain nila nang sobrang bilis ang karne, buto na lamang ang naiwan sa parte ni
Loki ngunit ni walang butong natira sa parte ni Logi. Kaya’t malinaw na natalo si Loki sa
nasabing labanan.
Sumunod na paligsahan naman ang pabilisan sa pagtakbo na nilahukan ng batang si

Thjalfi laban sa bata rin na si Hugi. Sa unang paglalaban, masyadong malayo ang agwat ni
Hugi. Inulit ito nang tatlong beses ngunit hindi talaga maabutan ni Thjalfi si Hugi.
Tinanong ni Utgaro-Loki si Thor kung anong kakayahan naman ang ipakikita nito.
Sinabi nitong gusto niyang subukin ang labanan sa pabilisan ng pag-inom. Kaya’t tinawag
ni Utgaro-Loki ang cupbearer na dala-dala ang tambuli na madalas inuman ng mga
panauhin.
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. “Isang mahusay na manginginom ang
makauubos nito sa isang lagukan, ang iba ay
kaya ito ng dalawa ngunit kadalasan ay nauubos ito nang tatlong lagukan,” sabi ng
pinuno 3 ng mga higante.
Hindi pinansin ni Thor ang sukat ng tambuli dahil siya ay uhaw na uhaw. Nilagok niya
nang malaki ang lalagyan ngunit hindi na siya makahinga kaya’t nang tingnan ang
lalagyan ay parang wala pa ring nabawas. Ganito rin ang nangyari sa ikalawang lagok.
Sinabi ni Utgaro-Loki “Kailangan mong lagukin itong lahat sa pangatlong

pagkakataon. Tingin ko ay hindi ka kasinlakas ng inaasahan ko.” Nagalit si Thor kaya’t
ininom ang alak gamit ang lahat ng lakas ngunit tila wala pa ring nabawas sa laman ng
tambuli kaya’t binitiwan ito hanggang sa matapon lahat ng laman.
“Ipinakikita lamang na ang lakas mong taglay ay hindi kasintindi tulad ng aming
iniisip. Gusto mo pa bang subukin ang iba pang uri ng pakikipaglaban?” tanong ni
UtgaroLoki. “Anong labanan ang maimumungkahi mo?” sagot ni Thor.
“Isang laro na paborito ng kabataan dito buhatin ang aking pusa mula sa lupa.”
Isang abuhing pusa ang lumundag sa lupa. Malaki ito ngunit hinawakan ni Thor ang
palibot ng tiyan nito at sinubok na itaas gamit ang lahat ng lakas. Ngunit paa lamang ng
pusa ang naiangat ni Thor.
“Tapos na ang labanang ito tulad ng aking inaasahan, walang laban si Thor sa
aking malaking pusa, ano pa kaya sa malalaking tao rito?” wika ni Utgaro-Loki. “Tawagin
mo na akong maliit kung gusto mo pero tumawag ka ng sinumang makikipagbuno sa akin,
galit na ako ngayon,” sabi ni Thor.
“Wala akong alam na gustong makipagbuno sa iyo ngayon pero hayaan mong
tawagin ko ang aking kinalakihang ina, ang matandang si Elli. Siya ang labanan mo ng
wrestling, marami na siyang pinatumbang mga lalaki na tulad mong malakas.”
Hindi na dapat pahabain pa ang kuwento, habang gamit ni Thor ang kaniyang
buong lakas lalo lamang matatag ang matandang babae hanggang mawalan ng balanse si
Thor. Pumagitna si Utgaro-Loki at sinabing itigil na ang labanan. Hindi na kailangang
makipagbuno pa ni Thor kaninuman sa tagapaglingkod. Malalim na noon ang gabi kaya’t
sinamahan sila ni Utgaro-Loki kung saan sila makapagpapahinga at inasikaso nang
maayos.
Kinaumagahan, si Thor at ang kaniyang mga kasamahan ay nagbihis at humanda

na sa paglalakbay. Hinandugan sila ni Utgaro-Loki nang masaganang agahan. Sa kanilang
paghihiwalay tinanong ni Utgaro-Loki si Thor kung ano ang naiisip nito sa kinalabasan ng
kanilang paglalakbay at kung may nakilala ba itong lalaki na higit na malakas kaysa
kaniya (Utgaro-Loki). Sumagot si Thor na hindi niya maikakaila na nalagay siya sa
kahihiyan sa kanilang pagtatagpo at marahil iniiisip nito na siya ay walang halaga at hindi
niya ito gusto.
Sinabi ni Utgaro-Loki, “Ngayong palabas ka na sa aking kuta ay ipagtatapat ko sa

iyo ang katotohanan, kung ako ay mabuhay at may kontrol sa mga mangyayari, hindi mo
na kailangan bumalik pa ritong muli. Sa aking salita, ni hindi ka makakapasok dito kung
alam ko lang kung gaano ka kalakas, muntik ka nang magdulot ng kapahamakan sa aming
lahat. Ngunit nilinlang kita gamit ang aking mahika. Noong una tayong magkita sa
4
kakahuyan agad kitang nilapitan at nang tangkain mong alisin ang pagkakatali ng bag
hindi mo ito nagawa dahil binuhol ko ito ng alambre. Pagkatapos noon hinampas mo ako
ng iyong maso nang tatlong ulit. Ang una ay mahina pero kung umabot ito sa akin ay
patay na ako. Nang makita mo ang burol na tila upuan ng kabayo malapit sa aking kuta
kung saan naroon
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. ang tatlong kuwadradong lambak, ang
isa ay napakalalim , ito ang marka ng iyong maso. Inilagay ko talaga ang burol na hugis
kabayo sa harap ng iyong mga hampas pero hindi mo ito nakita. Gayun din ang
nangyari nang magkaroon ng paligsahan laban sa aking mga tagapaglingkod. Ang una,
nang kainin nang mabilis ni Loki ang mga hiniwang karne sa sobrang kagutuman pero
ano ang laban niya kay Logi na tulad ng mapaminsalang apoy na kayang sunugin ang
kakahuyan. At si Thjalfi na lumaban ng takbuhan sa tinatawag naming Hugi, siya ay
lumaban sa aking kaisipan. Walang makatatalo sa bilis ng aking kaisipan. At noong ikaw
naman ay uminom mula sa tambuli inakala mo na ikaw ay mabagal. Sa aking salita,
anong himala na ang dulo ng tambuli ay nakakabit sa dagat pero hindi mo ito nakita pero
tingnan mo ang dagat halos masaid ang tubig nito. Hindi rin kamangha-mangha sa akin
nang maiangat mo ang paa ng pusa sa lupa, pero para sabihin ko sa iyo ang totoo ang
lahat ng nakasaksi nito ay nahintakutan. Ang pusang iyon ay hindi totoong pusa kundi
isang Miogaro, isang ahas na ang haba ay sapat na upang yakapin ang daigdig ng
kaniyang ulo at buntot. Iniangat mo ito nang mataas halos abot hanggang langit.
Kamangha-mangha rin nang makipagbuno ka nang matagal at napaluhod ng isang tuhod
lamang sa iyong pakikipaglaban kay Elli na wala kahit sino mang makagagawa niyon.
At ngayon tayo ay maghihiwalay mas makabubuti para sa ating dalawa na tayo’y di na
muling magkita. Ipagpapatuloy ko ang pagtatanggol sa aking kuta gamit ang aking
mahika o anumang paraan upang hindi manaig ang iyong kapangyarihan sa akin.
Nang marinig ito ni Thor kinuha niya ang kaniyang maso upang ipukol ngunit wala
na si Utgaro-Loki. Sa kaniyang paglingon wala na rin ang kuta kundi isang malawak
lamang na kapatagan. Muli siyang lumisan at ipinagpatuloy ang kaniyang paglalakbay
hanggang sa makabalik sa Thruovangar, ang mundo ng mga diyos.
Ngayon, oras na para subukin kung talagang naunawaan

mo ang akdang iyong binasa. May mga ilang gawain na
nakahanda para sagutin mo. Dito natin masusukat kung
hanggang saan ang iyong nalalaman tungkol sa akdang binasa.
Tara! Simulan na natin!
GAWAIN 1: KANINO AKO?

Kilalanin kung kaninong dayalogo ang mga sumusunod. Isulat sa nakalaang patlang
ang pangalan ng tauhan.
_______________1. “Ano ang nangyayari sa iyo Thor?”

5
_______________2. “Tapos na ang labanang ito tulad ng aking inaasahan, walang laban si
Thor sa aking malaking pusa, ano pa kaya sa malalaking tao
rito?”
_______________ 3. “Tawagin mo na akong maliit kung gusto mo pero tumawag ka ng
sinumang makikipagbuno sa akin, galit na ako ngayon.”
_______________ 4. “Isang mahusay na manginginom ang makauubos nito sa isang lagukan,
ang iba ay kaya ito ng dalawa ngunit kadalasan ay nauubos ito nang
tatlong lagukan.”
_______________ 5. “Ikaw ay malakas kaysa tingin ko lamang. Anong kakayahan na
mahusay kayo ng iyong mga kasama? Hindi namin hinahayaan
na manatili rito ang taong walang ipagmamalaki.”
Ipagpatuloy ang iyong nasimulan! Ilan lamang iyan sa mga

usapan na makikita sa akda. Binabati kita sa unang pagkakataon
sapagkat ito’y iyong nagawa.
GAWAIN 2: MAYROON O WALA

Basahin at suriing mabuti kung ang mga sumusunod na pangyayari ay maatatagpuan
sa akdang binasa. Isulat sa nakalaang patlang ang salitang MAYROON kung ito ay
matatagpuan sa akda at WALA naman kung hindi ito matatagpuan sa binasa.
_____________ 1. Napagpasiyahan nina Thor at Loki na maglakbay patungo sa lupain ng
mga higante, ang kalaban ng mga diyos.
_____________ 2. Madalas na ipinapamalas ni Thor ang kaniyang lakas at kakayahan
sa tuwing siya ay nagagalit.
_____________ 3. Naging matagumpay si Thor sa pagpapamalas ng kaniyang lakas.
_____________ 4. Tinanong ni Skrymir si Thor kung maaari siyang sumama sa
kanilang paglalakbay at ito ay pumayag naman.
_____________ 5. Nagalit si Thor sa magsasaka dahil pinilay nito ang kaniyang
alagang
kambing.
_____________ 6. Mortal na magkaaway sina Thor at Loki sa lupain ng mga higante.
_____________ 7. Nagkaroon ng paligsahan sa pabilisang pagkain ng karne na pinamunuan
ni Utgaro-Loki.
_____________ 8. Ang isang higante na si Skymir ay laging nahahambalos ni Thor ng
kaniyang maso dahil sa paghihilik nito tuwing natutulog.
_____________ 9. Hinamon ni Thor ang hari ng mga higante sa pabilisan ng paglamon.
_____________ 10. Hindi inamin ni Loki na ginamitan niya ng mahika si Thor.
Magaling! Binabati kita dahil naisakatuparan mong muli ang isa na namang gawain.
Ipagpatuloy ang nasimulan! ☺
GAWAIN 3: SAGUTIN NATIN

6
Tukuyin at suriin ang mga pangunahing paksa at ideya sa napakinggan o
nabasang akda. Iguhit ang smiley face (☺) sa nakalaang patlang sa bawat bilang kung
ang pangungusap ay naglalahad ng mga pangunahing paksa at
ideya mula sa akda, sad face () naman kung hindi.
_____1. Huwag abusuhin ang taglay na kapangyaruhan. Gamitin ito sa mabuting
paraan.
_____2. Magkaroon ng sobrang lakas upang mas maging matagumpay sa isang laban.
_____3. Maging matalino sa pakikipaglaban sapagkat hindi sapat ang lakas lamang.
Samahan rin ito ng katalinuhan.
_____4. Huwag manlinlang para lamang mapagtakpan ang iyong kahinaan. Tanggaping may
mga tao o nilalang na mas nakahihigit sa iyo.
_____5. Ang ating galing ang magsasabi kung gaano tayo kaperpektong nilalang.
Mahusay! Ilan lamang iyan sa mga pangunahing paksa

at ideya na iyong makikita mula sa akdang “Sina Thor at
Loki sa Lupain ng mga Higante”. Upang mapalawak pa ang
iyong kaalaman, hinihiling kong pagbutihin mo pa sa
susunod na gawain.
GAWAIN 4: USAP TAYO!

Tukuyin ang pangunahing paksa sa mga sumusunod na usapan.
Pagkatapos, magbigay ng reaksiyon sa pamamagitan ng paglalahad
ng iyong ideya
tungkol sa napakinggang usapan ng mga tauhan.
USAPAN PAKSA IDEYA KO
Ang sinabing ito ni Loki ay

nagpapakita lamang
na mayroon siyang
sapat na tiwala sa
sarili.
Kinakailangan ito ng isang
“Mayroon akong kakayahang nais indibidwal upang makaya
kong subukin. Walang sinuman sa Tiwala sa Sarili niyang makipagsabayan sa
naririto ang bibilis pa sa akin sa lahat ng hamon sa buhay.
pagkain.” Sa kabilang dako, hindi
naman kaaya- aya kung ang
tiwala sa sarili ay magiging
labis sapagkat maaari mo
itong ikapahamak. Sabi nga
nila, lahat ng sobra ay
laging masama.

7
“Oras na upang bumangon at
magbihis. Malapit na kayo sa kaharian

ni Utgaro. Narinig ko kayong
nagbubulungan na ako ay walang
kuwentang higante. Kung
makararating kayo kay Utgaro
makikita ninyo ang malalaking tao
roon. Bibigyan ko kayo ng mabuting
payo. Huwag kayong magpapakita ng
pagmamataas kay Utgaro Loki.”
Skrymir
“Ikaw ay malakas kaysa tingin ko
lamang. Anong kakayahan na
mahusay kayo ng iyong mga kasama?
Hindi namin hinahayaan na manatili
rito ang taong walang ipagmamalaki.”
- Utgaro-Loki.
“Ipinakikita lamang na ang lakas
mong taglay ay hindi kasintindi tulad
ng aming iniisip. Gusto mo pa bang
subukin ang iba pang uri
ng pakikipaglaban?” -Utgaro-
Loki.
Kapuri-puri ang iyong mga kasagutan! Batid kong talagang naunawaan mo ang
akda. Ilang gawain na lamang ay magtatapos mo na. Pagbutihin pa sa susunod na gawain.
GAWAIN 5: PAGNINILAY-NILAY!
Pumili ng isa sa mga mungkahing paksa sa ibaba. Pagkatapos,
sumulat ng isang sanaysay na naglalahad ng iyong ideya tungkol sa
napiling pangunahing paksa. Gawin ito sa isang buong papel.
Gamiting gabay ang nakalaang rubrik
sa susunod na pahina.
Mungkahing paksa:
A. Panloloko sa kapwa
B. Paggamit ng kapangyarihan sa maling paraan
C. Maging matalino sa pakikipaglaban

8
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Mga Rubrik sa Pagpupuntos
Bahagyang
Pamantayan Napakahusay (10) Mahusay (7) nakamit ang
inaasahan (5)
Nilalaman Makabuluhan at May sapat lamang na Hindi gaanong
akma sa paksa ang detalye ngunit may naipaliwanag ang
(10) nais ipahiwatig sa
nilalaman ng gawain diwang malabo sa
nilalaman ng gawain nilalaman ng gawain
Organisasyon May ilan lamang na di Hindi kinakitaan ng
May kaisahan at
gaanong pagkakaisa at kaisahan at maayos
(10) magkakaugnay ang na ugnayan ang mga
di-maayos na ugnayan
mga ideya sa ideyang sa
ang mga ideya sa
ginawang gawain isinagawang gawain.
ginawang gawain
Mekaniks Walang Maraming
May ilan lamang na
pagkakamali sa pagkakamali sa mga
(10) pagkakamali sa mga
mga bantas, bantas,
bantas, kapitalisasyon
kapitalisasyon at kapitalisasyon at
at pagbabaybay
pagbabaybay pagbabaybay
Kabuuan
Pangwakas/Repleksiyon
Bago tuluyang matapos ang gawaing ito, magbigay ng isang konsepto
na iyong natutuhan mula sa aralin. Isulat ang iyong sagot sa
nakalaang espasyo.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mahusay! Binabati kita dahil natapos mo ang gawaing ito.

Tunay ngang naunawaan mo ang akdang iyong binasa. Sana ay
maisapuso at maisaisip mo ang mga aral na iniwan sa iyo ng
akdang ito. Susi sa Pagwawasto
GAWAIN 1

9
1. Skrymir
2. Utgaro-Loki
3. Thor
4. Pinuno ng mga higante
5. Utgaro-Loki
GAWAIN 2
1. MAYROON 6. WALA
2. MAYROON 7. MAYROON
3. WALA 8. MAYROON
4. MAYROON 9. WALA
5. MAYROON 10.WALA
GAWAIN 3
1. ☺
2. 
3. ☺
4. ☺
5. 

10
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, Vilma C, et. al. (2015) Filipino 10 Modyul para sa mga Mag-aaral. Pasig City:
Vibal Group Inc.
B. Internet
https://www.slideshare.net/JenitaGuinoo/thor-at-loki-79627636
http://clipart-library.com/certificate-cliparts.html
https://www.bitmoji.com
Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 11

Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 10
Ikalawang Markahan
Pangalan: ____________________________________ Lebel:____________

Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Kolokasyon

Isa sa mga paraan ng pagpapayaman ng talasalitaan ang pag-iisip ng iba pang salita na
isasama sa isang salita o talasalitaan upang makabuo ng iba pang kahulugan. Tinatawag itong
kolokasyon. Higit na mapalilitaw ang kahulugan ng isang salita kung ito’y kasama ng iba pang
salita. May mga salitang nagsasama-samang lagi sa isang konstruksyon at mayroon namang
nagsasama-sama paminsan-minsan. Narito ang ilang halimbawa:
1. puso (bahagi ng katawan ng tao) + sawi (patay o kamatayan) ngunit kapag ito’y
pinagsama, ito’y magiging pusong sawi na ang ibig sabihin ay nasaktan.
2. hampas (malakas na pagpalo) + lupa. Kapag ito’y pinagsama, magiging hampaslupa
na ang ibig sabihin ay palaboy o mahirap na tao.
3. basag (pagkasira ng isang bagay) + ulo (bahagi ng katawan). Kapag pinagsama ang
dalawang salita, magiging basag-ulo na nangangahulugang laban o away.

Naisasama ang salita sa iba pang salita upang makabuo ng ibang kahulugan (Collocation) F10PT-
IIa-b-71
Panuto
Basahin, unawain, at suriin ang mga inihandang gawaing tiyak na lilinang sa kasanayan sa
Filipino. Sagutin ang mga ito nang buong katapatan.
Gawain 1: 2 PIC, 1 WORD

Pagsamahin ang dalawang ideyang ipinakikita ng mga larawan sa bawat bilang upang
makabuo ng iba pang kahulugan. Isulat sa patlang ang kahulugan ng salitang nabuo.
1. Akyat- bahay Magnanakaw

_____________________ _______________
2.
3.
4.
_____________________ ________________
5.
_____________________ ________________
____________________ _______________
Gawain 2: PAGSAMAHIN MO KAMI!

Pagsamahin ang salita mula sa hanay A at hanay B upang mabuo ang tamang salita base sa
kahulugan. Isulat ang sagot sa patlang.
Kahulugan Pinagsamang salita HANAY A HANAY B
Bangkero ____________________ 1. Tagagaod ng a. selos
Hinahangaan ____________________ 2. nabibigyang b.tirhan
Nagsisisi ____________________ 3. lumambot ang c. bangka
Pamahayan ____________________ 4. mainam d. puso
Paninibugho ____________________ 5. matinding e. atensyon
Gawain 3: DUGTUNGAN MO!
Dugtungan ang salita ng isa pang salita upang makabuo ng ibang kahulugan. Pagkatapos,
gamitin sa makabuluhang pangungusap ang nabuong salita.
Halimbawa:
Kayod + kalabaw = kayod-kalabaw
Kayod-kalabaw ang ginawang pagtatrabaho ni Mang Domeng para maitaguyod niya
ang kaniyang pamilya.
1. buhay + ___________________ = _________________________________________
Pangungusap: _________________________________________________________
2. bahay + ___________________ = _________________________________________
Pangungusap: _________________________________________________________
3. puso + ____________________ = _________________________________________
Pangungusap: _________________________________________________________
4. anak + ____________________ = _________________________________________
Pangungusap: _________________________________________________________
5. mukha + __________________ = _________________________________________
Pangungusap: _________________________________________________________
Gawain 4: THINKER BELL

Mag-isip ng salitang maaaring iugnay sa salitang nasa loob ng hugis puso upang makabuo
ng ibang kahulugan. Isulat ang salita sa parihaba at ang kahulugan naman nito sa bilog.
mabait
pusong mamon
PUSO
Gawain 5: MUSIKEROS
Bilang pakikiisa at pagbibigay-pugay sa sakripisyo ng mg frontliners sa panahon ng
pandemya, bumuo ng isang tulang iaalay sa kanila. Isaalang-alang ang paggamit ng kolokasyon
sa pagsulat.

________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
PAMANTAYAN SA PAGSULAT NG TULA

Pamantayan Napakahusay Mahusay Paghusayan pa 5 3 2
Nakagamit ng hindi kukulang na limang
(5) salitang
kolokasyon sa
pagbuo ng awit.
Lohikal at maayos ang pagkakasunod-
sunod ng mga ideya
Naiparating ang kabuuang mensahe
ng tula
Kabuuang puntos Karagdagang Komento
Mula sa isinagawang mga gawain, nahasa ang kakayahan ng bawat isa na makapag-isip ng mga
salita na maaaring iugnay sa isa pang salita upang makabuo ng panibagong kahulugan nito. Mga
Sanggunian
A. Aklat
Emily V. Marasigan, Mary Grace G. Del Rosario, Alma M. Dayag. Pinagyamang Pluma 10,
alinsunod sa K to 12 Curriculum, Aklat 1. Phoenix Publishing House, Inc.

B. Internet https://www.scribd.com
https://philnews.ph https://www.tagaloglang.com
https://brainly.ph https://skudelnica.ru
https://support.google.com
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Akyat bahay – magnanakaw
2. Bahaghari – bulalakaw
3. Ngiting aso – mapang-asar
4. Butas ang bulsa – walang pera
5. Pusong bato – manhid, walang awa, matigas ang damdamin Gawain 2
1.Tagagaod ng bangka
2. Nabibigyang atensyon
3. lumambot ang puso
4. mainam tirhan
5. matinding selos
Ikalawang Markahan
Pangalan: ______________________________ Lebel: ___________
Seksyon: _______________________________ Petsa: _____________
GAWAING PAGKATUTO
Panunuri

Alam mo bang ang mitolohiya ay isang tradisyunal na salaysay na isinilang mula sa
sinapupunan ng kultura ng tradisyong oral? Ang salitang mitolohiya ay hango sa salitang
Griyego na myhtos na ang ibig sabihin ay kuwento. Ito ay mga kwentong may kaugnayan sa
paniniwala o pananampalataya at nagtataglay ng tauhang karaniwang diyos o diyosa na may
kapangyarihang hindi taglay ng pangkaraniwang mortal.

Ang mitolohiya ay nilikha upang tayo’y maaliw sa magandang kuwento, mamangha sa
mga taglay nitong hiwaga, matuto sa mga taglay na mabubuting aral sa buhay, at mapalawig pa
ang imahinasyon sa mga pangyayaring kakaiba kaysa sa pangkaraniwan.
Sa pagsusuri sa isang mitolohiya, kailangang isaalang-alang ang mga sumusunod na elemento:
1. Tauhan – Ito ay tumutukoy sa mga panauhin sa kuwento.
2. Tagpuan – Ito ay tumutukoy kung saan naganap ang kuwento. Sa mitolohiya ay maaaring
may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan at sinaunang panahon.
3. Banghay – Ito ay ang sistematikong pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa isang
kuwento. Ito ay binubuo ng sumusunod:
▪ Panimulang Pangyayari – Sa bahaging ito ipinakikilala sa mga mambabasa ang
mga tauhan at tagpuan.
▪ Papataas na Pangyayari – Sa bahaging ito tumitindi o tumataas ang galaw o kilos
ng mga tauhan na humahantong sa kasukdulan.
▪ Kasukdulan – Sa bahaging ito ipinakikita ang pinakamataas na bahagi ng
kapanabikan na sanhi ng damdamin o maaksiyong pangyayari sa buhay ng mga
tauhan.
▪ Pababang Pangyayari – Ipinapakita sa bahaging ito ang unti-unting
pagbibigaylinaw sa mga pangyayari sa kuwento. Inihuhudyat dito ang nalalapit na
katapusan ng kwento.
▪ Katapusan – Inilalahad dito ang kinahinatnan ng mga tauhan at ng mga
pangyayari.
Maaaring ang banghay o mga pangyayari ay tumatalakay sa mga sumusunod:

▪ maraming kapana-panabik na aksiyon at tunggalian
▪ pagkakalikha ng mundo at mga natural na mga pangyayari
▪ suliranin at paano ito malulutas
▪ ugnayan ng tao at ng mga diyos at diyosa
▪ pagkakalikha ng mundo, pagbabago ng panahon at interaksiyong nagaganap sa
araw, buwan at daigdig
4. Tema – Ito ang sentral na ideya sa loob ng kuwento o ang mahalagang kaisipang sa akda.
Maaaring ang tema ng mitolohiya ay nakatuon sa pagpapaliwanag sa natural na
pangyayari, pinagmulan ng buhay sa daigdig, pag-uugali ng tao, mga paniniwalang
panrelihiyon, katangian at kahinaan ng tauhan, at mga aral sa buhay.
Ang lahat ng akdang nababasa, napakikingan o napanonood ay may dulot na
epekto o pagbabagong nagaganap sa kaisipan, damdamin at kaasalan sa isang tao. Ang
mga bisang ito ay ang mga sumusunod:
▪ Bisang Pandamdamin – tumutukoy ito sa naging epekto o pagbabagong naganap
sa iyong damdamin matapos mabasa ang akda.
▪ Bisang Pangkaisipan – tungkol naman ito sa pagbabago sa kaisipan dahil sa
natutunan sa mga pangyayaring nagaganap sa binasa.
▪ Bisang Pangkaasalan – may kaugnayan naman ito sa pagkakaroon ng pagbabago
sa iyong pananaw sa mga kaisipang nakapaloob sa akda matapos itong mabasa.

Nabubuo ang sistematikong panunuri sa mitolohiyang napanood (F10PD-IIa-b-69)
Panuto
Panoorin sa youtube ang mitolohiyang may pamagat na “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at
Bulkan” mula sa bansang Hawaii. Maaari ring makita ang maikling video clip sa link na ito:
https://www.youtube.com/watch?v=XUxVydmwu04. Para naman sa mga walang akses sa
internet ay maaaring basahin ang sipi nito sa ibaba. Pagkatapos mong mapanood o mabasa ang
mitolohiya ay maaari mo nang simulan ang pagsagot sa mga gawain.
Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan
Sa masaganang lupain ng Tahiti ay nakatira ang mag-asawang Haumea (diyos ng makalumang

kalupaan) at Kane-Milohai(diyos ng kalangitan) kasama nila ang kanilang anim na babaeng anak
at pitong lalaking anak.
Unti-unting nawawala ang kapayapaan sa kanilang tahanan dahil sa matinding alitan nina Pele
(diyosa ng apoy) at Namaka (diyosa ng tubig.)
Nag-ugat ang awayan ng magkapatid sa paniniwala na inagaw ni Pele ang kabiyak ni
Namaka.
Pilit inaayos ng kanilang magulang ang alitan. Nung una’y ninais nila na maging diyosa ng tubig si
Pele upang magkasundo ang magkapatid. Ngunit hindi ito nangyari dahil nadiskubre ni
Pele ang apoy sa kailaliman ng lupa at siya’y naakit rito.
Laging pinapaalala ng ina na huwag paglaruan ang apoy dahil ito ay mapanganib. Ngunit di
nagbago ang pagkaakit ni Pele sa apoy.
Isang araw, nakipaglaro si Pele sa apoy ay aksidenteng nasunog ang kanilang tirahan at ang buong
isla ng Tahiti.
Galit na galit si Namaka nang nalaman ang nangyayari at nagbanta na ilubog ang isla sa tubig.
Natakot ang mag-asawa at isinakay nila ang mga anak sa bangka.
Si Pele ang naatasang gumaod at magdala sa kanila sa ibang lugar. Hindi sila naabutan ni Namaka
dahil sa bilis ng paggaod ni Pele.
Ipinagkatiwala din kay Pele ang bunsong kapatid na nasa loob pa lamang ng itlog at hindi
pa napipisa.
Nakahanap rin sila ng isang isla pagkatapos ng isang mahaba at nakakapagod na paglalakbay.
Doon Pansamantalang nanirahan ang mag-anak at doon narin napisa ang itlog at lumaking isang
magandang dalagita na hilig sa pag-awit at pagsayaw, ang bunsong kapatid ni Pele na labis
niyang iniingatan.
Pinangalanan siyang Hi’aka dahil sa kanya nagmula ang hula na isang sagradong sayaw. Siya ay
itinuring na diyosa ng hula at ng mga mananayaw.
May apat na diyosa ng niyebe na naiinis sa magkapatid dahil sila lang ang nabibigyang atensyon
ng mga tao sa isla.
Sa tuwing magtatayo si Pele ng tirahan ay binubugahan nila ng niyebe ang tirahan ng pamilya.
Ang pamilya ay napilitang magpalipat-lipat sa kalapit na isla.
Nakahanap na ng ligtas na lugar si Pele at ito ang pinakamataas na bundok na tinatawag ng
Mauna Loa(world’s largest active volcano).
Kahit nasa mataas na lugar sina Pele ay hindi basta sumuko si Namaka. Pinipilit niyang pinaabot
sa tuktok ng bundok ang kanyang mga alon.
Gumanti si Pele gamit ang apoy. Pinagliyab niya ang apoy sa pusod ng bundok. Pumutok ang
bundok dahil sa init ng apoy sa kailaliman nito.
Lumabas ang lava sa tuktok ng bundok, gumulong pababa at tumabon sa malaking bahagi
ng dagat.
Nang matuyo ang makapal na lava ay naging kalupaan ang paligid ng bundok at tinawag na isla ng
Hawaii o “The Big Island”
Pagkatapos ng matinding labanan ng magkapatid, labis na namangha ang katawang lupa ni
Pele at siya’y namatay.
Subalit ang kanyang espirito ay nanatili at kaya niyang magbagong anyo sa anumang nais
niya.
Siya’y nagbalatkayo bilang isang magandang dalaga nang namasyal sa paligid ng bulkan.
Nakita niya ang isang makisig na lalaking si Ohi’a. Inakit agad ni Pele subalit siya ay tinanggihan
sapagkat may asawa nang mahal na mahal niya.
Dumating ang kanyang asawa na si Lehua, dinalhan siya ng tanghalian. Nakita ni Pele kung
paano niyakap at hinagkan ng buong pagmamahal ni Ohi’a ang asawa. Nagalit si Pele kaya’t
matinding apoy ang kumawala sa kanya at tumama ito kay Ohi’a at ito’y naging isang sunog na
puno.
Walang tigil ang pagmamakaawa ni Lehua at dahil dito’y lumambot ang puso ni Pele at
pinagsisihan ang nangyari.
Ginawa niyang isang halamang pino at magagandang bulaklak si Lehua na ikinapit sa puno ng
Ohi’a. Naging espesyal ito sa kanya kaya’t ito ang unang sumisibol sa nabubuong lupa mula sa
lava ng bulkan.
Mula noon hanggang ngayon, lagi nang magkadikit ang puno ng Ohi’a at bulaklak ng
Lehua.
May paniniwala sa Hawaii na habang magkadikit ang Lehua at Ohi’a ay maganda ang panahon,
subalit kapag biglang umulan nang malakas ay naniniwala silang may pumitas sa bulaklak ng
Lehua. Pinaniniwalaang ang ulan ay dala ng luha ni Lehua na ayaw mahiwalay sa minamahal na
Ohi’a.
Isang araw, tahimik na masayang naglalaro sa hardin at nag-aalaga ng mga tanim na Ohi’a lehua
sina Hi’aka at ang matalik niyang kaibigan na si Hopoe ay tinawag siya ni Pele.
Inutusan ni Pele ang kapatid na sunduin ang kanyang bagong kasintahan na si Lohi’au. Binalaan
niya ito na huwag akitin. Kaniyang gagawin ang iniutos kapalit ng pagbabantay at pagaalaga ni
Pele sa hardin habang wala siya.
Pumayag si Pele at nagsimula na si Hi’aka sa isang mahaba at mapanganib na paglalakbay.
Napakaraming halimaw sa kanyang daraanan kaya’t siya ay natagalan dahil nakipaglaban pa siya
sa mga ito.
Nadatnan niya si Lohi’au na halos patay na dahil sa pagkakasakit at sa pag-aakalang nalimutan
na ni Pele ang pangakong babalikan siya. Dahil kailangang gumaling ni Lohi’au at hinihintay na
sila ni Pele. Ginamit ni Hi’aka ang munting kapangyarihang meron siya upang mabuhay ang
binata.

Unti-unting nagkakalapit ang kalooban ng dalawa subalit malaki ang paggalang nito sa kanyang
ate kaya hindi siya gagawa ng bagay na makakasakit dito kahit pa nakadarama na siya ng pag-
ibig sa binata.
Hindi na mapakali si Pele sa tagal ng hindi pagbabalik ni Hi’aka. Apat napung araw ang lumipas
na hindi parin bumalik ang kapatid. Inakala niyang inakit na nito ang bagong kasintahan. Sa
tindi ng galit at selos, muling sumabog ang lava mula sa bulkan at nasunog ang hardin na
inaalagaan ng bunsong kapatid. Natabunan din ng lava at nasunog ang matalik na kaibigan ni
Hi’aka na si Hopoe.
Sa malayo palang ay nakita na ni Hi’aka ang nangyari sa hardin at sa kaibigan na naging taong
bato. Labis niya itong ipinagdamdam at ikinagalit. Hinagkan at niyapos niya si Lohi’au upang
makaganti, nakita niya ito ni Pele at muling nagpasabog sa galit at selos.
Namatay si Lohi’au na isang mortal dahil sa dumaloy na lava. Nang mamatay ang binata ay
napagtanto ni Hi’aka na mahal na mahal nya ito.
Nakiusap si Hi’aka sa panganay na kapatid na si Kane-Milo na kunin ang kaluluwa ni
Lohi’au sa kailaliman ng lupa. Pumayag ang kapatid at namangka sa kailaliman ng lupa, hindi pa
siya nakakalayo ay nakita na niya ang lumulutang na kaluuwa ni Lohi’au.
Ibinalik ni Kane-Milo ang kaluluwa ni Lohi’au sa katawang lupa nito at labis na naging masaya
ang magsing-irog nang magkita.
Sila ay lumayo sa isla ng Hawaii at lumipat sa Kaua’i upang manirahan at makaiwas sa galit ni
Pele.
Pinagsisihan ni Pele ang ginawa sa pinakamamahal na kapatid at Lohi’au. Hinayaan niya ang
dalawa na mamuhay ng mapayapa.
Hindi alam ni Hi’aka na ang masaganang pagsibol ng anumang tanim ay kagagawan ni Pele bilang
pagpapakita ng pagsisisi at pagmamahal sa kapatid.
Gawain 1: Pagkilala sa mga Tauhan

Kilalanin ang mga tauhan sa mitolohiyang pinanood sa tulong ng mga larawan sa ibaba.
Isulat sa loob ng kahon ang pangalan ng mga ito at ilarawan ang kani-kanilang katangian. Ang
unang larawan ay nasagutan na bilang iyong basehan.

Pele – Siya ang diyosa ng apoy .
Namaka –
Haumea –
Kane -Milo –
Hi’aka –
Lohi -au –
Ohi’a at Lehua –
Hopoe –
Gawain 2: Pagsusuri sa Elemento

Suriin ang elementong taglay ng pinanood na mitolohiya sa pamamagitan ng pagsagot sa
mga tanong sa flow chart.
Elemento ng Mitolohiya
Ilarawan ang tagpuan at panahon na pinangyarihan ng pinanood.

_______________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
__________________________________________________.
Saan nakatuon ang mga pangyayari o banghay?
_________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_____________________________________________________.

Ano ang paksa o tema ng napanood na mitolohiya?
_______________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
___________________________________________________.
Anong mensahe ang nais iparating ng mitolohiya sa mga
manonood?
_______________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
___________________________________________________.
Gawain 3: Banghay ng Mitolohiya
Pagsunod-sunurin ang mahahalahang pangyayari sa mitolohiyang pinanood sa tulong ng
grapikong pantulong sa ibaba.
Papataas na Kasukdulan Pababang

Pangyayari Pangyayari
Panimulang Katapusan
Pangyayari
Gawain 4: Bisang Pampanitikan

Suriin ang bisang pangkaisipan, pandamdamin at pangkaasalan ng akda matapos itong
mapanood.
Bisang Pangkaisipan
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
_________________
________________ ________________
________________ ________________
________________ Bisang Pandamdamin ________________
________________ ________________
. _____________________ .
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
Gawain 5: Magsaliksik at Magsuri!

Magsaliksik ng isang mitolohiyang nagmula sa iyong lugar. Pagkatapos, magsagawa ng
sistematikong pagsusuri dito sa tulong ng mga sumusunod na gabay na tanong:
1. Ang mga tauhan ba ay isang diyos o diyosa na may taglay na kakaibang
kapangyarihan?
Ipakilala.
2. Saan at kailan naganap ang mga pangyayari? Ilarawan.
3. Saan nakatuon ang mga pangyayari o banghay? Isalaysay.
4. Ano ang temang tinatalakay sa mitolohiya?
5. Anong mensahe ang nais iparating ng mitolohiya sa mga manonood?
Pamantayan sa pagsusuri
Mga Pamantayan Puntos Aking Puntos
Naipakikilala nang mahusay ang mga tauhan sa mitolohiya 5
Nailalarawan nang mabuti ang tagpuan 5
Naisasalaysay nang maayos ang mga pangyayari 5
Nailalahad nang wasto ang tema ng mitolohiya 5
Nakapagbibigay ng magandang aral na napulot sa mitolohiya 5
Kabuuang Puntos 25
5 – Napakahusay 4 – Mahusay 3 – Katamtaman 2 – Dapat pang paunlarin
Ang natutunan ko sa araling ito ay ________________________________________

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________.
Mga Sanggunian
A. Mga Aklat
Kagawaran ng Edukasyon. Filipino 10 Modyul para sa Mag-aaral.
Dayag, Alma M. et. al. Pinagyamang Pluma 10 Alinsunod sa Kto12 Curriculum. Quezon City:
Phoenix Publishing House Inc., 2015.
B. Mga Website https://www.youtube.com/watch?v=XUxVydmwu04
https://prezi.com/efiilwkpeibk/si-pele-ang-diyosa-ng-apoy-at-bulkan/

Susi sa pagwawastoGawain 1: Pagkilala sa mga Tauhan
PELE - Siya ang diyosa ng Apoy
NAMAKA - Siya ang diyosa ng tubig
HAUMEA - Siya ang diyosa ng makalumang kalupaan, ang ina nina Pele at Namaka, at
ang asawa ni Kane Milohai
KANE-MILOHAI - Siya ang diyos ng kalangitan na asawa ni Haumea
HI’AKA - Siya ang diyosa ng hula at ng mga mananayaw. Siya ang bunsong kapatid na
ipinagkatiwala nina Haumea at Kane Milohai kay Pele .
LOHI-AU - Siya ang kasintahan ni Pele na tinulungan ni Hi’iaka, ngunit ayon sa

kwento, minahal naman siya nito.
OHI’A AT LEHUA - Si Ohi’a ay isang lalaki na nagustuhan ni Pele, pero tinanggihan

siya ni Ohi’a dahil may asawa na siya, na ang pangalan ay Lehua.
HOPOE - Matalik na kaibigan ni Hi’iaka. Namatay siya at nagmistulang bato dahil natabunan
siya ng lava
Gawain 2: Pagsusuri sa Elemento

Gawain 3: Banghay ng Maaaring magkakaiba ang sagot.
Mitolohiya
Gawain 4: Bisang Pampanitikan
Gawain 5: Magsaliksik at Magsuri
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 10 Ikalawang

Markahan
Pangalan:_______________________________ Lebel:__________________
Seksyon:__________________________ ______Petsa:__________________
GAWAING PAGKATUTO PAGHAHAMBING NG MITOLOHIYA MULA SA

BANSANG KANLURANIN SA MITOLOHIYANG PILIPINO
Ang salitang mito ay mula sa salitang Griyegong mythos na unang nangahulugang

“talumpati” subalit sa katagalan ay nangangahulugang “pabula” o “alamat.” Ang mitolohiya ay
mga sinaunang kuwentong may kaugnayan sa paniniwala o pananampalataya at nagtataglay ng
tauhang karaniwang diyos o diyosang may kapangyarihang hindi taglay ng pangkaraniwang
mortal. Ito ay naglalayong magbigay-paliwanag sa mga bagay na mahirap ipaliwanag dahil hindi
pangkaraniwang nangyayari sa mundo at sa lipunan.
Kapag binanggit ang salitang mitolohiya ay agad pumapasok sa isipan ng tao ang mitolohiyang
Griyego dahil sa pagiging tanyag ng mga ito sa buong mundo. Gayunpama’y marapat
maipabatid at mabigyang-diing mayroon ding mitolohiya o koleksiyon ng mitolohiya ang iba’t
ibang lahi sa buong mundo. Maaari itong mapangkat ayon sa koleksiyon tulad ng mitolohiyang
Egyptian, Indian, Maori, at Griyego. Maaari rin itong mauri ayon sa sa kung saang lokasyong
pang-heograpiya ito umusbong tulad ng mitolohiyang Kanluranin, Silanganin, at Aprikan.
Maging ang Pilipinas ay mayroon ding mitolohiyang taglay. Tulad ng mga diyos at diyosa ng
mga mitolohiya ng ibang lahi, ang ating sariling mitolohiya ay may mga diyos at diyosa ring
tulad nina Bathala, ang pinakamakapangyarihang diyos; Idionale, diyos ng mabuting pagsasaka;
Apolaki, diyos ng digmaan, paglalakbay, at pangangalakal; Mayari ang diyosa ng buwan;
Agawe, ang diyos ng tubig; Hanan, diyos ng mabuting pag-aani; Tala, diyosa ng pang-umagang
bituin; at marami pang iba. Taglay rin ng ating mitolohiya ang iba’t ibang mitikal at mahiwagang
mga tauhan tulad ng tiyanak, diwata, aswang, duwende, engkanto, mambabarang, mangkukulam,
nuno, kapre, tikbalang, tiktik at iba pa. Bukod sa mga ito’y may mga kilalang tauhan din sa ating
mitolohiya tulad nina Malakas at Maganda, Mariang Makiling, at iba pa.
Naihahambing ang mitolohiya mula sa bansang kanluranin sa mitolohiyang Pilipino

(F10PU-IIa-b-73)

Panuto
Suriin at sagutin nang buong husay at katapatan ang mga gawaing lilinang sa kasanyang sa
paghahambing ng mitolohiya mula sa bansang kanluranin sa mitolohiyang Pilipino.
29
Gawain 1: Basahin at Suriin
Basahin at unawain ang mitolohiya ng Norse na pinamagatang “Paano nagkaanyo ang
mundo.” Pagkatapos, suriin ang mga elementong taglay nito. Lagyan ng tsek ang kahon kung
taglay ito ng binasang akda.
Paano Nagkaanyo ang Mundo?

Si Odin kasama ang dalawang kapatid na sina Vili at Ve ay nagawang paslangin ang
higanteng si Ymir. Ito ang dahilan kaya hindi magkasundo ang mga Aesir at mga higante.
Lumikha sila ng isang mundo mula sa katawan nito at iba’t ibang bagay mula sa iba’t ibang
parte ng katawan nito.
Binuo nila ang gitnang bahagi ng mundo o ang mundo ng mga tao mula sa katawan ng
higante. Mula sa laman at ilang buto nito ay lumikha sila ng kalupaan at mga bundok.
Ginamit nila ang dugo nito upang makalikha ng karagatan at iba’t ibang anyo ng katubigan.
Ang mga ngipin at ilang buto nito ay nagsilbing mga graba at hanggahan. Ang bungo nito
ay inilagay sa itaas ng mundo at nagtalaga ng apat na sulok nito. Ang mga duwendeng ito
ay pinangalanang Silangan, Kanluran, Timog at Hilaga. Ginamit nila ang Kilay ni Ymir
upang lumikha ng kagubatan sa buong mundo na magproprotekta upang hindi makapasok
dito ang mga higante. Tinawag nila itong Midgard o Middle-Earth. Ang utak ni Ymir ay
ginawang mga ulap.
Lumikha sila ng isang lugar para sa mga liwanag na nakakawala sa Muspelheim, isang
mundo na nag-aapoy at inilayo nila ito sa mundo. Ang mga liwanag nito ang nagsisilbing
mga bituin, araw at buwan. Ang maitim subalit napakagandang anak ng isang babae ng
isang higante na pinangalanang Gabi ay nagkaroon ng anak na lalaki sa isang Aesir god at
tinawag niya itong Araw. Si Araw ay isang matalino at masayahing bata . Binigyan ng mga
diyos sina Gabi at Araw ng kani-kanilang karwahe at mga kabayo at inilagay sila sa
kalangitan. Sila ay inutusang magpaikot-ikot habang nakasakay sa mga kabayo nila. Ang
mga pawis na tumutulo sa kabayo ni Gabi ay siyang nagsisilbing hamog sa umaga. Dahil sa
sobrang liwanag at init ni Araw ay naglagay ng mga diyos ng bagay sa mga paa ng kabayo
nito upang hindi sila masunog. May isang mangkukulam na naninirahan sa silangang
bahagi ng Middle-Earth ay nagsilang ng dalawang higanteng anak na lalaki na nasa anyo
ng isang asong-lobo.
Si Skoll ang humahabol sa araw at si Hati naman ang humahabol sa buwan. Ang
magkapatid na ito ang dahilan ng paghahabulan ng araw at buwan kaya nagkakaroon ng
paglubog at paglitaw ng araw.
Mula sa mga uod sa katawan ni Ymir nilikha ang mga duwende. Ang mga ito ay
naninirahan sa mga kuweba sa ilalim ng mundo at naghahatid ng mga bakal, pilak, tanso at
ginto sa mga diyos. Lumikha din sina Odin ng iba pang mga nilalang tulad ng light-elves

na nakatira sa itaas ng mundo na tinatawag na Alfheim, mga diwata at espiritu at pati na rin
mga hayop at isda. Ito ang simula ng pagkakaroon ng anyo ng mundo.
Mga Elemento ng Mitolohiya
1. Tauhan mga diyos o diyosa na may taglay na kakaibang kapangyarihan mga karaniwang
mamamayan sa komunidad
2. Tagpuan may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan sinaunang panahon nagana
pang kuwento ng mitolohiya
3. Banghay
Maraming kapana-panabik na aksyon at tunggalian
Maaaring tumalakay sa pagkakalikha ng mundo at mga natural na
mga pangyayari
Nakatuon sa mga suliranin at paano ito malulutas
Ipinakikita ang ugnayan ng tao at ng mga diyos at diyosa
Tumatalakay sa pagkakalikha ng mundo, pagbabago ng panahon at
interaksiyong nagaganap sa araw, buwan at daigdig
4. Tema
Ipinaliliwanag ang natural na mga pangyayari
Pinagmulan ng buhay sa daigdig
Pag-uugali ng tao
Katangian at kahinaan ng tauhan
Mga aral sa buhay
Gawain 2: Mitolohiyang Pilipino’y Suriin

Basahin ang mitolohiya mula sa Pilipinas na pinamagatang “Rihawani” at pagkatapos ay
suriin ang taglay nitong elemento sa tulong ng talahanayan sa ibaba.
Rihawani
Sa isang kagubatang maraming bundok sa isang lugar ng Marugbu, isang liblib na
pook, ang mga naninirahaan doon ay may pinaniniwalaang isang diyosa o diwata ng
putting usa. Ito ang kuwento ng kanilang mga ninuno na unang nanirahan doon.

Ang Diyos raw na ito ay tinatawag na Rihawani. Kung minsan ay nagpapalit daw ito ng
anyo bilang isa ring putting pusa. Ang mga naninirahan sa liblib na pook na ito ay ingat na
ingat at takot na magawi o malaglag sa kagubatan, pinananahanan ni Rihawani, kahit alam
nilang dito sila maraming makukuhang mga bagay na maaari nilang magamit o
mapagkakitaan. Mga prutas, mga hayop-gubat, mga halamang-gubat, at iba pa.
Sang-ayon sa kanila, may nakakita na kay Rihawani. Isa sa mga taong naninirahan din
doon. Minsan daw, nang maligaw ito sa pangunguha ng mga kahoy at prutas ay napadako
ito sa pook ni Rihawani. Nakita raw at nasumpungan nito ang diyosa. Kahit sa malayo ay
kapansin-pansin ang angking kagandahan nito , habang nakikipag-usap sa ilang mga using
puti na nasa kanyang paligid. Nang maglakad ang mga ito sa dakong kinaroroonan ng mga
tao ay mabilis na humangos itong tumalilis dahil sa takot na Makita ni Rihawani, ang
diyosa. Nang makarating ito sa bahay ay hindi magkumahog sa pagbabalita sa kanyang
nasaksihan. Mula noon ay lalo nang nagging katatakutan ang kagubatang iyon.
Isang araw ay may mga dayuhan na dumating doon na ang pakay ay mangaso o mamaril
ng hayop-gubat. Nagtanong-tanong daw ang mga ito kung saang gubat marami ang mga
hayop o ibon na maaaring puntahan. Itinuro nila ang gubat ngunit isinalaysay rin ang
kasaysayan nito na pinanahanan ni Rihawani. Itinagubilin ding huwag ibiging puntahanang
pook na iyon. Para sa ikatitiyak ng lakad ay ipinagsama ng mga ito ang isang tagagabay. At
lumisan ang mga ito patungo sa gubat na pupuntahan. Pagdating sa isang paanan ng isang
bundok ay napagkasunduan ng mga itong maghiwahiwalay at magkita-kita na lamang sa
isang lugar sa dakong hapon. Ngunit lingid sa kaalaman ng lahat, ang isa ay nagkainteres
na dumako sa gubat na pinanahanan ni Rihawani. Hindi nito pinakinggan ang tagubilin ng
nakatatanda sa lugar na iyon. Nang makasapit na ito sa dakong itaas ng bundok ay
naglalakad-lakad naman at nagsipat-sipat ng mababaril na hayop. Naisip nito ang putting
usa na sinasabi ng matanda. Nang makadako ito sa tabing-ilang, napansin niya ang isang
pangkat ng mapuputing usa. Nang maramdaman ng mga hayop na may tao, nabulabog ang
mga ito at nagtakbuhang papalayo. Hinabol nito ang isa at tiangkang barilin, ngunit walang
matiyempuhan. Hanggang sa may makita ito sa dakong kadawagan ng gubat, agad inasinta
at binaril. Tinamaan ang putting usa sa binti at hindi na nakatakbo. At nang lalapitan ng
mga mangangaso ang putting usa may biglang sumulpot sa likuran na isang putting-putting
usa na malayo sa hitsura ng nabaril. Lalo siyang namangha nan gang usa ay mag-iba ng
anyo at naging isang napakagandang babae. Sinumbatan nito ang mangangaso. Sa
ginawang iyon ng dayuhan, umusal ng sumpa ang diwata at ang lalaki ay naging isang
puting usa at mapabilang na sa mga alagad ni Rihawani. Nang dakong hapon na, hinanap
ito ng mga kasamahan.
Tinawag ng tinawag ang pangalan nito ngunit walang sumasagot. Napaghinuha na lamang
ng lahat lalo na ng kasamang gabay na sinuway nito marahil ang tagubilin, tuloy nabilang
sa sumpa ni Rihawani. Mula noon, bukod sa naging aral na sa mga nandoon ang
pangyayaring iyon, ay pinangilagan na ng mga nangangaso ang dakong iyon ng kagubatan.

Tauhan Tagpuan Banghay Tema
Gawain 3: Paghambingin Natin

Matapos mabasa ang dalawang mitolohiya, paghambingin ang mga elementong taglay nito
sa pamamagitan ng pagpupuno sa dayagram sa ibaba.
Mitolohiyang Pilipino Mitolohiya sa Isang Bansang

Kanluranin
_______________
_______ ____________________
__
Mga Pagkakaiba Mga Pagkakapareho Mga Pagkakaiba
Gawain 4: Magsaliksik
Gawain 4: Dugtungan Natin

Saliksikin ang mitolohiyang “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan.” Pagkatapos ay
ihambing ito sa “Rihawani.”
Ang akdang “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan" ay mitolohiya ng bansang

__________ samantalang ang “Rihawani” ay mitolohiya ng bansang ___________. Ang
pangunahing tauhan sa dalawang mitolohiya ay sina ___________ at __________ na parehong
______________________________________________.
Ang tagpuan sa dalawang mitolohiya ay
______________________________________________________________________________
________________________________. Kapansin-pansin namang ang mga pangyayari sa
dalawang akda ay _____________________________________.
___________________________________________________________________Parehong ang
akda ay nag-iiwan ng aral sa buhay. Kailangang magkasundo at may magandang samahan ang
magkakapatid ang nais iparating ng akdang “Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan. Ang
mapupulot naming aral sa “Rihawani” ay
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________.
Matapos kong sagutan ang mga gawain, natutunan kong ______________________________

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Sanggunian
A. Aklat
Marasigan, Emily. Pinagyamang Pluma. Phoenix Publishing House, 2015. pp. 165-167
Modyul para sa mag-aaral. Filipino 10. Panitikang Asyano, 2015. pp. 170-171, 179-180. -
Mula sa Panitikang Filipino (Pampanahong Elektroniko), (Arrogante et. Al, 1991)
B. Internet
Norse Mythology, kinuha noong Nobyembre 5, 2014 Mula sa

(http://www.wattpad.com/71491550-norse-mythology)
Susi ng Pagwawasto
Gawain 1: Basahin at Suriin

1. uhan
//
mga diyos o diyosa na may taglay na kakaibang kapangyarihan
mga karaniwang mamamayan sa komunidad
2. Tagpuan
may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan sinaunang
/
panahon naganap ang kuwento ng mitolohiya
3. Banghay
Maraming kapana-panabik na aksyon at tunggalian
Maaaring tumalakay sa pagkakalikha ng mundo at mga natural na
/
mga pangyayari
Nakatuon sa mga suliranin at paano ito malulutas
Ipinakikita ang ugnayan ng tao at ng mga diyos at diyosa
/ Tumatalakay sa pagkakalikha ng mundo, pagbabago ng panahon at interaksiyong

nagaganap sa araw, buwan at daigdig
4. Tema
Ipinaliliwanag ang natural na mga pangyayari
/
Pinagmulan ng buhay sa daigdig
/
Pag- uugali ng tao
Katangian at kahinaan ng tauhan
/
Mga aral sa buhay
Gawain 2-4
Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
FILIPINO 10
Ikalawang Markahan
Pangalan : ___________________________ Lebel :__________________

Seksyon:_____________________________ Petsa: ___________________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Pangunahing Paksa at Ideya ng Usapan ng mga Tauhan

Ang dula ay isang uri ng panitikang ang pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan.
Mauunawaan at matutuhan ng isang manunuri ng panitikan ang ukol sa isang dula sa
pamamagitan ng panonood.

Gaya ng ibang panitikan, ang karamihan sa mga dulang itinatanghal ay hango sa totoong
buhay maliban na lamang sa iilang dulang likha ng malikhain at malayang kaisipan.
• Gumaganap o aktor/ Karakter – ang mga aktor o gumaganap ang nagsasabuhay sa

mga tauhan sa iskrip; sila ang nagbibigkas ng dayalogo; sila ang nagpapakita ng iba’t ibang
damdamin; sila ang pinanonood na tauhan sa dula. Ang mga kumikilos at nagbibigay-buhay sa
dula; sa tauhan umiikot ang mga pangyayari; ang mga tauhan ang bumibigkas ng dayalogo at
nagpapadama sa dula.
• Dayalogo – ang mga bitaw na linya ng mga aktor na siyang sandata upang maipakita at
maipadama ang mga emosyon. Nagiging mas maganda at makapangyarihan ang dula kung may
mga malalakas at nakatatagos na mga linyang binibitiwan ng mga aktor.
Kasanayang Pampagkatuto
Dula: Nailalahad ang mga pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng mga
tauhan. (F10PN-Ila-b-72)
Panuto:
Basahin at unawaing mabuti ang isa sa mga dula ng bansang England na pinamagatang
Sinatahang Romeo at Juliet na isinulat ni William Shakespeare at isinalin ni G. Gregorio C.
Borlaza sa Filipino.
SINTAHANG ROMEO AT JULIET

Hango sa Romeo at Juliet na
Isinalin ni Gregorio C. Borlaza
Unang Tagpo
(Sa pag-iisa ni Romeo. Kinakausap ang sarili)
ROMEO: Bata pa ba ang araw? Mahaba ang malungkot na mga oras.

Walang paglingap ng aking minamahal.
O, nag-aaway na pag-ibig!
O, pag-ibig na nagagalit!
O, kahit na anong sa wala nanggagaling!
Ganito ang pag-ibig kong walang pag-ibig na nadarama.
Pakitaan ako ng isang babaing labis na marikit,
Di ba’t ganda nito’y isa lamang pantawag ng
isip Sa lalo pang may malaking kagandahan? Sa
paglimot, di mo ako ma’aring turuan.
(Sa pag-iisa ni Juliet. Kinakausap ang sarili.)
JULIET: Pag-aasawa’y isang karangalang hindi ko pinapangarap.
Bata pa sa gulang kong labing-apat, banggit ni ina, Mga
dalaga dito ay nagiging ina na.
Sino si Paris? Isang lalaki raw na guwapong-guwapo?
Maiibig ko ba ang ginoo?
Hangad ng magiting na ito, ang pag-ibig ko.
Sa piging mamayang gabi, siya’y makikita ko.
Sa pagbasa ng aklat ng kay Paris na mukha,
Sana nga ay matagpuan ang itinitik ng kagandahang tuwa;
Ikalawang Tagpo
(Nagsimula na ang kasiyahan sa bulwagan. Naroon din si Juliet na nakikipagsayawan. Darating
si Romeo at makikita niya si Juliet sa hanay ng mga babaeng sumasayaw.)
ROMEO: Liwanag ng tanglaw, sa pagtuturo niya’y lumalaki,

Para siyang nakabitin sa pisngi ng gabi,
Katulad ng mamahaling hikaw sa tenga ng babaing Ethiopia,
Kagandahang di dapat gamitin pagkat lubhang mahalaga,
Parang puting kalapating kasama ng mga uwak Ang
binibini ko sa piling ng mga hamak.
Pagkatapos nitong sayaw, titingnan kung saan siya uupo,
Mabibindita ang kamay kong magaspang pag ang kaniya ay nahipo,
Puso ko ba’y mayroon nang minahal? Itakwil mo, mata, Pagkat
ang tunay na ganda’y ngayon ko lamang nakita. (Makikita ni
Tybalt si Romeo. Sisitahin niya ito.)
TYBALT: Ito sa tinig ay marahil isang Montague.

Bakit naparito ang aliping itong mukha’y di mapinta?
Upang kutyain lamang ang ating pagsasaya?
Sa ngalan ng lipi at dangal ng aking angkan, Ang
patayin siya’y hindi masasabing kasalanan.
CAPULET: Bakit pamangkin ko, ano ang ipinagpuputok mo?
TYBALT: Tiyo, ito ay ating kaaway na isang Montague;

Isang buhong na dahil sa galit naparito,
Upang libakin ang kasayahang ito.
CAPULET: Siya ba ang batang si Romeo?
TYBALT: Siya nga, si Romeong buhong.
CAPULET: Masiyahan ka pinsan ko, pabayaan siya.

Parang maginoong tunay ang mga kilos niya,
Dahil sa taglay na dangal at kilos niyang sakdal buti.
Kahit ibayad sa akin ang yaman ng buong bayan, Hindi
ko siya sisiraan sa aking tahanan.
Kaunting tiyaga, huwag mo siyang pansinin.
TYBALT: ‘Pag panauhin ay isang buhong ay angkop iyan.

Hindi ko siya mapagtitiyagaan.
CAPULET: Pagtitiyagaan siya. Bakit, iho

Ganiyan ang sabi ko. Alis ka diyan!
Ako ba ang panginoon dito o ikaw?
Alis ka diyan! Nais mong sumikat, nais mo na ikaw ang masunod!
TYBALT: ‘Pag ang pasensiya’y pinilit kong pumigil sa galit na pag-ayaw,

Nanginginig sa tagisan ang lahat kong mga laman.
Ako ay aalis; subalit ang ganitong panghihimasok
Na ngayo’y waring matamis ay magiging mapait na lubos.
(Lalabas si Tybalt. Magtatagpo ang paningin nina Romeo at Juliet)
ROMEO: Kung lapastangan ng kamay kong hindi marapat,
Ang iyong dambanang banal, ang parusang ilalapat;
Ang mga labi kong dalawa’y namumulang mamamakay
Ay handang hagurin ng halik ang ginaspang ng aking kamay.
JULIET: Mabait na mamamakay, ikaw ay nagkakasala
Sa kamay mong mabuting kilos ang nakikita; Mga
santo’y may kamay na hinihipo ng may-pakay; At
ang pagdadaop-palad ay parang halikang banal.
ROMEO: Kung gayon, santa ko,bayaang gawin ng labi ang gawain na

pangkamay!
Sila ay dumadalangin upang ang paniniwala ay hindi mamatay.
(Hahalikan ni Romeo si Juliet.)
JULIET: Kung gayon ay nasa aking labi ang salang sa iyo ay nakuha.
ROMEO: Salang buhat sa labi ko?

O salang malambing na iyong binanggit,
Ang sala ko ay muling ibalik
(Hahalikan niyang muli si Juliet.)
JULIET: Parang pinag-aralan mo ang paghalik.
NARS: Senyorita, nais kang makausap ng iyong ina.

ROMEO: Sino ang kaniyang Ina?
NARS: Aba, binata. Ang nanay niya ay ginang nitong tahanan.
ROMEO: Siya ba’y Capulet?

O kay samang kapalaran!
Ang buhay ko’y utang ng aking kaaway.
Ito na ang ikinatatakot ko, lalo akong hindi mapalagay.
Ikatlong Tagpo
JULIET: O Romeo, Romeo!

Itanggi ang iyong ama’t ang pangala’y itakwil mo!
O kung hindi, isumpa mong ako’y iniibig,
At hindi na ako magiging Capulet
ROMEO: Maghintay pa kaya ako, o ngayon din ay tumugon?
JULIET: Pangalan mo lamang ang masasabi na kaaway ko, Ikaw

ay ikaw rin kung hindi ka man Montague.
Ano ang Montague? Hindi kamay, hindi paa,
Ni braso, mukha, o anumang bahagi pa ng katawang tao.
O, magpalit ka na ng pangalan!
Ang rosas kung tagurian,
Sa ibang taguri’y mananatiling mabango ang pangalan
ROMEO: Susundin ko ang wika mong binitiwan.
Tawagin mo akong mahal at pamuli kong bibinyagan;
Buhat ngayon hindi na ako magiging Romeo.
JULIET: Sino ka bang nagkukubli sa gabing madilim,
Na nakatuklas sa aking lihim?
ROMEO: Sa pangalan, hindi ko malaman kung paano ipakikilala yaring
katauhan.
Ang ngalan ko, santang mahal, ay kinasusuyaan ko
Pagka’t yao’y isang kaaway mo.
Kung nasusulat ‘yon ay pupunitin ko.
JULIET: Hindi ko pa nalalanghap,’ sandaang kataga,

Ng sinabi ng dilang yan, ngunit alam ko na yata.
Hindi ka ba si Romeo, at isang Montague?
ROMEO: Hindi ang kahit alin, o santang butihin, kung kamumuhian mo rin.
JULIET: Paano ka naparito, sabihin sa akin, at saan nanggaling?

Pader dito ay mataas. Mahirap akyatin, At
kung iisipin, ang pook ay kamatayan,
‘Pag natagpuan ka rito ng sino mang aking kasamahan.
ROMEO: Nilundag ko yaong pader sa pakpak ng pagmamahal;
Pagkat ang pag-ibig ay di mapipigil ni’yong batong humahadlang.
Ginagawa ng pag-ibig ang bawat kaya niyang gawin, Kaya’t ang
mga pinsan moy hindi sagabal sa akin.
JULIET: ‘Pag nakita nila ay papatayin ka.
ROMEO: Tamisan mo lang ang titig,

Ay ligtas na ako sa kanilang pagkagalit.
JULIET: Mawala na buong mundo, huwag ka na lamang makita rito.
ROMEO: Nariyan ang talukbong ng gabing tatakip sa akin,

Hindi baleng matagpuan nila ako, iyo lamang mamahalin.
JULIET: Sinong nagturo sa iyo ng lugar na ito?
ROMEO: Ang pag-ibig na nagturo sa aking magmatyag,

Binigyan ako ng payo’t binigyan siya ng pangmalas.
JULIET: O mabait na Romeo,Kung ikaw ay umiibig ay tatapatin mo.
O kung akala mo’y ako’y napakadaling mahuli,
Ang totoo, butihing Montague, labis akong mapagmahal,
Dahil, dito’y maaari mong sabihing kilos ko’y buhalhal; Ngunit
maniwala ka, ginoo, magiging lalong matapat ako Kaysa mga
mukhang mahiwaga dahilan sa tuso.
ROMEO: Binibini ako’y nanunumpa sa ngalan ng buwang iyon
Na nagpuputong ng pilak sa lahat na nariritong punong kahoy.
JULIET: Huwag kang manumpa sa ngalan ng buwang di matimtiman
Na buwan-buwan ay nagbabago sa kaniyang ligiran.
Baka ang pag-ibig mo ay maging kasinsalawahan
Masyadong kaparis ng kidlat na biglang nawawala
Bago masambit ang ‘kumikidlat’. Paalam na mahal!
ROMEO: Iiwanan mo ba akong ganitong di nasisiyahan?
JULIET: Anong kasiyahan ang maaari mong ngayon ay makamtan?
ROMEO: Magpalitan tayo ng tapat ng sumpa ng pag-ibig.
JULIET: Ibinigay ko na sa iyo ang akin bago mo hiningi.
ROMEO: Babawiin mo ba? Anong dahilan sa iyo’y muling ibigay?

JULIET: Tatapatin kita, upang sa iyoy muling ibigay.
Ang kagandahang-loob ko ay kasing lawak ng dagat,
Pag-ibig koy kasinlalim; habang binibigyan kita
Lalong marami ang natitira, kapwa sila walang hanggan.
Maging tapat ka Montague kong matamis Maghintay
ka, ako ay muling babalik.
ROMEO: O, gabing lubhang pinagpala, ako’y nangangamba pagkat ngayong gabi’y

baka ito ay pangarap lamang, Masyadong mapanlito upang maging katotohanan.
JULIET: Tatlong salita, mahal kong Romeo’t paalam nang tunay.

Kung marangal ang hangarin ni’yong iyong pagmamahal,
at hangad mo ay pakasal, pasabihan bukas ako,
Sa tulong ng isang susuguin ko sa iyo,
Kung saa’t kailan mo nais ang kasal ay ganapin; Ang
lahat kong kayamana’y sa paanan mo ay ihahain, Sa
buong daigdig kita susundin.
JULIET: Subalit kung hindi wagas ang iyong hangarin,
Hinihiling ko sa iyo-
Na ihinto ang iyong pagsuyo’t sa lungkot ako’y iwanan
Bukas ako’y magpapasugo sa iyo.
ROMEO: Mabuhay nawa ang kaluluwa ko
JULIET: Adios, adios matamis na lungkot ng paghihiwalay

Di ako titigil ng kapapaalam hanggang kinabukasan.
Ikaapat na Tagpo
PADRE: Pagpalain ng langit itong banal na gagawin upang pagkatapos ang

pagsisisi’y huwag nating kamtin.
ROMEO: Amen, Amen, ngunit ano man ang lungkot na darating

Ang kagalakan kong matatamo’y hindi dadaigin
Sa sandaling siya’y aking masilayan.
At ang kamatayang salot sa pag-ibig, bayaang dumating Kasiyahan
ko nang siya’y maging akin.
PADRE: Ang marahas na ligaya’y may marahas na hanggahan. Parang

apoy at pulburang namamatay sa tagumpay,
Naghahalikan ay nauubos. Ang pulot na matamis na lubha
Dahilan sa sarap ay nakasusuya,
At ang tamis ay nakasisira sa panlasa.
Kaya’t magtimpi ka sa pag-ibig; ganito ang mahabang pagsinta;
Ang mabilis ay kasabay ng mabagal, dumating sa pinupunta.
JULIET: Magandang gabi po sa mabunying kumpesor ko.
PADRE: Para sa aming dalawa, si Romeo ang pasasalamat sa iyo.
JULIET: Gayon din ako sa kaniya;

O, ang pasasalamat niya ay magiging kalabisan.
ROMEO: A, Juliet, kung ang kaligayahan mo kagaya ng aki’y iipunin at ang kakayahang
iyong angkin.
Ang maglalarawan doon, patamisin ng iyong hininga
JULIET: Pagmamapuring mayaman kaysa sabi-sabi,

Ipinagmamalaki ay laman, hindi palamuti,
Pulubi lamang ang kayang bilangin ang yaman;
Ngunit pag-ibig kong tapat ay labis ang kayamanan
Kahit kalahati ay hindi ko mabilang
PADRE: Madali nating tatapusin na,

Pagkat di kayo nararapat bayaang nag-iisa
Ikalimang Tagpo
BENVOLIO: Si Tybalt na nahulog kay Romeong kamay;

Si Romeo ang nagsabi sa kaniyang malumanay
Na walang k’wenta ang pagtatalunan,
Itong lahat – sinabi niya nang buong hinahon, maaamo ang tingin at yukod ang
tuhod –
Hindi makapayapa sa pusong mapusok ni Tybalt na bingi sa payapang
panawagan,
Umulos ng armas sa dibdib ni Mercutiong matapang; Sa
galit, ay lumaban, armas sa armas,
At parang isang sundalo’y tinabig ng isang kamay niya Ang
kamatayang malamig, saka ibinalik ng ikalawang kamay Kay
Tybalt na dahilan ang liksing taglay ay biglang gumanti.
Isang inggit na saksak ni Tybalt ang lumagot Sa buhay ng
matapang na si Mercutio.
Kumaykay ng takbo si Tybalt at saka binalikan si Romeo
Na bago la’ng nakaisip na gumanti rito,
At parang kidlat silang nagtagis; bago ko nakuha Ang
armas upang sila’y nabubuwal ay tumakbo si Romeo Ito
ang katotohanan, mamatay man si Benvolio

PRINSIPE: At dahil sa kasalanang iyan.
Siya’y aking ipatatapong biglaan. Palayasin
agad si Romeo,
Katapusan niyang araw pag nahuli rito.
Iligpit ang bangkay at ang utos ko ay sundin Ang
awa’y nakamamatay sa paglingap sa salarin.
Ikaanim na Tagpo
JULIET: Huwebes ng umaga!

Ako’y namamangha sa pagmamadali,
Ako’y pakakasal sa isang taong di pa man nanliligaw.
Hay, ama at ina ko, isang salita ko sana’y dinggin.
Di ako nagmamalaki ngunit nagpapasalamat
Di maipagmamalaki ang kinapopootan ng lahat,
O, matamis kong ina, h’wag akong talikuran! O
kung hindi ay ihanda ang aking kamang pangkasal
Sa madilim na libingan kay Tybalt na hinihigan.
Ako’y tutungo kay Padre Laurence na silid,
Upang ikumpisal ang kay Tatay na ikinagalit. Ikapitong
Tagpo
PADRE: Ah, Juliet, batid ko na ang iyong hinagpis;

Ako’y nababahalang labis na abot nitong pag-iisip.
Narinig kong kailangan at hindi mapipigilang
Sa Huwebes na darating ang Konde ay iyong pakasalan.
JULIET: H’wag sabihin, padre, na narinig mo ‘yan
Kundi masasabi kung paano ninyo’y ito maaaring hadlangan.
Kung sa karunungan ninyo’y di makatutulong,
Sabihin man lamang na tama ang nilalayon At
sa tulong ng lansetang ito’y gagawin ko.
Huwag nang mag-atubili, nais kong mautas
Kung ang inyong sasabihin ay hindi makalulunas.
PADRE: Umuwi ka, matuwa’t pumayag kay Paris pakasal .

Miyerkules bukas. At bukas ng gabi, mahiga kang nag-iisa;
Matapos mahiga’y kunin ang garapang ito
At ang lamang alak nama’y tunggain mo. Pagkatapos
nito’y sa mga ugat mo’y maglalagos
Ang pagdaramdam ng antok at ang tibok
Ng pulso mo’y titigil at mawawala,
Walang init o hiningang sa buhay mo’y magbabadha;

Ang rosas mong labi’t mga pisngi ay kukupas Parang
kamatayang nagpipinid sa araw ng buhay:
Bawa’t bahaging malambot ng iyong katawa’y
Maninigas, manlalamig at parang tunay na patay; Sa
ganitong hiram na anyo ng kamatayan
Mamamalagi ka sa loob na apatnapu’t dalawang oras.
Ikawalong Tagpo
NARS: Binibini! Ano ba, binibini!

Juliet! Ano’t nakabihis, magara ang damit, at nahiga uli?
Kailangang gisingin ka. Binibini! Ano ba, binibini! Juliet!
Naku, naku, naku.
Tulong, tulong ang binibini ko’y patay
O kay sawi, bakit pa ba ako isinilang
Kumuha ng alak, madali! Aking ginoo! Aking ginang!
Araw na kasumpa-sumpa, malungkot, hamak, nakamumuhi!
Ikasiyam na Tagpo
(Romeo at Baltazar.Dumating si Baltazar mula sa Verona dala ang masamang balita para kay
Romeo.)
ROMEO: Balitang buhat sa Verona! Baltazar, anong iyong masasabi?

Wala ka bang dalang sulat na buhat sa Padre?
Kumusta ang aking ginang? Mabuti ba ang aking ama?
Ang muli kong itatanong, kumusta ba ang aking Juliet?
Walang magiging masama kung mabuti ang kalagayan niya
BALTAZAR: Kung gayo’y mabuti, siya’y walang magiging masama.

Ang kaniyang bangkay sa libinga’y namamayapa, At
ang kaniyang kaluluwa’y kasama ng mga anghel.
Nakita ko siyang inilibing sa tumba ni Capel.
ROMEO: Gayon ba? Kung gayon ay humarang na ang mga bituin!

Aalis ako ngayon din! Wala bang sulat ang Padreng sa iyo’y padala?
BALTAZAR: Wala po, mabuti kong panginoon.
ROMEO: Ano ang dapat kong gawin?

May naalala akong isang butikaryo, Na
sa dakong ito nakatira, napansin ko.
(Sa may Butikaryo)

BUTIKARYO: Sinong tumatawag nang kaylakas?
ROMEO: Nakikita kong ikaw ay mahirap.

Heto ang apatnapung ducado.
Bigyan ako agad ng isang lagok na lasong kakalat Upang
mamatay ang iinom na sa buhay ay nagsawa na.
BUTIKARYO: Mayroon nga akong lason; ngunit parusa ng batas ng Mantua’y

kamatayan sa magbili na pangahas.
ROMEO: Ang mundo’t ang batas ay hindi mo kaibigan;

Walang batas sa mundong sa iyo ay magpapayaman;
Huwag mamalagi sa hirap, labagin ang batas, kunin mo iyan.
BUTIKARYO: Ilahok mo ito sa kahit na anong tunaw at saka inumin.

At kung ang lakas mo’y katimbang
Ng sa dalawampung katao, ay bigla kang mamamatay.
Ikasampung Tagpo
JUAN: Banal na padreng Pransiskano, kapatid ko!

Samantalang humahanap ng kasama,
Pinakuan ang pintuan at di kami pinalabas
Kaya’t ang bilis ng pagtungo ko sa Mantua ay napigil agad.
PADRE: Sino ang nagdala ng sulat ko kay Romeo?
JUAN: Wala akong mapagdala – narito nang muli –
PADRE: Malungkot na kapalaran!

Ang sulat ay hindi biro
kundi mayrong nilalamang mahalagang bagay
Ikalabing-isang Tagpo
ROMEO: O mahal ko! O asawa ko!

Ang kamatayang humigop ng pukyutan ng iyong hininga
Sa takot na ganito nga, ako’y titigil sa iyong piling,
Dito, dito na ako tatahan
Kasama ng mga uod na iyong utusan.
O dito ko gaganapin ang pamamahingang walang hanggan
Mga mata; katapusang yakap, mga kamay; hayo na’t tatakan
Mga labi ng makatarungang halik, sa pintuan ng hininga Ang
kasunduan namin ni kamatayang walang hanggan!
Halika na, aking tagaakay na mapait at hindi mainam
(Iinumin ang lason.)
O tapat na butikaryo! Mabisa ang lason.
Matapos ang isang halik, mamamatay ako.
(Pagkalipas ng itinakdang oras ay muling nagising mula sa hiram na kamatayang sinapit ni

Juliet.)
JULIET: Ano ito? Lason, nakita ko, ang sanhi ng kaniyang pagkamatay.
O, inubos niya at walang nalabi kahit kapatak man lamang upang tumulong sa
akin?
Hahagkan ko iyong labi baka sakaling may lason pang natira kahit
konti Upang ang gamot na halik ay lumagot sa buhay kong sawi. Oh,
mabuting balaraw!
Ang puso ko ang bayaan mo; tumimo ka riya’t bayaang ako’y mamatay
(Sasaksakin ni Juliet ang kaniyang sarili.)
BABAE: Kapayapaang mahilom ang dulot nitong umaga

Ang araw ng kalungkuta’y hindi ngayon pakikita
Lumakad na kayo’t pag-uusapan pa ang malungkot na naganap
Ang iba’y patatawarin at sa iba’y parusa ay ilalapat; Sapagkat
wala pang makakasinlungkot
Ang naging buhay ni Juliet at ni Romeo na kaniyang irog.
Gawain 1
Ilahad ang pangunahing paksa ng dayalogo o usapan ng mga tauhan sa bawat tagpo ng dula at
iugnay sa kasalukuyan. Gamitin ang grapiko.

Pangunahing paksa
Unang Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikalawang Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikatlong Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikaapat na Tagpo
Kaugnayan:
Pangunahing paksa
Ikalimang Tagpo
Kaugnayan:
Gawain 2.
Ipaliwanag ang pangunahing ideyang nakapaloob sa usapan ng mga tauhan sa bawat tagpo sa
dula. Magbigay ng mga patunay. Gamitin ang talaan sa paglahad ng sagot.
Tagpo Pangunahing Ideya Mga Patunay

Ikaanim na Tagpo

Ikawalong Tagpo
Ikasiyam naTagpo
Ikasampung Tagpo

Ikalabin-isang
Tagpo
Gawain 3
Tukuyin at ipaliwanag ang damdaming nakapaloob sa bawat pahayag. Isulat sa talaan ang sagot.
Dayalogo
1. Ano ito? Lason, nakita ko, ang sanhi ng kaniyang pagkamatay.
O, inubos niya at walang nalabi kahit kapatak man lamang upang tumulong sa akin?
Hahagkan ko iyong labi baka sakaling may lason pang natira kahit konti
Upang ang gamot na halik ay lumagot sa buhay kong sawi. erwinjosephdumelod
Oh, mabuting balaraw! Ang puso ko ang bayaan mo; tumimo ka riya’t bayaang ako’y
Mamatay
DAMDAMIN:
PALIWANAG:
2. Pag-aasawa’y isang karangalang hindi ko pinapangarap.

Bata pa sa gulang kong labing-apat, banggit ni ina, Mga dalaga dito ay nagiging ina
na.
Sino si Paris? Isang lalaki raw na guwapong-guwapo? Maiibig ko ba ang ginoo?
Hangad ng magiting na ito, ang pag-ibig ko.
Sa piging mamayang gabi, siya’y makikita ko.

Sa pagbasa ng aklat ng kay Paris na mukha,
Sana nga ay matagpuan ang itinitik ng kagandahang tuwa;
DAMDAMIN:
PALIWANAG;
3. Huwag kang manumpa sa ngalan ng buwang di matimtiman Na buwan-buwan ay

nagbabago sa kaniyang ligiran.
Baka ang pag-ibig mo ay maging kasinsalawahan
Masyadong kaparis ng kidlat na biglang nawawala
Bago masambit ang ‘kumikidlat’. Paalam na mahal!

DAMDAMIN
PALIWANAG
4. O, gabing lubhang pinagpala, ako’y nangangamba pagkat ngayong gabi’y baka ito
ay pangarap lamang, Masyadong mapanlito upang maging katotohanan.
DAMDAMIN
PALIWANAG
5. Nilundag ko yaong pader sa pakpak ng pagmamahal;

Pagkat ang pag-ibig ay di mapipigil ni’yong batong humahadlang.
Ginagawa ng pag-ibig ang bawat kaya niyang gawin,
Kaya’t ang mga pinsan moy hindi sagabal sa akin.

DAMDAMIN
PALIWANAG

Gawain 4
Batay sa pangunahing paksa at ideyang nakapaloob sa usapan ng mga tauhan sa dula, ilahad ang
kanilang mga katangian. Itala ang sagot sa grapiko.
TAUHAN
KATANGIAN

GAWAIN 5.
Pinatitingkad ang pangunahing paksa at ideya ng dula sa pamamagitan ng mga usapan ng mga
tauhan sa paggamit ng tayutay, sagisag at mga madamdaming panalita. Gawing batayan ang mga
usapang ito. Itala ang sagot sa mga kahon.
Usapan/Dayalogo Tayutay (2) Sagisag (3)

1.Umulos ng armas sa dibdib ni Mercutiong matapang;
Sa galit, ay lumaban, armas sa armas,
At parang isang sundalo’y tinabig ng isang kamay niya
Ang kamatayang malamig, saka ibinalik ng ikalawang
kamay
Kay Tybalt na dahilan ang liksing taglay ay biglang
gumanti.
Isang inggit na saksak ni Tybalt ang lumagot
Sa buhay ng matapang na si Mercutio.
Kumaykay ng takbo si Tybalt at saka binalikan si Romeo
Na bago la’ng nakaisip na gumanti rito,
At parang kidlat silang nagtagis; bago ko nakuha
Ang armas upang sila’y nabubuwal ay tumakbo si Romeo
Ito ang katotohanan, mamatay man si Benvolio
Usapan/Dayalogo Tayutay Sagisag

2. Tatapatin kita, upang sa iyoy muling ibigay.
Ang kagandahang-loob ko ay kasing lawak ng dagat,
Pag-ibig koy kasinlalim; habang binibigyan kita
Lalong marami ang natitira, kapwa sila walang
hanggan.
Maging tapat ka Montague kong matamis
Maghintay ka, ako ay muling babalik.
Pangwakas
Ang natutunan ko sa araling ito ay…

Mga Sanggunian A. Aklat
Ambat, Vilma C. et al. Modyul para sa Mag-aaral Filipino 10 (Unang Edisyon ).
DepEd-IMCS. Pasig City: Vibal Group Inc. (2015)
B. Internet
War Ville (2012, November) Sintahang Romeo at Juliet

mula sa http://filipino10niwarville.blogspot.com/2015/08/sintahang-romeo-at-juliet.html
Susi sa Pagwawasto Gawain 1

Panungunahing paksa Kaugnayan
1. Ang pagkilala sa sarili.Ang pag-iisip ng mga May pagkakataaon na nakikilala
ang pangunahing tauhan na sina Romeo at Juliet saraili sa pakikipag-usap nito.
(Sa pag-iisa ni Romeo, kinakausap ang
sarili)
2. Nagsimula na ang kasiyahan sa Ang pakikisalamuha ay nakatutulong sa
bulwagan. Naroon din si Juliet na lubusang pagkakilalasa taong nakikipagsayawan.
Darating si Romeo at nagugustuhan.
makikita niya si Juliet sa hanay ng mga
babaeng sumasayaw.
3 Ang pagtatapat ni Romeo kay Juliet ng Pagpapahayag ng damdamin sa sinusuyo
damdamin ngunit pinangangambahan ni nang may katapatan. Walang pinipili ang
Romeo dahil magkaaway ang kanilang pag-ibig.
pamilya. Ang pagpapalitan ng damdamin ng
tauhan sa dula
4 Nakipag-isang dibdib si Juliet Kay Romeo sa Ang pag-aasawa ay isang responsibilidad
simbahan sa pangunguna ni Padre. na kailangang pag-isipang Mabuti.
5 Nalaman ang ginawang pakikipag-isang Madalas ang pag-ibig ay nagdudulot ng dibdib
ni Romeo. Hinamon siya ni Tybalt ng mgadi inaasahang pangyayari sa buhay.
isang duwelo ngunit napatay niya si Tybalt. Kailangang lutasin ang pagsubok sa
maayos na paraan.
Gawain 2
Tagpo Pangunahing Ideya Mga Patunay

Ikaanim na Tagpo Nais ipakasal si Juliet sa anak ng May pagkakataong ang mga
Konde magulang na magkakaibigan ay
nagkakasundo na ipakasal ang mga anak sa

takdang oras.
Ikawalong Uminom si Juliet ng pampatulog Upang makakuha ng atensyon, upang

Tagpo magbalat kayo na patay na. minsa may mga anak na
nagbabalatkayo para
maisakatuparan ang sariling layon.
Ikasiyam Nalaman ni Romeo ang ginawa ni Juliet May mga gawaing anumang pilit
naTagpo kaya nagpasya siyang bumili ng lason. ang pagtago ay nalalaman din.
Ikasampun May ipinadalang sulat si Juliet kay Romeo Maraming hadlang ang kahaharapin
g Tagpo ngunit hindi nakarating. sa pagkamit sa mga hangarin o
pangarap sa buhay.
Ikalabin- Nalaman nan i Juliet ang paglalasong ginawa Nagagawa rin minsan nasaktan ang
isang ni Romeo kumuha siya ng balaraw na sarili kung ang mahal sabuhay ay
Tagpo sinaksak sa kanyang dibdib nakararanas rin ng kasawian sa
buhay.
Dayalogo
Gawain 3
1. DAMDAMIN: Pagdadalamhati
PALIWANAG: Nakasasakit ng loob na makitang nagdurusa ang ang taong minamahal.
Kaya minsan naiisip din, saktan o kitlin ang sariling buhay para lang makasama ang mahal
sa kabilang buhay o iparanassasarili ang hirap na nararanasan sa buhay.
2. DAMDAMIN: Marubdob na pangarap sa buhay
PALIWANAG; Ang pangarap na makita ang taong nakatakda sa buhay. Anumang sitwasyon
ay haharapin makamit lamang ang tanging hangad sa larangan ng pag-ibig.
3. DAMDAMIN: Pagbibigay babala sa sarili

PALIWANAG: Iwasang mangako kung di kayang panindigan. May mga pagkakataong ang
katunggali mo ay ang panahon. Kailangang pag-isipang Mabuti nang maiwasang magwakas
ito sa masakit na pamamaalam
4. DAMDAMIN: Pangangamba
PALIWANAG: Minsan ang pangarap ay pinagangambahan nagdudulot ng suliranin sa buhay
na ito ay isang hindi magkakatotoo o nagdudulot ng kalituhan sa buhay.
5. DAMDAMIN; Katapangan
PALIWANAG: ginagawa ang lahat upang makamit ang mga pangarap sa larangan ng
pagibig.
Gawain 4
Mga Tauhan Katangian
Romeo isang mapagmahal at masintahing binata, matapang, tapat
Juliet mapagmahal na anak at kasintahan.,
Gawain 5
Usapan/ Tayutay Sagisag
Dayalogo
1 1. At parang isang sundalo’y tinabig ng isang kamay 1. Ikalawang kamay
niya 2. Armas
2. Parang kidlat silang nagtagis 3. sundalo
2 1. Ang kagandahang-loob ko ay kasing lawak ng 1. Dagat
dagat,Pag-ibig koy kasinlalim; habang binibigyan 2. Pag-ibig
kita 3. matamis
2. Lalong marami ang natitira, kapwa sila walang
hanggan.
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 10

Ikalawang Markahan
Pangalan: _________________________________________________ Lebel: ___________

Seksyon: __________________________________________________Petsa: ___________

GAWAING PAGKATUTO
(Dula)

Isa sa mga akdang pampanitikan na may malaking bahagi sa pag-unlad at pag-usbong ng
panitikan ng isang bansa ay ang dula.
Ayon kay Aristotle, ang dula ay isang paglalarawan ng buhay. Ito ay imitasyon o
panggagagad ng buhay kaya inaangkin ng dula ang lahat ng katangiang umiiral sa buhay gaya ng
mga tao at mga suliranin. Ito rin ay isang uri ng panitikang nahahati sa ilang yugto na may
maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado.
Gaya ng ibang uri ng akdang pampanitikan, ang karamihan sa mga dulang itinatanghal ay hango
sa totoong buhay maliban na lamang sa iilang dulang likha ng malikhain at malayang kaisipan.

Naihahambing ang kultura ng bansang pinagmulan ng akda sa alinmang bansa sa daigdig.
(F10PB-IIa-b-75)
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang buod ng dulang “Sa Bagong Paraiso” na isinulat ni Efren
Abueg. Pagkatapos, sagutin nang buong katapatan ang mga kasunod nitong mga gawain.
SA BAGONG PARAISO (Buod)
Isinulat ni Efren Reyes Abueg

Ibinuod ni Mariel M. Pabroa
Sina Ariel at Cleofe ay kapwa walong taong gulang at magkababata. Ang kanilang
daigdig ay umiikot sa isang paraisong kawangis ng langit. Madalas silang maglaro sa bakuran ng
kanilang bahay o di kaya'y sa dalampasigan. Tahimik ang kanilang mundo na mistulang walang
suliranin.
Nang dumating ang pasukan, silang dalawa'y sakay ng kalesa patungong bayan. Doon sila
mag-aaral ng haiskul. Dito dumaan sa kanila ang isang pagbabagong hindi nila mapigil at siyang
magbubukas sa kanila upang masaklaw ng tingin ang paraisong kanilang kinaroroonan.
Isang araw, Sabado ng umaga, isinama si Ariel ng kaniyang ama sa bahay ni Ba Aryo
malapit sa ilog. Ngumata siya ng dahon ng bayabas, pumikit at pagkatapos ay itinaboy patungong
ilog. Nakita niya si Cleofe, napansin niyang namumula ang mga mata nito. Sinabi ni Cleofe na
silay binata't dalaga na, at di na pwedeng maglaro pa.
Ang pagbabagong iyon ang nagpaunawa sa kanila na may namamagitan sa kanila.
Si Cleofe ay pinagbawalan ng kaniyang ina na makipagkita kay Ariel. Sa kanilang
paghihimagsik, sila'y nagkikita nang palihim sa isang liblib na lugar na di nila dapat pagkitaan.
Maligaya sila sa kanilang daigdig ngunit nasundan ito ng pagsama ng pakiramdam ni
Cleofe. Tumungo siya sa bangketa at kasabay nito ang pagsikad ng kaniyang lalamunan at
napaduwal siya. At siya'y napabulalas ng iyak.
Gawain 1: Paghambingin mo!
Suriin ang pagkakatulad at pagkakaiba sa kulturang nakapaloob sa pinag-aralang dulang
“Romeo at Juliet” at akdang “Sa Bagong Paraiso” ayon sa relihiyon, istilo ng pamumuhay, at
kaugalian.
Bahagi ng Kultura Romeo & Juliet Pagkakatulad Sa Bagong Paraiso
a. Relihiyon
b. Istilo ng
Pamumuhay
c. Kaugalian
Gawain 2: Suriin mo!
Suriin at paghambingin ang ilang pangyayari sa akdang “Romeo at Juliet” at “Sa Bagong
Paraiso” sa tulong ng talahanayan sa ibaba.
SINTAHANG ROMEO AT SA BAGONG PARAISO JULIET

Pagpapakita ng wagas na
pag-ibig

Mga saloobin ng pamilya sa
pagmamahalan
Pagkakaroon ng sariling
pagpapasiya
Family Fued o alitan ng

pamilya
Sapilitang pagpapakasal sa
ibang lalaki
Paraan ng pagharap sa mga

problema

Gawain 3: Ibahagi mo
Isa kang binatang lubhang napaibig sa isang dalagang napakahigpit ng magulang.
Magbigay ng magandang plano o paraang gagawin upang maipakita ang wagas na hangarin sa
kaniya nang hindi lumalabag sa batas ng Diyos at batas ng tao. Pagkatapos, tukuyin ang
kulturang pinagbatayan nito.
Ang iyong plano Kulturang pinagbatayan
Hakbang na gagawin
Kagamitang kakailanganin
Pagkatapos kong basahin ang akdang Sa Bagong Paraiso at ilahad ang mga kulturang
nakapaloob sa akda, aking napagtantong_____________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Sanggunian
Ambat, V. C., Barcelo, T. B., Carino, E. O., & Dasig, M. J. (2015). Filipino-Ikasampung
Baitang. Pasig City: Vibal Group Inc.

Ikalawang Markahan

Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
(Epitimolohiya)

Naitanong mo na ba sa iyong sarili o sa iyong magulang kung paano nabuo at saan nagmula ang
iyong pangalan? Kung hindi pa, ito na ang pagkakataon mo para alamin ito. Mahalagang
malaman mo ito sapagkat maliliwangan ka kung bakit ito ang ipinangalan sa iyo.
Sabi nga, lahat ng bagay ay may paliwanag kung saan ito nagmula gayundin naman ang
mga salita. Lahat ng salita ay may paliwanag kung paano ito nabuo, paano nagsimula, at ang
tunay na kahulugan nito. Ang tawag dito ay “epitimolohiya” o “etimolohiya.” Ito ay ang
pagbibigay kahulugan sa isang salita na ang basehan ay ang pinagmulan nito. May apat na uri
ang pinagmulan ng salita. Ito ay ang mga pagsasama-sama ng mga salita, hiram na salita,
morpolohikal na pinagmulan, at onomatopoeia.
Ang onomatopoeia o paghihimig ay isang uri ng tayutay na gumagamit ng tunog o himig
ng salita upang maihatid ang kahulugan nito. Halimbawa, kumabog sa matigas na lupa ang
bumagsak na kargamento. Ang ginamit na onomatopoeia ay kumabog na nangangahulugang
nakalikha ng malakas na ingay.
Ang morpolohiya naman o morpolohikal na pinagmulan ng salita ay tawag sa pag-aaral
kung paanong ang bawat bahagi ng salita ay pinagsama-sama upang makabuo ng panibagong
salita. Halimbawa ang salitang “ayos” kapag dinagdagan ng panlaping ma- ay nagiging
“maayos” na nangangahulugang hindi magulo. Kapag inulit mo ang salitang ugat ay magiging
“maayosayos” na nangangahulugang may katamtamang ayos.
Suriin natin ang salitang “tokhang.” Ito ay halimbawa ng onomatopoeia. Ang salitang
“tokhang” ay mula sa pinaghalong salitang Cebuano na “toktok” na onomatopoeia ng “katok” at
“hangyo” na ang ibig sabihin ay “pakiusap.” Isa pang halimbawa ay ang salitang “lobat.” Mula
ito sa salitang Ingles na “low battery.” Kalaunan ay ginamit ang “lobat” upang ilarawan ang
matinding pagod o pagkawala ng gana.
Bilang isang mag-aaral, mahalagang malaman mo ang pinagmulan ng mga salita upang
lubos na maunawaan ang kahulugan nito. Sa mga gawain sa ibaba, mahahasa ang iyong
kaalaman sa pagbibigay ng kahulugan ng salita batay sa pinagmulan nito.
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita batay sa pinagmulan nito (epitimolohiya)
(F10PTIIab-b72)
Panuto

Basahin at unawain ang teksto sa ibaba. Pagkataapos, suriin ang mga inihandang gawain na
may kaugnayan sa pinagmulan ng salita. Sagutin ito nang may katapatan.
Ang Pagpupulis-Trapiko ay Isang Sining

Epifanio G. Matute
Ang isang pulis-trapiko ay isa lamang pulis-trapiko - hanggang sa tumigil kang sandali at siya’y matamang
pagmasdan. Matutuklasan mo na nag pagpupulis trapiko ay isang sining.
Isang tunay na diktador sa kaniyang ibabaw ng pedestal na kahong kahoy sa ilalim ng isang malaking
payong, sa gitna ng mahahalagang pinagkukrusan ng daan, ang lalaking nakaterno ng kaki, nakakapesete at
gwantes na puti, may sukbit na rebolber sa baywang at palaging may supalpal na pito sa bibig, ay isang
makabagong hari at panginoon ng lahat ng uri ng sasakyang gumugulong sa abot ng kanyang tanaw.
Ang panonood sa kaniyang gawain ay isang tunay na kaluguran. Laging batid na nakapako sa kaniyang
katauhan ang mata ng kaniyang nasasakupang tsuper, kutsero, kariton, tagapagtulak ng pushcart,
nakabisekleta, tagaakay ng kabayo, karo ng patay at karaniwang naglalakad ay makatarungan lamang na
sikapin niyang maging makisig ang kaniyang tayo sa ibabaw ng kaniyang trono. Upang maisagawa ito ay
pinatitigas niya ang kanyang liig, inililiyad ang dibdib at pinauusli nang bahagya ang puwet hanggang sa
maghugis “S” ang kaniyang anyo.
Mula sa kaniyang pustura, nagagawa niyang mag-iba-iba ng hugis, anyo at tayo nang hindi nababawasan
kamunti man ang kaniyang kisig at tindig. Iyan ang lihim at bukal ng kaniyang kapangyarihan.
Sa isang matinis na sipol ng kaniyang pinakamabisang sandatang nakasupalpal sa bibig, bilang hudyat ng
kaniyang di mabaling utos, na susundan ng banayad na pihit ng kaniyang katawan sa kaliwa o sa kanan, dipa
ng dalawang bisig at taas ng dalawang may guwantes na kamay - ang takbo ng mga pangyayari sa daigdig na
kaniyang saklaw ay biglang nababago. Mapakikinggan ninyo ang langitngit ng preno at dagling paghinto ng
mga sasakyang nahagip ng stop nang hindi inaasahan. Mananatili siyang isang saglit sa gayong anyo
hanggang sa matiyak na nakatigil na ang dapat tumigil. Sa loob ng ilang saglit ay walang kagalaw-galaw sa
buong paligid ng diktador na nakakaki. Ang unang pagkilos ng di humihingang sangkatauhan ay nakasalalay
sa sunod-sunod na hudyat ng dakilang maestro.
Isa pang matinis na sipol, pihit ng katawan at biglang kumpas ng dalawang kamay, at ang nilikha at sasakyan
ay mabilis na magigising. Mag-uunahan sa pagsibad ang mga dyip, automobile, at trak na ilang minutong
naghihintay sa kabilang pahalang ng krus na daan. Sa saliw ng manakanakang sipol, ang mga kamay ng hari
ay magpapatuloy sa pagkumpas na ang aksiyon ay magmumula sa siko sa isang paraan na tila may hinahawi
gayong wala naman. Walang ano-ano, sa pulutong ng mga nakatigil na sasakyan ay may ilang uungos nang
bahagya. Nais nilang lumiko at nagpapalimos ng pahintulot sa panginoon. Mapapansin ito ng diktador at
tatapunan ng kaniyang hintuturo na tila ba pinararatangan, saka biglang hihigit ng pakunday ang kamay na
ang ibig sabihi’y “Tanggapin ng iyong kaliitan ang pahintulot ng aking Kamahalan”.
Opo, bawat kumpas, bawat kunday, bawat higit, bawat kilos ng bisig, daliri at kamay ng pulis-trapiko ay may
taglay na kahulugan at kapangyarihan. Ang kaniyang gawain ay isang tunay na sining, hanggang sa
magsungit ang panahon at--- umulan.
Sa sandaling magkagayon, ang dating matikas na diktador ng mga sasakyan ay nagiging mistulang isang
basang sisiw. Sa loob ng kaniyang tigmak na kapote ay pinapatay ng lamig ang kaniyang sigla at bahagya
nang maikilos ang mga bisig at kamay. At ang dating kisig ay nagiging kaligkig.
Gawain 1: Simulan mo na!

Sa binasang sanaysay na “Ang Pagpupulis-Trapiko ay Isang Sining,” may mga ginamit na
salitang pamilyar na ngunit hindi mo pa batid ang pinagmulan. Subukin mong ipaliwanag ang
pinagmulan ng mga salitang ito. Gawing gabay ang mga larawan sa ibaba tungkol sa pinagmulan
ng salita.
1. Ang rebolber ay karaniwan ng ginagamit sa panahon ng Kastila at ilang beses itong

ginamit ni Rizal sa kaniyang mga nobela. Saan nagmula ang salitang rebolber at ano ang
kahulugan nito? _____________________________________
2. Ang salitang tsuper ay isa lamang hiram na salita. Ito ay nagmula sa wikang _______na
may baybay na __________________.
3. Ang salitang pulis ay maraming katumbas sa balbal at lalawiganing salita tulad ng lespu,
parak, eskapo. Ibigay ang kahulugan ng pulis. __________________________
4. Karaniwan ng ginagamit ang salitang bisikleta na nagmula sa salitang Pranses. Ang
dalawang salitang pinaghalo upang mabuo ang salitang ito ay “velox” at “pedis”. Ano ang
kahulugan ng mga salitang ito? __________________________
5. Ginamit ang salitang trono sa sanaysay na nagsasabing ito ay ang lugar na kinatatayuan ng
pulis. Ibigay ang depinisyon ng trono. ________________________
Gawain 2: Subukin mo pa!

Upang madagdagan pa ang kaalaman sa pinagmulan ng mga salita, subuking sagutin ang
crossword puzzle na ito. Gawing gabay ang mga pahayag sa pahalang at pababa.
Pahalang

1. Salitang Espanyol na inosente
ang baybay sa
wikang Filipino.
5. Ito ay nangangahulugang mag-asawa.
6. Ang katumbas nito sa wikang Filipino
ay silya
8. Salitang Espanyol na ang kahulugan ay
opisyal
Pababa
2. Pagsasama ng salitang-ugat na balik at
panlaping “um”
3. Nagmula sa wikang ito ang salitang ambisyon
4. Wikang pinagmulan ng salitang interesado
7. Ito ay hinango sa salitang bathala
9. Ito ay may orihinal na baybay na Castillo
10. Pagsasama ng salitang-ugat na buksan at
panlaping “in”
Gawain 3: Buuin mo na!

Punan ng wastong titik ang bawat bilog upang mabuo ang kasingkahulugan ng salitang nakahilig
mula sa binasang akdang “Ang Pagpupulis-Trapiko ay Isang Sining.”
1. Isang tunay na kaluguran ang kaniyang gawain.

k s y n g l b
2. Isang matinis na sipol. m l s
3. Iyan ang lihim at bukal ng kaniyang kapangyarihan. l k s
4. Ang kan iyang kisig ay naging kaligkig.

p n g i i g
5. May mga sasakyang uungos nang bahagya.
l l p a
Gawain 4: Magagawa mo!

Tukuyin ang pinagmulan ng mga salitang nasa loob ng kahoy sa pamamagitan ng
paghahanay sa mga ito sa talahanayan sa ibaba.
Tagaktak Pamangkin Tokhang Kusina Lumisan
Kalendaryo Kumalabog Haiskul Hanapbuhay Awtomobil
Bumili Tseke Umalis Diktador Napatak
Pagsasama-sama Hiram na salita Morpolohikal na Onomatopoeia

ng mga salita pinagmulan-
Mula sa mga natapos na gawain, mapatutunayang ang mga salitang binibigkas ay may kani-
kaniyang pinagmulan at kahulugan. Kung susuriing mabuti ang pinagmulan ng mga salitang ito,
lubos na mauunawaan ang panggagamitan nito sa pakikipagkomunikasyon. Nakita mo rin na ang
wikang Filipino ay naibatay sa ibang wika tulad ng Kastila at Ingles. Mahalagang malaman ito
sapagkat nagpapakita rin ito ng pagpapahalaga at pagmamahal sa sariling wika.
Mga Sanggunian Aklat
Julian,A., Del Rosario, M.G., Lontoc, N.(2015) Pinagyamang Pluma 10.
Lungsod ng Quezon: Phoenix Publishing House Inc.
Julian,A., Del Rosario, M.G., Lontoc, N.(2015) Pinagyamang Pluma 9.

Lungsod ng Quezon: Phoenix Publishing House Inc.
Dominguez,L., Badua, Z. (2007) Gintong Pamana Wika at Panitikan. Lungsod

ng Quezon: SD Publications,Inc.
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1: Simulan Mo Gawain 2: Subukin Mo Pa
1. Maliit na baril Pahalang
2. Kastila- chofer 1.Inocente
3. Alagad ng batas 5. Magkabiyak
4. Mabilis at Binti 6. Cills
5. Pwesto 8. Heneral
Pababa
2. Bumalik
3. Kastila
4. Espanyol
7. Babae
9. Kastilyo
10.Binuksan
Gawain 3: Buuin Mo Na
1. Kasiyahang-loob
2. Malakas
3. Likas

4. Panginginig
5. Lalagpas
Gawain 4
Pagsasama-sama Hiram na Salita Morpolohikal na Onomatopoeia
ng mga salita pinagmulan
Pamangkin Kusina Lumisa Tagaktak
Hanapbuhay Kalendaryo Bumili Tokhang
Haiskul Umalis Kumalabog
Awtomobil Napatak
Tseke
Diktador
FILIPINO 10
Ikalawang Markahan
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________

Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pag-uugnay ng mga Argumento
Mahilig ka bang magbasa ng mga pahayagan, komiks o di kaya’y magasin? Ano-ano ang
mga unang binabasa mo sa mga nasabing babasahin? Nandiyan ang mga iba’t ibang babasahin
tulad ng Philippine Daily Inquirer, Manila Times, Philipine Journals, Women’s at marami pang
iba. Dito natin madalas mabasa ang iba’t ibang talumpati ng ilang kilalang tao sa lipunan kung
saan ipinahahayag nila ang kanilang mga argumento at paniniwala tungkol sa mga napapanahong
paksa.
Ang argumento ay naglalayong maglahad ng mga simulain o proposisyon upang
mapangatuwiran ang nais iparating na kaalaman sa mga mambabasa. Ito rin ay isang uri ng
akdang naglalayong mapatunayan ang katotohanan ng ipinahahayag at ipatanggap sa bumabasa
ang katotohanang iyon sa pamamagitan ng paglalahd ng mga positibo at negatibong epekto ng
paksa. Layunin ng nitong hikayatin ang mga tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ng
kanilang pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng makatwirang pagpapahayag.
Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa mga artikulo sa pahayagan, magasin, at iba
pa sa nakasulat sa akda (F10PN-IIg-h-69)
Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga inihandang gawaing may kinalaman sa pagkuha
ng argumento. Sagutin ang mga ito ng may katapatan.
Gawain 1
Sa gawaing ito ay magsasagawa tayo ng maikling sarbey tungkol sa mga magasin na sa tingin
mo ay mas binabasa ng mga nakararaming Pilipino. Pumili ng tatlo mula sa mga pamagat ng
magasin na naibigay sa ibaba at ayusin ito ayon sa pamantayan sa ibaba. Maglahad ng dahilan
kung bakit iyon ang ibinigay mong puntos sa bawat larawan.
4- pinakakilala at madalas basahin ng nakararami
3- kilala at binabasa ng marami
2- kilala pero di gaanong binabasa
1- hindi gaanong kilala at hindi na nababa sa pa
MGA MAGASIN Puntos Dahilan

Gawain 2
Basahin at unawain ang talumpati sa ibaba. Pagkatapos, suriin ito sa pamamagitan ng
pagsagot sa kasunod nitong mga tanong.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rousseff sa Kaniyang Inagurasyon

(Kauna-unahang Pangulong Babae ng Brazil)
Enero 1, 2011
Minamahal kong Brazilians,
Tinitiyak ng aking pamahalaan na lalabanan at susugpuin ang labis na kahirapan, gayundin,

ang lumikha ng mga pagkakataon para sa lahat.
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang bansa

sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang maunlad
na nga tayo bilang mamamayan.
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may mahihirap
na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya kung may
pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta
ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa
negosyo at mga anggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang
lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Sa pagsugpo nang labis na kahirapan, kailangang bigyang priyoridad ang mahabang

panahong pagpapaunlad. Ang mahabang panahong pagpapaunlad ay lilikha ng mga hanapbuhay
para sa kasalukuyan at sa darating pang henerasyon.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Nangangahulugang ito at muli kong sasabihin na ang pagpapanatili ng katatagan ng

ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan na natin, kasama ang matibay na paniniwala
na sinisira ng inflation ang ating ekonomiya na nakakaapekto sa kita ng mga manggagawa.
Nakatitiyak ako na hindi natin papayagan ang lasong ito na sirain ang ating ekonomiya at
magdusa ang mahihirap na pamilya.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang
pagaalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunladat pantay na mga
polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na
kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling

interes na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap. Ipagpapatuloy nating mapahusay ang
paggastos ng pera ng bayan.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng mga
pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit nangangahulugan ito na
may tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong
pangedukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
Isa pang mahalagang salik sa maayos na paggasta ay ang pagpapataas ng antas ng
pamumuhunan sa punto ng pangkaraniwang gastusin sa pagpapatakbo ng negosyo. Mahalaga
ang pamumuhunang pampubliko sa pag-iimpluwensiya sa pamumuhunang pampribado at
kasangkapan sa rehiyonal na pagpapaunlad.
Sa pamamagitan ng Growth Acceleration Program at My House, My Life Program,

pananatilihin natin ang pamumuhunan sa mahigpit at maingat na pagsusuri ng Pangulo ng
Republika at ng mga Ministro.
Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na

pagtutulungan ng pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng pamumuhunang
estruktura na binuo ng mga estado at mga munisipalidad. Ituturo rin nito ang pagbibigay ng
insentibo sa pamumuhunang pampribado na pinahahalagahan ang lahat ng insentibo upang buuin
ang pangmatagalang mga pondong pampribado.
Ang pamumuhunan sa World Cup at Olympics ang magbibigay ng pangmatagalang

pakinabang sa kalidad ng pamumuhay sa lahat ng bumubuo ng rehiyon.
Magiging gabay rin ang prinsipyong ito sa polisiya ng panghimpapawid na

transportasyon. Walang duda na dapat nang mapaunlad at mapalaki ang ating mga paliparan
para sa World Cup at Olympics. Ngunit ang pagpapaunlad na nabanggit ay nararapat na isagawa
na ngayon sa tulong ng lahat ng Brazilian.
_____1. Ayon sa talumpati, ano ang nakaaapekto sa ekonomiya?

a. Di pantay-pantay na kita
b. Inflation
c. Labis na kahirapan
d. Hndi maayos na kompetisyon
______2. Ano ang naidudulot ng mahabang panahong pag-unlad?
a. Lilikha ng mga hanapbuhay para sa kasalukuyan at darating na henerasyon
b. Pagsugpo ng labis na kahirapan
c. Pantay na mga polisiyang pang-ekonomiya
d. Matatag na eknomiya
______3. Ano ang magbibigay ng pangmatagalang pakinabang sa kalidad ng pamumuhay sa
lahat ng bumubuo ng rehiyon?
a. Growth Acceleration Program
b. My House, My life Program
c. World Cup at Olympics
d. Serbisyong pampubliko
______4. Ano ang mahalaga sa pagimpluwensiya sa pamumuhunang pampribado at
kasangkapan sa rehiyonal na pag-unlad? a. Terminong panunungkulan
b. Institusyong pampubliko
c. Programang panlipunan
d. Pampuhunang pampubliko
______5. Ano ang magpapanatili sa pamumuhunan sa mahigpit at maingat na pagsusuri ng
pangulo at mga ministro?
a. Growth Acceleration Program at My House, My Life Program
b. World Cup at Olympics
c. Polisiya ng panghimpapawid at transportasyon
d. Wala sa nabanggit
Gawain 3
Basahin at unawain ang teksto at ihambing ito sa binasang talumpati ni Dilma Rouseff. Isa-isahin
ang mga argumentong inilahad sa dalawang teksto.
Talumpati Para sa Kahirapan

Sa aking magandang mahal na guro, magandang umaga. At sa aking mga masasayahin at
kooperatibong mga kaklase, naway sa maikling sandali ay hayaan ninyong hiramin ko ang
inyong mga taynga.
Ako ay sadyang may isang katanungan sa aking isip, sa tingin niyo, ano ang
pinakamalalang problema ng ating lipunan sa ngayon? Pagnanakaw? Korupsyon? Pagbebenta ng
droga? O kahirapan? Sa aking matagal at masinsinang pagninilay-nilay, aking napagtanto na
lahat ng mga problemang aking nabanggit kanina ay resulta ng kahirapan? Tama. Isa sa
pinakamalaking kinakaharap na problema ng ating bansa ay ang kahirapan.
Dahil sa kahirapan, maraming tao ang nakakagawa ng kasalanan, dala ng kanilang
kakulangan sa pera, ay napipilitan silang gawin ang mga bagay na hindi kanais-nais. Dahil doon,
patuloy na dumarami ang bilang ng krimen sa ating bansa. Tayong mga Pilipino ay nahaharap
ngayon sa isang matinding krisis. Namumuhay tayo ng salat sa mga pangunahing pangangailangan
upang tayo ay mamuhay ng matiwasay. Taon-taon ay mas lumalala pa ang problema ng ating bansa
na hindi masolusyunan dala ng kahirapan.
Isa sa pangunahing dahilan nito ay ang mga korap na opisyal ng gobyerno. Ninanakaw
nila ang ang kaban o pondo ng ating bansa na para sana sa ikauunlad ng mamamayang Pilipino,
ngunit napupunta sa sariling bulsa ng mga opisyales, kung kaya naman mas ramdam natin ang
krisis. Isa pang dahilan ang kawalan ng mapapasukang trabaho ng mga tao kasabay ng sunod
sunod na pagtaas ng bilihin. Paano tayo makararanas ng isang matiwasay na pamumuhay kung
ang mga pangunahing pangangailangan pa nga lang ay hindi na natin kayang tustusan?
Isa pang dahilang ng kahirapan ay ang katamaran at maling pag uugali nating mga
Pilipino. Ang katamaran ang nagunguna sa mga dahilan ng paghihirap ng mga tao. Wala silang
tiyaga na maghanap ng mga posibleng paraan kung paano nila iaangat ang buhay nila sa
kahirapan na kanilang tinatamasa. Ang mga oportunidad ay nababalewala dahil ang mga tao ay
nakukuntento na sa salat nilang pamumuhay.
Ang mga nasabing halimbawa ay ilan lamang sa mga kaisipan na maaari kong ibahagi sa
inyo. Ilan lang ang mga ito sa mga pangunahing dahilan ng paglaganap ng kahirapan sa ating
bansa.
Mamarapatin pa ba natin ang mamuhay ng salat? Bakit nga ba hindi tayo makaahon sa
kahirapan? Kailan pa tayo kikilos upang magbago ang takbo ng ating buhay?
Ako bilang isang kabataan, ay may layunin akong gawin ang aking makakaya para hindi
maging isang mahirap at hindi maituring na isang basura lamang sa aking lipunan. Sa simpleng
pamamaraan, ako’y magsisikap makapagtapos ng pag-aaral nang sa gayon ay magkaroon ng
magandang kinabukasan. Hindi lamang ako kundi pati ikaw, tayong lahat ay kinakailangan ng
pagkakaisa tungo sa kaunlaran. Lahat tayo ay may magagawa para sa kinabukasan ng ating
bayan, isang bansa na magagamit,maipagmamalaki at higit sa lahat ay maipapamana sa susunod
pang henerasyon.
Ano pa nga bang hinihintay natin? Ang patuloy pang lumala ang kahirapan na ating
natatamasa? Bakit hindi tayo kumilos? Magsikap tayo habang maaga pa upang umunlad ang
ating buhay!
Talumpati ni Dilma Roussef Talumpati Para sa Kahirapan
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
Gawain 4
Ihambing ang mga argumentong pahayag sa artikulo sa ibaba sa akdang binasa. Gamitin ang Venn
Diagram.
Para sa Lakas ng mga Kabataan
Ang mag-anak ay inorden ng Diyos. Ang kasal sa pagitan ng lalaki at babae ay mahalaga sa
Kanyang walang hanggang plano. … Ang kaligayahan sa buhay ng mag-anak ay lalong higit na
makakamit kapag isinalig sa mga turo ng Panginoong Jesucristo.
“Ang Mag-anak: Isang Pagpapahayag sa Mundo”

Malaking pagpapala ang maging bahagi ng isang pamilya. Sasamahan at mapaliligaya kayo ng
inyong pamilya, tutulungan kayong matuto ng mga wastong alituntunin sa isang kapaligirang
puno ng pagmamahal, at tutulungan kayong maghanda para sa buhay na walang hanggan.
Kailangan ang pagsisikap upang mapatatag ang mga pamilya. Pagpapalain ang inyong pamilya
kapag ginagawa ninyo ang inyong bahagi para patatagin ito. Maging masayahin, matulungin, at
mapagbigay sa mga miyembro ng pamilya. Maraming problema sa tahanan ang dulot ng
makasarili at walang pakundangang pagsasalita at pagkilos ng mga miyembro ng pamilya.
Hangaring maging tagapayapa sa halip na manukso, makipaglaban, at mang-away. Magpakita ng
pagmamahal sa mga miyembro ng inyong pamilya bawat araw. Ibahagi ang inyong patotoo sa
inyong pamilya sa salita at gawa. Ang inyong mabuting halimbawa ay makagagawa ng kaibhan
sa pagpapatatag ng inyong pamilya.
Igalang ang inyong mga magulang sa pamamagitan ng pagpapakita ng pagmamahal at respeto sa

kanila. Sundin sila sa pag-akay nila sa inyo sa kabutihan. Kusang-loob na tumulong sa inyong
tahanan. Makilahok sa makabuluhang mga aktibidad at tradisyon ng pamilya. Makiisa sa inyong
pamilya sa pagdarasal, pag-aaral ng banal na kasulatan, at pagdaraos ng mga family home
evening. Ang pagsunod sa mga kautusang ito ay nagpapalakas at nagbubuklod sa mga pamilya.
Kung hindi ginagawa ng inyong pamilya ang mga bagay na ito, magdasal at pag-aralan ang mga
banal na kasulatan nang mag-isa. Maaaring mahikayat ng inyong halimbawa ang inyong pamilya
na makiisa sa inyo.
Palakasin ang ugnayan ninyong magkakapatid. Maaari silang maging pinakamatatalik ninyong
kaibigan. Suportahan ninyo sila sa kanilang mga interes sa buhay, at tulungan sila sa mga
problemang maaaring kinakaharap nila.
Nais ng Diyos na isilang ang lahat ng Kanyang mga anak sa mundo bilang bahagi ng walang
hanggang pamilya na may ina at ama na nagmamahal at nangangalaga sa isa’t isa at sa kanilang
mga anak. Kung hindi ninyo nararanasan ito, magtiis at patuloy na mamuhay nang matwid.
Humanap ng mga taong karapat-dapat na tularan. Paghandaan ngayon na gampanan ang inyong
mga banal na tungkulin bilang asawa at bilang magulang. Matibay na mangakong makasal sa
templo at bumuo ng sarili ninyong walang hanggang pamilya.

Para sa Lakas Talumpati ni Dilma
ng mga Kabataan Roussef
1. 1.
2 2.
3. 3.
4. 4.
5.
5.
Gawain 5
Sumulat ng sanaysay na nagpapakita ng argumento tungkol sa alinman sa mga paksa sa ibaba.
Pumili lamang ng isa. Ang sanaysay ay binubuo lamnag ng apat (4) na talataan na may tatlo(3) –
limang (5) pangungusap.
1. Epekto ng Covid-19 Pandemic sa buhay ng mga mamamayan

2. Modular, Online o Blended Learning ba ang gagamitin ngayong taon?
3. Home Quarantine: Solusyon sa Pag-iwas sa Coronavirus
_________________________________________
Pamagat
Rubrik sa Pagtataya ng Sanaysay
Kraytirya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula
4 3 2 1
Nilalaman Kompleto at Kompleto ang May ilang Maraming

komprehensibo nilalaman ng kakulangan sa kakulangan sa
ang nilalaman ng sulat/talata. nilalaman ng nilalaman ng talata
sulat/talata. talata/sulat
Wasto ang lahat
Wasto ang lahat ng ng impormasyon May ilang maling
impormasyon impormasyon sa
nabangggit

Presentasyon Malikhaing Maayos na Hindi gaanong Hindi maayos na
nailahad ang nailahad ang maayos na nailahad ang
nilalaman ng taalta/sulat. nailahad ang sulat/talata. Hindi
talata/sulat Nauunawaan ang taalta/sulat. Hindi gaanong
nilalaman gaanong nauunawaan ang
Nauunawaaan ang
nauunawaan ang nilalaman
nilalaman ng talata
nilalaman
Organisasyon Oganisado, Malinaw at Maayos ang Hindi maayos ang

malinaw, simple maayos ang presentasyon ng presentasyon ng
at may tamang presentasyon ng mga pangyayari at mga ideya.
pagkasunodsunod mga ideya sa ideya. May Maraming bahagi
ang presentasyon sulat/talata. bahaging di ang hindi malinaw
ng Malinaw ang gaanong malinaw. sa paglalahad ng
ideya sa daloy ng kaisipan
talata/sulat. pagkakalahad ng
Malinaw ang daloy kaisipan
at oranisado ang
paglalahad ng
kaisipan
Baybay ng Malinaw, maayos Tama ang Maayos ang Hindi maayos ang
mga salita at at tama ang baybay ng salita, pagbabaybay ng grammar at
grammar, baybay ng salaita, grammar, mga salita subalit pagbabantas.
capitalization grammar, capitalization at mayroong Hindi maayos ang
at pagbabantas capitalization at pagbabantas. kaunting kamalian pagkakasulat.
at gawi ng pagbabantas. Maayos ang sa grammar at
pagkasulat Maayos ang pagkakasulat pagbabantas.
pagkakasulat Hindi gaanong
maayos ang
pagkakasulat.
Halaw sa: https://dokumen.tips/documents/rubrik-sa-pagtataya-ng-talata.html

Pangwakas
Mula sa mga isinagawang gawain nalinang ang iyong kakayahan iugnay ang mga
argumento sa pagsulat ng akda. Nalinang ri ang iyong kakayahan sap ag-unawa sa nialalaman ng
isang akda.
MGA SANGGUNIAN A. Aklat
Constantino, PC. & Zafra, G.S. (1997). Pluma 10. Lungsod Quezon: UP Open University.

Evasco, E.Y., Navarro, A.M., Ortiz, W.P & Rodriguez – Tatel, M.J.B. (2011). Saliksik:
Gabay sa Pananaliksik sa Agham Panlipunan, Panitikan at Sining. Lungsod Quezon: C&
E Publishing Inc.
Petras, Jayson D. (2016). Modyul 1: Oryentasyong Filipino sa Pananaliksik at Diskurso.

Lungsod Quezon: UP Open University.
B. Journal
Tolentino, R., & University of the Philippines Diliman. (2016). Literasing Midya. In
Katipunan: Journal ng mga ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining at
Kulturang Filipino (Issue 1, pp. 50–66).
https://doi.org/10.13185/kat2016.00105
Zafra, G., & University of the Philippines Diliman. (2016). Ang Pagtuturo ng Wika at
Kulturang Filipino sa Disiplinang Filipino (Konteksto ng K-12). In Katipunan:
Journal ng mga ng mga Pag-aaral sa Wika, Panitikan, Sining at Kulturang
Filipino (Issue 1, pp. 4–28)
C. Internet
AubreyJhian, (2013, December 13) Talumpati para sa Kahirapan

mula sa https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=talumpati+parasakahirapan
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 2
1. B
2. A
3. C
4. D
5. B
Gawain 3. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral. Gawain
4. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Gawain 5. Maaaring magkakaiba ang kasagutan ng mga mag-aaral.
Markahan
Pangalan : ___________________________ Lebel :__________________

Seksyon:_____________________________ Petsa: ___________________
GAWAING PAGKATUTO
Dula: Pagsusuri at Paghahambing sa Kultura ng Dalawang Bansa

Ang England ay bahagi ng United Kingdom (UK) na hangganan ng bansang Scothland sa
Hilaga at sa Kanluran naman ay ang bansang Wales. Sakop nito ang higit sa gitna at katimugang
bahagi ng pulo ng Gran Britanya na nasa Hilagang Atlantiko at higit 100 maliliit na pulo gaya ng
Islas of Scilly at Isle of Wight.
Mayaman sa panitikan ang England kung saan nakilala rito ang isa sa pinakatanyag na
manunulat na si William Shakespeare noong taong 1564-1616 na itinuturing na pinakadakilang
manunulat sa wikang Ingles. Isinulat niya ang mga tanyag na dula gaya ng Julius Caesar
(15991600), Anthony and Cleopatra (circa 1606-1607) na hinango nito sa kasaysayan ng Greek
at Roman.
Ang pinakadakilang obra ni Shakespeare na Romeo and Juliet ay naglalarawan ng walang
hanggang pag-iibigan ng dalawang pusong pilit na pinaghihiwalay dahil sa alitan ng kanilang
maharlikang angkan na naging magkaaway ngunit hanggang sa kamatayan ay naipakita nila ang
kanilang wagas na pagmamahalan.
Sa iyong babasahing buod ng dulang Sintahang Romeo at Juliet na isinalin ni Gregorio
C. Borlaza mula sa orihinal na obra ni William Shakespeare ng England na Romeo and Juliet,
malalaman mo ang kultura at tradisyon na umiral sa panahong ito sa bansang pinagmulan ng
akda.

Naisusulat nang wasto ang sariling damdamin at saloobin tungkol sa sariling kultura kung
ihahambing sa kultura ng ibang bansa (F10PU-IIa-b-74)
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang mahahalagang konseptong nakapaloob sa buod ng akdang
“Sintahang Romeo at Juliet.” Pagkatapos, surrin ito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga kasunod nitong
mga gawain.
Sintahang Romeo at Juliet (Buod)

Salin ni Gregorio C. Borlaza
(Romeo and Juliet ni William Shakespeare)
Si Romeo na anak nina Senyor Montesco at Senyora Montesco ay naantig sa

kagandahang angkin ni Rosalina, isang dalagang may panatang maging dalaga habang siya ay
nabubuhay pa. Para siya ay maaliw, niyaya siya ng kaniyang pinsang si Benvolio at kaibigang
Mercutio na dumalo sa isang handaan sa bahay ng mga Capuletto. Pumayag naman ang binata
nang mapag-alaman na dadalo rin si Rosalina. Dito niya nakita si Juliet na anak ng kaaway ng
kanilang angkan, na sina Senyor at Senyora Capuletto.

Sa una nilang pagkikita ay nahulog na sila sa isa’t isa. Kapwa nila batid na sila ay mga
anak ng magkaaway na pamilya, ngunit nagkaunawaan pa rin sila. At dahil dito, nagkasundo
silang magpakasal kinabukasan sa tulong ni Fray Lorenzo, ang kumpesor ni Romeo.
Pagkatapos ng kanilang pag-iisang dibdib, sina Tybalt at Mercutio ay naglaban na naging
dahilan ng pagkamatay ng ikalawa. Nalaman ni Romeo ang pagkamatay ng kaibigan kaya’t siya
ay naghiganti at pinatay nito si Tybalt. Nagmakaawa ang mga magulang ni Romeo ngunit ang
naging hatol ni Prinsipr Escalo sa kaniya ay ipatapon sa labas ng Verna.
Sa pamamagitan ng isang kasa-kasama ni Juliet ay muling nagkita at nangyari ang unang gabi
nila bilang mag-asawa. Subalit, sa gabi ring iyon, ipinagkasundo nina Senyor at Senyora
Capuletto si Juliet kay Konde Paris upang sila ay mapag-isang dibdib. Tutol si Juliet dito kaya’t
humingi siya ng tulong kay Fray Lorenzo upang hindi matuloy ang nasabing kasalan. Binigyan
ni Fray Lorenzo si Juliet ng likidong pampatulog upang ang paghihinagpis na binibi ay
magmimistulang bangkay sa loob ng apatnapung oras.
Naipabalita kay Romeo na si Juliet ay isa nang bangkay sa tulong ni Baltazar. Dahil dito, bumili
si Romeo sa isang matandang albularyo ng mabagsik na lason na siyang kikitil sa kaniyang
buhay at bumalik sa Verna. Ngunit sa kasamaang-palad, hindi naihatid ni Fray Juan ang liham ni
Fray Lorenzo na nagsasabing hindi patay si Juliet. Nang mabili ni Romeo ang lason, agad siyang
nagtungo sa puntod ni Juliet at nang makita ni Romeo ang inaakalang bangkay ni Juliet ay
ininom niya agad ang lason. At bago nangyari ang pagpanaw ni Romeo, nagising si Juliet at
natunghayan niya ang pagpanaw ni Romeo.
Sa paghihinagpis ni Juliet ay dumating si Fray Lorenzon, ngunit hindi na niya naabutang buhay
ang binata upang sabihin ang katotohanan. Pilit na isinasama ni Fray Lorenzo si Juliet dahil may
mga tanod na paparating, ngunit hindi nagawang iwan si Romeo. Bago pa man dumating ang
mga tanod ay nakakita si Juliet ng isang balaraw at itinarak ito sa kaniyang dibdib na naging
sanhi ng kaniyang kamatayan kasama ang kaniyang mahal na si Romeo.
Gawain 1: Alamin natin!

Suriin ang akdang binasa sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong sa ibaba.
1. Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng angkan nina Romeo at Juliet.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. Bakit nagkaroon ng hidwaan ang dalawang angkan?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
3. Paano pinatunayan ng pag-iibigan nina Romeo at Juliet na ang wagas na pag-ibig ay
walang pinipiling lahi o di nakatingin sa estado ng buhay at panlabas na anyo?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Paano ipinakita nina Romeo at Juliet ang pag-ibig sa isa’t isa? Makatuwiran ba ito?
Patunayan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
Gawain 2. Suriin mo!
Pumili ng isang pangyayari sa binasang akda na umantig sa iyong damdamin. Ibahagi ang
iyong pananaw hinggil dito. Isulat ang sagot sa grapiko.
Pangyayari
Bisa sa Kaisipan Bisa sa Damdamin
Gawain 3. Ipadama mo!

Ilahad ang kulturang nangibabaw sa akda batay sa mga susunod na pagpapahalaga.
Pagkatapos, ihambing ito sa sariling bansa sa pamamagitan ng pagbibigay ng sariling damdamin
o saloobin ukol dito.
Pagpapahalaga sa: Kultura mula sa Damdamin/Saloobin akda/dula
1. Pamilya

2. Pag-aasawa/Pagpapakasal
3. Pagsunod sa mga nakatatanda
Gawain 4. Hugot pa more!

Batay sa kulturang umiiral sa ating bansa hinggil sa pag-ibig, paano mo mapatutunayan
ang iyong wagas na pagmamahal nang hindi mo malalabag ang inyong kinalakhang kultura?
Gumawa ng hugot lines sa pamamagitan ng isang islogan. Ibahagi ito sa iyong facebook
account.
Ang islogan ay bubuuin ng 10 hanggang 12 salita lamang na binubuo lang 2- 4 na linya o
taludtod. Tatlong kulay lamang ang gagamitin.
Rubrik sa Paggawa ng Islogan

https://www.scribd.com/doc/274341227/Rubrics-Para-Sa-Islogan

10 7 4 1
Nilalaman Ang mensahe Di gaanong Medyo magulo Walang
ay mabisang naipakita ang ang mensahe. mensaheng
naipakita. mensahe. naipakita
Pagkamalikhain Napakaganda Maganda at Maganda ngunit Di maganda at

at napakalinaw malinaw ang di gaanong malabo ang
ng pagkakasulatng malinaw ang pagkakasulatng
pagkakasulat mga titik. pagkakasulatng mga titik.
ng mga titik. mga titik.
Kaugnayan May malaking Di gaanong Kaunti lang ang Walang

kaugnayan sa may kaugnayan kaugnayan ng kaugnayan
islogan sapaksa.
paksa ang sa paksa ang sapaksa ang
islogan. islogan. islogan.
Kalinisan Malinis na Malinis ang Di gaanong Marumi ang

malinis ang pagkakabuo. malinis ang pagkakabuo.
pagkakabuo. pagkakabuo.
Sa mga isinagawang gawain, nailahad mo sa anyong pasulat ang iyong saloobin at
damdamin tungkol sa sariling kultura. Nakilala mo ang iba’t ibang kultura ng ibang bansa sa
tulong ng isang akda. Naipadama mo rin ang iyong pagpapahalaga sa ating kultura.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa Magaaral,
Pasig City, Department of Education –IMCS.
Marasigan, Emily V., Del Rosario, Marygrace ,2015. Pinagyamang Pluma. Quezon
City: Phoenix Publishing House , INC.
B. Internet https://www.slideshare.net/daniholic/sintahang-romeo-at-julieta
https://www.scribd.com/doc/274341227/Rubrics-Para-Sa-Islogan

Susi sa Pagwawasto Maaaring magkakaiba ang sagot
ng mga mag-aaral.

Ikalawang Markahan
Pangalan: ___________________________________ Lebel:____________

Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay-puna sa Istilo ng Tula

Ang tula o panulaan ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng
wika sa iba't ibang anyo at estilo. Ito ay isang anyo ng panitikan na may matalinghagang
pagpapahayag ng isipan at damdamin. Ito rin ay isang akdang pampanitikang naglalarawan ng
buhay, hinango sa guniguni, ipinararating sa ating damdamin, at ipinahahayag sa pananalitang
may angking karkitan o aliw-iw. Ang mga sumusunod ay ang iba’t ibang elemento ng tula.
1. Sukat - Ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtod na bumubuo sa isang
saknong. Maaaring ito ay wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, o
lalabingwaluhin.
2. Saknong – Ito ay tumutukoy isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o
maraming linya (taludtod).
3. Tugma - Isa itong katangian ng tula na hindi angkin ng mga akda sa tuluyan. Sinasabing
may tugma ang tula kapag ang huling pantig ng huling salita ng bawat taludtod ay
magkakasintunog. Lubha itong nakagaganda sa pagbigkas ng tula. Ito ang nagbi-bigay
sa tula ng angkin nitong himig o indayog.
Mga Uri ng Tugma

a. Hindi buong rima (assonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita
ay nagtatapos sa patinig.
Halimbawa:
Mahirap sumaya
Ang taong may sala
Kapagka ang tao sa saya’y nagawi

Minsa’y nalilimot ang wastong ugali
b. Kaanyuan (consonance) - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay
nagtatapos sa katinig.
• unang lipon, mga salitang nagtatapos sa – b, k, d, g, p, s, t
Halimbawa:
Malungkot balikan ang taong lumipas
Nang siya sa sinta ay kinapos-palad
• ikalawang lipon, mga nagtatapos sa – l, m, n, ng, r, w, y

Halimbawa:
Sapupo ang noo ng kaliwang kamay
Ni hindi matingnan ang sikat ng araw
4. Kariktan - Kailangang magtaglay ang tula ng maririkit na salita upang masiyahan ang
mambabasa gayon din mapukaw ang damdamin at kawilihan.
5. Talinghaga - Tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay.
• Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang
ilantad ang talinghaga sa tula
6. Anyo - porma ng tula
7. Tono/Indayog - diwa ng tula
8. Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan

Tula: Naibibigay ang puna sa estilo ng napakinggang tula. (F10PN-IIc-d-70)
Panuto
Basahin ang tulang “Ang Aking Pag-ibig” (“How Do I Love Thee” ni Elizabeth Barret
Browning) na isinalin sa Filipino ni Alfonso O Santiago. Pagkatapos, sagutin ang mga kasunod
nitong mga gawain nang buong husay at katapatan.
Ang Aking Pag-ibig
(How Do I Love Thee-Sonnet XLIII ni Elizabeth Barret Browning

Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago) https://www.youtube.com/watch?
v=9Ik3V7YZzMg
Ibig mong mabatid, ibig mong malaman

Kung paano kita pinakamamahal?
Tuturan kong lahat ang mga paraan, Iisa-
isahin, ikaw ang bumilang.
Iniibig kita nang buong taimtim,
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay

Ng kailangan mong kaliit-liitan,
Laging nakahandang pag-utus-utusan,
Maging sa liwanag, maging sa karimlan.
Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi,

Kasingwagas ito ng mga bayaning
Marunong umingos sa mga papuri.
Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,

Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Noong ako’y isang musmos pa sa turing Na

ang pananalig ay di masusupil.
Yaring pag-ibig ko, ang nakakabagay

Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Na nang mangawala ay parang nanamlay Sa
pagkabigo ko at panghihinayang.
Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na, Ngiti,

luha, buhay at aking hininga!
At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita.
Gawain 1. Bigyang kahulugan!

Tukuyin ang kahulugan ng mga salitang nakasulat nang pahilig na ginamit sa pangungusap.
Gamitin ang jigsaw puzzle na nakalaan sa bawat bilang.
1. Kailangang mabatid ng aking mga magulang ang grado ko sa Filipino.
m a
2. Si Maria ay taimtim na nagdarasal sa simbahan.
o u
3. Wagas ang pag-ibig ng isang ina sa kaniyang mga anak.
i y
4. Umingos muna ako kung may paparating na sasakyan bago ako tumawid sa kalye.
U n
5. Banal ang hangarin ng mga bayani sa pakikipaglaban sa mga dayuhan.
D I
6. Matayog ang aking pangarap kaya nag-aaral ako nang mabuti.

a a
7. Saklaw ng bansang Pilipinas ang pulo ng Palawan.
a p
8. Punong-puno ng lumbay ang kaibigang natalo sa paligsahan.
n K

Gawain 2. Ipaliwanag mo!
Suriin ang kahulugan ng matatalinghagang pananalitang ginamit sa tula. Isulat ang sagot
sa loob ng puso.
Lipad ng kaluluwang ibig marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi
Kasingwagas ito ng mga bayani
Marunong umingos sa mga papuri
Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na
Ngiti, luha, buhay at ang aking hininga!
At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita

Gawain 3. Suriin natin!
A. Suriin ang tula sa pamamagitan ng pagpupuno sa patlang ng mga angkop na salita
upang mabuo ang diwa ng talata.
Ang tulang pinamagatang “Ang Aking Pag-ibig” ay binubuo ng

_______________ na saknong. May _______________ na taludtod sa bawat saknong.
Binubuo ito ng _______________ na bilang ng pantig sa bawat taludtod. Gumamit ito ng
_______________ na paraan ng pagtutugma na kung saan ang salita ay nagtatapos sa

________________.
B. Tukuyin ang kahulugan ng mga sumusunod na tayutay na ginamit sa tula. Isulat ang
sagot sa patlang.

1. Iniibig kita ng buong taimtim
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing
________________________________________________________________________
__________________________________________________________
______________
_________________________________
_____________________________________
2. Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin

Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
________________________________________________________________________
_________________________________________________________
_______________
______________________________________________________________________
Gawain 4. Sukatin natin!

Gamit ang Ladder organizer, suriin ang nilalaman ng binasang tula sa pamamagitan
ng pagsagot sa mga gabay na tanong.
Ipaliwanag ang kaugnayan ng pahayag sa akda na “Ang pag-ibig

ay buhay, ang buhay ay pag-ibig”.
____________________________________________
____________________________________________
_________________________________________
Sa tingin mo, ano ang nag-udyok kay Elizabeth

Browning sa paggawa ng tulang punong-puno ng
emosyon at pagmamahal?
______________________________________________
______________________________________________
Paano nakatutulong ang paggamit ng matatalinghagang salita

upang maihatid ng may-akda sa mambabasa ang mensahe?
_________________________________________________
_________________________________________________

Ilarawan ang estilong ginamit ng may-akda sa tula.
. _______________________________________________________
_______________________________________________________
Sa iyong palagay, anong bahagi ng tula ang nagpalutang sa ganda at kariktan nito.
Patunayan ang iyong sagot.
______________________________________________________________
Ayon sa tula, paano ipinamalas ng makata ang masidhing pagmamahal?

_______________________________________________________________
________________________________________________________________________________
___________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________ Ano ang

pag-ibig na tinutukoy ng makata?
__________________________________________________________________________
_
__________________________________________________________________________
_
___
Gawain 5. MAGSULAT TAYO!

Bilang isang mag-aaral, ibahagi mo ang iyong saloobin tungkol sa salitang
“Pagmamahal” sa pamamagitan ng isang tula. Isaalang-alang ang mga elemento ng tula sa
pagbuo ng sariling tula. Gawan ito ng video at ibahagi sa hatirang madla o social media.
Nilalaman: 10 Wastong gamit ng salita 10 Elemeto ng tula: 15 Hikayat: 5

________________________________
Pamagat
Sa mga gawaing isinagawa, buong tapat at talino mong binigyang-puna ang napakinggan
pamamaraan ng may akda. Natutunan mo ring suriin ang istilo ng may-akda sa tulong ng iba’t
ibang elemento ng tula.

1. Ambat, V., Barcelo, T., et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino 10, Modyul para sa
Magaaral, Pasig City, Department of Education-IMCS. B. Internet:
1. https://www.youtube.com/watch?v=9Ik3V7YZzMg
2. https://tl.wikipedia.org/wiki/Panulaan
3. https://filipino10niwarville.blogspot.com/2015/08/ang-aking-pag-ibig.html
Susi sa Pagwasto
Gawain 1. nalaman, taus puso, dalisay, lumingon, mataas, sakop, lungkot Gawain
2. Apat, saknong , apat, patinig at katinig
Gawain 3. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Gawain 4. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral. Gawain
5. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.

Ikalawang Markahan
Pangalan: _________________________________________________Lebel:____________
Seksiyon: __________________________________________________Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri sa mga Elemento ng Tula

Maituturing na pinakamatandang sining ang tula sa kulturang Pilipino. Tula ang pinagmulan ng
iba pang mga sining tulad ng sining ng awit, sayaw at dula. Batay sa kasaysayan, ang mga unang
Pilipino ay may likas na kakayahang magpahayag ng kanilang kaisipan sa pamamagitan ng mga
salitang naiayos sa isang maanyong paraan kaya kinakitaan ng sukat at tugma. Ang pagkadiwang
makata ay likas sa ating mga ninuno. Gayundin, tayo ay nabiyayaan ng malawak na imahinasyon
kung kaya’t nagiging mahusay na manunulat. Sa mga gawaing ito, inaasahang masusuri mo ang
tula ayon sa mga mahalagang elemento nito.
Narito ang mga mahalagang elemento ng tula.
1. Sukat. Ito ay tumutukoy sa bilang ng mga pantig sa bawat taludtod Ang mga mga uri ng
sukat ay wawaluhin (8), lalabindalawahin (12), lalabing-animin (16) at lalabingwaluhin
(18).
Halimbawa ng wawaluhing sukat (8):
Is/da /ko/ sa/ Ma/ri/ve/les,
1 2 3 4 5 5 7 8
na/sa /lo/ob/ ang/ ka/lis/kis
Halimbawa ng lalabindalawahing sukat (12):

Ang/ la/ki /sa /la/yaw /ka/ra/ni/wa’y/ hu/bad,

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Sa / ba/ it / at/mu/ni, / sa /ha/tol / ay / sa/ lat.
Halimbawa ng lalabing-animin (16):

Sa /ri-/sa /ring/ bu/ngang/ka/hoy,/ hi /nog/ na/ at/ ma /ta /ta /mis.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Ang/ na/ro/ on /sa /lo /o /bang/ may/ ba/kod /pa /sa / pa /li /gid.
Halimbawang lalabingwaluhin (18) :
Tu/mu/tu/bong/ m/ga /pa/lay, /gu/lay /at/ ma /ra/ming/ m/ga/ ba/gay.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 19
Na/ro/on /din /sa /lo /o/bang /may/ba/kod /pang/ ka/hoy/ na /ma/la/bay.
2. Tugma. Tumututukoy sa pinag-iisang tunog ng huling pantig ng huling salita sa bawat

taludtod sa isang taludturan. Nauuri ang tugma sa:
a. Tugmaang ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa patinig o impit na

tunog at sa gayon ay mayroong ganap na pagkakatugmaan ang huling
pantig ng mga taludtod ng tula.
Halimbawa:
Pakinggan mo aking bunso itong mga sasabihin
Na sa aking katandaa’y parang huling habilin Sa
puso mo ay ingatan, at sa diwa’y kandilihin
Balang-araw ay tutubo’t parang utang na
singilin.
b. Tugmaang di-ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa katinig bagamat
may iisang uri ng patinig sa loob ng pantig ang huli namang titik ay magkakaiba.
Halimbawa:
May isang lupain sa dakong Silangan
Na nag-aalaga ay sikat ng araw
Kaya napatanyag ay sa kagandahan
At napabalita sa magandang
3. Sining o kariktan. Ito ay tumutukoy sa paggamit ng mga pili, angkop at maririkit na
salita.
4. Sesura o Cesura. Ang mga tulang may labingdalawa at labingwalong pantig ay may
sesura, o hati na nangangahulugang saglit na paghinto ng pagbasa o pagbigkas sa bawat
ikaanim na pantig.
Halimbawa: Ang taong magawi/sa ligaya’t ilaw.
5. Talinghaga o Tayutay. Ito ay tumutukoy sa paggamit sa tula ng matatalinghagang

pananalita at mga tayutay Ang paggamit ng magandang pahayag ay kailangan ng isang
tula. Ang tayutay ay sadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita, kung kayat

magiging malalim at piling-pili ang mga salita rito. Tinatawag ding palamuti ng tula ang
tayutay dahil ito ang nagpapaganda sa isang tula.
Mga Uri ng Tayutay
a. Pagtutulad o simile – isang paghahambing ng dalawang bagay na magkaiba sa
pangkalahatang anyo subalit may mga magkatulad na katangian. Ito’y ginagamitan
ng mga salita’t pariralang tulad ng, katulad ng, parang, kawangis ng, anaki’y,
animo atb.
Halimbawa: Si Binibining Flower ay parang bulaklak na namumukadkad
b. Pagwawangis o Metapora – naghahambing ng dalawang bagay ngunit tuwiran ang
ginagawang paghahambing.
Halimbawa: Ang ama ay haligi ng tahanan.
c. Pagmamalabis o Hyperbole – pagpapalabis sa normal upang bigyan ng kaigtingan
ang nais ipahayag
Halimbawa: Umulan ng pera kahapon sa Dollar Village.
d. Pagtatao o Personipikasyon - paglilipat ng katangian ng isang tao sa mga walang
buhay
Halimbawa: Kumakaway ang mga dahon ng punongkahoy.
Kailangan din sa pagsusuri ng tula ang paglalahad ng bayograpiya o paglalarawan sa

mayakda. Gayundin ang pagtukoy sa paksa o tema ng tula, ang kaugnayan nito sa tauhan,
mambabasa at sa kasalukuyang pangyayari. Mahalaga ring mabatid ng mambabasa ang aral na
nakapaloob sa akda.
Nasusuri ang iba’t ibang elemento ng tula. (F10PB-IIc-d-72)
Panuto
Basahin at unawain ang tulang lirikong Ang Aking Pag-ibig ni Elizabeth Barrett
Browning ng Inglatera na hango sa Sonnet 43. Pagkatapos, sagutin nang buong husay ang mga
kasunod nitong mga gawain.
IV
Ang Aking Pag-ibig Kasinlaya ito ng mga lalaking
(How Do I Love Thee-Sonnet XLIII ni Elizabeth Dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Barrett Browning
Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago)
Marunong umingos sa mga papuri.

I V
Ibig mong mabatid, ibig mong malaman Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,
Kung paano kita pinakamamahal? Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Turuan kong lahat ng mga paraan, Noong ako’y isang musmos pa sa turing
Iisa-isahin, ikaw ang bumilang. Na ang pananalig ay di masusupil.
II VI
Iniibig kita nang buong taimtim, Yaring pag-ibig ko, ang nakakabagay
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing, Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating Na nang mangawala ay parang nanamlay
Ang dulo ng hindi maubos-isipin. Sa pagkabigo ko at panghihinayang.
III VII
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,
Ng kailangan mong kaliit-liitan, Ngiti, luha, buhay at aking hininga!
Laging nakahandang pag-utus-utusan, At kung sa Diyos naman na ipagtalaga

Maging sa liwanag, maging sa karimlan. Malibing ma’y lalong iibigin ka.
Gawain 1. Mag-ugnay ka!

Hanapin sa tula ang salitang kaugnay ng mga salita sa grapiko. Pagkatapos, isulat ang
pinagmulang bahagi nito sa tula. (Bilang ng saknong at taludtod)

Saknong____
Taludtod____
Saknong____
Taludtod____
PAG -IBIG
DAMDAMIN
Saknong____
Taludtod____
Saknong____
Taludtod____
Saknong____
Taludtod____
Saknong____
Taludtod____
NGITI
LUHA
Saknong____
Taludtod____
Saknong____
Taludtod____
Gawain 2 Suriin mo!
A. Suriin ang mahahalagang elemento ng tulang binasa gamit ang grapikong pantulong sa
ibaba.

Paksa
Tayutay Bilang ng Saknong Paliwanag
Damdamin
Bilang ng Saknong
Bilang ng Taludtod
Sukat
Tugma
Aral (Ilahad ang

kahalagahan)
Ugnayan
(sa kasalukuyang
panahon)
B. Hanapin at ipaliwanag ang kahulugan ng mga ginamit na tayutay sa tulang binasa.

Gawain 3. Tungo sa Pag-unawa
Sagutin mo ang mga katanungan ayon sa iyong pang-unawa sa binasang tulang “Ang Aking
Pag-ibig.” Gamitin ang grapiko sa paglalahad ng mga kasagutan.
1. Ano ang pag-ibig na tinutukoy ng makata sa tula?

2. Paano ipinamalas ng may-akda ang masidhing pagmamahal sa kaniyang tula?
3. Paano nakatulong ang paggamit ng mga matalinghagang salita upang maihatid ng
mayakda sa mambabasa ang mensahe.
4. Sa iyong palagay, ano ang epekto ng karanasan sa paglikha ng tula ng isang makata?
5. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng pahayag na “Ang pag-ibig ay buhay, ang buhay ay
pagibig”.

1 2
3 5
4
Gawain 4. Pagpapalawak ng Kaalaman
Basahin at unawain ang tulang “Isang Punongkahoy” ni Jose Corazon de Jesus.
Pagkatapos, suriin ang mga taglay nitong elemento.
Isang Punong Kahoy ni:

Jose Corazon de Jesus
https://www.youtube.com/watch?v=mx0cGaAD5Mk
I. V.
Kung tatanawin mo sa malayong pook, Ang mga kampana sa tuwing orasyon,
Ako'y tila isang nakadipang krus; Nagpapahiwatig sa akin ng taghoy;
Sa napakatagal na pagkakaluhod, Ibon sa sanga ko'y may tabing ng dahon,
Parang hinahagkan ang paa ng Diyos. Batis sa paa ko'y may luha nang daloy.
II. VI.
Organong sa loob ng isang simbahan Ngunit tingnan niyo ang aking narating,
Ay nananalangin sa kapighatian, Natuyo, namatay sa sariling aliw;
Habang ang kandila ng sariling buhay, Naging krus ako ng magsuyong laing At
Magdamag na tanod sa aking libingan... bantay sa hukay sa gitna ng dilim.
III. VII.
Sa aking paanan ay may isang batis, Wala na, ang gabi ay lambong na luksa,
Maghapo't magdamag na nagtutumangis; Panakip sa aking namumutlang mukha;
Sa mga sanga ko ay nangakasabit kahoy na nabuwal sa pagkakahiga, Ni
Ang pugad ng mga ibon ng pag-ibig. ibon ni tao'y hindi na matuwa!
IV.
Sa kinislap-kislap ng batis na iyan, asa mo ri'y
agos ng luhang nunukal; at tsaka buwang tila
nagdarasal.
Ako’y binabati ng ngiting malamlam.
VIII.
At iyong isipin nang nagdaang araw, isang
kahoy akong malago't malabay; ngayon ang
sanga ko'y krus sa libingan, dahon ko'y
ginawang korona sa hukay.

Pamagat _________________________________________
May-akda (Maglahad ng
maikling talambuhay)
Paksa ng Tula
Saknong
Taludtod
Sukat
Tugma
Tono/Damdamin
Mga Tayutay (3)

Sagisag/Simbolo (3)
(Ilahad ang pahiwatig)
Aral

Gawain 5. Pagpapahalagang Pangkatauhan
Ilarawan at suriin ang mga gawaing sumasalamin sa kultura ng Pilipinas na
matatagpuan sa mga tulang sinuri. Gamitin ang grapiko.
Ang Aking Pag -ibig

(How Do I Love Thee -Sonnet XLIII ni Elizabeth
Barrett Browning
Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago)

Isang Punong Kahoy
ni: Jose Corazon de Jesus
https://www.youtube.com/watch?v=mx0cGaAD5Mk
Mula sa mga isinagawang gawain, naipakita mo ang iyong kakayahan sa pagsusuri ng tula.
Nakilala mo rin ang iba’t ibang bahagi ng tula, ang damdamin ng may-akda at ang ugnayan
ng mga akda sa lipunan.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Balazo, Iluminada C.,Dominguez, Leticia F.,Badua, Zenaida S.(2000).Wika at

Panitikan: Batayang Aklat Ikaapat na Taon. Lungsod Quezon: JGM & S
Corporation.
Julian, A.B., Lontoc, N.S., Del Rosario MG.G. at Dayag, A.M. (2017) Pinagyamang
Pluma 8. Lungsod Quezon: Phoenix Publishing House, Inc.

B. Internet
http://mgaraullo.depedmanila.com/wp-
content/uploads/2019/02/MODYUL_1_PAGSUSURI_BATAY_SA_ELE.pdf
https://tl.wikipedia.org/wiki/Panulaan
http://mgaraullo.depedmanila.com/wp- https://www.tagaloglang.com/uri-ng-
tugma/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1(Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral)
Gawain2 (Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral sa ibang elemento)
A. Bilang ng Saknong at Taludtod:
7 – saknong, bawat saknong ay binubuo ng apat na taludtod
Sukat - lalabindalawahin/Ang bawat taludtod ay may sukat na 12 Tugma
- tugmang di-ganap
B. (Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral)
Gawain 3 (Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral)
Gawain 4 (Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral sa ibang elemento)
Saknong – 8 (walong saknong)
Taludtod – 4 (bawat saknong ay binubuo ng apat na taludtod)
Sukat – 12 (lalabindalawahin)
Tugma – tugmang di-ganap
Gawain 5 (Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral)

Ikalawang Markahan
Pangalan: _____________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: _____________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Matatalinghagang Pananalita Panimula (Susing Konsepto)
Kumusta ka na? Sigurado ako sa ngayon kabisadong-kabisado mo na ang tula at mga

elemento nito. Tama ba ako? Kung sumasang-ayon ka sa akin, handa ka na sa bagong araling
aking inihanda. Kung hindi naman, ayos lang iyan, huwag malumbay, iminumungkahi kong
makinig at manood sa maikling video clip mula sa link na ito
(https://www.youtube.com/watch?v=S0kuNgi2LXs) upang mas madali na lamang sa iyo ang
bagong aralin na may kaugnayan sa tula.
Isang katangian ng tula ang paggamit ng talinghaga. Nagmula ito sa salitang “tali” at
“hiwaga” na ang ibig sabihin ay nakataling hiwaga o matalinghagang pahayag. Ito’y ang
hindi tuwiran o matayog na diwang ipinahihiwatig ng makata.
Ayon kay A. Abadilla, ang tula ay hindi lamang ang pagkakaroon ng tugma kundi,
may lalim ito kung saan hindi literal ang kahulugan ng mga pahayag kaya sa unang pagbasa
ay hindi mauunawaan ang ibig sabihin nito. Dito kinakailangan ang paggamit ng tayutay o
matatalinghagang mga pahayag.
Tayutay ang nag-uugnay sa mga karanasan, pangyayari at mga bagay-bagay na alam
na ng taumbayan. Tinatawag din itong palamuti ng tula dahil ginagamit ito upang gawing
mabisa, makulay, matalinghaga at kaakit-akit ang pagpapahayag. Mga Uri ng Tayutay
1. Pagtutulad o Simile - layon nitong maghambing ng dalawang magkaibang tao,
bagay, lugar, at/o pangyayari. Ginagamitan ito ng mga pariralang katulad ng,
kapara, kawangis, animo’y, at gaya ng.
Halimbawa: Ang larong dama ay tulad ng buhay --- may mga urong at sulong.
2. Pagwawangis o Metapora - tahasan o tuwiran ang paghahambing
Halimbawa: Ang Panginoon ay pastol ng aking buhay.
3. Pagmamalabis o Eksaherasyon - layon nitong maging eksaherado ang mga

pahayag; maaaring pinalalabis o pinakukulang ang katangian ng mga bagay.
Halimbawa: Babaha ng dugo sa lugar na ito dahil sa sagupaan ng dalawang

fraternity.
4. Pagtatao o Personipikasyon - layon nitong pakilusin na katulad ng mga tao ang
mga bagay na walang buhay.

Halimbawa: Lumuluha ang langit dahil sa pagkasawi ng kaniyang iniibig
Naibibigay ang kahulugan ng matatalinghagang pananalita na ginamit sa tula. (F10PTIIc-d-
70).
Panuto
Suriin at sagutin nang buong husay at katapatan ang mga gawaing inihanda na
lilinang sa kasanayan sa pagbibigay-kahulugan sa matatalinghagang pananalita.
Gawain 1: Alamin mo
Tukuyin ang kahulugan ng mga matatalinghagang salitang ginamit sa bawat
pangungusap. Isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang.
_______1. Kumukulo ang dugo ng mag-anak sa mga taong nangmaliit sa kanila.

A. matampuhin C. galit na galit
B. bugnutin D. masayahin
_______2. Maraming pasa ang bata sa katawan dahil mabigat ang kamay ng kaniyang ama.
A. basagulero C. malakas
B. mapanakit D. maalalahanin
_______3. Ibaon na natin sa hukay ang galit at poot sa ating kapwa at matutong
magpatawad.
A. kalimutan na C. itanim sa isipan
B. ibisto D. ipagtapat
_______4. Umuwi na ang itinuturing na itim na tupa sa kaniyang mga anak.
A. masunuring anak C. masamang anak
B. itim ang kulay ng balat D. kakaiba sa mga kapatid
_______5. Si lolo Jose ay sinasabing matanda na ngunit nagmumurang kamyas.
A. umaastang bata C. mahinang mahina na
B. malakas pa D. mahilig sa kamyas
Gawain 2: Palawakin ang Kaalaman
Suriin ang ginamit na tayutay sa bawat pangungusap. Piliin at isulat sa patlang ang
titik ng sagot.
A. Pagtutulad B. Pagtatao C. Pagwawangis D. Pagmamalabis
_______1. Ang kasipagan ay ina ng kayamanan at kaginhawaan.

_______2. Ang mga pangako mo ay tila mga sulat sa buhangin.
_______3. Napangiti ang mga bulaklak sa aking pagdating.
_______4. Kamay ng kalupitan ang COVID 19.
_______5. Ginising ng sikat ng araw ang mga hayop na natutulog.
_______6. Narinig ng buong mundo ang kanyang pag-iyak ng mga mamamayan.
_______7. Ang mga mamamayang walang pinuno ay parang mga pasahero ng bus na
walang tsuper.

_______8. Nabuhay muli ang mga halaman pagkatapos umulan.
_______9. Abot-langit ang paghanga niya sa mga frontliners.
_______10. Yumuko ang mga puno ng niyog sa napakalakas na hangin
Gawain 3: Tapatan Tayo

Hanapin sa Hanay B ang isinasagisag ng mga salita sa Hanay A sa tulong ng mga
larawan. Isulat sa patlang ang titik ng wastong sagot. Pagkatapos, pumili ng tatlong salita at
gamitin sa pagbuo ng pangungusap tungkol sa alinmang paksa: kalusugan, kalikasan o buhay
kabataan.
Hanay A Hanay B
______1. Ulan A. Karunungan
B. Kapayapaan
______2. Aklat
C. Kagalakan
______3. Puting Bandila D. Kasipagan
E. Pag -asa
______4. Kalabaw
F. Buhay
G. Kalinisan
______5. Kandila
Paksa: ________________
Gawain 4. Linangin mo.

Basahin ang tulang pinamagatang “Ang Bantayog” ni Bartolome del Valle. Pagkatapos,
sagutin ang mga kasunod nitong mga gawain.
ANG BANTAYOG
ni: Bartolome del Valle
May isang bantayog sa liwasang-bayan,

nililok sa marmol, maganda’t matibay,
ang bawa’t magdaa’y lubos ang paghanga sa
bagong bantayog ng isang dakila.
Nagdaan ang araw, linggo, buwan, taon,

ang bagong bantayog ay luma na ngayon, inula’t
inaraw, dumupok, nabasag,
hanggang sa madurog ay walang lumingap
Ang tanging bantayog na di-magigiba ay
gawa ng pusong mapagkawanggawa, buhay
na inukol sa buhay ng iba.
at di sa sariling kapakanan niya,
ang ipinupunla’y pag-ibig sa puso
na tanging bantayog na di-maguguho
Ayusin ang mga letra sa kahon upang mabuo ang tinutukoy na larawang-diwa o
simbolo ng mga salitang italisado.
1. May isang bantayog sa liwasang-bayan. Ano ang isinasagisag ng bantayog?
NABHANYKAI A
2. Bagong bantayog ay luma na ngayon, inula’t inaraw, dumupok, nabasag, hanggang

sa madurog ay walang lumingap. Ano ang ipinapahiwatig ng luma?
M U L NANAKI
A T
3. Maiuugnay sa tula na ang nililok na bantayog ay ang mga nabigyan ng _______.
ARGNAL AP
nililok?
4. Ano ang literal na kahulugan ng I KNUT I
5. Lubhang mabisa ang pahayag na, “buhay na inukol sa buhay ng iba at di sa sariling
kapakanan niya, ang ipinupunla’y pag-ibig sa puso na tanging bantayog na di maguguho”
sapagkat ang binabanggit dito na bantayog ay ang pag-ibig ng _________.
I DY S O
5. Mahihinuhang may pinatutungkulan ang may-akda sa pamagat ng tula. Sino kaya
ang bantayog?
NABYI A
Gawain 5: Suriin Mo
Hanapin sa loob ng kahon ang kahulugan ng mga pahayag sa tula batay sa
ipinahihiwatig na kaisipang nakapaloob dito. Isulat ang titik ng wastong sagot sa hanay ng
kahulugan
ANG BANTAYOG
Pahayag K ahulugan
1. bantayog sa liwasang bayan
2. luma na ngayon, dumupok
3. bantayog na di magigiba
4. ipinunla’y pag -ibig
A. Mga bayani ng ating bayan na nakidigma para sa ating karapatan at kinabukasan

B. Mga bayani nating buong pusong itataas pagkat dakila at kayamanan sila ng Pilipinas
C. Ang bayaning ibinuwis ang luha’t dugo. Sa mabuti tumatahak, puso’y malinis at
marunong lumingap. Sa anumang tungkulin ay karapat dapat.
D. Mga di nagpapahalaga sa ating mga bayani pagkat gapos ng tanikala ng diwang
kolonyal; nakalimot ng lubos; ugaling kanluranin dinidiyos.
Naging magaan ba sa iyo ng mga inihanda kong gawain? Maayos mo ba itong naisagawa?
Kung hindi, huwag malumbay, maari mo pa itong balikan at pag-aralang mabuti ang mga
gawain.
Ang akdang panpanitikang Pilipino ay mayaman sa matalinghagang pananalita. Sa mga
gawaing isinagawa, nabigyan mo ng pagpapakahulugan ang mga masining na pananalita sa
tula. Lubos mo ring naunawaan ang diwa ng ginamit na lunsaran.
Mga Sanggunian
Aklat
Baisa-Julian, Aileen G. at Dayag, Alma M., 2012. Pluma III Wika at Panitikan para sa
Mataas na Paaralan. Quezon City: Philippines, Phoenix Publishing House, Inc.
Lacsamana, Leodivico C., et.al. 2003. Filipino: Wika at Panitikan sa Makabagong

Henerasyon IV. Makati City: Diwa Learning Systems, Inc.
Nakpil, Lolita R. et al. 2000. Gintong Pamana. Metro Manila, SD Publishing Inc.

Santos, Bernie C. at Corazon L. Santos. 2002. Kawil II -Aklat sa Paglinang ng Kasanayan sa
Wika at Literatura. Quezon City: Rex Bookstrore Inc.
Internet
https://lrmds.deped.gov.ph/
http://www.rexinteractive.com/
https://takdangaralin.ph/matalinhagang-salita/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. C
2. B
3. C
4. C
5. A
Gawain 2
1. C 6. D
2. A 7. A 3. B 8. B
4. C 9. B
5. B 10. D
Gawain 3
1.C
2. A
3. B
4. D
5. E
Gawain 4
1. KABAYANIHAN
2.NAKALIMUTAN
3. PARANGAL
4. INUKIT
5. DIYOS
6. BAYANI
Gawain 5
1. bagong bayaning hinirang - A
2. Sa pagdaan ng henerasyon ang mga bayani ng bayan ay unti-unting
nakakalimutan - D
3. hindi makakalimot - B
4. Ibinuwis ang buhay – C
Ikalawang Markahan
Pangalan: _____________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: _____________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Malikhaing Pagsulat ng Tula
Likas sa ating mga Pilipino ang pagiging malikhain sa larangan ng pagsulat ng iba’t
ibang genre ng panitikan. Sa pamamagitan nito, nailalabas natin ang matinding damdamin at
malawak na kaisipan na madalas ang paksa ay ang malawak na mundo ng tao katulad ng
pagsulat ng tula.
Ang tula ay pagsasama ng mga piling salitang may tugma, sukat, talinghaga, at
kaisipan: mga nadaramang kaisipan, nakikita ng mga mata, nauunawaan ng isip, at tumutuloy
sa damdamin
Sa pagsulat ng tula, bilang isang makata o manunulat, dapat ikaw ay may mayamang
imahinasyon, sensitibong pandama, at matayog na kaisipan dahil ang mahusay na tula ay may
larawang diwa, gumigising ng damdamin at kamalayan, at pinagagalaw ang guniguni ng
mambabasa.
Kinakailangang isaalang-alang ang imahen o larawang-diwa sa pagsulat ng tula.

Nabubuo ito sa pamamagitan ng pag-uugnay ng mga bagay sa paligid o konsepto sa nais
bigyang kahulugan.
Lalong gumaganda ang tula kung may tono. Ang damdaming nakapaloob sa tula ay
maaaring pagkalungkot, pagkatuwa, pagkagalit, pagpapahalaga o pagtatagumpay at iba pa.
Mahalaga ring may persona o ang tauhang nagsasalita sa tula. Madalas itong nasa
unang panauhan.
Upang lubos ang kariktan ng tula, isaalang-alang mga mga mahalagang Elemento o
Sangkap ng tula
Mahalaga ring bigyang halaga ang uri ng tulang isusulat. At higit sa lahat, dapat
maging palabasa ka. Magbasa ng tula ng iba. Hindi ka magiging mahusay na manunulat kung
hindi ka natututo sa iba. Sa pagbabasa mo ng ibang tula, maaring makakikita ka ng ibang
paraan ng pagsulat na puwede mong kunan ng inspirasyon.
Kasanayan Pampagkatuto at Koda

Naisusulat ang sariling tula na may hawig sa paksa ng tulang tinalakay (F10PU-IIc-d-72)
Panuto
Sagutin nang buong husay at katapatan ang mga inihandang gawaing lilinang sa kasanayan
sa pagsulat ng sariling tula.

Gawain 1: Itala mo!
Magtala ng mga salitang may kaugnayan sa paksang pag-ibig. Isulat ang sagot sa loob
ng mga puso.
1 1
2 2
PAG-IBIG
1 1
2 2
Gawain 2. Bumuo ka!
-5
Sukat -4
-4
-4
Wastong gamit ng salita -3
11 1
2 2
3 3

Batay sa ginawang pag-uugnay, pagsama-samahin ang mga ito para makabuo ng
isang kaisipang nasa anyong patula na tatayain ayon sa sumusunod na pamantayan:
Nilalaman
Tugma
Tayutay
Gawain 3: Tungo sa Pag-unawa.

Basahin at unawain ang tulang “Ang Aking Pag-ibig”. Pagkatapos, suriin ito sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga kasunod na tanong. Isulat ang titik ng sagot sa patlang.
Ang Aking Pag-ibig 4

(How Do I Love Thee XLII ni Elizabeth Barret Browning Kasinlaya ito ng mga lalaking
Isinalain sa Filipino ni Alfonso O. Santiago) Dahil sa katwira’y hindi paapi,

Marunong umingos sa mga papuri
1 5
Ibig mong mabatid,Ibig mong malaman Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,
Kung paano kita pinakamamahal? Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Tuturan kong lahat ng mga paraan, Noong ako’y isang musmos pa sa turing
Iisa-isahin,ikaw ang bumilang. Na ang pananalig ay di masusupil.
2 6
Iniibig kita nang buong taimtim, Yaring pag-ibig ko, ang nakababagay
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing, Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Lipag ng kaluluwang ibig marating Na nang mangalawa ay parang nanamlay
Ang dulo ng hindi maubos-isipin. Sa pagkabigo ko at panghihinayang.
3 7
Yaring pag-ibig ko’y katugon,kabagay Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na.
Ng kailangan mong kaliit-liitan Ngiti,luha,buhay at aking hininga
Laging nakahandang pag-utus-utusan, Ay kung sa Diyos namang ipagtalaga
Maging sa liwanag,maging karimlan. Malibing ma’y lalong iibigin kita.
_____ 1. Sino ang persona o nagsasalita sa tula?

a. Ang kaniyang sinsisinta c. Ang makata/may-akda
b. Ang mambabasa d. Ang magulang ng makata
_____ 2. 2.Ano ang paksa ng tula?
a. Tungkol sa pag-ibig
b. Tungkol sa iba’t ibang uri ng pag-ibig

c. Tungkol sa kung paano niya ipakikita ang kaniyang pag-ibig
d. Tungkol sa kung gaano niya kamahal ang kaniyang sinisinta
_____ 3. Ano ang nais ipahiwatig/ipakahulugan ng ikalawang saknong ng tula? a.
May hangganan ang pagmamahal niya sa kaniyang sinisinta
b. Abot-langit ang pagmamahal niya sa kaniyang sinisinta
c. Hindi basta maabot ang kaniyang pagmamahal
d. Walang hangganan ang kaniyang pagsinta sa kaniyang minamahal
_____ 4. Ano ang nais ipahiwatig ng may-akda sa ikatlong saknong ng tula? a.
Handa siyang pumunta araw man o gabi
b. Laging handa na mautusan
c. Handang gawin ang lahat para sa kaniyang minamahal
d. Laging handa sa ano mang oras na siya’y kailangan

_____ 5. Ano ang pagpapakahulugan ng may-akda sa ikaapat na saknong ng tula? a.
Handang mamatay para sa kaniyang minamahal
b. Malaya niyang minahal ang kaniyang sinta at walang kaagaw
c. Hindi niya ikinahihiya ang kanyang sinta
d. Malaya at handang ipaglaban ang kaniyang pagmamahal
_____ 6 Saang taludtod makikita ang pinakamasidhing pagpaparamdam ng kaniyang
pagmamahal sa kaniyang sinisinta ng may-akda?
a. Ikaapat b. Ikalima c. Ikaanim d. Ikapito

Gawain4: Pagtibayin ang kaalaman
Upang lalong mapagtibay ang kaalaman at kakayahan sa pagkamalikhain sa pagsulat,
bumuo ng tulakawangis
na Ang Aking
ng paksa ng sinuring “ Pag
-ibig”. Isaalang
-alang sa
pagsulat ang mga elemento ng isa tula.
Pamagat: _____________________________________________
Rubric saPagbuo ng Tula

Mga 10 7 4 Marka
Pamantayan
Nilalaman Nasunod ang paksangHindi masyadong Hindi nasunod ang

naibigay at nasunod ang paksangpaksang naibigay at
napakadetalyado ng naibigay at
hindi hindi detalyado ng mga
mga pansuportangmasyadong detalyado
pansuportang ideya.
ideya. ng mga pansuportang
ideya.

Tugma at Tama ang sukat at May 1-5 maling sukat May 6 o higit pang
sukat tugma ng tulang at tugma ng tulang maling sukat at tugma
isinulat isinulat. ng tulang isinulat.
Wastong Nakagamit ng 5 Nakagamit ng 4 na Nakagamit ng 3 o mas

gamit ng tayutay sa pagsulat ng tayutay sa pagsulat ng mababa pang bilang na
tayutay at tula nang tama. tula nang tama. tayutay sa pagsulat ng
sagisag tula nang tama.
Kabuuang Napakaayos at Maayos at puno ng Hindi maayos at

pagkakasulat punong-puno ng ideya ideya ang tulang kakaunti ang ideya sa
ang tulang isinulat. isinulat. tulang isinulat.
Sa pamamagitan ng mga gawain, nalinang ang iyong kakayahan sa pagsusuri at
pagsulat ng sariling tula. Natutunan mo rin ang mga paraan at mahalagang elemento sa
masining na pagsulat.
Sanggunian
Aklat
Ambat, V., Barcelo, T.,et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10, Modyul para sa
Magaaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Camba, M., Infantado R., Ricohermoso, M. & C. Sicat. 2015, Baybayin Paglalayag sa Wika
at Panitikan: Batayan at sanayang Aklat sa Filipino. Manila, Rex Printing Company,
Inc.
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1
hanggang
3. Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc. Internet
https://www.slideshare.net/allanortiz/sangkap -at-elemento-ng-tula
https://www.slideserve.com/aisha/pagsulat
https://www.slideshare.net/andreatiangco9/malikhaing-pagsulat-tula
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1.Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Gawain 2 Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Gawain 3
1. c
2. a
3. b
4. c
5. d 6. d
Gawain 4. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Ikalawang Markahan

Pangalan: _____________________________ Lebel: ____________ Seksiyon:
_____________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsulat ng Tula Gamit ang mga Tayutay
Malikhain…Masining…Maanyo…
Ilan lamang sa katangiang taglay ng mga Pilipino sa larangan ng pagsulat ng tula. At isa sa
pinamagandang salik sa karikyan ng tula ay ang paggamit ng tayutay.
Ang tayutay ay isang anyo ng paglalarawan na kaiba sa karaniwang paraan ng
pananalita. Ito’y maaaring isang patalinghagang anyo na hindi literal ang kahulugan ng mga
salita. Lumilikha rin ito ng larawang-diwa sapagkat di karaniwan ang paraan ng
pagpapahayag o pagkakasulat nito.
Mga Uri ng Tuyutay
1. Pagtutulad (Simile) - Ito ay isang paghahambing sa dalawang magkaibang tao,

bagay, pangyayari atbp. Gumagamit ang pagtutulad ng mga salitang tulad ng,
katulad ng, parang, kawangis ng, animo, kagaya ng atbp.
Halimbawa:
Ikaw ay kagaya ng ibong lumilipad
Ang kagandahan mo ay tulad ng isang anghel.
2. Pagwawangis o Metapora (Metaphor) – Ito ay katulad ng pagtutulad, maliban
sa hindi ginagamit ang mga salitang tulad ng, katulad ng, parang, kawangis ng,
animo, kagaya ng atbp.
Halimbawa:
Si Jon ay lumalakad na babae. Malakas
na lalaki si Ken.
3. Pagtatao o Pagbibigay-katauhan (Personification) - Ito ay pagsasalin ng talino,
gawi at katangian ng tao sa bagay.
Halimbawa:
Ang mga damo ay sumasayaw.
Tumatawa ng malakas ang mga puno.
4. Pagmamalabis o Eksaherasyon (Hyperbole) - Ito ay lubhang pinalalabis o
pinakukulang ang katunayan at kalagayan ng tao, bagay, pangyayari atbp.
Halimbawa:
Ang pagmamahal ko sa iyo ay singlayo ng buwan. Nabiyak
ang aking ulo sa kaiisip sa ginawa mo.
5. Pag-uyam (Sarcasm/Irony) - Isang tayutay na nangungutya o nang-aasar sa tao o
bagay.
Halimbawa:
Ang sipag mo naman, Juan. Makikita ko ang sipag mo sa madumi
mong kwarto.
Sa kagandahan mo, nakikita ko ang mga butas-butas at mga taghiyawat
ng mukha mo.
6. Paglipat-wika - Ito ay paggamit ng pang-uri upang ilarawan ang mga bagay.
Halimbawa:

Ang masayang larawan ni Pedro ay nagpapakita ng kaniyang
emosyon ngayon.
Ang ulilang bag na iyan ay galing kay Celia.
7. Paglilipat-saklaw (Synecdoche) - Pagbanggit ito sa bahagi ng isang bagay o
ideya bilang katapat ng kabuuan.
Halimbawa:
Tatlong kamay ang tumutulong sa kawawang ulila Hiningi
ni Santiago ang kamay ng dalaga.
8. Pagtawag (Apostrophe) - Ito ay pagtawag sa mga bagay na parang kinakausap
sila.
Halimbawa:
O Pag-ibig, nasaan ka na?
Galit, layuan mo ako magpakailanman.
9. Tanong Retorikal (Rhetorical Question) - Mga tanong ito na hindi
nangangailangan ng sagot.
Halimbawa:
Kailangan ko bang tangappin na hindi niya ako mapapansin at
mamahalin?
Wala na bang pag-asang makaahon tayo sa kahirapan nang dahil sa
mga sunod-sunod na mga problema natin?
10. Pagpapalit- tawag (Metonymy) - Ito ay pansamantalang pagpapalit ng mga
pangalan ng bagay na magkaugnay.
Halimbawa:
Igalang dapat ang mga maputing buhok.
Mas magiting ang panulat kaysa espada.
11. Panaramdam (Exclamatory) - Ito ay naglalarawan sa mga karaniwang
damdamin Halimbawa:
Noon, kapag nakikita kita, punong-puno ako ng kaligayahan at kilig
pero ngayon, sa tuwing nakikita kita na may ibang kasama, dumilim
ang mundo ko at punong-puno ng pighati at kirot.
12. Tambisan (Antithesis) - Ito ay pagtatabi ng mga hagap na nagkakahidwaan sa
kahulugan upang lalong mapatingkad na lalo ang mga salita.
Halimbawa:
Ang pag-ibig ay ideyal ngunit ang kasal ay tunay na bagay.
Marami ang tinawag pero kaunti ang napili.
13. Paghihimig (Onomatopoeia) - Ito ay pagpapahiwatig ng kahulugan sa
pamamagitan ng tunog o himig ng mga salita.
Halimbawa:
Maririnig ko ang tiktok ng orasan.
Mainga ang aw-aw ng aso kong si Iggy.
14. Pag-uulit (Alliteration) - Ginagamit nito ang magkatulad na titik o pantig sa
simula ng dalawa o mahigpit pang salitang ginagamit sa isang pangungusap.
Halimbawa:
Si Sam ay sumasayaw sa silid-aralan.
Masipag maglaba ang mga magulang ko.
15. Pagtanggi (Litotes) - Ito ay ginagamit ang salitang “hindi” sa unahan ng

pangungusap.
Halimbawa:
Hindi niyo ako maloloko
Hindi siya sumama sa outing ng kanilang barkada.
16. Salantunay (Paradox) - Ito ay ang pagpapahayag ng isang katotohanan sa
pamamagitan ng paggamit ng sangkap na animo’y di totoo sa biglang basa o
dinig. Halimbawa:
Ang mga palaging talo sa buhay ang nagtagumpay. Ang
mayaman ay mahirap sa kaligayahan.
17. Pangitain (Vision imagery) - Ito ay nagpapahayag ng mga laman ng isip na
animo’y tunay na kaharap o nakikita sa nagsasalita. Halimbawa:
Naiisip ko na maging mapayapa ang lahat.
Nakikita kong mananalo ako sa kompetisyon.
18. Paghahalintulad (Analogy) - Ito ay pagtutulad ng dalawang bagay, lugar, o
ideya na magkatumbas.
Halimbawa:
Ang dalaga ay parang isang bulaklak, at ang binata ay parang isang
bubuyog.
Ako ay isang buwan na sumisikat sa gabi, at ikaw ay isang araw na
sumisikat sa umaga.
https://philnews.ph/2019/06/27/tayutay-uri-at-halimbawa/
Kasanayan Pampagkatuto at Koda
Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagsulat ng tula.(F10WG-Iic-d-65)
Panuto
Basahin at suriin ang mga inihandang gawaing lilinang sa kasanayan sa pagsulat ng tula
gamit ang matatalinghagang pananalita. Sagutin ang mga ito nang buong husay at katapatan.
Gawain 1. Suriin natin!

Bilugan ang tayutay sa bawat pangungusap. Pagkatapos, tukuyin kung anong uri ito.
___________ 1. Nagngingiyaw ang pusa sa alulod dahil sa ginaw.

___________ 2. Bilib ako sa tibay ng panlasa mo. Ang hindi ko masikmura, nalulunok mo.
___________ 3. Balahibuing parang labong ang mga braso niya’t binti.
___________ 4. Gangga-ulo ng pusa ang subo ng batang gutom.
___________ 5. Lagi mong tandaang hindi lahat ng kaligayahan ay natatamo sa tagumpay
dahil may tagumpay rin sa kabiguan.
___________ 6. Hindi sa pinangungunahan kita, pero malaki ka na, sana naman tigilan mo
na ang pagbabarkada.
___________ 7. Kabagot-bagot maging tao lamang sa kahariang-Babel tulad ng isang
anghel na naghangad na maging Diyos sa impiyerno.
___________ 8. Ang musika ay hagdan ng kaluluwa paakyat sa langit.
___________ 9. Tinik sa lalamunan ko ang katahimikan mo.

___________ 10. Humihinga pagsapit ng takipsilim ang gabi. Bumubulong ng libong
himutok.
___________ 11. Magmamaktol man ang pag-ibig kung hindi bibigyang pansin, tiyak na
matitigil din.
___________ 12. Sa sobrang problema, namuting lahat ang buhok niya.
___________ 13. Mahiyaing mata, subukin mong mangusap sa akin.
___________ 14. Mahusay talagang magpalaki ng anak iyang mga magulang mo!
Nakakaabsent ka na sa klase, nasasagot-sagot mo pa sila.
___________ 15. Sa paglalakad ng buwan, magbabago nang lahat ang takbo ng panahon.
Gawain 2: Dugtungan mo!

Buuin ang diwa ng mga sumusunod na pahayag sa pamamagitan ng paghahambing ng
isang bagay o ideyang hindi lantad o hayag ang pagkakatulad. Ilagay ang sagot sa loob ng
kahon.
1. Ang kaniyangtinig ay tuladng __________________________________________
2. Ang pag-ibig ay ____________________________

______________________
3. Kawangis ng_________________________
ang kanilangkalagayan sa buhay.
4. Isang _______________________________________ang
kalayaan
5. Parang _______________
______________________
ang akingpangarap.

6. Ang kaniyang buhay ay isang ________________________________
7. Ang mga manggagawang Pilipinoay parang ____________________________
8. Ang balita ay kumakalat na animo_____________________________

_____.
Gawain 3. Bumuo
ka!
Gamit ang mga pahayag sa sinundang gawain, bumuo ng isang saknong natula na may
apat na taludtod.Maaring ang sukat ay 12, 14 at 18. Malayang pumili ng tugmang gagamitin.
Ito ay tatayain ayon sa sumusunod na pamantayan:
Nilalaman -4
Sukat -4
Tugma -4
Tayutay -4
Wastong gamit ng salita -4

Gawain 5. Magsulat ka.
Mamili ng paksa sa loob ng kahon. Pagkatapos, bumuo ng sariling tula tungkol dito.
Isaalang-alang ang paggamit ng matatalinghagang pananalita sa pagsulat.Bumuo ng sariling
tula tungkol sa mga napapanahong usapin. Sundin ang mga batayan nasa kahon
Mga mungkahing paksa:

1. Kabutihang Dulot ng Enhanced
Community Quarantine (ECQ)
2. New Normal: Buhay-Kabataan at
Mag-aaral
________________________________________________
Pamagat
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Rubric sa Pagbuo ng Tula

Mga 10 7 4 Marka
Pamantayan

Nilalaman Nasunod ang paksang Hindi masyadong Hindi nasunod ang
naibigay at nasunod ang paksang paksang naibigay at
napakadetalyado ng naibigay at hindi hindi detalyado ng mga
mga pansuportang masyadong detalyado pansuportang ideya.
ideya. ng mga pansuportang
ideya.
Tugma at Tama ang sukat at May 1-5 maling sukat May 6 o higit pang
sukat tugma ng tulang at tugma ng tulang maling sukat at tugma
isinulat isinulat. ng tulang isinulat.
Wastong Nakagamit ng 5 Nakagamit ng 4 na Nakagamit ng 3 o mas

gamit ng tayutay sa pagsulat ng tayutay sa pagsulat ng mababa pang bilang na
tayutay at tula nang tama. tula nang tama. tayutay sa pagsulat ng
sagisag tula nang tama.
Kabuuang Napakaayos at punong- Maayos at puno ng Hindi maayos at

pagkakasulat puno ng ideya ang ideya ang tulang kakaunti ang ideya sa
tulang isinulat. isinulat. tulang isinulat.
Sa papamgitan ng mga gawaing sinagot, nalinang ang iyong kakayahan sa pagsulat ng
sariling tula. Nagamit mo rin ang iba’t ibang uri ng tayutay sa masining na paraan na siyang
nagpatingkad sa anyo ng nabuong tula. Nailahad mo rin ang iyong saloobin sa mga
napapanahong isyu sa paligid.
Sanggunian
Aklat
Inc.
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1
hanggang
3. Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc. Internet
https://www.scribd.com/doc/312866711/Rubric-Sa-Paggawa-Ng-Video-Presentation
https://www.slideserve.com/aisha/pagsulat
https://www.slideshare.net/andreatiangco9/malikhaing-pagsulat-tula
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.
1. Nangingiyaw Pagtutunog 9. Tinik sa lalamunan pagwawangis
2. tibay panlasa Pag-uyam 10. Huminga pagtatao

3. parang labong Pagtutulad 11. Nagmamaktol pagtatao
4. Ganggaulo Pagtutulad 12. Pumuti ang buhok pagmamalabis
5. Tagumpay sa Pagsalungat 13. Nahihiyang mata pPagtatao
kabiguan
6. Malaki ka na Paglilipat-wika 14. Mahusay magpalaki Pag-uyam
7. Tulad ng anghel Pagtutulad 15. Paglakad ng panahon Pagtatao
8. Musika Pagwawangis


Ikalawang Markahan
Pangalan: _____________________________ Lebel: ____________ Seksiyon:

_____________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri sa Diyalogo ng mga Tauhan sa Akda Panimula
(Susing Konsepto)
Ang maikling kuwento ay isang maikling pagsasalaysay hinggil sa isang mahalagang
pangyayaring kinasasangkutan ng isa o higit pang tauhan at may iisang kakintalan o
impresyon lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan.

Isa sa mahahalagang katangiang dapat taglayin ng isang maikling kuwneto ay ang
pagkakaroon ng mahusay na pagpapahayag ng diyalogo. Ito ang unang bagay na
nakapupukaw sa interes sa mga mambabasa. Dito makikita ang kasiningan ng isang akda
dahil namamayani dito ang kaisipan at damdamin ng salaysay. Ang mahusay na
pagpapahayag ng diyalogo ay nakatutulong din upang magkaroon ng kaisahan ang kuwento.
Makatutulong sa maayos na paglalahad ng diyalogo ang pagpili ng mga wastong
salita katulad ng mga tayutay na angkop sa diwang nais ipahatid ng may-akda. Ito ay
mahalaga sapagkat sa pamamagitan nito, magiging mabisa ang kaisipang ipinapasok ng
manunulat sa diyalogo o pahayag ng mga tauhan at nagiging malinaw ang paglalarawan.

Maikling Kuwento: Nasusuri sa diyalogo ng mga tauhan ang kasiningan ng akda (F10PB-IIe -
73)
Panuto
Basahin at unawain ang maikling kuwento ng Amerika na pinamagatang “Aginaldo ng mga
Mago” ni O. Henry na isinalin sa Filipino ni Rufino Alejandro. Pagkatapos, sagutin ang mga
kasunod nitong mga gawain nang buong katapatan.
Aginaldo ng mga Mago

Maikling Kuwento ni O Henry ng Amerika
Salin sa Filipino ni Rufno Alejandro
Piso at walampu’t pitong sentimos. Iyan lang. At ang animnapung sentimos nito ay
barya. Makaitlong bilangin ni Della. Piso at walumpu’t pitong sentimos. At kinabukasan
noon ay Pasko.
Talagang wala nang dapat gawin kundi sumalagmak sa munting gusgusing sopa at
magpalahaw. Kaya’t iyon nga ang ginawa ni Della.
Tinapos ni Della ang kaniyang pag-iyak at hinarap ang kaniyang mga pisngi. Siya’y
nagpulbos. Tumayo siya sa tabi ng bintana at matamlay na pinagmasdan ang isang abuhing
pusang nanunulay sa isang abuhing bakod sa abuhing likod bahay.
Kinabukasan noon ay araw ng Pasko at ang pera niya’y wala kundi piso at
walumpu’t pitong sentimos lamang para ipambili ng pang- aginaldo kay Jim. Kung ilang
buwan siyang nagtabi ng pera-pera at ito ang kaniyang natipon.
Gaano ba naman ang itatagal ng kitang dalawampung piso isang linggo! Naging
malaki ang kaniyang mga gastos kaysa kaniyang inaasahan. Laging gayon ang nangyayari.
Piso at walumpu’t pitong sentimos lamang na pambili ng aginaldo para kay Jim. Sa kaniyang
Jim. Maraming oras ang ginugol niya sa pag-iisip ng isang magandang pang-aginaldo kay
Jim. Isang pang-aginaldong maganda, pambihira at yari sa pilak – yaong maaari nang
sabihing karapatdapat ariin ni Jim.
Kagyat siyang pumihit at nilisan ang bintana at humarap sa salamin. Nagniningning
ang kaniyang mga mata, datapwa’t dalawampung segundong nawalan ng kulay ang kaniyang
pisngi. Maliksi niyang inilugay nang puspusan ang kaniyang buhok.

Ang mag-asawang James at Della Dillingham Young ay may dalawang ari- ariang
ipinagmamalaki nila nang labis. Ang isa’y gintong relos ni Jim na minana niya sa kaniyang
ama at sa ama ng kaniyang ama. Ang isa pa ay ang buhok ni Della.
Isinuot ang kaniyang lumang dyaket na kulay kape: isinuot ang kaniyang lumang
sombrerong kulay-kape rin. Umalembong ang kaniyang saya at nagkikinang ang kaniyang mga
mata nang siya’y humagibis na papalabas sa pintuan, manaog at lumabas sa lansangan.
Sa tapat ng hinintuan niya ay may karatulang ganito ang mababasa: “Mme. Sofronie.
Lahat ng Uri ng Kagamitang Yari sa Buhok.” Patakbong pumanhik si Della sa unang hagdanan at
saka naghinto upang bigyang-panahon ang kaniyang paghingal.
“Gusto ba ninyong bilhin ang aking buhok?” ang tanong ni Della. “Bumibili ako ng buhok,” sabi
ng Madame. “Alisin mo ‘yang sombrero mo’t nang makita ko ang hitsura niyan.” Ipinakita ni
Della ang alon-alon niyang buhok.
“Beinte pesos.” Ang wika ng Madame, habang iniaangat ng sanay na kamay ang makapal
na buhok.
“Bayaran n’yo ako agad,” ang wika ni Della.

At ang sumunod na dalawang oras ay masayang nagdaan. Hindi pala. Sa loob ng dalawang
oras na sumunod ay walang ginawa si Della kundi ang halughugin ang mga tindahan sa
paghahanap ng maipang-aaginaldo kay Jim.
Sa wakas ay nakakita siya. Talagang bagay na bagay kay Jim. Parang ipinasadya. Walang
ibang tindahang mayroon noon. Isang magandang kadenang platino, na ang disenyo ay
simplengsimple ngunit nakaaakit. Sa tingin lamang ay talagang makikilalang mamahalin. At
sadyang karapat-dapat sa relos. Pagkakitang- pagkakita niya sa kadenang iyon ay sumaksak agad
sa loob niya ang bagay na iyon kay Jim. Katulad na katulad nito – mahinhin at mahalaga.
Dalawampu’t isang piso ang ipinabayad nila roon sa kaniya at nagmamadali siyang umuwi, dala
ang dalawampu’t pitong sentimos na natitira. Kapag nakabit na ang kadenang iyon sa kaniyang
relos ay pihong madalas na titingnan ni Jim ang oras sa harap ng kaniyang mga kaibigan.
Bagaman sadyang maganda ang relos, palihim kung ito’y dukutin ni Jim upang tingnan ang oras
dahil sa lumang katad na nakakabit.
Nang dumating ng bahay si Della, minabuti niya ang gumawa ng kaunting pag-iingat.
Kinuha niya ang kaniyang pangulot at pinainit ang kalan at kinumpuni ang kasiraang nilikha ng
pag-ibig na pinalubha pa ng kagandahang loob.
Nang alas-siyete na’y handa na ang kape at ang pagpriprituhan ng karne. Si Jim ay hindi
kailan ginagabi ng dating. Kinuyom ni Della ang kadena sa kaniyang palad at naupo sa sulok ng
mesang malapit sa pintong laging dinaraanan ni Jim. Narinig niya ang mga yabag ni Jim sa unang
hagdanan, at siya’y namutlang sandali. Ugali na niya ang magdasal nang kaunti patungkol sa
mumunting bagay na nangyayari sa araw-araw at ngayo’y bumulong siya ng ganito, “O Poong
Diyos, marapatin Mo pong sabihin niya na ako’y maganda pa rin.”
Pumasok si Jim at walang katinag-tinag. Ang mga mata niya’y nakapako kay Della at
ang tingin niya’y nakapagpangilabot sa babae. Hindi naman galit, ni pagtataka, ni
pagpipintas, ni hilakbot, ni ang alin man sa mga simbuyong pinaghahandaan na ni Della.
Basta’t nakatitig si Jim sa kaniya na ang mga mata’y nagpapahayag ng isang damdaming
hindi mahulaan.

Maingat na bumaba si Della mula sa mesang kaniyang kinauupuan at lumapit kay
Jim. “Jim, mahal ko,” ang wika niya, “huwag mo sana akong masdan nang papaganyan.
Ipinaputol ko ang aking buhok at ipinagbili sapagkat hindi na ako makatatagal pa hanggang
sa isang Pasko kung hindi kita mabibigyan ng isang aginaldo. Ito nama’y hahaba uli – huwag
ka sanang magagalit ha, ha? Talagang kinailangang gawin ko iyon.
Malakas namang humaba ang aking buhok. Hala, sabihin mong Maligayang Pasko,
Jim at tayo’y magsaya. Hindi mo nalalaman kung gaano kaganda ang aginaldong binili ko
para sa iyo.”
“Pinutol mo ang iyong buhok?” ang tanong ni Jim na parang naghihirap ng

pagsasalita.
“Ipinaputol ko at ipinagbili,” ang wika ni Della. “Hindi ba gusto mo rin ako kahit na
putol ang aking buhok?”
Dinukot ni Jim ang isang balutan sa kaniyang bulsa at inihagis sa mesa.
“Huwag ka sanang magkakamali tungkol sa akin, Della,” ang wika. “Sa palagay ko’y
walang makababawas sa aking pagkagusto sa aking giliw dahil sa buhok o sa pabango, o ano
pa man. Datapwat kung bubuksan mo ang pakete ay mauunawaan mo kung bakit ako
nagkagayon noong bagong dating ako.”
Ang balutan ay pinunit ng mapuputi at magagandang daliri. At isang malakas na tili

ng galak, at pagkatapos ay – isang hagulgol na sinasabayan ng pagdaloy ng masaganang luha
Pagkat ang dala ni Jim para sa kaniya ay mga suklay – isang huwego ng mga suklay
na malaon nang inaasam-asam ni Della mula nang ang mga iyon ay makita niya sa isang
bintana ng tindahan sa Broadway. Idinaiti niya ang mga yaon sa kaniyang dibdib, at sa wakas
ay naitaas niya ang kaniyang paninging hilam sa luha ang winika, “Malakas humaba ang
buhok ko, Jim.”
At si Della’y lumuksong animo’y isang pusang napaso, at ang sabi, “Oh! Oh!”Hindi
pa nakikita ni Jim ang magandang aginaldo sa kaniya.
Iniabot iyon ni Della sabay pagbubukas ng kaniyang palad. Ang mahalagang metal ay
kinang na gaya ng apoy ng kaniyang kaluluwa.
“Hindi ba maganda, Jim? Hinalughog ko ang buong bayan para lamang makita ko
iyan. Pihong matitingnan mo na ngayon ang oras kahit makasandaang beses maghapon. Akin
na ang relos mo. Tingnan ko lamang kung gaano kaganda kung maikabit na ang kadena.”
Sa halip ng ibigay ang hinihingi, si Jim ay nagpatihiga sa sopa at iniunan ang

kaniyang ulo sa kaniyang mga palad, at saka ngumiti.
Dell, itabi muna natin ang ating mga pang-aginaldo at itago natin ng ilang araw.
Sayang na gamitin agad ngayon ang mga iyon. Ang relos ay ipinagbili ko para maibili ng
mga suklay para sa iyo. Mabuti pa’y prituhin mo na ang karne.”

Gaya ng alam na ninyo, ang mga Mago ay mga taong marurunong – napakarurunong
– at sila ay nagdala ng mga alay sa Sanggol sa sabsaban. Sila ang may imbento ng pagbibigay
ng mga aginaldo kung Pasko.
Palibhasa’y marurunong, pihong ang kanilang mga alay sa Sanggol ay may

magagandang kahulugan, marahil ay yaong maaaring ipakipagpalitan kung sakaling
magkakapareho.
At dito’y pinag- inutan kong isalaysay sa inyo ang simpleng kasaysayan ng dalawang
hangal na bata na nakatira sa isang abang tahanan, na buong talinong nagsakripisyo para sa
isa’t isa kahit na mawala ang lalong mahalagang ari-ariang ipinagmamalaki ng kanilang
tahanan.
Ngunit parang huling paalala sa marurunong ng ating kapanahunan, dapat sabihin dito
na sa lahat ng nagbigay ng aginaldo, ang dalawang ito ay siya pinakamarunong.
Sa lahat ng nagbigay at tumanggap ng aginaldo, sila ang pinakamarunong. Sila ang

pinakamarunong sa lahat ng dako. Sila ang mga Mago.
Gawain 1. Palawakin ang Talasalitaan

Punan ng angkop na letra ang kahon upang mabuo ang kahulugan ng mga italisadong salita sa
bawat bilang.
1. Tinapos ni Delia ang kan iyang pag -iyak at hinarap

ang kaniyang mga pisngi.
n p n a
2. Nagningning ang kan iyang mukha, datapwat dalawampung

segundong nawalan ng kulay ang kaniyang pisngi.
a l g k

8. At pagkatapos ay maliksi niyang pinusod niyang muli ang
buhok na nangangatog pa ang kaniyang mga kamay.
g
9. Umalembong at nagkikinang ang kan iyang mga mata

nang siya ay humagibis na papalabas sa pintuan
a a g - a a
10. Hindi na ako makatatagal pa ha nggang sa isang Pasko

kung hindi kita mabibigyan ng isang aginaldo.
r a
Gawain 2. Damhin mo!

Suriing mabuti ang damdaming nakapaloob sa bawat diyalogo ng mga tauhan.
Pagkatapos, ipaliwanag ang ibig nitong ipahiwatig.

Pahayag Damdamin
Paliwanag
1. “Hindi ba maganda,
Jim? Hinalughog ko ang
buong bayan para lamang
makita ko iyan. Pihong
matitingnan mo na
ngayon ang oras kahit
makasandaang beses
maghapon. Akin na ang relos
mo. Tingnan ko lamang kung
gaano kaganda kung maikabit
na ang kadena
2. “Pinutol mo ang iyong buhok?”
ang tanong ni Jim na parang
naghihirap ng pagsasalita.
3. Huwag ka sanang magkakamali
tungkol sa akin, Della,” ang
wika niya. “Sa palagay ko’y
walang makababawas sa
aking pagkagusto sa aking
giliw dahil sa buhok o sa
pabango, o ano pa man.
Datapwat kung bubuksan mo
ang pakete ay mauunawaan mo
kung bakit ako nagkagayon
noong bagong dating ako.”
4. “Ipinaputol ko at ipinagbili,”
ang wika ni Della. “Hindi ba
gusto mo rin ako kahit na putol
ang aking buhok?”
5. Della, itabi muna natin ang
ating mga pang-aginaldo at
itago natin ng ilang araw.
Sayang na gamitin agad ngayon ang mga iyon. Ang relos ay ipinagbili ko para maibili
ng mga suklay para sa iyo. Mabuti pa’y prituhin mo na ang karne.”
Gawain 3. Hanapin mo!

Hanapin sa akda ang mga ginamit na tayutay na nakatulong upang matamo ang
kasiningan ng binasa. Kilalanin ang uri nito at ipaliwanag. Tukuyin din kung saang bahagi ng
akda nagmula ang nahanap na tayutay.
Tayutay Uri Bahagi Paliwanag

1
\\

4
Gawain 4. Isalaysay mo!

Sa pamamagitan ng isang diyalogo, isalaysay ang aral na napulot sa akdang binasa.
Pangwakas
Mula sa isinagawang gawain, natutunan mo ang pagsusuri sa mga dayalogo ng mga tauhan. Nalinang
ang kakayahan mo sa pagsusuri at nawa’y maisabuhay mo ang mga aral na napulot mula sa binasang
kuwento.
Sanggunian
A. Aklat
Ambat, V., Barcelo, T., et al, 2015. Panitikang Pandaigdig sa Filipino10,

Modyul para sa Mag-aaral, Pasig City, Department of Education –IMCS.
Marasigan, E. & M. Del Rosario. 2017. Pinagyamang Pluma 10: Aklat 1 Kabanata 1 -3.
Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc.
B. Internet

https://www.wikakids.com/category/filipino/maikling -kwento/
https://www.myph.com.ph/2011/10/pagsasalaysay.html#.XveINecRXIU
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1.
1 Nagpaganda 6 Mabilis
2 Nalungkot 7 Hinanap
3 Bihasa 8 Pagod
4 Nakatitig 9 Masayng-masaya
5 Maghinala 10 Regalo


Ikalawang Markahan
Pangalan: _______________________________________________ Lebel: ___________
Seksiyon: _______________________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Salitang Magkakatulad at Magkakaugnay

Sa pag-unawa sa iba’t ibang uri ng akdang pam panitikan, malaki ang ginagampanang
tungkulin ng wika bilang daluyan ng kaayusan nito. Ang isang mambabasa ay maaaring
umugat ng pag-unawa sa akda batay sa mga salitang pamilyar sa kaniya. Ayon sa mga
pagaaral, mas nagiging matagumpay ang pag-unawa sa mga akda o teksto kung nasusulat ito
sa katutubong wika. Magkagayunman, may mga hakbangin din tungo sa pag-unawa ng akda
o teksto batay sa umiiral na wika at daloy ng pahayag sa kuwento.
Suriin ang mga salita sa ibaba.
*mabango–mahalimuyak–masamyo *maganda–kaakit-akit–maayos
May mga salitang akala nati’y magkakaparehas lamang ang gamit dahil halos
magkaparehas ito ng nais ipakahulugan. Ngunit ito ay mali sapagkat ang bawat salita ay may
inaangkupang pangungusap depende sa diwa o mensaheng nais ihayag nito.
Halimbawa:
Mabango ang bulaklak ng sampagita.
Masamyo ang pabangong iyong ginamit.
Mahalimuyak ang iyong buhok.
Kung susuriin ay ginamit sa iba’t ibang antas ang mga halimbawang salita.
“Mabango” pangkalahatang termino sa mabangong amoy. “Masamyo” para sa panandaliang
pagkakaamoy sa bango. At “Mahalimuyak” para sa pangmatagalan at nanunuot na bango.
Iba pang halimbawa:
suwail–pasaway–masama “Suwail” para sa taong
hindi sumusunod sa mga utos at panuntunan. “Pasaway” para sa taong matigas ang
ulo at hindi nasasaway. “Masama” para sa pangkalahatang kahulugan ng paggawa
ng masama.
sampal–tampal–suntok
“Sampal” para sa malakas na paghampas sa pisngi o mukha. “Tampal” para sa
paghampas sa katawan o bahagi ng katawan. “Suntok” para sa pananakita nang may
puwersa at nakuyom ang kamao.
Madalas nagkakaroon din tayo ng dagdag pag-unawa sa mga salita batay sa tinatawag
na contextual clues kung saan pinag-uugnay-ugnay natin ang mga salita sa loob ng
pangungusap upang ganap natin itong maunawaan. Ito ay tinatawag na kolokasyon.
Isa rin sa paraan ng madaling pag-unawa sa talasalitaan kung hahanapin natin ang
kaugnay nitong salita. Hindi nangangahulugan na kailangan parehas ng kahulugan ngunit
nararapat na magkaangkla o magkaugnay sa isa’t isa. Suriin ang mga salita sa ibaba.
Halimbawa:
masama – mabuti malakas – mahina
liwanag – dilim bida – kontrabida
Nakikita naman natin ang ugnayang nais ipahiwatig ng mga salita. Kahit na ang mga
salitang ito ay kabaligtaran ng bawat isa, pinalulutang naman nito ang katuturan ng isa pang
salita. Halimbawa, tumitingkad lamang ang karakter ng “bida” kung magagampanan nang
maayos ang karakter ng “kontrabida”. Kung mayroong “masama”, dapat mayroong “mabuti”
upang maging balanse. Ugnayan pa rin namang matatawag kung ang dalawang salita ay
magkaiba sa konteksto ngunit parehas ng pinupuntong mensahe.
Halimbawa:
problema–dalamhati–suliranin pag-asa–bukas–positibo
pagtitiis–sakripisyon–malasakit
Ang pangkat ng mga salitang ito ay matutukoy rin bilang magkakaugnay na salita, na
kapag makita mo sa isang kuwento o pahayag, madali mo na lamang malalaman kung ano ba
ang kahulugan ng iyong binasa.
Magkakaugnay ang mga salita sa loob ng isang pahayag na siyang nakatutulong sa
atin upang madaling maunawaan ang mensahe nito.
https://kape-at-utak.blogspot.com/2017/07/mga-salitang-magkakatulad-at.html

Naitatala ang mga salitang magkakatulad at magkakaugnay sa kahulugan (F10PT-
IIe73)
Panuto
Suriin, unawain, at sagutin nang buong husay at katapatan ang mga inihandang
gawaing tiyak na lilinang sa iyong kasanayan sa pagtatala ng mga salitang magkakatulad at
magkakaugnay sa kahulugan.
Gawain 1. Pagtambalin mo
Basahin at suriin ang mga salitang nasa loob ng kahon. Hanapin ang mga
magkakaugnay at tukuyin ang mahalagang diwang kaloob nito.

maganda Hanapbuhay masamyo Eskuwelahan higaan
kama Masaya maluwang Maligaya silya
maliit Bata bansot Musmos trabaho
marikit mabango paaralan Upuan malaki
Pares ng salitang magkaugnay Diwang kaloob

1

6
10
Gawain 2. Hanapin mo
Nakikilala ang kasingkahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagtukoy sa kasalungat
nito. Basahing mabuti ang bawat pangungusap. Kilalanin at bilugan ang dalawang salitang
magkasalungat.
1. Kinuha niya ang ibinigay na ayuda ng pamahalaan nang buong puso.
2. Bawal ang pakikipagkamay sa panahon ng sakunang dala ng COVID19 ngunit pwede

pa rin naman makipagkamustahan sa pamamagitan ng pagyuko.
3. Saka niya napansin ang kahalagahan ng pamilyang kaniyang binalewala habang siya
ay abala sa trabaho.

4. Ang maingay na kalsada ay biglang tumahimik nang nanalasa ang CoViD-19.
5. Sa panahong hindi natin nakikita ang ating kalaban ay siyang paglabas ng mga tunay
na kakampi, ang ating pamilya.
Gawain 3. Basahin at unawain Basahin at unawain ang buod ng maikling kuwentong

“Ang Aginaldo ng mga Mago. Pagkatapos, itala sa loob ng kahon ang mga salitang
magkakatulad o magkakaugnay ng kahulugan.
Aginaldo ng mga Mago (Buod)

https://www.panitikan.com.ph/aginaldo-ng-mga-mago-buod/
Hindi malaman ni Delia ang ireregalo sa kaniyang asawang si Jim. Hindi rin niya
alam kung anong mabibili niya sa kaniyang perang piso at walumpu’t pitong sentimos.
Kaya naman naisipan niyang ipagupit ang kaniyang napakagandang buhok. Maganda
at alon-alon ang kaniyang buhok kaya naman kapag ipinagbili niya ito ay siguradong
maraming tatangkilik.
Napaiyak si Delia sa ginawang pagputol sa kaniyang buhok ngunit napalitan naman

ito ng ligaya nang matanggap na niya ang bente pesos na kabayaran.
Ngayon ay maaari na siyang makabili ng regalo para sa asawa. Bumili siya ng

kadenang platino para sa paboritong relo ng asawa. Matagal na kasi niya itong inaasam.
Pagkauwi ni Delia, naroon na ang kaniyang asawa na nakaabang na rin upang ibigay
ang kaniyang regalo. Gayunman, laking pagtataka ni Jim sa bagong hitsura ng asawa. Wala
na ang mahabang buhok nito.
Magagandang suklay pa naman ang regalo niya sa asawa na matagal na ring hiling
nito. Ipinagbili pa ni Jim ang kaniyang paboritong relo para mabili ang mga suklay.
Nagulat din si Delia nang malamang wala na ang relo ng asawa. Hindi na nila
magagamit ang regalo nila para sa isa’t isa. Dito nila napagtanto na ang Pasko ay araw ng
pagbibigayan, hindi lamang ng mga materyal na bagay kung hindi pagpapalitan ng
pagmamahalan.

5
1
Hagulgol
Malakas na
Iyak
6
sumalagmak hagulgol walang katinag-tinag

humagibis hilam silakbo
Lumandi simbuyo tangis
umalembong panlalabo tumulin
kulabo lagablab halughugin
lumuklok halukayin malakas na iyak
halungkatin humarurot napaupo
Gawain 4. Iugnay mo.

:Gamitin sa makabuluhang pangugusap ang mga sagot sa Gawain 1. Gamitin ang
grapiko sa paglalahad ng mga kaisipan.

Diwa ng pangungusap: 3 Wastong gamit ng salita: 3
Paksa:
COVID19
Paksa:
Disiplina
Paksa:
Pag-aaral

Paksa:
Community
Quarantine
Paksa:
Magulang
Gawain 5. Pag-unawa sa Akda

Suriin ang akdang binasa sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na tanong.
Gamitin ang mga grapikong pantulong.
1. Ilawan ang mga katangian ng dalawang tauhan sa kuwento. Paano nila
ipinamalas ang masidhing pagmamahal sa isa’t isa?
2. Anong mahalagang mensahe/kaisipan ang ibinibigay ng akda? Magbigay
ng mga tiyak na salitang magkakaugnay kung papaano mo ito

isasabuhay. Isaalang-alang ang paggamit ng mga salitang magkakaugnay
ang kahulugan. Gamitin ang dayagram sa pagsagot.
Mula sa isinagawang gawain, nalinang ang iyong kakayahan sa pagkilala at paggamit ng

wastong mga salita sa pangungusap upang maihatid nang malinaw ang mensahe.
Mga Sanggunian
MAHALAGANG KAISIPAN
Aginaldo ng mga Mago
Mahalagang Kaisipan Pagsasabuhay
Pangwakas /Repleksiyon
Aklat
Dayag, Del Rosario,et al, 2015, Pinagyamang Pluma 10, Phoenix Publishing House Inc.,
Quezon Ave., Quezon City
Inc.
Internet
https://www.panitikan.com.ph/aginaldo-ng-mga-mago-buod/
https://kape-at-utak.blogspot.com/2017/07/mga-salitang-magkakatulad-at.html
Susi sa Pagwawasto:
Gawain 1. Pagtambalin mo
1 Paaralan at Eskuwelahan 6 Mabango at Masamyo
2 Maganda at Marikit 7 Masaya at Maligaya
3 Kama at Higaan 8 Maliit at Bansot
4 Bata at Musmos 9 Malaki at Maluwang

5 Hanapbuhay at Trabaho 10 Upuan at Silya
Gawain 2. Hanapin mo
1 Kinuha, Ibinigay
2 Bawal, Pwede
3 Napansin, Binalewala
4 Kalaban, Kakampi
5 Maingay, Tahimik
Gawain 3. Basahin at Unawain
1 Sumalagmak- Walang katinag tinag 5 Lumuklok- Napaupo

2 Humagibis— Tumulin- humarurot 6 Hagulgol-malakas na iyak
3 Umalembong- Lumandi-hilam 7 Lagablab-simbuyo

4 Kulabo- Panlalabo 8 Halungkatin-Halungkayin- Halughugin
9 Silabo-tangis
Gawain 4. Iugnay mo. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.

Gawain 5. Pag-unawa sa Akda. Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.
Filipino 10
Ikalawang Markahan
Pangalan:________________________________ Lebel:_________________________
Seksiyon:________________________________ Petsa:_________________________
GAWAING PAGKATUTO
Paghihinuha sa pakikipag-ugnayang pandaigdig
Ikaw ba ay sunod sa moda? Kung ano ang “in” ay iyong ginagamit? Lagi ka bang
nakaabang sa mga bagong kasuotang inirarampa sa mga Fashion show sa iba’t ibang panig
ng mundo? Pinangarap mo bang umakyat o makita man lamang ang Eiffel Tower o ang
napakalaking orasan na nasa tuktok ng gusali? Isa ka ba sa nahumaling sa kagamitang
kanluranin?
Maraming bagay ang ating nakikita at nagagamit sa araw-araw nating pamumuhay na
nagmula sa mga bansa sa Kanluran. Iniisip nating kapag ito ay mula sa Europa o America ay
matibay at mamahalin na ang mga ito. Ang kultural na aspeto ay halos laganap na sa buong

mundo katulad ng pakikipagkamay sa bagong kakilala o tinatawag na beso-beso. Ang
handaang napakagarbo at mga damit na napakaganda ay hindi rin nawawala. Ang pagsasalita
ng French-English ay maririnig na rin sa pananalita ng tao at ito ay itinuturing na kasosyalan.
Ilan lamang ang mga ito sa makikitang kaugalian sa Europa partikular na sa France.
Malaki ang impluwensiya ng mga panood sa buhay ng tao. Maaaring mas madali tayong
matuto sa pinanonood nating mga kuwento at isinasabuhay na natin ang mga ito. Katulad ng
pananamit, istilo ng buhok, tindig at paraan ng pakikisalamuha sa kapwa tao. Ang mga
kabataan ngayon ay mas gugustuhing manood kaysa umupo sa isang sulok na walang
ginagawa. Sa panonood nakikita ang mga lugar na hindi pa napuntahan, natututunan ang mga
kultura na siyang tinutularan ng mga tao.
Ang mga pinapanood na kuwento ay maaaring daan sa pakikipag-ugnayang pandaigdig
dahil sa ipinapakitang katangiang ginagampanan ng bawat tauhan at mga kulturang
ginagawa sa loob ng isang bansa. Nagpapakita ng iba’t ibang uri ng pamumuhay na siyang
nagbibigay ng mensahe sa mga manonood na napakadaling maunawaan ng sinuman.
Nakikilala at nauunawaan ang katangian ng isang bansa batay sa mga napanood at
napakinggan.

Nahihinuha sa mga bahaging pinanood ang pakikipag-ugnayang pandaigdig.
(F10PDIIe-71)
Panuto
Kilalanin ang kultura ng bansang France sa pamamagitan ng panonood sa link na ito:
http://www.youtube.com/watch?v=V4ny9qjDEA0&feature=share. Pagkatapos, sagutin ang
mga inihandang gawain nang buong husay at katapatan.
Gawain 1.
Basahin ang talaan ng kahulugan sa kolum na PAHALANG at PABABA. Gamitin ang
letrang nasa krusigrama bilang karagdagang palatandaan upang matukoy ang salitang
hinihingi ng bawat bilang.

5.
PABABA PAHALANG
1. Ipinagdiriwang tuwing Disyembre 1 Kontinente kung saan matatagpuan ang
2. Bansang tinaguriang sentro ng moda Pransiya
3. Pinakasentro ng bansang France 2. Mahalagang sangkap ng pagkain
4 Istilo ng napapanahong pananamit 3. Pangunahing relihiyon sa France
5. Museo kung saan nakalagay ang 4. Pagkakapantay ng mga tao
mahahalagang disenyo ng sining
5. Pangunahing wika sa France

Gawain 2.
Hanapin at bilugan sa loob ng kahon ang sampung (10) salitang may kaugnayan sa pinanood.
Maaaring ito ay pangalan ng tao, bagay, hayop at pangyayari ang mga salita.
S D I Y C H A U V I N I S M K L
F A T E R A Y A K A W N A C Z F
R H A H P U H A Y K A O B C X G
AALOUVREAUYYABVDTTINTEWEYLAKSNMT
E F A G R G O T H I C A Q M T O
R S N A T U T I E T A P U F S W
N A K P I T E G A L I T E S R T
I K O L A A D H J U I P A T W I
T O K A K R A T C O T C A I Q O
E W A N K O I T O S I R J T D P
W Q E R T H D S A P G L K I S N
B O E U F B O U R G U I N
O N L Gawain 3.
Suriin ang pinanood sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na tanong.
1. Ano ang malaking dulot ng impluwensyang kanluranin sa kaugalian at paniniwala ng
mga Pilipino?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Paano nakatulong ang impluwensiyang kaugalian at paniniwala ng mga Pranses sa
buhay ng mga Pilipino?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Paano magagamit ang mga natutunang kaugalian at paniniwala ng Pranses sa tunay na
buhay?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Gawain 4.
Paghambingin ang kultura ng France at Pilipinas batay sa napanood.

France Pilipinas
Pagkakatulad
Gawain 5.
Lagyan ng tsek (/) ang pahayag/kaisipan kung ito ay pinaniniwalaan mong totoo at ekis (x)
naman kung hindi. Pagkatapos, ipaliwanag ang iyong sagot.
Pahayag/Kaisipan Sagot Paliwanag
1. Pagkakapantay-pantay ng pagturing sa lalaki at babae
2. Magarbong handaan tuwing may okasyon
3. Pagbibigay halaga sa mga natatanging araw gaya ng pasko at
mahal na araw.
4. Mas mataas ang tingin sa kakayahan ng lalaki kaysa sa babae
5. Galing sa pakikihalubilo sa ibang tao
6. Pagtatanggol sa bansa kapay may narinig na mali at pangit na
komento
7. Palaging pagpapalit ng moda katulad ng mga istilo ng pananamit
8. Pagpapahalaga sa paniniwala ng mga tao
9. Pagpapahalaga sa bansa at pamahalaan
10. Galit sa negatibong komento ng mga tao tungkol sa bayan
Marami ang Tsek- Maaaring positibo ang pagtanggap sa kulturang mula sa ibang bansa.
Maraming Ekis- Hindi pa lubos ang iyong pagtanggap sa kaugaliang mula sa Kanluran at
maaaring ang kaugaliang Pilipino ang iyong isinasabuhay.
Pantay na bilang- Ang iyong pananaw o paniniwala ay nasa gitna at walang pinapanigan.

Maaaring minsan ay may kabutihang dulot at minsan ay may
masamang dulot.
*Tandaan: Ang resulta ay hindi kabuuan ng iyong pagkatao.
Marami man ang hindi maunawaang kaganapan sa buhay natin, huwag tayong sumuko
sa pagtuklas ng bagong kaalaman na siyang magiging sandata natin sa darating na panahon.
Ang edukasyon ay mahalaga sa buhay at kahit saan man tayo mapadpad sa iba’t ibang sulok
ng mundo, hindi tayo maliligaw.
Sanggunian Aklat Jocson, M. O. et. Al. (2015). Panitikang Pandaigdig: Filipino 10
Modyul para sa Mag-aaral. Quezon City, Vibal Group Inc Internet
http://www.youtube.com/watch?v=V4ny9qjDEA0&feature=share
Susi sa Pagwawasto Gawain

1.
Pababa Pahalang
1 PASKO 1 EUROPE
2 PRANSES 2 KESO
3 PARIS 3 KRISTIYANISMO
4 MODA 4 FRENCH
5. LOUVRE 5 EGALITE
Gawain 2


FILIPINO 10
Ikalawang Markahan
Pangalan:_________________________________ Lebel: ____________

Seksiyon__________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Masining na Pagkukuwento
Panimula (Susing konsepto)
Maraming makata at pilosopo ang nagtangkang bigyan ng kahulugan ang salitang

pagibig ngunit hindi pa sila ganap na nagtatagumpay. Ang tanging nababatid natin ay ang
katotohanang kapag ang isang tao ay umiibig, nakararamdam siya ng isang kasiya-siya at
panatag na damdamin, kabaitan, at pagpapakasakit. Sa akdang “Sa Loob ng Love Class”,
ipaunawa sa mga mambabasang tulad mo ang tunay na kahalagahan ng pagmamahal,
pagsasakripisyo at pag-unawa lalo na sa loob ng paaralan.
Gayundin, sa tulong ng lunsarang akda, inaasahang maisasalaysay mo nang masining
at may damdamin ang sinulat na kuwento. Ang pagkukuwento ay isang paraan ng
pagsasalaysay ng mga pangyayaring maaaring totoo o dili kaya’y mga pangyayaring bunga
ng imahinasyon o guniguni. Masasabing masining ang isang kuwento na nilakipan ng
damdamin sapagkat hinahayaan nitong ramdamin ng sinumang mambabasa ang damdaming
nais ipabatid ng akda. Hinahayaan din nitong galugarin ng akda ang katauhan ng mambabasa
at matuto sa nilalaman at mensaheng maaaring kakambal ng kuwentong buhay nito.
Naisasalaysay nang masining at may damdamin ang isinulat na maikling kuwento

(F10PS-IIe-75)
Panuto
Basahin at unawain ang akdang “Sa Loob ng Love Class.” Pagkatapos, sagutin ang
mga kasunod nitong mga gawain nang buong husay at katapatan.
Sa Loob ng Love Class

Ni Eric O. Carino
Lunes na naman. At tulad ng mga iba pang Lunes na nagdaan sa mga nakalipas na
mga linggo, wala itong pinagkaiba. Muli na naman akong maghahanda para sa buong
linggong pakikipagsapalaran sa piling ng mahigit dalawandaang mag-aaral na may iba’t
ibang kuwento rin ng buhay.
Pagkatapos ng maikling programa upang ianunsiyo ang iba’t ibang departamento ang
nakamit na parangal sa mga paligsahang dinaluhan at pinanalunan, sabay-sabay naming
tutunguhin kasama ang aking advisory class ang aming silid-aralan sa unang palapag sa
gusali ng JDV. Doon ang aming kaharian at lugar na tinatahanan.
Payak lamang ang maraming pangyayari sa aming klase sa araw-araw na nagdaraan.
Kung hindi ang aralin sa mga pahina ng aklat, ang aming pinag-aaralan ay ang tungkol sa

buhay-buhay, ng kanilang mga problema sa buhay, sa pamilya, sa mga kaibigan at maging sa
kanilang napupusuan. At ang ating pang-aliw na ginagawa ko sa kanila ay ang busugin sila
ng maraming katatawanan, punchline, at mga joke upang kahit sansaglit makita nilang
masaya ang buhay at may mga dahilan para tumawa at maging maligaya.
Halos lahat ng mag-aaral ko sa aking klase ay malapit sa akin at “in love” ako sa
kanilaisang kakaibang uri ng pagmamahalan na nasa hanggahan ng pagiging nakatatandang
kapatid at tapat na kaibigan sa kanila.
Kinaibigan ko ang marami sa kanila at sinadya ko iyon sapagkat sa paraang iyon ko

maaaring mapasok ang buhay at maintindihan ang pagkatao ng ilan sa kanila. Hindi ko lubos
na maunawaan kung bakit madalas silang taguriang “pasaway”- mga hanay ng mag-aaral na
madalas ay ituring ng iba pa nilang mga guro bilang “problem students”, mga tinaguriang
trouble makers ng taon dahil sa maraming negatibong komento sa kanila. Ngunit hindi sa
klase ko. Hindi ko kailanman tinitingnan ang kapintasang ipinupukol sa kanila bilang isang
negatibong pwersa upang kamuhian ko rin sila. Marahil kung katulad din ako ng iba nilang
guro, sino pa kaya ang magmumulat sa kanila na kailanman ay hindi sila pasanin sa loob ng
eskwelahan? Sino pa ang magpapaunawa sa kanila na sila ay mga espesyal na indibidwal at
maaring kapakinabangan ng lipunan sa paglipas ng mga taon? Sila ay mga bata at
nangangailangan ng paglingap na hindi na maramdaman o makita sa kanilang sariling
tahanan
Marami sa mga mag-aaral sa aking klase, kung hindi man produkto ng broken family
ay walang mga magulang na kumakalinga sa kanila. Mga batang napapabayaan.
Alam ko iyan at nalaman ko iyan nang minsang dinalaw ko at nagsagawa ng home

visit at background check. Doon, namulat ang aking isipan sa masaklap na karanasan ng
kabataang ito-bagay na hindi alam ng iba pa nilang guro.
Ikinalungkot ko ang mga pangyayari sa buhay ng ilan sa aking mag-aaral. Si Aldrin,

iniwan ng kaniyang ina, nangibang-bansa at iniwan sa pangangalaga ng isang malayong
kamag-anak. Sinasaktan siya ng pinag-iwanan sa kaniya kaya’t lumayas siya at nakikitira
ngayon sa mga kaibigan. Napasok ko rin ang buhay ni Sarah na minsan o dalawang beses
lamang nakapapasok sa eskuwela. Nalaman ko sa kaniyang ina na siya lamang ang
nakatutulong niya sa pag-aalaga sa apat pang maliliit na kapatid habang sila ay nasa bukid. Si
Miguel naman, bagsak sa mga major subject niya dahil sa gabing pagpupuyat sa pagtitinda
ng lugaw at kape sa plasa. Ang plasa ay buhay na pinagkukunan niya ng pang-agdong buhay
sa piling ng paralisadong ama. Lalo pang kinurot ng malungkot na kapalaran ni Jessa ang
aking damdamin nang mabatid kong dalawang buwan na siyang buntis sa kaniyang
lasenggong tiyuhin. Ang masaklap pa nito, hindi alam ng kaniyang mga magulang ang
pangmomolestiya nito sa kanya. Pinagkunan na niyang minsan ng halamang ugat si Aling
Loring upang wakasan ang buhay na nasa sinapupunan subalit napigilan lamang siya ng
kaniyang kasintahan. Lahat ng mga pangyayaring ito ay hindi lantad sa paningin ng marami
sa aking mga kasamahang guro. Isang maling panghuhusga ang walang kabutihang
maitutulong sa kanila upang kahit papaano’y malaman nila na kailanman ay hindi sila
pasanin at may mabibigat na problemang dinadala.
Ang lahat ng katotohanang natuklasan ko ay ikinabahala ng aking mulat na

pangunawa. Simula noon, tinalikdan ko ang pagtuturo lamang ng mga aralin at sinimulan ko
silang turuan ng mga aralin sa labas ng paaralan at ng mga karanasang wala sa phina ng mga
aklat. Nagbago ang aking pananaw at doon ko sinimulang iparamdamn ang higit na
pagmamahal, pag-unawa at pagkalinga sa kanila. Ang tanging kailangan lamang nila ay isang
pusong nagpaparamdam at magpapaunawa sa kanila na higit pa palang mas mahirap ang mga
aralin sa buhay na kinahaharap nila kaysa sa mga leksiyon sa Agham, Ingles, o Matematika.
Doon ko lubos na nauunawaan ang kuwento ng kanilang buhay na salat sa pagmamahal. Dito
man lamang sa loob ng pangalawa nilang tahanan maramdaman nila ang mga “problem
maker” ay maaari naming maging “dream makers”.
Gawain 1.
Suriin ang akdang binasa sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na gabay na
tanong.
1. Bakit itinuring na pasanin sa eskuwelahan ang mga mag-aaral na binanggit sa teksto?

Bigyang patunay.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________
2. Paano ipinakita sa salaysay ang naiibang pagmamahal ng guro sa kaniyang mga
magaaral?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________
3. Sino ang maaaring makaimpluwensiya kung bakit maraming mag-aaral ang nagiging
problema ng mga guro? Patunayan ang iyong sagot.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________
4. Anong damdamin ang nangingibabaw sa kabuuan ng teksto? Patunayan.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________
5. Kung ikaw ang guro ng mga mag-aaral na binabanggit sa teksto, gagawin mo rin ba
ang ginawa niya? Pangatuwiranan ang sagot.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________
6. Anong uri ng teksto ang iyong binasa? Paano ito naiiba sa iba pang uri ng teksto?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_________

Gawain 2
Gamit ang grapikong representasyon, tukuyin ang mga makatotohanan at di makatotohanang
pangyayaring binanggit at magbigay ng reaksiyon tungkol dito.
Sa Loob ng Love Class
Makatotohanang Pangyayari Di makatotohanang Pangyayari
Reaksyon
Gawain 3
Isa-isahin ang mahahalagang elemento ng akdang binasa gamit ang grapikong pantulong sa
ibaba. Pagkatapos, bumuo ng sariling pagwawakas nito.
Sino?
Ano? Saan?
Sariling
pagwawakas
Paano? Bakit?
Gawain 5
Sumulat ng isang kuwentong masining at nang may damdamin tungkol sa alinman sa mga
paksa.

PAGSASAKRIPISYO
PAGBIBIGAYAN
PAGPAPATAWAD PAG -IBIG
Rubriks sa Pagtataya ng Pagkukuwento

Mga Krayterya 4 6 8 10 Puntos
Organisasyon Hindi maayos May lohikal Maayos ang Mahusay ang
ang na organisasyon pagkakasunodsunod
organisasyon organisasyon at pagkabuo ng mga pangyayri sa
ng ngunit hindi ng kuwento at kabuuan ng
pagkukuwento. masyadong nakahihikayat kuwento. Lubhang
nakahihikayat sa mga kaakit-akit sa mga
sa mga mambabasa/m mambabasa/
mambabasa/m akikinig. makikinig.
akikinig.
Pagkukuwento Pautal-utal ang Maayos ang Maayos ang Mahusay ang

pagkukuwento. paraan ng paraan ng paraan ng
Hindi pagkukuwento pagkukuwent pagkukwento,
masyadong ngunit hindi o ngunit hindi maliwanag at
maintindihan naiintindihan masundan ang naiintindihan ang
ang mga ang mga mga mga pangyayri.
pangyayari. pangyayari. pangyayari.
Kabuuang Puntos
Ang iyong kalaman at kakayahan ay lalong napagyaman sa tulong ng mga

sinagutang gawain. Batid kong nakatulong ang mga gawaing ito upang lalong malinang ang
iyong kakayahan sa pagkukuwento.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Jocson, M. O. et. Al. (2015). Panitikang Pandaigdig: Filipino 10

Modyul para sa Mag-aaral. Quezon City, Vibal Group Inc.
B. Website

Pamela, Cunanan (2017, March) Sa Loob ng Love Class
mula sa: https://quizlet.com/165942526/fili2 -sa-loob-ng-love-class-flash-card

Markahan
Pangalan: _______________________________________Lebel:____________________
Seksiyon: _______________________________________Petsa: ____________________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Nobela: Pananaw Realismo

Halos nagkakasanib ang teorya/pananaw ng panitikan sa teorya ng pagdulog sa pagsusuri at
pag-aaral ng panitikan. Ang mga dulog sa pagtuturo ng panitikan ay nakabatay sa mga
teoryang pampanitikan. Naniniwala ang maraming kritiko ng panitikang Pilipino na
nagpapalagay na upang ganap na maunawaan ang isang akda at manamnam ang matamis na
katas ng likhang-sining na ito, hindi lamang nararapat na basahin kung hindi sa halip ay dapat
suriin na ginagamitan ng angkop na teorya/pananaw o pagdulog.
Ang teoryang realismo ay nagpapahayag ng pagtanggap sa katotohanan o realidad ng

buhay kung saan, ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksihan ng
mayakda sa kaniyang lipunan sa makatotohanang pamamaraan. Ipinaglalaban ng teoryang
realismo ang katotohanan kaysa kagandahan.
Iba’t ibang pangkat ng pagsusuring realismo sa panitikan
1. PINONG (GENTLE) REALISMO

May pagtitimping ilahad ang kadalisayan ng bagay-bagay at iwinawaksi ang
anumang pagmamalabis at kahindik-hindik
2. SENTIMENTAL NA REALISMO
Mas optimistiko at inilalagay ang pag-asa sa damdamin kaysa kaisipan sa
paglutas ng pang araw-araw na suliranin
3. SIKOLOHIKAL NA REALISMO
Inilalarawan ang internal na buhay o motibo ng tao sa pagkilos
4. KRITIKAL NA REALISMO
Inilalarawan ang gawain ng isang lipunang burgis upang maipamalas ang mga
aspektong may kapangitan at panlulupig nito
5. SOSYALISTANG REALISMO
Ginabayan ng teoryang Marxismo sa paglalahad ng kalagayan ng lipunang
maaaring mabago tungo sa pagtatayo ng mga lipunang pinamumunuan ng mga
anakpawis
6. MAHIWAGANG (MAGIC) REALISMO
Pinagsanib na pantasya at katotohanan nang may kamalayan. Higit na
mahalaga ang katotohanan kaysa kagandahan.
Sa gawaing ito ay susuriin natin ang nobelang “Ang Matanda at ang Dagat” sapagkat
sa nobelang ito, litaw na litaw ang pananaw realismo. Matapat na pagsasalamin ng realidad
ang ginawa ng panitikan para higit nitong mapaunlad ang lipunan. Nakatuon ito sa nilalaman
ng teksto at ang matapat nitong paggagad sa lipunan. Inilalarawan din dito ang karanasan at
lipunan na parang sa tunay na buhay. Ninanais na ilarawan ang ugali, gawi ng tao at ng
kaniyang kapaligiran na pareho ng kanilang pagkilos at ng kanilang anyo sa buhay.
Nasusuri ang nobela sa pananaw realismo o alinmang angkop na pananaw/teoryang
pampanitikan (F10PB-IIf-77)
Panuto
Basahin, suriin at unawain ang nobelang “Ang Matanda at ang Dagat”. Pagkatapos,
saguti ang mga kasunod nitong mga gawain na makatutulong sa malalimang pagsusuri sa
akda sa pananaw realismo.
Ang Matanda at Ang Dagat
Isinalin sa Filipino mula sa Ingles ni Jesus Manuel Santiago
“The Old Man and the Sea” ni Ernest Hemingway
Maayos silang naglayag at ibinaba ni Santiago ang kaniyang mga kamay sa tubig-alat
at sinikap na linawin ang kaniyang isip. Mataas ang cumulus clouds at may sapat na cirrus sa
ibabaw kaya alam ng matanda (Santiago) na tatagal ang simoy sa buong magdamag. Palaging
tinitingnan ng matanda ang isda para makatiyak na totoo ito. Isang oras ito bago siya unang
dinunggol ng pating.
Hindi aksidente ang pating. Pumaimbabaw siya mula sa kalaliman ng tubig habang
tumitining at kumakalat ang maitim na ulap ng dugo sa dagat na isang milya ang lalim.
Napakabilis niyang pumaimbabaw at walang kaingat-ingat na binasag ang rabaw ng asul na
tubig at nasinagan siya ng araw. Pagkaraa’y bumalik siya sa tubig at sinundan ang amoy at
nagsimulang lumangoy patungo sa direksiyon ng bangka at ng isda.
Kung minsan, naiwawaglit niya ang amoy. Pero malalanghap niya itong muli, o kahit
bahagyang-bahagya lang ng amoy nito, at mabilis at masigla siyang lalangoy para sundan ito.
Isa siyang napakalaking pating na Mako, ang katawan ay sadyang para lumangoy na
kasimbilis ng pinakamabilis na isda sa dagat at napakaganda ng kaniyang kabuuan maliban sa
kaniyang panga. Kasing asul ng isdang-espada ang kaniyang likod, at pilak ang tiyan, at
madulas at makisig ang kaniyang balat. Kahawig siya ng espada maliban sa kaniyang
dambuhalang panga na nakatikom ngayon habang matulin siyang lumalangoy, halos nasa
rabaw, parang kutsilyong humihiwa sa tubig ang mataas niyang palikpik sa likod. Sa loob ng
sarado niyang panga, nakahilig paloob ang kaniyang walong hanay na ngipin. Hindi siya
katulad ng karaniwang hugis-piramidong ngipin ng karamihang pating. Kahugis sila ng mga
daliri ng tao kapag nakabaluktot na parang sipit. Kasinghaba sila halos ng mga daliri ng
matanda at sintalas ng labaha ang talim sa magkabilang gilid. Ito ang isdang nilikha para
manginain sa lahat ng isda ng dagat, napakabilis at napakalakas at armadong-armado kaya
wala silang sinumang kaaway. Binilisan pa niya ngayon nang malanghap ang mas sariwang
amoy at humiwa sa tubig ang kaniyang asul na palikpik sa likod.
Nang makita ng matanda na paparating ito, alam niyang isa itong pating na walang
takot at gagawin ang lahat ng gusto nitong gawin. Inihanda niya ang salapang at hinigpitan
ang lubid habang pinagmamasdan niya ang paglapit ng pating. Maigsi ang lubid dahil
binawasan niya ito ng ipinangtali sa isda.
Malinaw at matino ang isip ng matanda ngayon at buong-buo ang pasiya pero halos
walang pag-asa. Sa loob-loob niya, makatagal sana ang katinuang ito. Pinagmasdan niyang
maigi ang malaking isda habang pinanonood ang paglapit nito. Mas mabuti pang naging
isang panaginip lang ito, sa loob-loob niya. Hindi ko siya mapipigil sa pag-atake sa akin pero
baka makuha ko siya. Dentuso, sa loob-loob niya. Malasin sana ang nanay mo.
Mabilis na nakalapit sa popa ang pating at nang sagpangin nito ang isda, nakita ng
matanda ang pagbuka ng bunganga at ang kakatwa nitong mata at ang lumalagatok na
pagtadtad ng mga ngipin habang nginangatngat ang karne sa may ibabaw ng buntot.
Nakaangat sa tubig ang ulo ng pating at lumilitaw ang likod at naririnig ng matanda ang
ingay ng balat at lamang nalalaslas sa malaking isda nang isalaksak niya ang salapang sa ulo
ng pating sa dakong nagtatagpo ang guhit ng mga mata at ang guhit ng ilong. Walang gayong
mga guhit. Ang naroon lamang ay ang mabigat at matulis na ulong asul at ang malalaking
mata at ang lumalagutok, umuulos, nanlalamong mga panga. Pero ang kinalalagyan ng utak
ang napuruhan ng matanda. Inulos niya ito ng mahusay na salapang na ubos-kayang ipinukol
ng kaniyang kamay na nanlalagkit sa dugo. Inulos niya ito nang walang pag-asa pero may
katatagan ng pasiya at lubos na hangaring maminsala.
Kumampay ang pating at nakita ng matanda na walang buhay ang mga mata nito at
muli itong kumampay, at napuluputan siya ng dalawang ikid ng lubid. Alam ng matandang
patay na pero hindi ito matanggap ng pating. Pagkatapos, nakatihaya, humahagupit ang
buntot at lumalagutok ang mga panga, sinuyod ng pating ang tubig tulad sa paghaginit ng
isang speedboat. Puti ang tubig sa hambalos ng kaniyang buntot at tatlong sangkapat ng
katawan ang nakaangat sa tubig nang mabanat ang lubid, kuminig at saka nalagot. Saglit na
humigang tahimik sa ibabaw ng tubig ang pating at pinanood siya ng matanda. Pagkaraa’y
dahan-dahan itong lumubog.
“Mga kuwarenta libras ang dala niya,” malakas na sabi ng matanda. Tinangay nito
ang salapang ko at ang buong lubid, sa loob-loob niya, at nagdurugo ngayon ang isda ko at
marami pang susunod.
Ayaw na niyang tingnan ang isda dahil nagkagutay-gutay na ito. Nang sagpangin ang
isda, para siya rin ang nasagpang.
Pero napatay ko ang pating na sumagpang sa isda ko, naisip niya. At siya ang
pinakamalaking dentuso na nakita ko. At alam ng Diyos na nakakita na ako ng malalaki.
Hindi kapani-paniwalang makatatagal siya, naisip niya. Sana’y isa lang itong
panaginip ngayon at hindi ko sana nabingwit ang isda at nag-iisa akong nakahiga sa mga
diyaryo.
“Pero hindi nilikha ang tao para magapi,” sabi niya. “Maaaring wasakin ang isang tao
pero hindi siya magagapi.” Nagsisisi ako na napatay ko ang isda, sa loob-loob niya. Parating
na ngayon ang masamang panahon at wala man lang akong salapang. Malupit ang dentuso, at
may kakayahan at malakas at matalino. Pero mas matalino ako kaysa kaniya. Siguro’y hindi,
sa loob-loob niya. Siguro’y mas armado lang ako.
“Huwag kang mag-isip, tanda,” malakas niyang sabi. “Magpatuloy ka sa paglalayag at
harapin ang anumang dumating.”
Pero dapat akong mag-isip, naisip niya. Dahil iyon na lang ang natitira sa akin. Iyon at ang
beisbol. Ewan ko kung magugustuhan ng dakilang DiMaggio ang pagkakaulos ko sa kaniya
sa utak. Walang bagay ‘yon, sa loob-loob niya. Kayang gawin iyon ng kahit sino. Pero sa
palagay mo ba’y malaking partida ang mga kamay ko kaysa mga taring buto? Hindi ko
malalaman. Hindi ako nagkaroon kahit kailan ng sugat sa aking sakong maliban noong
minsan na nakagat ito ng page nang matapakan ko siya nang lumalangoy at naparalisa ang
ibabang binti at kumirot nang napakatindi.
“Mag-isip ka ng isang bagay na masaya, tanda,” sabi niya. “Bawat sandali’y papalapit
ka na sa bahay. Mas magaan ngayon ang paglalayag mo dahil sa pagkawala ng kuwarenta
libras.”

Alam na alam niya kung ano ang maaaring mangyari pagsapit niya sa panloob na
bahagi ng agos. Pero wala nang magagawa ngayon.
“Oo, meron pa,” malakas niyang sabi. “Puwede kong itali ang aking lanseta sa
puluhan ng isang sagwan.”
Kaya ginawa iyon habang kipkip ang timon at nakatapak sa tela ng layag.
“Ngayon,” sabi niya. “Isa pa rin akong matanda. Pero meron akong armas.”
Sariwa ngayon ang simoy at maayos siyang naglayag. Tiningnan niya ang bungad na
bahagi ng isda at bumalik nang bahagya ang kaniyang pag-asa.
Kalokohan ang hindi umasa, sa loob-loob niya. Bukod pa’y naniniwala akong
kasalanan ‘yon. Huwag kang mag-isip tungkol sa kasalanan, naisip niya. Marami nang
problema ngayon kahit walang kasalanan. T’saka hindi ko ito naiintindihan.
Hindi ko iyon naiintindihan at hindi ko sigurado kung naniniwala ako roon.
Kasalanan sigurong patayin ang isda. Iyon ang palagay ko kahit na ginawa ko iyon para ako
mabuhay at mapakain ang maraming tao. Pero lahat naman ay kasalanan. Huwag kang mag-
isip tungkol sa kasalanan. Masyado nang huli para diyan at may mga taong binabayaran para
gawin iyon. Hayaan mong sila ang mag-isip tungkol doon. Isinilang ka para maging isang
mangingisda tulad ng isda na ipinanganak para maging isang isda. Mangingisda si San Pedro
at gayundin ang ama ng dakilang DiMaggio.
Pero gusto niyang pag-isipan ang lahat ng bagay na kinasasangkutan niya at nang
husto at nag-isip siya nang nag-isip tungkol sa kasalanan. Hindi mo pinatay ang isda para
lamang mabuhay ka o para ibenta bilang pagkain, sa loob-loob niya. Pinatay mo siya dahil sa
iyong dangal at dahil isa kang mangingisda. Minahal mo siya noong siya’y buhay pa at
minahal mo siya pagkatapos. Kung mahal mo siya, hindi kasalanang patayin mo siya. O mas
malaking kasalanan ‘yon?
“Sobra kang mag-isip, tanda,” malakas niyang sabi.
Pero tuwang-tuwa kang patayin ang dentuso, naisip niya. Nabubuhay siya sa buhay na
isda, tulad mo. Hindi siya isang tagahalungkat ng basura o isa lamang gumagalang gutom
tulad ng ilang pating. Maganda siya at marangal at walang kinakatakutan.
“Napatay ko siya sa pagtatanggol ko sa sarili,” malakas na sabi ng matanda. “At
pinatay ko siyang mahusay.”
Bukod pa, naisip niya, pinapatay naman ng lahat ang isa’t isa, kahit paano. Kung
paano ako pinapatay ng pangingisda, gayon din niya ako binubuhay. Binubuhay ako ng bata,
sa loobloob niya. Hindi ko dapat masyadong linlangin ang aking sarili.
Sumandig siya sa gilid at pumilas ng kapirasong karne ng isda sa pinagkagatan ng
pating. Nginuya niya ito at napansin niya ang kalidad at sarap ng lasa nito. Matigas ito at
makatas, parang karne, pero hindi ito pula. Hindi ito mahilatsa at alam niyang mataas ang
magiging presyo nito sa palengke. Pero hindi matatanggal ang amoy nito sa tubig at alam ng
matanda na may dumating na malaking kamalasan. Panatag ang simoy. Medyo umatras ito sa
may hilagang silangan at alam niya ang ibig sabihin niyon ay hindi ito huhupa. Tumanaw sa
malayo ang matanda pero wala siyang makitang mga layag at wala na rin siyang makitang ni
balangkas o usok ng anumang bangka. Ang naroon lamang ay ang isdang-lawin na
patalontalon sa magkabilang gilid ng kaniyang prowa at ang mga dilaw na kumpol ng
damong Gulpo.
Ni wala siyang makitang isa mang ibon. Dalawang oras na siyang naglalayag,
nagpapahinga sa popa at paminsan-minsa’y ngumunguya ng kapirasong karne ng marlin,
nagsisikap na magpahinga at magpalakas, nang makita niya ang una sa dalawang pating.
“Ay,” malakas niyang sabi. Walang salin para sa katagang ito at marahil ay isa
lamang itong ingay na magagawa ng gayong tao, hindi sinasadya, na nakararamdam sa
pagbutas ng pako sa kaniyang kamay at pagtagos nito sa kahoy.
“Galanos,” malakas niyang sabi. Nakita na niya ngayon ang pag-angat ng
pangalawang palikpik sa likuran ng una at natukoy niya na ang mga ito ay pating na hugis-
pala ang nguso batay sa kayumanggi, hugis-tatsulok na palikpik at sa pahalihaw na galaw ng
buntot. Naamoy nila at tuwang-tuwa sila at sa kagunggongan ng kanilang matinding gutom,
naiwawaglit nila at natatagpuan ang amoy sa kanilang katuwaan.
Pero palapit sila nang palapit. Mabilis na iniligpit ng matanda ang tela at isinisiksik
ang timon. Pagkaraa’y kinuha niya ang sagwang tinalian niya ng lanseta. Maingat na maingat
niyang binuhat ito dahil nagpupuyos sa sakit ang kaniyang mga kamay. Pagkaraa’y
ibinukassara niya ang mga ito roon upang lumuwag sila. Isinara niya nang mahigpit para
matiis ang sakit at huwag mamilipit at pinagmasdan niya ang pagdating ng mga pating.
Nakikita niya ngayon ang kanilang malapad, sapad, hugis-palang mga ulo at ang
kanilang malalapad, puti ang dulong palikpik sa dibdib. Sila ay mga kamuhi-muhing pating,
masama ang amoy, tagahalukay ng basura at mamamatay, at kapag sila’y gutom, kinakagat
nila ang sagwan o katig ng isang bangka. Ang mga pating na ito ang pumuputol sa paa at
kampay ng mga pagong kapag nakakatulog sa ibabaw ang mga pagong, at nanagpang sila ng
taong nasa tubig, kung sila’y gutom, kahit hindi amoy dugo ng isda o malansan ang tao.
“Ay,” sabi ng matanda. “Galanos. Sige, Galanos.”
Dumating sila. Pero dumating silang di tulad ng Mako. Pumihit ang isa at naglaho sa
paningin sa ilalim ng bangka at naramdaman ng matanda na naalog ang bangka habang
kumikislot siya at hinihila ang isda. Pinanood ng isa ang matanda, naningkit ang dilaw na
mga mata, at sinagpang ng kaniyang panga ang isda sa dakong nakagat na. Kitang-kita ang
guhit sa ibabaw ng kaniyang kayumangging ulo at likod na hugpungan ng utak at gulugod at
inulos ng matanda ang lanseta sa sagwansa hugpungan, hinugot ito, at muling iniulos sa
dilaw, tila sa pusang mata ng pating.
Binitiwan ng pating ang isda at dumausdos, lulon-lulon ang kaniyang nakagat habang
siya’y namamatay.
Gumigiwang pa ang bangka dahil sa pamiminsala sa isda ng isa pang pating at
binitiwan ng matanda ang layag para makabaling ang bangka at mapalitaw ang pating mula
sa ilalim. Pagkakita niya sa pating, dumukwang siya sa gilid at hinambalos ito. Laman
lamang ang tinamaan niya at matigas ang balat at hindi niya halos naibaon ang lanseta. Hindi
lamang ang kaniyang mga kamay ang nasaktan sa kaniyang pag-ulos kundi pati ang kaniyang
mga balikat. Pero mabilis na pumaimbabaw ang pating, una ang ulo, at tinamaan ito ng
matanda sa gitnanggitna ng sapad na ulo habang lumilitaw sa tubig ang nguso at inginasab sa
isda. Hinugot ng matanda ang talim at muling inulos sa dating lugar ang isda. Nakakapit pa
rin siya sa isda, sarado ang panga, at sinaksak ito ng matanda sa kaliwa nitong mata.
Nakapangunyapit pa rin doon ang pating.
“Hindi pa rin?” sabi ng matanda at inulos niya ang patalim sa pagitan ng gulugod at
utak. Madali na ngayon ang ulos na iyon at naramdaman niyang napatid ang litid. Binaligtad
ng matanda ang sagwan at isiningit ang talim sa panga ng pating para buksan ito. Pinilipit
niya ang talim sa panga ng pating para buksan ito. Pinilipit niya ang talim at habang
dumadausdos ang pating, sabi niya, “Sige, galanos. Dumausdos ka nang isang milya ang
lalim. Sumige ka at katagpuin ang iyong kaibigan, o baka iyon ang iyong ina.”
Pinunasan ng matanda ang talim ng kaniyang lanseta at inilapag ang sagwan.
Pagkaraa’y nakita niyang lumulobo ang tela at layag at ibinalik niya ang bangka sa dating
paglalayag.
“May sangkapat niya siguro ang natangay nila at ang pinakamahusay na laman,”
malakas niyang sabi. “Sana’y panaginip lang ito at hindi ko sana siya nabingwit kailanman.
Ikinalulungkot ko, isda. Dahil doo’y mali ang lahat.

Tumigil siya at ayaw na niyang tingnan ang isda ngayon. Said na ang dugo at
lulutanglutang, kakulay siya ng pilak na likod ng salamin at nakikita pa rin ang kaniyang mga
paha.
“Hindi ako dapat nagpakalaot-laot, isda” sabi niya. “Hindi para sa iyo o para sa akin.
Ikinalulungkot ko, isda.
”Ngayon, sabi niya sa sarili. Tingnan mo ang pagkakatali ng lanseta at tingnan mo
kung nalagot. Pagkatapos ay ayusin mo ang iyong kamay dahil marami pang darating.
“Nakapagdala sana ako ng bato para sa lanseta,” sabi ng matanda matapos tingnan
ang tali sa puluhan ng sagwan. “Dapat akong nagdala ng bato.” Marami kang dapat dinala, sa
loobloob niya. Pero hindi mo dinala, tanda. Hindi ngayon ang oras para isipin kung ano ang
wala ka. Isipin mo kung ano ang magagawa sa kung ano ang naririyan.
“Sobra kang magpayo ng mabuti,” sabi niyang malakas. “Sawa na ko r’on.”
Kinipit niya ang timon at ibinabad ang dalawang kamay sa tubig habang umuusad ang
bangka.
“Alam ng Diyos kung gaano ang nakuha ng huling iyon,” sabi niya. “Pero hamak na
mas magaan siya ngayon.” Ayaw niyang isipin ang nagkagutay-gutay na tiyan ng isda. Alam
niyang sa bawat pakislot na bunggo ng pating ay napipilas angkarne at ngayo’y sinlapad ng
haywey sa dagat ang nalilikhang bakas ng isda na pagsusumundan ng lahat ng pating.
Mairaraos ng isang tao ang buong taglamig sa isdang iyon, sa loob-loob niya. Huwag
mong isipin iyan. Magpahinga ka lang at ihanda ang mga kamay mo para sa ipagtanggol ang
nalalabi sa kaniya. Balewala na ang amoy ng dugo sa mga kamay ko ngayong nangangamoy
ang buong dagat. Bukod pa’y hindi na sila gaanong nagdurugo. Walang anumang sugat na
dapat ikabahala. Baka makatulong pa ang pagdurugo para huwag pulikatin ang kaliwa.
Ano pa ba ang puwede kong isipin ngayon? Naisip niya. Wala. Wala akong dapat
isipin at hintayin ang mga susunod pa. Sana nga’y panaginip lang iyon, sa loob-loob niya.
Pero sino ang makapagsasabi? Baka naman mapaigi pa ‘yon.
Gawain 1: Pagnilayan at unawain!

Suriin ang mahahalagang pangyayari sa akda sa pamamagitan ng pagsagot sa mga
sumusunod na tanong. Isulat ang letra ng wastong sagot sa patlang.
__________1. Anong katangian ng pangunahing tauhan ang ipinamalas niya sa kuwento?
a. mabait
b. mabuti
c. mapagpahalaga
d. matapang

___________2. “Huwag kang mag-isip, tanda,” malakas niyang sabi. “Magpatuloy ka sa
paglalayag at harapin ang anumang dumating.” Ang pahayag ay nagpapakita ng uri ng
tunggaliang ____________.
a. tao laban sa kalikasan
b. tao laban sa lipunan
c. tao laban sa sarili
d. tao laban sa tao
__________3. “Pero hindi nilikha ang tao para magapi. Maaring wasakin ang isang tao pero
hindi siya magagapi.” Ang naturang pahayag ay nagpapahiwatig na___.
a. Hindi dapat magpapatalo sa hamon ng buhay.
b. Kung may dilim, may liwanag ding masisilayan.
c. Nilikha tayo para lumaban at hindi para masaktan lamang.
d. May pagsubok mang dumating, matatag pa rin itong kahaharapin.
__________4. “Napatay ko siya sa pagtatanggol ko sa sarili,” malakas na sabi ng matanda.

“At pinatay ko siyang mahusay.” Ang pahayag ay nagpapahiwatig na___.
a. makipaglaban ng may dangal
b. kailangang ipagtanggol ang sarili
c. harapin ang mga hamon sa buhay
d. nangibabaw ang katapangan upang maipagtanggol ang sarili
__________5. Ano ang positibong epekto ng dagat kay Santiago?

a. natuto siyang lumaban
b. pinatay niya ang mga pating
c. pinapahalagahan ang mga maliliit na nilalang tulad ng mga isda
d. naging matapang na harapin ang mga hamon sa kanyang buhay Gawain 2:

Alamin at suriin!
A. Balikan ang pangunahing tauhan sa nobelang binasa. Ibigay ang naging kilos o gawi,
paniniwala at saloobing taglay nito na maaring gawing huwaran tungo sa mabuting
pamumuhay. Ihanay sa pamamagitan ng isang grapiko sa ibaba

Pangunahing Tauhan
Saloobin/Paniniwala
Kilos/Gawi
Paano gagawing huwaran
B. Isa-isahin ang mga pakikipagsapalarang hinarap ni Santiago (ang matanda) sa nobela.

Gayundin, tukuyin ang uri ng tunggalian at naging bunga nito.
Bunga
Uri ng Tunggalian
Pakikipagsapalaran ni Santiago
Gawain 3: Tuklasin Natin!

Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag mula sa kuwento. Ilahad ang inyong
pananaw ukol dito at iugnay sa mga sitwasyon sa totoong buhay o sa mga pangyayari sa
lipunan. Gamitin ang talahanayan sa pagsagot.
Mga Pahayag Pananaw/Kaisipan/Saloobin

“Pero hindi nilikha ang tao para magapi,
maaaring wasakin ang isang tao pero
hindi siya magagapi.”
“Magpatuloy ka sa paglalayag at harapin
ang anumang dumating.”
“Hindi ngayon ang oras para isipin kung
ano ang wala ka. Isipin mo kung ano ang
magagawa sa kung ano ang naririyan.”
“Parating na ngayon ang masamang
panahon at wala man lang akong
salapang. Malupit na dentuso, at may
kakayahan, malakas at matalino.”
Gawain 4. Pagpapalawak ng Kaalaman!

Magbigay ng mga kalupitan at karahasan sa lipunan na malinaw na inilalarawan sa nobela.
Patunayang nangyayari ito sa kasalukuyang lipunan.
Mula sa nobela Sa lipunan
Gawain 5: Subukin natin.
Mag-isip ng representasyon ng isyung kinakaharap ng lipunan sa kasalukuyan at ng

isyung umiikot sa nobela. Pagkatapos, gumuhit ng isang kartung editoryal. Gumamit ng mga
karakter na sumasalamin sa tauhan ng nobela at ng mamamayang Pilipino.
Pamantayan sa pagmamarka
Orihinalidad/Sining 20 puntos
Pagkamakatotohanan at kaugnayan sa paksa 15 puntos
Kaugnay ng grapiko 10 puntos
Kawilihan ng madla 5 puntos
Kabuuan 50 Puntos
Sa mga isinagawang gawain, higit mong nauunawan at napapalawak ang kaalaman sa
pagsusuri ng mga akda batay sa pananaw/teoryang realismo. Sa pamamagitan nito, naiugnay
mo ang mga pangyayari sa binasang bahagi ng nobela sa mga pangyayaring tunay na
nagaganap sa lipunan.
Marasigan, Emily V. Pluma, Wika at Panitikan para sa mataas na paaralan. Phoenix
Publishing House, Inc. Quezon City.2012
Gorrospe, Florentina S. et al. 2015. Panitikang Pandaigdig, Filipino Modyul. Vibal
Group Inc. at Dep.Ed-IMCS, Meralco Avenue, Pasig City. B. Website
https://www.slideshare.net http://panitikangpinoy.com/nobela.html
https://donamaylimbo.wordpress.com/2015/10/08/teoryang-realismo/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. d
2. c
3. d
4. d
5. a
Gawain 2, 3, 4, 5 (Maaring magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral)

FILIPINO 10
Ikalawang Markahan
Pangalan: __________________________ Lebel: ________
Seksyon: ___________________________ Petsa: ______ GAWAING
PAGKATUTO
Kaibhan ng Nobela sa iba pang Genre

Ang nobela o kathambuhay ay itinuturing na makulay, pinakamatayog,
pinakamayaman at pinakamakabuluhang anyo ng panitikang tuluyan. Maraming
kawingkawing ang mga pangyayaring inilalahad sa nobela at binubuo ito ng iba’t ibang
kabanata. Ito’y di tulad ng maikling kuwentong iisang pangyayari lamang ang binibigyang-
diin at madalas na may isa o iilang tauhan at sumasaklaw sa maikling panahon lamang ang
pagbabasa rito.
Ang mga uri ng nobela ay tulad din sa mga uri ng maikling kuwento - nobela ng
tauhan, nobelang makabanghay, nobelang maromansa, maliban sa nobelang historikal.
Magkagayunpaman, ang mga bahagi, sangkap at elemento at balangkas ng mga ito ay
magkakatulad ngunit magkaiba ang nilalaman dahil ang mga pangyayaring isinasalaysay dito
ay may kaugnayan sa lipunang ginagalawan ng mga mamamayan at naglalarawan ng kultura
ng bawat bansang pinanggalingan nito.
ELEMENTO NG NOBELA
a. Tagpuan- lugar at panahon ng mga pangyayari
b. Tauhan- nagpapagalaw at nagbibigay-buhay sa nobela
c. Banghay/ balangkas- pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
d. Pananaw- panauhang ginagamit ng may-akda
e. Tema- Paksang-diwang binibigyang diin sa nobela
f. Damdamin- nagbibigay-kulay sa mga pangyayari
g. Pamamaraan- estilo ng manunulat/awtor
h. Pananalita- diyalogong ginamit
i. Simbolismo- nagbibigay nang mas malalim na kahulugan sa tao, bagay at pangyayari.

Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na genre batay sa tiyak na mga elemento
nito. (F10PB-IIf-78)
Panuto
Suriin at sagutin nang buong husay at katapatan ang mga gawaing inihanda upang malinang
ang kasanayan sa paghahambing ng akda sa iba pang katulad na genre.
Gawain 1
Isulat ang T kung tama ang tinutukoy ng pahayag hinggil sa nobela at M kung mali.
_____ 1. Ang nobela ay nagbibigay-diin sa isang pangyayari lamang.
_____ 2. Makikita sa bawat paksa ng nobela ang kultura ng bansang pinagmulan nito.
_____ 3. Iisa o maaaring pareho ang balangkas o banghay ng nobela at maikling kuwento.
_____ 4. Taglay ng nobela ang mga elemento tulad ng tagpuan, tauhan, tono, sukat at
simbolo.
_____ 5. Maihahalintulad sa nobela ang lahat ng uri maikling kuwento.
Gawain 2
Batay sa mga natamong impormasyon tungkol sa iba’t ibang akdang pampanitikan, itala ang
pagkakaiba at pagkakatulad ng dalawang akdang tuluyan.
PAGKAKATULAD
NOBELA
vs
MAIKLING KUWENTO
PAGKAKA IB A
G awain 3
Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na teksto. Tuklasin mula sa binasa ang
pagkakaiba at pagkakatulad ng nobela at pelikula gamit ang mga dayagram sa ibaba.
ISANG SURING-PELIKULA
"Harry Potter and the Sorcerer's Stone"
Ang Harry Potter and Sorcerer's Stone (Philosopher's Stone) ay unang libro ni JK Rowling
mula sa serye ng Harry Potter. Sinasabing ang nobelang ito ay naghatid kay Rowling ng
kasikatan bilang isang mahusay na manunulat sa buong mundo. Isinapelikula ito noong 2001
na idinirek ni Chris Columbus at ibinahagi ng Warner Bros. Pictures. Pinagbibidahan ito nina
Daniel Radcliffe bilang Harry Potter, Rupert Grint bilang Ron Weasley at Emma Watson
bilang Hermione Granger Tinatayang umabot sa $980 milyon ang kinita nito na naging
worldwide box office hit at kinilala sa iba't ibang award-giving bodies tulad ng Academy
Awards.

Nagbukas sa isang pagdiriwang ang kuwento na kadalasang palihim dahil sa ang mga
nagdaang taon ay laging ginugulo ni Lord Voldemort. Bago ang gabing iyon. natuklasan ni
Voldemort ang pinagtataguan ng tagong mag-anak ng Potter at pinatay sina Lily at James
Potter. Ngunit nang itinuro na niya ang kaniyang wand sa sanggol nitong anak na si Harry,
ang sumpang patayin ito ay bumalik sa kaniya Ang kaniyang katawan ay nasira, at si
Voldemort ay naging isang walang kapangyarihang kaluluwa, naghahanap ng isang lugar sa
mundo na walang makaka-istorbo samantalang si Harry naman ay naiwang may marka ng
kidlat sa kaniyang noo, ang natatanging palatandaan ng sumpa ni Voldemort. Ang
misteryosong pagkakatalo ni Voldemort kay Harry ay nagresulta sa pagkakakilalang ang
batang nabuhay sa mundo ng mga wizard.
Ang ulilang si Harry Potter ay sumunod na pinalaki ng kaniyang malupit at walang
kapangyarihang kamag-anak ang Dursleys, na walang pakialam sa pinagmulan ng mahika at
sa hinaharap ni Harry Subalit sa paparating na ikalabing-isang kaarawan, nagkaroon si Harry
ng kanyang unang kontak sa daigdig ng mahika nang makatanggap siya ng sulat galing sa
Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry, na kinuha naman ng kaniyang Tiya at Tiyo
bago pa niya ito magawang mabasa ,Sa kanyang ikalabing-isang kaarawan, sinabihan na siya
ay isang wizard at inaanyayahan na pumunta sa Hogwarts. Sinabihan siya ni Hagrid na
nagturo sa kanya kung paano gumamit ng mahika at gumawa ng potions. Natutuhan din ni
Harry na malampasan ang mga panlipunan at emosyonal na hadlang sa kaniya sa paglaban
niya hanggang sa kaniyang pagbibinata at pagharap sa makapangyarihang si Voldemort.
Marami man ang nangyari kay Harry sa simula, nalagpasan niya ito sa tulong ng kaniyang
mga kaibigan na sila Ron at Hermione. Katulong din niya si Professor Dumbledore na laging
nariyan nagbibigay ng payo at paalala sa kanya.
Totoo naman na nakuha ng pelikulang ito ang kiliti ng masa lalo ng kabataan, Ang
mga karakter na ginamit dito ay nagpapaalala ng mga taong kilala na natin at sa mga taong
dapat pa nating kilalanin. Tulad ng batang mataba na laki sa layaw na si Dudley o kaya ang
‘mala boss’ at mapanghimasok ngunit may malambot na pusong si Hermione. Malaking
bilang rin ng mga batang manonood ang makaka-relate kay Harry partikular sa kaniyang
inisyal na damdamin ng ganap na pagkakahiwalay at di kasali sa isang pamilya ngunit
dumating ang panahon na dapat na niyang iwanan ang naturang buhay niya upang pumunta
sa lugar kung saan siya kabilang at magiging ganap na masaya.
Sadyang nailarawan nang mabuti at detalyado ang Hogwarts bilang kaakit-akit na
lugar na hindi lamang puno ng salamangka at mahika na tunay na katangiang pinapangarap
na mapuntahan ng pangunahing tauhan. Iba’t ibang pakikipagsapalaran ang dinaanan ni
Harry kasama ang dalawang kaibigan (Ron at Hermione) sa lugar ng Hogwarts. Malakas ang
nais sabihin ng pelikula tungkol sa pakikipagkaibigan na naipakita sa mahusay na
pagkakaganap ng mga artista. Mas lutang na lutang ang kahusayan ni Daniel bilang si Harry
na dumanas ng malaking hamon sa buhay.
Totoong magaling ang pagkakasulat ng iskrip. Ang kasaysayan nito ay inilahad sa
pamamagitan ng malalim na pananaliksik at pag-isip. Buhay na buhay ang pelikula kung saan
nakatulong ng malaki ang kulay na naaangkop sa kapaligirang kinunan ng kamera bagaman
hindi rin maiiwasan ang pagkakaroon ng larawang kulang sa ilaw.
Sa kabuuan, ang pelikulang Harry Potter and Sorcerer's Stone ay isang
napakagandang pelikula. Sa pamamagitan ng pelikulang ito, nakikilala natin ang kultura ng
ibang bansa at impluwensiyang nadala nito sa atin
Mula sa Elements of Literature nina Holt et al. 2008. Texas,
USA A. Tuklas-suri
Batay sa nabasa mula sa panimula at sa suring-pelikula sa itaas, itala ang mga
natuklasang pagkakaiba at pagkakatulad ng dalawang uri ng akda.
Nobela (Pagkakaiba) Pelikula (Pagkakaiba)

____________________ NOBELA AT PELIKULA ____________________
____________________ PAGKAKATULAD ____________________
____________________ ____________________ ____________________
____________________ ____________________ ____________________
____________________ ____________________ ____________________
____________________ ____________________ ____________________
____________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________ ____________________

______________________ ____________________ ____________________
______________________ ____________________
_____
B. Discussion Web
Gamit ang talahanayan, magbigay ng sariling opinyon kung bakit nais ng mga
taong isapelikula ang mga nobela.
MGA DAHILAN
Bakit na is ng mga
taong isapelikula
ang mga nobela? MGA DAHILAN
MGA DAHILAN
Gawain 4

Basahin nang mabutiang suring basa sa ibaba. Bigyang-pansin ang mga elemento ng nobela
upang masagot ang gawain sa ibaba.
Sa Mga Kuko ng Liwanag
(Isang Suring Basa)
Lumabas sa unang pagkakataon bilang isang serye sa mga pahina ng Liwayway
Magazine ang nobelang Sa Mga Kuko ng Liwanag ni Edgardo M. Reyes. Isinasalaysay nito
ang buhay pakikipagsapalaran nina Julio at Ligaya na kapwa galing probinsiya, Kinakatawan
nila ang libo-libong kapuspalad na nakipagsapalaran sa Maynila.
Si Ligaya ang naunang nagbakasakali kasama ng isang matronang babae na
nagnangangalang Mrs. Cruz na nangako sa kaniya ng isang simpleng trabaho na may
posibilidad na siya ay makapag-aral pa at makapagpadala ng kaunting tulong sa naiwan
niyang mga magulang at kapatid. Pagkalipas ng ilang panahon na hindi nakapagpadala ng
sulat si Ligaya sa kaniyang mga magulang at pati na rin kay Julio, naisip nito na sundan sa
Maynila si Ligaya upang hanapin.
Sa paghahanap ni Julio ay naharap siya sa realidad ng buhay sa lungsod Tulad ng
ipinahihiwatig ng pamagat ng nobela, maaakit siya sa mga naggagandanang liwanag ng
Kamaynilaan.
Totoong may nilalaman ang pagkakasulat ng Sa Kuko. Ang mga simbolong tulad ng
gusali na unti-unting nagagawa mula sa mga sangkap o materyales nito na bakal, graba at
semento, na sa bandang huli ay magiging mistulang panginoon pa ng mga kamay at katawang
humugis dito. Ang alamat ng esterong walang nagmalasakit na tandaan, na sa kaitiman ay
maaaring nagsisimbolo na rin mismo sa kaibuturan ng lungsod.
Tunay na nahuli ng nobela ang ingay at kalaswaan ng Maynila. Talagang tugma ang
pagsasalarawan nito sa mga lugar, pangyayari at tauhang mapupuntahan, mararanasan at
makikilala nina Julio at Ligaya, ibinibigay nito sa mambabasa ang isang makatotohanang
buhay sa Lungsod ng mga Pangarap at kasawian. Kung babasahin muli ang nobela, maisip na
maaari pa ring mangyari ang kuwento nito sa kasalukuyang panahon. Baguhin lamang ang
mga pangalan ng kalye sa mga kasalukuyang pangalan nito, bigyan lang ng cellphone sina
Mister Balajadia at Misis Cruz, gawin lang mas modern ang tindahan ni Ah Tek, pasakayin
lang kahit minsan si Julio sa LRT at iba pa. Sa tingin ko pa nga, kung may makakaisip mang
gawin muling pelikula ang librong ito, magiging swak pa rin ito sa panlasa ng masa.
Kung lubog man sa dumi at alikabok ang Maynilang inilarawan sa nobela, mayroon
pa ring liwanag o pag-asang nagpupumilit na umilaw dito. Ang mga nakilala ni Julio na
mabubuting tao, kapos man sila sa mismo sa materyal na mga bagay at kahit hindi nila halos
maitawid ang kanilang mga sarili sa pang-araw-araw nilang pangangailangan, nagagawa pa
rin nilang magbigay ng tulong at kabaitan kay Julio.
Tunay na isang mabisa, walang kupas at makatotohanang salamin ng lipunan ang
nobela. Mabisa sapagkat hindi nito itinatago ang katotohanan, bagkus ipinapakita nito sa
mambabasa sa paraang hindi ito maaaring isantabi. Sa makatotohanan nitong pagkakasulat,
wala kang magagawa kundi harapin at tanggapin ito.
Totoo na malungkot mang isipin, kuwento ito ng libo libong Julio at Ligayang
ipinapadpad ng kapalaran mula sa kanilang tahimik ngunit napakahirap na buhay sa
probinsiya patungo sa buhay na hindi nila akalain na mas magiging mahirap pa.
Makatotohanan ito sapagkat hindi nito inihihiwalay ang sarili nito sa realidad ng
lipunang sinasalamin nito. Tinatalakay dito ang di-makatarungang sitwasyon ng mga

manggagawa ang kaawa-awang kalagayan ng mga maralitang tagalungsod ang
diskriminasyon ng ilang tao at ang bulok na sistema na nagpapatakbo nito.
Ngunit higit sa lahat, ipinapakita ang pagkamakatotohanang ito sa katauhan ni Julio at
sa kung paano siya kumilos at tumugon sa mga nangyayari sa kaniya. Hindi siya walang-
kibong biktimang nagpapadala lamang sa kaniyang kapalaran. Hindi siya ang taong tama at
wasto lamang ang gagawin ano pa man ang mangyari sa kaniya. Hindi si Ibarra si Julio na
iniinda lamang ang mga kasamaang idinudulot sa kaniya ng kaniyang mga kaaway. Ngunit
hindi rin naman siya si Simoun na naniniwalang na kasamaan din ang dapat iganti sa
kaniyang mga kaaway. Sa huli, sabi nga ng may-akda, paano mo mamahalin ang isang tulad
ni Julio? Ano ang karapat-dapat na redemption niya sa bandang hul? At ano ang kabuluhan at
kahulugan ng kaniyang kinasapitan?
Maaaring hindi intensiyon ng nobela na sagutin ang mga huling tanong na iyan.
Maaaring inakala ng may-akda na sapat nang maging salamin ng realidad ang kaniyang
nobela. Ipinauubaya niya marahil sa ating ang paghahanap ng mga sagot, ang pagbibigay ng
kabuluhan at kahulugan sa nasabing realidad. Hindi man nito tuwirang sinasabi, maaaring
inaanyayahan nito palawakin ng mambabasa ang kaniyang kamalayan sa realidad na ito at
harinawa, sa bayan ng pagkilos.
- halaw sa Isang Suring Basa (Sa mga Kuko ng Liwanag) ni Kevin Ventura, kinuha noong Nobyembre
12, 2014 mula sa http://jk112001.blogspot.com/2008/02/sa-mga-kuko-ng-liwanag-isang-suring.html
Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang mga kahon sa Talaan 1 kung taglay nito ang elemento ng
nobela batay sa suring-basang binasa. Samantala, ilagay naman ang ekis (x) kung hindi nito
taglay ang elementong tinutukoy. Pagkatapos, sagutin ang mga hinihinging impormasyon sa
Talaan 2.
Talaan 1
1. Nagtataglay ng tagpuan ang tekstong nabasa.
2. May ipinakilalang tauhan ang akda.
3. May maayos na banghay ang mga pangyayari
4. May nailahad na paksang- diwa ang teksto.
5. May mga simbolong nagamit
6. May palitan ng salitaan o diyalogo.
7. Nagtataglay ng damdamin ang nabasa.

8. May pananaw na ginamit ang may-akda
Talaan2
a. Saan naganap ang kuwento? e.Ano ang simbolong ginamit?

b. Sino ang pangunahing tauhan? f.Nagkaroon ba ng palitan ng salitaan?
c. Paano isinulat ang akda? g.Ano ang damdaming namayani sa

akda?
d. Ano ang paksa ng nobela? h. Anong panauhan ang nagamit sa

akda?
Gawain 5
Paghambingin ang mga elementong taglay ng nobelang “Sa mga Kuko ng Liwanag” at ibang
nobelang nabasa gamit ang talahanayan sa ibaba.
Sa mga Kuko ng Liwanag
Pamagat ng nobelang napili

1. Tauha
2. Tagpuan
3. Banghay
4. Pananaw
5. Tema
6. Damdamin
7. Pamamaraan
8. Pananalita
9. Simbolismo
Pangwakas
Matapos mong masagot ang mga gawain, nakatitiyak akong unti-unti mo nang nabuo
ang sariling paglalahat kung paano naiiba ang nobela sa iba pang akdang tuluyan at naglaho
nang tuluyan ang kalituhan at agam-agam sa iyong isipan sa kung paano naiiba ang nobela sa
iba pang mga akda.
Mga Sanggunian Aklat

Jocson, M. O. et. Al. (2015). Panitikang Pandaigdig: Filipino 10 Modyul para sa
Mag-aaral. Quezon City, Vibal Group Inc
Dayag, A. M., del Rosario, M.G., & Marasigan, E. V. (2017). Pinagyamang

Pluma 10. Quezon City Phoenix Publishing House, Inc.
Edma E. M. et.Al. (2015). Ang Panitikan ng Pilipinas sa Bawat Rehiyon. 361Culianin,

Plaridel, Bulacan St. Andrew publishing House, Inc.
Internet
Ki (2020, April 27) Elemento Ng Dula – Mga Mahalagang Parte Ng Dula
mula sa https://www.google.com/search?client=firefox-b-
d&q=elemento+ng+dula
Sundiang, Stephanie (2017, March 7) Suring Basa sa Filipino 10

mula sa: https://www.scribd.com/document/341180366/Suring-Basa-Sa-Filipino-10
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 1. M 2. T 3. T 4. M 5. M
Gawain 2
Pagkakatulad Pagkakaiba
NOBELA
Ito ay mahabang kathang pampanitikan Ang tatlong pangunahing pagkakatulad
na naglalahad ng mga pangyayari na ng nobela at maikling kwento ay ang
pinaghahabi sa isang mahusay na mga sumusunod:
pagbabalangkas.
1. Salaysay na tuluyan (Narrative
Ang nobela, akdangbuhay o kathambuhay ay Prose)- Ang nobela at maikling kwento
isang mahabang kuwentong fiction na binubuo ay parehong gumagamit ng teknik sa
ng iba't ibang kabanata. pagsusulat, ang narrative prose.
Mayroon itong 60,000-200,000 salita o
300-1,300 pahina. 2. Tema- Ang nobela at maikling
Ngayon, ito ay kadalasan may istilong kwento ay parehong may tema.
masining at isang tiyak na istilo o Kadalasan ay naipapakita na mismo sa
maraming tiyak na istilo. kwento o kaya naman ay gumagamit ang
may-akda ng mga simbolo at
matatalinhagang salita upang
makapagbigay ng aral.
MAIKLING KUWENTO
Ang maikling kuwento ay isang akdang 3. Kasukdulan- parehong
pampanitikan na nagsalaysay ng tuluy-tuloy nangangailangan ng kasukdulan ang
ukol sa isang pangyayari na maaaring hango sa nobela at maikling kwento upang
tunay na buhay o katha lamang.
magkaroon ng mga problema na
Madalas na may isa o ilang tauhan lang,
sumasaklaw sa maikling panahon, may isang makakapagpasabik sa mga mambabasa
kasukdulan, at nag-iiwan ng impresyon sa isip
ng mambabasa.
Ang maikling kuwento ay isang maiksing
salaysay hinggil sa isang mahalagang
pangyayaring kinasasangkutan.
Isa itong maretorikang/masining na anyo ng
panitikan.
Halimbawa ng nobela ay NOLI M TANGERE

ni Jose Rizal.
Halimbawa ng maikling kwento ay PUPPY
LOVE ni F. Sionil Jose
Gawain 3.
Nobela (Pagkakaiba) Pelikula (Pagkakaiba)
- Nahahati sa yugto PAGKAKATULAD Sa pelikula
- May mahabang parehong nagtataglay ng -May taga-direhe o salaysayin.

tauhan at tagpuan. direksyon
- Di nagtataglay ng --Kailangan ng malalim na prodyuser iskrip May

pagkakasunod-
- Di ginagamitan ng sunod (banghay)ang pananaliksik o riserts
kamera at mga pangyayari mula simula, gitna hanggang wakas. --

disenyong pamproduksyon may iskrip magagandang ilaw (ginagamitan ng kamera) Gawain
4(lighting effects )
Gawain 4
A B
1. Nagtataglay ng tagpuan ang tekstong nabasa. Lungsod ng Maynila
2. May ipinakilalang tauhan ang akda. Julio at Ligaya

3. May maayos na banghay ang mga Nagtataglay ng simula, gitna at wakas
pangyayari
Kahirapan
4. May nailahad na paksang- diwa ang teksto. Gusali, estero
5. May mga simbolong nagamit

Walang palitan ng diyalogo/salitaan
6. May palitan ng salitaan o diyalogo. Katapangan sa pakikipagsapalaran
7. Nagtataglay ng damdamin ang nabasa.
8. May pananaw na ginamit ang may-akda Ikatlong Panauhan

Gawain 5 Magkakaibaang sagot ng mga mag-aaral

Ikalawang Markahan
Pangalan: _________________________________________Lebel: ____________________

Seksiyon: _________________________________________Petsa: ____________________
GAWAING PAGKATUTO
Nobela: Paglinang ng talasalitaan

Ang nobela ay isang uri ng akdang panitikang nabibilang sa anyong tuluyan. Ito ay binubuo
ng mga yugto ng mga pangyayaring nagbibigay-aral, naghahatid ng aliw, at pumupukaw sa
damdamin ng mga mambabasa.

Maliban sa mga nabanggit, isa pang naidudulot ng pagbabasa ng nobela at iba pang uri ng
akda ay ang paglinang ng talasalitaan. Napalalawak nito ang kaalaman ng mga mambabasa
hinggil sa mga salitang maaaring gamitin sa pang-araw-araw na pamumuhay.
Nabibigyanglinaw rin ang kahulugan ng mga malalalim na salita na matatagpuan sa mga
akdang binabasa.
Sa mga gawaing inihanda, mapayayabong ang iyong kaalaman hinggil sa mga salitang
matatagpuan sa nobelang natalakay sa naunang modyul pati na rin sa mga terminong
ginagamit sa panunuring pampanitikan.
Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita, kabilang ang mga terminong ginagamit sa
panunuring pampanitikan (F10PT-IIf-74)
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang mga inihandang gawain na makadaragdag ng iyong
kaalaman hinggil sa mga salitang matatagpuan sa nobelang “Ang Matanda at Ang Dagat” na
iyong nabasa sa naunang modyul.
Gawain 1. Puzzle tayo!

Punan ang mga kahon ng mga titik ng mga salitang hinahanap upang mabuo ang crossword
puzzle.
Pababa Pahalang
1. Pagharurot 2. Pagkakasaksak
2. Unahang bahagi ng isang sasakyang pandagat 4. Likurang bahagi ng sasakyang pandagat gaya
gaya ng Bangka ng bangka
3. Mabilis 6. Isang nilalang na may malaking sukat at
mayroong hindi pangkaraniwang lakas, taas, o
kabangisan.
5. Isang uri ng pating na matakaw, nakatatakot 8. Nangangahulugang mabilis at galawgaw na
at may mga hanay ng mga malalaki at matatalas galaw
na ngipin.
7. Matalo 9. Isang uri ng sibat na karaniwang ginagamit sa
panghuhuli ng malalaking isda
Gawain 2. Gamitin mo ako!

Gamitin sa pangungusap ang mga salita sa ibaba. Sa mga bubuuing pangungusap, gawing
paksa ang COVID-19 o ano mang may kinalaman dito gaya ng community quarantine, mass
testing, at iba pa.
1. Dumausdos.
_______________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
2. Pumihit.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
3. Hinambalos.
______________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
4. Sagpangin.
________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
5. Linlangin.
________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
Gawin 3. Hanapin mo ako!
Sa nobelang “Ang Matanda at Ang Dagat”, si Santiago ay nakipagsapalaran sa dagat upang

manghuli ng mga isdang kaniyang ibebenta. Hanapin sa ibaba ang limang salitang may
kauganayan sa “pakikipagsapalaran”. Bilugan ang mga salitang mahahanap.

Gawain 4. Ayusin mo ako!
Ayusin ang mga letra upang makabuo ng mga salitang ginagamit sa panunuring
pampanitikan.
1. __ __ __ __ DOBU
Ito ay lagom ng mga mahahalagang pangyayari na maaaring isulat sa lima hanggang

anim na pangungusap.
2. __ __ __ __ __ PKAAS
Ito ay tumutukoy sa kabuuang ideya, kaisipan o nilalaman ng akda.
3. __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ ISAB AS PISI
Ito ay tumutukoy sa kung paano naimpluwensiyahan ang pag-iisip/utak/ o paraan ng

pag-iisip ng mambabasa.
4. __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ SABI AS MADMADIN
Ito ay tumutukoy sa kung ano ang nadama at paano natigatig ang emosyon ng
mambabasa.
5. __ __ __ __ __ __ __ MNEASEH
Ito ay tumutukoy sa kung ano ang nais sabihin o iparating ng manunulat sa

mambabasa.
Gawain 5. Piliin mo ako!
Pumili ng isang salita sa nobela na ngayon mo lamang nabasa o narinig. Saliksikin ang
kahulugan, kasingkahulugan, at kasalungat nito. Gamitin din ang salitang ito sa pangungusap.
Salita
Kahulugan
Kasingkahulugan
Kasalungat
Pangungusap
Pangwakas
Sa mga gawaing inihanda, napalawak ang iyong kaalaman hinggil sa mga salitang
matatagpuan sa nobelang “Ang Matanda at Ang Dagat” na isinalin sa Filipino ni Jesus
Manuel Santiago. Naisaisip din ang mga salitang ginagamit sa panunuring pampanitikan.
Tunay ngang ang pagbabasa ng mga akdang pampanitikan ay nakapaghahatid sa atin ng
karunungan at nakapagpapatalas ng ating isipan sapagkat nakatatagpo tayo ng mga salitang
maaaring unang beses pa lamang nating mabasa o marinig.
Sanggunian
Ambat, V.C., Barcelo, MT, Cariño, E.O., et al. (2015). Filipino Modyul para sa Mag aaral.
Pasig City: Vibal Group Inc
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1

Gawain 2
Iba-iba ang kasagutan para sa gawaing ito.
Gawain 3
Gawain 4
1. BUOD
2. PAKSA
3. BISA SA ISIP
4. BISA SA DAMDAMIN
5. MENSAHE

Gawain 5
Iba-iba ang kasagutan para sa gawaing ito.

Markahan
Pangalan: _________________________ Grade lebel: ___________

Seksiyon: _________________________ Petsa: ________________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbuo ng sariling wakas ng teleseryeng napanood

Ang Philippine Drama, o mas kilala bilang teleserye o teledrama, ay maaaring i-uri sa
iba’tibang anyo at genre. Ang teleserye/teledrama ay isang uri na napapanood sa telebisyon
na karaniwang hindi makatotohanan o walang pawang pruweba na masasabing ito ay totoo.
Nagmula ito sa dalawang salita na “tele”, pinaikling salita para sa “telebisyon”, at “serye”,
salitang Tagalog para sa “series” at “drama” para naman sa drama. Ang salitang Teleserye ay
karaniwang ginagamit bilang pangkalahatang katawagan para sa mga Filipino soap operas sa
telebisyon, bagaman naging opisiyal lamang ito noong taong 2000 nang unang inere ng
ABSCBN, isang Filipino network, ang teleseryeng pinamagatang “Pangako Sa ’Yo”. Sa
kabilang dako, tinatawag din namang “telenovelas” ang mga Filipino soap operas. Ngunit,
mula noong taong 2010, opisiyal nang ginagamit ng GMA Network ang teledrama bilang
pagkakakilanlan sa kanilang Philippine TV Series na may kinalaman sa drama.
Masasabi nating may pagkakahambing ang Teleserye sa mga klasikong soap operas at
telenovelas pagdating sa katangian at pinagugatan. Gayun pa man, habang tumatagal ay
nagbabago at nagkakaroon ito ng sariling katangian na malimit na inilalarawan sa
makatotohanang pakikipagkapwa ng mga Pilipino. Ipinapalabas ang teleserye limang beses
sa isang linggo, at madalas pang inuulit tuwing sabado at linggo. Nakakaakit ito ng malawak
na manonood kabilang na ang mga bata at matatanda pati narin ang mga kababaihan at
kalalakihan lalo na’t ito ang may pinakamataas na kinikita sa Philippine television.
Tumatagal ito ng tatlong buwan hanggang isang taon, o mas matagal pa, depende sa
kagustuhan ng madla.
Ang nobela ay isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
Mayroon itong 60,000 – 200,000 salita at 300 – 1,300 pahina. Di katulad ng maikling
kuwentong iisang pangyayari lamang ang inilalahad, maraming inilalahad na pangayyari sa
isang nobela. Iisa ang balangkas ng nobela at maikling kuwento ngunit nagkakaiba lamang
ito sa nilalaman dahil ang mga pangyayaring isinasalaysay dito ay may kaugnayan sa
lipunang ginagalawan ng mamamayan at naglalarawan ng kultura ng bawat bansang
pinanggalingan nito.
Ang isang nobela ay may mga katangiang dapat taglayin tulad ng iba pang akdang
pampanitikan. Ito ay ang mga sumusunod: a) maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo
at kaisipan, b) pagsaalang – alang sa kailangang kaasalan, c) kawili –wili at pumupukaw ng
damdamin, d) pumupuna sa lahat ng larangan sa buhay at sa mga aspekto ng lipunan tulad ng
gobyerno at relihiyon, e) malikhain at may dapat maging maguniguning paglalahad, at f) nag
–iiwan ng kakintalan.

Kadalasan, ang paksa sa mga nobela ay may pagkakatulad at pagkakaugnay sa mga
napanonood tulad ng mga teleserye. Sa babasahing buod ng nobelang “Ang Matanda at ang
Dagat,” iyong tutuklasin ang kaugnayan ng paksa nito sa teleseryeng napanood na
makatutulong sa pagbuo ng sariling pagwawakas dito.

Nabubuo ang sariling wakas ng napanood na bahagi ng teleserye na may paksang
kaugnay ng binasa (F10PD – IIf – 72)
Panuto
Basahin ang sumusunod na bahagi ng nobelang “Ang Matanda ata ang Dagat.” Pagkatapos,
sagutin nang buong husay at katapatan ang mga kasunod nitong mga gawain.
Ang Matanda at Ang Dagat

Isinalin sa Filipino mula sa Ingles ni Jesus Manuel Santiago
“The Old Man and the Sea” ni Ernest Hemingway

(Bahagi lamang)
Maayos silang naglayag at ibinaba ni Santiago ang kaniyang mga kamay sa tubi-alat
at sinikap na linawin ang kaniyang isip. Mataas ang Cumulus clouds at may sapat na Cirrus
sa ibaba kaya alam ng matanda (Santiago) na tatagal ang simoy sa buong magdamag.
Palaging tiningnan ng matanda ang isda para makatiyak na totoo ito. Isang oras ito bago siya
unang dinunggol ng pating.
Hindi aksidente ang pating. Pumaibabaw siya mula sa kalaliman ng tubig habang
tumitining at kumakalat ang maitim na ulap ng dugo sa dagat na isang milya ang lalim.
Napakabilis niyang pumaibabaw at walang kaingat-ingat na binasag ang rabaw ng asul na
tubig at nasinagan siya ng araw. Pagkaraa’y bumalik siya sa tubig at sinundan ang amoy at
nagsimulang lumangoy patungo sa direksiyon ng Bangka at ng isda.
Kung minsan, naiwawaglit niya ang amoy. Pero malalanghap niya ito muli, o kahit
bahagyang-bahagya lang ng amoy nito, at mabilis at masiglasiyang lalangoy para sundan ito.
Isa siyang napakalaking pating na Mako, ang katawan ay sadyang para lumangoy na
kasimbilis ng pinakamabilis na isda sa dagat at napakaganda ng kaniyang kabuuan maliban sa
kaniyang panga. Kasing asul ng isdang-espada ang kaniyang likod, at pilak ang tiyan, at
madulas at makisig ang kaniyang balat. Kahawig siya ng espada maliban sa kaniyang
dambuhalang panga na nakatikom ngayon habang matulin siyang lumalangoy, halos nasa
rabaw, parang kutsilyong humihiwa sa tubig ang mataas niyang palikpik sa likod. Sa loob ng
sarado niyang panga, nakahilig paloob ang kaniyang walong hanay na ngipin. Hindi siya
katulad ng karaniwang hugis-piramidong ngipin ng karamihang pating. Kahugis sila ng mga
daliri ng tao kapag nakabaluktot na parang sipit. Kasinghaba sila halos ng mga daliri ng
matanda at sintalas ng labaha ang talim sa magkabilang gilid. Ito ang isdang nilikha para
manginain sa lahat ng isda ng dagat, napakabilis at napakalakas at armadong-armado kaya
wala silang sinumang kaaway. Binilisan pa niya ngayon nang malanghap ang mas sariwang
amoy at humiwa sa tubig ang kaniyang asul na palikpik sa likod.
Nang makita ng matanda na paparating ito, alam niyang isa itong pating na walang
takot at gagawin ang lahat ng gusto nitong gawin. Inihanda niya ang salapang at hinigpitan

ang lubid habang pinagmamasdan niya ang paglapit ng pating. Maigsi ang lubid dahil
binawasan niya ito ng ipinangtali sa isda.
Malinaw at matino ang isip ng matanda ngayon at buong-buo ang pasiya pero halos
walang pag-asa. Sa loob-loob niya, makatagal sana ang katinuang ito. Pinagmasdan niyang
maigi ang malaking isda habang pinanonood ang paglapit nito. Mas mabuti pang naging
isang panaginip lang ito, sa loob-loob niya. Hindi ko siya mapipigil sa pag-atake sa akin pero
baka makuha ko siya. Dentuso, sa loob-loob niya. Malasin sana ang nanay mo. Mabilis na
nakalapit sa popa ang pating at nang sagpangin nito ang isda, nakita ng matanda ang pagbuka
ng bunganga at ang kakatwa nitong mata at ang lumalagatok na pagtadtad ng mga ngipin
habang nginangatngat ang karne sa may ibabaw ng buntot. Nakaangat sa tubig ang ulo ng
pating at lumilitaw ang likod at naririnig ng matanda ang ingay ng balat at lamang nalalaslas
sa malaking isda nang isalaksak niya ang salapang sa ulo ng pating sa dakong nagtatagpo ang
guhit ng mga mata at ang guhit ng ilong. Walang gayong mga guhit. Ang naroon lamang ay
ang mabigat at matulis na ulong asul at ang malalaking mata at ang lumalagutok, umuulos,
nanlalamong mga panga. Pero ang kinalalagyan ng utak ang napuruhan ng matanda. Inulos
niya ito ng mahusay na salapang na ubos-kayang ipinukol ng kaniyang kamay na nanlalagkit
sa dugo. Inulos niya ito nang walang pag-asa pero may katatagan ng pasiya at lubos na
hangaring maminsala. Kumampay ang pating at nakita ng matanda na walang buhay ang
mga mata nito at muli itong kumampay, at napuluputan siya ng dalawang ikid ng lubid. Alam
ng matandang patay na pero hindi ito matanggap ng pating. Pagkatapos, nakatihaya,
humahagupit ang buntot at lumalagutok ang mga panga, sinuyod ng pating ang tubig tulad sa
paghaginit ng isang speedboat. Puti ang tubig sa hambalos ng kaniyang buntot at tatlong
sangkapat ng katawan ang nakaangat sa tubig nang mabanat ang lubid, kuminig at saka
nalagot. Saglit na humigang tahimik sa ibabaw ng tubig ang pating at pinanood siya ng
matanda. Pagkaraa’y dahan-dahan itong lumubog.
“Mga kuwarenta libras ang dala niya,” malakas na sabi ng matanda. Tinangay nito ang
salapang ko at ang buong lubid, sa loob-loob niya, at nagdurugo ngayon ang isda ko at
marami pang susunod.
Ayaw na niyang tingnan ang isda dahil nagkagutay-gutay na ito. Nang sagpangin ang
isda, para siya rin ang nasagpang.
Pero napatay ko ang pating na sumagpang sa isda ko, naisip niya. At siya ang
pinakamalaking dentuso na nakita ko. At alam ng Diyos na nakakita na ako ng malalaki.
Hindi kapani-paniwalang makatatagal siya, naisip niya. Sana’y isa lang itong
panaginip ngayon at hindi ko sana nabingwit ang isda at nag-iisa akong nakahiga sa mga
diyaryo.
“Pero hindi nilikha ang tao para magapi,” sabi niya. “Maaaring wasakin ang isang
tao pero hindi siya magagapi.” Nagsisisi ako na napatay ko ang isda, sa loob-loob niya.
Parating na ngayon ang masamang panahon at wala man lang akong salapang. Malupit ang
dentuso, at may kakayahan at malakas at matalino. Pero mas matalino ako kaysa kaniya.
Siguro’y hindi, sa loob-loob niya. Siguro’y mas armado lang ako.
“Huwag kang mag-isip, tanda,” malakas niyang sabi. “Magpatuloy ka sa paglalayag
at harapin ang anumang dumating.”
Pero dapat akong mag-isip, naisip niya. Dahil iyon na lang ang natitira sa akin. Iyon
at ang beisbol. Ewan ko kung magugustuhan ng dakilang DiMaggio ang pagkakaulos ko sa
kaniya sa utak. Walang bagay ‘yon, sa loob-loob niya. Kayang gawin iyon ng kahit sino.
Pero sa palagay mo ba’y malaking partida ang mga kamay ko kaysa mga taring buto?
Hindi ko malalaman. Hindi ako nagkaroon kahit kailan ng sugat sa aking sakong maliban
noong minsan na nakagat ito ng page nang matapakan ko siya nang lumalangoy at naparalisa
ang ibabang binti at kumirot nang napakatindi.
“Mag-isip ka ng isang bagay na masaya, tanda,” sabi niya. “Bawat sandali’y papalapit
ka na sa bahay. Mas magaan ngayon ang paglalayag mo dahil sa pagkawala ng kuwarenta
libras.”
Alam na alam niya kung ano ang maaaring mangyari pagsapit niya sa panloob na
bahagi ng agos. Pero wala nang magagawa ngayon.
“Oo, meron pa,” malakas niyang sabi. “Puwede kong itali ang aking lanseta sa
puluhan ng isang sagwan.”
Kaya ginawa iyon habang kipkip ang timon at nakatapak sa tela ng layag.
“Ngayon,” sabi niya. “Isa pa rin akong matanda. Pero meron akong armas.”
Sariwa ngayon ang simoy at maayos siyang naglayag. Tiningnan niya ang bungad
na bahagi ng isda at bumalik nang bahagya ang kaniyang pag-asa.
Kalokohan ang hindi umasa, sa loob-loob niya. Bukod pa’y naniniwala akong
kasalanan ‘yon. Huwag kang mag-isip tungkol sa kasalanan, naisip niya. Marami nang
problema ngayon kahit walang kasalanan. T’saka hindi ko ito naiintindihan. Hindi ko iyon
naiintindihan at hindi ko sigurado kung naniniwala ako roon. Kasalanan sigurong patayin ang
isda. Iyon ang palagay ko kahit na ginawa ko iyon para ako mabuhay at mapakain ang
maraming tao. Pero lahat naman ay kasalanan. Huwag kang mag-isip tungkol sa kasalanan.
Masyado nang huli para diyan at may mga taong binabayaran para gawin iyon. Hayaan mong
sila ang mag-isip tungkol doon. Isinilang ka para maging isang mangingisda tulad ng isda na
ipinanganak para maging isang isda. Mangingisda si San Pedro at gayundin ang ama ng
dakilang DiMaggio.
Pero gusto niyang pag-isipan ang lahat ng bagay na kinasasangkutan niya at nang
husto at nag-isip siya nang nag-isip tungkol sa kasalanan. Hindi mo pinatay ang isda para
lamang mabuhay ka o para ibenta bilang pagkain, sa loob-loob niya. Pinatay mo siya dahil sa
iyong dangal at dahil isa kang mangingisda. Minahal mo siya noong siya’y buhay pa at
minahal mo siya pagkatapos. Kung mahal mo siya, hindi kasalanang patayin mo siya. O mas
malaking kasalanan ‘yon?
“Sobra kang mag-isip, tanda,” malakas niyang sabi.

Pero tuwang-tuwa kang patayin ang dentuso, naisip niya. Nabubuhay siya sa buhay
na isda, tulad mo. Hindi siya isang tagahalungkat ng basura o isa lamang gumagalang gutom
tulad ng ilang pating. Maganda siya at marangal at walang kinakatakutan.
“Napatay ko siya sa pagtatanggol ko sa sarili,” malakas na sabi ng matanda.
“At pinatay ko siyang mahusay.”

Bukod pa, naisip niya, pinapatay naman ng lahat ang isa’t isa, kahit paano. Kung
paano ako pinapatay ng pangingisda, gayon din niya ako binubuhay. Binubuhay ako ng bata,
sa loobloob niya. Hindi ko dapat masyadong linlangin ang aking sarili.
Sumandig siya sa gilid at pumilas ng kapirasong karne ng isda sa pinagkagatan ng
pating. Nginuya niya ito at napansin niya ang kalidad at sarap ng lasa nito. Matigas ito at
makatas, parang karne, pero hindi ito pula. Hindi ito mahilatsa at alam niyang mataas ang
magiging presyo nito sa palengke. Pero hindi matatanggal ang amoy nito sa tubig at alam ng
matanda na may dumating na malaking kamalasan. Panatag ang simoy. Medyo umatras ito sa
may hilagang silangan at alam niya ang ibig sabihin niyon ay hindi ito huhupa. Tumanaw sa
malayo ang matanda pero wala siyang makitang mga layag at wala na rin siyang makitang ni
balangkas o usok ng anumang bangka. Ang naroon lamang ay ang isdang-lawin na
patalontalon sa magkabilang gilid ng kaniyang prowa at ang mga dilaw na kumpol ng
damong Gulpo.
Ni wala siyang makitang isa mang ibon. Dalawang oras na siyang naglalayag,
nagpapahinga sa popa at paminsan-minsa’y ngumunguya ng kapirasong karne ng marlin,
nagsisikap na magpahinga at magpalakas, nang makita niya ang una sa dalawang pating.
“Ay,” malakas niyang sabi. Walang salin para sa katagang ito at marahil ay isa
lamang itong ingay na magagawa ng gayong tao, hindi sinasadya, na nakararamdam sa
pagbutas ng pako sa kaniyang kamay at pagtagos nito sa kahoy.
“Galanos,” malakas niyang sabi. Nakita na niya ngayon ang pag-angat ng
pangalawang palikpik sa likuran ng una at natukoy niya na ang mga ito ay pating na hugis-
pala ang nguso batay sa kayumanggi, hugis-tatsulok na palikpik at sa pahalihaw na galaw ng
buntot. Naamoy nila at tuwang-tuwa sila at sa kagunggongan ng kanilang matinding gutom,
naiwawaglit nila at natatagpuan ang amoy sa kanilang katuwaan.
Pero palapit sila nang palapit. Mabilis na iniligpit ng matanda ang tela at isinisiksik
ang timon. Pagkaraa’y kinuha niya ang sagwang tinalian niya ng lanseta. Maingat na maingat
niyang binuhat ito dahil nagpupuyos sa sakit ang kaniyang mga kamay. Pagkaraa’y
ibinukassara niya ang mga ito roon upang lumuwag sila. Isinara niya nang mahigpit para
matiis ang sakit at huwag mamilipit at pinagmasdan niya ang pagdating ng mga pating.
Nakikita niya ngayon ang kanilang malapad, sapad, hugis-palang mga ulo at ang
kanilang malalapad, puti ang dulong palikpik sa dibdib. Sila ay mga kamuhi-muhing pating,
masama ang amoy, tagahalukay ng basura at mamamatay, at kapag sila’y gutom, kinakagat
nila ang sagwan o katig ng isang bangka. Ang mga pating na ito ang pumuputol sa paa at
kampay ng mga pagong kapag nakakatulog sa ibabaw ang mga pagong, at nanagpang sila ng
taong nasa tubig, kung sila’y gutom, kahit hindi amoy dugo ng isda o malansan ang tao.
“Ay,” sabi ng matanda. “Galanos. Sige, Galanos.”

Dumating sila. Pero dumating silang di tulad ng Mako. Pumihit ang isa at naglaho sa
paningin sa ilalim ng bangka at naramdaman ng matanda na naalog ang bangka habang
kumikislot siya at hinihila ang isda. Pinanood ng isa ang matanda, naningkit ang dilaw na
mga mata, at sinagpang ng kaniyang panga ang isda sa dakong nakagat na.
Kitang-kita ang guhit sa ibabaw ng kaniyang kayumangging ulo at likod na
hugpungan ng utak at gulugod at inulos ng matanda ang lanseta sa sagwansa hugpungan,
hinugot ito, at muling iniulos sa dilaw, tila sa pusang mata ng pating.
Binitiwan ng pating ang isda at dumausdos, lulon-lulon ang kaniyang nakagat
habangsiya’y namamatay.
Gumigiwang pa ang bangka dahil sa pamiminsala sa isda ng isa pang pating at
binitiwan ng matanda ang layag para makabaling ang bangka at mapalitaw ang pating mula
sa ilalim. Pagkakita niya sa pating, dumukwang siya sa gilid at hinambalos ito. Laman
lamang ang tinamaan niya at matigas ang balat at hindi niya halos naibaon ang lanseta. Hindi
lamang ang kaniyang mga kamay ang nasaktan sa kaniyang pag-ulos kundi pati ang kaniyang
mga balikat. Pero mabilis na pumaimbabaw ang pating, una ang ulo, at tinamaan ito ng
matanda sa gitnanggitna ng sapad na ulo habang lumilitaw sa tubig ang nguso at inginasab sa
isda. Hinugot ng matanda ang talim at muling inulos sa dating lugar ang isda. Nakakapit pa
rin siya sa isda, sarado ang panga, at sinaksak ito ng matanda sa kaliwa nitong mata.
Nakapangunyapit pa rin doon ang pating.
“Hindi pa rin?” sabi ng matanda at inulos niya ang patalim sa pagitan ng gulugod at
utak. Madali na ngayon ang ulos na iyon at naramdaman niyang napatid ang litid. Binaligtad
ng matanda ang sagwan at isiningit ang talim sa panga ng pating para buksan ito. Pinilipit
niya ang talim sa panga ng pating para buksan ito. Pinilipit niya ang talim at habang
dumadausdos ang pating, sabi niya, “Sige, galanos. Dumausdos ka nang isang milya ang
lalim. Sumige ka at katagpuin ang iyong kaibigan, o baka iyon ang iyong ina.”
Pinunasan ng matanda ang talim ng kaniyang lanseta at inilapag ang sagwan.
Pagkaraa’y nakita niyang lumulobo ang tela at layag at ibinalik niya ang bangka sa dating
paglalayag.
“May sangkapat niya siguro ang natangay nila at ang pinakamahusay na laman,”
malakas niyang sabi. “Sana’y panaginip lang ito at hindi ko sana siya nabingwit kailanman.
Ikinalulungkot ko, isda. Dahil doo’y mali ang lahat.
Tumigil siya at ayaw na niyang tingnan ang isda ngayon. Said na ang dugo at
lulutanglutang, kakulay siya ng pilak na likod ng salamin at nakikita pa rin ang kaniyang mga
paha. “Hindi ako dapat nagpakalaot-laot, isda” sabi niya. “Hindi para sa iyo o para sa akin.
Ikinalulungkot ko, isda.
“Ngayon, sabi niya sa sarili. Tingnan mo ang pagkakatali ng lanseta at tingnan mo
kung nalagot. Pagkatapos ay ayusin mo ang iyong kamay dahil marami pang darating.
“Nakapagdala sana ako ng bato para sa lanseta,” sabi ng matanda matapos tingnan
ang tali sa puluhan ng sagwan. “Dapat akong nagdala ng bato.” Marami kang dapat dinala, sa
loobloob niya. Pero hindi mo dinala, tanda. Hindi ngayon ang oras para isipin kung ano ang
wala ka. Isipin mo kung ano ang magagawa sa kung ano ang naririyan.
“Sobra kang magpayo ng mabuti,” sabi niyang malakas. “Sawa na ko r’on.”
Kinipit niya ang timon at ibinabad ang dalawang kamay sa tubig habang umuusad ang
bangka.
“Alam ng Diyos kung gaano ang nakuha ng huling iyon,” sabi niya. “Pero hamak na
mas magaan siya ngayon.” Ayaw niyang isipin ang nagkagutay-gutay na tiyan ng isda. Alam
niyang sa bawat pakislot na bunggo ng pating ay napipilas angkarne at ngayo’y sinlapad ng
haywey sa dagat ang nalilikhang bakas ng isda na pagsusumundan ng lahat ng pating.
Mairaraos ng isang tao ang buong taglamig sa isdang iyon, sa loob-loob niya. Huwag mong
isipin iyan. Magpahinga ka lang at ihanda ang mga kamay mo para sa ipagtanggol ang
nalalabi sa kaniya. Balewala na ang amoy ng dugo sa mga kamay ko ngayong nangangamoy
ang buong dagat. Bukod pa’y hindi na sila gaanong nagdurugo. Walang anumang sugat na
dapat ikabahala. Baka makatulong pa ang pagdurugo para huwag pulikatin ang kaliwa. Ano
pa ba ang puwede Kong isipin ngayon? Naisip niya. Wala. Wala akong dapat isipin at
hintayin ang mga susunod pa. Sana nga’y panaginip Lang iyon, sa loob-loob niya. Pero sino
ang makapagsasabi? Baka naman mapaigi pa ‘yon.

Gawain 1
Batay sa inyong nalalaman, subukin mong isulat ang hinihingi sa dayagram kaugnay
ng araling iyong pag-aaralan. Huwag kang mag-alala, ito’y pag-alam lamang Kung gaano
ang iyong kaalaman tungkol sa pag-aralan natin. Gayahin ang pormat sa iyong sagutang
papel.
Ano ang Nobela?
NOBELA Paano itolumaganap sa kanluran?
Ihambing ang nobela sa iba pang

akdangpampanitikan
Sagot:
NOBELA
Gawain 2. Panoorin ang bahagi ng teleseryeng nasa kabilang pahina na may paksang kahawig sa
tatalakaying nobela. Bigyan ng sarili mong orihinal na wakas ang teleseryeng ito.Bigyan din ng orihinal
na wakas ang babasahing nobela.
a.
Nagtapos ang teleserye na

Teleseryeng Ang pagwawakas na
mga paslit pa ang tatlong
Hawak Kamay naiisip ko sa paglaki ng
batang inampon, minahal,
mga batang ito ay …
inalagaan at ipinaglaban ni
Gin.
Sagot:
Nagtapos ang teleserye na

Teleseryeng
mga paslit pa ang tatlong
Hawak Kamay
batang inampon, minahal,
inalagaan at ipinaglaban ni
Gin.
b.
Ipinakita sa teleserye ang

Ang pagwawakas na
Ang matanda at sipag at tiyaga ng isang
Ang Dagat naiisip ko para sa
mangingisda na walang
teleseryeng ito ay …
kasiguraduhan kung may
maiuuwi sa pamilya.
Sagot:

Ipinakita sa teleserye ang
Ang matanda sipag at tiyaga ng isang
at Ang Dagat mangingisda na walang
kasiguraduhan kung may
maiuuwi sa pamilya.
Gawain 3. Ipinakita ni Santiago na hindi hadlang ang pating upang siya’y maging matagumpay sa
pagpalaot niya sa dagat upang may maiuwi sa kanyang pamilya. Sa iyong buhay ay tiyak na marami
ka ring pinagdaraanan. Maglahad ng tatlong sa mga hadlang na maaring maranasan ng isang
kabataang tulad mo sa pagkakamit ng tagumpay at saka sumulat ng tigatlong paraan kung paano mo
malalagpasan ang mga ito. Maaaring pumili sa mga nakalahad na hadlang sa ibaba o mag –isip ng iba
pa.
● Kahirapan
●Masamang impluwensiya ng barkada
●Kakulangan ng suporta ng mga mahal mo sa buhay
●Diskriminasyon o pakiramdam na inaayawan ka ng ibang tao
●Pakiramdam na hindi ka maganda o guwapo
●Pagiging mahiyain at kawalan ng tiwala sa sarili
Ang tatlong bagay na sa tingin ko’y makahahadlang sa aking tagumpay at ang gagawin ko upang
mawala ang mga hadlang na ito sa aking landas …
1. _________________________________________________________________
●________________________________________________________________
●________________________________________________________________
●________________________________________________________________
2. _________________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
● _______________________________________________________________
3. __________________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
●_______________________________________________________________
Gawain 4: Balikan ang tauhan sa nobelang binasa. Isa –isahin ang mga kilos o gawi, paniniwala at
saloobing taglay nito na maaaring gawing huwaran tungo sa mabuting pamumuhay. Ihanay ang sagot sa
talahanayan sa ibaba.

Santiago Kilos o Gawi Saloobin o Paniniwala Paano gagawing
huwaran?
Gawain 5: Mula sa binasang nobela, sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Mula sa nobela, gumawa ng maikling balangkas hinggil dito. Gamiting gabay ang dayagram sa
ibaba.
Kasukdulan
Tunggalian Kakalasan
Papataas ang pangyayari
Suliranin Wakas
Simula
2. Magtala ng tatlong mahahalagang kultura mula sa nobela. Iayos ito ayon sa kahalagahan.
Gamitin ang kasunod na pabaligtad na piramid.

Pangwakas
Kumpletuhin ang pahayag:
Ang aking natutuhan sa aktibiti na ito ay …
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Emily V. Marasigan, at Mary Grace G. Del Rosario, Awtor-Koordinetor Alma M. Dayag.
Pinagyamang Pluma 10. Phoenix Publishing House, INC...
Modyul para sa Mag-aaral: Pagmamay-ari ng Pamahalaan. Panitikang Pandaigdig B.
Internet
https://www.youtube.com/watch?v=yvFHd6WAbsI
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Ano ang nobela?

●Ang nobela ay isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t ibang kabanata.
Paano ito lumaganap sa kanluaran?
● Dahil mayroong iba’t-ibang layunin at katangian ang nobela naging libangan ito ng mga tao.
At dahil dito napasalin-salin na ito sa mga sumunod na henerasyon.
Ihambing ang nobela sa iba pang akdang pampanitikan.
●Ito'y nahahati sa iba't - ibang yugto o kabanata hindi kagaya ng ibang panitikan.
Gawain 2
●Maaaring magkakaiba ang sagot

Gawain 3

Gawain 4

Filipino 10
Ikalawang Markahan
Pangalan: __________________________________ Lebel: __________________ Seksiyon:

__________________________________ Petsa:__________________
GAWAING PAGKATUTO
Panunuring Pampanitikan
Ang suring-basa ay isang maikling pagsusuring pampanitikang naglalahad ng sariling

kurokuro o palagay ng susulat tungkol sa akda. Layunin nito ang mailahad ang mga
kaisipang matatagpuan sa isang akda at ang kahalagahan nito.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsasagawa ng Suring-basa
1. Alamin kung anong uri ng akdang pampanitikan ang sinusuri.

2. Bago isulat ang suring-basa ng isang akda, gumawa muna ng sinopsis o maikling
lagom.
3. Ipahayag ang kaisipan sa malinaw at tiyak na paraan.
4. Gumamit ng mga pananalitang matapat.
5. Pahalagahan din ang paraan o estilo ng pagkakasulat.
Pormat na gagamitin sa pagsulat ng suring-basa
I. PANIMULA
A.Uri ng panitikan – Pagtukoy sa mga anyo ng panitikang sinulat, sa himig o damdaming taglay nito.
B. Bansang pinagmulan – Pagkilala sa bansa kung saan naisulat ang akda.
C. Pagkilala sa may-akda – Ito ay hindi nangangahulugan sa pagkasuri sa pagkatao ng may-akda
kundi sa mga bagay na nag-uudyok sa kanyang likhain ang isang akda.
D.Layunin ng akda – Pagsusuri sa kahalagahan ng akda kung bakit sinulat. Layunin ba nitong
magpakilos o manghikayat, manuligsa, magprotesta, at iba pa.
II. PAGSUSURING PANGNILALAMAN
A.Tema o Paksa ng akda – Ito ba’y makabuluhan, napapanahon, makatotohanan at mag-aangat o

tutugon sa sensibilidad ng mambabasa
B. Mga Tauhan/Karakter sa akda – Ang mga karakter ba’y anyo ng mga taong likha ng
lipunanng ginagalawan, mga tauhang hindi pa nalilikha sa panahong kinabibilangan o mga
tauhang lumilikha, nagwawasak, nabubuhay, o namamatay. Kung walang tauhan, ang persona sa
akda ang ilarawan.
C. Tagpuan/Panahon – Binibigyang-pansin sa panunuring pampanitikan ang kasaysayan?
kapaligiran at panahong saklaw ng isang akda bilang mga saksi at sanhi ng kalagayan o katayuan
ng indibidwal, ng kaniyang kaugnayan sa kapwa at sa lipunan.

D.Balangkas ng mga Pangyayari – Isa bang gasgas na mga pangyayari ang inilahad sa akda? May
kakaiba ba sa nilalamang taglay? Dati o luma na bang mga pangyayaring may bagong bihis, anyo,
anggulo, o pananaw? Paano binuo ang balangkas ng akda? May kaisahan ba ang pagkakapit ng
mga pangyayari mula simula hanggang wakas? Ano ang mensaheng ipinapahiwatig ng kabuuuan
ng akda? May natutuhan ka ba sa nilalaman ng akda?
E. Kulturang Masasalamin sa akda – May nakikita bang uri ng pamumuhay, paniniwala, kaugalian o
kulturang nangingibabaw sa akda? Nakaimpluwensiya ba ito sa pananaw ng ibang tao o bansa?
III. PAGSUSURING PANGKAISIPAN
Mga Kaisipan/Ideyang Taglay ng akda – Ang isang akdang pampanitikan ay nagtataglay at

nagpapaliwanag sa mga kaisipang umiiral, tinatanggap at pinatutunayan ng mga tiyak na
sitwasyon o karanasan. Maaari ding ang mga kaisipang ito ay salungatin, pabulaanan,
magbago o palitan. Ito ba ay mga katotohanang unibersal, likas sa tao at lipunan, mga batas
ng kalikasan, sistema ng mga ideya o paniniwalang kumokontrol sa buhay? Mahalagang
masuri sa akda ang mga kaisipang ginamit na batayan sa paglahad ng mga pangyayari.
Estilo ng Pagkasulat ng Akda –
-Epektibo ba ang paraan ng paggamit ng mga salita?
-Angkop ba sa antas ng pang-unawa ng mga mambabasa ang pagkakabuo ng akda?
-May bisa kaya ang estilo ng pagkakasulat sa nilalaman ng akda? Masining ba ang
pagkakagawa ng akda? Ito ba’y kahalagahang tutugon sa panlasa ng mambabasa at sa
katangian ng isang mahusay na akda?
IV. BUOD
Hindi kailangang ibuod nang mahaba ang istorya ng akda. Ang pagbanggit sa mahahalagang
detalye ang bigyang-tuon.
Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa pagsasagawa ng suring-basa o

panunuring pampanitikan (F10WG-IIf-69)
Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang buod ng nobela upang masagutan nang wasto ang
mga inihandang gawain.
Pamagat: Maynila sa Kuko ng Liwanag
May-akda: Edgardo M. Reyes
Buod:
Sa simula, si Julio isang lalaking karaniwan sa bukid na buhok ay tumatambal,malaginto sa
kauhawan sa porma, dibdib na wari’y bariles dahil sqa malaki nitong maselat makakapal na
kamao ay hindi matatagpuan sa bukid kundi sa mga lansangan ngLungsod.
Maaaninag sa kanyang itsura na siya ay maralita. Umaga noong Marso, siya aynakatayo sa
Issac Peral, nangangamba sa pagtawid. Dahil sa mga animo’y mabangis nasasakyan sa
kanyang harapan. Sa kanyang patuloy na paglalakad natunton rin niya angkanyang
paroroonan. Sa gusali ng The Future La Madrid Building Architectural Design:T.S. Obes and
Associates. Naroroon siya upang maghanap ng trabaho at hindi naman siyanabigo. Pinasok
siya sa pagpipiyon, kahit na mas malaki ang sahod iya sa dati niyang pinagtratrabahuan sa
konstruksyon na matatapos na sa Cubao. Kaya’t hindi niya itonahindian. Doon nakilala niya
si Omeng na naghatid sa kanya sa lugar ng kanyang pagtratrabahuan, sa mga naghahalo ng
simento. Sila ay sina Atong at Benny na tigatakalng graba at buhangin. Si Imo naman ang
nagtutubig at nag-uuho ng simento.
Dahil samatinding init ng araw, gutom at hirap ng trabaho hinimatay sa Julio at agad
siyangsinaklolohan ni Atong at ibinigyan ang baon nito upang maibsan ang
nararamdamanggutom.Dahil sa inalmusal ni Julio ang baon ni Atong. Nananghalian naman
siya sa baonni Omeng. Ibinahagi nito ang baong tatlong pritong galunggong at kamatis.
Mataposnilang mananghalian sila ay nag-umpok-umpok at nagkwentuhan habang
namamahinga.
Sa pagkwekwentuhan ng apat nalaman nila na si Julio ay taga- Marinduque, doon siya
aymangingisda. Matapos nito bumalik na sila sa kanilang trabaho. Kinahapunan ay
pumilasila kay Mister Balajadia upang lumagda sa kanilang pay-roll. Dahil sa walang
matirahan si Julio, napagpasyahan niyang magpalipas ng gabi sa sa mismong konstruksyon
site.Bago pa man umuwi sina Omeng at Atong binigyan nila si Julio ng tig-diyes sentimo. Sa
konstruksiyon site kasam niya si Benny at Imo na isang estudyante sa kolehiyo.
Lumabas si Julio at naglakad lakad ito sa malapit na parke.Isang umaga, matapos
magalmusal nina Julio,nabalitaan nilang may napatay naordinaryong mangagawa kagabi.
Sina Atong ay nagkausap tungkol dito. Samantala siJulio ay naibagsak ang sako ng
simentong hawak. Naisip ni Julio, bakit niya pinatay angkatulad niyang ordinaryong
mangagawa dahi sa maliit na halagang limang piso.
Bumaling na lamang sa paghahalo ng simento si Julio. Samantalng si benny naman,
nakilalang masiyahing tao ay naaksidente habang sila ay nagtratrabahoi.
Di akalaing lubosng kanyang mga kasama na ito na ang huli trabaho nito. Ang masaklap pa
ay namatayitong dukha. Si Atong naman ay masuwerteng daplis lang ang natamo sa
masaklap naaksidente. Dahil ito ay hirap lumakad inihatid ito ni Julio sa kanilang tahanan.Sa
pagkakahatid ni Julio kay Atong.
Nakita niya sa daan ang realidad ng hirap ng buhay. Mula sa Bus, bumaba sila sa North
Boulevard na patunong Estero Sunog-Apo. Saesterong ito nananahan ang ama at kapatid na
babae ni Atong. Si Perla kapatid ni Atong na sumalubong sa kanilang pagdating. Siya ay
tumatanggap ng pagantsilyuhing kobrekama.
Samantalng ang ama naman niya ay paralitiko dahil nakipaglaban sa naiskumamkam ng
lupang kinatitirikan ng tahanan nila sa Quezon City kaya siya a binaril attinamaan sa
buto.Araw ng Sabado, ito ang araw na pinakahihintay ng mga trabahador dahilibibigauy na
ang kanilang pinagpaguran sweldo.
Kahit na nadaya si Julio ni Mister Balajadia sa sweldo niyang kinse pesos, ayos lang.
Napagpasyahan niyang mamili ngdamit at tsinelas kaya’t nagpasama siya kay Atong sa
Central Market. Matapos mamilikumain sila ng goto at nagkwentuhan tungkol sa mapait na
nangyari sa nobya ni Julio.Gabi na ng makabalik sa Julio sa gusaling kanyang tinutuluyan.
Matagal na si Julio sa Gusaling pinagtratrabahuan. Si Mister Balajadia aynagpasyang

magbawas ng tao at kasamang matatanggal si Julio.
Dahil patapos na anggusali kaya pinapa-unti-unti na ang mga taong nagtratrabaho roon lalo
na sa piyon. Isanglingo nalang ang itatagal niya sa trabaho. Napag-isip niyang manuluyan pa
rin sa bodegang gusali para may matulugan lamang.
Ngunit hindi siya pinayagan ng gwardia ng gusali.Lumabas si Julio at naglakad-lakad
sa malamig at marahas na lungsod, hangang maratingniya ang kalye ng A. Mabini.Sa patuloy
na paglalakad ni Julio nagawi ito sa Santa Cruz sa may Misericordiakung saan marami
siyang nakitang sulat intsik.
Nagpagala-gala siya at natulog sa kalye.Sa matandang apartment sa Doroteo Jose, kumatok
siya at nagtanong tungkol sa babaengnagngangalang Misi Cruz na kumuha kay nobya niyang
si Ligaya, ngunit isang lalaki angnagbukas ng pinto at kunot ang noong sumagot na wala ang
hinahanap niyasa bahay naiyon.
Unti-unti inalala ni Julio ang sinabi ni Pol at Imo sa kanya, na maaaring ipinasok sakasa at
ibinenta sa Intsik si Ligaya upang pakasalan. At isang araw, sumulat si Misis Cruzsa ina ni
Ligaya at ayon sa sulat ang kasintahan niya ay nawawala at bukod pa rito ay ninakawan pa
raw siya ng Diyamanteng hikaw.
Isang pagkakataon, nakita ni Julio saMisis Cruz na pumasok sa tinitirahan nito sa Doroteo
Jose. Patuloy siyang nagmanman,hindi naman siya nabigo sa pagsunod_sunod niya sa mga
pinupuntahan ni misis cruznakarating siya sa Sta Cruz sa lugar kung saan maraming
nakasulat na intsik. Matapos pumasok ni Misis Cruz sa isang pintuan.
Agad siyang kumatok at nagtanong sa isangkatulong. Kung mayroon nakatira Ligaya Paraiso
roon. Ngunit biglang may dumating na intsik mula sa loob na nagngangalang Ah Tek at
pinagsaraduhan siya ng pinto.
Bumalik sa gusaling pinagtratrabahuan si Julio.
Sa kanyang pagbabalik siya ay pinakiusapan ni Imo na humalili sa kanya kinabukasan dahil
mag-aaplay siya saAdvertising Company. Dahil nalaman ni Mister Balajadia na
nagsisinungaling sa Imotungkol sa kunwaring may libing siyang pupuntahan agad siyang
tinangal sa listahan. Ngunit magkaganoon man swerte pa rin niya dahil natanggap siya sa
opisina. Kumalat ang balita hanggang obrero. Masaya sina Gido, Atong, Omeng at Frank sa
tinatamasa ng kanilang kaibigan.
Gawain 1
Isa-isahin ang mga elementong taglay ng binasang akdang Maynila sa Kuko ng Liwanag ni
Edgardo M. Reyes.Isulat sa talahanayan. Gawin ito sagutang papel.
Mga Elementong Ginamit Patunay

1
Gawain 2
Tukuyin at ipaliwanag ang tinatalakay na paksa sa pamagat. Isulat ang sagot sa talaan.
Paksa Paliwanag
Gawain 3
Tukuyin ang mga mahalagang kaganapan sa akda. Itala ang mga kaisipan sa talaan
1. Uri ng Panitikan

2. Tauhan
3. Tagpuan
4. Balangkas ng mga Pangyayari
Panimula
Suliranin
Kasukdulan
Kakalasan
Wakas
5. Kulturang Masasalamin sa akda
Kultura 1
Kultura2
Gawain 4
Suriin ang mga mahalagang element ng akda. Itala ang sagot sa kahon.

1. Paano sinimulan ng may-akda ang nobela?
2. Ano ang tunggaliang ginamit sa akda?
3. Anong bisa ang nakapaloob sa akda?
4. Paano inilahad ng may-akda mga pangyayari sa akda?
5. Paano nagwakas ang kwneto?
Gawain 5
Suriin ang nobelang Mga Ibong Mandaragit ni Amado V. Hernandez. Gamitin ang balangkas
ng pagsusuri.
MGA IBONG MANDARAGIT (1969)

(Isang Buod)
Amando V. Hernandez
Si Andoy ay alila sa bahay ni Don Segundo Montero. Ipinapiit si Andoy ng Don sa Hapones
sa suplong na isa siyang gerilya. Nakatakas si Andoy at sumama siya sa mga gerilya. Natulog
siya sa bahay ni Tata Matias sa kabundukan. Si Tata matias ang nagturo kay Andoy sa panig
ng dagat pasipiko na pinagtapunan ni pari Florentino sa kayamanan ni Simoun.

Nasisid ni Andoy ang kayamanan ni Simoun sa tulong ng dalawa pang mga gerilya, sina
Karyo at Martin. Si Karyo ay namatay nang makagat ng pating. Tinangka ni Martin na
patayin si Andoy upang masolo ang kayamanan ngunit siya ang napatay ni Andoy. Nataga ni
Martin sa pisngi si Andoy at ang pilat na ito ang nagtago sa tunay niyang pagkatao. Siya ay
nagpabalatkayong si Mando Plaridel.
Ipinasiya ni Mando na magtatag ng isang pahayagan, ang kampilan. Ang kaibigan niyang si
Magat ang siyang namahala sa pahayagan. Bumili ng bahay sa Maynila si Mando at dito na
nanirahang kasama si Tata Matias upang lubos na mapangalagaan ang Kampilan. Dahilan sa
kulang siya sa karunungan, naisipan ni Mandong maglibot sa daigdig at magpakadalubhasa
sa karunungan.
Bago umalis, kinausap ni Mando si Tata Pastor na amain niya at ang pinsan niyang si Puri.
Walang kamalay-malay ang dalawa na siya ay si Andoy. Sinabi ni Mando na siya ay tutungo
sa ibang bansa ngunit lagi siyang susulat sa mga ito.
Sa Paris nakatagpo ni Mando si Dolly Montero, anak nina Donya Julia at Don Segundo na
mga Dati niyang amo noong panahon ng Hapon. Nagkalapit sila ni Dolly nang ipagtanggol
niya ito sa isang dayuhang nagtangkang halayin ang dalaga. Napaibig ni Mando si Dolly at
nagpatuloy siya sa Amerika. Pagkagaling sa Amerika, umuwi si Mando sa Maynila.
Nasa Pilipinas na rin si Dolly at minsan ay inanyayahan nito si Mando na dumalo sa isa
nilang handaan. Ipinakikilala ni Dolly sa mga panauhin si Mando na isa sa mga iyon ay ang
Presidente. Nagkaroon ng masasakit na komentaryo ukol Sa kampilan at sinabi ni Mando na
ang pahagayan niya ay nagsabi lamang ng pawang katotohanan. Pinaratangan ng mga naroon
na laban sa administrasyon ang Kampilan.
Nalaman ni Mando na hindi na Si Tata Pastor ang katiwala ni Don Segundo. Ang mga
magsasaka ay lalong naghirap. Isang Kapitan Pugot ang ipinalit ng Don kay Tata Pastor.
Nagdaos ng isang pulong ang mga magsasaka sa asyenda. Naging tagapagsalita pa si Mando,
Si Tata Pastor at si Senador Maliwanag. Tapos na ang pulong at nasa Maynila na si Mando
nang masunog ang asyenda. Pinagbibintangan ang mga magsasaka at kabilang si Tata Pastor
at nahuli at binintangan lider ng mga magsasaka. Lumuwas si Puri at ipinaalam kay
Mando ang nangyari. erwnjosephdumelod
Ginawa naman ni Mando ang kanyang makakaya at nakalaya ang mga nabilanggo.
Samantala si Puri ay hindi na pinabalik ni Mando sa lalawigan. Itinira niya sa isang
dormitoryo ang dalaga at pinagpag-aral ito ng political Science sa U.P.
Minsan ay dinalaw ni Mando si Puri sa tinitirahan. Noon tinanggap ni Puri ang pagibig sa
Mando. Sa wakas ipinagtapat ni Mando kina Tata Pastor at Puri na siya si Andoy na
malayong kamag-anak. Hiniling niya kay Tata Pastor at Puri na siya si Andoy na malayong
kamag-anak. Hiniling niya kay Tata Pastor na makasal sila ni Puri.
Minsan ay dumalo si Mando sa isang komperensiya para sa mga patnugot ng mga pahayagan
. Nalaman ni Dolly na naroon siya kaya inanyayahan sa kanilang bahay. Nakilala ni Don
Segundo si Mando at nagkapalitan sila ng masasakit na salita. Dito ipinagtapat ni Mando sa
siya ay si Andoy na dating alila roon . Noong una ay ayaw maniwala ni Dolly ngunit nang
ulitin iyon ni Mando ay buong hinagpis na tumangis si Dolly.
Sa tulong ng pahayagang Kampilan at ng himpilan ng radyong ipinatayo ni Mando, patuloy
na tinuligsa ni Mando ang mga masasamang pinuno ng pamahalaan. Nalaman ni Mando na si
don Segundo pala ay puno ng mga smugglers. Hindi nagtigil si Mando hanggang sa
maipabilanggo niya si Don Segundo.
1 Pamagat

2 May-akda
3 Genre
4. Buod
5. Paksa
6. Bisa sa Isip,
Damdamin at
kaasalan
7 Istilo ng may-
akda sa pagsulat
8. Mensahe
9 Teoryang ginamit
erwinjosephdumelod
Pangwakas:
Ang natutunan ko sa aralin ay….

Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, Vilma C. et al. Modyul para sa Mag-aaral Filipino 10 (Unang Edisyon ).

DepEd-IMCS. Pasig City: Vibal Group Inc. (2015) Internet
Dayag, Alma M. (2015) Pinagyamang Pluma 10. Quezon City: Phoenix Publishing
House.
B. Internet
Park, Ley (2017, March 12) Maynilasa Kukuo ng Liwanag

mula sa http://gabaysafilipinoniley.blogspot.com/2017/03/pagsusuri -sa-maynila-sa
kuko-ng-liwana.html
Carlos, Luigi, (2015, September3) Buod ng Nobelang Mga Ibong Mandaragit.

mula sa: https://www.google.com/search?client=firefoxbd&q=buod+ng+ibnong+mandaragit
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. PAKSA
Ang kahirapan ng buhay ng mga probinsiyano sa Maynila at ang pagkamaaalalahanin ng
isang probinsiyano sa kanyang kauri.
2. TAGPUAN
Ang tagpuan sa kwentong sa mga kuko ng liwanag ay sa Maynila.
3. TAUHAN
Si Julio na isang probinsyanong lumuwas ng Maynila upang magtrabaho, si Pol na kaibigan ni
Julio, si Ligaya na kaibigan rin ni Julio na matagal na niyang hindi nakikita at si Ah Tek na
kasintahan ni Ligaya.
4. BANGHAY
a. PANIMULA
Si Julio ay napadpad sa Maynila mula sa probinsya. Siya ay namasukan sa isang construction
site. Hindi sapat ang kanyang kita gayundin ng kanyang mga kasamahan pagkat maliit lang
ang sweldo roon. Si Julio ay nakitira sa kanyang kasamahan rin sa trabaho.
b. SAGLIT NA KAKINTALAN
Noong malapit nang matapos ang gusaling iyon, nagbawas na ng mga trabahador ang
nagpagawa ng gusali. Isa sa mga tinanggal at nabawas si Julio bilang construction worker.
Dahil doon ay umalis rin si Julio doon sa tinitirahan niyang bahay.

Naisip niya ang kanyang kaibigang si Pol. Dahil doon ay hinanap niya ito at doon rin siya
nakitira sa kaibigan niya. Dahil rin kay Pol ay nakahanap ng regular na trabaho si Julio at
kumikita na siya ng maayos.
Isang gabi habang naglalakad si Julio ay parang naaninag niya ang kanyang kababayang si
Ligaya, ngunit hindi niya sigurado kung si Ligaya nga iyon sapagkat nakita niya lang ito sa
isang parang paupahan.
c. PAPATAAS NA AKSYON
Noong hinahanap ni Julio ang nanakaw niyang wallet ay nakita niyaa si Linda, ang kanyang
kababata at kaibigan sa probinsiya. Niyaya niya itong kumain sa isang restawran at
naikwento ni Ligaya na nagging biktima siya ng prostitusyon sa Maynila. Ngayon ay may
nakilala siyang isang Intsik na nagngangalang Ah Tek. Niyaya ni Julio si Ligaya na tumakas na
sa Maynila at umuwi na ng probinsiya. Napagplanuhan nilang magkita sina Ligaya at Julio
mula alas dose hanggang alas tres.
d. KASUKDULAN
Hindi sumulpot si Ligaya sa napagplanuhan nila ni Julio. Nabalitaan niya sa kanyang
kaibigang si Pol na namatay pala si Ligaya sapagkat nahulog ito mula sa taas ng kanyang
tinutuluyan.
e. PABABANG AKSYON
Labis na naghinagpis si Julio nang malamang patay nap ala si Ligaya. Tahimik lamang siya
hanggang mailibing si Ligaya. Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik
ni Ligaya na si Ah Tek.
f. WAKAS
Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik ni Ligaya na si Ah Tek.
g. TUNGGALIAN
Tao laban sa lipunan, sapagkat si Julio at si Ligaya ay mga probinsyano at dahil doon ay
tinatrato silang maliit at hamak lamang ng mga taga- Maynila.
Gawain 3
1. Uri ng Panitikan Nobela
2. Tauhan Si Julio na isang probinsyanong lumuwas ng Maynila upang

magtrabaho, si Pol na kaibigan ni Julio,
si Ligaya na kaibigan rin ni Julio na matagal na niyang hindi nakikita at
si Ah Tek na kasintahan ni Ligaya.
3. Tagpuan Ang tagpuan sa kwentong sa mga kuko ng liwanag ay sa Maynila.
4. Balangkas ng mga Pangyayari
Si Julio ay napadpad sa Maynila mula sa probinsya. Siya ay
Panimula namasukan sa isang construction site. Hindi sapat ang kanyang
kita gayundin ng kanyang mga kasamahan pagkat maliit lang ang
sweldo roon. Si Julio ay nakitira sa kanyang kasamahan rin sa trabaho.
Noong hinahanap ni Julio ang nanakaw niyang wallet ay nakita niyaa

Suliranin si Linda, ang kanyang kababata at kaibigan sa probinsiya. Niyaya niya

itong kumain sa isang restawran at naikwento ni Ligaya na nagging
biktima siya ng prostitusyon sa Maynila. Ngayon ay may nakilala
siyang isang Intsik na nagngangalang Ah Tek. Niyaya ni Julio si Ligaya
na tumakas na sa Maynila at umuwi na ng probinsiya.
Napagplanuhan nilang magkita sina Ligaya at Julio mula alas dose
hanggang alas tres.
Hindi sumulpot si Ligaya sa napagplanuhan nila ni Julio. Nabalitaan
Kasukdulan niya sa kanyang kaibigang si Pol na namatay pala si Ligaya sapagkat
nahulog ito mula sa taas ng kanyang tinutuluyan.
Labis na naghinagpis si Julio nang malamang patay nap ala si Ligaya.
Tahimik lamang siya hanggang mailibing si Ligaya. Natapos ang
Kakalasan kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik ni Ligaya na si
Ah Tek.
Natapos ang kwento na napatay ni Julio ang kasintahang Intsik ni
Wakas Ligaya na si Ah Tek
5. Kulturang Masasalamin sa akda
Kahirapan ang dahilan kung bakit maraming Pilipino ang hindi
nakakakain. Madami ang nawawalang trabaho at marami ang
nagtitiis ng hirap. Madami rin ang hindi nabibigyan ng pagkakataong
mag-aral kaya lalong hindi umaasenso ang kanilang buhay.
Naapektuhan ang buhay ng ibang Pilipino kaya nawawalan sila ng
pag-asa upang magsikap at mabuhay. Nagandahan ako sa aking
binasa pati sa mensaheng pinaparating nito. Naisip ko na sa buhay
sadyang hindi pantay-pantay ang mga tao. May mga nakakalamang,
may mga naghihirap. Pero kahit anong kapalaran, tayo pa rin ang
may hawak ng ating buhay. Tayo ang may desisyon kung ano ang
gusto nating gawin at makamit. Kahit gaano kasama ang mundo, nasa
sarili natin kung paano ito papagandahin.
Gawain 4. Maaaring magkakaibaang sagot ng mga mag-aaral.

Gawain 5 Maaaring magkakaibaang sagot ng mga mag-aaral.
Filipino 10 Ikalawang Markahan
Pangalan:________________________________________ Lebel: _____________________

Seksiyon:_________________________________________Petsa; _____________________
GAWAING PAGKATUTO
Teoryang Pampanitikan Panimula (Susing Konsepto)
Mahilig ka bang magbasa ng iba’t ibang uri ng akdang pampanitikan gaya ng

maikling kuwento, dula, tula, sanaysay, nobela at iba pa? Pamilyar ka rin ba sa mga teoryang
pampanitikan?
Ang teoryang pampanitikan ay ang sistematikong pag-aaral ng panitikan at mga
paraan sa pag -aaral nito. Narito ang iba’t ibang teoryang pampanitikang ginagamit sa pag-
aaral ng panitikan.
1. Teoryang Humanismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao ang sentro ng mundo.
Binibigyan-tuon dito ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng talino,
talento atbp.
Pananaw Humanismo
a. Ang tao at ang kaniyang saloobin at damdamin ang pangunahing paksa rito.
b. Pinahahalagahan ang kalayaan ng isipan, ang mga natatanging talino –
kakayahan at kalikasan ng tao.
c. Para sa humanista, ang literatura ay kailangang
1. Isulat nang mahusay sa isang lenggwaheng angkop lamang sa genre nito.
2. May magkakaugnay na balangkas at may kagandahan ng anyo.
3. Nakawiwili at nagbibigay – kasiyahan sa mambabasa
2. Teoryang Eksistensyalismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o
magdesisyon para sa kaniyang sarili na siyang pinakasentro ng kaniyang pananatili sa
mundo (human existence).
Pananaw Eksistensyalismo
a. Malaya ang tao – siya lamang ang maaaring magdesisyon kung paano niya
gugugulin ang panahon niya habang siya ay buhay.
b. Responsible ang tao – siya lamang ang responsible sa kaniyang buhay kahit
pa ang desisyon niya ay para sa kaniyang kabutihan o kasamaan.
c. Indibidwal ang tao – walang isang tao na kaparehas niya. Ang kaniyang
pagiisip, damdamin, kaalaman at kamatayan ay kaniya lamang.
d. Walang makapagsasabi ng kung alin ang tama o mali maliban sa taong
nakaranas sa pinag – usapan.
e. Personal lamang ang batayan ng bawat tao sa pakikipag- ugnayan sa lipunan
at sa mundo.
f. Sinusuri ang akda batay sa lakas ng paninindigan ng tao at ng pagtanggap
niya sa naging bunga ng pagpapasya.
3. Teoryang Feminismo
Ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng mga kalakasan at kakayahang
pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Madaling matukoy
kung ang isang panitikan ay feminismo sapagkat babae o sagisag babae ang pangunahing
tauhan at ipinamamayagpag ang mabubuti at magagandang katangian ng tauhan.
Pananaw Feminismo
a. Naglalayon itong mawala ang de – kahong imaheng ibinibigay sa babae.

b. Sa paksa, makatotohanang inilalarawan ang mga karanasan ng kababaihan sa
matapat na pamamaraan.
c. Sa estilo, malaya ito at karaniwan ang ginagamit na pananalita.
d. Sa porma, mabisa ang monologong dramatiko at realistiko.
e. Sa tauhan, hindi na de – kahon ang mga kababaihan kundi aktibo na.
4. Teoryang Formalismo/Formalistiko
Ang layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot
gamit ang kaniyang tuwirang panitikan. Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng may-
akda sa kaniyang panitikan ang siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa – walang
labis at walang kulang. Walang simbolismo at hindi humihingi ng higit na
malalimang pagsusuri’t pang- unawa.
Pananaw Formalismo/ Formalistiko
a. Nasa porma o kaanyunan ng akda ang kasiningan nito.

b. Ang isang akdang pampanitikan ay may sariling buhay at umiiral sa
sariling paraan.
c. May mga elemento ang isang akdang pampanitikan at ang bawat isa ay
kaugnay ng iba pang elemento; magkakaugnay- ugnay ang mga
elemento upang maging mahusay ang akda.
5. Teoryang Realismo
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksihan ng may-
akda sa kaniyang lipunan. Samakatuwid, ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit
hindi tuwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at
pagkaepektibo ng kaniyang sinulat.
Pananaw Realismo
a. Higit na mahalaga ang katotohanan kaysa kagandahan para sa realismo.

b. Ang paraan ng paglalarawan ang susi at hindi ang uri ng paksa.
c. Tumutukoy ito sa suliranin ng lipunan (sosyal, politikal, atbp.)
d. Naniniwala ang realismo na ang pagbabago ay walang hinto.
e. Tumatalakay sa salungatan ng kapital at paggawa.
f. Optimistiko ang pananalig na lalaya ang masa sa pagkakalugmok nito.
6. Teoryang Saykolohikal/ Sikolohikal

Ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga
salig (factor) sa pagbuo ng naturang behavior (pag -uugali, paniniwala, pagkatao) sa isang
tauhan sa kaniyang akda. Ipinakikita sa akda na ang tao ay nagbabago o nagkakaroon ng
panibagong behavior dahil may nag-udyok na mabago o mabuo ito.
7. Teoryang Naturalismo
Tinatangka nito ang mas matapat, di pinipiling representasyon ng realidad.
Pananaw Naturalismo
a. Ang buhay ay tila isang marumi, mabangin at walang awang

kagubatan.
b. Ipinakikita ng manunulat ang mga kasuklam-suklam na mga detalye.
c. Ang indibidwal ay produkto ng kaniyang kapaligiran at
pinanggalingan.

d. Mahina ang hawak ng tauhan sa kaniyang buhay. Pesimista siya sa
simula pa lamang.
e. Nagbibigay-diin ito sa namamana at pisikal na katangiang moral.
f. Ang akda ay nagbibigay-diin na namamana at pisikal na katangiang
likas sa tao kaysa katangiang moral.
g. Ito’y may simpleng tauhan na may di mapigil na mga damdamin.
8. Teoryang Dekonstruksyon
Ang pananaw na ito ay tinatawag na post-instrakturalismo. Ibig sabihin, hindi
lamang wika ang binubusisi nito ngunit pati na rin ang teorya ng realidad o pilosopiya
at ang pagkakahubog nito sa kamalayang panlipunan. Ang kahulugan ng isang teksto
ay nasa kamalayan ng gumagamit sa teksto at hindi sa teksto mismo. Habang
isinusulat ang teksto, ang kahulugan nito’y nasa kamalayan ng manunulat, ngunit sa
oras na nasa kamay na ito ng mambabasa, ang kahulugan ng teksto ay nasa
mambabasa.
Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon sa pananaliksik tungkol sa mga

teoryang pampanitikan (F10 WG -IIf – 69)
Panuto
Sa bahaging ito, mabibigyan mo ng pansin ang kahalagahan ng mga Teoryang
Pampanitikan. Upang higit na mapagtibay ang ideyang ito, subuking sagutin/gawin ang mga
inilaang gawain.
GAWAIN 1:
A. Piliin sa loob ng kahon ang uri ng teoryang pampanitikang tinutukoy sa bawat bilang.
Isulat lamang ang letra ng sagot bago ang bilang.
A. Realismo E. Formalistiko
B. Dekonstruksyon F. Ekistenyalismo
C. Feminismo G. Sikolohikal
D. Naturalismo H. Humanismo

B. Sa tulong ng googoe.com, tukuyin ang teoryang pampanitikan at genre/uri ng mga
sumusunod na akda.
Akdang Pampanitikan Uri Teoryang Pampanitikan Paksa

1. Sintahang Romeo at
Juliet
2. Ang Aking Pag-ibig
3. Sina Thor at Loki sa
Lupain ng mga Higante
4. Liongo
5. AngLayunin
_____1. Matandang at Dagat
teoryang ito na ipakita na ang tao ng sentro ng mundo. Ang
6. Florante at Laura
binibigyang-tuon ay ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng
7. Nolitalino,
Me Tangere
talento atbp.
_____2. Sa pananaw
8. Sandaang Damitna ito, ang paraan ng paglalarawan ang susi at hindi ang uri ng paksa.
_____3.
9. AkoTumutuon
ang Daigdigang teoryang ito na tinatawag na post- instrakturalismo.
_____4. Sa
10. Tata Seloteoryang ito ipakita na may kalayaang pumili para sa kaniyang sarili na siyang pinakasentro
ng kanyang pananatili sa mundo.
_____5. Layunin ng pananaw na ito na unawain ang mga pag-uudyok, pagnanasa,
damdaming hindi abot ng malay ng tao ngunit nakaiimpluwensiya sa kaniyang
mga nararamdaman at ikinikilos.
_____6. Sa pananaw na ito ang isang akdang pampanitikan ay may sariling buhay at umiiral sa
sariling paraan.
_____7. Layunin ng teoryang ito na magpakilala ng mga kakayahang pambabae at iangat ang
pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan.
_____8. Nakikita sa pananaw na ito ang indibidwal ay produkto ng kanyang kapaligiran at
pinanggalingan.
_____9. Sa teoryang ito ipinapakita ang pananaw na malaya, responsible at indibidwal ang tao.
_____10. Layunin ng teoryang ito na walang labis at walang kulang na sinasabi ng may-akda
sa kaniya ang nais niyang ipaabot sa mambabasa.
GAWAIN 2:
Basahin ang tula sa ibaba at sagutin ang mga tanong sa loob ng isa hanggang dalawang
pangungusap lamang. Ilapat ang mga teoryang pampanitikan.
Mga Taga – Langit

ni: Amado V. Hernandez
“Saan ako galing?” ang tanong ng anak
“Galing ka sa langit, “ang sagot ng ina;
“Ang tatang at ikaw, taga- langit din ba?”
“Oo, bunso, doon galing tayong lahat.”
“Masarap ba, Inang, ang buhay sa langit?”

“Buhay -anghel: walang sakit, gutom, uhaw,
Walang dusa’t hirap, walang gabi’t araw,
Abot ng kamay mo ang balang maibig.”

Bata’y nagtatakang tanong ay ganito;
“Kung tayong mag-anak ay sa langit mula
At ang buhay doo’y kung pulot at gata,
Bakit nagtitiis tayo sa impiyerno?”
Sa gayon, ang tanging panagot ng ina,
Ay isang malalim na buntonghininga.
1. Anu-ano ang mga ugnayang pinalulutang dito upang higit na mapaigting ang
kahulugan ng tula?
2. Bumuo ng dalawang tanong na maaaring itanong ng isang eksistensyalistang

makababasa ng tula.
3. Patunayang maaaring basahin ang tula sa pananaw realismo.
4. Paano mo babasahin ang tula sa pamamagitan ng dekonstruksyon?
5. Alin sa sumusunod na paksa ang nagpapahalaga sa edukasyong transpormatibo

ang maari mong iugnay sa akda? Ipaliwanag
- Karapatan ng may kapansanan

- Karapatan ng kababaihan
- Sunog at baha

- Kalagayan ng mga OFW
Gawain 3.
Basahing mabuti ang ilang sipi ng iba’t ibang kuwento mula sa mga akdang pampanitikan at
suriin at piliin sa loob ng panaklong kung anong uri ng teoryang pampanitikan ang maaaring
gamitin sa pagsusuri sa mga ito. Ipaliwanag ang sagot.
(Humanismo, Eksistensyalismo, Feminismo, Realismo, Naturalismo, Formalismo)
Sa Guho ng Isang Tahanan ni

Ponciano B. P. Pineda
1. Buod:
Si Lorna Montes ay pumunta sa opisina ng isang Attorney upang humingi ng tulong legal. Dito niya
isinaad ang kanyang buhay at problema.
Si Lorna at ang kanyang asawa at mga anak ay nakatira sa Pasig. Dahil hindi sapat ang kinikita
ng kanyang mister, naisipan niyang magpakasera. At doon niya nakilala si Marcial Quilatco, isang
esdudyante ng batas.
Hindi nagtagal at nahulog ang loob niya kay Marcial. At dahil dito, iniwan niya ang kanyang
asawa at mga anak at sumama kay Marcial. Sila ni Marcial ay nagkaroon ng dalawang anak: isang
lalaki at isang babae. Napansin na lang ni Lorna noong nagrerepaso si Marcial ay para itong lumalayo
sa kanila. At nang ito ay hindi umuwi nang isang linggo, sila ay nagkaroon ng isang mainit na
pagtatalo. At dahil dito, tuluyan na silang iniwan ni Marcial. Nalaman din ni Lorna na may ibang
babae na si Marcial at ito ay nagdadalang – tao.
Teroya;
Paliwanag:
Pag- ibig ng Isang Matanda ni

2.Buod:
Naging katuwaan na ni Siyano na biruin si Nana Biyana. Madalas niya itong binibiro kay
Ka Ponso na limang taon nang nanliligaw. Para kay Nana Biyana, matanda na raw siya at kaululan
ang pag - ibig, ang pag-iibigan ng babae at lalaki, ang pag- aasawa. Ayaw na niyang mabanggit sa
kanya si Ka Ponso na tapat naman ang pag - ibig. Hindi man lang niya ito binigyan ng kahit na
kaunting pag- asa ngunit patuloy pa rin siya sa panliligaw. Matiyaga at nakakapanhik din siya sa
tahanan ni Nana Biyana. Madalas siyang gatungan ng kanyang mga kaibigan sa kanyang pamamaraan
sa panliligaw. Isang gabi maliwanag ang buwan at tahimik, pumanhik si Ka Ponso sa bahay
nina Nana Biyana at handa siyang mamatay dahil siya’y kanyang iniibig.
Teroya;
Paliwanag:

3. “And now, Miss Kinder ’83, ladies and gentlemen…because of her simplicity; her freshness, poise
and total personality…” pause. Birada ng tugtog. Mga nakabiting hinihinga. “Maria Natalia Gascon!”
Napalundag si Ding. At sa kabila ng damdamin niya, napalundag din si Lea. Pati puso yata niya ay
tumalon at nawala sa lugar. Pero siyempre, di dapat malimutan ang kamera lalo na sa pagkakataong
ito. Klik! Teka, ang likot ng kamera! Nanginginig ba ang kamay niya? Klick! Habang sa tabi niya’y
hindi makontrol ni Ding ang buhos ng kaligayahan.
Klick! Anak ko ‘yon! Hahahaha! Mga kaibigan, si Maya ko ‘yon! Klick! Narinig n’yo ba?
Anak ko ‘yon!
Mula sa “Bata, Bata, Paano ka Ginawa?”
ni Lualhati Bautista
Teroya;
Paliwanag:
Ang Mangingisda ni
4. Buod:
Sapul nang pag-ukulan ng pansin ng mangingisda ang unang lantsa ni Don Cesar, ibig niyang
magkaroon din nito balang araw. Ang hangaring iyon ay payabong nang payabong sa paglakad ng
araw. Punung- puno ng makulay na pag-asa ang kanyang puso tuwing natatanaw niya ang punduhan
nina Fides na palaki nang palaki at ang nakadaong na mga lantsa ni Don Cesar. Ang mga bagay na ito
ang nagsilang sa kanyang mithiin. Madalas niyang ipinagtatapat sa kanyang ina na bibili siya ng
lantsa para makaahon sila sa kahirapan. Subalit pinagsasabihan siya ng kanyang ina na hindi siya
dapat mangarap ng ganon. Ipinaggiitan nito ang pagkakasiya sa bangka na lamang. Madalas ipaalala
ng kanyang ina na huwag kalilimutan ang Maykapal sa gitna ng pagdarahop ng sakit ng katawan dahil
nawawalan siya ng pananalig kung minsan kung wala siyang huling isda.
Habang tumatagal ay naging tatlo na ang lantsa ni Don Cesar at palaki nang palaki ang
punduhan nina Fides at ang mangingisada’y malimit nagtatanong kung bakit tatlo na ang lantsa sa
ibayo, samantalang siya’y hindi magkaroon, hanggang ngayon.
Teroya;
Paliwanag:
5.
Kumikinig ang kanyang katawan sa poot. Sa naglalatang na poot. At nang makita niyang
muling aangat ang kanang paa ni Ogor upang sipain siyang muli, ay tila nauulol na asong
sinunggaban niya iyon. Niyakap. Kinagat. Mariin…
Bumagsak ang nawalan ng panimbang na si Ogor. Nagyakap sila. Pagulong-gulong.
Hindi siya bumibitiw. Nang siya’y mapaibabaw, sinunod-sunod niya – dagok, dagok, dagok,
dagok. Pahalipaw. Papaluka. Papatay.
Mula sa “Impeng Negro”
ni: Rogelio R. Sica
Teroya;

Paliwanag:
GAWAIN 4
Gumawa ng sariling teorya/pagdulog na maaaring magamit sapagsusuri ng isang akda. Ibatay
ito sa sariling pag-uugali, gawi, kilos at kinalakihang tradisyon.
Rubriks: Pangalan: 10 Pagpapaliwanag: 10 Presentasyon: 10
Pangwakas
Magsilbing gabay ang mga teoryang pampanitikan sa pagsusuri sa nobela, dula,

maikling kuwento, tula, sanasay at iba pang genreng pampanitikan. Sa patuloy na adhikain
sa pag- aaral ng mga teorya puwede mong ipaalam sa kapwa mo mag-aaral na may
kahalagahan ito sa ating sarili .Kaya ating linangin ang ating kaisipan sa pamamagitan ng
pananaliksik at pagbabasa sa patuloy na adbokasiya ng edukasyon.
Mga Sanggunian;

Aklat
Dayag, Alma M. et al., Pinagyamang Pluma K to 12 ( Phoenix Publishing House)
Santos, Bernie C. et al., Sambotani III ( Rex Printing Com., Inc., 2007
Mallillin, Gabriel F. et al., Sambotani IV Patnubay ng Guro sa Paglinang ng Kasanayan sa

Wika at Panitikan ( Rex Printing Co., Inc., 2007
Rubin, Ligaya T. et al., Kasanayan sa Komunikasyon at Sulating Pananaliksik

Lungsod ng Quezon: Rex Printing Co., Inc., 2001
Dinglasan, Resurreccion D. Ph.D. et al., Kritisismong Pampanitikan (Lungsod ng Quezon:

Rex Printing Co., Inc., 2005
Internet
http://kadipanvalsci.blogspot.com/2010/08/mga-teoryang-pampanitikan.html
http://rosiefilipino10.weebly.com/teorya-ng-pampanitikan.html#/
https://www.google.com/search?client=firefoxd&q=pagsusuri+ng+kuko+sa+iwa
nag+ng+maynila
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
A.
1. H 5. G
6. E
2. A 7. C
8. D
3. B 9. F
10. E
4. F
Akdang Uri Teoryang Paksa

Pampanitikan Pampanitikan
1. Sintahang Dula Romantisismo Kung saan ang pagmamahal ang
Romeo at nangingibabaw at tila pinakamataas na bagay
Juliet sa lahat ng iba pa. bansa.
2. Ang Aking Tula Romantisismo Ang layunin ng may akda ay iparating ang
Pag-ibig kanyang wagas na pagmamahal.
3. Sina Thor at Mitolohiya Realismo at +ng paksa ng nobelang ito ay tungkol sa
Loki sa Humanismo kakaibang kakayahan ni hor na kahit na maliit
Lupain ng lang siya kung ikukumpara sa mga higante ay
mga Higante kaya niya paring harapin kahit anong bagay.
+t tungkol rin ito sa hindi pagsuko sa kahit
anong pagsubok , kagaya nalang ni hor na
hindi sumuko sa kahit anong paligsahan na
binigay ni tgaro$!oki sa kanya.
4. Liongo Mito Sikolohikal Ang layunin ng akda ay kailangan kilalanin
natin ng mabuti ang mga taong ating
nakasasalamuha bago ibigay ang buong tiwala
sa kanila.
5. Ang Matanda Nobela Realismo Ito ay kwento ng pakikipagsapalaran sa buhay
at Dagat sapagkay ipinakita ang mga pangyayari at
naganap sa pangingisda ng matandang si
Santiago.
6. Florante Tula Klasismo Ang fForante at Laura ay ag walang
at kamatayang akda ng tunay na pag-ibig na
Laura isinulat ni Francisco “Balagtas” Baltazar at
patuloy na nagppalusog at dumidingal sa
lahing Pilipino.
Isang nobelang patula na puno ng
matatalinghagang kaisipan at malalim na
kahulugan nanagpapahiwatig ng
kahabaghabag na kalagayan n gating lipunan
na nooy nasa kapangyarihan ng mga Kastila.
7. Noli Me Nobela Eksistnsiyalismo Nagpakita ng pagmamahal si Basilio sa
Tangere kanyang kapatid na si Crispin sa pamamagitan
ng pagtatanggol dito sa kamay ng Sakristan
Mayor kahit na hindi ito nagtagumpay sa
kanyang binalak. Mayroong paninindigan pa
rin si Basilio dahil sa pilit na pangangatwiran
o pagsagot niya sa Sakristan Mayor.
8. Sandaang Kuwento Ang akda ay may layuning ipabatid sa mga
Damit mambabasa na lahat ng tao’y may karapatang
iangat ang estado niya sa buhay.
9. Ako ang Tula Eksistensyalismo May mataas na pananaw sa bansa, kalayaan
Daigdig ang gusto niya sa kanyang bansa.
10. Tata Selo Dula Sosyolohikal Nais ni Tata Selo na mapabalik ang lupa nila sa
kanila pero dahil sa kawalan ng pera hindi na
ito napabalik sa kanila kaya nakiusap na lang
sya kay Kabesa Tano na sya na lang ang
magsaka sa kanyang lupa.
Gawain 2
1. Ugnayang anak at ina, ng langit sa lupa o impiyerno

2. Halimbawang mga sagot
a. Bakit tayo nakararanas ng impiyerno gayong galing tayo sa langit?
b. Ano ang kahulugan ng buhay ng pagtitiis?
3. Halimbawang mga sagot
a. Pinapaksa nito ang mababang uri
b. Makatotohanan at batay sa tunay na buhay

4. Posibleng sagot
Maaaring baligtarin ang konsepto ng pagkaangat ng langit sa lupa
upang palitawin ang isang katotohanan. Walang kapangyarihan ang langit
na iaangat ang kalagayan ng nasa lupa.
Gawain 3. Maaaring magkakaiba ang sagot ng mgamag-aaral

Gawain 4. Maaaring magakakaiba ang sagot ng mga mag-aaral.

Kalipunan ng Gawaing Pampagkatuto Sa Filipino 10
Ikalawang Markahan
Pangalan: ______________________________ Baitang: _______

Seksiyon: ______________________________ Petsa: _________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng sariling saloobin at damdamin
Ang sanaysay ay isang anyo ng sulating naglalahad. Layunin nitong makakuha ng ano
mang pagbabago, bagaman maaring makalilibang din. Ang pangunahing katagian nito ay ang
pagsasalita mismo ng may-akda sa isang akda sa kanyang malikhaing paraan.
Ang sanaysay ay isang uri ng akdang pampanitikan na nasa anyong tuluyan.
Makikita sa salitang sanaysay ang mga salitang “sanay” at “salaysay”. Kung pagdurugtungin
ang dalawa, maaring sabihin ang “sanaysay” ay “salaysay” ng isang “sanay” o eksperto sa
isang paksa. Karaniwang ang paksa ng sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay bagay
na maaring kapupulutan ng impormasyon upang makatutulong sa pagbuo ng sariling
pananaw.
Ito ay may tatlong mahahalagang bahagi o balangkas: ang panimula kung saan dito
inilalahad ang pangunahing kaisipan, gitna o katawan kung saan tinatalakay ang mga
patunay o pantulong na ideyang inilahad sa pangunahing kaisipan at wakas kung saan
nakapaloob ang kabuuan ng sanaysay. Dito inilalahad ng may-akda ang pangkalahatang
pasya sa paksa batay sa mga katibayang inilahad sa katawan ng inakdang sanaysay.
Sa araling ito, inaasahang maipapamalas mo ang iyong pag-unawa at pagpapahalaga
sa paksa, kaya’t halina at tuklasin natin ang natatago mong kakayahan sa pagsulat.
Naiuugnay nang may panunuri sa sariling saloobin at damdamin ang naririnig na

balita, komentaryo, talumpati, at iba pa (F10PN-IIg-h-69)
Panuto
Basahing at unawaing mabuti ang mga inihandang gawain. Sagutin ang mga ito nang buong
husay at katapatan.
GAWAIN 1: Kilalanin Natin!
Basahin at unawain ang talatang nagpapakilala kay pangulong Dilma Rousseff.

Pagkatapos ay punan ng impormasyon ang talahanayan sa kasunod na bahagi.
Sino ba si Dilma Rousseff?

Noong Enero 1, 2011, nanumpa ang kauna-unahang
babaeng pangulo ng Brazil matapos manalo sa eleksiyon
noong 2010. Siya ay si Dilma Rousseff.
Isinilang siya noong Disyembre 14, 1947 sa Belo,

Horizonte, Brazil. Ang kaniyang ama ay isang Bulgarian at
ang kaniyang ina ay isang Brazilian. Estudyante pa lamang
si Dilma ay naugnay na siya sa isang militanteng
sosyalistang grupo kung saan nakasama niya si Carlos
Araujo na kinalaunan ay siya niyang naging pangalawang asawa. Noong 1970, dahil sa
kaniyang pakikipaglaban sa diktaturyal siya ay nakulong na tumagal ng tatlong taon. Habang
nasa kulungan, nakaranas siya nang labis na pagpapahirap tulad ng electric shocks. Nang siya
ay makalaya, tinapos niya ang kaniyang pagaaral (1977) at pumasok sa lokal na politika
bilang kasapi ng Democratic Labor Party. Sa loob ng dalawang dekada, ginampanan ni
Rousseff ang pagiging consultant at mahusay na tagapamahala ng partido.
Nang mangampanya si Luis “Lula” de Silva bilang pangulo noong 2002, kinuha niya
si Rousseff bilang consultant. Matapos ang eleksiyon hinirang siya bilang Minister ng
Enerhiya. Dahil sa kaniyang kahusayan sa hinawakang posisyon, siya ay kinuha ni
Pangulong “Lula” bilang Chief of Staff noong 2005 hanggang mapagdesisyunan niyang
tumakbo sa eleksiyon bilang kahalili ni “Lula” noong 2010.
Character Profile
Pangalan: ____________________________________________________________
Tirahan: _____________________________________________________________
Kasarian: ____________________________________________________________
Hanapbuhay: _________________________________________________________
Pagkamamamayan: ____________________________________________________
Naging tagumpay: _____________________________________________________
Kahanga-hangang katangian: ____________________________________________
Sagutin:
Ano- anong impresyon ang iyong nabuo matapos mong malaman ang ilang impormasyon kay
Pangulong Dilma Rousseff?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 2: Ibahagi mo!
Gamit ang mga ekspresyon ng pagpapahayag, bumuo ng hinuha at palagay kung ano
kaya ang sasabihin ni Pangulong Rousseff sa kanyang kababayan. Pagkatapos ay subuking
palawakin ang ideyang ibinigay sa pamamagitan ng pagpapalawak ng pangungusap.
Sa aking pananaw, ___________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
Sa kabilang dako, ____________________________________________________________
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 3: Hukayin Natin!

Unawain at suriin ang bawat pahayag mula sa sipi ng talumpati ni Dilma Rousseff.
Pagkatapos ay magbigay ng maikli ngunit makabuluhang reaksiyon o ideya sa inihandang
talahanayan.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rousseff sa Kaniyang Inagurasyon (Kauna-unahang Pangulong

Babae ng Brazil) Enero 1, 2011

Tinitiyak ng aking pamahalaan na lalabanan at susugpuin ang labis na kahirapan,
gayundin, ang lumikha ng mga pagkakataon para sa lahat.
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung

paano nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa
kahihiyan ang bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang
upang patunayang maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may
mga pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya
kung may pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang
suporta ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga
nabibilang sa negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang
pamamahayag, at ang lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.

panahong pagpapaunlad. Ang mahabang panahong pagpapaunlad ay lilikha ng mga
hanapbuhay para sa kasalukuyan at sa darating pang henerasyon.

ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan na natin, kasama ang matibay na
paniniwala na sinisira ng inflation ang ating ekonomiya na nakakaapekto sa kita ng mga
manggagawa. Nakatitiyak ako na hindi natin papayagan ang lasong ito na sirain ang ating
ekonomiya at magdusa ang mahihirap na pamilya.

pagaalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad at pantay na mga

pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap.
Ipagpapatuloy nating mapahusay ang paggastos ng pera ng bayan.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng
mga pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
pangedukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan
habang isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.

pamumuhunan sa punto ng pangkaraniwang gastusin sa pagpapatakbo ng negosyo.
Mahalaga ang pamumuhunang pampubliko sa pag-iimpluwensiya sa pamumuhunang
pampribado at kasangkapan sa rehiyonal na pagpapaunlad.

Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na

pagtutulungan ng pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng
pamumuhunang estruktura na binuo ng mga estado at mga munisipalidad. Ituturo rin nito
ang pagbibigay ng insentibo sa pamumuhunang pampribado na pinahahalagahan ang lahat
ng insentibo upang buuin ang pangmatagalang mga pondong pampribado.

Magiging gabay rin ang prinsipyong ito sa polisiya ng panghimpapawid na

transportasyon. Walang duda na dapat nang mapaunlad at mapalaki ang ating mga
paliparan para sa World Cup at Olympics. Ngunit ang pagpapaunlad na nabanggit ay
nararapat na isagawa na ngayon sa tulong ng lahat ng Brazilian.
(Dilma Rousseff Inauguration Speech: Brazil’s First Female President Addresses
Congress in Brasilia, kinuha nong Pebrero. 26, 2014,
mula sa(http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseffinaugurati_1_n_803450.html)
Talumpati ni Dilma Rousseff
Pahayag Reaksiyon/ Ideya

Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang
bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang

pamahalaan, isa itong kapasyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan.
Hindi natin pinahihintulutan ang

mayayamang bansa na pinapangalagaan ang
sariling interes na nagpapahirap sa maraming
bansa sa mundo.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili
nitong itayo ang isang estado na nagbibigay
ng mga pangunahing pangangailangan at
kapakanan ng mamamayan.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili
kapakanan ng mga mamamayan.
GAWAIN 4: ARALin mo!

Unawain at sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa binasang talumpati.
Isulat ang sagot sa nakalang patlang.
1. Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng Brazil batay sa mga sinabi ni pangulng

Rousseff. Ayon sa kaniya, papaano niya ito mapapabuti?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Makatutulong ba ang tinalakay na talumpati sa iyo upang makasulat ng isa ring
natatanging sulatin? Sa paanong paraan?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Sa mga nailahad na kaisipan sa akda, naging makahulugan ba ang ideyang
naiparating? Patunayan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
4. Kung ikaw si Dilma Rousseff, paano mo ipapakita ang pagiging epektibong pangulo
sa iyong nasasakupan? Ilahad.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. Ipaliwanag: “Ang kapayapaan at kaunlaran ng isang bansa ay nakasalalay sa

pamunuan nito.”
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
GAWAIN 5: Suriin mo!

Suriin ang mga sumusunod na pahayag. Pagkatapos ay magbigay ng sariling
pananaw, opinyon o damdamin sa mga ito. Ilagay sa kahon ang iyong sagot. (5/bilang)
a. “Wala akong kaibigang pagsisilbihan, wala akong kaaway na sasaktan”

- Pangulong Rodrigo Roa Duterte (Salin mula sa Inagurasyong talumpati, 2016)
b. “Ipapakita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa- hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga
panganib, kundi dahil ang pakikipagsundo ang matibay na mag- aalis sa pagdududa at
takot” – Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013)
c. “Makatarungan lamang ang hinihingi sa atin ng kabataan: ang magkaroon ng

edukasyon at oportunidad sa trabaho na naranasan ng nakaraang henerasyon. Ang
pagkakataon na mapag- ambag sa lipunan at magkaroon ng matatag na kinabukasan” –
Prime Minister Helle Thorming Schmidt (Salin mula sa Opening Ceremony ng Danish
Presidency, 2012)

Magpatuloy at maghanda, aral ay isapuso! Sa susunod na gawain, dito mo
mapapatunayang isa kang natatanging manunulat. Kaya naman binabati kita ngayon pa
‘lang!
GAWAIN 6: Ipahayag mo!

Sumulat ng sanaysay tungkol sa isang napapanahong isyung kinahaharap sa loob at
labas ng ating bansa. Maaaring sumangguni sa mga balita, dokumentaryong pantelebisyon,
pahayagan, video sa Youtube at iba pa. Gumamit ng isang buong papel para sa gawaing ito.
(20 puntos)
_____________________________
Pamagat
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
Pamantayan sa Pagpupuntos
PANUKATAN 20 puntos 15 puntos 10 puntos
Ang sinulat na Maayos na nailahad Hindi gaanong
sanaysay ay ang kaisipang nais maayos ang
mahusay ang iparating ngunit paglalahad ng
Nilalaman pagkakaayos ng nagkaroon ng kaisipan at hindi
kaisipan, maliwanag bahagyang kamalian
at akmang- akma sa angkop ang

napiling paksa. nilalaman sa paksa
Mahusay ang istilo Maayos ang istilo ng Kailangang baguhin
ng pagkakasulat at pagsulat at bahagyag ang istilo at
Estilo at husay sa
kaaya- ayang basahin napupukaw nito ang paglalahad ng
paglalahad ng
base sa istilo at atensiyon ng kaisipan
kaisipan
paglalahad mambabasa base sa
istilo at paglalahad
Pangwakas
Sa iyong ipinamalas na kakayahan sa pagsulat, nahubog mo ang iyong kaisipan sa
pagbibigay ng sariling pagkukuro at pananaw. Tulad ng talumpati ni Pangulong Rousseff,
malaya niyang naipahayag ang kaniyang damdamin at saloobin para sa ikabubuti ng
kaniyang nasasakupan at naniniwala akong may magagawa ka rin sa iyong sariling bayan.
Ipahayag lamang ang iyong nararamdaman!
Sanggunian:
Aklat
Julian, A.G. et. al.(n.d.). Pinagyamang Pluma 10. Pheonix Publishing House.
927 Quezon Avenue, Quezon City, Philippines.
Ambat, B.C. et. Al. (n.d.). Panitikang Pandaigdig. Modyul para sa mag- aaral.
DepEd- Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division.
DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines.
Internet
http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseff-inaugurati_1_n803450.html
Susi sa Pagwawasto
Ang mga kasagutan sa Gawain 1,2,3, 4, 5 at 6 ay nakasalalay sa kasagutan ng mga mag-aaral
at ang pagbibigay puntos ay nakadepende rin sa gurong magwawasto.

Filipino 10
IKALAWANG MARKAHAN
Pangalan: ______________________________ Baitang: _______

Seksiyon: ______________________________ Petsa: _________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri ng Sariling Saloobin at Damdamin
Ang sanaysay ay isang anyo ng sulating naglalahad. Layunin nitong makakuha ng ano
mang pagbabago, bagaman maaring makalilibang din. Ang pangunahing katagian nito ay ang
pagsasalita mismo ng may-akda sa isang akda sa kanyang malikhaing paraan.
Ang sanaysay ay isang uri ng akdang pampanitikan na nasa anyong tuluyan.

Makikita sa salitang sanaysay ang mga salitang “sanay” at “salaysay”. Kung pagdurugtungin
ang dalawa, maaring sabihin ang “sanaysay” ay “salaysay” ng isang “sanay” o eksperto sa
isang paksa. Karaniwang ang paksa ng sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay bagay
na maaring kapupulutan ng impormasyon upang makatutulong sa pagbuo ng sariling
pananaw.
Ito ay may tatlong mahahalagang bahagi o balangkas ang Panimula kung saan dito
inilalahad ang pangunahing kaisipan, Gitna o katawan kung saan tinatalakay ang mga
patunay o pantulong na ideyang inilahad sa pangunahing kaisipan at Wakas kung saan
nakapaloob ang kabuuan ng sanaysay. Dito inilalahad ng may- akda ang pangkalahatang
pasya sa paksa batay sa mga katibayang inilahad sa katawan ng inakdang sanaysay.
Sa araling ito inaasahang maipapamalas mo ang iyong pag- unawa at pagpapahalaga
sa paksa, kaya’t halina at tuklasin natin ang natatago mong kakayahan sa pagsulat.
Naiuugnay nang may panunuri sa sariling saloobin at damdamin ang naririnig na

balita, komentaryo, talumpati, at iba pa (F10PN-IIg-h-69)
Panuto: Basahin at unawain ang mga talataan nang may pag-unawa.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rousseff sa Kaniyang Inagurasyon (Kauna-unahang Pangulong

Babae ng Brazil)
Enero 1, 2011
Sino ba si Dilma Rousseff?

Noong Enero 1, 2011, nanumpa ang kauna-unahangbabaeng pangulo ng Brazil
matapos manalo sa eleksiyon noong 2010. Siya ay si Dilma Rousseff.
Isinilang siya noong Disyembre 14, 1947 sa Belo, Horizonte, Brazil. Ang kaniyang ama ay
isang Bulgarian at ang kaniyang ina ay isang Brazilian.
Estudyante pa lamang si Dilma ay naugnay na siya sa isang militanteng sosyalistang grupo
kung saan nakasama niya si Carlos Araujo na kinalaunan ay siya niyang naging pangalawang
asawa.
Noong 1970, dahil sa kaniyang pakikipaglaban sa diktaturyal siya ay nakulong na tumagal
ng tatlong taon. Habang nasa kulungan, nakaranas siya nang labis na pagpapahirap tulad ng
electric shocks.
Nang siya ay makalaya, tinapos niya ang kaniyang pag-aaral (1977) at pumasok sa lokal na
politika bilang kasapi ng Democratic Labor Party.
Sa loob ng dalawang dekada, ginampanan ni Rousseff ang pagiging consultant at mahusay
na tagapamahala ng partido.
Nang mangampanya si Luis “Lula” de Silva bilang pangulo noong 2002, kinuha niya si
Rousseff bilang consultant. Matapos ang eleksiyon hinirang siya bilang Minister ng
Enerhiya. Dahil sa kaniyang kahusayan sa hinawakang posisyon, siya ay kinuha ni
Pangulong “Lula” bilang Chief of Staff noong 2005 hanggang mapagdesisyunan niyang
tumakbo sa eleksiyon bilang kahalili ni “Lula” noong 2010.
Sipi ng ni Talumpati ni Dilma Rousseff

nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang
bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang
maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
kung may pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang
suporta ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga
nabibilang sa negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang
pamamahayag, at ang lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.


ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan na natin, kasama ang matibay na
paniniwala na sinisira ng inflation ang ating ekonomiya na nakakaapekto sa kita ng mga
manggagawa. Nakatitiyak ako na hindi natin papayagan ang lasong ito na sirain ang ating
ekonomiya at magdusa ang mahihirap na pamilya.

Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng
mga pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.

pamumuhunan sa punto ng pangkaraniwang gastusin sa pagpapatakbo ng negosyo.
Mahalaga ang pamumuhunang pampubliko sa pag-iimpluwensiya sa pamumuhunang
pampribado at kasangkapan sa rehiyonal na pagpapaunlad.

Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na pagtutulungan

ng pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng pamumuhunang estruktura na
binuo ng mga estado at mga munisipalidad. Ituturo rin nito ang pagbibigay ng insentibo sa
pamumuhunang pampribado na pinahahalagahan ang lahat ng insentibo upang buuin ang
pangmatagalang mga pondong pampribado.

Magiging gabay rin ang prinsipyong ito sa polisiya ng panghimpapawid na transportasyon.

Walang duda na dapat nang mapaunlad at mapalaki ang ating mga paliparan para sa World
Cup at Olympics. Ngunit ang pagpapaunlad na nabanggit ay nararapat na isagawa na ngayon
sa tulong ng lahat ng Brazilian.
(Dilma Rousseff Inauguration Speech: Brazil’s First Female President Addresses

Congress in Brasilia, kinuha nong Pebrero. 26, 2014,
mula sa(http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseffinaugurati_1_n_803450.html)
Gawain 1
Punan ang Character Profile ng mga impormasyon tungkol sa kauna-unahang babeng
pangulo ng Brazil. Sagutin ang mga ilang tanong na nakalahad.
Character Profile
Pangalan
Tirahan
Kasarian
Hanapbuhay
Pagkamamamayan
Napagtagumpayan
Kahanga-hangang
katangia
Sagutin:
Ano- anong impresyon ang iyong nabuo matapos mong malaman ang ilang impormasyon kay
Pangulong Dilma Rousseff?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 2
Panuto: Gamit ang mga ekspresyon ng pagpapahayag, bumuo ng hinuha at palagay kung ano
kaya ang sasabihin ni Pangulong Rousseff sa kanyang kababayan. Pagkatapos ay subuking
palawakin ang ideyang ibinigay sa pamamagitan ng pagpapalawak ng pangungusap.
Sa aking pananaw, ___________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Sa kabilang dako, ____________________________________________________________
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 3
Ilahad ang sariling reaksyon sa mga pahayag ni Dilma Rouseff sa kanayang talumpati.Itala
ang mga kaisipan sa kahon.
Talumpati ni Dilma Rousseff

Pahayag Reaksiyon/ Ideya
1.Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang

bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan.
2. Hindi ito naiibang tungkulin ng isang

pamahalaan, isa itong kapasyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan.
3.Hindi natin pinahihintulutan

ang mayayamang bansa na
pinapangalagaan ang sariling interes na
nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo.
4.Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili
kapakanan ng mamamayan.
5.Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili
Gawain 4
Ilahad ang sariling saloobin at damdamin sa pagsagot sa mgasumusunodna tanong.
6. Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng Brazil batay sa mga sinabi ni pangulng
Rousseff. Ayon sa kaya, papaano niya ito mapapabuti?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7. Makatutulong ba ang tinalakay na talumpati sa iyo upang maka- akda ng isa ring
natatanging sulatin? Sa paanong paraan?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
8. Sa mga nailahad na kaisipan sa akda, naging makahulugan ba ang ideyang

naiparating? Patunayan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
9. Kung ikaw si Dilma Rousseff, paano mo ipapakita ang pagiging epektibong pangulo
sa iyong nasasakupan? Ilahad.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
10. Ipaliwanag: “Ang kapayapaan at kaunlaran ng isang bansa ay nakasalalay sa

pamunuan nito.”
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Gawain 5
Suriin ang mga sumusunod na pahayag at magbigay ng sariling pananaw, opinyon o
damdamin sa mga ito. Ilagay sa kahon ang iyong sagot
d. “Wala akong kaibigang pagsisilbihan, wala akong kaaway na sasaktan”

- Pangulong Rodrigo Roa Duterte (Salin mula sa Inagurasyong talumpati, 2016)
e. “Ipapakita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa- hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga
panganib, kundi dahil ang pakikipagsundo ang matibay na mag- aalis sa pagdududa at
takot” –
Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013)
f. “Makatarungan lamang ang hinihingi sa atin ng kabataan: ang magkaroon ng

pagkakataon na mapag- ambag sa lipunan at magkaroon ng matatag na kinabukasan” –
Prime Minister Helle Thorming Schmidt (Salin mula sa Opening Ceremony ng Danish
Presidency, 2012)

Gawain 6
Sumulat ng sanaysay tungkol sa isang napapanahong isyung kinahaharap sa loob at
labas ng ating bansa. Maaaring sumangguni sa mga balita, dokumentaryong
pantelebisyon, pahayagan, video sa Youtube at iba pa.
__________________________________________
Pamagat
Pamantayan sa Pagpupuntos
PANUKATAN 20 puntos 15 puntos 10 puntos
Ang sinulat na Maayos na nailahad Hindi gaanong
sanaysay ay ang kaisipang nais maayos ang
mahusay ang iparating ngunit paglalahad ng
Nilalaman pagkakaayos ng nagkaroon ng kaisipan at hindi
kaisipan, maliwanag bahagyang kamalian angkop ang
at akmang- akma sa nilalaman sa paksa
napiling paksa.
Mahusay ang istilo Maayos ang istilo ng Kailangang baguhin
ng pagkakasulat at pagsulat at bahagyag ang istilo at
Estilo at husay sa
kaaya- ayang napupukaw nito ang paglalahad ng
paglalahad ng
basahin base sa istilo atensiyon ng kaisipan
kaisipan
at paglalahad mambabasa base sa
istilo at paglalahad
Pangwakas
Sa iyong ipinamalas na kakayahan sa pagsulat, nahubog mo ang iyong kaisipan sa
pagbibigay ng sariling kuro kuro at pananaw. Tulad ng talumpati ni Pangulong Rousseff,
malaya niyang naipahayag ang kanyang damdamin at saloobin para sa ikabubuti ng kanyang
nasasakupan at naniniwala akong may magagawa ka rin sa iyong sariling bayan. Ipahayag
lamang ang iyong nararamdaman!
Sanggunian:
Aklat
Julian, A.G. et. al.(n.d.). Pinagyamang Pluma 10. Pheonix Publishing House.
927 Quezon Avenue, Quezon City, Philippines.
Ambat, B.C. et. Al. (n.d.). Panitikang Pandaigdig. Modyul para sa mag- aaral.
DepEd- Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division.
DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City, Philippines.
Internet
http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-rousseff-inaugurati_1_n803450.html
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Character Profile
Pangalan Dilma Rouseff

Tirahan Brazil
Kasarian babae
Hanapbuhay Pangulo ng isang bansa
Pagkamamamayan Paglilingkod sa kapwa
Napagtagumpayan Pagkapanalo bilang kaunaunahang babaeng pangulo ng Brazil
Kahanga-hangang Pagmamahal sa mga kababayan at sa sariling bansa Tapat
katangian na paglilingkod

Markahan
Pangalan : ___________________________________ Lebel :___________________

Seksyon:______________________________________ Petsa: ___________________
GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay ng sariling pananaw o opinyon

Ayon kay Alejandro G. Abadilla, ang sanaysay ay nakasulat na karanasan ng isang sanay sa
pagsasalaysay. Samantala, ayon naman kay Genoveva E. Matute, ito ay komposisyong
pampanitikan sa isang natatanging paksa na higit na maikli at pormal kaysa alinmang akda.
Ang sanaysay ay isang anyo ng sulating naglalahad na kung minsan ay may layuning
makakuha ng ano mang pagbabago, bagaman maaaring makalibang din. Ang pangunahing
katangian ng sanaysay ay ang pagsasalita mismo ng may-akda sa akda. Ipinahahayag ng
kumatha ang sariling pangmalas, ang kaniyang pagkukuro at damdamin. Ito ay isang sangay
ng panitikan na nasa anyong tuluyan. Bukod sa nagpapaliwanag, ito rin ay kinapapalooban
ng sariling kuro-kuro o palagay ng akda.
Ang talumpati ay isang uri ng sanaysay na isinulat ng isang mananalumpati upang
bigkasin sa harap ng publiko sa paraang masining, madaling masundan, at maunawaan ng
mga tagapakinig. Ito ay kabuuan ng mga kaisipang nais ipahayag ng isang mananalumpati sa
harap ng publiko. Ang mga kaisipang ito ay maaaring magmula sa pananaliksik, pagbabasa,
pakikipanayam, pagmamasid, at mga karanasan.
Kasanayang Pampagkatuto
Naibibigay ang sariling pananaw o opinyon batay sa binasang anyo ng sanaysay
(talumpati o editoryal) (F10PB-IIi-j-71)
Panuto
Basahin at unawain ang mga inihandang gawain lilinang sa kakayahan sa pagbibigay ng
sariling pananaw o opinyon. Sagutin ang mga ito nang buong katapatan.
Gawain 1. Ipahayag mo….

Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag at pagkatapos ay magbigay ng
iyong sariling opinyon tungkol dito.
1. Ang ating pangunahing tungkulin ay ang magsikap na maiangat ang bansa mula sa
kahirapan, sa pamamagitan ng pagpapairal ng katapatan at mabuting pamamalakad sa
pamahalaan.” – Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III (Inagurasyong Talumpati,
2010).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

1. “Ipakikita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan
sa ibang nasyon nang mapayapa – hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga
panganib, kundi dahil ang pakikipagkasundo ang matibay na mag-aalis sa pagdududa
at takot.” – Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. “Makatarungan lamang ang hinihingi sa atin ng kabataan: ang magkaroon ng

pagkakataon na makapag-ambag sa lipunan at magkaroon ng matatag na
kinabukasan.” – Prime Minister Helle Thorming Schmidt (Salin mula sa Opening
Ceremony ng Danish Presidency, 2012).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. “Ang pangunahing banta sa kapayapaan ng mundo ay hindi ang di-magandang

ugnayan ng mga bansa, kundi ang paglaganap ng kasamaan. Ang tinutukoy ko ay ang
terorismo, drug trafficking, organisadong krimen at ang sindikatong mafia. Ang lahat
ng krimeng ito ay nagsilbing banta sa buhay, progreso at pag-unlad lalo na ng
mahihirap. Sa kasalukuyan, ang mga krimeng ito ang pangunahing hadlang sa
pagkakamit ng mga layunin ng United Nation.” – Peru Pres. Ollanta Humala (Salin
mula sa 68th Session ng General Assembly ng United Nation, Set 25, 2013, New
York).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. “Hindi natin mahihiling na makaiwas sa kaguluhan ng mundo. Ngunit kung tayo ay
makatutulong sa paglutas nito at makikiisa sa paghubog ng magandang kinabukasan.
Masasabing tunay na makabuluhan ang pakikiisa ng Germany sa European
Cooperation.” – Pres. Joachim Gauck (Salin mula sa talumpati sa pagbubukas ng
Munich Security Conference noong Enero 31, 2014).
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________
Gawain 2. Magbasa tayo….

Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na talumpati. Pagkatapos, sagutin ang mga
kasunod nitong mga gawain.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rouseff sa Kaniyang Inagurasyon

Enero 1, 2011

bansa sapagkat hindi nawawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang
patunayang maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
kung may pagkain, kapayapaan, at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat gampanan
ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta ng mga
institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa negosyo
at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang lahat
na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.


ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan natin, kasama ang matibay na paniniwala
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balance ang
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling interes
na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit, ngunit nangangahulugan ito na


Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na pagtutulungan ng

pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng pamumuhunang estruktura na
pangmatagalang mga ponding pampribado.
Ang pamuhunan sa World Cup at Olympics ang magbibigay ng pangmatagalang pakinabang
sa kalidad ng pamumuhay sa lahat ng bumubuo ng rehiyon.

1. Ano ang nais na makamit ni Pangulong Rousseff sa kaniyang pamumuno sa Brazil?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng Brazil batay sa mga sinabi ni Pangulong

Rousseff. Ayon sa kaniya, paano niya ito mapapabuti? Sagutin sa tulong T-Chart.

B
R
Ano ang kanilang kalagayang Paano mapabubuti ang kanilang
A
panlipunan? kalagayang panlipunan?
Z
I
L
3. Paano nagkakatulad at nagkakaiba ang sitwasyon ng Brazil sa mga suliraning

kinakaharap ng mga Pilipino sa ating bansa? Sagutin ito sa tulong ng Venn Diagram.
Leyenda:
A at B – pagkakaiba
C - pagkakatulad
Brazil Pilipinas
C
A B
Gawain 3. Opinyon mo, ipahayag mo!

Magbigay ng sariling pananaw o opinyon tungkol sa ilang pahayag na tinuran ni
Pangulong Dilma Rousseff sa binasang talumpati.
PAHAYAG OPINYON/PANANAW
1. Tinitiyak ng aking pamahalaan na
lalabanan at susugpuin ang labis na
kahirapan, gayundin ang lumikha ng mga
pagkakataon para sa lahat.
2. Nananatili sa kahihiyan ang bansa
sapagkat hindi Nawala ang kahirapan at
nagkaroon ng mga hadlang upang
patunayang maunlad na nga tayo bilang
mga mamamayan.
3. Matibay ang aking paniniwala sa
kasalukuyan na ang inflation ang
nagdudulot ng kaguluhan sa ating
ekonomiya at sumisira sa kita ng ating mga
manggagawa.
4. Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians
na walang pagkain sa kanilang hapag, may
mga pamilyang pakalat-kalat sa mga

lansangan na nawawalan na ng pag-asa at
habang mya mahihirap na batang tuluyan
nang inabandona.
5. Hindi natin pahihintulutan ang
mayayamang bansa na pinapangalagaan ang
sariling interes na siya namang
nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo
sa kabila ng kanilang sama-samang
pagpupunyagi ay walang pagbabagong
nagaganap.
6. Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili
Gawain 4. Pagsusuri sa pagkakabuo ng talumpati

Suriin ang pagkakabuo ng binasang talumpati sa pamamagitan ng pagsagot sa mga
tanong.
Mga Tanong Sagot
Panimula: ____________________________________________
1. Ano ang paksa ng ____________________________________________
binasang talumpati?
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
2. Ano ang layunin ng _____________________________________________
nagsasalita?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
Katawan o Nilalaman _____________________________________________
1. Ano ang punto ng _____________________________________________
nagsasalita?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________

2. Ano-ano ang mga _____________________________________________
ebidensya o katunayang
_____________________________________________
kaniyang inilahad?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
Pangwakas _____________________________________________
1. Bigyang-pansin ang _____________________________________________
wakas na bahagi. Ano
_____________________________________________
ang masasabi mo
rito? _____________________________________________
_____________________________________________
Gawain 5. Pagbuo ng Islogan

Bumuo ng isang islogan na may kaugnayan sa mga pahayag mula sa talumpating
binigyan ng pananaw o opinyon. Gawing pamantayan sa pagbuo ng islogan ang rubriks na
nasa ibaba.
Rubriks sa pagbuo ng Islogan

10 7 4 1
Nilalaman Ang mensahe Di-gaanong Medyo magulo Walang

ay mabisang naipakita ang ang mensahe mensaheng
naipakita mensahe naipakita
Pagkamalikhain Napakaganda at Maganda at Maganda ngunit Di maganda at

napakalinaw malinaw ang di gaanong Malabo ang
ang pagkakasulat ng malinaw ang pagkakasulat ng
pagkakasulat ng titik pagkakasulat ng mga titik
titik mga titik
Kaugnayan May malaking Di gaanong may Kaunti lamang Walang
kaugnayan sa kaugnayan sa ang kaugnayan kaugnayan sa
paksa ang paksa ng islogan sa paksa ang
islogan paksa islogan

Kalinisan Malinis na Malinis ang Di gaanong Marumi ang
malinis ang pagkakabuo malinis ang pagkakabuo
pagkakabuo pagkakabuo
Pangwakas
Natutuwa ako at natapos mo nang maayos ang mga naihandang gawain. Nasagot
mo nang buong husay ang bawat gawain. Mula sa mga gawaing ito, nakapagbigay tayo ng
sarili nating pananaw o opinyon sa mga pahayag na mula sa talumpating ating binasa.
Nagamit natin ang ating kakayahan at kaalaman sa pagbibigay ng mga pananaw.
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Kagawaran ng Edukasyon, Republika ng Pilipinas (2015). Filipino 10 Modyul para sa
Mag-aaral. Pasig City: Vibal Group, INC.
Marasigan, Emily V. at Marygrace Del Rosario (2015). Pinagyamang Pluma.

Quezon City: Phoenix Publishing House, INC.
B. Internet www.google.com.ph/search?
q=circle+cartoon+characterhl=en=GB&tbm=isch&tbs=ri
mg:Cca1edepositphotos.com
www.google.com.ph/url?sa=i&url=https%3A%25%2Fwww.pinterest.com
https://Quizlet.com https://www.scribd.com
Susi ng Pagwawasto:
Note:
Ang mga kasagutan sa Gawain 1, 2, 3, 4, 5 at 6 ay nakadepende sa kasagutan

ng mga mag-aaral kung kaya tang pagwawasto ay nakasalalay sa mga guro.
Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filpino 10

Ikalawang Markahan
Pangalan: __________________________________ Lebel: ______________

Seksyon: ________________ Petsa: _____________

GAWAING PAGKATUTO
Pagbibigay kahulugan sa mga salitang di lantad ang kahulugan

Nasubukan mo na bang magbasa ng mga kuwento o anumang babasahing ginamitan
ng awtor ng mga salitang hindi lantad ang kahulugan? Kung oo, ano-ano ang mga ginagawa
mo para maintindihan mo ang mga ito? Sa araling ito ay kinakailangan mong alamin at ibigay
ang mga kahulugan ng mga salitang ginamit sa isang talumpating iyong babasahin.
Sinasabing di lantad ang kahulugan ng isang salita kung ginamitan ito ng awtor ng mga
salitang hindi pangkaraniwan na minsa’y tumutulong para sa ikagaganda ng kaniyang
susulatin. Isa sa mga paraan upang matukoy ang kahulugan ng salitang hindi lantad ay sa
mga pamamagitan ng word association. Sa pamamagitan nito, nakapag-iisip ng mga salitang
maaaring may kaugnayan sa salitang nais bigyang-kahulugan upang maintindihan ang
nilalaman ng akdang binabasa.

Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang di lantad ang kahulugan sa tulong ng
word association (F10PT-11g-h-69) Panuto
Basahin at unawain ang talumpati. Pagkatapos, sagutin nang buong husay at katapatan ang
mga inihandang gawaing lilinang sa kasanayan sa pagbibigay kahulugan ng mga salitang di
lantad ang kahulugan.
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rouseff sa Kaniyang Inagurasyon
Enero 1, 2011

bansa sapagkat hindi nawawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang
patunayang maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
kung may pagkain, kapayapaan, at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat gampanan
ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang suporta ng mga
institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga nabibilang sa negosyo
at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang pamamahayag, at ang lahat
na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.

ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan natin, kasama ang matibay na paniniwala
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balance ang
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling interes
na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit, ngunit nangangahulugan ito na


Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na pagtutulungan ng

pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng pamumuhunang estruktura na
pangmatagalang mga ponding pampribado.
Ang pamuhunan sa World Cup at Olympics ang magbibigay ng pangmatagalang pakinabang
sa kalidad ng pamumuhay sa lahat ng bumubuo ng rehiyon.
GAWAIN 1: Kumpletuhin mo!

Punan ng angkop na titik ang patlang upang mabuo ang kasingkahulugan ng salita o
pariralang may salungguhit.
1. Nais sugpuin ng pamahalaan ang kalakaran patungkol sa droga. = _ a_ _ s _ _

2. Marami ang programang ipinapatupad ng mga nanunungkulan sa bansa para mabilis
ang paglago ng ekonomiya.
= P_ g _ _ s _ _ n _
3. Hindi pahihintulutan ng pangulong magutom ang mga mahihirap sa panahon ng
pandemya kaya nagbigay siya ng mga ayuda.
= _ ap_ _ _g_ _
4. Maraming mga mayayamang dayuhan ang nagpupunyaging makipagkalakalan sa
ating bansa.
=N_ _n _ _ a _ _
5. Sa panahon ng pandemyang ito ay maraming mga Pilipinong walang pagkain sa
kanilang mga hapag.
=_ _ g _ _ _ t _ _
GAWAIN 2: Palawakin mo….

Maglista ng limang salitang hindi mo pa masyadong maunawaan sa talumpating
binasa. Ibigay ang kasingkahulugan ng mga ito sa tulong ng diksyonaryo o konteksto ng
pangungusap kung saan ito ginamit. Pagkatapos ay gamitin ang mga ito sa makabuluhang
pangungusap.
Mga salitang di lantad Kahulugan Makabuluhang Pangungusap
ang kahulugang ginamit
sa akda

GAWAIN 3: Mag-ugnay ka…
Gamit ang graphic organizer sa ibaba, magbigay ng mga salitang maaring iugnay sa
mga salita sa loob ng bilog. Isulat ang sagot sa mga kahon.

2.
1.
interes
tungkulin
3.
lumikha
4.
Pamunuhan
5.
Pagsugpo
Gawain 4: Subukan Mo!

Sumulat ng isang sanaysay na may pagkakatulad sa tema ng binasang talumpati.
Gumamit ng hindi bababa sa 10 salitang di lantad ang kahulugan.
_______________________________
Pamagat
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________.
Rubric sa Pagtataya ng Sanaysay
Kategorya Higit sa Nakamit ang Bahagyang Hindi Walang Laan
Inaasahan(5) inaasahan(4) nakamit ang nakamit ang napatunayan g
inaasahan(3) inaasahan(2) (1) punto
s
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata May Hindi *Hindi

bawat ay may kakulangan nadebelop angkop ang
talata dahil sa husay sapat na sadetalye ang mga inilagay sa
na detalye paksa.
pagpapaliwana pangunahing
gat pagtalakay ideya
tungkol sa paksa.
Organisasy Lohikal at mahusay Mahusay Bahagyang hindi Magulo ang

on ng mga ang ang mahusay mahusay ideya
Ideya pagkakasunodsunod pagkakasun ang ang
ng mga ideya. od-sunod ng pagkakasun pagkakasun
mga ideya. ud-sunod ng od-sunod ng
mga ideya mga ideya

Ginamitan Gumamit ng Gumamit ng Gumamit ng Gumamit ng Hindi aabot
ng di mahigit sampung 6-9 na salita limang salita sa limang
lantad ang sampung salita salita salita ang
kahulugang ginamit.
mga salita
Gawain 5: Pagpapakahulugan
Isulat ang mga salitang di lantad ang kahulugan na ginamit sa sinulat na sanaysay.
Pagkatapos, ibigay ang kasingkahulugan at kasalungat ng mga ito.
Mga salita Kasingkahulugan Kasalungat
Mga Sanggunian
Aklat
Kagawaran ng Edukasyon, Republika ng Pilipinas (2015). Filipino 10 Modyul
para sa Mag-aaral. Pasig City: Vibal Group, INC. Internet
http://www.abivaonlineresources.com/bulwagan10 -unit2-aralin9.html
http://www.eduquestions.info/page/119066/ https://www.slideshare.net/garyisagangs/ang-
pagtatalata https://prezi.com/8-c3hn9ujzl5/3-paraan-sa-pagbuo-ng-mga-di-lantad-na-
pangunahing-ideya-sa/

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Wakasan
2. Pag-usbong
3. Papayagan
4. Nagnanais
5. Nagugutom
Note: Ang kasagutan sa Gawain 2,3, 4, 5 ay nakasalalay mula sa mga mag-aaral kung kaya
ang pagpupuntos ay nasa kamay na ng guro.
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________

Seksiyon: ___________________________________ Petsa: ____________
Pagsusuri sa Napanood na Pagbabalita Panimula (Susing

Konsepto)
Napakalaking bagay ang nagagawa ng pakikinig, panonood at pagbabasa ng balita sa

buhay ng bawat Pilipino. Hindi natin maikakaila sapagkat bawat isa sa atin ay nais mabatid
ang mga kaganapan araw-araw sa ating paligid. Kaya naman, kahit halos wala nang
mapigang enerhiya mula sa baterya ng radyo ay pilit pa ring inihahanap sa kung anumang
makayanan nitong istasyon para lamang makapakinig ng balita ang ilan lalo na sa mga
malalayong lugar at hindi pa abot ng kuryente. Pagdating naman sa telebisyon ay gawain na
ng ilang pamilyang Pilipino ang kumain habang nanonood ng balita at sa trabaho naman gaya
ng mga nasa opisina, tindahan at iba’t ibang establisyemento ay uso ang pagbabasa ng mga
balita sa diyaryo bilang pampalipas oras at pantanggal na rin ng pagkabagot.
Sa katunayan, maging tayo mismo ay nagiging taga-ulat sa kapwa natin kapag

ibinabahagi natin ang mga balitang ating napakikinggan, napapanood o nababasa. Bunga
nito, mahalagang magkaroon tayo ng kaalaman hinggil sa pagbibigay ng impormasyon o
pagbabalita upang hindi madagdagan o mabawasan ang anumang balitang ating ibabahagi sa
kapwa.

Ngunit, ano nga ba ang balita? Ito ay ang napapanahon at makatotohanang ulat ng
mga pangyayaring naganap na, nagaganap at magaganap pa lamang.
Matutunghayan natin dito ang mga angkop na gawain sa pagsusuri ng napanood na

pagbabalita.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

Nasusuri ang napanood na pagbabalita batay sa: a) Paksa b) Paraan ng
pagbabalita atbp. ( F10PD-IIg-h-68)
Gawain 1:
Basahin ng mabuti ang nailahad na balita at suriin ang nilalaman nito sa pamamagitan ng
pagsagot sa mga nakahandang katanungan sa ibaba.
Handa ka na ba? Simulan mo na!
Mga Tanong Mga Sagot
1. Tungkol saan sa binasang balita?

2. Sino ang biktima sa binasang balita?
3. Saan naganap ang balita?
4. Kailan ito nangyari?
5. Bakit nangyari ang nasabing insidente?
Gawain 2:
Basahin at suriin ang isa pang halimbawa ng balita pagkatapos ay bilugan ang mga
salitang dapat tanggalin. Isulat sa ibaba ang panibagong talata ng tamang sagot.
Tatlong guguwapong katao ang malungkot na nasawi at apat ang malubhang

nasaktan nang ang kanilang mahal na sinasakyang bus ay bumangga sa isang poste sa
kilometro 70 sa Dau Express Way, Lungsod ng Angeles

Ang mga nasawi sa kasamaang palad na kinilala ng mga magigiting na pulisya ay
sina Rosa David, 45 ngunit mukhang bata pa ng Mabalacat, Pampanga; Ramon Miclat na
isang bakla, 17 ng Capas, Tarlac at si Mario Guinto na walang hiya, 50 ng Dau, Pampanga.
Gawain 3:
Ayusin ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng mga hakbang sa pagsulat ng Balita.
Isulat ang numero 1,2,3… bago ang bawat bilang.
Sagot Mga Hakbang

_____ 1. Isulat ang balita ayon sa pagkakasunud-sunod ng pangyayari batay sa
pababang kahalagahan.
_____ 2. Unahin ang pinakatampok.
_____ 3. Hanapin ang impormasyong itatampok.
_____ 4. Itala ang mga pangyayari ayon sa pababa o paliit na kahalagahan. _____
5. Isulat ang buod.
Gawain 4.
Panoorin ang balitang na ere ng gma network o abs-cbn network at suriin ito
sa pamamagitan ng mga gabay na katanungan.
Mga Tanong:
1. Sino ang pinatutungkulan sa balita?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Batay sa iyong napanood, ano ang kahalagahan ng paksa at paraan ng pagbabalita
nito.
___________________________________________________________________
_
____________________________________________________________________
3. Sinu-sino ang mga kasangkot sa balita?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Masasabi mo bang may kawastuhan ang napanood na balita? Bakit? Ipaliwanag.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Nailahad ba ang mga datos na walang kinikilingan sa alinmang panig na sangkot?

Bakit?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
6. Sa detalye ng balita, ito ba ay tunay at aktuwal at hindi gawa-gawa lamang?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
7. Sa kabuuan, anu-ano ang mga dapat isaalang-alang habang nanonood ng isang balita?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
GAWAIN 5:
Basahin ang isang halimbawa ng balita at gawing lunsaran ito sa pagbuo ng isang
pagsusuri patungkol sa paraan ng Pagsulat ng Balita. Gamitin ang balangkas sa pagsusuri ng
Artikulo o Balita.
A. Ulo ng Balita:
_________________________________
_________________________________
B. Panibagong Pamatnubay:
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
C. Pag-uugnay sa Naunang Balita:

________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
D. Bagong Datos o Pangyayari:

________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________

________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
Pangwakas
Mula sa mga isinagawang gawain ay natitiyak kong mayroon ka ng ideya tungkol sa

pagsulat ng balita. Inaasahan kong sa susunod na aralin ay higit mo nang mauunawaan ang
kaibhan ng balita sa iba pang uri ng sulatin. Maligayang pakatuto.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Cruz, Ceciliano-Jose (2003). Pamahayagang Pangkampus sa Bagong Milenyo.
Philippine Normal University.
B. Internet
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2020/05/20/2015282/dinapuan-
ng-covid-19-sa-pilipinas-lampas-13000-na/amp/
https://www.bing.com/videos/search?q=bandila+news&docid=607986065449881205
&mid=FFF79A123AFE28BE1724FFF79A123AFE28BE1724&view=detail&F
ORM=VIRE
https://news.abs-cbn.com/news/06/17/20/danding-cojuangco-pumanaw-na
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1: Basahin mo ang isang halimbawa ng balita at iyong suriin ang mga
pinakamahahalagang nilalaman nito sa pamamagitan ng pagsagot sa talahanayan.
1. Pagkasawi ng isang 8 buwang sanggol na lalaki

2. JohnPrince Henry
3. Tondo, Maynila
4. Kamakalawa ng Hapon
5. Lumusot ang ulo sa duyan
Gawain 2: Basahin at suriin ang isa pang halimbawa ng balita pagkatapos ay tukuyin ang
mga salitang hindi kinakailangan at dapat tanggalin.

Gawain 3: Ayusin ayon sa wastong pagkakasunod-sunod ng mga
Hakbang sa pagsulat ng Balita. Isulat ang numero 1,2,3… bago ang bawat bilang.
1. 5
2. 4
3. 3
4. 2
5. 1
Gawain 4. Ang kasagutan ay nakadepende sa mga mag-aaral
Gawain 5: Basahin ang isang halimbawa ng balita at gawing lunsaran ito sa pagbuo ng isang
pagsusuri patungkol sa paraan ng Pagsulat ng Balita. Gamitin ang balangkas sa pagsusuri ng
Artikulo o Balita.
A. Ulo ng Balita:
Dinapuan ng COVID-19 sa Pilipinas lampas 13,000 na B.
Panibagong Pamatnubay:
MANILA, Philippines (Updated, 7:03 p.m.) – Muling nadagdagan ang kaso ng
Corona Virus Disease (COVID-19) sa Pilipinas sa pagpasok ng Metro Manila at ilang
mga lungsod at probinsya sa ikaapat na araw ng modified enhanced community
quarantine (MECQ).
C. Pag-uugnay sa Naunang Balita:
Sa huling balita ng Department of Health, 13,221 na ang nahahawaan ng virus, matapos
madagdagan ng 279 na.
D. Bagong Datos o Pangyayari:
Naitala ang panibagong kumpirmadong kaso sa: Metro Manila (150), Iba pang lugar
(115), at Central Visayas (14).
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________

Seksiyon: ___________________________________ Petsa: ____________
Pagpapahayag ng Sariling Kaalaman o Opinyon

Ikaw ba ay mahilig dumalo sa mga pagtitipon? Ano ang mga kadalasang pinag-uusapan
dito? Naranasan mo bang hingan ka ng sariling opinyon tungkol sa paksang tinalakay? Ano
ang iyong pakiramdaman pagkatapos mong magpahayag ng iyong kaisipan?
Sa mga naririnig mong binibitiwang salita ng tagapagsalita, hindi mo maiiwasang magbigay
ng reaksiyon gaya ng; pagkiling ng ulo, pagkibit ng balikat, pagngiti, pagtango, pagngiwi,
pag-ismid o maari namang hindi inaasahang pagbulalas ng mga salitang nagsasaad ng
pagsang-ayon o pagsalungat. Ang mga reaksiyong ito ay nagpapahiwatig na nauunawaan mo
ang tinutumbok ng tagapagsalita.
Bilang isang mag-aaral, ikaw ay nakaririnig ng mga talumpati ng ilang mga panauhin sa
iyong paaralan tuwing may mga palatuntunan. Minsan, ang ilan sa iyong mga guro ay
nagbibigay ng mga gawaing tataya sa kaalamang iyong natamo mula sa iyong napakinggan.
Maaring ang gawaing ito ay ang matalinong pagpapahayag ng iyong sariling kaisipan at
opinyon tungkol sa paksang tinalakay ng tagapagsalita. Marapat lamang na matutuhan mo
kung paano ang matalinong pagpapahayag ng kaalaman at opinyon upang mas maging
maliwanag ang paksa ng talumpati.
Matutunghayan mo sa susunod na mga pahina ang mga gawaing hahasa sa iyong matalinong
pagpapapahayag ng kaalaman at opinyon tungkol sa paksa sa isang talumpati.

Naipahahayag ang sariling kaalaman at opinyon tungkol sa isang paksa sa isang talumpati
(F10PS-IIg-h-71). Gawain 1:
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na bahagi ng talumpati at pagkatapos ay
sagutin ang sumusunod na tanong.
Kailangang magkaisa ang sambayanang Pilipino para umunlad ang ating bansa. Nais ng pamahalaan
na tulungan ang mga mamamayan bagaman ito’y nangangailangan ng masusing pagaaral. Tayong mga
mamamayan ay dapat magsikap upang umunlad ang bayan. Libu-libong mamamayan ang
nangangailangan ng tulong at kalinga ng pamahalaan kaya’t hindi natin dapat balisahin ang namumuno
nito. Buksan natin ang ating isipan sa mga bagay na makabuluhan sa atin.
(siping pahayag mula kay Ambat 2015)
_____1. Ang tekstong iyong binasa ay may layuning __________.

a. mangaral c. manuligsa
b. manghikayat d. magbigay impormasyon
_____2. Tayong mga mamamayan ay dapat magsikap upang umunlad ang bayan.
Ibig ipahiwatig ng pahayag na __________.
a. nakadepende ang kinabukasan ng bayan sa kaniyang pamahalaan.
b. kailangang tumulong ang mga mamamayan sa pagtataguyod ng kaunlaran.
c. dapat magkaisa ang namumuno at ang pinamumunuan upang umunlad ang bayan.
d. kailangang mag-isip, kumilos, at makisangkot ang mga mamamayan sa pagpapaunlad
ng bayan.
Lumipas na ang panahon ng pag-aaklas laban sa paniniil ng mga mananakop: ginawa

na ito nila Rizal at Bonifacio, ng mga Katipunero at iba pang bayaning Pilipino. Ginawa nila
ito dahil mulat silang walang ibang magtatanggol sa ating karapatan; walang ibang
magsusulong para sa kinabukasan ng ating bayan; walang ibang magtutulak para sa ating
ganap na kalayaan, kundi tayo ring mga Pilipino. Wala nang iba. Salamat sa kanila, isandaan
at labinlimang taon na nating ipinapahayag sa mundo na tayo’y isang bansang malaya.
Habang nagbabalik-tanaw at binibigyang-halaga natin ang ating kasarinlan, mulat
ang pamahalaan sa tungkulin nitong pangalagaan ang kalayaang ito. Kaya naman
naninindigan tayo para sa ating mga karapatan bilang bansang may sariling soberanya, bilang
baying nagbuwis na ng buhay para sa kalayaan, bilang Pilipinas na may sariling bandila na
kapantay ng lahat.
(siping pahayag mula kay Ambat 2015)
_____3. Sa unang pangungusap, nais ipahayag ng pangulo ang __________.

a. pagtuligsa sa mga mananakop
b. paghikayat sa madling magkaisa
c. pagpapahalaga sa pagtatanggol sa bayan
d. pagbibiga-pugay sa mga bayaning Pilipino
_____4. Ang mga sumusunod ay binanggit ng pangulo sa ikalawang talata liban
sa __________.
a. pahalagahan ang ating kalayaan
b. magbuwis ng buhay para sa kalayaan
c. tungkulin ng estado na pangalagaan ang kalayaan
d. manindigan sa mga karapatan bilang bansang malaya
_____5. Layunin ng talumpating ito na bigyan ng pagpapahalaga ang/ang mga __________.
a. bansa c. bandila
b. bayani d. kalayaan
Gawain 2:
Ang mga sumusunod ay mga pahayag na binanggit sa ilang talumpati. Basahin at unawain
pagkatapos ay ibigay ang iyong sariling opinyon tungkol sa paksa ng pahayag.
1. “Ang mayayaman ay maaaring mabuhay sa gitna ng mga karangyaan. Ang ilan sa mga
anak nila ay lumalaki sa layaw at kasaganaan, at ang kanilang pag-iisip ay nahuhulog sa
mga ugaling walang minamahalaga kundi ang mga bagay na panlipunan, mga kasayahan,
libangan at iba pang mararangyang hilig ng katawan, anupa’t nangahihirati sa isang
kabuhayang walang halaga, di-maibigin sa paggawa at salat sa mga damdaming
makatao.” – Pangulong Manuel Luis Quezon (Avena et. al., 1999).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. “Masagana man, halimbawa, ang isang bansa sa mga likas na kayamanan, kung ang mga
mamamayan naman niyang mangangasiwa sa pagbubungkal, paglinang at paggamit sa
mga ito ay salat sa sipag, katapatan, pagkamakabayan at disiplina, gaano man kasagana
ang mga kaloob na ito ng Diyos ay mauuwi rin sa wala’t wala, sapagkat magpapapintog
lamang sa dati nang mapipintog na lukbutan ng mga tuso at makapangyarihan, kababayan
man o dayuhan; hindi sa bayang sadyang dapat kauwian ng mga bunga ng naturang
biyayang handog ng kalikasan.” – Genoveva Edroza-Matute (Avena et.al.,1999).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
3. “Karaniwang sinasabi ang kasabihang “madaling maging tao, ngunit mahirap

magpakatao.” Ang taong walang edukasyon ay hindi ganap sa pagkatao. Ang lipunang
binubuo ng mga taong hindi ganap sa pagkatao ay hindi rin ganap sa pagiging lipunan
nito – masalimuot, walang kaayusan, walang kaunlaran, walang kapayapaan, walang
kasiyahan…walang lahat!” – Paz M. Belvez (Avena et.al, 1999).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. “Kung sa loob ng isang silid na puno ng insulares ay tratuhin kang mababang uri dahil sa
kulay ng iyong balat, ilan po kaya sa atin ang makatatagal upang magtapos ng medisina?
Kung sa harap ng taglamig ay napilitan tayong pagkasiyahin ang isang latang biskuwit
mula almusal hanggang hapunan, mapili pa kaya nating magtapos ng nobelang
magsisilbing mitsa ng himagsikan? Kung pagmalupitan ang iyong mahal sa buhay,
magawa mo kayang tumugon sa paraang mapakikinabangan ng buong bayan? –
Pangulong Benigno Simeon Aquino III
(Santos et.al.,2016).
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
5. “Sa ating kapitalistang lipunan, ang dangal ay kalakal na minimithing makamtan ng mga
mamamayang hangad kilalaning nakaaangat ang katayuan sa lipunan. At ang parangal ay
pagkakataon na nagbubukas ng daan, kaya’t ang taong may ambisyong matanghal bilang
“may dangal” ay humahanap ng paraan upang magkamit ng “dangal.” – Bienvenido
Lumbera (Santos et.al.,2016).
Gawain 3:
Basahin mo at unawaing mabuti ang kasunod na talumpati at pagkatapos ay suriin ang
paksang napapaloob dito.
Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal
Binigkas sa pagdiriwang ng Ika–150 Anibersaryo ng Kapanganakan ni Jose Rizal Calamba, Laguna,
19 Hunyo 2011 Pangulong Benigno Simeon Aquino III
(Santos et.al., 2016)

Nagsimula ang kwento ni Rizal hindi sa kanyang kapanganakan, kundi sa mga
pangarap ng kanyang mga magulang na bigyan ng maginhawang buhay ang kanilang
pamilya. Bago pa man italaga sa kanila ang apelyidong Rizal, tumungo ang mag-asawang
Mercado dito sa Calamba upang itaguyod ang kanilang tahanan at sakahin ang lupaing
ipinaupa sa kanila ng mga Dominiko.
Gawa na rin ng pagsusumikap, naabot ng mga Mercado-Rizal ang kanilang mga
mithiin. Isinilang po si Jose Protacio Rizal sa isang bahay na bato, na bibihira noong mga
panahong iyon. Hindi tulad ng marami sa ilalim ng rehimeng Espanyol lumaki siyang
nakakakain ng masasarap na pagkain, nakatira sa isang tahanang hindi natatangay ng bagyo
ang mga pader at bubong, at nakapag-aaral sa mga tanyag na paaralan.
Ngunit ang kanilang marangyang pamumuhay ay hindi po nagtagal. Labing-isang
taong gulang si Rizal nang dakpin ang kanyang ina, palakarin ng limampung kilometro
patungong Sta. Cruz, at itapon sa bilangguan. Wala po siyang naging sala, napag-initan lang
ng isang alkaldeng sinasabing alipores ng mga fraile. Hindi pa dito natapos ang kalbalyaro ng
kanilang pamilya. Di nagtagal, nagsimula na rin ang pagsamsam ng mga fraile sa mga lupain
at ilang ari-arian ng mg Mercado-Rizal.
At kung sa may-kayang pamilya, nagagawa ng mga nasa katungkulan ang ganitong
kalupitan, paano pa kaya sa mga Filipinong sa kubo lamang nakatira? O ang mga pamilyang
ni hindi makapagpaaral ng kanilang mga anak? Silang mga nakontento na sa bansag ng Indio;
silang yumuyukod sa pagdaan ng fraile o guwarda sibil; silang mga kayumangging
nakayapak na kinukutya ng mga de-kalesang Espanyol.
Marahil, ang ganitong mga sitwasyon ng kawalang-katarungan ang unang gumising
sa malay at damdamin ni Jose Rizal: may mali sa lipunang kanyang kinabibilangan; may
ilang nasanay na sa baluktot na utos at panlalamang ng mga nasa kapangyarihan; at may mga
Filipinong tila manhid at bulag na sa kanilang pagiging alipin at sunud-sunuran.
Humarap din sa sangandaan si Jose Rizal: sa isang banda, maaari niyang huwag
pansinin ang mga nangyayari sa kanyang paligid. Puwede niyang gamitin ang mga pinag-
aralan niya sa iba’t ibang pamantasan sa Maynila at sa ibang bansa para magpayaman at
maghanap ng magandang mapapangasawa. Maaari siyang magpatangay na lamang sa agos ng
baluktot na sistema, at kahit pa alam niyang mali, ay makipagplastikan na lang sa mga fraile
tuwing may handaan.
At sa sunod-sunod na pagharap niya sa sangandaan-mula sa pagkabinatang
pinagkaitan ng ilang karangalan, hanggang sa pagkabayaning tinawag na mag-alay ng buhay
para sa bayanhindi naligaw si Rizal sa tuwid na daan.
Nasanay tayo na ang ipinagdiriwang ang araw na barilin si Rizal sa Bagumbayan.
Marahil, pinakatanyag nang sagisag ng kanyang pagkabayani ang pagharap niya sa balang
babaon sa kanyang dibdib. Maaari siyang naglupasay o lumuhod, ngunit hanggang sa huling
sandali ng kanyang buhay, buong-tapang siyang nagpamalas ng paninindigan.
Sa harap ng sinasagisag ng kanyang pagkabitay, madaling matabunan ang marami
pang ibang pagpapasiyang ginawa ni Rizal na nagsilbing punla ng atin pong kalayaan.
Kung sa loob ng isang silid na puno ng insulares ay tratuhin kang mababang uri dahil
sa kulay ng iyong balat, ilan po kaya sa atin ang makatatagal upang magtapos ng medisina?
Kung sa harap ng taglamig ay napilitan tayong pagkasiyahin ang isang latang biskuwit mula
almusal hanggang hapunan, mapili pa kaya nating magtapos ng nobelang magsisilbing mitsa
ng himagsikan? Kung pagmalupitan ang iyong mahal sa buhay, magawa mo kayang tumugon
sa paraang mapakikinabangan ng buong bayan?
Pang-araw-araw na sangandaan po itong kinakaharap ni Rizal, at di nalalayo rito ang
mga sangandaaang kinakaharap ng marami rin sa atin. Maaaring may ilang bagay na sa
unang tingin ay simple at walang agarang epekto sa malawakang sakop ng lipunan, ngunit
paglaon ay mag-iiwan ng bakas at magdudulot ng malaking ginhawa sa kapuwa. Mga simple
at pangarawaraw na desisyon gaya ng: gagamit ba ako ng overpass, o mag-jay walking
nalang? Magbabayad ba ako ng tamang buwis, o ilulusot ko ang puwedeng ilusot? Kung may
makita akong mali, magwawalang-kibo ba ako, o gagawa ng paraan para itama ito?
Hindi po lahat ay pinapalad na tawagin upang magbuwis ng buhay para sa bayan.
Subalit para sa nakararami, nasusukat ang pagkabayani sa araw-araw nating pagharap sa
maliliit na sangandaan: Ang pagsunod sa batas, ang paggalang sa kapuwa, ang paggawa ng
tama sa sinumpaan nating mga tungkulin, at ang manindigan sa atin pong prinsipyo.
Marahil po, matapos ang isa’t kalahating siglo, mababaon lamang sa mga libro ang
mga ginagawa ng inyo pong gobyerno. Ang pagpapasabay ng ARMM elections sa
pambansang halalan; ang pagbabantay sa mga monopolyo; ang pagbubuhos ng pondo sa
edukasyon, kalusugan, at conditional cash transfer program – lahat po ito, sakaling mabasa o
maikuwento natin sa ating mga apo, ay marahil tatapatan lamang nila ng hikab at kibit ng
balikat. Hindi po mauukit sa ginto ang lahat ng ating mga Executive Order, ang mga batas na
pinagpuyatan ng ating lehislatura, at maging ang pinakamalalalim na desisyon ng hudikatura.
Tinatanggap ko po ito, at ilang ulit ko na pong idiniin na hindi palakpakan o
pagpupugay ang nagtutulak sa aking bumangon araw-araw upang maglingkod sa akin pong
mga Boss. Nagtatrabaho tayo para sa bata sa lansangan na kayang maghibla ng isang
kuwintas ng sampagita, ngunit ni hindi pa nakakatapak sa loob ng eskuwela. Nagtatrabaho
tayo dahil sa isang malayong baryo, sa isang maliit na isla ng Filipinas, maaaring may
sanggol na magiging tulad ni Rizal: tapat ang puso, walang-kapantay ang talino, walang-
hanggan ang malasakit sa kapuwa, at may wagas na pag-ibig sa bayan. Nagtatrabaho po tayo
upang wala nang Filipino ang mangailangan pang magbuwis ng buhay para sa kapakanan ng
mga susunod sa kanya.
Noong ika-19 ng Hunyo, 1861, isang sanggol ang isinilang dito sa bayan ng Calamba.
Wala pong kakaiba sa kanya: Marahil kasinlaki lang ng isang nakakuyom na kamao ang
kanyang ulo, at ni hindi kayang humawak ng panulat ang kanyang maliliit na kamay na
paglaon ay lilikha ng dalawang dakilang obra. Nabanggit ko na rin lang po, hinihikayat ko po
kayong bisitahin ang mga orihinal na manuskrito ang mga nobelang Noli me Tangere at El
Filibusterismo sa National Library. Bukas po iyan ngayong kaarawan ni Rizal, at kung hindi
kayo makadaan ngayon, puwede pa rin po ninyo itong bisitahin bukas. Kaya nga po natin
idineklarang holiday bukas: para habang ginugunita natin si Rizal, mas makikilala rin natin
ang mga gawa niya.
Malinaw po: Hindi ipinanganak na superhero si Jose Rizal. Walang prediksyon sa
kanyang kadakilaan; walang nakapagsabing ang anak ng mag-asawang Mercado ay magiging
pambansang bayani ng lahing Filipino.Isa’t kalahating siglo ang nakalipas, ginugunita pa rin
natin ang kanyang kapanganakan, at tinitingala ang kanyang kadakilaan.
Kinikilala natin si Jose Rizal dahil sa harap ng mga sangandaan ng ating masalimuot
na kasaysayan, may isang Fillipinong muli’t muli ay piniling gawin ang tama-ang unahin ang
kapakanan ng kanyang kapuwa, ang itaguyod ang pagkakaisa para sa kalayaan ng atin pong
bansa-kahit pa ang kapalit nito ay ang sarili niyang buhay.
Matagal na pong nakahanay si Rizal sa iba pang mga dakila ng kasaysayan. Ngunit
sinabi po niya, sa bibig ng tauhang si Elias sa kanyang Noli me Tangere:

“Mamamatay akong di man nakita ang maningning na pagbubukang-liwayway sa
aking inang bayan! Kayong makakikita, batiin ninyo siya – at huwag kalilimutan ang mga
nalungkot sa dilim ng gabi!”
Wala po akong dudang binabati na natin ang bukangliwayway ngayon, nang hindi
nakalilimot sa mga nalugmok sa dilim, at sumusumpa: Sa bawat pagsubok, kapakanan ng
Filipino ang isasapuso namin; sa bawat sangandaan, tuwid na landas ang aming tatahakin.
Tandaan lang po sana natin: Kung ang mga dinadakila natin tulad ni Jose Rizal ay
namili ng pansarili, nasaan na kaya tayo ngayon? Narito tayo dahil may mga nanindigan para
sa atin. Maging kaaya-aya naman po ang gawin natin, para talaga naman pong sulit ang
kanilang isinakripisyo sa atin.
Pagkatapos mong basahin ang talumpati ni Pangulong Benigno Simeon Aquino III, isulat
ang paksa ng talumpati at ang mga kaisipang lutang sa akda, kasunod nito ay ang iyong
sariling kaalaman at opinyon tungkol sa paksa.
Gawain 4:
A. Panuto: Isulat sa talahanayan ang iyong sariling pananaw o opinyon tungkol sa mga
pahayag na binanggit sa talumpati na tinutukoy sa sumusunod na aytem.

PAHAYAG SARILING O
PANANAW
1 OPINYON
. Gawa na rin ng pagsusumikap, naabot ng mga Mercado-Rizal ang

kanilang mga mithiin. Isinilang po si Jose Protacio Rizal sa isang bahay
na bato, na bibihira noong mga panahong iyon. Hindi tulad ng marami
sa ilalim ng rehimeng Espanyol lumaki siyang nakakakain ng
masasarap na pagkain, nakatira sa isang tahanang hindi natatangay ng
2
bagyo ang mga pader at bubong, at nakapag-aaral sa mga tanyag na
paaralan.
.Marahil, ang ganitong mga sitwasyon ng kawalang-katarungan ang
unang gumising sa malay at damdamin ni Jose Rizal: may mali sa
lipunang kanyang kinabibilangan; may ilang nasanay na sa baluktot na
utos at panlalamang ng mga nasa kapangyarihan; at may mga
Filipinong tila manhid at bulag na sa kanilang pagiging alipin at sunud-
sunuran
. Nasanay tayo na ang ipinagdiriwang ang araw na barilin si Rizal sa
Bagumbayan. Marahil, pinakatanyag nang sagisag ng kanyang
pagkabayani ang pagharap niya sa balang babaon sa kanyang dibdib.
Maaari siyang naglupasay o lumuhod, ngunit hanggang sa huling
sandali ng kanyang buhay, buong-tapang siyang nagpamalas ng
paninindigan.
. Marahil po, matapos ang isa’t kalahating siglo, mababaon lamang sa
mga libro ang mga ginagawa ng inyo pong gobyerno. Ang
pagpapasabay ng ARMM elections sa pambansang halalan; ang
pagbabantay sa mga monopolyo; ang pagbubuhos ng pondo sa
edukasyon, kalusugan, at conditional cash transfer program – lahat po
ito, sakaling mabasa o maikuwento natin sa ating mga apo, ay marahil
tatapatan lamang nila ng hikab at kibit ng balikat. Hindi po mauukit sa
ginto ang lahat ng ating mga Executive Order, ang mga batas na
pinagpuyatan ng ating lehislatura, at maging ang pinakamalalalim na
desisyon ng hudikatura.
. Hindi ipinanganak na superhero si Jose Rizal. Walang prediksyon sa
kanyang kadakilaan; walang nakapagsabing ang anak ng mag-asawang
Mercado ay magiging pambansang bayani ng lahing Filipino.Isa’t
kalahating siglo ang nakalipas, ginugunita pa rin natin ang kanyang
kapanganakan, at tinitingala ang kanyang kadakilaan

5
Gawain 5:
Batay sa talumpati ni Pangulong Benigno Simeon Aquino III na iyong nabasa mula sa
Gawain 3, sagutin mo ang sumusunod na katanungan na hinalaw dito.
1. Ano ang paksa ng binasang talumpati?
2. Paano nakamit ng pamilya Mercado ang kanilang mga mithiin?
3. Batay sa talumpati, anong katangian ni Rizal ang lubos mong hinahangaan? Bakit?
4. Sino-sino ang mga tinutukoy ni Pangulong Benigno Simeon Aquino III na kanyang
boss? Bakit?
5. Ilahad ang iyong pananaw tungkol sa binanggit ng pangulo na “Nagtatrabaho tayo
para sa bata sa lansangan na kayang maghibla ng isang kuwintas ng sampagita,
ngunit ni hindi pa nakakatapak sa loob ng eskuwela. Nagtatrabaho tayo dahil sa
isang malayong baryo, sa isang maliit na isla ng Filipinas, maaaring may sanggol na
magiging tulad ni Rizal: tapat ang puso, walang-kapantay ang talino, walang-
hanggan ang malasakit sa kapuwa, at may wagas na pag-ibig sa bayan.
Nagtatrabaho po tayo upang wala nang Filipino ang mangailangan pang magbuwis
ng buhay para sa kapakanan ng mga susunod sa kanya.”
Pangwakas
Batay sa mga isinagawang gawain, napag-aralan mo ang matalinong pagpapahayag ng
kaalaman at opinyon tungkol sa paksang napapaloob sa talumpati. Nasubok din ang iyong
kagalingan sa pagtukoy at pag-unawa sa paksa ng isang talumpati. Dapat mong tandaan na
ang lubos na pagkaunawa sa nababasa o naririnig ay napakahalaga upang mailahad mo nang
mahusay ang iyong kaalaman at opinyon.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ambat, Vilma C. et.al. (2015). Filipino 10 Modyul para sa mga Mag-aaral. Lungsod ng Pasig.Vibal Group, Inc.

Ambat, Vilma C. et.al. (2015). Filipino 10 Patnubay ng Guro. Lungsod ng Pasig.Vibal Group, Inc.
Avena, Lorenza P. et.al.(1999). Yaman ng Wika at Panitikan II. Makati, Metro Manila.Diwa Scholastic Press Inc.
Santos, Corazon L. et.al.(2016). Filipino sa Piling Larang –Akademik-Kagamitan ng Mag-aaral. Lungsod ng Pasig.
Santos, Corazon L. et.al.(2016). Filipino sa Piling Larang –Akademik-Gabay ng Guro.Lungsod ng Pasig.
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1: Subukan Mo!
1.........................................................................................................................................................A
2.........................................................................................................................................................A
3.........................................................................................................................................................D
4.........................................................................................................................................................D
5.........................................................................................................................................................D
*Para sa Gawain 2,3,4, at 5 ang sagot ay nakadepende sa mga mag-aaral.

Pangalan:___________________________________Lebel:___________________________
Seksyon:____________________________________Petsa:___________________________
Pagsulat ng Isang Talumpati Panimula (Susing Konsepto)
Naranasan mo na bang tumayo at magsalita sa harapan ng maraming taong tagapakinig? Ano

ang naging pakiramdam mo habang ikaw ay nakatayo at nagsasalita? Ang iyong ginawa ay
tinatawag nating talumpati. Ano nga ba ang talumpati?
Ang talumpati ay isang sining ng pagpapahatid- kaisipan hinggil sa isang
napapanahong paksa sa mga tagapakinig sa pamamagitan ng mabisang pagbigkas.
Ang isang talumpati ay may iba’t ibang layuning tulad ng sumusunod:

1. Makapagbigay ng Kabatiran- mga kaalamang makapagdaragdag sa mga dating
kaalaman ng mga nakikinig.
2. Makapagturo at Makapagpaliwanag- mga bagong paraan, kaisipan o paniniwalang
kaugnay sa paksa na maaaring makatulong sa tagapakinig upang makita ang paksa sa
ibang anggulo at maiangat ang nalalaman ukol dito.
3. Makapanghikayat- maaaring mabago nito ang pananaw ng isang tagapakinig at sumang-
ayon o tanggapin ang pinagtatalunang bagay o kalagayan. Kadalasang magamit ito ng
mga pulitiko.
4. Makapagpaganap o Makapagpatupad- nakapaglalahad ng adhikain, proyekto, batas o
ordinansang kailangang mapalaganap o maipatupad sa nakararami. Ito ay
magtutulak sa tagapakinig upang isakatuparan ang kaisipang nabanggit sa
talumpati.
5. Manlibang- kailangang magkaroon ng pang-akit at makapanlibang sa mga nakikinig na
lubos nilang kagigiliwan.
Narito ang mga bagay na dapat tandaan sa pagbuo ng talumpati:
1. Pagtukoy sa uri ng tagapakinig- upang maiakma ang estilo, salita, paksa at paraan ng
pagsasaad ng talumpati.
2. Pagkakaroon ng malawak na kaalaman sa paksa- makakatulong ito upang masagot
ng walang gatol at makapagpapaliwanag nang mahusay sa mga tanong buhat sa mga
tagapakinig kung malawak ang kabatiran sa paksa.
3. Pagbuo ng isang mabisang balangkas- malaking makakatulong ito sa mas madali at
mabisang pagsulat ng makabuluhang talumpati.
Mga hakbang na maaaring sundin sa pagbabalangkas ng bubuuing talumpati:
Pambungad ng Talumpati
a. Panimula-ito ang magiging batayan ng tagapakinig kung ibibigay ang buong atensiyon sa
nagtatalumpati o hindi, kaya’t kailangang ang panimula ay makapupukaw o
makatawag-pansin sa tagapakinig kung saan ay maihahayag na ng
mananalumpati ang kanyang paksa.
Katawan ng Talumpati
b. Paglalahad- ito ang nilalaman ng talumpati na kailangang masinop ang mananalumpati sa
mga puntong bibigyang- pansin upang walang makaligtaan batay sa balangkas
na sinundan.
Pagwawakas ng Talumpati
c. Impresyon- hindi lamang ito lagom ng kabuuang talumpati kundi mag-iiwan ng isang
malalim na impresyong kikintal sa puso at isipan ng mga tagapakinig kaugnay
sa kabuuan ng talumpati.
4. Pagsulat ng Talumpati- Mula sa nabuong balangkas at nasaliksik na datos ay maaari nang

maupo at isulat ng mananalumpati ang kabuuan ng kanyang talumpati.
Makakatulong kung batid niya ang haba ng oras na nakalaan sa kanya.
Makakatulong ang pagsulat muna ng burador at saka rebisahin upang makaiwas
sa maligoy ngunit maliwanag, malaman at kawili-wili sa mga tagapakinig.
Ngayong batid mo na ang mga hakbang at mahahalagang kaalaman sa pagbuo ng

talumpati ay subukin ang iyong kakayahan sa pagpapahayag nang may katalinuhan sa isang
maikli ngunit maliwanag, malaman at kawili-wiling talumpati tungkol sa isang paksang
kaugnay ng ilang napapanahong isyu.
Naisusulat ang isang talumpati tungkol sa isang kontrobersyal na isyu (F10PU-IIg-h-71)
Gawain 1: Piliin ang wastong titik na angkop sa pahayag. Isulat ang sagot sa patlang bago
ang bilang.
_____1. Ang __________ ay maituturing na isang uri ng sining. Dito makikita ang katatasan
at kahusayan ng tagapagsalita sa paghihikayat upang paniwalaan ang kanyang
pangangatuwiran sa paksang tinatalakay.
a. Dula c. Sanaysay
b. Pagtatalumpati d. Tula
_____2. Isa itong uri ng pagtatalumpati na biglaan na binibigkas sa pamamaraan na maaaring
gamiting gabay sa pagbigkas ng biglaang talumpati. Ibinibigay rito ang paksa sa oras na
mismo ng pagsasalita.
a. Talumpating walang paghahanda c. Isinaulong talumpati
b. Talumpating pabasa d. pagbasa ng papel sa panayam
_____3. Makikita sa bahaging ito ang kasanayan sa pagsulat ng papel na babasahin sa
kumperensya.
b. Talumpating pabasa d. pagbasa ng papel sa panayam
_____4. Sa bahaging ito ang tagapagsalita ay may sapat na panahon na gumawa muna ng
kanyang talumpati.
b. Talumpating pabasa d. Pagbasa ng papel sa panayam
_____5. Ang kasangkapang ito ng mananalumpati ay nakatutulong sa pag-unawa sa
nilalaman ng talumpati. Isinasaalang-alang dito ang tulin o bilis at tono ng pananalita.
a. Tinig c. Kumpas ng mga kamay
b. Galaw d. Tindig
_____6. Ang kasangkapang ito ay ginagamit sa pagbibigay-diin sa sinasabi.

b. Galaw d. Tindig
_____7. Kasangkapan ng mananalumpati na tumutukoy sa anumang pagkilos na ginagawa ng
tao namay kaugnayan sa pagpapahayag ng kaisipan o anumang damdamin sa mga
tagapakinig.
b. Galaw d. Tindig
_____8. Iwasan ang posturang military na parang naninigas ang katawan at sikaping maging
magaan ang katawan at nakarelaks.
b. Galaw d. Tindig
______9. Ginagamit lamang ito bilang pantulong sa pananalita. Hindi dapat makaagaw ng
pansin habang nagsasalita.
b. Galaw d. Tindig
______10. Ito ay bahagi ng talumpating nag-iiwan ng kakintalan sa puso’t isipan ng
tagapakinig.
a. Panimula c. Wakas
b. Katawan d. Mensahe
GAWAIN 2.
Panuto: Gamit ang numero, ayusin ayon sa wastong pagkakasunud-sunod sa mga dapat
tandaan sa pagsulat ng isang mabisang talumpati at isulat ang katuwiran.
________1. Mahalagang kaalaman sa layunin bago simulan ang pagsulat ng talumpati.
Katuwiran:__________________________________________________________________
________2. Kahulugan ng talumpati at mga layunin sa pagsasagawa nito.
Katuwiran:__________________________________________________________________
_________3. Pagkilala sa uri ng tagapakinig.
Katuwiran:_________________________________________________________________
_________4. Pagbuo ng mahusay na balangkas bago ang aktwal na pagsulat nito.
Katuwiran:_________________________________________________________________
_________5. Kahalagahan ng pagkakaroon ng malawak na kaalaman ukol sa paksang

susulatin.
Katuwiran:__________________________________________________________________
________6. Mga iba pang bagay na dapat tandaan ng isang mananalumpati ukol sa pagbuo
ng makabuluhang talumpati.
Katuwiran:_________________________________________________________________
Rubrik sa Pagpupuntos (Holistiko)
1. Wastong kinalalagyan 50%
2. Tamang Katuwiran 50%
Kabuuan 100%
GAWAIN 3.
Panuto: Basahin at suriin ang Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal at sagutan ang
mga sumusunod. 1. Ano ang paksa ng talumpati?
___________________________________________________________________________
2. Magtala ng talong kontrobersyal na isyung sa talumpati?
a._________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
b._________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
c._________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 4.
Panuto: Suriin ang bawat pahayag at tiyakin ang uri ng talumpati batay sa halaw na bahagi
ng talumpati sa Tuwid na Landas ang Tinahak ni Rizal.
(Makapagbigay ng Kabatiran, Makapagturo at Makapagpaliwanag, Makapanghikayat,

Makapagpaganap o makapagpatupad at Manlibang)
Blg. Uri ng talumpati Pahayag/Bahagi ng Talumpati
1.
2.
3.
4.
5.
GAWAIN 5.
Panuto: Pumili ng isa sa sumusunod na napapanahong isyu at sumulat ng isang mabisang

Talumpati.

a. Lalong Nagpapahirap sa mga Mahihirap ang COVID -19
b. Social Amelioration Pay (SAP) at relief goods para sa mamamayang Pilipino
c. 2M na Patong sa Ulo ng sinumang Makapagtuturo sa Kinaroroonan ng Lider ng mga NPA
d. Hindi Pagbubukas ng Klase hanggat Walang Vaccine ng COVID

Pangwakas
Iyong natutunan ang iba’t ibang hakbang sa pagsulat ng isang mabisang talumpati
tungkol sa napapanahong isyu sa ating lipunan. Ang talumpati ay di lang makikita o
natututunan sa paaralan bagkus ginagamit natin ito sa ating pang-araw-araw na buhay. Ang
mga hakbang sa pagsulat ng isang talumpati ay nakatutulong nang malaki upang maipahayag
ang ating mga saloobin sa harap ng ating tagapakinig.
Sanggunian:
Aklat
Julian, Ailene G. Baisa, Dayag, Alma M. (2015) Pinagyamang Pluma 10, Aklat
Internet
http://chrislingadkabling.blogspot.com pagtatalumpati .html

https://www.rappler.com/nation/235888-rodrigo-duterte-sona 2019-philippines Susi
sa Pagwawasto :
Gawain 1.
1. B
2. A
3. B
4. C
5. A
6. C
7. B
8. D
9. C
10. C
Gawain 2.

Blg. Bilang ng Katuwiran
Tamang Sagot
1. 2 Upang malaman ang tumpak na isagawa batay sa layunin
2. 1 Kailangang maintindihan ang ibig sabihin ng paksa
3. 3 Upang ibagay sa lebel ng kanilang pag-unawa ang antas ng

pananalitang gagamitin
4. 5 Pagkat malaking tulong ang balangkas sa ikadadali ng pagsulat

at madaling maunawaan ng makikinig
5. 4 Upang wasto at maraming masasabi ukol sa paksa
6. 6 Upang hindi limitado sa isa ang babanggitin kundi lahat ng may

malaking kaugnayan para epektibo ang talumpati
Gawain 3.
Blg. Sagot
1.
Pagbatikos sa mga nakikialam sa pamalakad kontra krimen ng kanyang
administrasyon
2.
a.-Ang malawakang Extra Judicial Killings ng War on Drugs ng pangulo na labag sa
Karapatang pantao, giit ng Commission on Human Rights
b.-Ang hindi makataong pagpatay sa mga addict sa droga, wika ni VP Robredo
c.-Ang pakikialam ng Estados Unidos sa mga pamamalakad ng pamahalaang Duterte

na walang due process of law, diin nito
3. a. Ang walang patid na pagkalat ng COVID-19
b. Ang pagsalakay at pagpatay ng mga NPA sa mga sundalo at kapulisan na

naghahatid ng relief goods sa ilang malalayong kababayan dahil sa ipinatupad na
ECQ
c.Kung paano mabibigyan ng mga pangangailangan ang mga Pilipino hangga’t wala
pang natuklasang vaccine ng COVID sa bansa
4.
a. Puspusang pagsuporta sa mga eksperto at mga front liners upang tuklasin ang
akmang vaccine sa ikasusugpo ng COVID sa Pilipinas

b. Pagpatong ng 2M sa ulo ng sinumang makakapagturo sa kinaroroonan ng
lider ng NPA upang masugpo sila
c. Pagbigay ng sapat na kalilangan ng mga front liners at ayuda sa mga

naapektuhan ng ECQ sa pamamagitan ng SAP
Gawain 4.
1. Makapagpaganap/Makapagpatupad
2. Makapagturo/Makapagpaliwanag
3. Makapagbigay Kabatiran
4. Manlibang 5. Makapanghikaya Gawain 5.
Nakasalalay sa abot ng kaalaman ng mag-aaral ukol sa alin man sa napapanahong isyu na
pamilian ng paksang susulatin.
Pangalan:___________________________________Lebel:___________________________
Seksyon:____________________________________Petsa:___________________________
Pagpapalawak ng Pangungusap

Isa sa mga nagpapaangat ng kalidad ng bawat akda ay kung paano binuo at
pinaguugnay-ugnay ang mga kaisipan sa pamamagitan ng mga pangungusap, mga
pangungusap na pinalawak ang kaisipan upang maging mas makabuluhan.
Naalala mo pa ba ang napag-aralan mo tungkol sa pangungusap? Natatandaan mo pa ba ang
dalawang bahaging bumubuo sa pangungusap, ang panaguri at paksa. Ang panaguri at ang
paksa ay maaaring buuin pa ng maliliit na bahagi.
Maaaring mapalawak ang pangungusap sa mga maliliit na bahaging ito. Nagagawa ito sa
pamamagitan ng pagpapalawak ng panaguri sa tulong ng ingklitik, komplemento, pang-abay
at iba pa. Napalalawak naman ang pangungusap sa pamamagitan ng paksa sa tulong ng
atribusyon o modipikasyon, pariralang lokatibo o panlunan at pariralang nagpapahayag ng
pagmamay-ari. Ilan sa mga punto na kailangang malaman ay ang mga sumusunod:
Panaguri – Nagpapahayag ng tungkol sa paksa. Isinasaad nito
ang detalye tungkol sa paksa.

1. Ingklitik – tawag sa mga katagang paningit na laging sumusunod sa
unang pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-uri at pang-
abay. - ba, kaya din/rin, pa, pala, man at iba pa
Halimbawa:
Batayang Pangungusap: Si Ryan Cayabyab ang tinaguriang ama ng OPM.
* Si Ryan Cayabyab pala ang tinaguriang ama ng OPM.
* Si Ryan Cayabyab ba ang tinaguriang ama ng OPM?
2. Komplemento/ Kaganapan – Tawag sa pariralang pangngalan na nasa panaguri
na may kaugnayan sa ikagaganap o ikalulubos ng kilos ng pandiwa.
a) Sinang-ayunan ni Dilma Rousseff ang karaingan ng mamamayan. (Tagaganap)

b) Ang food threshold sa almusal ay tortang kamatis at kape para sa matatanda, gatas
para sa mga bata. (Tagatanggap)
c) Ipagpatuloy natin ang mahusay na paggamit ng pondo ng bayan. (layon)
d) Nagtalumpati ang pangulo sa bayan. (Ganapan)
e) Pinagaganda ang larawan ng kahirapan sa pamamagitan ng
pagmamanipula sa mga panukat. (Kagamitan)
f) Dahil sa mga pagbabagong ito, ang bilang ng mahihirap na pamilya ay
bumaba mula 4.9 milyon hanggang 3.9 milyon. (Sanhi)
g) Nagtungo ang mga tao sa harap ng Palasyo upang making sa talumpati
ng pangulo. (Direksyunal)
3. Pang-abay – Nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay.
Batayang Pangungusap: Nagtalumpati ang pangulo.
Pagpapalawak: Mahusay na nagtalumpati ang pangulo kahapon.
Paksa – Ang pinag-uusapan sa pangungusap. Maaaring gumaganap ng kilos
o pinagtutuunan ng diwang isinasaad ng pandiwa at ganapan
ng kilos ng pandiwa.
1. Atribusyon o Modipikasyon – May paglalarawan sa paksa ng pangungusap
Halimbawa:
* Ito si Dilma Rousseff ang pinakamahusay kong pangulo.
* Pakinggan mo ang nagpapaliwanag na opisyal na iyon.
2. Pariralang Lokatibo/Panlunan ang paksa ng pangungusap ay nagpapahayag ng
lugar.
Halimbawa:
* Inaayos ang plasa sa Brazil.
* Marami rin ang nasa Luneta upang makinig ng talumpati.
3. Pariralang Nagpapahayag ng Pagmamay-ari

- Gamit ng panghalip na nagpapahayag ng pagmamay-ari.
Halimbawa:
* Maayos na maayos ang talumpati ng aking mag-aaral.
* Pakikinggan ko ang talumpati ng kapatid ko.
Nasusuri ang kasanayan at kaisahan sa pagpapalawak ng pangungusap
(F10WG-IIg-h-64)
GAWAIN 1 .
Panuto: Basahin at unawain ang usapan. Pagkatapos sagutin ang mga tanong batay sa
binanggit sa usapan.
1. Bakit masayang-masayang umuwi si Mico mula sa paaralan?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
2. Sa anong aralin siya magaling? Patunayan ang iyong sagot.

______________________________________________________________
______________________________________________________________.
3. Anong katangian ang dapat tularan sa kanya?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________.
GAWAIN 2.
Panuto: Mula sa usapan sa Gawain 1 pumili ng mga pangungusap at tukuyin ang
ginamit na paraan sa pagpapalawak nito.
Pangungusap Paraang Ginamit
GAWAIN 3.
Panuto: Tukuyin ang ginamit na paraan ng pagpapalawak ng pangungusap batay sa mga
nasalungguhitang mga salita o lipon ng mga salita.
1. Si Rodrigo Roa Duterte, ang Pangulo ng bansang Pilipinas ay dating

Mayor ng Davao.
Paraan:
________________________________________________________ 2. Talagang
napakabilis na kumalat ang Corona Virus sa buong mundo bunsod ng
kakulangan sa disiplina ng mga mamamayan.
Paraan:________________________________________________________
3. Tinulungan ng pamahalaan ang mamamayan sa pamamagitan
ng pagbibigay ng ayuda.
Paraan:________________________________________________________
4. Ang bawat mamamayan ay dapat na maging maagap sa pakikinig at
pagsunod sa utos ng ating pangulo tungo sa kabutihang panlahat.

Paraan:__________________________________________
5. Idineklarang nasa ilalim ng ECQ ang mga lugar sa Maynila
na nagkakaroon ng maraming kaso ng Covid 19.
Paraan:___________________________________________
GAWAIN 4.
Panuto: Mula sa nakatalang paksa bumuo ng pangungusap na ginamitan ng mga paraan
ng pagpapalawak ng pangungusap.
1. Anti-Terrorism Bill
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________.
2. Online Learning
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Paglaganap ng Corona Virus

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Buhay Estudyante
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
5. Pagbubuwis ng Online Selling
___________________________________________________________________
__________________________________________________________________
GAWAIN 5 .
Panuto: Palawakin ang mga pangungusap gamit ang ibinigay na nakatakdang paraan ng
pagpapalawak.
Payak na Pangungusap Paraan ng Pagpapalawak Pinalawak na

Pangungusap
1 Natakot ang mga tao

sa kahihinatnan ng
ekonomiya dulot ng
pandemic.
2 Binatikos ang pamamaraan
ng pamamalakad ni
Pangulong Duterte.
3 Umaasa ang Pilipinas sa

tulong ng ibang bansa.
4 Bumagsak ang ekonomiya ng
buong bansa.
5 Si Leni Robredo ay inutusan

ng pangulo na tumulong sa
paglutas ng pandemya.
Ikaw ang napili ng iyong guro na lumahok sa Patimpalak sa Malikhaing Pagsulat ng

sanaysay na itinataguyod ng DepEd na may temang “Tugon ng mga Kabataan sa mga Isyu
ng Lipunan.” Ang nabuo mong sanaysay ay ipapasa mo sa hatirang pangmadla o social
media.
(Pamagat) ______________________________
Rubric sa Paggawa ng Malikhaing Pagsulat ng Sanaysay

Panimula 20 puntos
* pagpapaliwanag sa layunin
Katawan 40 puntos
* kalinawan ng argumento
* tibay/lakas ng argumento
Pangwakas 20 puntos
* pagbibigay ng lagom o konklusyon
Kaisahan at Kasanayan sa Pagpapalawak 20 puntos ng pangungusap
Kabuuan 100 puntos
278 Pangwakas
Binabati kita sa iyong matiyagang pag-aaral at sa pagsasagawa mo nang mahusay sa mga
gawain sa araling ito. Tiyak kong nakatulong ito sa iyong kasanayan at mayroon ka ng sapat
na kaalaman na magagamit mo sa pagsulat at sa pakikipag-ugnayan sa makabuluhang paraan.
Mga Sanggunian
Aklat
Vilma C. Ambat et al. (2015). Modyul para sa Mag-aaral 10: Panitikang Pandaigdig,
Lungsod Pasig: Vibal Group Inc.
Iluminada C. Balaso, Alice F. Castillo, Letici F. Dominguez, Ph.D., Zenaida S. Badua

(2001). Hiyas ng Lahi IV: Metro Manila, Cebu, Davao: Vibal Publishing House Inc.
Susi sa Pagwawasto
GAWAIN 2
Pangungusap Paraang Ginamit sa

Pagpapalawak ng Pangungusap
1. Ako na yata ang pinakamapalad na mag- Ingklitik, Pariralang

aaral sa aming klase sa araw na ito. nagpapahayag ng Pagmamay-ari
2. May gantimpala ka na naman bang Ingklitik

natanggap?
3. Ayon sa balita ng guro naming tagapayo ay Atribusyon

ako ang tatanggap ng gawad na
“Pinakamahusay na Mag-aaral sa Matematika.”
4. Hindi lamang siya ang masisiyahan. Ingklitik

5. Pati ang Kuya Meejay mo na tumutulong sa Atribusyon/ingklitik
pagpapaaral sa iyo ay matutuwa rin.

GAWAIN 3
1. Atribusyon
2. Pang-abay
3. Sanhi
4. Parirala ng Nagpapahayag ng Pagmamay-ari
5. Pariralang Lokatibo
Pangalan: _____________________________________________ Lebel: ____________

Seksiyon: ______________________________________________Petsa: ____________
Pagbibigay puna sa mga nababasa sa Social Media
Ang pag-usbong ng makabagong teknolohiya tulad ng multimedia, ang paglaganap ng

internet, social media network gaya ng Facebook Twitter, Instagram, Snapchat, gayundin
ang pagkahumaling ng maraming kabataan sa pagtangkilik sa mga websites gaya ng You
Tube, blogs, ay nagdulot ng malaking pagbabago sa pananaw ng karamihan sa mga Pilipino.
Ika nga nila, “kinakain na tayo ng sistema. Sistema ng social media.
Sa panahon ngayon, hindi na bago sa atin ang katotohanang malaki ang impuwensiya
ng multimedia, hindi lamang social media, maging ang isa pang uri nito ang mass media tulad
ng pahayagan, magasin, radyo at telebisyon. Nang dahil sa ating mga napapanood, naririnig, o
nababasa naapektuhan ng social at mass media ang ating saloobin, pagtingin, pag-uugali at
kilos. Nakapaglalahad tayo ng mga pahayag o puna na pwedeng makasira o makatulong sa
iba. Sabi nga, ang Social Media ay may interactive platform na kung saan ang isang
indibidwal at mga komunidad ay maaaring magbahagi, lumikha, tumalakay at baguhin ang
nilalamang binuo ng gumagamit. Marahil bunsod ito ng pagiging interaktibo ng tao, ang
pagbibigay ng sariling opinyon o reaksyon hinggil sa kanyang napanood, nabasa o narinig at
kadalasan, humahantong sa pagsang-ayon o pagtutol ang ating mga pahayag o puna.
Sa mga isasagawang gawain para sa araling ito mapalalawak ang iyong kaalaman at
mababago o mailalahad mo ang iyong mga pananaw hinggil sa mga bagay bagay sa iyong
paligid.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda:

Nabibigyang-puna ang mga nababasa sa mga social media (pahayagan,TV, internet
tulad ng fb,e-mail,at iba pa. (F10PB-Iii-j-79)
GAWAIN 1.
Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang iyong pananaw o opinyon hinggil sa nais ipabatid
ng mga salitang may kaugnayan sa multimedia.
280 Kolum A Kolum B

1. Internet
2. Blogsites
3. pahayagan o dyaryo
4. Twitter
5. Telebisyon
GAWAIN 2
Panuto: Ang mga salitang nasa kahon ay mga salitang ginagamit sa mundo ng media.
Bigyang-kahulugan ang mga ito sa pamamagitan ng pagpili ng kahulugan nito sa mga
salitang nakasulat sa ibaba. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
___1. Salita o pariralang inuumpisahan gamit ang simbolong # na nakatutulong upang

mapagsama-sama sa isang kategorya ang mga tweet sa Twitter o maging ang posts sa
Facebook.
___2. Sistema ng pakikipag-ugnayan sa mga tao kung saan sila ay lumilikha,nagbabahagi, at
nakikipagpalitan ng impormasyon at ng mga ideya sa isang virtual na komunidad at network.
___3. Isang koleksiyon ng mga hardware at mga kompyuter na pinag-uugnay ng mga tsanel
na pangkomunikasyon upang makapagbahagi ng mga mapagkukunan ng impormasyon.
___4. Ito ay isang uri ng social media o social networking site na kung saan ang mga
magkakilala ay maaaring magpost ng mga larawan,damdamin,magkomento at iba pang uri ng
pakikipagkomunikasyon.
___5. Tumutukoy sa application sa iyong cellphone na maaaring gamiting pantawag at
pagtext sa iyong kakilala ng libre sa pamamagitan ng internet.
___6. Mga magkakabit na mga computer network na maaaring gamitin ng mga tao sa buong
mundo.
___7. Tumutukoy sa impormal na pag-uusap ng dalawang tao o mahigit sa pamamagitan ng
Facebook.
___8. Isang application sa iyong cellphone na maaari kang magpadala ng mensahe sa iyong
kaibigan sa pamamagitan ng internet.
___9. Tumutukoy sa mga palitan ng mga maikling mensahe gamit ang cellphone.
___10. Isa sa mga hottest Mobile Apps ngayong taon at araw-araw ay parami ng parami ang
mga active users. Isa rin itong tulay sa modernong pakikipagkaibigan. Dito,makikita ang
kinahihiligan o interes sa mga larawang pinopost.

GAWAIN 3.
Panuto: Basahin ang mga pahayag hinggil sa iba’t ibang isyu at maglahad ng iyong
sariling puna o pananaw .
1. Nilinaw muli ni Pangulong Rodrigo Duterte na wala munang face-to-face interactions

sa paparating na pasukan. Gaya ng mga naunang pahayag, gagamit ng blended
learning ang mga guro at estudyante sa tulong ng digital devices at communications
technology.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Mahigpit na pagpapatupad ng Social Distancing sa pagtutulungan ng gobyerno at

Kagawaran ng Kalusugan
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Pagpapatupad ng Anti-Terrorism Act

________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_
________________________________________________________________________
4. Paglaganap ng virus na tinatawag na COVID-19
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5. “Kawawa ang walang kakayahan”. Hinihikayat ng League of Provinces na

magsagawa ng pilot testing para sa Distance/Online Learning bago magbukas ang
klase sa Agosto24.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
GAWAIN 4:
Panuto: Basahing mabuti ang maikling editoryal sa ibaba,pagkatapos sagutin ang kasunod
na mga tanong tungkol dito.
Gawin ang lahat para makaiwas sa COVID-19
Sinabi ng World Health Organization (WHO) na pandemic na ang COVID-19. Ibig

sabihin, mala-king bahagi na ng daigdig ang kinalatan ng virus. Maging ang Switzerland at
Austria na masyadong mahigpit sa pagbabantay para hindi makapasok ang virus ay mayroon
nang tig-isang kaso. Maski sa Middle East ay nakapasok na ang COVID-19 makaraang may
dapuan sa Iran at mismong ang deputy health minister doon ang tinamaan. Marami na rin ang
nagkaroon ng sakit sa Italy. Nangangamba naman ang Japan na maaaring hindi matuloy ang
Tokyo Olympics dahil sa pagkalat ng virus. Pumapangalawa ang South Korea sa may
pinakamaraming tinamaan ng virus na umaabot na sa 1,260 at 12 na ang namamatay.
Dito sa Pilipinas, nananatili pa ring tatlo ang nagpositibo at pawang Chinese ang mga
biktima na nakauwi na sa kanilang bansa. Isa naman ang naiulat na namatay. Wala pang
Pinoy na direktang nahawahan ng sakit. Ibig sabihin, naipatutupad ng pamahalaan ang mga
pag-iingat at sinisigurong walang makakapasok na may taglay na virus.
Ang partial travel ban na pinag-utos ng pamahalaan sa South Korea ay isang

magandang hakbang para mapigilan ang pagkalat ng COVID-19. Sa ilalim ng travel ban,
hindi makapapasok sa bansa ang mga turistang nanggaling sa North Gyeongsang province,
South
Korea. Sa nasabing lugar nagsimula ang outbreak makaraang isang Chinese umano ang
dumalo roon para sa religious rites. Halos buong miyembro ng religious sect ay nahawahan
umano ng sakit.
Lahat nang paraan ay ginagawa ng pamahalaan para maiwasan ang COVID-19. Maski
ang pagpapahid ng abo sa noo na naging tradisyon na kung Ash Wednesday ay hindi na
ginawa at sa halip, sa bumbunan na lamang inilagay ang abo.
Ipatutupad pa ang paghihigpit para hindi makapasok ang virus sa bansa.

Ipinagpapatuloy ng Department of Health (DOH) ang pagpapaalala na laging maghugas ng
kamay ang lahat para hindi mahawahan ng COVID-19. Gumamit ng face mask subalit huwag
namang mag-panic sa pagbili nito at baka naman maubusan ang hospital workers. Sa pag-
iingat at pagiging malinis at malakas ng katawan, kusang mamamatay ang virus.
Pilipino Star Ngayon

-February 28, 2020 - 12:00am
1. Ano ang naramdaman mo matapos basahin ang maikling editoryal? Ilahad ang iyong sagot.
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
2. Ano ang nais ipabatid ng maikling editoryal?

___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Bilang isang mapanuring kabataan,ano ano ang mga personal mong pahayag o puna
hinggil sa mahigpit na pagpapatupad ng gobyerno sa tulong ng Kagawaran ng Kalusugan
sa patuloy na pagdami ng kaso ng COVID 19?
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
______________________________________________________________ __________________
___________________________________________________________________________
GAWAIN 5:
Panuto: Basahin ang isang dokumentaryong pantelebisyon na binuo ng dokumentaristang si
Kara David ng programang I-Witness. Ibigay ang mga detalyeng hinihingi tungkol dito.
(Maaaring muli itong panoorin sa telebisyon o internet)
'Tuyom,' dokumentaryo ni Kara David, sa 'I-Witness' sa GMA-7

Published February 1, 2019 3:38pm
Pumapalaot para sumisid at pagkatapos nama'y aakyat sa matarik na bundok para

mangahoy. Ganito ang takbo ng pamumuhay ng trese anyos na si Carlo kasama ang iba pang
mga kabataan ng Brgy. Basdio, Guindulman sa probinsya ng Bohol. Dala ng kahirapan,
maaga silang namulat sa pagbabanat ng buto.
Pagputok ng araw, pumapalaot na si Carlo kasama ang kanyang mga kaibigan para
sumisid sa dagat at manguha ng sea urchin o kung tawagin sa kanila, “tuyom.” Hindi alintana
ng mga bata ang matinding sikat ng araw, ang malalim na tubig pati na ang matutulis na tinik
ng tuyom – makarami lang sila ng kuha. Pagkaahon, babalatan nila ang mga ito, isasalin sa
bote saka ilalako. Kung minsan, sa kalahating araw na pagpapalaot – sisenta Pesos lang ang
kinikita ng mga bata, na kailangan pa nilang paghatian.
Kaya imbis na maglaro at maglibang gaya ng karaniwang mga bata, sa hapon aakyat
naman sila sa matarik na bundok para mangahoy. Dahil walang kuryente sa kanilang lugar,
naibebenta nila ang mga ito bilang panggatong. Puputul-putulin nila ang mga kahoy saka
papasanin pababa ng bundok. Pero kung minsan, tila hindi nakiki-ayon ang panahon at
inaabutan pa ng ulan ang mga bata.
Ang lubos na kahanga-hanga kay Carlo, na bagama't maagang namulat sa
pagtatrabaho, hindi niya itinigil ang pag-aaral at kasalukuya'y nasa ika-anim na baytang na.
Ang perang kinikita, kanyang ipinambabaon para hindi na humingi sa kanyang mga
magulang.

PANGWAKAS
Binabati kita sa iyong mahusay na pagsagot sa mga gawaing ibinigay at batid kong higit na
lumawak ang iyong kaalaman at karunungan. Sa pagtatapos maaari mo nang pagnilayan at
sagutin ang tanong na ito. Paano nakapagpapamulat ng kamalayan ang media? Napalalim
ba nito ang iyong kaalaman at nakilala mo na ba ang iyong sarili?
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Baisan-Julian et. Al, (2017),Ikalawang Edisyon-Pinagyamang Pluma,927 Quezon
Ave,Quezon City: Phoenix Publishing,INC.
B. Internet:
1. https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/opinyon/2020/02/28/1996690/editoryal-gawin-anglahat-
para-makaiwas-sa-covid-19
2. https://battleofchallenge.wordpress.com/2017/09/27/sosyal-midya-isang-sanaysay/
Susi sa Pagwawasto:
Gawain 2 1. c 6. b 2. a 7. g 3. d 8. i 4.
e 9. f 5. h 10. j

Pangalan: ___________________________ Lebel: ___________
Seksiyon: ___________________________ Petsa: ___________
Pagbibigay-kahulugan sa mga Salitang nakikita sa Social Media
Hindi maipagkakaila na ang social media ay nagdulot ng napakalaking pagbabago at

impluwensiya hindi lamang sa komunikasyon at pakikipag-ugnayan, maging sa
pagpapalawak ng ating mga kaalaman sa mga salitang nauugnay dito. Ang social media ay
isa sa may pinakamalaking impak sa ating buhay lalo na sa pagkakaroon ng komunikasyon sa
mas maraming tao . Ito ay nakatutulong upang lalo pang mapadali ang pagkalap ng
impormasyon at malaya nating naibabahagi ang ating saloobin, opinyon at pananaw sa mga
social networking sites katulad ng facebook, twitter, blogs at iba pa. Mas napauunlad nito ang
ating sariling wika dahil sa pag-usbong ng mga bagong salita katulad halimbawa ng
hashtags, twitter, vlogger, meme, AMA, ang wika ng mga jologs, bakla , jejemon at marami
pang iba.
Ang mga gawaing nakapaloob sa araling ito ay magiging gabay sa pagpapalawak ng iyong
kaalaman hinggil sa mga terminolohiyang may kaugnayan o nakikita sa social media. Handa
ka na bang tuklasin ang mga ito?
Kasanayang Pagkatuto at Koda

Natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang karaniwang nakikita sa social
media. (F10PT-IIg-h-75)
GAWAIN 1a
Panuto: Isulat ang wastong salita na nabuo mula sa ginulong mga letra. Ilagay ang tamang
sagot sa katapat na kahon.
a. E E I T N T R N
b. L G O G R E B

c. O O A E F B C K
d. D V E I O A L C L
e. T T T I W E R GAWAIN 1b
Panuto: Kilalanin ang mga terminolohiyang may kaugnayan sa Social Media na binuo sa
Gawain 1. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang
_______________ 1. Ito ay isang uri ng social media o social networking site na ang mga
magkakilala ay maaring mag post ng mga larawan, damdamin, magkomento at iba pang uri
ng pakikipag komunikasyon.
_______________ 2. Ang modernong pamamaraan ng pagsusulat kung saan nagbibigay ng
impormasyon sa pamamagitan ng internet sa mukha ng mga artikulo na may iba't-ibang mga
partikular na paksa.
_______________ 3. Tumutukoy sa isang online news at social networking service kung
saan ang mga user ay nagpopost at nag-iinterak gamit ang mga mensahe.
_______________ 4. Isang network ng mga computer at iba pang mga gadgets. Ito ay
kombinasyon ng maraming mga computer shop kung saan pwedeng makapag-access ang
isang tao hindi lamang ng impormasyon kundi ng mga balita.
_______________ 5. Isang paraan ng pakikipagkonekta sa ibang tao gamit ang gadget kung
saan nakikita ang kausap.
GAWAIN 2
Panuto: Piliin ang kahulugan ng mga salita sa kahon at ilagay ang tamang sagot sa patlang
bago ang bilang. Titik lamang ang isulat.
_____ 1. LOL
_____ 2. YOLO
_____ 3. SEENZONE
_____ 4. OTW
_____ 5. OOTD
GAWAIN 3
Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng mga salitang may salungguhit ayon sa mga salitang
ginagamit ng mga kabataan sa social media.
1. Si Esther ay wapali dahil sa sobrang pagkaabala sa pag-aalaga sa mga anak.
a. wala pang ligaw c. nagkasakit

b. wala pang ligo d. nagpabaya
2. Atm hindi magkadaugaga si Charry sa pagbuo ng kanyang ipakikitang TikTok.
a. at the moment c. at the mall
b. at the meantime d. at the middle
3. Lagi silang olats dahil sa mga ginagawa ng kanilang mga kagrupo.
a. nananalo b. natatalo c. nawawala d. napipikon
4. Dahil sa labis na tomguts, nagmadali siyang umuwi.

a. gutom b. galit c. inis d. uhaw
5. Kinagawian ni Rico na magwalwal sa araw ng sabado.
a. magtaping b. gumala c. maglaro d. gumimik
GAWAIN 4
Panuto: Ibigay ang katumbas o kasingkahulugan ng mga salita at gamitin sa pangungusap.
1. petmalu -
Pangungusap:____________________________________________________
2. lodi -
Pangungusap:_____________________________________________________
3. awtsu -
Pangungusap:_____________________________________________________
4. werpa -
Pangungusap:_____________________________________________________
5. omsim -
Pangungusap:_____________________________________________________
GAWAIN 5
Panuto: Piliin at bilugan ang mga salitang ginagamit sa social media.
M P A L O L I Q F T S G B H J D
K Y C B N O L A T S T M B F T K
D J O T Y R S F H M C F J O M M
J E F L T H C A T M H N O Y I B
G E G H O J H J B N M K C L M F
H S F J I D H M Z S E P A N X T
H F G D U V E U W G C G O O V F
U T O I T X E Y A E T G P O T S
I L T L G O T W H J R U U F C A
O K H P P Z F T V K T P H C F I
A W T S U W B A A L J D A E O E
R Y S B H Y G T D O J R L O M Q
T J R V P E T M A L U D F E O X
S H E R Y G V U D N I O D N L S
Pangwakas
Nakasasabay ka na ba sa uso? Masaya ka ba sa iyong nararamdaman dahil mahusay

mong naisagawa ang mga gawaing pagkatuto kaugnay ng mga salitang nakikita mo sa social
media? Kung gayon binabati kita sa napalawak mong kaalaman at batid kong handa ka na sa
mga susunod na aralin at gawain.
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1.1 Gawain 1.2 a. Internet 1. c

b. blogger 2. b
c. facebook 3. e
d. video call 4.a
e. twitter 5. d
Gawain 2 Gawain 3 Gawain 4
1. a 1. b 1. malupit
2. e 2. a 2. idolo 3. d
3. b 3. Aray!
4. c 4. a 4. power
5. b 5. b 5. mismo
Gawain 5

MGA SANGGUNIAN
a. Aklat
Vilma C. Ambat et.al.(2015) Modyul para Mag-aaral 10;
Panitikang Pandaigdig, Lungsod Pasig; Vibal Group Inc.
Enrijo, W. (2013). Panitikang Pilipino
b. website https://angelicasambuena.wordpress.com/
https://brainly.ph/question/
https://kumamoncom.wordpress.com/2016/11/20/ang-social-media-at-wikangpambansa/
Pangalan:______________________ Lebel:_________________
Seksiyon:______________________ Petsa:___________________
Popular na Anyo ng Panitikan sa Social Media
Sa ikalawang bahagi ng Modyul para sa Filipino 10 binigyang-diin ang iba’t ibang akdang
pampanitikan ng South America at ng mga Bansang Kanluranin. Inilarawan dito ang
kaugalian, tradisyon, paniniwala at kabihasnan ng mga mamamayan ng Mediterranean upang
maunawaan ng mga mag-aaral ang mga paniniwala at paraan ng pamumuhay ng mga nasa
bansang Mediterranean.
Sa tulong ng mga akdang pampanitikang tinalakay, nalinang ang kakayahan ng mga
mag-aaral na gamitin ang kanilang mapanuring pag-iisip at pag-unawa sa panitikan bilang
bahagi ng pagpapaunlad ng pandaigdigang pagkakapatiran at kapayapaan.
Sa pag-usad ng panahon nagkaroon ng maraming pagbabago lalo na sa pagpasok ng
mga makabagong teknolohiya na nagdulot ng malaking impluwensiya sa pag-unlad ng
panitikan. May mga akdang pampanitikang nailalathala at nababasa sa tulong ng Social
Media tulad ng Facebook, You Tube, Blog, Twitter at iba pa.
Ang ilan sa mga popular na panitikan na nakikita sa Social Media ay Blogging, Hugot
Lines, Pick-up Lines, Flip Top at iba pa. Ang pick-up lines ay mga grupo ng salita na
kadalasang nagpapahiwatig ng interes sa isang tao. Samantalang ang Hugot Lines ay mga
salitang nagpapahawatig ng malalim na pagdaramdam. Nabuo ang mga salita sa
pamamagitan ng emosyon. Ang blog ay pinaikling salita na weblog, na tumutukoy sa mga
akda o sulatin na karaniwang makikita sa internet. Ang uri ng sulatin na ito ay naglalayong
magbigay ng impormasyon, argumento, salaysay, o ng iba pang layunin na karaniwang
makikita sa lahat ng uri ng akda o panitikan. Kadalasang lakbay-sanaysay ang nilalaman ng
mga blogs sa internet. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang vblog, edublog, Art Blog, at Photo
Blog.
Ang mga gawaing inihanda ay nakatutulong upang matukoy at mapahalagahan ang
mga nasabing akdang pampanitikan higit sa lahat masukat ang pagiging responsableng
“Internet User” ng mga mag-aaral.

Natutukoy ang mga popular na anyo ng panitikan na karaniwang nakikita sa social
media (F10PD-IIg-h-73).
GAWAIN 1.
Panuto: Punan ang hinihingi ng talahanayan.
ALAM: Ano ang iyong nalalaman tungkol sa mga popular na anyo ng panitikan na
karaniwang nakikita sa Social Media?
NAIS MALAMAN: Ano ang nais mong malaman tungkol sa mga popular na anyo ng
panitikan na karaniwang nakikita sa Social Media?
NATUTUHAN: Batay sa talakayan, ano ang natutuhan mo tungkol sa mga popular na anyo
ng panitikan na karaniwang nakikita sa Social Media?
ALAM NAIS MALAMAN NATUTUHAN
GAWAIN 2
Panuto: Basahin at suriin ang mga sumusunod na pahayag kung Pick-up Lines o Hugot
Lines. Isulat ang iyong sagot sa inilaang patlang bago ang bilang.
_________________1. Ang pag-ibig ko sa’yo ay parang ulan. Mahirap iwasan at hindi ko
kayang pigilan.
_________________2. Sa panahon ngayon, tanghali na lang talaga ang tapat.
_________________3. Kapag nahanap mo na yung taong sa palagay mo, para sa ‘yo, huwag
mo nang pakakawalan, ipaglaban mo. —The Achy Breaky Hearts
_________________4. Boy: Tubig ka ba?

Girl: Bakit?
Boy: Kasi I can’t live without you
_________________5. Boy: May kilala ka bang gumagawa ng relo? May sira ata relo ko…
Girl: Bakit?
Boy: Pag ikaw kasi kasama ko, humihinto ang oras ko.
GAWAIN 3
Panuto: Bumuo ng tigatlong orihinal na gawang Hugot Lines at Pick-up Lines.
Hugot Lines Pick-up Lines
1. 1.
2. 2.
3. 3.
GAWAIN 4.
4.a. Panuto:Hanapin at bilugan ang mga salitang may kaugnayan sa isa pang uri ng
panitikan sa larangan ng Social Media. Itala sa kanan ang mga binilugang salita.

Mga salitang binilugan
1.___________________
2.___________________
3.___________________
4.___________________
5.___________________
6.___________________
7.___________________
8.___________________
4.b
Panuto: Tukuyin ang kahulugan ng mga salitang nabuo batay sa Gawain 4a. Ipuno ang
mga ito sa Krusigma.

Pahalang
2.Pagbibigay ng komentaryo
4. Nagsusulat ng artikulo na inilalagay sa website
7.Ang pokus ay pagpa-publish ng mga larawan
Pababa
1.Mga blog na naglalaman ng mga video
3.May kaugnayan sa edukasyon at pagtuturo
5.Mga likhang sining
6. Sulatin o diskusyon na may
iba’t ibang diskurso
8. Sistema ng pakikipag-ugnayan
GAWAIN 5
Panuto: Basahin at suriin ang isang halimbawa ng Blog. Sagutin ang mga kasunod na
tanong.
May Pag-asa Pa Ba?

(Halaw sa:https://jgo15xs.wordpress.com/best-works/filipino/filipino-blog-entry-5/)
Ang mayayaman ay lalong yumayaman habang ang mahihirap ay lalong humihirap.
Iyan ang nangyayari sa ating bansa. Hindi ito kataka-taka dahil hanggang ngayon ay marami
pa ring “corrupt” na opisyal sa gobyerno.
Hindi rin nagbabayad ng tamang buwis ang karamihan sa
ating mamamayan kaya kulang ang pondo ng gobyerno para sa mga proyekto.
Sapagkat hindi sapat ang kinikita ng ilang Pilipino ay napilitan silang mangibang bansa.
Sila ay tinatawag na OFWs. Malaki ang naitutulong nila sa ekonomiya ng bansa dahil nagpapadala
sila ng pera sa mga kaanak sa bansa. Palibhasa may dumarating na pera, ang ibang kaanak ng
OFW ay hindi naghahanap-buhay. Nagpapakasarap sila sa buhay habang nagbabanat ng buto ang
mga OFWs kaya masasabi kong katamaran ay isa ring dahilan kung bakit hindi tayo umaasenso.

Ang kakulangan ng disiplina ay isa ring dahilan kung bakit naghihirap ang Pilipinas.
Nagkakalat ang mga basura sa lansagan pati sa dagat. Ang gobyerno ay kailangan pang
maglaan ng pondo para linisin ang mga kalat.
Dahil kulang ang pondo ng gobyerno ay napilitan itong manghiram sa ibang bansa
kaya malaki na ang utang ng ating bansa.
Gusto ko makita ang araw na makaahon ang ating bansa sa kahirapan.
_____1.Tungkol saan ang Blog na binasa?
a. Pag-aabuso sa mga OFW.
b. Kalagayan ng ating bansa
c. Kapabayaan ng gobyerno
d. Disiplina ng mga OFWs
_____2.Batay sa Blog na binasa, Paano sinimulan ng awtor ang tungkol sa isyu?
a. Pagbabahagi ng sariling kaalaman
b. Paglalahad ng impormasyon na may batayan
c. Pambabatikos sa mga mamamayan
d. Pagbibigay ng babala sa gobyerno
_____3.Ano ang ginamit na batayan ng awtor sa paglalahad ng Blog?
a. Sariling karanasan at obserbasyon
b. Dokyumentaryo
c. Batay sa napanood
d. Karanasan ng mga mga OFWs
_____4.Alin sa mga sumusunod ang dahilan kung bakit hindi umuunlad ang ating
bansa?
a. Katamaran at kawalan ng disiplina ng mga mamamayan
b. Hindi pagbabayad ng wastong buwis
c. Kapabayaan ng mga nanunumo sa gobyerno
d. Iilan ang pumupunta sa ibang bansa
_____5.Ano ang naging kongklusyon ng awtor tungkol sa isyung tinalakay?
a. Paglalahad ng babala
b. Pagbabahagi ng sariling karanasan
c. Paglalahad ng iba pang isyu
d. Paglalahad ng opinyon
Pagsulat ng sanaysay
Batayan ng Grado Kaukulang Puntos Grado
Orihinalidad/Sining/Estilo ng Pagkakasulat 10 Puntos

Makatotohanan at Napapanahong Paksa 10 Puntos
Maayos ang daloy at pagkakaugnay-ugnay ng mga ideya 10 Puntos
Hikayat at Kawilihan ng mga mambabasa 10 Puntos
Kabuuang Puntos 40 Puntos
Pangwakas
Kumusta ang iyong pakiramdam sa katatapos na gawain? Naging makabuluhan ba ang
iyong pag-aaral? Kung gayon, binabati kita at matagumpay mong naisakatuparan ang mga
gawaing nakapaloob sa Gawaing Pagkatuto. Sa tulong ng mga gawain na iyong

naisakatuparan, nagkaroon ka ng mas malalim na pag-unawa sa ilang popular na panitikan na
karaniwang nakikita sa Social Media.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Magdalena O. Jocson, Magdalena O. et al. Panitikang Pandaigdig, Filipino 10,

Modyul para sa Mag-aaral
Remedios Infantado.Criel Sicat,Maria Wevenia Ricohermoso.Moreal

Camba.Baybayin,Paglalayag sa Wika at Panitikan 10.Rex Book Syore.
B.Websites
https://brainly.ph/question/521660#readmore https://jgo15xs.wordpress.com/best-
works/filipino/filipino-blog-entry-5/ https://brainly.ph/question/1366268
https://pinoycollection.com/hugot-lines/
Susi sa Pagwawasto
Gawain 2 Gawain 4.b

1.Pick-up Lines 1. Vblogs 6. Blog
2.Pick-up Lines 2. Blogging 7. Photo blog
3.Pick-up Lines 3. Edublogs 8. Social media
4.Hugot Lines 4. blogger
5.Hugot Lines 5. Art blogs
Gawain 5
1.b
2.b
3.a
4.a
5.d

Pangalan: ________________________________________ Lebel: __________________

Seksyon: __________________________________________ Petsa: ___________________
Gramatikal at Diskorsal na Pagsulat
Panimula
Naitanong mo na ba sa iyong sarili kung naipaabot mo ang iyong mensahe at
nagkakaintindihan kayo ng iyong kausap? Angkop ba ang mga salitang iyong ginamit?
Magkakaugnay-ugnay ba ang iyong mga ideya?
Sa pagpapahayag ng ideya o kaisipan ang kahusayang gramatikal at diskorsal ay
dapat isaalang-alang upang maunawaan ang mensaheng nais iparating sa tagatanggap.
Ang komponent na gramatikal ay nagsasaad kung anu-anong mga salita ang angkop
at kung kailan sila nagagamit nang tama sa pasalita man o sa pasulat. Ang mga tuntuning
panggramatika ay nakatutulong sa epektibong pagbuo ng salita, pangungusap, pagbaybay at
maging sa pagbibigay kahulugan sa salita. Ang diskorsal naman ay komponent sa nagbibigay
kakayahang magamit ang wika sa makabuluhang paraan upang maipabatid ang mensahe at
maunawaan din ang tinatanggap na mensahe. Dito binibigyan ng wastong interpretasyon ang
salita, pangungusap o pahayag upang makabuo ng mas malawak at malalim na kahulugan.
Tinuturo ng paraang diskorsal kung sa paanong paraan ang mga salita, parirala at
pangungusap ay mapagsama-sama o mapag-ugnay-ugnay upang makabuo ng maayos na
usapan, sanaysay, talumpati, tula, lathalain, maikling kwento, e-mail at iba pa.
Sa pamamaraang diskorsal lalong mapagaganda ang pagkakabuo ng alin mang akda
kung gagamit tayo ng mga salitang nagpapalawak ( na tinalakay tulad ng mga kataga
(paningit o Ingklitik) at mga panuring (pang-abay, pang-uri, at kaganapan) upang ilarawan
nang mahusay at malinaw ang mga pangyayari. Higit sa lahat ay mas nakawiwili itong
basahin. Kailangan lamang isaalang-alang ang cohesion o pagkakaisa at coherence o
pagkakaugnayugnay ng mga ito.
Kasanayang Pampagkatuto at koda:
Nagagamit ang kahusayan sa gramatikal at diskorsal na pagsulat ng isang
organisado at makahulugang akda (F10WG-IIij-70).
GAWIN 1
Panuto:Salungguhitan ang mga salitang ginamit sa pagpapalawak ng pangungusap.
Halimbawa: Tila nauupos na kandila ang sakiting matanda habang nakatanaw mula
sa maliit na durungawan ng kanyang dampa.
1. Mahusay na nagtalumpati ang pangulo at totoong humanga ang lahat sa kanya.
2. Sabi ng mapagmahal na ina ko ay ibang iba raw ang mundo ngayon, hindi mo alam
kung kailan uulan o aaraw.
3. Kung dati ay madalas akong lumabas ng bahay para mamasyal sa mga pook-pasyalan
ngayon ay nasa loob muna ako ng bahay.
4. Naiisip mo ba kung saan napupunta ang basurang itinatapon natin araw-araw?
5. Hayaan mo, maaga akong luluwas bukas at pupuntahan ko ang kaibigan kong may-ari
ng pabrika.

6. Kahit ano pa man ang mangyari ay hindi ko hahayaang mahinto ako sa aking
pagaaral.
7. Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino
8. “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang kayamanan ng mundong ito sa
paggawa ng mabuti sa inyong kapwa”.
9. Maraming mamamayan sa kasalukuyan ang nahihirapan sa kanilang kabuhayan dahil
sa nangyayaring pandemic. Halos lahat kasi ng kanilang mga negosyo ay sarado pa at
hindi makapag-operate.
10. Kung ikaw din pala ay naghahangad ng kapayapaan ay matuto kang magpakumbaba,
gaya ng aking ginawa upang ikaw rin ay matahimik.
GAWAIN 2a
Panuto: Basahin at suriin ang bawat pangungusap . Gamitin ang tuntuning gramatikal at
diskorsal upang makabuo ng mas makahulugang pangungusap.
Halimbawa:
A. Ang mga magsasaka sa bayan ay nalungkot dahil nasira ang kanilang mga pananim. Ito
ay inatake ng mga insektong kung tawagin nila ay leaf miners.
B. Ang mga magsasaka sa bayan ng Dupax Del Norte ay labis na nalungkot dahil
tuluyang nasira ang kanilang mga panamin na repolyo at mais. Ito ay inataki ng mga
insectong mapanira na kung tawagin nila ay leaf miners.
1. Ang sakit na Corona Virus (Covid-19) ay isang sakit sa palahingahan. Ito ay isang sanhi
ng bagong virus.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Namasyal kami ng aking kaibigan sa probinsiya. Kami ay namitas ng bunga ng mangga

na sariling tanim at nagtungo rin kami sa ilog upang maligo at doon na kumain. Habang
naglalakad pauwi ay nakita namin si Benjie patungo sa kanilang taniman. Siya ay
magdidilig.
3. Pinaigting ng Kagawaran ng Kalusugan ang pagpapatupad ng Social Distancing sa kahit

saanmang lugar sa bansa.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
GAWAIN 2b
Panuto: Palawakin ang mga sumusunod na pangungusap gamit ang tamang uri ng
diskrosal.

Payak na Pangungusap Pinalawak na
Pangungusap
1. Sa walang tigil na pagluha at pakiusap ng babae ay lumambot

ang puso ni Pete at pinagsisihan ang kanyang nagawa.
2. “Huwag na huwag kang susubok na tumawid sa maling tawiran o
tumawid kung naka-berde pa ang ilaw trapiko”.
3. Ang isa pang wala sa isla ng Hawaii ay ang ahas kaya’t ligtas
maglakad-lakad maging sa kanilang kagubatan.
4. Ang Brazil ay sumasailalim sa dalawampu’t isang taong
pamamalakad ng diktaturyal.
5. Isang alitan ang namagitan sa magkapatid na Pele at Namaka ang
kanilang alitan ang naging dahilan ng kawalan ng kapayapaan sa
kanilang lugar.
Basahin at suriin ang nilalaman at ang pagkakabuo ng talumpati

Kahirapan: Hamon sa Bawat Pilipino
Manny Villar
Hindi nakapagtataka na ang bawat administrasyon ay nagsisikap na pagandahin ang larawan

ng bansa sa kabila ng matitinding suliranin, pero kung minsan ay tila nakakainsulto dahil sa
kalabisan.
Isang halimbawa ang mga ginawang pagbabago sa paraan ng pagtataya sa lawak ng

kahirapan.
Isa sa mga binago ay ang pinakamababang komposisyon ng pagkain ng mga nasa

Metro Manila upang ang isang pamilya ay hindi mabilang na dukha.
Sa dating panukat, ang food threshold sa almusal ay tortang kamatis, sinangag, kape
para sa matatanda at gatas para sa mga bata.
Sa bagong panukat, ang dapat ihain sa almusal ay pritong itlong, kape na may gatas at
kanin. Wala na ang gatas para sa mga bata. Marami rin ang nawala sa bagong panukat para sa
tanghalian, meryenda at hapunan.
Dahil sa pagbabagong ito, bumababa ang katumbas na sustansiya mula sa kinakain ng

mga Pilipino para hindi mabilang na dukha.
Ibinaba rin ang poverty income threshold o ang halagang dapat kitain ng isang
pamilyang may limang miyembro para hindi mabilang na mahirap, mula sa dating P7,953.00
hanggang P7,017.00
Dahil sa mga pagbabagong ito, ang bilang ng mahirap na pamilya ay bumaba mula
4.9milyon-mula sa 24.1 milyon hanggang 23.1 milyon.
Sa aking pananaw, hindi malulutas ng anumang pagbabago sa panukat ang kahirapan.

Kahit na 23.1 milyon lugmok sa kahirapan ay napakalaking bilang pa rin.
Tinatalakay ko ang paksang ito hindi para tuligsain ang pamahalaan kundi para
ipakita na ang kahirapan ay isang hamon na dapat harapin ng lahat ng mga Pilipino.
Ang unang hakbang para malutas ang kahirapan ay ang pagtanggap na ito ay suliranin
ng bansa. Sa isang maysakit, walang magagawa ang sinumang mangagamot hangga’t hindi
tinatanggap ng isang pasyente na siya ay maysakit.
Sa halip na pagandahin ang larawan ng kahirapan sa pamamagitan ng pagmamanipula

sa mga panukat ay dapat pagtuunan ng pansin ng pamahalaan ang mga proyektong
makakalikha ng hanapbuhay, na magtataas ng antas sa pamumuhay ng bawat pamilyang
Pilipino at sa bandang huli ay tunay na magpapababa sa bilang ng mahihirap.
Kahirapan Hamon sa Bawat Pilipino, kinuha noong Nobyemre 8, 2014 mula sa

(https://www.balita.net.ph/2019/01/18/kahirapan-hamon-sa-bawat-pilipino/
GAWAIN 3: Reaksyon mo, ipahayag mo!

Panuto: Sagutin ang mga tanong batay sa binasang teksto.Gamitin ang mga tuntuning
gramatikal at diskorsal sa iyong mga kasagutan
1. Isulat sa loob ng kahon na nasa ibaba ang paksa ng tekstong iyong binasa.
2. Ilahad ang iyong reaksyon tungkol sa pananaw ng sumulat tungkol sa pagbabago ng

pagsukat ng kahirapan sa Metro Manila?

GAWAIN 4
Panuto: Mula sa binasang talumpati ni Manny Villar pumili ng mga pahayag na ginamitan
ng diskorsal pagkatapos ay tukuyin kung anong uri ito.
Mga pahayag Uri ng Diskorsal

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

GAWAIN 5
Panuto: Gumawa ng isang sanaysay na may 2-3 talata gamit ang mga tuntuning pang
gramatikal at diskorsal.
Pamagat: Ako, Katuwang mo sa Paglutas ng Kahirapan
Pagwakas:

Natutuwa akong matagumpay mong natapos ang mga gawain para sa araling
ito.Nakatitiyak akong marami ka ng natutunan at napalawak mo ang iyong kaalaman na
magagamit mo sa mga susunod pang aralin. Binabati kita.
Mga Pamantayan/Rubrik
Pamantayan sa Pagsulat ng Tula
Napakahusay Mahusay Puntos
Nakasusunod sa May sukat subalit

Sukat at angkop na sukat at may inkonsistensi
Tugma tugmaan
Naihayag nang Naihayang ang

Mensahe o mahusay ang mensahe. May
Kahulugan mensahe. Malalim kalaliman at
at makahulugan makahulugan ito
ito.
Nakagamit ng Nakagagamit ng
matatalinghagang ilang
Gamit ng pananalitang Matalinghagang
matalinghaga nakapagpapaganda pananalitag
ng salita sa tula nakapagpapaganda
sa tula
Nagtataglay ng May taglay na

Kariktan kariktang angkop kariktang maaari
na angkop nang tawaging tula
tawaging tula
Paggamit ng Gumamit ng Gumamit ng
Simbolismo simbolismo/pahiwa simbolismo/pahiwa
tig na nakapag-iisip tig na bahagyang
sa mambabasa nagpapaisip sa
mambabasa
304

Pamantayan sa Pagsulat ng Sanaysay
10 8 6 5
Introduksyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahada Hindi malinaw
ang introduksyon. introduksyon ang sa ang
Malinaw na pangunahing paksa introduksyon introduksyon
nakalahad ang gayundin ang ang at ang
pangunahing paksa panlahat na pangunahing pangunahing
gayundin ang pagtanaw ukol dito paksa subalit paksa. Hindi
panlahat na hindi sapat rin nakalahad
pagtanaw ukol dito ang ang panlahat
pagpapaliwan na
ag ukol dito pagpapaliwan
ag ukol dito.
Diskusyon Mabuluhan ang Bawat talata ay May Hindi
bawat talata dahil may sapat na kakulangan sa nadebelop
sa husay na detalye detalye ang mga
pagpapaliwanag at pangunahing
pagtalakay tungkol detalye
dito
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipapakita ang Lohikal ang Walang
ng mga ideya ang debelopment ng pagkakaayos patunay na
pagkasunodsunod mga talata subalit ng mga talata organisado
ng mga ideya. hindi maayos ang subalit ang ang
pagkakalahad mga ideya ay pagkakalahad
hindi ganap ng sanaysay
na nadebelop
Konklusyon Nakapaghahamon Naipakikita ang Hindi ganap May
ang konklusyon at pangkalahatang na naipakita kakulangan at
naipapakita ang palagay o pasya ang walang pokus
pangkalahatang tungkol sa paksa pagkalahatang ang
palagay o paksa batay sa mga palagay o konklusyon
batay sa katibayan katibayan. pasya tungkol
sa paksa batay
sa katibayan
Mga sanggunian:
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS), Viva
Group, Inc. 2015
Marasigan Emily E., Del Rosario, Mary Grace G. Pinagyamag Pluma. Phoenix Publishing
House Inc. 2015
• www.healthcare.gov/connect
• Brainly.ph/question/432948
• https://prezi.com
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1:Subukin mo
1. mahusay, totoo – Pang-abay
2. raw – Ingklitik/ aking mapagmahal na ina—pariralang pagmamay-arai
3. muna – Ingklitik/ pook pasyalan—kaganapan
4. ba – ingklitik
5. luluwas – kaganapan
6. man, pa—Ingklitik/ aking pag-aaral—pariralang pagmamay-ari
7. bukas – Pang-abay
8. kaya – Ingklitik
9. marami – pang-abay/ pa – Inklitik
10. aking ginawa – pariralang pagmamay-ari /din, pala – Ingklitik

Grade 10 Q2 Filipino LAS

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grade 10 Q2 Filipino LAS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10

LEARNING ACTIVTIY SHEET

Content Editor : ROGER S. SEBASTIAN, EPS-Filipino, Nueva Vizcaya

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. i

Printed by DepEd Regional Office No. 02

Kasanayang Pampagkatuto Koda Pahina

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. ii

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. iii

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. iv

Pangalan: _______________________________________ Lebel: ___________

Panimula (Susing Konsepto)

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Basahin ang kasunod na akda at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong na

Sina Thor at Loki sa Lupain ng mga Higante ni

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Mga tao: Thjalfti at Rosvka – anak na lalaki at babae ng magsasaka

Napagpasiyahan nina Thor at Loki na maglakbay patungo sa Utgaro, lupain ng

Nang abutin ng gabi sa paglalakbay, nagpahinga sila sa bahay ng isang magsasaka.

Ang kanilang paglalakbay ay nagpatuloy patungo sa silangang bahagi sa lupain ng

Natutulog ito at umuungol nang malakas. Akmang pupukpukin ni Thor ng kaniyang

Tinanong ni Skrymir si Thor kung maaari siyang sumama sa kanilang paglalakbay

Sumagot si Loki. “Mayroon akong kakayahan na nais kong subukin. Walang

Sumunod na paligsahan naman ang pabilisan sa pagtakbo na nilahukan ng batang si

Sinabi ni Utgaro-Loki “Kailangan mong lagukin itong lahat sa pangatlong

Kinaumagahan, si Thor at ang kaniyang mga kasamahan ay nagbihis at humanda

Sinabi ni Utgaro-Loki, “Ngayong palabas ka na sa aking kuta ay ipagtatapat ko sa

Ngayon, oras na para subukin kung talagang naunawaan

Tara! Simulan na natin!

GAWAIN 1: KANINO AKO?

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Ipagpatuloy ang iyong nasimulan! Ilan lamang iyan sa mga

GAWAIN 2: MAYROON O WALA

GAWAIN 3: SAGUTIN NATIN

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Mahusay! Ilan lamang iyan sa mga pangunahing paksa

GAWAIN 4: USAP TAYO!

USAPAN PAKSA IDEYA KO

Ang sinabing ito ni Loki ay

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

magbihis. Malapit na kayo sa kaharian

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Mga Rubrik sa Pagpupuntos

Mahusay! Binabati kita dahil natapos mo ang gawaing ito.

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times.

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 11

Pangalan: ____________________________________ Lebel:____________

Panimula (Susing Konsepto)

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Gawain 1: 2 PIC, 1 WORD

1. Akyat- bahay Magnanakaw

Gawain 2: PAGSAMAHIN MO KAMI!

Gawain 4: THINKER BELL

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 14

PAMANTAYAN SA PAGSULAT NG TULA

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 15

Kalipunan ng mga Gawaing Pagkatuto sa Filipino 10

Seksyon: _______________________________ Petsa: _____________

Panimula (Susing Konsepto)

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 16

Maaaring ang banghay o mga pangyayari ay tumatalakay sa mga sumusunod:

Note: Practice Personal Hygiene Protocols at all times. 17

Si Pele, Ang Diyosa ng Apoy at Bulkan

Sa masaganang lupain ng Tahiti ay nakatira ang mag-asawang Haumea (diyos ng makalumang

Pangalan: _____________________________ Lebel: _

Pangalan: ________________________ Lebel:

Seksyon: ___________________ Petsa: _

Pangalan : _________ Lebel :