SADRŽAJ

Sažetak.............................................................................................................................................3

UVOD..............................................................................................................................................4

1.SINTETIČKA VLAKNA – polipropilen.....................................................................................5

1.1Nastajanje polipropilena.........................................................................................................6

2.KARAKTERISTIKE POLIPROPILENA I NJEGOVIH VLAKANA......................................10

3.PREDNOSTI I NEDOSTATCI POLIPROPILENA..................................................................12

ZAKLJUČAK................................................................................................................................13

LITERATURA..............................................................................................................................14
Sažetak
Vlakno tanke, savitljive niti kojima je dužina mnogo veća od poprečne izmjere, osnovni
strukturni sastojci tekstilnih proizvoda i papira. U tekstilnoj se industriji upotrebljava više od
stotinu vrsta vlakana, koja se međusobno razlikuju po porijeklu, hemijskom sastavu, građi i
svojstvima, pa imaju i različito područje primjene. Vlakno je osnova cjelokupne tekstilne
proizvodnje i sirovina za proizvodnju pređe.[ CITATION vla211 \l 1050 ]

Rad govori o poliamidnim vlaknima kao važnoj komponenti sintetičkih vlakana, daje
uvid u prednosti i nedostatke poliamida kao materijala, prednosti i nedostatke istog te načine
proizvodnje. Poseban naglasak stavljen je na njegovu strukturu, mehanička svojstva, te prednosti
i nedostatke.

Abstract

Fiber thin, flexible threads whose length is much larger than the transverse
measurement, the basic structural components of textile products and paper. In the textile
industry, more than a hundred types of fibers are used, which differ from each other in origin,
chemical composition, structure and properties, so they have different areas of application. Fiber
is the basis of all textile production and raw materials for yam production. The paper discusses
polyamide fibers as an important component of synthetic fibers, gives as insight into the
advantages and disadvantages of polyamide as a material, the advantages and disadvantages of
the same and methods of production. Special emphasis is placed on its structure, mechanical
properties.
 UVOD
Sintetička vlakna su umjetna sirovina koja se široko koristi u industriji za proizvodnju
pređe visokih karakteristika.

Izraz " sintetička vlakna " generički označava skup kemijskih, spojnih ili tehno-vlakana
industrijski dobivenih od umjetnih tvari i kemijskih spojeva različitih vrsta. Za razliku od
prirodnih tekstilnih vlakana biljnog porijekla , sintetička vlakna stvaraju posebno čovjek
predenjem sintetskih polimera i različitim tehnikama polimerizacije .

Ključna razlika koju treba imati na umu jest ona između umjetnih i pravilno sintetičkih
vlakana . Prve nastaju preradom prirodnih i organskih sirovina (acetat, viskoza, modal, itd.).

S druge strane, sintetička vlakna dobivaju se gotovo isključivo od naftnih derivata .

 1.SINTETIČKA VLAKNA – polipropilen
Kad je 1954. godine dobitnik Nobelove nagrade, profesor Giulio Natta upisao u svoj
dnevnik “Izradi polipropilen”, nije ni slutio da postavlja temelje obimnoj vrsti sintetičkih
materijala – poliolefina, među koje se ubraja i polipropilen. On se sada prodaje pod različitim
trgovačkim nazivima kao što su daplen, hostalen, meraklon, propylon, toplene, typar … a po
standardu DIN 60001 kratica za polipropilenska vlakna glasi – PP.

Slika 1.Giulio Natta

Polipropilen nema značajnu ulogu u industriji tekstilnih podnih obloga, ali je utoliko
važniji u cjelokupnoj tekstilnoj industriji. Prema posljednjim podacima, obuhvata 23% upotrebe
svih tekstilnih vlakana (prirodnih i hemijskih) te oko 35% upotrebe sintetičkih. Razlog za tako
uspješan prodor polipropilenskih vlakana posljednjih godina su brojna otkrića (aditivi za
poboljšanje osobina, primjerice UV-stabilizatori, protupožarna sredstva za spriječavanje gorenja,
modifikatori optičkih i površinskih osobina), koja polipropilen predstavljaju u posve novom
svjetlu na području tekstilnih podnih obloga, a razlog su i nova otkrića vezana uz sastav tekstila i
dodatke koji otvaraju nove nizove netkanih tekstila i ostaloga za podne obloge.

Ekonomske prednosti, koje su polipropilen uzdigle u skoro sami vrh, prije svega su stabilni
odnosi na području polaznog monomera iz kojega se dobiva polipropilen, široka uptreba,
jednostavna proizvodnja te nadomještanje drugih materijala bez većih poteškoća. Kako
proizvodnja polipropilenskih vlakana ne opterećuje okolinu i budući da je konačne dobivene
proizvode moguće reciklirati, uvrštavamo ih među one ekološki odgovarajuće.

Polipropilenska vlakna se najčešće koriste za (primarne i sekundarne) podloge tekstilnih

podnih obloga te kao sastojak hodne površine obloga, bez obzira na to da li se podna obloga
koristi u prostoru ili na otvorenom. Industrija tekstilnih podnih obloga je sa razvijanjem
savremenih postupaka teksturiranja i nastankom BCF (Bulk Continuous Filament) zapravo
dobila novi materijal, prikladan prije svega za izradu čupavih podnih obloga.

1.1Nastajanje polipropilena

 Polazni monomer polipropilenskih vlakana je propilen (slika 2), nusproizvod rafinerija.

Dobiva se krekiranjem otpada i ubraja u najjeftinije sirovine hemijskih vlakana. U reakciji koju
nazivamo polimerizacijom, polazišni monomeri prelaze u polimere (pomoću odgovarajućih
katalizatora, koje su pronašli Ziegler i Natta).
 Slika 2.Nastajanje polipropilena

Kao i poliamidna i polipropilenska vlakna oblikujemo nakon postupka taljenja. Kako je

polipropilen teško bojiti, koriste se pigmentne boje u masi, tj. granulati, a prije predenja dodaje
se tzv. »masterbatch« – koncentrat boje koja će obojiti taljevinu. Proizvođači polipropilena
dopuštaju i dodavanje tzv. metalnih receptora (prihvatnika boja), pomoću kojih se
polipropilenska vlakna mogu obojiti i naknadno.

Polipropilenska vlakna su obično glatka, bez posebnih morfoloških značajki (slika 3).
Presjek može biti okrugao, ali i drugih oblika (profilirana vlakna).
 Slika 3. Izgled uzdužnog presjeka polipropilenskog vlakna (uvećano 630 puta)

Među svim tekstilnim vlaknima polipropilen je najlakši, pliva na vodi i ne upija vlagu.
Upravo zbog toga polipropilenska vlakna lako se mogu naelektrizirati (električni specifični otpor
veći je od 1013 W×cm). Da bi se to izbjeglo, važan je odabir pripreme vlakana odnosno aditiva
(antistatika), koji se dodaju taljevini prije predenja.Zbog niskog tališta (od 160 do° C), upotreba
polipropilena je prilično ograničena, pa se vlakna zato stabiliziraju protiv toplinske degradacije.
Temperatura samozapaljenja iznosi 350°C.

Trenutna globalna potražnja za materijalom varira godišnje tržište od oko 45 miliona tona i
procjenjuje se da će potražnja porasti na oko 62 miliona tona godišnje do 2020. Glavni krajnji
korisnici polipropilena su industrija pakiranja, koja troši oko 30% od ukupnog broja, a slijedi
proizvodnja električne i opreme, koja koristi oko 13% svake. Kućanski aparati i automobilska
industrija troše 10% svaki, a građevinski materijal slijedi sa 5% tržišta. Druge aplikacije zajedno
čine ostatak globalne potrošnje polipropilena.
 Polipropilen ima relativno sklisku površinu koja može biti zamjena za plastiku
poput Acetala (POM) u niskim trenjem, kao što su zupčanici ili za upotrebu kao kontaktna tačka
za namještaj. Kao negativan aspekt takve kakvoće da može biti teško vezati, polipropilen na
druge površine (tj. ne slaže se s određenim ljepilima koji dobro funkcionišu sa drugim plastičnim
materijalima, a ponekad ih se treba zavariti u slučaju da je potrebno formiranje zgloba ). Iako je
polipropilen sklon sklonosti na molekularnom nivou, ima relativno visok koeficijent trenja -
zbog čega bi se upotrebljavali acetali, najlon ili PTFE. Polipropilen također ima nisku gustoću u
odnosu na druge uobičajene plastike, što dovodi do uštede na težini za proizvođače i distributere
polipropilenskih dijelova injekcijskog prešanja. Ima jako visoku otpornost na sobnoj temperaturi
na organska otapala kao što su masti, ali podliježe oksidaciji pri višim temperaturama (moguća
emisija tokom injekcijskog prešanja).[ CITATION cnc \l 1050 ]
2.KARAKTERISTIKE POLIPROPILENA I NJEGOVIH VLAKANA

Slika 4. Polipropilensko vlakno

 Hemijska otpornost: razrijeđene baze i kiseline ne reagiraju lako s polipropilenom, što ga
čini dobar izbor za spremnike takvih tekućina, kao što su sredstva za čišćenje, proizvodi za prvu
pomoć i još mnogo toga.

Elastičnost i čvrstoća: polipropilen će djelovati s elastičnosti u određenom rasponu

odstupanja (kao i svi materijali), ali će također doživjeti plastičnu deformaciju rano u procesu
deformacije, pa se obično smatra "tvrdim" materijalom. Čvrstoća je pojam koji se definiše
sposobnost materijala da se deformira (plastično, ne elastično) bez lomljenja.

Otpornost na zamor: polipropilen zadržava svoj oblik nakon mnogo savijanja i / ili savijanja.
Ova je imovina osobito vrijedna za izradu žive šarke.

Polipropilen se klasifikuje kao "termoplastični" materijal koji ima veze s načinom na koji
plastika reagira na toplinu. Termoplastični materijali postaju tekući u tački taljenja. Glavni
korisni atribut o termoplastici je da se mogu zagrijati do njihove tačke taljenja, ohladiti i ponovo
zagrijati bez značajne degradacije. Umjesto spaljivanja termoplasta poput polipropilena ukapaju,
što im omogućuje da se lako ubrizgavaju i zatim naknadno recikliraju. Nasuprot tome, termoset
plastika može se samo jednom zagrijati (obično tokom postupka injekcijskog prešanja). Prvo
zagrijavanje uzrokuje postavljanje termoizolacijskih materijala što rezultira hemijskom
promjenom koja se ne može preokrenuti. [ CITATION cnc \l 1050 ]
 3.PREDNOSTI I NEDOSTATCI POLIPROPILENA

Prednosti njegovih vlakana su:

-lako je dostupan i relativno jeftin, polipropilen ima visoku čvrstoću na savijanje zbog svoje
polukristalne prirode.
Polipropilen ima relativno sklisku površinu.Polipropilen je vrlo otporan na apsorpciju
vlage.Ima dobru hemijsku otpornost na širokom rasponu baza i kiselina, posjeduje dobar otpor i ima
dobru snagu udarca također je i dobar električni izolator.

Nedostatci su:
Polipropilen ima visok koeficijent toplinske ekspanzije koji ograničava njegove primjene visoke
temperature, veoma je osjetljiv na UV razgradnju, ima lošu otpornost na klorirana otapala i
aromate. Za polipropilen je poznato da je teško slikati jer ima slabe svojstva vezivanja,vrlo je
zapaljiv također je podložan oksidaciji.
Unatoč nedostatcima, polipropilen je odličan materijal u cjelini. Ima jedinstvenu kombinaciju
kvaliteta koja se ne nalaze u bilo kojem drugom materijalu što ga čini idealnim odabirom za
mnoge projekte.[ CITATION vla211 \l 1050 ] [ CITATION cnc \l 1050 ]
 ZAKLJUČAK

Polipropilen (PP) je termoplastični "dodatni polimer" načinjen od kombinacije propilen

monomera. Koristi se u raznim primjenama kako bi uključili pakiranje za potrošačke proizvode,
plastične dijelove za razne industrije, uključujući automobilsku industriju, posebne uređaje
poput žive šarke i tekstila.

Polipropilen ima relativno sklisku površinu koja može biti zamjena za plastiku

poput Acetala (POM) u niskim trenjem, kao što su zupčanici ili za upotrebu kao kontaktna tačka
za namještaj. Možda je negativan aspekt takve kakvoće da može biti teško vezati Polipropilen na
druge površine (tj. ne slaže se s određenim ljepilima koji dobro funkcioniraju s drugim
plastičnim materijalima, a ponekad ih se treba zavariti u slučaju da je potrebno formiranje zgloba
)
 LITERATURA

cncsantogplastic.com. (n.d.). Retrieved from http://m.hr.cnsantongplastic.com/info/what-is-

polypropylene-pp-and-what-is-it-use-25907323.html

vlakna. (n.d.). Retrieved 7 13, 2021, from

https://tehnika.lzmk.hr/tehnickaenciklopedija/vlakna.pdf