MAGANDANG

UMAGA!!!
• Ang teorya ay maaari ring isang pagkabatid o
pananaw sa isang bagay na gagawin, o kaya
ng metodo ng paggawa nito. Ang teorya ay
maaari pa ring isang sistema ng mga
panuntunan o mga prinsipyo.
▪ Natututuhan ng bata ang iba’t ibang gawain kapag
patuloy o lagi nilang ginagawa ang mga bagay na
ito.
▪ Ang kanyang kagustuhang matutunan ang wika ay
napapalawig ng pakikinig sa mga pahayag ng kausap,
kaya ang kanyang utak ay gumagana sa pagbibigay
ng kahulugan ng kanyang sinabi.
 ▪ Ang wika ay isang aspekto sa intelektwal
debelopment/pag-unlad ng bata. Kailangan maintindihan
ng bata ang konsepto bago niya makuha ang partikular
na salita/wika na magpapaliwanag tungkol sa
konseptong gusto niyang buuin.
▪ Ang teoryang ito ay nagpapakita ng interaksyong nagaganap sa
pagitan ng bata at ng kanyang tagapag-alaga. Ang mga
napapakinggan na salita o pahayag (input) mula sa tagapag-alaga
ay nagagaya ng bata.
▪ Para kina George A. Miller at Patricia M. Gildea sa
How Children Learn Words (1987), labintatlong
salita ang natututuhan ng bata bawa’t araw at
limang libong salita bawa’t taon.
A. Pagsasama ng Ingles at Tagalog sa
• Uuwi na me
pangungusap.
• Kain na you

B. Pagsasama ng dalawa o higit pang • Brunch – Breakfast

salita upang makabuo ng salita. at lunch
• Paggamit ng malumanay na salita sa halip na
maanghang, may tonong sekswal at pangit sa
panlasa o pandinig.

o Punerarya – Himlayan (Slumber room)

o Iskwater – Informal settler
o Bobo – Mahina ang ulo
o Matakaw – Masarap kumain
• Ito ang mga salitang nalikha mula sa
ngalan ng isang tao.

• Celsius – Anders Celsius

• Marxism – Karl Maxism
• Aphrodisac – Aphrodite
• Napoleonic - Napoleon
• Ang isang punong salita ay
napaparami at nanganganak.

Aral, nag-aaral, nag-aral, mag-aral,

magsi-aral, mag-aaral, aaralin, silid-
aralan.
• May mga ibig sabihin/kahulugan ang numero
kapag ginamit na pasalita sa pagpapahayag.
• Mga salita na nalikha ng kabataan na parang
bula na dumating at kaagad ding nawawala
(ang iba) sa paglipas ng ilang panahon.
• Pinagtambal na salitya na nagkaroon
ng panibagong kahulugan.

Anak at araw (anak

araw)
• Pinagsamang salita na hindi
nagbago ang kahulugan.

Anak at dalita = Mahirap

• Ito’y isang paraan ng pagpapamulagat sa
tao at nagwawasak o tumaliwas sa
nakakagising na leksikon at balarila.

4nu b4 yUn?
Ndi NuaH Ackouh SaSama
Kaen Nah Poeh
Eow poeh
• Tuloy – tuloy na pagbasa, makinis na nasasabi ang mga salita.
 ▪ Nakakapagsalita ng mga
pangungusap, kinukunsidira ang
grammar, istruktura ng
pangungusap at mga panuntunan
ng wikang ginamit.
• Kapag extensibo/malawak ang
angking bokabularyo ng isang tao,
nakakatulong ito sa ekspresyon o
pagpapahayag niya.
▪ Mga salita ito na nalilikha ng mga tao,
partikular ng mga dalubwika at purista
upang kunin ang dalisay na kahulugan
ng salita.
HALIMBAWA

Kapnayan - Kemistri

Kimnayan - Physics

Hatinig – Telepono

Saksisid – Sasakyang sumisisid

Salipapaw - Eroplano
• Ang jargon ay lupon ng mga salita na karaniwang naririnig lamang
sa isang eksklusibong grupo. Ito ay mga salitang teknikal na hindi
madaling maunawaan ng mga nkararami, depende na lamang kung
siya ay pamilyar o bahagi sa larangan ng grupo.

• Mga salitang partikular lamang o identifayd sa isang grupo o sa mga

tao na nasa parehong propesyon.
Halimbawa :

Jargon ng Doktor : Jargon ng IT

• BP – Blood Pressure ▪ Byte – Sukat ng karakter sa

• Tonsillectomy- Operasyon kompyuter
sa tonsil ▪ Blog – mga pinopost sa
• Gastro – Tiyan internet
• Endo – Loob ▪ Megabyte – Mas malaking
• Ecto - Labas sukat ng karakter ng
kompyuter
• Nahahati sa dalawang uri ang ang kahulugan ng pagbasa.

2. Pagbasa bilang
1. Pagbasa bilang interpretasyo ng
interpretasyon mga grapikong
simbolo
• Ang matagumpay na pagbasa ay nakasalalay sa mismong
/pagunawa sa proseso/ ng pagbasa at nagpapahintulot na
matuto ng /mahusay na istratehiya/ sa pagbasa.
 • Ang mahusay na pagbasa ay nakadepende sa /masusing
pagkilala ng mga letra, salita at kung paano binabaybay/ ang
mga ito. Kapag ito'y nangyari, magiging pamilyar na ang mga
mambabasa sa pagkilala ng mga salita at magtutuloy-tuloy na
ang /daloy/ mula sa pagkakasulat, pagkakalimbag hanggang sa
pagbuo ng kahulugan.
• Ang pagbasa ay isang /aktibong proseso/ kung saan ang mga
mambabasa ay nagkakaroon ng /interaksyon sa teksto/ upang
magbuong muli ng mensahe ng awtor. Maraming mga
pananaliksik ang nagpapatunay na ang pagbasa ay nakadepende
sa dating alam ng tagabasa. Ang mga nakalimbag na simbolo ay
nagpapahintulot sa utak na magreflek sa mga alternatibo habang
nakokonstrak ng mga natutunan.
• Ang pagbasa ay nangangahulugang pagkuha ng kahulugan mula
sa /kombinasyon ng mga letra/. Kung naituro sa bata kung ano ang
tawag sa letra a paano it sinusulat at binabasa, siya'y makakabasa.
• Ang pagbasa bilang pag-unawa sa /kahulugan ng nakalimbag o
nakasulat/ at pagbibigay ng /interpretasyon/ dito. Pinaunlad ito
nina Bond at Tinker (1967) at sinabing ang pagbasa ay
rekognisyon ng anumang nakasulat o nakalimbag na mga
simbolo na nagiging /stimuli/ upang maalala ang kahulugan ng
mga nakalimbag na kaalaman/karunungan mula sa karanasan
ng mambabasa.
• Ang pagbasa ay isang /psycholinguistic guessing game/ kung
saan ang nagbabasa ay muling bumubuo ng isang mensahe o
kaisipan na hinahango sa tekstong binasa. Sa ganito'y
nagbibigay ang mambabasa ng sariling paghahaka, pagtataya,
pagpapatunay, pagrerevisa, o kaya'y ibayo pang
pagpapakahulugan.
 • Para sa kanya, upang lubusang maunawaan ang teksto,
kailangang maiugnay ng tagabasa ang /dating alam/sa kanyang
kakayahang bumuo ng mga konsepto/kasanayan/kaisipan mula
sa mga naiprosesong informasyon sa binasa.
 Unang Wika Ikalawang Wika

- Bagong wikang
- Wikang kinagisnan ng
natutuhan pagkatapos
tao.
ng natutuhang unang
wika.
- Natutuhan sa kanyang
magulang.
- Maaaring maging
aktwal na ikalawang
- Gamit sa natural na
wika, dayuhang wika,
pakikipag-usap.
wika sa tanging gamit.