Professional Documents
Culture Documents
1
h:d¾:hg bv fokak……
ienE
m%;sM, l,dj
fojk ckrc wdKavql%uh
we;=<;
úOdhlh iy n, flaJøh
uQ,sl whs;sjdislï” wêlrKh iy TïnQâiauka
ue;sjrK l%u
cku;úpdrKh
2
h:d¾:hg bv fokak……
úOdhlh iy n, flaJøh
fojk ckrc jHjia:dj f.dvk.k ,oafoa m%xYfha mej;sk wdldrfha f.da,siaÜ wdKavq l%uhls' ta hgf;a
f.dvk.k ,o m%n,;u wdh;h jQfha úOdhl ckdêm;s OQrhhs' ta wkqj ckdêm;sjrhd fj; ish¨ n,;,
talrdYS lr we;s w;r tu n,;, ksoyfia l%shdjg kxjkq msKsi wjYHh lrk jHjia:dkql +, jgmsgdjla o
jHjia:dj uÕska i,id ;snqKs' ta wkqj fuu jHjia:dj hgf;a ckdêm;sjrhdg jHjia:dodhlfha reÑ
wreÑlïj,g ,la fkdù ls%hdlsÍfï yelshdjla jHjia:dj uÕska u ks¾udKh lr we;'
wdKavq l%u jHjia:dfõ 30-1 j.ka;shg wkqj ckdêm;sjrhd rdcHfha m%Odkshdo" úOdhlfha m%Odkshdo"
wdKavqfõ m%Odkshd o" ikakoaO fiajdjkays fiakdê kdhlhd o jka fka h' ta wkqj fuu fCIa;% iïnkaO
úYd, n,hla ckdêm;sjrhdg ysñ fõ'
tfy;a wdKavql%u jHjia:djg lrk,o 19jk jHjia:d ixfYdaOkh uÕska n,;, ixjrKh lr we;' kuq;a
miqj iïu; lrk,o 20fjks jHjia:d ixfYdaOkh uÕska tu ;;ajh fjkia lr we;'
3
h:d¾:hg bv fokak……
tfia ksYapH lrkq ,nk wud;HdxY Ndrj lghq;= lsÍu i|yd md¾,sfïka;= uka;%Sjreka w;ßka
wud;Hjreka m;a lrkq ,nkafka ckdêm;sjrhd h'
ta wkqj fida,anß wdKavq l%uh iy 1972 m%:u ckrc wdKavq l%uh iiok úg ckdêm;sjrhd
leìkÜ uKav,h m;a lsÍfï oS jeä ksoyila N=la;s ú§'
ckdêm;sjrhdg hï úIhla fyda ld¾hla ;udg mjrhd .ekSu l<yels w;r wud;Hjrfhl=g
mjrkq fkd,enQ hïlsis úIhla fyda ld¾hla Ndrj isáh hq;af;a h' fuys§ ;ud Ndrfha ;sìh hq;=
wud;HdxY ixLHdj o ksYapH lsÍu l< yelafla h'
ckdêm;sjrhdg ljr fyda wjia:djl § wud;H uKav,h fj; mjrk úIhka ld¾hka fjkia
lsÍu" ixhq;sh fjkia lsÍuo lrkq ,eìh hq;af;a h'
wud;H uKav,fha uq¿ idudðl ixLHdj 30 fkdhslau úh hq;= w;r" wud;H uKav,fha
idudcslhska fkdjk iy ksfhdacH wud;Hjre ixLHdj 40 fkdhslauj úhhq;=h' ^cd;sl wdKavqjl
§ th md¾,sfïka;=j úiska ;SrKh lrhs'&
4
h:d¾:hg bv fokak……
______________________________________________________________________________
fuys§ md¾,sfïka;=j h,s le|jk Èkh i|yka l< hq;=h' tu Èkh m%ldYh ksl=;a l< Èkfha isg
udi 2la fkdhslau úh hq;=h'
- uyue;sjrKhlska miq md¾,sfïka;=j /iajk m%:u ieisjdrfha § bÈßm;a lrk rdcH m%;sm;a;s
m%ldYkh mrdchg m;a jQ miq
- ckdêm;sjrhdg úreoaOj fodaIdNsfhda.S fpdaokdjla bÈßm;aj we;s úg
- whjeh f,aLkh m<uqjr mrdchg m;aj we;s úg
6
h:d¾:hg bv fokak……
óg w;sf¾l j" úOdhlhg hg;a jQ jHjia:dodhlhla fuu jHjia:dfjka ks¾udKh lrk ,È'
WodyrKhla jYfhka ckdêm;sjrhdg i;=re jQ md¾,sfïka;=jla mj;sk úgl tjeks md¾,sfïka;=jlska
wdrlaId ùu i|yd cku;úpdrK meje;aùfï n,h ,nd fok ,È' fï hgf;a md¾,sfïka;=j úiska
m%;slafIam lrk ,o wdKavql%u jHjia:dj ixfYdaOkh fkdlrk wdldrfha mk;a flgqïm;a cku;
úpdrKhla Tiafia uyck;djf.ka iïu; fldg l%shdjg kexùfï yelshdj ckdêm;sg ;sìKs'
fujeks jHjia:dkql+, úêúOdk Tiafia tla w;lska md¾,sfïka;=j yE,a¨jg ,la lrk ,o w;r ;j;a
w;lska tjeks úêúOdk Tiafia ckdêm;sjrhd ;jÿrg;a n,j;a flßKs' tneúka 1978 jHjia:dj uÕska
f.dv k.k ,o wdKavql%u jHQyh ;=< m%uqL;u yd n,j;a u wdh;kh jQfha ckdêm;s Oqrh hs'
,xldfõ ckdêm;s iïnkaOfhka jHjia:dfõ mj;sk tlu iSudj jkafka 42 j.ka;shhs' thg wkqj
ckdêm;sjrhd iajlSh n,;, yd ld¾hhka bgq lsÍu iïnkaOfhka yd ls%hd;aul lsÍu iïnkaOfhka
md¾,sfïka;=jg j.lsj hq;af;a h' tfy;a m%dfhda.sl ;;ajh ;=< ckdêm;sjrhd md¾,sfïka;=jg j.
fkdlshkafka kï Tyqj bj;a lsÍu i|yd we;s ls%hdud¾.h ixlS¾K fõ' tu ksid fï uÕska
ckdêm;sjrhdj md,kh lsÍfï yelshdj iSud ù we;' miq.sh ld,fha wdKavql%u jHjia:djg tla lrk
,o 18 jk jHjia:d ixfYdaOkh uÕska ckdêm;s OQrfha n,;, mq¿,a lr.kakd ,§' fuh úpdrlhska
úiska yeÈkajQfha jHjia:dkql+, taldêm;s;ajhla jYfhks'
flfia fj;;a j¾udkfha wdKavql%u jHjia:djg tla lrk ,o 19jk jHjia:d ixfYdaOkh uÕska
ckdêm;sjrhdf.a n,;, ixrjrK l<o kej; j;djla 20fjks wdKavql%u jHjia:d ixfYdaOkh uÕska
n,;, j¾Okh j¾Okh lr f.k we;'
7
h:d¾:hg bv fokak……
uQ,sl whs;sjdislï
ta wkqj 1978 fojk ckrc jHjiaA:dj ;=< ck;d mrudêm;Hfha m%ldYkhla f,i uQ,sl whs;sjdislïj,g
,nd § we;af;a jHjia:dodhl n,h" úOdhl n,h" wêlrK n,h" Pkao n,h fuka tl yd iudk
ms<s.ekSuls'
ta wkqj fojk ckrc jHjia:dfõ 3jk mßÉfþofha 10 isg 17 olajd j.ka;sj, uQ,sl whs;sjdislï olajd
we;'
10 j. - iEu flfkl=gu is;Sfï ksoyi" yDo idCIsfha ksoyi yd wd.ñl ksoyi we;af;a h'
11 j. - lsisu ;eke;af;l= joysxid j,g fyda lDDr" wudkqIsl fyda wjuka iy.; ie<ls,a,g hg;a
fkdl<hq;= nj'
fuu whs;sjdislï mru fyj;a taldka; whs;sjdislï f,i olajd we; fïjd wysñ lsÍu fyda
iSud lsÍug fkdyel'
12 j.- ^1& kS;sh mis|,Su iy l%shd;aul lsÍfïoS kS;sfha /ljrKh i¾j idOdrK úh hq;af;a h'
^2& lsisu mqrjeisfhl=g j¾.h" wd.u" NdIdjo l=,h" ia;%S mqreI fNaoh" foaYmd,k u;h fyda
Wmka ia:dkh hk fya;= u; fjkialulg fyda úfYaI;djhlg Ndckh fkdúh hq;af;a h'
13 j.- kS;shg wkql+,j ñi lsisu ;eke;af;l= wka;fkdau;sl f,i isrNdrhg .ekSu" r|jd
;nd.ekSu" ovqjï lsÍu fkdl< hq;af;ah'
14 j.- iEu mqrjeisfhl=gu NdIKfha" /iaùfï" iud.ufha" /lshdfõ iy hdï Bï hkdÈfha ksoyi
we;af;a h'
14w j. - iEu mqrjeisfhl=g u f;dr;=re fj; m%fõY ùfï whs;sh we;af;a h'
1& 10" 11" 12^1& iy 13 hk j.ka;s uÕska iy;sl lrk,o whs;sjdislï ish¨ mqoa.,hkag u ysñ fõ' 12^2&
iy 14 hk j.ka;sj, whs;sjdislï ysñ jkafka mqrjeishkag muKs'
2& ___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8
h:d¾:hg bv fokak……
jHjia:dfõ 17 iy 126 jk j.ka;s uÕska uQ,sl whs;sjdislï W,a,x>kh ùulg tfrys j blauka iy
m%;HlaI ms<shï ,nd .ekSu i|yd úêúOdk fhdod ;sfí'
ta wkqj wdKavql%u jHjia:dfõ 3jk mßÉfþofha i|yka uQ,sl whs;sjdislï fyda 4jk mßÉfþofha i|yka
NdId whs;sjdislï lsishï úOdhl fyda mrsmd,k fyda l%shdjla uÕska lsishï mqoa.,hl=f.a uQ,sl whs;sjdislï
W,a,x>kh ù ;sfnk úg fyda W,a,x>kh ùug wdikak j mj;sk úgl fyda ta iïnkaOfhka iyk ,nd
.ekSu i|yd fY%aIaGdêlrKhg fm;aiula bÈßm;a lsßfï whs;sh ,nd § ;sfí'
fï wkqj uQ,sl whs;sjdislula W,a,x>kh ùfuka udihla we;=<; ta iïnkaO ,sÅ; fm;aiula
fY%aIaGdêlrKh fj; bÈßm;a l< hq;= h' tu b,a,Su mqrjeishdg Rcqju fyda kS;s{fhl= ud¾.fhka bÈßm;a
l<yelsh'
tjeks b,a,Sula ;uka fj; ,enqKq miq fYa%IaGdêlrKh uq,ska u lrkafka ta fm;aiu úNd.hg .ekSug
wjir fokjd o keoao hkak tu wêlrKfha úksYaphlrejka fofofkl=g fkdwvq ixLHdjla úiska ;Skaÿ
lrkq ,efí' fm;aiu úNd.hg .ekSug ;Skaÿ l<fyd;a" úNd. lsÍfuka wk;=rej ;Skaÿj udi folla we;=<;
Èh hq;= fõ' fujeks fm;aiula bÈßm;a jQ úgl jHjia:dfõ 126 jk j.ka;sh hgf;a wêlrKh úiska ish
n,;, hgf;a uQ,sl whs;sjdislï W,a,x>kh ù we;a o@ W,a,x>kh ùug wdikakj ù we;a o @ hkak ;Skÿa
l< hq;= h'
1978 wdKavql%u jHjia:djg ixfYdaOk .Kkdjla u bÈßm;a jqjo" fYa%IaGdêlrKh i;= uQ,sl whs;sjdislï
úksYapH n,fha fjkila isÿ fkdùh'
9
h:d¾:hg bv fokak……
tfia jqj;a" 19fjks jHjia:d ixfYdaOkfhka isÿ jQ fohla kï úOdhlfha n,mEïj,ska f;drj wêlrKfha
iajdëk;ajh ;yjqre lsÍuhs' fï uÕska uQ,sl whs;sjdislï wdrCId lsÍu iïnkaOj fYa%IaGdêlrKfha jÕlSu
jvd;a iajdëk iy Yla;su;a flßKs' tfy;a úisjk jHjia:d ixfYdaOkh uÕska tu ;;ajhka fjkia lr
we;'
TïnQâiaukajrhd m;a lrkq ,nkafka ckdêm;sjrhd úisks' 20jk jHjia:d ixfYdaOkh wkqj th
md¾,sfïka;= iNdj ksÍCIKh l< hq;=h' TïnQâiaukajrhd md¾,sfïka;= uka;%Sjrfhl=" md¾,sfïka;=fõ
ks,OdÍfhl= rdcH ixia:djl" m,d;a md,k wdh;khl fyda Bg iudk fjk;a wdh;khl idudðlfhl=
fkdúh hq;=h' fudyqf.a fiajd ld,h úY%dñl ld,hla jk w;r th jhi wjqreÿ 70la fõ'
ld¾hh
Tïnqâiaukajrhdg wh;a uQ,sl ld¾h jkafka rcfha ks,Odßka úiska iy rdcH ixia:dj," m<d;a md,k
wdh;kj, iy tjeks fjk;a wdh;kj, ks,Odßka úiska isÿ lrkq ,nk
_____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
ls%hdldÍ;ajh
Tïnqâiaukajrhd fj; bÈßm;a lrk ,o fm;aiula Ndr .; yels ;;a;ajhl ;sfí hehs woyia lrkafka
kï mÍlaIK lghq;= Tyq úiska wdrïN l< hq;= w;r Tyq úiska ta nj md¾,sfïka;=fõ uyck fm;aiï
ldrl iNdj fj; ±kqï Èh hq;= fõ'
ta w;r Tïnqâiauka fj; hï meñKs,a,la bÈßm;a jQ úg ta ms<sn| j mÍlaIKhla meje;aùug ;uka
woyia lrk nj fpdaokdjg ,lajk wdh;kfha m%Odkshd fj; o flduidßiajrhd úiska ±kqï Èh hq;=
fõ'
10
h:d¾:hg bv fokak……
Tïnqâiaukajrhd úiska fm;aiug wod< j mÍlaId lrk úg my; i|yka lreKq flfrys wjOdkh ,la
l< hq;= h'
1' uQ,sl whs;sjdislï lv lr ;sfí o@ fkdtfia kï lv lrkq ,eîug bv ;sfí o@
Tïnqâiaukajrhd úiska kshu lrkq ld, iSudj ;=< Tyqg iqÿiq hehs isf;k lsis ÿ l%shd ud¾.hla wdh;k
m%Odkshd úiska .kq fkd,enqjfyd;a ta ms<sn| jd¾;djla Tïnqâiaukajrhd úiska ckdêm;sjrhdg iy
md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;af;a h'
jdis$ wjdis
jdis
1& ks,OdÍkaf.ka ck;djg we;sjk wmyiq;djh ms<n
s | fidhd ne,Sug yelsùu
2& wêlrKh úiska idOdrKhla bgqlsÍug .shúg úYd, uqo,la" ld,hla isÿùu fï ksid j<lajd
.; yelsh'
3& fuu TïnQâiauka OQrh msysgqùu ksid ;ukaf.a ks¾fodaISNdjh ikd: fldg ;ukag úhyels
wmyiq;djhkaf.ka ñoSug ks,OdÍkag yelshdj ,eî we;'
wjdis
1& ks,OdÍka úúO wjia:djka j,oS fkdukd fpdaokd j,g ,laúh yelsh'
11
h:d¾:hg bv fokak……
fuu TïnQâiauka OQrfha miq ld,fha we;s jQ fjkila jQfha ;ukag fm!oa.,slj jqj;a TïnQâiauka
fj; meñKs<s lsÍug yels ùuhs' óg fmr yelshdj ,eî ;snqfKa ta i|yd md¾,sfïka;= uka;%Sjrfhla
iuÕ hd hq;=ùuh'
;jo ,xldfõ TïnQâiauka OQrfha ;snQ ;j;a úfYaI;ajhla jQfha ,xldfõ ue;s weu;sjreka iy yuqod
ks,OdÍka úiska isÿlrk uQ,sl whsjdislï ms<sn| meñKs,s lsÍug fkdyels ùuhs' tys§ wjia:dj
;sfnkafka rdcH ks,Odßka úiska isÿlrk uQ,sl whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍï iy fjk;a widOdrK
ls%hd iïnkaoj meñKs<s lsÍuhs' fuys § fudyqj yÿkajd we;af;a o mßmd,k lghq;= ms<sn| md¾,sfïka;=
flduidßiajrhd hkqfjks'
wu;r igyka
udkj ysñlï fldñika iNdj
1978 jHjia:dj hgf;a uq,sl whs;sjdislï wdrCId lsÍu iïnkaOfhka msysgqjd we;s ;j;a hdka;%Khla f,i
udkj ysñlï fldñika iNdj ±laúh yelsh'
1996 wxl 21 orK md¾,sfïka;= mk; u.ska udkj ysñlï fldñiu msysgqjk ,§' th idudðlhka 05
fofkl=f.ka iukaú;h' fudjqka wdKavql%u jHjia:d iNdfõ ks¾foaY u; ckdêm;s jrhd úiska m;al<
hq;=h'
uQ,sl whs;sjdislï wdrCId lsÍu i|yd udkj ysñlï fldñiu my; i|yka ld¾hka bgq lrhs'
uQ,sl whs;sjdislï W,a,x>kh wdikakj ;Sîu iïnkaOfhka jQ meñKs<s ms<sn| úNd. lsÍu yd
úu¾Ykh lsÍu iy iu:hg m;alsÍfï yd iu.s lsÍfï ud¾.fhka tajd úi£u i|yd úêúOdk
ie,iSu'
udkj whs;sjdislï ms<sn|j oekqj;a lsÍu" m%j¾Okh lsÍu yd udkj whs;sjdislïj,g wkql+,j
wOHdmkh ie,iSu'
hï wêlrKhla bÈßfha úksYapHhg Ndckj mj;akd uQ,sl whs;sjdislï W,a,x>kh lsÍug wod< jQ
hï kvq lghq;=j,g ta wêlrKfha wjirh we;sj ueÈy;a ùu'
ue;sjrK l%u
fuu jHjia:dj hgf;a jHjia:dodhlh yd úOdhlh ^ckdêm;sjrhd& f;dard m;alr .kq ,nkafka tlsfklg
fjkia ue;sjrK follsks'
12
h:d¾:hg bv fokak……
1978 jHjia:dj hgf;a md¾,sfïka;=jg ksfhdað;hska f;dard .ekSu iïnkaOj idlÉPd lsÍfï § m%Odk
lreKq lsysmhla ms<sn|j ie<ls,su;a úh hq;=h'
ixLHdj
Pkao fldÜGdY fnod fjka lsÍfï § ue;sjrK iSud ks¾Kh fldñika iNdj ie<ls,a,g .;hq;= lreKq
lsysmhls'
1. m<d;la Pkao fldÜGdhla njg m;alA< yelsh'
2. m<d;la ;=< Pkao fldÜGdY lsysmhla we;sl< yelsh'
3. mßmd,k Èia;%slalhla Pkao fldÜGdYhla njg m;a l<yelsh'
4. mßmd,k Èia;%slal lsysmhla tl;= lr Pkao fldÜGdYhla we;sl< yelsh'
fuu úêúOdk j,g wkql+,j jHjia:dfõ 96^1& j.ka;shg wkqj Y%S ,xldj ue;sjrK fldÜGdY 20 lg
fkdwvq iy 24 lg fkdjeä ixLHdjlg fnod fjka fldg ta i|yd kula osh hq;af;ah' tfy;a 1978
jHjia:djg 1983 oS tla l< 7 jk jHjia:d ixfYdaOkh u.ska th ue;sjrK fldáGdY 20 lg fkdwvq iy
25 lg fkdjeä ixLHdjla olajd ixfYdaOkh lrk ,oS' ta wkqj 1978 jHjia:dj hgf;a ,xldj Pkao
fldáGdY 22 lg fnod fjkafldg ;sfí'
bka 21 lau mej;sfha mßmd,k osia;%sial Pkao fldÜGdYhla njg m;alsÍu ;=,sks' bka tlla tkï" jkaks
Pkao Pkao fldáGdYh ks¾udKh lr we;af;a uq,;sõ" jõkshd iy ukakdru hk mßmd,k osia;%sl 03
taldnoaO lsÍfuks' iSud ks¾Kh lsÍfï fldñiu ,xldj Pkao fldÜGdY j,g fnod fjkalsÍfïoS lr we;s
;j;a fjkia lula jkafka wïmdr Pkao fldÜGdYh os.d uvq,a, f,i fjkia lsÍuhs' fï wkqj iudkqmd;sl
ksfhdack l%uh hgf;a ,xldj Pkao fldÜGdYj,g fnod fjkalsÍfïoS Pkao fldÜGdY 22 lg fnod fjkalr
we;s w;r th ,xldfõ m<d;a udhsï W,a,x>Kh fkdjk whqßka msysgqjd ;sfí'
13
h:d¾:hg bv fokak……
ck;djf.a Pkaofhka iudkqmd;sl ksfhdack l%uh hgf;a f;dard .kakd ,o 196 fokd mokï folla
hgf;a f;dard .kakd ,§'
1& m<d;a moku - 36
2& ck.yk moku - 160
m<d;a moku'
niakdysr - 04
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
inr.uqj - 04
__________________________________________
__________________________________________
ck.yk moku'
b;sß wdik 160 ue;sjrK fldáGdY w;r fnod fjka lrkq ,nkafka ,shd mÈxÑ Pkao odhlhskaf.a
ixLHdjg wkqmd;sljh' ue;sjrK fldÜGdij,g fnod yeÍfï ld¾hh mejÍ we;af;a ue;sjrK
flduidßiajrhd fj; h' jd¾Isl j isÿ lrkq ,nk Pkao ysñ kdu f,aLk m%;sixfYdaOkfhka miq j
uka;%S OQr 160la jQ ixLHdj tla tla ue;sjrK fldÜGdifha ,shdmÈxÑ Pkao ixLHdjg wkqmd; jk
f,i jirla mdid fjka l< hq;= nj 98 jk j.ka;sfha i|yka fõ'
fï i|yd fhdod .kq ,nk ks¾Kdhlh jkafka
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
14
h:d¾:hg bv fokak……
ó <.g ta ta ue;sjrK fldÜGdYhg ysñjk uka;%Ska ixLHdj fidhd .ekSu i|yd ta ta ue;sjrK
fldÜGdYfha Pkao ixLHdj mßñ; Pkao ixLHdfjka fnohs'
bka miqj ta ta ue;sjrK fldÜGdYhg ysñ uka;%S OQr ixLHdj ,efnk w;r tysoS f;dard.; hq;= uka;%S
ixLHdj ^160& fkd,efnkafka kï" ,efnk Wmßu fYaIh mokï lrf.k wdik fnod yßkq ,nhs'
Wod- ___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
fuu ue;sjrK l%uh hgf;a md¾,sfïka;= ue;sjrKhl § Pkao úuiSfuka miq j Pkao .Kka lr
uka;%Sjreka m;a lr.ekSu mshjr lsysmhla Tiafia isÿ flf¾'
16
h:d¾:hg bv fokak……
fï wdldrhg ta ta Pkao fldÜGdYh i|yd iïm%hq;a; Pkao ixLhdj fidhd .kakd w;r th ta ta ue;sjrK
fldÜGdYfha tla foaYmd,k mCIhla uka;%SOQrhla ,nd.ekSug .;hq;= Pkao ixLHdj fõ'
Wod- ___________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
17
h:d¾:hg bv fokak……
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
ta wkqj cd;sl Pkao wkqmd;slh ta ta foaYmd,k mCI ,enQ Pkao ixLHdfjka fjk fjku fnod uka;%S Oqr 29
;SrKh flf¾'
fï wdldrhg f;dard.kakd cd;sl ,ehsia;= uka;%Sjrhskaf.a kï kdu fhdackd Ndrfok oskfha u Ndr osh
hq;=h' miqj ue;sjrK flduidßia úiska cd;sl ,ehsia;= uka;%S Oqr ixLHdj foaYmd,k mCIfha fyda
lKavdhfï f,alïjrhd fj; oeKqï fokq ,nk w;r túg f,alïjrhd cd;sl ,ehsia;= f,al ï jrhdf.a kï
fhdackd lrkq ,efí'
hym;a ,CIK
1& Pkao ixLHdjg wkqmd;slj wdik ,eîu'
iudkqmd;sl ksfhdack l%uh yÿkajd §u i|yd n,mdk ,o m%Odku fya;=j jQfha óg fmr mej;s ir,
nyq;r ksfhdack l%ufha ÿ¾j,;djhka h' ta wkqj tys ;snQ m%Odk;u ÿ¾j,;djh jQfha ,nd.kakd Pkao
ixLHdjg wkqmd;slj wdik fkd,eîuhs'
18
h:d¾:hg bv fokak……
Wod- ________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
ta wkqj iudkqmd;sl ksfhdack l%ufha m%Odk hym;a ,CIKhla jkafka m%udKj;a Pkao ixLHdjla
,nd.kakd iEu foaYmd,k mCIhlg u yd lKavdhulg u m%udKj;a ksfhdackhla ,eîuhs' tuksid
iudkqmd;sl ksfhdack l%uh hgf;a ,nd.kakd Pkao ixLHdj iy wdik ixLHdj w;r l<ska mej;shd jQ
wiurEmSNdjh ke;súh'
19
h:d¾:hg bv fokak……
8& ukdm l%uh ksid ckms%h wfmaCIlhskag mCI kdhl;ajh fj; n,mEï lsÍug
yelsùu'
iudkqmd;sl ksfhdack l%uh hgf;a mCI kdhl;ajfha n,h j¾Okh jk w;r ,xldfõ mj;akd ukdm
l%uh ksid mCI kdhl;ajh fj; n,mEï lsÍfï yelshdj ,eî we;'
whym;a ,CIK
1& uka;%Sjrhd iy Pkao odhlhd w;r iïnkaOh ÿria: ùu’
ir, nyq;r ksfhdack l%uh hgf;a Pkao fldÜGdYh l=vd ùu fya;=fjkao tla Pkao fldÜGdYhlska tla
uka;%Sjrfhl= f;dard .ekSu ksid uka;%Sjrhd iy Pkao odhlhd w;r ióm iïnkaO;djhla f.dvkef.a'
tfy;a iudkqmd;sl ksfhdack l%uh hgf;a Pkao fldÜGdYh úYd,ùu fya;=fjkao tla Pkao
fldÜGdYhlska uka;%Sjreka lsysm fofkla f;dard .kakd ksid uka;%Sjrhd iy Pkao odhlhd w;r ióm
iïnkaO;djhla f.dv fkdkef.a'
20
h:d¾:hg bv fokak……
10& cd;sl ,ehsia;= l%uh fya;=fjka md¾,sfïka;=fõ uq¿ uka;%S ixLHdfjka 15] l ;rï
m%udKhla ck;d ksfhdað;hska fkdjk wh w;g m;aùu’
21
h:d¾:hg bv fokak……
ta wkqj fuu ksfhdack l%uj, jdis wjdis idlÉPd lsÍfïoS fuu ksfhdack l%u fol ;=<u jdis wjdis we;'
1978 wdKavql%u jHjia:dj hgf;a yÿkajd ÿka iudkqmd;sl ksfhdack l%uh Ndú;d lrñka Y%S ,xldfõ
md¾,sfïka;= ue;sjrKh m<d;a iNd ue;sjrKh mj;ajkq ,nhs' fuu l%uh ;=< mj;sk ukdm l%uh yd m%ido
wdik l%uh ksid cku;h úlD;s ùu m%n, f,i isÿjk nj;a tfiau ue;sjrK m%pKav;ajh nrm;, f,i
jHdma; jknj;a j¾;udk iudcfha ms<s.ekSu ù we;' fï iïnkaO iudcfha l;sldj;la o we;s ù ;sfí'
tu ksid fuu ksfhdack l%uh yd ir, nyq;r ksfhdack l%ufha hym;a ,CIK we;=,;a c¾uka ksfhdack
l%uhg udreùu iïnkaOfha ,xld foaYmd,k iudcfha idlÉPd wdrïNù we;' 2015 ckdêm;sjrKfha fmdÿ
wfmaCIlhd jQ ffu;%Smd, isßfiak uy;df.a m%Odk fmdfrdkaÿjla jqfha o fuu iudkqmd;sl ksfhdack l%uh
fjkia lsÍuhs' fï i|yd w;ayod ne,Sula f,i m<d;a md,k ue;sjrKh ñY% l%uh hgf;a meje;a jQ w;r
tys o ÿ¾j,;d úh'
iqÿiqlï
j¾;udk jHjia:dj hgf;a ckdêm;s wfmaCIl;ajh i|yd my; i|yka iqÿiqlï iïmQ¾K l< hq;= fõ'
w& jhi wjqreÿ 30la iïmQ¾K lr ;sìu'
wd& md¾,sfïka;= uka;%Sjrfhla ùug wjYHh iqÿiqlï iïmQ¾K lr ;sîu'
we& ck;dj úiska fojrla ckdêm;s OQrhg f;dard m;alr f.k fkd;sîu'
wE& jHjia:dkql+,j bj;al< wfhl= fkdùu'
ckdêm;s OQrhg f;dard m;alr .kq ,eîu i|yd iqÿiqlï ,nd we;s ljr fyda mqrjeisfhl=f.a ku
w& ms<s.;a foaYmd,k mCIhla úiska fyda
wd& Tyq jHjia:dodhlfha uka;%Sjrfhla kï fyda jHjia:dodhlfhys uka;%Sjrfhlaj isáfha kï
fjk;a foaYmd,k mCIhla úiska fyda Pkao ysñfhla úiska ckdêm;s OQrh i|yd kdufhdackd l<
yelsh'
ckdêm;sjrhd f;dardm;alr .ekSu i|yd Pkao úuiSu Oqrh orK ckdêm;s jrhdf.a ks, ld,h bl=;a ùug
fmr udihlg wvq fkdjk iy udi follg jeä fkdjk ld, iSudjla ;=< meje;aúh hq;=h' tfy;a
jHjia:djg lrk,o 3 jk ixfYdaOkhg wkqj isák ckdêm;sjrhdg m<uq OQrld,h wdrïN ù jir 4la
.sh miqo ckdêm;sjrKhla meje;aúh yelsh'
22
h:d¾:hg bv fokak……
ckdêm;sjrK oskh ue;sjrK flduidßia úiska m%ldYhg m;alrk w;r tu oskfhaoS Pkao odhlhska
ckdêm;sjrfhla f;dard .ekSu i|yd Pkaoh m%ldYhg m;alrkq ,nhs'
ta wkqj
w& ckdêm;sjrKh i|yd wfma|CIlhska ;sfofkl= bÈßm;aj isà kï Pkao odhlhskag ish uQ,sl
Pkaohg wu;rj fojk ukdmho ±laúh yelsh'
wd& wfmaCIlhska ;sfofkl=g jvd bÈßm;a ù we;skï tys § Pkao odhlhskag ;u uQ,sl Pkaohg wu;rj
fojk iy f;jk ukdmo ±laúh yelsh'
f;dard .ekSu'
Pkao .Kka lsÍfï l%shdj,sfha uq,a jgfha § tkï m%:u jrKh .Kka lsÍfï § u lsishï wfmalaIlhl=
ksh; nyq;rhla (an absolute majority) ,ndf.k we;akï Tyq fyda weh fyda ch.%dys wfmalaIlhd
jYfhka ksrdhdifhka u f;dard m;a lr .kS'
m%:u jgfha § lsis ÿ wfmalaIlhl=g ksh; nyq;rhla ,nd .ekSug fkdyels jQfha kï" jeä u Pkao
,nd.;a wfmalaIlhka fofokd yer fiiq wh ;r.fhka bj;a flr;s' tfia bj;a lrk ,o
wfmalaIlhkag ,nd § we;s fojk leue;a; bka miq j ch.%dylhd ;SrKh lsÍug wjYH ksh; nyq;rh
,nd .ekSu i|yd m<uq yd fojk ;ek ysñ lr .;a wfmalaIlhka w;r kej; fnod yeÍu uÕska ch.%dyS
wfmalaIlhd f;dard m;a lr .efka' fuys woyi ch.%dyS wfmalaIlhd m%ldYs; j,x.= Pkaoj,ska 50] la
,nd.; hq;= nj hs'
/§ isák wfmaCIlhska fofokd iu Pkao ,ndf.k we;s wjia:djl l=im;a we¢u uÕska ch.%dylhd
f;dard .efka'
Y%S ,xldfõ ckdêm;sjrhd f;dardm;a lr.ekSu i|yd fuu l%uh fhdod .ekSfuka jHjia:d iïmdolhka
wfmalaId l< wruqKq folla ;sìKs'
i' Pkaoodhlhkaf.ka ksh; nyq;rhlf.a iydh f;dardm;a lr.kq ,nk ckdêm;sjrhdg ;sìh hq;= nj hs'
ii' ckdêm;sjrhd f;dardm;a lr.eksfï § iqM;r lKavdhïj,g w¾:dkaú; N+ñldjla ;sìh hq;= nj hs'
ta wkqj ckdêm;sjrhd f;dardm;a lsÍu nyq;rfha iydhfhka isÿ úh hq;= nj fuhska iy;sl flfrhs' thg
wu;r j fuu Pkao l%uh uÕska Pkao wfmalaIlhka yg ;ukaf.a u foaYmd,k mlaI iy ;uka wh;a
ckj¾.fha" Pkaoodhlhkaf.ka Tíng f.dia iqM;r mlaI iy lKavdhï foi ne,Su Èßu;a lrhs'
23
h:d¾:hg bv fokak……
l=ula ksid o h;a we;eï úg m%Odk mlaIhl wfmalaIlhl=g fojk iy f;jk ukdm ,nd .ekSug isÿ jk
neúks' fuu Pkao l%uh hgf;a fï olajd Y%S ,xldj ckdêm;sjrK y;la ms<sfj<ska 1982" 1988" 1994" 1999"
2005" 2010 iy 2015 hk jirj, mj;ajd we;'
fuu iEu ckdêm;sjrKhl § u m%ldYs; j,x.= Pkaoj,ska ksh; nyq;r m<uq jgfha §u ch.%dys
wfmalaIlhka ,nd .ekSug iu;a úh' tneúka ukdm mejÍu u; r|d mej;Sug lsis ÿ wfmalaIlhl=g isÿ
jQfha ke;'
tfia jqj o" we;eï W.;=ka ;¾l lrkafka ch.%dys wfmalaIlhka fojk iy f;jk ukdm u; r|d mej;Sug
isÿ fõ kï" m<uq jgfha § isÿjQjdg jvd foaYmd,k l%shdOrhka jvd jeä wjOdkhla iq¿;r lKavdhï
flfrys ±laùug fuu l%uh uÕska yelshdjla ,efnk nj hs'
ii' ch.%dys wfmalaIlhd wvq u jYfhka Pkaoodhlhkaf.ka 50% lf.a iydh /l.; hq;= jk neúka
iudcfha mq¿,a mrdihl woyia iy u; ue;sjrKfha wjika m%;sM,h i|yd n,mdkq ,eìh yels ùu'
iii' ch.%dyS wfmalaIlhd wvq u jYfhka 50] l iydh w;alr .; hq;= jqj;a ;ks mlaI nyq;r wdKavqjla
we;s jkafka ke;'
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
24
h:d¾:hg bv fokak……
cku; úpdrKh
f,dalfha jeä jYfhka Ndú;d lrk Rcq m%cd;ka;%jd§
Wml%uhla f,i cku;úpdrKh yeÈkaúh yelsh'
1978 jHjia:dj hgf;a yÿkajdÿka kjdx.hls' fuu
cku;úpdrK l%ufha wdrïNh isÿù we;af;a iaúiag¾,ka;h
;=,h' bka miqj 18jk ishji ;=, weußldj" m%xYh jeksrgj,
fuh l%shdjg kxjkq ,eîh'
3& 86 j.ka;sh
ckdêm;sf.a u;h wkqj cd;sl je|.;alula we;ehs ckdêm;sjrhd l,amkd lrkakd jQ hï ldrKhla
md¾,sfïka;=fõ fkdmeñKs uka;%Skoa we;=¿j 2$3ka iïu; ù we;akï cku;úpdrKhlg bÈßm;a
lsÍug ckdêm;sjrhdg n,h we;'
cku;úpdrK meje;aùu'
cku;úpdrK Pkao úuiSula yryd ck;dj fj; flgqïm;a bÈßm;a lsÍfï n,h uq¨ukskau mjrd
we;af;a ckdêm;sjrhd fj;h' cku;úpdrKhla meje;aùug ;uka wfmaCId lrknj ckdêm;sjrhd
ue;sjrK flduidßiajrhd fj; oekqïÿka miq ta i|yd lghq;= fhÈh hq;= w;r tys m%;sM,h
ckdêm;sjrhd fj; oekqï Èh hq;=h'
cku;úpdrKh ck;djg bÈßm;a lrkqfha m%Yakhl iajrEmfhks' tys§ ck;dj leue;skï z´õZ
hkqfjka o wlue;s kï zke;Z hkqfjka o ms<s;=re ,nd fohs'
cku;úpdrKhl§ Pkaoh m%ldYl< uq¿ ixLHdfjka taldka;r nyq;rhla wkqu; lrkq ,enqjfyd;a
ck;d wkque;sh ,enqKd fia ie<fla' tfia jqjo cku;úpdrKhl§ Pkaoh m%ldYlr we;s ixLHdj
,shdmÈxÑ ù we;s uq¿ Pkao ixLHdfjka 2$3lg jvd wvq wjia:djl uq¿ Pkao ixLHdfjka 1$3 la ,nd
we;akï mk;a flgqïm; iïu; ùu i|yd m%udKj;a fõ'
25
h:d¾:hg bv fokak……
1978 jHjia:dj hgf;a 1982 § m%:u j;djg cku;úpdrKhla mj;ajk ,§' fuh iaõÜi¾,ka;fha"
weußld tlai;a ckmofha" ´iafÜ%,shdfõ mj;ajk ,o wdldrfha cku;úpdrKhla fuka fkdùh'
th mj;ajk ,oafoa tjlg n,fha isá tlai;a cd;sl mCI kdhlhd jQ ckdêm;s fÊ' wd¾' chj¾Ok
úiskah' 1977 ue;sjrKfhka md¾,sfïka;=fõ 5$6 l úYd, n,hla iys;j Tyq n,fha isá w;r 1982
jkúg tys ks,ld,h wjika fjñka mej;=ks' tysoS ckdêm;s jrhdg wjYHh jQfha md¾,sfïka;=fõ
n,h tfiau ;sìhoS md¾,sfïka;=fõ ks,ld,h oS¾> lr.ekSuhs' fuysoS th m%Yakhla wdldrfhka
cku; úpdrKhlg bosßm;a l< w;r tysoS ta i|yd wkque;sh ,enqKs'
ks.ukh'
flfia fj;;a fuu cku; úpdrKh ms<sn|j úfõpk t,a, ù we;' tysoS ck;d úuqla;s fmruqfKa
kdhl frdayK úfcaùr fYa%IaGdêlrKfha kvqjlao mjrd we;' fï ms<sn| ue;sjrK flduidßiajrhd ish
ue;sjrK jd¾;dj u.skao fmkajd fokafka fuu cku; úpdrKh f,dj meje;ajQ cku; úpdrK j,ska
jHdl+, cku; úpdrKhla njhs'
fuu cku;úpdrKh meje;ajQfha ck;dj tf;la N=la;súÈ m%cd;ka;%S whs;shla Wÿrd.ekSu i|ydh' fuh
iuia; f,dalh Wfoidu wdo¾Yhla bÈßm;a lrkq ,eîh' idudkHfhka m%cd;ka;%Sh rgj,
md¾,sfïka;=fõ ks,ld,h §¾>lr .ekSug ke;skï ue;sjrKj,g wdfoaYlhla jYfhka cku;úpdrK
mj;ajkafka ke;'
Wod- ì%;dkHh w.ue;s p¾Ñ,a md¾,sfïka;=fõ ks,ld,h cmdkh ì%;dkHhg hg;ajk;=re §¾>lr
.ekSug 1945 § W;aidy l<úg th m%;sfCIam úh' óg wu;rj md¾,sfïka;=fõ ks,ld,h §¾>lr
.ekSu Wfoid 1964 § yhsáho" 1974 § áhqkSishdjo" 1976 § Bðma;=jo cku;úpdrK meje;aùh'
26
h:d¾:hg bv fokak……
igyka
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
27
h:d¾:hg bv fokak……
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
28