Tổ đấu dây máy biến áp ba pha

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Bài 8:

TỔ NỐI DÂY MÁY BIẾN ÁP BA PHA

I. MỤC TIÊU THÍ NGHIỆM

Giúp sinh viên nắm được các vấn đề cơ bản về cách đấu nối cuộn dây sơ cấp và thứ cấp của Máy
biến áp 3 pha (MBA), đồng thời giúp sinh viên đo đạc và kiểm chứng độ lệch pha của một số kiểu tổ
đấu dây MBA ba pha.

II. THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM

Máy biến áp ba pha VOM

Probe đo cao áp(cách ly) Dao động ký 2 kênh

III. NỘI DUNG THÍ NGHIỆM

XÁC ĐỊNH THỨ TỰ PHA CỦA NGUỒN CUNG CẤP.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 1/9
Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Hướng dẫn:

 Dùng probe cao áp đo điện áp dây L1 – L2 và L2 – L3. Đồ thị điện áp thu được:

Hình 8. 1 – Đồ thị xác định thứ tự ba pha của nguồn

 Từ đồ thị xác định thứ tự pha nguồn điện cung cấp, nếu ba pha thu được là thứ tự thuận thì giữ
nguyên thứ tự nguồn cung cấp cho MBA là L1 – L2 – L3, nếu thứ tự nguồn là thứ tự nghịch thì đổi
vị trí nguồn cung cấp cho MBA thành L2 – L1 – L3.

THÍ NGHIỆM 1: TỔ NỐI DÂY Y – Y

Mục đích thí nghiệm: Thực nghiệm đo đạc, kiểm tra kiểu đấu dây Y-Y của MBA ba pha.

Sơ đồ nguyên lý
L1 L2 L3
1U1 1V1 1W1

1U3 1V3 1W3

1U2 1V2 1W2

3U2 3V2 3W2

3U1 3V1 3W1

2U2 2V2 2W2

2U1 2V1 2W1

Hình 8. 2 - Thí nghiệm tổ nối dây Y – Y

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 2/9
 Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Tiến hành thí nghiệm

 Nối mạch theo Hình 8.2. Các đầu ra 2U1, 2V1, 2W1 bỏ trống, nguồn cung cấp cho 1U3, 1V3,
1W3.
 Cấp nguồn AC ba pha cho mạch (áp dây 220V). Dùng VOM ở chế độ đo điện áp AC, đo và ghi
nhận thông số theo Bảng 8.1.
 Dùng probe áp cách ly, đo đồng thời điện áp giữa 2 đầu các cuộn dây bên sơ cấp (HV) và thứ
cấp (LV), vẽ đồ thị điện áp thu được, chỉ rõ góc lệch pha của 2 tín hiệu trên đồ thị, chỉ rõ tín
hiệu nào là tín hiệu trên cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp trong các trường hợp sau:
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

Chú ý: Khi đo điện áp thì đầu que đỏ của probe áp là đầu đầu, còn que đen của probe áp là đầu cuối
của điện áp cần đo. Ví dụ: 1U3 – 1V3 thì 1U3 là đầu đầu và 1V3 là đầu cuối.

Bảng 8.1 – Bảng thông số đo điện áp phía sơ cấp và thứ cấp MBA đấu Y - Y

Sơ cấp (HV) Thứ cấp (LV)

Vị trí cần đo Điện áp [V] Vị trí cần đo Điện áp [V]
1U3 – 1U2 2U1 – 3U2
1V3 – 1V2 2V1 – 3V2
1W3 – 1W2 2W1 – 3W2
1U3 – 1V3 2U1 – 2V1
1V3 – 1W3 2V1 – 2W1
1W3 – 1U3 2W1 – 2U1

Đồ thị kết quả tổ đấu dây Y – Y: (xác định góc lệch pha, chọn góc pha của HV làm gốc)

1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 3/9
Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

THÍ NGHIỆM 2: TỔ NỐI DÂY Y – 

Mục đích thí nghiệm: Thực nghiệm đo đạc, kiểm tra kiểu đấu dây Y- của MBA ba pha.

Sơ đồ nguyên lý:

L1 L2 L3
1U1 1V1 1W1

1U3 1V3 1W3

1U2 1V2 1W2

3U2 3V2 3W2

3U1 3V1 3W1

2U2 2V2 2W2

2U1 2V1 2W1

Hình 8. 3 - Thí nghiệm tổ nối dây Y - 

Tiến hành thí nghiệm

 Nối mạch theo Hình 8.3. Các đầu ra 2U1, 2V1, 2W1 bỏ trống, nguồn cung cấp cho 1U3, 1V3,
1W3.
 Cấp nguồn AC ba pha cho mạch (áp dây 220V). Dùng VOM ở chế độ đo điện áp AC. Ghi nhận
thông số theo Bảng 8.2.
 Dùng probe áp cách ly, đo đồng thời điện áp giữa 2 đầu các cuộn dây bên sơ cấp (HV) và thứ cấp
(LV), vẽ đồ thị điện áp thu được, chỉ rõ góc lệch pha của 2 tín hiệu trên đồ thị, chỉ rõ tín hiệu nào
là tín hiệu trên cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp trong các trường hợp sau:
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 4/9
 Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Chú ý: Khi đo điện áp thì đầu que đỏ của probe áp là đầu đầu, còn que đen của probe áp là đầu cuối
của điện áp cần đo. Ví dụ: 1U3 – 1V3 thì 1U3 là đầu đầu và 1V3 là đầu cuối.

Bảng 8.2 – Bảng thông số đo điện áp phía sơ cấp và thứ cấp MBA đấu Y - 

Sơ cấp (HV) Thứ cấp (LV)

Vị trí cần đo Điện áp [V] Vị trí cần đo Điện áp [V]
1U3 – 1U2 2U1 – 3U2
1V3 – 1V2 2V1 – 3V2
1W3 – 1W2 2W1 – 3W2
1U3 – 1V3 2U1 – 2V1
1V3 – 1W3 2V1 – 2W1
1W3 – 1U3 2W1 – 2U1

Đồ thị kết quả tổ đấu dây Y –  (xác định góc lệch pha, chọn góc pha của HV làm gốc)

1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

THÍ NGHIỆM 3: TỔ NỐI DÂY  - Y

Mục đích thí nghiệm: Thực nghiệm đo đạc, kiểm tra kiểu đấu dây  - Y của MBA ba pha.

Sơ đồ nguyên lý: Hình 8. 4

Tiến hành thí nghiệm

 Nối mạch theo Hình 8.3. Các đầu ra 2U1, 2V1, 2W1 bỏ trống, nguồn cung cấp cho 1U1, 1V1,
1W1.
 Cấp nguồn AC ba pha cho mạch (áp dây 220V). Dùng VOM ở chế độ đo điện áp AC. Ghi nhận
thông số theo Bảng 8.3.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 5/9
Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Bảng 8.3 - Bảng thông số đo điện áp phía sơ cấp và thứ cấp MBA đấu  -Y

Sơ cấp (HV) Thứ cấp (LV)

Vị trí cần đo Điện áp [V] Vị trí cần đo Điện áp [V]
1U1 – 1U2 2U1 – 3U2
1V1 – 1V2 2V1 – 3V2
1W1 – 1W2 2W1 – 3W2
1U1 – 1V1 2U1 – 2V1
1V1 – 1W1 2V1 – 2W1
1W1 – 1U1 2W1 – 2U1
 Dùng probe áp cách ly, đo đồng thời điện áp giữa 2 đầu các cuộn dây bên sơ cấp (HV) và thứ
cấp (LV), vẽ đồ thị điện áp thu được, chỉ rõ góc lệch pha của 2 tín hiệu trên đồ thị, chỉ rõ tín
hiệu nào là tín hiệu trên cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp trong các trường hợp sau:
o Cuộn 1U1 – 1V1 và 2U1 – 2V1
o Cuộn 1U1 – 1V1 và 2V1 – 2W1
o Cuộn 1U1 – 1V1 và 2W1 – 2U1

Chú ý: Khi đo điện áp thì đầu que đỏ của probe áp là đầu đầu, còn que đen của probe áp là đầu cuối
của điện áp cần đo. Ví dụ: 1U1 – 1V1 thì 1U1 là đầu đầu và 1V1 là đầu cuối.

L1 L2 L3

1U1 1V1 1W1

1U3 1V3 1W3

1U2 1V2 1W2

3U2 3V2 3W2

3U1 3V1 3W1

2U2 2V2 2W2

2U1 2V1 2W1

Hình 8. 4 - Thí nghiệm tổ nối dây  - Y

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 6/9
 Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

Đồ thị kết quả tổ đấu dây  - Y (xác định góc lệch pha, chọn góc pha của HV làm gốc)

1U1 – 1V1 và 2U1 – 2V1 1U1 – 1V1 và 2V1 – 2W1 1U1 – 1V1 và 2W1 – 2U1

THÍ NGHIỆM 4: TỔ NỐI DÂY Y – ZIGZAG

Mục đích thí nghiệm: Thực nghiệm đo đạc tổ đấu dây Y- ZIGZAG.

Sơ đồ nguyên lý L3
L1 L2
1U1 1V1 1W1

1U3 1V3 1W3

1U2 1V2 1W2

3U2 3V2 3W2

3V1 3W1
3U1

2U2 2V2 2W2

2U1 2V1 2W1

Hình 8. 5 – Thí nghiệm tổ nối dây Y - zigzag

Tiến hành thí nghiệm:

 Nối mạch theo Hình 8.5. Các đầu ra 2U1, 2V1, 2W1 bỏ trống, nguồn cung cấp cho 1U3, 1V3,
1W3.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 7/9
 Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

 Cấp nguồn AC ba pha cho mạch. Dùng VOM ở chế độ đo điện áp AC. Ghi nhận thông số đo
điện áp theo Bảng 8.4.
Bảng 8.4 - Bảng thông số đo điện áp phía sơ cấp và thứ cấp MBA đấu Y - Zigzag
Sơ cấp (HV) Thứ cấp (LV)
Vị trí cần đo Điện áp [V] Vị trí cần đo Điện áp [V]
1U3 – 1U2 3U1 – 2U2
1V3 – 1V2 3V1 – 2V2
1W3 – 1W2 3W1 – 2W2
1U3 – 1V3 3U2 – 3V2
1V3 – 1W3 3V2 – 3W2
1W3 – 1U3 3W2 – 3U2
- 2U1 – 2V1
- 2V1 – 2W1
- 2W1 – 2U1

 Dùng probe áp cách ly, đo đồng thời điện áp giữa 2 đầu các cuộn dây bên sơ cấp (HV) và thứ
cấp (LV), vẽ đồ thị điện áp thu được, chỉ rõ góc lệch pha của 2 tín hiệu trên đồ thị, chỉ rõ tín
hiệu nào là tín hiệu trên cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp trong các trường hợp sau:
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1
o Cuộn 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

Đồ thị kết quả tổ đấu dây Y – Zigzag: (xác định góc lệch pha, chọn góc pha của HV làm gốc)

1U3 – 1V3 và 2U1 – 2V1 1U3 – 1V3 và 2V1 – 2W1 1U3 – 1V3 và 2W1 – 2U1

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 8/9
Tổ đấu dây máy biến áp ba pha
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------

IV. YÊU CẦU

 Sinh viên phải hoàn thành tất cả các bảng số liệu, kể cả bảng số liệu tính toán và nộp lại cho
GVHD kiểm tra trước khi kết thúc buổi thí nghiệm

 Bài chuẩn bị có chữ ký của GVHD được nộp kèm theo bài báo cáo thí nghiệm và để ở cuối
mỗi bài báo cáo.

 Các bảng số liệu và bài chuẩn bị được chấp nhận phải có chữ ký của GVHD thí nghiệm ngày
hôm đó.

V. NỘP BÁO CÁO:

 Báo cáo nộp trễ nhất 1 tuần sau khi kết thúc TN.

 Báo cáo ghi rõ Họ tên, MSSV, Nhóm, Tổ, ngày thực hiện bài thí nghiệm

 Các kết quả đo và kết quả thí nghiệm phải được trình bày rõ ràng, ngắn gọn và đầy đủ các yêu
cầu theo bài hướng dẫn báo cáo thí nghiệm.

 GV có quyền cho điểm 0 những báo cáo như sau:

o Những bài sao chép lẫn nhau dưới mọi hình thức.

o Số liệu báo cáo không trùng khớp với số liệu trên bảng thu thập số liệu của SV.

o Không ghi thông tin của sinh viên (Tên, MSSV, nhóm, buổi thí nghiệm).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------
Tài liệu Hướng dẫn thí nghiệm Trang 9/9