Professional Documents
Culture Documents
Άρτουρ Σοπενχάουερ
Άρτουρ Σοπενχάουερ
Ο πατέρας του ήταν ένας πετυχημένος και πλούσιος έμπορος και εφοπλιστής, που τον προόριζε για διάδοχό
του στην οικογενειακή επιχείρηση, ενώ η μητέρα του ήταν συγγραφέας. Μορφώθηκε στο Ντάντσιχ
(σημερινό Γκντανσκ, Πολωνία) και στο Αμβούργο. Με την πρόθεση να τον εισαγάγει στον κόσμο του
εμπορίου, ο πατέρας του τον ώθησε στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Για τον σκοπό αυτό ταξίδεψε στην
Ολλανδία, στην Ελβετία, στην Αυστρία και στην Αγγλία, ενώ έμεινε για δύο χρόνια στη Γαλλία. Τα παιδικά
του χρόνια ήταν μια περίοδος δυσάρεστη για αυτόν εξαιτίας της πιεστικής συμπεριφοράς του πατέρα του και
προβλημάτων στην υγεία του.
Όταν το 1805 πεθαίνει ο πατέρας του, του αφήνει μια κληρονομιά που του επιτρέπει να ζει χωρίς να
εργάζεται. Φοίτησε στο γυμνάσιο στην Γκότα και στη Βαϊμάρη και το 1809 γράφεται στην ιατρική σχολή,
όπου έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει τα μαθήματα του Schulze. Επηρεασμένος από αυτά αρχίζει να
ασχολείται με τη φιλοσοφία και να διαβάζει Πλάτωνα και Καντ. Το 1811 μετακομίζει στο Βερολίνο, όπου
παρακολουθεί τα μαθήματα του Σλάιερμαϊερ και του Φίχτε. Παίρνει πτυχίο μετά από 2 χρόνια γράφοντας μια
πτυχιακή εργασία την οποία εκτίμησε ιδιαίτερα ο Γκαίτε. Στη συνέχεια απομονώνεται στη Δρέσδη, όπου και
ολοκληρώνει τη μελέτη των κλασσικών φιλοσόφων. Το διάστημα 1818-1819 επισκέπτεται τη Ρώμη, τη
Νάπολη και τη Βενετία όπου και παραλίγο να νυμφευθεί. Το 1820 γίνεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του
Βερολίνου μετά από μια λεκτική σύγκρουση με τον Χέγκελ. Οι ώρες των μαθημάτων του συμπίπτουν με
αυτών του Χέγκελ, με αποτέλεσμα μετά από ένα εξάμηνο να διακοπούν. Έτσι αρχίζει τα ταξίδια στην
Ελβετία, στην Ιταλία και στη Γερμανία. Το 1825 επιστρέφει στη Γερμανία με την πρόθεση να ξεκινήσει την
πανεπιστημιακή του καριέρα, αλλά φεύγει λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος από την πλευρά του
πανεπιστημίου και της επιδημίας της Χολέρας που οδήγησε στον θάνατο και τον Χέγκελ. Το 1833
μετακομίζει στη Φρανκφούρτη, όπου και ζει για το υπόλοιπο της ζωής του. Πεθαίνει το 1860 σε ηλικία 72
χρονών από πνευμονική εμβολή.
Η φιλοσοφία του
Για τον Σοπενxάουερ, η ανθρώπινη επιθυμία, η «βούληση» και η θέληση προκαλούν πόνο και ανέχεια. Ένας
προσωρινός τρόπος να απαλλαχθεί κανείς από τον πόνο είναι μέσω της αισθητικής περισυλλογής. Αυτός
είναι ο αμέσως καλύτερος τρόπος καταστολής της βούλησης, πέρα από την πλήρη εξάλειψη του θέλειν. Η
ολική απορρόφηση στον κόσμο νοούμενο ως Παράσταση, μέσω της αναπαραγωγής της πραγματικότητας
από το έργο τέχνης, σώζει τον άνθρωπο από τον κόσμο ως Βούληση, που είναι ο καθαυτό κόσμος. Η
μουσική κατέχει μείζονα θέση στην αισθητική θεώρηση του Σοπενxάουερ καθώς, λόγω της αφαιρετικότητας
της, δεν βασίζεται σ' ένα φαινομενολογικό παραστατικό μέσον. Η μουσική αισθητικά αναπαριστά την
Βούληση καθεαυτήν, αδιαμεσολάβητη, και όχι όπως αυτή παρουσιάζεται υπό του ατομικιστικού πρίσματος.
Σύμφωνα με τον Daniel Albright «ο Σοπενxάουερ πίστευε ότι η μουσική ήταν η μόνη τέχνη η οποία δεν
αντέγραφε απλά ιδέες, αλλά ήταν η ίδια η ενσάρκωση της Βούλησης».
Ηθική
Η ηθική θεωρία του Σοπενχάουερ πρότεινε ότι υπάρχουν τρία κύρια ηθικά ελατήρια: η συμπόνια, η μοχθηρία
και ο εγωισμός. Η συμπόνια είναι το κύριο κίνητρο της ηθικής έκφρασης. Η μοχθηρία και ο εγωισμός είναι
εκφυλισμένες εναλλακτικές ηθικές εκφράσεις.
Ψυχολογία
Η επιρροή του Σοπενχάουερ ήταν πιθανόν πιο έντονη πάνω στην πραγμάτευσή του για την ψυχολογία του
ανθρώπου παρά πάνω στη σφαίρα της φιλοσοφίας.
Οι φιλόσοφοι μέχρι τον Σοπενxάουερ δεν είχαν εντυπωσιαστεί από την πίεση που ασκεί το σεξ πάνω στον
ανθρώπινο ψυχισμό, αλλά ο Σοπεάουερ αναφέρθηκε σ' αυτό και σε συναφή θέματα εκτενώς:
...ο καθένας πρέπει να μένει έκπληκτος που ένα πράγμα [σεξ] το οποίο παίζει ένα τόσο
σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ζωή έχει μέχρι τώρα πρακτικά παραμεληθεί από το σύνολο
των φιλοσόφων, και στέκει μπροστά μας σαν ανεπεξέργαστο και ακατέργαστο υλικό.
Έδωσε όνομα σε μία δύναμη εντός του ανθρώπου, η οποία, όπως ο Σοπενxάουερ διαισθανόταν, σταθερά
επικρατούσε έναντι της λογικής: τη Βούληση του ζην (Wille zum Leben). Την όρισε ως μία εγγενή ώθηση
εντός των ανθρώπινων όντων, και των πλασμάτων γενικά, να παραμείνουν ζωντανοί και να αναπαραχθούν. Ο
Σοπενxάουερ αρνιόταν να εκλάβει την αγάπη ως κάτι ασήμαντο ή τυχαίο, αλλά αντίθετα την εξέλαβε ως μια
αστείρευτη δύναμη που βρισκόταν αθέατη εντός της ανθρώπινης Ψυχής αλλάζοντας δραματικά τη μορφή του
κόσμου.
Ο απόλυτος σκοπός όλων των υποθέσεων αγάπης... είναι πιο σημαντικός από κάθε άλλο σκοπό
στη ζωή του ανθρώπου και γι' αυτό αξίζει τη μέγιστη σοβαρότητα με την οποία καθένας τον
επιδιώκει. Αυτό το οποίο σχεδιάζεται μέσω των υποθέσεων αυτών δεν είναι τίποτε άλλο παρά
η σύνθεση της επόμενης γενιάς.
Αυτές οι ιδέες αποτελούσαν προοικονομία της δαρβινικής θεωρίας της εξέλιξης και των φροϋδικών εννοιών
πάνω στη λίμπιντο και το ασυνείδητο.
Πολιτική
Ο Σοπενxάουερ είχε μια ξακάθαρη ιεραρχική σύλληψη πάνω στην ανθρώπινη φυλή, αποδίδοντας φυλετική
ανωτερότητα στις βόρειες, «λευκές» φυλές, λόγω της ευαισθησίας τους και της δημιουργικότητας τους:
Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί και κουλτούρες, πέραν των αρχαίων Ινδών και Αιγυπτίων,
παρατηρούνται αποκλειστικά στις λευκές φυλές, ενώ ακόμη και με πολλούς σκουρόχρωμους
ανθρώπους, η κυρίαρχη κάστα ή φυλή, έχει πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα από τους υπόλοιπους και
κατά συνέπεια, επιλέγει τη μετανάστευση-παραδείγματος χάριν οι Βραχμάνοι, οι Ίνκας και οι
κυρίαρχοι των Νήσων του Ειρηνικού. Όλο αυτό οφείλεται στο γεγονός του ότι η αναγκαιότητα
είναι η μήτρα της εφευρετικότητας, καθώς εκείνες οι φυλές που μετανάστευσαν στον Βορρά και
σταδιακά έγιναν λευκές, έπρεπε να αναπτύξουν όλες τις πνευματικές δυνάμεις και να εφεύρουν
και να τελειοποιήσουν όλες τις τέχνες στη συγκρουσιακή τους σχέση με την ανάγκη, τη θέληση
και την ανέχεια, που τις διάφορες μορφές τους, επέφερε το κλίμα.
Πέραν τούτου, ήταν κατάφωρα αντίθετος προς τη διαφορετική μεταχείριση των ανθρώπων ανάλογα με τη
φυλή τους, όντας ένθερμος εχθρός της δουλείας και υποστηρικτής του κινήματος για την κατάργησή της. Από
την άλλη, τα γραπτά του είναι εμποτισμένα με μεταφυσικό και πολιτικό αντι-Ιουδαϊσμό. Ο Σοπενxάουερ
υποστήριζε ότι ο Χριστιανισμός αποτελούσε μια επανάσταση ενάντια στην υλιστική βάση του Ιουδαϊσμού,
επιδεικνύοντας μια ηθική επηρεασμένη από την Άρυα-Βεδική διδασκαλία της αυτοϋπερνίκησης, την οποία
αντιπαρέβαλε στην αδαή αναζήτηση μιας επίγειας ουτοπίας, που χαρακτήριζε το Ιουδαϊκό πνεύμα:
Βιβλιογραφία
Μακρής, Νίκος, «Schopenhauer, ρηξικέλευθος μαθητής των Berkeley και Kant». Εποπτεία, τ.
49 (1980), σ. 613-621.
Tanner, Michael, Σοπενχάουερ. Μεταφυσική και τέχνη. Μετάφρ. Αφροδίτη Κοσμά. εκδ.
«Ενάλιος», Αθήνα 2002.
Τσέτσος, Μάρκος: Βούληση και ήχος. Η μεταφυσική της μουσικής στη φιλοσοφία του
Σοπενχάουερ. «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», Αθήνα 2004.
Τσέτσος, Μάρκος: «Η μουσική αισθητική του Σοπενχάουερ: ένας φιλοσοφικός και
μουσικοαισθητικός κριτικός σχολιασμός», Μουσικολογία, τ. 12-13, Αθήνα 2000, σ. 37-50·
Janaway, Christopher: Σοπενxάουερ. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε. Μετάφρ. Μάρκος Τσέτσος.
εκδ. «Ελληνικά Γράμματα», Αθήνα 2006.
Mann, Thomas: Σοπενχάουερ. Μετάφρ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος. εκδ. «Έρασμος» Αθήνα
2006.
Παραπομπές
1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) αρχή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf
.fr/ark:/12148/cb11924112h (http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11924112h). Ανακτήθηκε στις 10
Οκτωβρίου 2015.
2. (Αγγλικά) SNAC. w65b0f1n (https://snaccooperative.org/ark:/99166/w65b0f1n). Ανακτήθηκε
στις 9 Οκτωβρίου 2017.
3. «Nationalencyklopedin» (σουηδικά) arthur-schopenhauer (https://www.ne.se/uppslagsverk/enc
yklopedi/lång/arthur-schopenhauer). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
4. (Αγγλικά) Find A Grave. 12793 (https://www.findagrave.com/memorial/12793). Ανακτήθηκε στις
9 Οκτωβρίου 2017.
5. (Αγγλικά) Discogs. 1730606 (https://www.discogs.com/artist/1730606). Ανακτήθηκε στις 9
Οκτωβρίου 2017.
6. Frankfurter Personenlexikon. frankfurter-personenlexikon.de/node/1129 (https://frankfurter-pers
onenlexikon.de/node/1129). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
7. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. schopenhauer-arthur (https://brockhaus.de/ecs/enz
y/article/schopenhauer-arthur). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
8. «Store norske leksikon» (https://snl.no/). (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Great Norwegian
Encyclopedia. 1978. Arthur_Schopenhauer (https://snl.no/Arthur_Schopenhauer).
9. «Grove Art Online» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη, Μπέιζινγκστοουκ, Νέα Υόρκη.
T076768 (https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T076768). ISBN-13 978-1-
884446-05-4. ISBN-10 1-884446-05-1.
10. «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia Catalana. 0061422 (https://ww
w.enciclopedia.cat/EC-GEC-0061422.xml).
11. Roglo. p=arthur;n=schopenhauer (https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=7929&url_pref
ix=http://roglo.eu/roglo?&id=p=arthur;n=schopenhauer).
12. (Αγγλικά) Indiana Philosophy Ontology Project. thinker/3863 (https://www.inphoproject.org/thin
ker/3863). Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
13. (Γαλλικά) Babelio. 2535 (https://www.babelio.com/auteur/wd/2535).
14. Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Miroslav Krleža
Lexicographical Institute. 1999. 54965 (https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=5496
5). ISBN-13 978-953-6036-31-8. ISBN-10 953-6036-31-2.
15. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/17064 (https://cs.isabart.org/person/17064).
Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
16. Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική
Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10
Δεκεμβρίου 2014.
17. Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική
Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9
Απριλίου 2014.
18. Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική
Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30
Δεκεμβρίου 2014.
19. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα.
1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
20. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) αρχή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf
.fr/ark:/12148/cb11924112h (http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11924112h). Ανακτήθηκε στις 10
Οκτωβρίου 2015.
21. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Η φιλοσοφία του Σοπενxάουερ για την τέχνη (Γερμανικά) (http://knol.google.com/k/klaus-rohde/
schopenhauers-philosophie-der-kunst/xk923bc3gp4/46#)
Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την Creative Commons Attribution-ShareAlike License· μπορεί να ισχύουν και
πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε στους Όρους Χρήσης και την Πολιτική Ιδιωτικότητας.
Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του Wikimedia Foundation, Inc., ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.