Professional Documents
Culture Documents
मह भ रत खड बत स व
कर पव भ ग दसर
अश क क ठ र
ई स ह त पह ष न
ह शष सचन - म भ र च स खड चण स ठ कप ख ल ल ललक र ज .
http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html
म भर
मर ठ अन दक : श . अश'क क'ठ र
ashokkothare@gmail.com
पस क ल लखन च स कक अन दक कड सरह* अस+न
पस क च हक त ल अश च पनमदण न ट, हचतपट हक
इ र रप र करण स ठ अन दक च लख पर नग घण
आ श क आ . स न कल स क दश र क र ई 'ऊ शक .
ई स ह त पह ष न
G1102, Eternity, Eleventh floor
Eastern Express Highway. Thane, 400604
www.esahity.com
esahity@gmail.com
©esahity Pratishthan®2018
• ह न म+ल ह रण स ठ उपलब=.
• पस क बस ट र ठ ण प C हक चन व ह ररक क'ण
पर करण प+ C स ह त पह ष नच लख पर नग घण आ श क
आ .
पक शन : १० सपटJबर २०२०
अन दक च द'न शबद -
ह द+ म न ज क O रचन स म न आ त ल एक म भ र आ . ह दच+
सगळ परपर , च ल रर , ससक र ह च मळ म भ र आ . चUकस ह द +
व हकल ब च ळ अमक पथ क पच र आल अस पश पड ' पर , त च
सम = नक रक उतर म त त ल हमळ न . च र जण च र कलपन स ग त च
गY=ळ उड '. 'ऊ न त ह ट , पथ ह च म+ळ क'ठ आ ल*
हसठ प तन आ , अन द चल कZ, त पश च सम = नक रक उतर
हमळ ल अश म झ अप* आ . म ण+न, म म भ र ह म क व च मर ठ
अन द करण च ठर ल. आ प \ म भर र बरच लल ल गल आ ह पढसद
पषकळ लल ल ज ईल पण म भ र , जसJ आ सJ, एक श`*हणक म ध म म ण+न
चक न हमळण आ श क आ ह भष रनम चक न द आ .
म भर एक म क व आ . असJ म ण , स म'ठ गथ आ . म म त
अन द कर न ' गद कल आ क रण, मल कह च अग न . म भर च
उपलब= पह क O भद आढळ . त स ठ सगळ भद भ ष र घ ल आ
म णज, क O र d न ज + न . त हश , समन चक न कथ भ ग अल=क च गल
पक र समज म ण+न क O ट प हदल आ .
मझ चक स = मर ठ आ ज च ज न म'जक आ असJ ग =रन म अन द च
भ ष ब ळब'= मर ठ ठ ल आ , त मळJ क'ण ल स जपण च ईल
समजल. क O लखक अश गथ च अन द कर न प च न च अनभ म ण+न
मद म प च न (Archaic) शबदप 'ग पर पर , म झ अस अनभ आ हक,
ब g क चक न चण स त स ' '. म ण+न भ ष आपल न म च च ओघ
ठ ल आ .
म भ र च अठर प आ त आ= च अस आहदप म ण+न एक ज'डल आ .
आहदप मळ म भ र ल मख कथ भ ग च प+ jह स चक न समजल.
आहदप ह दच+ अनक पर ण च मळसत च कलपन . म ण+न ' म झ म फ र
म त च आ . म म त अन द करण च स' स ठ सप+ण म भ र च ळ स प*
जस खड ह भ ग+न हदल आ . त मळJ इटरनट र चढ न उ र न स'प
ज ईल अश अप* आ . त ल बलतस खड, कण प भ ग दसर आपण आ
चण र अ .
म भर क= लल ल गल अस पश न म चण च मन ड'क ' म ण+न
त बदल थ'ड लल आ . म र गU म बद आपल ल म आ ,
स = रणपण इस सन प+ ५५० षj द'घ म नभ 'ऊन गल. जर म भ र च
रचन त आ= च अस र त च उलख त कळ ल ज`न बद स ह त
हनहn च आल अस . बद ल स ख मन असJ सब'= . क रण, त च त जन
सख ह च र र आ= र आ . व स च भग ग द च त जन मड ज
लनन अ च न आ सख ह चर ह द+ त जन ल पह ल म णज, स
जस जन समजल ज '. जर बद च आ= च अस र हनहn च त च पभ
बद च ह च र र झ लल हदसल अस . ह शष करन द'घ र जघर ण च '
म णज त च हश*ण त कळ ल स pतम असण रच मग त च अभ स ग ,
कषण आल अस . ह शषकरन जर द'घ =म र क म कर ' र अपह*
आ . पर , पत * असJ हदस हक, त द'घ च तक ललन स ह त ' उलख
आढळ न . ह च अथ म भ र त न रच कळ रचल गल अस . दसर
अद ज अस कZ, द त ज न लल ण र व स म भ र क र व स एकच व हक
' असJ स = र म नल ज आ . द च सर म भर ल ग आ . द
त ज न च उगम त च सम र स झ ल स मन आ . म भर लल ण र व स
सग , द च ह सर पड च लल आ र ज न स'प भष समन न
समज म ण+न कथ रप +न उपलब= व हसठ त न म भर क लपहनक
रचन कल आ . असJ स प आपण अद ज कर शक ' हक, म भ र इस सन
प+ ४००च सम र स म णज, सम ट अश'क च आ= लल ल गल अस .
म भर स t व स एक प त अश भ+हमक कर न हदस . त पम ण कषण म ण+न
ज प त आ त च सगळ क व प व स ज च खर न कषण द`प न आ , Jच
कर आ अस ट . म णज म भ र क र व स त च रचन द'न भ+हमक
कर असJ म ण ल गल. त मळJ अस समजण स रक नस कZ, म भ र
त च कलपन च च एक भ ग आ . कद हच असJ म ण ईल कZ, म भ र एक
द कथ च सग आ त द र न`ह कमल हशक ण च प तन झ ल आ .
मझ म , अश चचj ळ व थ न घल + म भर
ह दन ल कथ +न क
सग च आ प . एक ऐह लसक दस ऐ ज म ण+न म भ र उप 'ग ईल
असJ ट न . म भर ल कथ प , त ल अह रलज पसग Jच स ग
हक सगळ कप'लकललप आ . पर , त +न ज हशक ण च प तन झ ल आ '
अपह म आ .
आपल कड इगज न स प च हश*ण पद आणल त आ= ह द + ल हदज,
प ठश ळ +न प थहमक हश*ण घ अस . त पथम, अ*र ओळख न र गहण
म भर हशक ल ज ई (पर'ह ब हण च प ठश ळ +न त हश कमक ड च
प'थ हशक ल ज ) ल* घ ल प ह ज. क रण, म भ र +न म णस ल ज न
कस जग त बदलच म गदशन हमळ . म भ र एक श`*हणक म ध म म ण+न
पर ' . आपल हश ज र ज च हश*ण म भ र +नच झ ल ' . त +न ज
हन श स हशक ल आ Jच आपल हश*ण ' . मझ म , च उदश चक न
ड'ळ सम'र घऊन म भ र च , = हमक गथ समज+न भ बडपण च+ न क रण '
= हमक गथ न अस म झ म आ . म भर अनक बUद क आ जसJ भग
ग , ह दर+ ग , कहणक ग ,व =ग ग`र. सगळ ज न च ज न आ म ण+न
पत क श ण ह द,+ म भ र चण ठ ल र त च भल 'ईल. त न स जपण
हमळ म ण+न पपच आरभल आ . ई-स ह त त च ह न मल ह रण करण र
आ म ण+न त न श शt
=न द.
अश'क क'ठ र
म झ ई-मल –
ashokkothare@gmail.com
ashokkothare@yahoo.co.in
ह रन आपण म झ श सपक कर शक .
ह पस क च मदण करण स ठ अन दक च आ= पर नग घण आ श क आ . न
घ ल स ' गन ठरल त र 'ग क र ई 'ईल.
ह ई-पस क च ह न मल ह रण ई-स ह त करण र आ पर , ई-प€स क
क'ण क'ण ल ह न मल भट दऊ शक '.
म झ बल@ग –
Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories
I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy
Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for
intelligent discussions.
Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/
ह शष सचन - म भ र च स खड चण स ठ कप ख ल ल ललक र ज .
http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html
- कण प दसर (सर) –
कण प
भ ग बच ळ स
सज पढ स ग ', कण त च दtख स ग अस '. मदच रजच ब'लण ऐकल र
सल ल ब'ल ', म सद ल अजन ल च गल च ओळख '. कषण च स रथ मल
म आ . सJच अजनच शU सद मल ठ ऊक आ . पर , ज च ख त न
त बब म त द'घ श बडरपण लढण र आ . पर , मल ज' श प भ ग न हदल आ
त च हफक•र ट . भ ग कड+ न अस शस ह द सप दन करण श ठ म
ब हण च सYग घऊन गल' ' '. त ळ इद न अजन ल फ द व म ण+न एक
अळ च रप घऊन म झ मड हशरल जव भग मझ म ड र झ'पण स ठ
त च ड'क ठ व ' त न च ल . त हश मल च ल त +न म झ
रक च = र सर झ ल . त ळ म स न कर ' '. प d न म झ गर मल ब'लल
कZ, झ स नहशल प अस ख त न ट कZ + ब हण हनहn पण न स. पढ
दरड +न मल ह च र कZ, म क'ण आ स ग . म झ न ईल ज झ ल म खर
स हग ल कZ म स कळ न आ . ऐक+न त च क'= अन र झ ल . त न मल श प
हदल कZ, त न ज हशक ल म ह सरन ज ईन जव म झ अ क ल सम प आल
असल. जव मल त मत च ज स आ श क असल व च म मत ह सरन
ज ईन. बह त च असण र न ज' ब हण न . असJ न र ब'लल. म ण+न जव
म त म न 'दध ल हभडन नमक व च मल म झ मत च ह सर पडण र आ
म झ स ठ म'ठ दtख आ . म झ कड अश आ = आ ज च मद न म म'ठ
स`न च चटक• सरश न श कर शक '. म त अजन च न श कर इलच… आ .
ज ल क'ण र + शक न . म त क पत च घ'डदUड थ ब ण र आ . म झ
ब ण न. त च ब ण क= च फकट ज न . नमक हठक ण ज त च च मल
पर भ कर च आ . आजच लढ ई + प र . म त च बर'बर च नव
त च प* ज स च गल =न=र आ लसद करण र आ . ' त च द` शस आ =
घऊन म झ श लढण र आ र म क O कम न सल , त ल इ र स \न
समजण र आ . म झ म रलल ब ण न त ल घरण र आ . त बणन म त च
ज क मच ह झ ण र आ . म न डगमग त ल स म'र ज ण र आ . त च
सगळ कत म फ'ड+ न ट कण र आ म झ कत न . =नज न म स \च पढ
अस ' त ल आज म म ग ट कण र आ सगळ प ण र आ . स \न पर लज
करण सव स च ल म आज पर लज करण र आ त च = सद करण र आ .
' अह रथ आ र म त dन ज स म'ठ अह रथ आ द ख +न दण र आ .
खड न त नJ ज' पर कम कल त च फ र स ' त मळJ त ल म ज आल
आ . ' म आज उ र ण र आ . त च चपळ ई ख न म आ पर , त प* ज स
चपळ ई म झ आ द ख +न दण र आ म आज. त च ड'क उड ल कZ सगळ न
समजल कण क'ण आ . ' स ल म समज ' पण त च म म कण आ त ल
द ख +न दईन. अर सल , + म+ख आ स म ण+न ल समजण र न . सगळ
*हत च सभ म त ल आव न हदल ' . म झ *म हशलपण च ज स च दरप 'ग
' प ड कर आ पण आ च लण र न .त पड च + म म आ स म ण+न +
मल खचच करण स ठ सगळ स ग आ स न कळण इ क म न समज न .
मझ स नशक•च + ग`रफ द घ आ स सल . ल हमत समजण च म च+क कल
आ अस मल आ ट+ ल गल आ . + द p=न च हमत स ग 'स पर , झ ह च र
नमक त ह रद आ अस मल हदस आ . खर हमत गण र न अस +
त च श मझ श ग आ स. खर हमत त च सख आनद म न ' पर , झ
गळच हदस आ . + म झ म द p=न च अस न ल हनख र आ स म समज+
ल गल' आ . म ल स ग ' कZ, म झ सगळ गण आ जख हमत अस
लग . द p=न ल म आ . द p=न च भल करण स ठ , त ल ह ज
करण स ठ , मझ सठ द सठ म सगळ करण र आ ज आ श क आ .
ढसठ म सद आहण अजन श लढण र आ त त द'घ न ठ र म रण र
आ . म झ कड त स ठ उतम स मग सजज आ . जस एक हचडलल त दस
त ल हभड ' स आम आज हभडण र आ ' . म बह स त च र ट कण र आ .
त च +न ' सटण च शक न . पर , जर म झ रथ च च क त भग च
श प नस र जहमन न =रल र म त पश उतपन 'ण र आ . सल म ल स ग ' कZ,
म म ल हभ न हक रण ल हभ न हक कबर ल हभ न , सJच
इद ल सद घ बर न .म त ल'कप ल द न घ बर न . मझ मझ ह ज
=नष र प+ण भर स आ . म ण+न मल त प थ च अलजब हभ ट न . आज
त च हन ड 'ण र आ कZ, क'ण शष =न=र आ .
म ल स ग ' एक घटन ज झ ल जव म नमब ज च र कर असJ . एक
हठक ण अनक प ण च म हशक र कल त एक ब हण च क'कर म झ +न
म रल गल. म झ कड+ न चक+न म रल गल ' . पर , ' ब हण मल द'ष द ब'ल ',
कZ, झ रथ च च क जहमन अश फस ल कZ, त +न झ नश 'ईल. त
शपच आठ ण न मल फ र भ ट . त ल श करण स ठ द p=न न त
ब हण ल जर गई दन हदल पर , ' श झल न . त ल म अनक त
दन हदल त ल श करण स ठ पण ' श झल न . त नर म त ल अनक
स क ब क द न कल पर त ल म श कर शकल' न .त न रम त ल
चUद ज र ग ई हदल प+ण क ळ रग च सफद रग च सर असलल पर , '
श झल न . म त च *म म हग ल व ' ब हण ब'लल , त न भह ष ण
कल ' , ' श प नव . खर'खरच =डण र आ जव मझ अ णर आ .
आहण म ण+न त ल ' श प अथ भह ष ण बदल ण र नव . ' पढ मल
ब'लल कZ, म त पढ ब हण च उपलजह कच ग'ष नष कर न . घडल न र म
क= क'ण ल र ग न . + मल क O ब'लल स र म हचडण र न . ह सगळ
ग'ष म ल स हग ल क रण म ल मझ ह हच क समज '. आ ह पढ मल
क•द दऊ नक'स.
कण प भ ग बच ळ स सपल .
कण प
भ ग तच ळ स
कण सल ल क•द द ', सज पढ स ग ', शत+च न श करण र कण सल ल
त च ल क• द ख +न क•द द '. त न र परस झ ल न म ण+न कZ क कण
त ल पन स ग+ ल ग ', "अर सल , म झ श ङ द सद रण र न .
जर सगळ द इद स आल र म त च न पर लज 'ण र न . अस म कषण ल
अजन ल क घ बर न"? म शबद च द सद र म नण \प`क• न . + दस
क'ण ल ज आहण घ बर , म झ र नक' प 'ग कर. मल + पषकळ ईट ब'लल
आ स. झ मन न च आ . कण कश न घ बर न . स पक रच शU ह
कण ठ स+न भरलल आ . आपण हमत आ ' , कUर च स थ द र आ '
आपल क O पम आ म ण+न म सगळ स न कर ' '. आपल मख उदश एकत
ण च आ कZ, = र षŠ ह लढ ई लजक . त स ठ आपल स \न आपल
म भद ब ज+ल ठ +न एकतपण लढ च आ . म ण+न म झ उदट ब'लण कड
दल* कर आल' आ . म ण+न + अज+न प \ ज आ स, न र म झ
कव च = कल अस . मल अपम न स न करण च स न ल=ष र स रख .
झ हश म द लजक+ शक '. हमत च अपम न करण, त ल ट'च+न ब'लण
प प समजल ज आम ससक सम ज .
कण प भ ग तच ळ स सपल .
कण प
भ ग चव च ळ स
सज पढ स ग ', कण क मदक न द'ष द '. सल त ल ब'ल ', + झ
गरळ ओकण बद कर, ल =रन म म झ शत+च न श कर शक '. पढ सज
स ग ', सल च कण श मग+र ब'लण झ ल न र पन कण त ल स ग+ ल ग ',
ज ज स कट+ ' .
कण ब'ल ', ऐक म झ ब'लण न ट ल* दऊन, सभ त ब हण न स हग ल
सग आ , मझ पदरच न . त क'ण ल दख ण च म झ उदश न .
एकद = र षŠ च घर ' ब हण आल ' ' त च अनभ स ग ' . ' ब हण
ह ह = दश हफरन आल ' . ' एक ह द न ब हण ' . ' क न आहण
मदक न त च च ल बदल द'ष द ' . ' सग ' कZ, श ण म णस न
क श सब= ठ + न . क रण दगण अस . त प च नद च ख'
र . त प च नद आ गग , सरस , मन , कर*त लस=+ आहण
त च उपनद अश आ . म ल न ' ' व प स+न ज ण ' क•, ख ट कख न
द रच बदल त कच घर च पढच भग अस . एक गप क र ईस ठ
मल कच बर'बर र ल गल ' . त मळ त ळ मल त च ज न
पद च ह च रसरण च च गल पररच झ ल ' . त नगर च न ' शकल
नद अपग च हकन ल ' . थ र णर क ज Cक (ज ट) ज च ' .
त च र ण म न फ रच हकळस ण ' . गUड न च दर प अस .
ळलल ज स ख अस . त च स ठ ग'म स लसण च चटण
आल हशज अस . दसर मस ल त न म नव . खण भ कर
ग'म स मख अस. भ सद असJ ' त स t हशज नस ' ह क आणल ज
' . भ क सद ह क आण ' . घर फक म स हशज असJ. त च
व सथ , हशस अश नव . क O कल र चल ' . त च मह ल द र
प अस . त एक स च झग घ ल आहण घर ब र न च ग ण कर स
लखदळ 'त . त क'ण ल क O ग`र ट नव . त च ग ण न स थ दण र
द भस+र आ ज कर ' . कनल तस ' ' पण त न आ ड '
असJ हदस ' . त ब क ल•हगक सख मनमर दपण घ अस . त स मच
आ श क त न ट नव . द र हपऊन त एकमकZन ब'ल 'त . अस
पह ल र त व हभच र ण ट 'त पण त च स = रण गण ' . ज
आपल कड हनहषद समजल ज . त न त क O ग`र ग आ ' असJ त न
ट नव . त च गण त न चक•च ट नव . एक क मल स ग '
कZ, एक त च ल बई त च र ख+ष आ ह च न र ल ब करजगल गल
आ ' ह ल भटण र आ . अस गण आपल कड ल ब ई क= च करण र न
आपल परषसद त भ ग घण र न . पण क समन ' . न र
नस न त ब क दस परष स ब'ल अस परषसद ह च कड ज
अस . ल`हगक न`ह क ह ष त च म नस . त न र म ( ' ब हण
स ग आ ) स लज नद ओल ड+ न ईर प र करन म झ दश आल'. थ
म मझ दश आल' थ मझ सम ज ल रद ब ध च दखण ब क
प ण स ठ म आ +र ' '. त च अग बस कपड, भ ग ल ल हशदर+ , क ळकट
क जळ ड'ळ अश ल जण , म द श ल ब क मल हदस+ ल गल . त च
सम=+र ग ण लबद द च स+र मल ऐक च ' . क= आमच प'ळ ,
+ हपण र ' ', गरम मस ल च
म स च स हदष पद थ ख ण र ' '. सकस द= पर
कलल म स च ख द पद थ क= ख ' असJ मल ' ' . आमच जगल ल
सम , हपल+, हकर ल, अश म'ठ *च स ल बसण र ' '. थ ल म'ठ
रद रस प णर ' '. आमच दश ल ल'क च रग बरग कपड मल आकहष
कर ' . आमच त क हक फरक आ मल ज ण ' .
अश रर न त ब हण न कच मह आम सगळ न स हग ल ' शच
म ल सग आ . रज त च पजच प प पण च स भ ग च भ हगद र
अस ' अस आपल थ समज . + क च र ज आ स म णज + त च
प प च भ हगद र आ स. पढ ' ब हण आणख न स ग ' ऐक सल , त शकल
नगर ज ख+प म'ठ ' , थ र *स ल'क च सख फर थ ल ब क दर
प=र व हद श क ळ र त ढ'लक• ज +न ग ण ग अस . मल त च कडच
ग'म स गUड द र प ल न र गण ग ल गण र ' . क शळ , बक ,
डककर प ळ त बर'बर ग सद अस चर ण च क म त च ब क
कर अस . त ब क परपरष श ओळख नस न लसम कर जस आपल
ब क क= च करण र न . त न प+ण स त आ आपल ब क न नस
Jच खर क रण आ . त हश परष उट, ग ढ , खचर प ळ . ज मस र
करण र न थ जग+ शक न . ल'क द र हपऊन ग ण बज ण कर
त च न`ह क 'ल र ण कस शक आ ? दस ब हण न स हग ल कZ, थ श द+
ह प श नद च द'न ब ज+स हपल+ झ ड च जगल आ . त च ब कच स न
हन ब ख+प म'ठ रद अस त चल व म दक ल अस ज
आपल कड ल स म न परष स अस सथ करण र अस . पर , थ ल परष न
त च क Oच ट न . कद हच क परष च ब क कड प ण च दष स च…
अस . इर , चदभ ग , ह स , लस=+ ह पदश र ण ल'क न आरठ
म ण . सल ल म असण रच क रण ' झ रज च भग आ .
आरठ ल'क क'ण न`ह क ब=न प ळ न . प प पण च ह च र कर न .
थ श ण न जऊ न अस ' ब हण स ग ' . द च हप र च पज थ
करण च पद न . थ र ण र ब हण द ह सरल आ . ज कर न .
थ ब g क शद ण च ल'क अस , म ण+न स अस . ल कड च भ ड +न
ख . त च ख ण हशज ण च भ ड म च अस . त च म च भड
त च ख ऊन झ ल र कत च ट+ न स फ कर , त न र शच ठ ल ज
पन खण च ळ शच परल ज . प dन त ब हण ल हशस र
आल . स च… च आपल `द क ल'क च कलपन त न अ ग न . त च
म त त न मह न . दगड च खलबत =न कटल न र क ढ+ न घ ल
कZ कत ' खलबत च ट+ न स फ कर ' अश रर आ . पण च पर स फ
करण स ठ त न म ह न . ह क आरठ ल'क उट, ग ढ +
ह च द=
पर . त प स+न द , पन र, च ज कर . त च ख ण च पमख
भ ग अस . त च ह हश मल ' , त क O ग`र आ अस त न
ट न . स पक रच ख द पद थ स न कर . त ज क O नस . ज
आ डल ख . बहज न बदल अनहभज आ . क आ त न
स ग+न समज न . ' ब हण ब'लल त ग=र नगर जथ ' ब हण गल '
म णस न स ग, प ल ह ग'ष म न . अश हठक ण अन घ ल न र
मनष स ग कस ज ण र? ' ब हण आणख न एक नगर गल ' त च न
अच सथल अस ' . थ भ ल न च हठक ण त न सन न कल. थ
ह मल +न आलल नद पथमच सप ट पदश आलल अस . शहचभ+
थ ल ल'क न म न . थ एक च कड ब हण च ड ळ सन न कर न त न
प ह ल. ल'क वणभद म न न . म ण+न आपल थ ल ब हण न थ जऊ
न . आपल ल'क थ ज थ*त पण थ ल ल'क न त थ*त च म त
मह न . ह क हपश चच न पज . अस म ण कZ, त च प+ ज हपश चच
आ . द'न हपश चच ' , एक च न दस च ह क . त च मळJ क
न त च श ल हमळ ल अस स ग . हपप श नद र ' . अस ब हण
मन कZ त न बहद न उतपन कलल न . म ण+न क'ण =म प ळ
न मग द कस हशकण र?
करशक, म शक, कललग, करल , करक'ट, ह रक, अश इ र ल'क न सद
द क =म म ह न . म ण+न त च प स+न दर+ र असJ ' ब हण स ग ' .
त पम ण र *स ब क च सJच क Oस अस . त च हन ब फ रच म'ठ अस .
जव 'त दश थ त करण च हनहमत न गल ' . त थ*त ल आरठ
असJ म ण . थ र ण र ल'क स ल ह क समज . थ ज ब हण आ
त न द समज न . ज कर शक न . णभद मन नसल न
त च कस ह ' . श+द ब हण अस सद सर स ' न त न प ह ल
आ . अश मळ त न कलल अध द घण र न अस ' ब हण स ग ' .
पसथल , मद, ग = र, आरठ, ख स , स , लस= , सU र सद सJच
अभद अस असJ ब हण स ग ' . ( सगळ सध प हकस न आ .)
कण प भ ग चव च ळ स सपल .
कण प
भ ग पचच ळ स
कण पढ ब'ल ', "अ ' सल , आपल ल सगळ म ह असल प ह ज. र सद म
त बदल म ल स गण र आ . जर ल* दऊन ऐक . एकद एक ब हण आमच घर
अह थ म ण+न आल ' . आमच च ल रर प dन त ल त पस पडल . '
ब'लल , कZ, ' ह मल बर च षj र ल आ . त न र ' अनक दश
प टन च हनहमत न गल ' . थ त त दश ल च ल रर त न पह ल
आ . पर , क'ठ ल'क दगण जस असल च त ल आढळल. दच
हशक ण+क•पम ण ' खर =म आ पर , अनक दश ह ह = =म त न प ह ल. एकद
' कच (पठ ण) दश गल ' , थ म ण+स पथम ब हण ' ' न र *हत
' '. त न र `श न र शद ' '. त न र ' न ' '. न झल न र '
मनष पन ब हण 'ऊ शक '. ब हण झ ल न र ' पन द स ' '. कट+ ब ल एक
मनष ब हण ' '. पर दगण मळJ ' ख लच ण ज अस '. ग = र मदक
सद ज ळप स सJच आ . जग हफरल मळJ मल समजल. त मळJ पणण कड
कल कम अस '. म ल म आ क ? आणख न स ग ' ऐक, प Cच कळ
एक पह त स क O गड न पळ ल . ल'क आरठ ' . ह ल त ल'क न भष कल.
त रत स न त न श प हदल . श प द कZ, म म झ प ह त भष कल आ
लजच क'ण प न , म ण+न मच कळ ल ब क सद भष ' ल. म नच
ल'क अ . मच क= च उद र 'ण र न मझ श प +न मच सटक 'ण र
न . त मळ अरठ ल'क बह ण च मलग रस ' ' त च स च मलग रस
' न . कUर पचल सल , मतस , न`हमष , क'शल , कसप”द ,
कललग , मग= , …डOमध ज सगळ भ ग नआ , सगळ द ल =म प ळ .
सगळ जग ल म आ कZ, द ज' स हग ल आ Yच खर =म आ . र सद
ल'क प प कर अस . ज पण नआ सगळ समज . पर मदक च
ब ब समज न . लकट ल'क प च नद च पदश र ". ऐकल र
सल कण ल Yड स भ ळ+ न ब'लण स स ग ' क रण सल त पदश ल आ . कण
पढ ब'ल ', "अर सल +त दश च र ज आ स. म ण+न + झ ल'क च कम च
(पण च पपच) स व भ ग च म लक अस 'स. हक + फक प प च =न
असहशल क रण + त न क= च सर*ण द न स. पढ ण कळ जव दच
=म सगळ ल'क पसरल, पर , हभषम प च नद च ल'क न न म ल=कक र .
क रण स= र ल रन . अगद क ग सद ब हण त ल'क च ज न
पद बदल न र ज ' . ज कळ ल'क त च णच क व पर पड अस
त क ळ सद ल'क स ग नस . अ ' सल , ल म असलच. पन म
आणख न एक कथ स ग ', एक र *स कलमप शपद न च, पण प' न सग '
कZ, ज *हत भ क म ग+न जग भष *हत समज . क रण *हत न भ क
द च अस म ग च नस . सJच ज' ब हण व सथ ज न जग न ' भष
समज . क जग ल स जस फ ल + ल'क समज , मद ब क भष
समज व क रण त न इम नद र म नस . ब'ल अस न ' र *स प ण
बड+ ल ग ' व त ल एक र ज च '. र *स च पश च उतर ' र ज द ',
अश , मलच… सगळ म णस जस घ णरड ल'क आ . त ल ल जस
घ णरड अस '. ल ल ह जड ज स घ णरड अस '. ज *हत कड+ न ज करन
घ त dन ज स घ णरड समज . प च ल द च प लन कर , कUर सद
स कर , मतस सरसन ज कर . प+ jकड ल ल'क शद च हन म प ळ . दह*ण
भष झ ल आ , क च'र आ , सUर षŠ अककरम ष अस , क घन, द रड,
व हभच र , गरच पतन बर'बर झ'पण र , उदट, ग ई म रण र , र त घर ब र
ह न क रण भटकण र , दस \च द हगन परण र , अश च पपच क ब'ल ? स
करण अरठ च म ल=कक र कर '. ज त प च नद च पदश र . प च ल,
कUर , न`हमष , मतस . सगळ द च =म ज ण त च प लनसद कर .
उतरकड ल, अगच, मग= त न समज न र अ=पण ज = ह = कर
अस . अग च द प+ jकड पजल ज , दह*णकड ल हप र च पज कर . ज
म च सथ न आ . पहnम र रण च स म ज आ . उतर र स'म च र ज आ . थ
ब हणसद अस . र र *स ह म ल च सर*ण कर अस . गहक (हश च
पज करण र सक= च अन ) ग=म दन स भ ळ . हनसश ह षण+ सगळ चर चर च
सर*ण कर अस '. त क न क'ण ल न ! मग= त च ख+ण न समजल
ज , क'सल त च हदसण न समजल ज , कर आहण प च ल त च ब'ल न
ओळखल ज , सल न समजण अ घड अस ज' र सगळ ब'ल न .प ड
ल'क सJच अस . न अर र ज , स+ज अस , सर सद सJच अस . मलच…
त च j ईक गण न समज . मदक• त d न गळ अस . अर सल , + मल
क O स ग+ नक'स. मदक• ल'क स ज स गललच… अस . म ण+न त च ब कन
सगळ खर ब समजल ज . द र हप , गरच ब क'बर'बर झ'प , गभप
कर , च' कर + र दऊ
, अश अरठ च म ल=कक र कर '. गपचप बस मल पत त
नक'स". कण ब'ल ' "न रम त अजन कषण आ= ल म र न".
सगळ श पण ऐकल न र सल ब'ल+ ल ग ', "अर कण , झ दश च ल'क त च
मल ब ळ न स'ड+ न ज . त च ह सर पडलल हदस ' ल ! हभषम क ब'ल '
अह रथ रथO बदल स ग ', र ग +न म झ कड प d नक'स क रण त च क O
पररण म म झ र 'ण र न . ब हण सगळ कड अस . सJच *हत सद सगळ कड
अस . सJच `श आहण शद च आ . अर कण , पह त ब क सद सगळ कड
अस . इ रच `गण र ब'ट ठ ण च ह क आनद घण रसद सगळ कड
अस , जस + आ स. ह ष म णससद सगळ ल'क अस . दस \च द'ष
सग ल स'प अस पर , स च प ण च =` फ र थ'ड मध अस . सगळ
दश च र ज त च दश च =म स भ ळ अस . त क O न ल न . पप
पण न म णस सद स त आढळ . हकत क ल'क द dन शष म णस
अस ".
त च ब'लण ' अस न द p=न थ प 'च ' त न अश ग'ष न करण च
ह न कर '. कण ल थ'ड र ग +न सल ल ज'ड+ न द कड ल* दण स
स ग '. झल र द'घ ग ल ल गल स . त न र कण सल ल रथ
अजन कड नण स स ग '. कण प भ ग पचच ळ स सपल .
कण प
भग स चळस
सज पढ स ग ', =षदमन न कलल प ड च स`न च रचन प ह ल न र कण
म'ठ गजन कर '. त बर'बर त च स`न उतलज झ लल हदस . 'आ त च
व रचन कर ल ग '. जस इद न असर च ह ध स कल ' पचन कळ स
कण न प ड च स`न च कल ' . कण न त च रचन ल=ष र ल त च
उजव ब ज+स र ल असJ प ह ल ' .
= र षŠ ब'ल , "अर सज , कण च मलग त च स`न प ड च ह र'= ठ
क ? म णज =षदमन, हभम आहण इ र 'द च ह र'= ठ क ? क'ण 'द
क'ठ 'जलल ' मल स ग. प ड च व च सद मल म ह स ग. द कस
सर झ ल सद स ग. जव कण ल=ष र च कड ज ' व अजन क'ठ ' ?
खड न ल सगळ न ठ र म रण अजन श क'ण लढण र ' "?
सज स ग+ ल ग ', आ ऐक पढ क झ ल. व रचन कल न र द'न ब ज+च
लढण स सजज ' . कUर च ब ज+न कप, क मन, मग=च र ज आप पल जग
उजव ब ज+च घ . शक+न त उल+क बर'बर अस '. त च बर'बर ग = र च
'द अस . त च रप हपश चच स रख ' . कUर च स`न ल सर*ण दण र
अस . चU स ज र ससपक त ' . त च न त द p=न कर ' . कषण
अजन ह न म रण ए ढ च एक उदश त च ' . मध भ ग कण ' . त च
गळ मळ 'त . त च ब ज+स त च मलग त च सर*ण करण स ठ ' .
म शक•म न दtश सन एक म'ठ तच म न र बसल ' .त च भ' त च
ब=+ त च सर*ण थ ' . त हश मदक कक ह च सर*ण त ल ' .
अशतथ म इ र 'द त च फUज हनश र ' . त बर'बर मलच… स`न ' .
क ड ल र घऊन प दल र ' . त ल सर*ण दण स ठ ' .
त हश त दल, घ'डदल रथदल अस सगळ म'ठ ह ल*ण सदर हदस ' .
सप च द श स नस र रचन कलल ' . लढण स ठ सद` सजज अश
अनक 'दध च पलटण एक म ग'म ग एक अश उभ 'त . र ज ल=ष र ल
प d न =नज ल ब'ल ', "कण न कलल व प लस क? त अ ढव स`न च
आपल ल मक बल कर च आ ". ऐकल र अजन त ल ब'ल ', "जस +
स गहशल सच 'ईल. त सगळ स`न च न श म करण र आ झ आजन.
ल=ष र त र ब'ल ', "ह व सथ + कण र ज हभम द p=न र ज ईल
च गल 'ईल. नक+ल षसन र स द शक+न र स हनक दtश सन र आहण सत क•
क मन र ज ण र अ . प ड अशतथ म र ज ईल. म कप श लढण र आ .
दUपद च मल हशखड इ र कUर र ज ल. ब क•च आपल 'द इ र सगळ
शत+श लढ ल.
सज पढ स ग ', अश पक र ल=ष र त च 'जन स ग '. =नज ब'ल ', " सJच
'ईल". त पम ण प ड च स`न च ह भ गण ' . ' स t त च स`न च पढ
ज '. त च रथ च घ'ड स * अग ' . ज च उतपत स * बह म=+न झ ल
' .त रथ म=+न प च न क ळ बह इश प स कर ' अस ' अजन च रथ
' .त रथ +न रण इद ज अस , त +न आ कषण पथ ज ' .त
रथ +न कषण अजन असलल सल प ' कण ल ब'ल ', " प कषण
पथ त च द` रथ +न आ . +त च बदल न म ह च र कर अस 'स. त
रथ च आ ज स ग ' कZ, सद आहण =नज आ . अजन च रथ न म
ळ उठ आ . आहण म उड आ . =+ळ द'न स`न च अग र पड
आ . प मस र प ण आपल म स ख ण स ठ आपल मरण च ट प
आ . अर कण , प ' क + स+ ल ग स आ . सगळ प ण आक श स+ कड
प आ .प झ झJड सद थरथर आ कश च ल*ण आ ? झ घ'डसद
कप आ . ह च अथ म'ठ पम ण नरस र 'ण र आ . शखन द म'ठ न '
आ च d ब ज+न ढ'लक• मदग+ ज आ . असख रथ च आ ज ऐक+ आ .
अर कण , ब ण च स+, स+ आ ज न रण भरलल आ . =नष च टणतक र '
आ . ज'र न ण मळJ रथ र ल झJड फडफड आ . पचल प कस
दखण हदस आ . अर कण , क च मलग त च रथ र ल कप मदमळ ह ध सक
झ ल आ . ' सगळ च न श करण स ठ आल आ . कषण च चक, गद आहण स रग
=नष त च बर'बर आ . कषण च गळ कUस भ आ ह च अथ Jच लजकण र
हनहn . त बर'बर सव स च त च ग ड घऊन आ . ' सगळ त च शत+
म रण र आ . थ रण गण प सगळ कड म णस च मडक• पडलल हदस आ .
हकत क च च र हक दखण आ पण आ म कड गल आ .त च अग ल
ल लल चदन च सग= सगळ कड पसरलल आ . त च आ = इ स t पसरन
पडल आ . मलल घ'ड त पडलल आ .त च ज भ ब र आलल आ .
मलल त प त च शर र अनक ब ण घसलल हदस आ . अर कण प
अजन ल न प d न आपल 'द अस सथ झ लल हदस आ . हमत च घर
असलल अजन आपल ल हदस न . जस स+ ढग गल कZ हदस न . फक
त च झJड हदस आ . कण + आज त प थ ल प ण र आ स जव ' त च
शत+च न श कर असल. ज च स रथ कषण आ त च = करण च + 'जलल
आ . ज च =नष आ ग ड . ज न ससपक च न श कल आ एक न. अस
अजन झ श लढण र आ म ण+न + स = र ". असJ ' मदच र ज कण ल
स = करण स ठ स ग अस '. कण त ल उतर द ', "प र ग लल ससपक
अजन र च ल+न ज आ . त रण=म ळ ' कठ हदस न . क रण ' आज
सपण र आ ".
सल त र त ल ब'ल ', अर रण ल क'ण प ण न म र शक क ? अग लन
ह झल क ? क'ण ल पकडल क ? क'ण समद हपऊन ट कल क ? अर अजन
क'ण कड+ न रण र न . म ण+न म स ग ' प थ ल म रण च स पन + स'ड+ न द
दसर क उहदष ठ क रण त ल म रण शक न . ' क पत हभम प . ' क= च
थक न क रण त ल स आहश द + न हदल आ . त स जखम च त स
द
' न . ल=ष र प अर कण 'पह त च प ळ आ .त च द'न ब ज+न आ
द'न अहशन . सद न रण र आ . दUपद च मल प , त च प च ल च रक
आ . अजन स रखच आ . दपद च पत =ष दमन प , त च शU च क सग .
स च सत क• प . ' र दसर इदच आ ". सल कण अश पक र सभ षण
कर अस न द'न प* च स`न एकमक लढण स ठ घस जस गग मन
सगम एकमक घस .
कण प भ ग स च ळ स सपल .
कण प
भ ग सतच ळ स
= र षŠ ब'ल , "द'न प* लढण स ठ सजज झ ल र मल स ग सज , प थ न
ससपक च कस मक बल कल "?
सज पढ स ग ', कUर च अफ ट स`न पड च स`न ल घर आ अजन न
प ह ल, त न =षदमन च न त ख ल प ड च स`न व रचन र कल .
=षदमन त च प र दसर स+ अस हदस ' . सगळ त च ममच
म गदशन पढ ज ' . ससपक न प . त न पह ल र अजन च र ग
अन र ' '. ' त च गड क ढ '. ससपक अजन ल ठ र म रण स ठ
त च र = +न ज . त च त , घ'ड सगळ त च भ' जम 'ऊ
लग . ' सघष आगळ गळ ' . ल र , चक = (कषण च सदशन
चक स रख आ =), क ड अश आ = त च कड ' . अजन न प+ C
हन क च असर श द कल ' त च आठ ण ' ' . त च सख म'ज
नव . म'ठ न गजन कर ' . पर , अजन न त सगळ घर
घ लण 'दध न रद पम ण नष कल. त च ळ कUर च प च ल, …ड ,
शOज ह च बर'बर द ' ' . त कप च पमख ' . त च स क मन
' . शक+न , मद कर ' . त च ग = र स`न त भ ग घऊन ' .
म'ठम'ठ न ओरड पड र च ल+न ज ' . पड च रथ च चर ड कर
पढ ज ' . क'सल, मतस , करष, कUक आहण सरसन म'ठ कद न
लढ ' . ज न आहण प प पलसद , स ग आहण पण च म ग द ' . त
लढण *हत , `श शद अस सगळ लढ ' . त ळ कर सनच द pघन
त च भ ड बर'बर कण ल सर*ण द ' . त सल च सन ' . त च
म रलल आ =न ' ल=ष र च स`न म र ज ' . शकड' स`हनक मर ' .
कर न कण ल फ र आनद ' ' . जस द दन च द ' आ असJ
ट ' . कण प भ ग सतच ळ स सपल .
कण प
भ ग अठच ळ स
= र षŠ ब'ल ', कण न प ड च फUज च न श कल न र ' ल=ष र ल
म रण स ठ पढ ज ', त ल प ड प`क• क'ण ह र'= कर मल स ग, अर
सज .
सज पढ स ग ', =षदमन प ड च न त कर आ प d न कण त च कड
ज '. दन द सर ' . म'ठ ढ'लक• ज ल जऊ लग . त ध नन
सगळ आसम दण ण+न हनघ . त दणक न हकत क कमज'र मरन पडल. कण न
पभ दक च सतर 'द त म रल. …ड प च ल च हकत क ' म र '. कण
कर अस न बडर प च ल त च रथ ल ढ द . त लढ ई कण प च म'ठ
'द प च ल च म र '. त +
भ नद , हचतसन , सन ह द, पन, शरसन अस
' . प च ल च म'ठ नकस न झ ल ' . कण च द'न सर*क ज त च पत '
ज च न ' , शशन सत सन प च ल श लढ+ ल गल. कण च म'ठ मलग
षसन कण च पढ+ न सर*ण कर ' . =षदमनच न त सत क•, दUपद च प च
मल, हभम स t. जनमज , हशखड त च बर'बर …ड च स`हनक क`क ,
पभदक, प च ल, नक+ल स द , मतस , कण र च ल+न ज . कण ल
च ण सठ त लल ल Yड द . शशन हभम च =नष 'ड '. हभम ल
जखम कर '. म'ठ न गजन कर '. हभम न न =नष घ ', शशन ल जखम
कर '. त न र हभम भ नद ल म र '. त च घ'ड, स रथ अस सगळ म रन
ट क '. कण च मल च = कल न र हभम कUर च स`न च न श करण स
सर कर '. त न र हभम कप क मन च =नष 'ड '. दtश सन र म र
कर '. शक+न र स ब ण म र '. उल+क प त (शक+न च ब=+) त च रथ
म'ड+ न ट क '. त न र हभम शशन ल आव न द '. ब'ल ', "आ + मल स".
हभम त ल म रण स ठ ब ण ल ' पण कण ब ण उड '. कण त न र हभम र
ब ण च म र कर ल ग '. हभम न न =नष घ ' शशन र नम =र '. पर , कण '
उड +न द '. शशन नक+ल र नम =र '. नक+ल त च र ब ण च म र कर र '.
शशन नक+ल र ब ण च म र कर ल ग '. नक+ल शशन च स रथ ल म र '. शशन
हचडलल नक+ल स द र म र कर '. सत क• षसन च स रथ म र '. षसन च
=नष 'ड '. त च झJड प ड '. त न र षसन ल … ब ण म रन इज कर '.
त मळ षसन बशद ' '. त च रथ पड+ न र '. पर , चटकन उठ '. त च
ल र घऊन =न ल म रण स ठ त च र= '. =न उलट त च र र
कर '. दtश सन प ' कZ कण च मलग अडचण आ . 'त ल त च गड
घ '. दस रथ ' चढ ' थ+न सत क• र ब ण च म र कर ल ग '. त च लढ ई
' अस . षसन पन कण स सर*ण दण च क म कर ल ग '. सत क• दtश सन च
रथ 'ड+ न ट क '. दtश सन बस र ' '. पर , ' दस सजज रथ चढ ' त च
लढण च ल+ ठ '. =षदमन कण र ब ण म र '. कण र इ र प ड चसद अनक ब ण
मर अस . अश रर न प ड च कण र म'ठ ल कर अस . कण त
सगळ पड च पमख 'दध र ब ण च म र करन त न जर स आण अस '.
त रन त च दकUशल सपष हदस ' . त च ब ण न सगळ आसम भरलल
' . कण त च रथ उड म र , न च बण मर ' . त च न चण मळJ
त ल म रण स'प नव . ' त च पह सप= \च झJड प ड ' . त हश स रथ
मर ' .त च स च बणच ष मळ त ल प ड च फUज +न ल=ष र
प \ ज ण शक झ ल ' . …डOच स 'दध च ज ळ गल र ' त न मर '
न र ल=ष र ज ळ प' 'च '. सत क• हशखड त च रजल च ण सठ
कण च रथ ल ढ द . त ळ रण द पन ज+ ल ग . त च आ ज
गगन ल हभड अस '. पन कUर आहण प ड द रग . कUर च न त
कण कड ' प ड च ल=ष र कड ' .
कण प भ ग अठच ळ स सपल .
कण प
भ ग एक'णपन स
सज पढ स ग ', प ड च फUज न प र कर कण ल=ष र प \ ज '. कर न
' अनक शस अस च पर मष घ अस '. कर अस न ' अनक च मडक•
उड अस '. हकत क त च भ न रण गण +न पळ+ न ज . दह ड, अ=क, हनश द
प दल च सत क•च न त ख ल कण र च ल+न ज . कण च मरन त च
स स नष झ ल मळJ र मन . हकत क मरन ज . कण च ज'र ह ल*ण
' .त सगळ न पर भ+ कल न र कण पन ल=ष र कड त च म'च ळ '.
पर , त ल सत क• इ र 'दध च ह र'= ' ' ' ल=ष र प \ ज ऊ शक
न . ल=ष र कण ल ब'ल ' ज' फक थ'ड अ र र अड लल ' , "अर कण ,
कण , अर दर+ दष नसलल स , + न म प थ ल आव न द अस 'स, द p=न च
न द ल ग+न + आम प ड च दष कर अस 'स, झ सगळ दष न भरलल
स मथ च आ पर * 'ण र आ . म आज द झ मन ष प+ण करण र आ ".
अस ब'ल+न ' त ल द ब ण म र '. त न र कण त च ब ण म र '. त दद
ल=ष र स प न कण च अ करण च उदश न आणख न क ब ण म र '.
त ब ण न कण च डव ख द ल जखम ' . त आघ न कण ख ल क'सळ '.
त च +न त च =नष सद पड . ' ब 'ष ' '. प d न कUर च स`हनक म'ठ
गY=ळ कर . त न ट कण मल . प ड त न ख+ष 'ऊन ज'र ज'र न'
ह ज च गजन कर ल ग . पर , ' कण ल करच शद र '. ल=ष र च =
करण च ठर '. त च ह ज =नष क ढ ', आहण प च ल च द'न र ज चदद
दड=र म रन ट क '. ज ल=ष र च सर*ण कर ' . ल=ष र कण ल स बण
म र '. कण ल=ष र ल स ' त च अग र ब ण म र '. त न र ' शसन
सत सन ह न जखम कर '. कण म'ठ न गजन कर '. त न र ' पड च
स`न च स र कर ल ग '. सत क•, चक• न, तस+, हशखड , दUपद च मल, पभ दक,
नक+ल, स द , हभमसन, हशशप ल, करष, मतस , सरस, क`क , क'सल, क श स, अस
सगळ 'द कण षसन र च ल+न ज . पचल र ज जनमज कण र अनक
बण मर अस '. प ड च 'द त च ह ह = शस घऊन कण र स र कर .
त मळJ कण ल बह स क ढ लग . त च ज'र न प ड च स`न जळल ज ' .
त न र कण गम न स सJ स ल=ष र च =नष 'ड '. त न र ' ल=ष र च
हचलख फ ड+ न ट क '. रक न भरलल ल=ष र कण र एक शल क ज' ल'खड च
' , फक '. पर , कण शल क 'ड+ न ट क '. ल=ष र कण र ल रन र
कर ' त ल जखम कर '. कण च अग +न भळभळ रक d लग .त अ सथ
कण प ड र ब ण च म र कर अस '. ' ल=ष र च ब ण च भ 'ड+ न ट क '.
त न र ल=ष र रथ बस+न पळ+ न ज '. त च स य क स रथ म रल गल ' . '
ख+प न र ज झ लल हदस ' . कण ल त च आईच शबद आठ , कZ ' अजन
स'ड+ न क'ण इ र प ड न म रण र न .त ळ सल त ल स ग ' कZ, "अर कण ,
ह ल अस कYड पकड+ न =र नक'स. जर त न श प हदल र आपल भसम 'ईल.
त ळ कलतस पण स कण ल=ष र ल उदश+न ब'ल ', "अर उचचकललन *हत ,
अस रणभ+म + कस स'ड+ न ज आ स? उचचकललन *हत असJ घ बरन पळ+ न ज
न . मल ट + *हत च क व बदल अनहभज आ स. + ब हण र dन द
हशकल स, ज कर आ स, + लढण च कम श+न आ स. पन लढण च
कम ऊ नक'स. झ कम न , झ ब+ ज आहण पर ऊ नक'स. ख
'दध न आव न दण च भर स पड+ नक'स. घर ज न रत हभम, अजन आहण
कषण च म ग लप+न बस". झल र कण त ल स'ड ' पड च इ र
'दध श लढ+ ल ग '. ल=ष र पळ+ न ज आ पह ल र त च म ग …ड ,
प च ल, 'द त न सर*ण दण स ठ हनघ . त च न त सत क• कर अस '.
पड च 'द ज आ प d न कण ल आनद ' '. ' त पर ण स`न च
प ठल ग कर ल ग '. त ळ कUर च रण द ज +न कण च ज च कU क
कर . त ळ ल=ष र श हक Cच रथ +न कण च कU क प अस '. त च
फUज च 'ण र ह न श त ल बघ न . ' ओरड+ न त च सUहनक न ब'ल ',
"अर, म अस गपप क ? लढ ल ज ", ऐकल र प ड च स`हनक कUर र च ल+न
ज . त च न त हभमसन कर ' . म'ठ गद र'ळ ' '. भ षण द पन प रभ
' . बणच ष मळ आक श अ= र पसर '. त असख म णसJ, घ'ड, त
म रल ज . त गY=ळ च आ ज आक श स ग कड प' 'च '. त मळJ अपसर ,
ऋष , * असJ सगळ द प ण स ठ आक श गदC कर . मरण 'दध न
त च स गC रथ +न इद कड घऊन ज . प d न लढण द'न ब ज+च
'दध च उतस ढ ' मरण स ठ लढ+ ल ग . त लढ ई =ळर
रण इ क उड ' कZ, क'ण क'ण ल प d शक नव . रक च नद d
लग .त मलल ल'क च द रग ' . दष म'ठ भ कर ' . रक म च
हचख क O र ल ' . त न =ड लढ सद नव .क Oत च म रल ज
' . लढ य त मळ फ र न र ज झ लल हदस ' . प ड च 'द हभम सत क•च
न त मच फUज र ट+ न पड ' .त च ज'र पढ मच मलग बल झ लल
हदस ' . मच स`हनक त च शस स रणभ+म +न पळ+ न ज असलल हदस ' .
जस त पळ जव लस च कळप त च म ग ल ग '.
कण प भ ग एक'णपन स सपल .
कण प
भ ग पन स
सज पढ स ग ', प ड च श+र 'द मच स`न र ज'र न ल कर च ' . द p=न
त न अड ण च क'हशस कर ' . ' ज'र न ओरड+ न मच 'दध न स ग
' कZ, लढ पर , क'ण ऐक नव . त न र कUर च स`न शक+न च कण च
न त ख ल हभम श लढ+ ल ग . कण सल ल स ग ' कZ, हभम कड ज ल.
हभम कड प' 'च . हभम कण ल त च कड न प ' स प न ल लल ल
' '. ' कण च न श करण च ठर '. ' सत क•ल =षदमनल स ग ', " म द'घ
ल=ष र ल सर*ण दण स ठ ज ण च गल. ' म'ठ सकट +न म झ सम* सटल
आ . मझ सम* त च स हचलख फ डल गल आ . कण न द p=न ल ख+ष
करण स ठ कल ' . त च आज म अ करण र आ . आज एक र म त ल ठ र
म र न अथ ' मल म झ पह त पह ज आ म झ र ज स ठ ". अस स ग+न '
प ड कण च रथ कड हनघ ल . कर न हभम हभमगजन कर ' ज सगळ हदश न
ऐक+ ज . हभम ल अस न प d न सल र ज कण ल ब'ल ', " ' प पड
आ , ' ब g क करन त च इ क षच रग झ र ओकण र आ असJ हदस .
त ल ह आ= क= म अश उग रप प ह लल न . अगद जव त च मलग
घट'तकच प ण अहभमन + म रल गल व सद ' आजच स रख उग झ ल
नव .
सज पढ स ग ', अस सल कण ल ब'ल आ व ढ क'दर त च सम प
ऊन ठपल . प d न कण सल ल स स ब'ल ', "अर मदच रज + ज ब'ल
आ स सगळ खर आ . हभम श+र आ म'ठ = डस सद आ . त ल त च
शर र च प नस . त मळ त च शU ल 'ड न . ह र ट कड लप+न र
अस न त न हकचक च = हनव ळ न कल आ . आज ' प ड च पमख 'द
आ . पर मल अजन ल म र च आ , हभम ल न . मझ मन ष हभम श
लढ न कद हच प+ण 'ईल असJ ट . समज , म हभम ल म रल र पथ त ल
सर*ण दण स ठ ख त न ईल. मग म अजन ल म र न म झ इच… प+ण 'ईल".
कण च ऐक+न सल त ल उतर द ', " स असल र चल आपण हभम कड ज ऊ".
सल ल कण ब'ल ', "एक र म अजन ल म र हक ' मल म रल".
अश रर न ब'ल लढण च उदश न थजऊलग .
सज पढ ब'ल ', त न र सल त च रथ ग न हभम कड नऊ ल ग '. त ळ हभम
कUर च स`हनक म रण गक ' . त ळ शखन द ढ'लक च आ ज ऐक+
' . थ हभम कण सम'र सम'र आल ' . कण ल सम'र प d न हभम च प र र
गल . ' कUर च स`न ल त च ब ण न दर+ हपट ळ+ ल ग '. त द'घ च दद फ रच
भ कर ' . क'दर कण च … ब ण म र '. कण त च बदल हभम र
बणच ष कर ल ग '. कण हभम च =नष म'ड '. त न र कण त च अग र
अनक ब ण म र अस '. हभम ल अनक जखम झ लल 'त . र सद ' कण र
एक जबरदस ब ण म रण र अस '. =नष च द'र ' च गल खच ' ज'र न ' ब ण
कण र म र '. ' ब ण स+ स+ अस आ ज कर कण च अग घस '. त बणच
आघ न कण त च रथ ब 'ष 'ऊन पड '. सल समज ' कZ कण रल आ .
' ल गल च त च रथ रण गण +न ब र क ढ '. त न र हभम द p=न च 'द
म रण स सर कर '. जस इद द न च न श कर अस प च न क ळ .
कण प भ ग पन स सपल .
कण प
भ ग एक न
= र षŠ ब'ल , " द फ रच मलषकल अस ' . ज हभम न लजकल. त त न
कण ल त च रथ च मळ र झ'प ल ' . थ एकच म ण+स आ ज' प ड च
न श कर शकल. पर , त ल हभम न ल'ळ लल प d न म झ मलग क कर ' मल
स ग.
सज पढ स ग ', कण च पर भ झ लल प d न मच मलग त च भ न ब'ल ',
"आ ळ न द ड ज , कण ल च . ' म'ठ अडचण पडल आ त
हभम मळ". ऐकल र स पलल मच मलग हभम र च ल कर . त मध श ण
आहण द=र, कथ, ह ह तस+, ह कट, स'म, हनशहगन, क हशन, पहशन, नद, उपनदक,
दषपदशक, स d , ट ग, स चस, =नग , दमद, जल स=, स ल, स , असJ ' .
हभम ल ढ घल . च 'ब ज+न त च रबणच ष कर . पर , हभम त न
त रर ठ र म रण स सर कर '. त च बर'बर त च इ र 'दध न सद '
मरन ट क '. ह ह तस+ मर ' प ह ल न र इ र कUर हभम ल आणख न ब ण म र
र . त न र ' ह कट स म र '. त न र कथ ल म र '. त न र ' नद ल ,
उपनद ल म र '. प d न मच मलग हभम श न लढ थ+न पळ+ न ज . कUर च
हशरक ड ' आ प d न कण ल फ र ईट ट . ' पन हभम श लढण स ठ
थ ज '. पन त च एक भ कर दद ' . पन हभम कण ल ब घ '.
द p=न च सम* ' . द'घ ज'र च ब ण च म र एकमक र कर अस . द
झ मलग प अस . कण हभम च =नष 'ड '. हभम एक म'ठ पररघ (फक+न
मर च चक क र शस) कण र त च = करण च इर द न फक '. कण म त त
पर घ च श शt कड करन हनषपभ कर '. त च मध पन =न द सर ' .
त न र कण न ज'र न एक ब ण हभम र फकल . ' हभम ल जखम कर '. त मळJ
हचडलल हभम कण र एक ब ण त च शर र ज'र घसल अश पक र म र '. '
ब ण कण च हचलख फ ड+ न त च अग घस ' न रम पड '. त ब ण मळ
कण ल म'ठ जखम ' ' फ र स प '. पर , ' त घ मळJ थरथर अस '.
त न र ' हभम र प च ब ण म र '. हभम च झJड प ड '. त न र दस बणन '
हभम च स रथ ल म कड = ड '. त न र त च =नष 'ड '. हभम च रथ सद
' म'ड+ न ट क '. हभम त च गद घ ' त न ' कUर च स`न ल म र ल ग '.
स पलल हभम कUर च त न म र ल ग '. ' तOच म रघ घ ल+न त न
मर ' . त लल मळ त स`र `र पळ+ ल गल. र त च म d न त
तन ळ +न पन हभम र ल कर . हभम त लढ ई स श त
मसदन ल प ठ '. त च र ल झJड म पडलल हदस ' . त स लच
पन स त ' . त न र हभम मच शभर रथ म'ड '. त हश प दल ल शकड'
स`हनक न ठ र म र अस '. प d न आपल स`न रण गण स'ड+ न पळ+ ल ग . हभम च
गजन ऐकल कZ, मच स`न थ+न पळ+ न ज ' . शक+न च न ज र स`हनक
त च सगळ सस स हभम न म कड प ठ ल. हभम च लल मळJ ओरड ' .
त न र हभम एक रथ चढ '. त न र ' प ड कण च म ग ल ग '. त ळ कण
ल=ष र च म ग ल गल ' . ल=ष र त च प स+न दर+ पळ ' . कर अस न
' कण र ब ण म र ' . प d न हभम त च ब ण न सगळ आसम भरन
ट क '. हभम आ अस प ह ल र कण ल=ष र ल स'ड ' हभम कड हनघ '.
त च मध ब ण द सर ' . त ळ सत क• हभम च ब ज+ घऊन कण श मक बल
कर ल ग '. कण ल त द'घ न आ रण स'प नव . र ' सत क•कड दल* कर
फक हभम र ल* कJद करन लढ+ ल ग '. त च मध दद सर ' . त द'घ च
ब ण मळJ आक श अ= र पसरल ' . त ळ स ल च मलग शक+न , क मन,
कप, अशतथ म प ड च स`न च न श करण ग ल ' . रणभ+म म'ठ गY=ळ
उड ल ' . स+ म ळ कड झकल ' व द ' ' .त भ षण द च
क णन कर ? लढण र 'द म'ठ म'ठ न ओरड ' ऐक+ ' .त
तOच हचतक र घ'ड च लखक ळण भर घ ल ' .
मल ट ' कZ, त सगळ 'दध च *ण आल ' .त लढ ई +न क'ण
ज सटण र नव . कण प भ ग एक न सपल .
कण प
भग ब न
सज पढ स ग ', *हत एकमक च ज घण स ठ आ +र झ लल ' . रथ च
झड घ'ड पलटण त दल अस सगळ थ लढ ' . गद च एकमक र आदळण
क टर गद च आ ज स ऐक+ ' .बणच ष र स रखच ' ' . घ'डस र
घ'डस र श , प ईक प ईक श , त स र त स र श अश लढ ई ' ' . त च
उदश फक एकच क• दस ल ठ र म रण. त मळ रणभ+म भ कर झ ल ' .
सगळ कड रकच रक हदस ' . त मलल च शर र च भ ग पडलल हदस ' .
असख मडक• पडलल ' . त च शस ह ख+रलल पडलल ' . त एकमक न
त च सळ न भ'सक ' . त च रक स ड ' . 'दध न फकलल ब ण, भ ल
त अजस प ण ल ल ग त ल जखम कर ' . क O पचड त डYगर स रख
हदस ' . मल न र रणभ+म आड पडल न म'ठ ज ग अड ' त मळJ
त +न ज ण मलषकल ' ' . रथ अडक ' . पडलल त ह व ळ न रड
असल च समज ' . घ'ड च सद शOच अ सथ ' . म णससद शच
ह व ळ पडलल हदस ' . क'ण ल क'ण च द नव + रज
. मत च
सगळ कड पसरलल हदस ' . हकत क च आप त च मलल न ईक स श'=
असल च हदस ' . त च रडण ऐक+ ' . हकत क त च आप च न न
त न ज'र न क मर ' . हकत क च फक हदस ' . हकत क च फक
मडक• हदस ' . क O फक =ड उरलल ' . क'ण च =ड समज नव . अनक
पक रच शस थ पडलल ' . क Oन रक च ड ग ' . रणभ+म पसरलल
=ळ मळJ स`हनक क'ण श लढ आ ओळख+ शक नव . ऐद स रख अस न
द'न ब ज+च म रल ज ' . रक च प ट ' . प d न क O घ बर ' र
क Oन मज ट ' . रक मच दर ज आ असJ ट +
' . मत च
समज पसरलल ' . हकत क म स र ह स श पद मलल च म स ख ' .
क ळ, हग= ड ह च चगळ ' . अस सगळ आज+ब ज+ल ' अस न खर 'द त च
लढण च ल+ ठ ' .त न त श पद च हभ ट नव . असख ब ण पडलल
' . हकत क ह स पश+ त ब ण न म रल ज ' . 'द एकमक न त च न सग
' . क'ण स ठ लढ आ समज ' . शत+प* च आ असJ समजल कZ
एकमक श लढ ' . म रन ट क ' . त द कUर च स`न लढण आ
भ ग घण स र नसल च हदस ' . त न समजल ' कZ, त च ब ज+च
पर भ झ ल आ . मग कश ल उग च मर च. क O र ज त च स`न पर पठ
' . द +न ब र पड ' त न द p=न थ ब + शक नव .
कण प भ ग ब न सपल .
कण प
भ ग तपन
– कण प सपल -
भ ष रक र च पररच -
म अश'क क'ठ र, म झ च ७६ षj झ ल आ . गल हकत क षj म ह ह =
प च न गथ च एक क ल म ण+न अभ स कर अस '. त कळ मल समजल कZ,
आपल प च न हश*ण पद च र गथ च म त ' . त मनसम , म भ र ,
र म ण आहण 'ग लसष म त च ' . आपल प+ Cच हश*ण पद ह गथ च
चन करण च पथ ' . न रच कळ इगज न त च हश*ण पद थ रज ल
आपल प ठश ळ पद सपष आल . आपल हश*ण पद अ*र ओळख,
हन श स, गहण ए ढच हशक ल ज . त हश हशक न घ'कपट करण च म त
' . सगळ आ इह स जम झ लल असल र त च उप क नकर णर
न . म ण+न एक प तन म कर च ठर ल. म एक अह स म न अभ सक आ र
व सग म'ठ आ . त पम ण, मनसम पथम ई-स ह त च म ध म न म ल हदल .
त च च गल स ग झ ल आ . त मळJ म झ उतस ढल आहण म भ र च, 'जस
आ स', अश पक रच भ ष र आ द आ . त च स = रणपण ४० खड 'ण र
आ . सप+ण म भ र ण स बर च अ = ल गण र आ . इ र मडळ म भ र च
भ ष र कर न त च आक र आट'पश र करण स ठ त ल हशक ण+क•च भ ग
व थ समज+न स'ड+ न क ळ कथ भ ग चच भ ष र कर त मळ एक श`*हणक पस क
म ण+न असJ भ ष र र न . म सगळ हन श स हशक ण कथ जश च श
ठ ल आ . क O ज ग ह ष समजण स'प व म ण+न म ट प हदल आ क
कस हदल आ , क रण मल म ह आ हक, ह च चन करण र मर ठ भ हषक
समन आ . क'ण ह द न चक असल र त ल त ट प च गरज टण र न .
आ थ'ड म झ बदल लल आ . स प अश क म क'ण ससक च
प ध पक असल प ह ज असJ क'ण ल टल मग म एक इलजन अर क क म कर
आ अस पश पडल पण त च उतर असJ आ हक, ए ढ म'ठ क म करण स क'ण
र ' न आहण सद फकट करण र ह द न मल हमळ ल न .ज क'ण ल
म त च म त स हग ल सगळ त क म स ठ भरप+र म न=न म ग+ ल गल मग म
ठर ल आपणच कर . गल २५ षj म हन त ज न जग आ , बर च सम
म झ कड आ मग आपणच कर अश ह च र न कर स घ ल पथम
मनसम हदल आ म भर दण च प तन च ल+ आ . त स ठ द` 'ग न ई-
स ह त स रख ध द मडळOच स थ हमळ ल मळJ म झ उतस हदगहण झ ल .
१९८५ प \ म म झ उद'ग कर ' '. क रख न भ ईदरल र ण र चJब+रल
त मळJ ण ज ण च दगदग म झ पक ल झपल न म हद च झटक न
आज र झ ल'. त न र ड@कटर च सलल न म सगळ उद'ग बद करन घर बसल'.
थ'ड बच कल ' त च ज'र र आज म म झ स = ज न जग आ . प`श प ठ
ल गण च स भ म झ मळ च न . सर प स+न चन च …द ' त कथ
क दब चण रस नव .म क O मह दण र गथच च असJ. त मळJ अनक
ह ष च व सग झ ल त च र पस क पढच हपढ स ह शष उप क ठर ल अस
मल ज ण + ल गल व त च भ ष र करण च ठर ल. त व ह र क म झ ललख ण
श ह ष बरच आ . क@हटनJटलच क`. रतन कर कलकणC ह न आग प+ क म झ
कड+ न 'सJहद ख हनहम उद'ग', न च पस क लल d न घ ल, मर ठ ल पह ल
ख ह ष क पस क आ . त च चर आ त झल आ . बहळर ज म लसक च
सप दक भ'सल ह च आग मळJ त च म लसक म १९९२ २००५ प \
श क \न श च पद श र हश*ण एक लखम लच द र हदल आ . त ६५ लख
लल ल. त हश सप दक भ'सल च आग मळJ हनसगश च त हशक ण र एक
अभ सकम, 'व ररक हनसगश अभ सकम' र करन ' स खच \न
श क \स ठ १९९४ स ल उपलब= कल . त मळJ आपल म र षŠ हनसगश च
पच र झ ल . आ ह उ र जव शर र स थ दण कचर ई कर ल गल आ ,
म झ सगळ ल* आपल ह द+ म न च मर ठ म णस ल पररच करण र आ .
त सठ म भर , रम ण 'ग लसष ह च 'जस आ सJ' अन द करण र भर
आ . म झ ज 'ह ष श स च ज न च गल आ . त पम ण जर ग'ष 'ण र अस ल र
म २०२० न र नसन. त स ठ सगळ उपकम ल कर ल कर उरकण च म नस
आ .
आ क'ण ल पश पडल कZ, इलजहन रOगच म ण+स श र कसJ लल '? त बदल
थ'ड लल '. म झ क रख न ब g क क मग र उरण, अललब ग, सईच ' . हश*ण
ब च पण एक द अ ज र कसJ पर च हशक ल हक, त ल करच हनषण
' ' .त मल न म ह च रल हक, ए ढ g श र अस+न श क कर न ?
त च एकच उतर असJ, म लक श भग न . मग म ठर लJ श श स च अभ स
कर च . अभ स च च …द असल मळJ ' सर झ ल . त मल ल करच समजल
कZ, श च सब= ब@टन प* म क'ब @ल@ज श ज स आ . मग म त ह ष च
अभ स करन त ल करच प रग झ ल'. त अभ स पम ण म क O त ह कलस
कल अजम ण स सर कल . त अप*पम ण पररण म हमळ+ ल गल त पम ण
एक श त ह कलस ' गल. म झ क मग र च श र म झ प 'ग ' ' ,त
म झ प`स ल ग ' त च कट+ हब क म कर ' .त ळ म च गल रण ' '
उतस सद ' . मझ तन श उतम ' म समजल' सगळ थच
सपल. सगळ १९८२ १९८५ अश स ल झ ल ' . म सद सगळ ह सरन
गल'. पर , १९९२ स ल म'ठ दषक ळ पडल ' म र षŠ त ळ म एक दष
टव र प ह ल, त एक ग म ण मह ल एक ख'ल ह र उ रन टन पण
क ढ+ न ब लद भर ' .त ळ मल र लन ह च र कल , म झ जनच
जर उप 'ग 'ण र नसल र क कमच ज न. म एक लख लल ल द`हनक
न शहकल प ठ ल . ' लख त न पलसद कल न . मग म ' लख बळ र ज
म लसक पठ ल.त ' … प+न आल . स प न शहकनसद ' पलसद कल .
त न र बहळर ज च चक च पश ह च रण सर झ ल म मझ श च जन त न
त म लसक लख लल d न दऊ ल गल'. अश रर न म झ श ललख ण भरप+र झ ल.
त बदल आ= लल ल आ .
आ थ'ड म झ बल@गप'सट बदल लल '. ह दस+ न २००८ स ल इटरनट र
बल@ग सर झ ल म त म झ बल@ग सर कल. म झ लªस =म बदलच दगस
पर श सशद ह चन मळJ पह ल बल@ग बद झ ल. म झ प+ C प च बल@ग ' . त म
अभ स न ज सश'=न करन श'=+न क ढ असJ, लल '. त अनक ह ष रल
म झ सश'ल= स ह त पलसद कर अस '. त ब हण =म, ज`न =म, लªस =म,
इसल म, अथ, न , हन श स, र जक रण अश ह ष र बरच लल अस '. म
च+ शक . एकच बल@ग मर ठ आ ब क•च इगज आ . लसल क@न म= ल बल@ग
इसल म बदलच मझ सश'=न च श सशद ललख ण आल न र बद झ ल आ .
गगल र ल बल@ग म त ज'र च ल+ आ . म झ अश ह ष रलह चरनकर णर
न असJ सत ल =रन असल मळ जव मल क'ण ह र'= कर ' व त न म
नमपण स ग ', कप मझ र अबनकस न च द कर , झ ल हक, ल'क गपप
' . क रण, जर स द कर रत Jच रण च सभ ज स अस '.
ए ढच न रत च ख'टपण च ज ह र बभ 'ईल त न पर डण स रख नस .
म पच रक• थ ट च ललख ण कर न . ज समज ह जनच आ= र न लसद
करनच लल ', आजच कळ असJ ललख ण ब च गट न आ ड न . ब च
ल'क च ख+नसद झ ल आ आपण ज ण च, म ण+न म शक र म झ बदल क O
लल d इलच… न . सत प* स'इसकरच आज जम न आ . म झ ज न ल अनभ
लल ल र एक चन पस क 'ईल पण त स दगस ह ष पढ ल. म
म डलल क'ण मद आज र क'ण ल ख'ट ठर आलल न .ज ज ,
ज`न =म बदलच द स ग ' एक उद रण म ण+न, १९०२ मध J सर जगद शचद ब'स
हन `ज हनक पर दऊन ज लसद म डल त च पर दऊन म लल ल कZ, ल
ज' ज`न =म पच र आ ' न ज र ष प+ Cच अड ण पण र आ= रर आ ,
त ल सगळJ च ह च र अज न = र म ण+न ख'ट आ . ए ढच न र व ररक
ज न ' =म प ळण क ळ अशक आ . त मळJ ज`न उखडल पण सद` न
ख+नखर ब करण र नसल मळJ चल'.
श ट मझ ब बदल लल '. मळ च म झ पक 'ळ म स अस त
२०१० स ल बसटच बसन मल ५० फ+ट ल ब फकल मळJ पर ज बद झ ल'
+ आघ
' '. मJदल झ ल मळJ म झ समरणशक• गल ' . द'न बरगड टल
'त . म झ श”च मत ह र हन तण र ह ल नव . द ड ष सJच गल. त ळ मझ
६८ ' . क ळ द` बल तर म ण+न आज म प+ झ ल' आ र क'ठल
न न प स करण स पर नग न . म ण+न म क'ठ ज न . गलल समह पनt
आल आ सगळ बर च लल आ . त कळ ल अनभ ह शषकरन म झ जन
स =नच, म'ठ र'चक आ . + स ए ढ पर.
ई-स ह त च पद ल=क \च आग मळJ म झ बदल खर म ह सह स रपण
हदल आ . जर शक असल र त ल मजकर बदल न कर ' पलसद स घ .
अश'क क'ठ र,
२३- २ -२०१८
ashokkothare@gmail.com ,
ashokkothare@yahoo.co.in
ई सह त पह ष न -
मर ठ भ ष आ झप घण च म+ड मध आ . रडण कड ल* नक दऊ. मर ठ क= च नव
इ क चक आ आ . प C पस क च एक आ त च जर न जर प … पल ज . पच
ज र म णज ड'क रन प ण ! आ ई पस क च जम न एक एक पस क प च ल ख चक प
ज आ . ष ल अ= क'ट ड ऊनल'ड ' . चक एकमक न परसपर ऑडर कर . व टस
अप, ई मल, ऍपप, बल टथ, बस ईट, पनडŠ ईव , लसड अश असख म ग \न पस क व रल व ल
ल गल आ . सस ट सटल मर ठ च र. खड प ड च गल ब'ळ प स+न जग च पठ रल
पत क दश . र@कटच ग न सस ट सटलल मर ठ च गडल आ क'ण थ ब + शक न .
=+म=डक क स भ ग व . आपल ओळख च मर ठ स *र न ओढ . त च ई मल पत,
व टसप नबर आम ल प ठ . म हक चक आण . शभर आण ल आहण जर
आण ल. मच व टसप गपम=+न च जह र कर . आपल ल कठल पस क चक प \
प' 'च च आ आपल ल हटव , पपरच ज ह र पर ड न . आमच चक च आमच
जह र एजट. च आमच कद. मर ठ भ षच कद जग ल द ख +न दऊ.
ह शष सचन - म भ र च स खड चण स ठ कप ख ल ल ललक र ज . मच हमत न सद
द.
http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html
ई स ह त च पस क www.esahity.com रन ड ऊनल'ड कर .
esahity@gmail.com ल कळ +न ई-मलन म ग . हक 7710980841 नबर सव करन ठ ,
नबरल मच न न Whatsapp करन पस क whatsapp म गj हमळ . ललक ई स ह त च
app.https://play.google.com/store/apps/details?id=com.
esahity.www.esahitybooks ह ललक र उपलब= आ . download कर . स म'फ
आ .
धनCव द