आन्तररक नियन्रण प्रणाली नदग्दर्शि, २०७५

िेपाल सरकार
अथश मन्रालय
महालेखा नियन्रक कायाशलय
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
 विषय सूची
१. प्रस्तावना ................................................................................................................................. 1
२. संक्षिप्त नाम र प्रारम्भ:.................................................................................................................... 1
३. पररभाषा .................................................................................................................................. 1
४. आन्तररक क्षनयन्रण प्रणाली तयार गरी लागू गनुन पने................................................................................... 2
५. आन्तररक क्षनयन्रणको उद्देश्य: .......................................................................................................... 2
६. आन्तररक क्षनयन्रणका तत्वहरु: ........................................................................................................ 3
७. भक्षू मका र क्षजम्मेवारी: .................................................................................................................... 3
८. आन्तररक क्षनयन्रण प्रणालीको कायाुन्वयनको लाक्षग काननू ी आधारहरु: ............................................................4
९. आन्तररक क्षनयन्रण प्रणालीको कायाुन्वयनको लाक्षग सामान्य खाका: ............................................................... 6

अनसन चू ी १: आन्तररक क्षनयन्रण प्रणालीको खाका

अनसन चू ी २: क्षनयन्रणको वातावरण सम्बन्धी खाका क्षनमाुण गने नमनन ा
अनसन चू ी ३: आचार संक्षहता सम्बन्धी खाका क्षनमाुण गने नमनन ा
अनसन चू ी ४: उदेश्य तय गने नमनन ा खाका
अनसन चू ी ५ : आन्तररक क्षनयन्रणको प्रभावकारीता मलन यांकन सारांश फारम
अनसन चू ी ६ : आन्तररक क्षनयन्रणको अवाधरणागत पि
 आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनङ्छदग्दर्शन,न२०७५

१. प्रस्तावना

याज्म ानतीनैन तह ानसावशजङ्झन नङ्झन ामफाटनसम्ऩादननगङ्चयनेन ामशराईनअझनफङ्जढनङ्झनमङ्झभत,नङ्झभतव्ममी,न

ामशदऺतान यन प्रबाव ायीन ढॊ गफाटन प्रचङ्झरतन ानूनन फभोङ्ञजभन ामशन सम्ऩादनन गयीन उऩरब्धन
साधनश्रोत ोन उच्चतभन उऩमोगन यन सोन ोन प्रङ्झतवेदनन प्रणारीराईन ङ्जवश्वसनीमन यन बयऩदोन फनाईन
सावशजङ्झन न जवापदे हीतान यन ऩायदङ्ञर्त
श ान अङ्झबफृङ्जिन गनशन आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधन ङ्झनमभावरी,न २०६४न ोनन
ङ्झनमभन९५नयनअन्मनप्रचङ्झरतन ानूननफभोङ्ञजभननआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनतमायनगयीनरागून गनङ्टनश ऩनेन
बए ोरेन त्मस्तोनप्रणारीनङ्झनभाशणनगनेन गयाउनेन प्रमोजन ोनराङ्झगनआवश्म नङ्छदग्दर्शननफनाउननवान्छनीमन
बए ोरेन ननेऩारनसय ायनअथशन भन्त्रणारम ोनस्वी ृ ङ्झतभानभहारे खानङ्झनमन्त्रण न ामाशरमरे न मोनङ्छदग्दर्शनन
तमायनगये ोनछ,

मो ङ्छदग्दर्शननयाज्म ानतीनैनतह ानसावशजङ्झन नङ्झन ामहरुरेनआफ्नोनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनङ्झनभाशणन

गदाशनसाभान्मनभागशदर्श ोनरुऩभानङ्झरनेनप्रमोजन ानराङ्झगनतमायनगङ्चयए ोनहो।न

२. सॊ ङ्ञऺप्तननाभनयनप्रायम्ब:

2.१नमसनभागशदर्शन ोननाभन“आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ङ्छदग्दर्शनन,न२०७५”नयहनेछ।

2.२नमोनङ्छदग्दर्शनननेऩारनसय ाय,अथशनभन्त्रणारमरे नस्वी ृ तनगये ोनङ्झभङ्झतनदे ङ्ञखनरागूनहङ्टनेछ।

३. ऩङ्चयबाषा

(क) "आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण"न बङ्ङारेन सावशजङ्झन न ङ्झन ामरे न आफ्नोन उदे श्मन प्राप्ती ोन राङ्झगन ामशन
सॊ चारनगतन ऩऺभान यहनेन जोङ्ञखभहरु ोन ऩङ्जहचानन यन ङ्झतन ोन सभङ्टङ्ञचतन सम्वोधनन गनेन ामशराईन
फङ्टझाउॊ दछ।न
(ख) "आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी"न बङ्ङारे न मसन भागशदर्शन ोन फङ्टदान नॊ.न ३न ( )न ोन ामशन गनशन
ङ्झनभाशणनगङ्चयए ोनप्रणारीराईनफङ्टझाउॉदछ।न
(ग) "आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ान तत्वहरु" बङ्ङारे न ङ्झन ाम ोन अन्तयङ्झनङ्जहतन उदे श्मन प्राङ्झप्त ोन प्रत्माबूङ्झतन
ॉ ान नॊ.न ६न भान उल्रेङ्ञखतन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ान अन्तयसम्वङ्ञन्धतनन
गनशन अवरम्वनन गङ्चयए ान फङ्टद

1
 तत्त्वहरुराईन फङ्टझाउॊ दछ।ङ्झतन तत्वहरुभान ङ्झनमन्त्रणण ोन वातावयणन ङ्झनभाशण,न जोङ्ञखभन भङ्टल्माङ्कन,
ङ्झनमन्त्रणण ानङ्जिमा राऩहरु,नसूचनानतथानसॊ चायनयनअनङ्टगभननसम्वन्धीन ामशहरुनऩदशछन।न
(घ) न"आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ामाशन्वन ोन खा ा" बङ्ङारे न सावशजङ्झन न ङ्झन ामरेन आफ्नोन
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनङ्झनभाशणनगनशनमसनङ्छदग्दर्शन ोनफङ्टॊदाननॊ.न९नभानउल्रेङ्ञखतनआन्तङ्चय न
ङ्झनमन्त्रणण ोन खा ाराईन सम्झनङ्टन ऩदशछ।न सोन खा ारे न मसन ङ्छदग्दर्शन ोन अनङ्टसूचीन १न भान
उल्रेङ्ञखतनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनढाॉचानसभेतराईनसभेट्दछ।न
(ङ) "सावशजङ्झन न ङ्झन ाम"न बङ्ङारेन नेऩारन सय ाय,न प्रदे र्न सय ायन यन स्थानीमन तह ान सावशजङ्झन न
ङ्झन ामनवानन ामाशरमहरुराईनजनाउॊ दछ।न
(च) "जोङ्ञखभ"न बङ्ङारेन ङ्झन ाम ोन उदे श्मन प्राप्तीराईन वाधान ऩङ्टर्नमाउनन सननेन ङ्ट नैन ङ्जिमा राऩन वान
घटनानहङ्टननसननेनसॊ बावनाराईनफङ्टझाउॊ दछ।न
(छ) "सॊ चारनगतन जोङ्ञखभ"न बङ्ङारेन सावशजङ्झन न ङ्झन ाम ोन आन्तङ्चय न प्रङ्जिमा,न जनर्ङ्ञिन यन
प्रणारीगतनअसपरतानवानफाह्यनतत्वहरु ोन ायणरे नहङ्टननसननेनहानीननोनसानी ोनसॊ बावनाराईन
फङ्टझाउॊ दछ।न

४. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनतमायनगयीनरागूनगनङ्टनश ऩने:

सावशजङ्झन न ङ्झन ामरे न आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधन ङ्झनमभावरीन २०६४न ोन ङ्झनमभन९५न वान प्रचङ्झरतन ानूनन
फभोङ्ञजभनआ-आफ्नोन ाभ ोनप्र ृ ङ्झतनअनङ्टसाय ोनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनतमायनगयीनरागून गनङ्टनश
ऩनेन छ।मस्तोनप्रणारी ोन ामाशन्वमन ोनराङ्झगनआफ्नोनङ्झन ाम ोन ामशन सॊ चारनराईनउऩमङ्टिनहङ्टनने
ङ्जवस्तृतन नीङ्झत, ामशङ्जवङ्झधन यन अभ्मासहरुन ङ्जव ासन गयीन रागून गनशन सम्वङ्ञन्धतन व्मवस्थाऩनन ङ्ञजम्भेवायन
हङ्टनेछन।न

५. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनउद्देश्म:

नआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानआधायबूतनउद्देश्महरुनङ्झनम्नानङ्टसायनयहे ानछन्:

) सावशजङ्झन न ङ्झन ाम ोन ामशसॊचारनन िभवि, नैङ्झत ,न ङ्झभतव्ममी,न ामश ङ्ट र्रन यन

प्रबाव ायीरुऩभान ामाशन्वमननगने,
ख) जवापदे हीता ोनअङ्झबवृङ्जिनगने,
ग) सम्वङ्ञन्धतनऐनन ानून ोनऩङ्चयऩारनानगने,

2
 घ) साधननश्रोत ोनदङ्टरुऩमोग,नऺङ्झतनयननोनसानीनहङ्टनवाटनवचाउनेन
ङ) ङ्जवत्तीमनप्रङ्झतवेदन ोनङ्जवश्वासनीमतानअङ्झबफृङ्जिनगनेनयनप्रबाव ाङ्चयतानअङ्झबवृङ्जिनगने

६. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानतत्वहरु:

सावशजङ्झन न ङ्झन ामरेन अन्तयङ्झनङ्जहतन उद्देश्मन प्राप्ती ोन प्रत्माबूङ्झत ोन राङ्झगन न आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन
फनाउॊ दान मसन ङ्छदग्दर्शन ोन अनङ्टसूचीन ६न भान उल्रे ङ्ञखतन ङ्झनम्नन ङ्झरङ्ञखतन अन्तयन सम्वङ्ञन्धतन तत्वहरुराईन
सभावेर्नगयीनफनाउनङ्टन ऩदशछ:नङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयण,नजोङ्ञखभनभङ्टल्माङ्कन, ङ्झनमन्त्रणण ानङ्जिमा राऩहरु,न
सूचनानतथानसॊ चायनयनअनङ्टगभननसम्वन्धीन ामशहरु।

आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ानउऩमङ्टि

श नऩाॉचनभूरबूतनतत्वहरुराईनभध्मनजयनयाखीनतमायनगङ्चयए ोनमोन
भागशदर्शनरेन सावशजङ्झन न ङ्झन ाम ाराङ्झगन आवश्म न हङ्टनेन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ङ्झनभाशणन गनशन
साभान्मनढाॊचानप्रदाननगदशछन।

सय ाय ान नीङ्झतन तथान ामशिभहरु,न जनसाॊङ्ञयम न ऩङ्चयवतशनन वान आङ्झथश न अवस्थान जस्तान ङ्जवषमहरुन
सभेतराईनध्मानभानयाखीननजोङ्ञखभ ोनस्वी ामशनतहनङ्झनधाशयणनगयीनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीराईनऩङ्टन:न
ङ्झनधाशयणनगनङ्टनश ऩदशछ।न

७. बूङ्झभ ानयनङ्ञजम्भेवायी:

नमसन ङ्छदग्दर्शनन फभोङ्ञजभन सावशजङ्झन न ङ्झन ाम ोन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ङ्झनभाशणन यन

ामाशन्वमनभानङ्जवङ्झबङ्ङनतह ानअङ्झध ायीहरु ोनबूङ्झभ ानयनङ्ञजम्भेवायीनङ्झनम्नानङ्टसायनहङ्टनेनछ:न

व्मवस्थाऩ ीमनतह ङ्ञजम्भेवायी

नीङ्झतनङ्झनभाशणनतहननएवॊन ामश ायी ङ्झनमन्त्रणण ोन वातावयणन ङ्झनभाशणन गने ,न ङ्झनमभहरुन तमन गनेन यन
सभग्रनअनङ्टगभननगनेनन
व्मवस्थाऩ हरु सावशजङ्झन नङ्झन ाम ानसवैन ङ्जिमा राऩहरुनजस्तै न आन्तङ्चय न
ङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोनयचना ,न ामाशन्वमननयनसङ्टऩङ्चयवेऺणनगनेन
आन्तङ्चय नरे खाऩयीऺ आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन ऩयीऺण, प्रबाव ायीतान
भूल्माॊ ननयनसङ्टधाय ानउऩामहरुनङ्झसपाङ्चयसनगने
भशचायीहरु ङ्जिमा राऩहरु ोन सॊ चारन,न प्रङ्झतवेदनन यन आचायन सॊ हीता ोन
ऩयीऩारना
3
 व्मवस्थाऩ ीमनतह ङ्ञजम्भेवायी
आङ्ञन्तभनरेखाऩयीऺ नेऩार ोन सॊ ङ्जवधान ोन अङ्झधनभान यहीन सावशजङ्झन न ऺेत्रणभान
प्रबाव ायीन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन स्थाऩनान गनशन
प्रोत्साहननयनसहमोगनगनेन।नसवोच्चनरे खाऩयीऺ ोनरुऩभान
ऩङ्चयऩारना,न ङ्जवत्तीमन यन ामशभूर न रेखाऩयीऺणन गदाशन
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोनभूल्माॊ ननगनेन।
वाह्यनरेखाऩयीऺ हरु तोङ्ज एन वभोङ्ञजभ ान ङ्झन ामहरु ोन रे खाऩयीऺणन गयीन
सल्राहनयनसङ्टझावनङ्छदनेन
ङ्जवधाम नयनङ्झनमाभ नङ्झन ामहरु ऐन,नङ्झनमभनयनभाऩदण्डहरुनतोननेन।
अन्मन ऩऺहरुन (सवशसाधायणन जनता,न अन्तयङ्जिमा,नउऩरव्धीवाये नसूचनानयनऩृष्ठऩोषणनङ्छदनेन।
सेवाग्राहीनयनआऩूङ्झतश ताश)

८. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोन ामाशन्वमन ोनराङ्झगन ानूनीनआधायहरु:

सावशजङ्झन न ङ्झन ामरेन ङ्झनम्नन ङ्झरङ्ञखतन ानूनहरु ोनअङ्झतङ्चयिन ऺेत्रणगतनतथान ङ्जवषमगतननीङ्झतहरु,नऐनन

तथान ानूनहरु,न ामशङ्जवङ्झधहरुनयनप्र ृ माहरु ोनआधायभानआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनङ्झनभाशणनगयीन
रागूनगनशनऩदशछन।

ि.सॊ . ानून ानूनीनव्मवस्था धाया/दपा/ङ्झनमभ

बाग-७नसॊ घीमन
धाया-७५न ामश ाङ्चयणीनअङ्झध ाय
ामशऩाङ्झर ा

१ धाया-११५न यनरगाउननवानऋणनङ्झरनेनव्मवस्थान
बाग-१०नसॊ घीमन धाया-११७नसॊ घीमनसॊ ङ्ञचतन ोषनवानसॊ घीमनसावशजङ्झन न ोषवाटनव्मम
नेऩार ोनसॊ ङ्जवधान,
आङ्झथश न धाया-११८नसॊ घीमनसॊ ङ्ञचतन ोषभाङ्झथनव्मवबाय
२०७२
ामशप्रणारी धाया-११९नयाजस्वनयनव्मम ोनअनङ्टभान
धाया-१२४नसॊ घीमनआ ङ्ञस्भ न ोष
सॊ ङ्जवधान ोनङ्जवङ्झबङ्ङनबागनयनधायाभानयहे ोनअन्मनव्मवस्था
प्रस्तावना ...आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनव्मवस्थानङ्झभराउने...
९ फजेटनयोक्कानवानङ्झनमन्त्रणणनगनशनसनने
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनऐन,न
११ ङ्ञजम्भेवायनव्मङ्ञिनजवापदे हीनहङ्टने
२०५५न(नवानसॊ घीमन
२ २६ सावशजङ्झन ननगदनङ्ञजन्सीनदङ्टरुऩमोगनएवॊनभस्मौटनबएभान ायवाहीनगङ्चयने
आङ्झथश न ामशङ्जवधीनऐन)न
१५ हानीननोनसानीनअसङ्टरनउऩयनगङ्चयने
३२ जवापदे हीनवहननगनङ्टनश ऩने
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधन ङ्झनमभन९५ आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनसम्वङ्ञन्धनव्मवस्था,नभन्त्रणारमनयनङ्झन ामहरुभान

4
ि.सॊ . ानून ानूनीनव्मवस्था धाया/दपा/ङ्झनमभ

ङ्झनमभावरी,न२०६४ आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनसम्वङ्ञन्धनव्मवस्था

ङ्झनमभन९६ आन्तङ्चय नरेखाऩयीऺणनसम्वङ्ञन्धतनव्मवस्था
ङ्झनमभन९७ अङ्ञन्तभनरेखाऩयीऺणनगयाउने
ङ्झनमभन११४ आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनसम्फन्धीनआन्तङ्चय नङ्झनदे ङ्ञर् ानफनाउननसङ्ज ने
ङ्झनमभन११५ अङ्झध ायनप्रत्मामोजन

ङ्झनमभन११८ अङ्झध ायभानहस्तऺेऩनगनशननहङ्टने

ङ्झनमभन१२२ ङ्झनदे ङ्ञर् ानफनाउननसङ्ज ने

सावशजङ्झन नखयीदनऐन,
सम्वङ्ञन्धतन
२०६३ सावशजङ्झन नखङ्चयदनसम्वन्धीनङ्झनमभ,न ामशङ्जवङ्झधनयन ानूनीनव्मवस्थानयनसङ्टऩयीवेऺण,न
३ दपाहरुनयन
सावशजङ्झन नखयीदन अनङ्टगभन,नऩङ्टनयावरो न,नगङ्टणनङ्झनमन्त्रणण,नआङ्छदनसम्वन्धीनव्मवस्था
ङ्झनमभहरु
ङ्झनमभावरी,न२०६४
नेऩारनसय ायन ामशन
ामशनङ्जवबाजन
४ ङ्जवबाजननङ्झनमभावरी,न दपा-५
अनङ्टसूची-न२
२०७४
सङ्टर्ासनन(व्मवस्थाऩननतथान सम्वङ्ञन्धतन भूयमनसङ्ञचव,नसङ्ञचव,नङ्जवबागीमनप्रभङ्टखनयन ामाशरमनप्रभङ्टख ोन ाभन तशव्मनयन
५
सॊ चारन)नऐन,२०६४ दपाहरु ङ्ञजभम्वायीनउल्रेखनगङ्चयए ो
सम्वङ्ञन्धतन
६ रेखानऩयीऺणनऐन,न२०४८ नरेखाऩयीऺणनसम्वन्धभानबूङ्झभ ा,न ामशऺेत्रण,नयनअङ्झध ायनसम्वङ्ञन्धनव्मवस्था
दपाहरु
दपान३०नयनअन्मन
अन्तयनसय ायीनङ्जवत्तन
७ सम्फङ्ञन्धतन ङ्जवत्तीमनअनङ्टर्ासननयनऩायदर्ॉता
व्मवस्थाऩननऐन,न२०७४
दपाहरु
दपान७८नयनअन्मन
स्थानीमनसय ायनसॊ चारनन
८ सम्फङ्ञन्धतन आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीन ामाशन्वमननगनङ्टनश ऩनेन।
ऐन,न२०७४
दपाहरु
सम्वङ्ञन्धतन
९ ऺेत्रणगतन ानूनहरु ङ्झनमन्त्रणणनयनसन्तङ्टरन ानङ्झसध्दान्तहरुनङ्जवङ्झबङ्ङन ानूनहरुभानव्मायमानगङ्चयए ो
दपाहरु
ङ्झनजाभङ्झतनसेवानऐन,न२०४९न
यनङ्झनमभावरी,न२०५०न सम्वङ्ञन्धतन ङ्झनजाभतीन भशचायीरेनऩारनानगनङ्टनश ऩनेनआचयण,न ामशसम्ऩादन,नङ्ञजम्भेवायी,नसेवा,न
१०
अन्मनसेवाहरुनसॊ चारननगनेन दपाहरु सङ्टङ्जवधा,नआङ्छद ोनव्मवस्था
ऐननतथानङ्झनमभावरीहरु
ङ्जवङ्झनमोजननऐन,नआङ्झथश नऐनन फजेटन ामाशन्वमननगदाशनअऩनाउनङ्टनऩनेन ामशङ्जवङ्झध,नप्रङ्जिमानयनऩारनानगनङ्टनश ऩनेन
११ फजेट
आङ्छद ङ्जवषमहरु
याङ्जिमनप्रा ृ ङ्झत नश्रोतनतथान ऩङ्चयच्छे द-न४ प्रा ृ ङ्झत नश्रोत ोनऩङ्चयचारन,याजस्वनफाॉडपाॉटनतथानअनङ्टदान
१२
ङ्जवत्तनआमोगनऐन,न२०७४ ऩङ्चयच्छे द-न५ सॊ गठनात्भ नसॊ यचनानयन भशचायी,नऩदीमनभमाशदानयनआचयण

5
 ९. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनतजङ्टभ
श ानयन ामाशन्वमन ोनसाभान्मनखा ा:

मसनभागशदर्शननफभोङ्ञजभनसावशजङ्झन नङ्झन ामरेनतमायनगनेनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोन

खा ानङ्झनम्नानङ्टसायनहङ्टनने छन:
( ) नङ्झन ाम ोननाभनयनठे गाना:
(ख) नङ्झन ाम ोनभूरनउद्देश्म:
“सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोनसभङ्जिगतनउद्देश्मनप्राङ्झप्तराईनसघाउनऩङ्टर्म
न ाउनेनसॊ चारनगतनङ्झनमन्त्रणण ोनखा ा”

सूचनान अनङ्टगभननगनेन
ङ्जिमा राऩ ोन अन्तयङ्झनङ्जहतन ङ्झनमन्त्रणण ान
ि.सॊ . ङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयण यन ङ्झन ामनयन
ङ्जववयण जोङ्ञखभहरुन ङ्जिमा राऩहरु/उऩामहरु
सॊ चाय तयी ा
१ १.१न मसभान सावशजङ्झन न मसनखण्डभानभूरन सॊ चारननगङ्चयनेनप्रत्मे न ऩङ्जहचाननगङ्चयए ानहये न सूचनान अनङ्टगभननगनेन
ङ्झन ामरेन ङ्झरए ोन रक्ष्मन प्राप्तन उद्देश्मनहाङ्झसरनगनशन प्रभङ्टखन जोङ्ञखभहरु ानराङ्झगन े न स्तान प्राप्तनगनेन अङ्झध ायीन,न
गनशन तमन बए ोन आन्तङ्चय न सॊ चारननगङ्चयनेन ङ्जिमा राऩहरुभान ङ्झनमन्त्रणणनउऩामहरुन(Control तङ्चय ा,न ङ्झन ामनयन
ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीराईन प्रबावन ङ्जिमा राऩनउल्रेखन अन्तयङ्झनङ्जहतन Measures) हङ्टननसनछन्न ङ्जवङ्झधनयन तङ्चय ानतोननेन
ऩानेन भूरबूतन नीङ्झत,न साॊगठङ्झन न गनेन. जोङ्ञखभहरुनऩङ्जहचानन उल्रेखनगने. सॊ चायन
सॊ यचना, प्र ृ मा, प्रणारीन यन १. गयीनउल्रेखनगनेन गनेन
ामशङ्जवधीरेन ङ्झनधाशयणन गये ान २.न १.१ तङ्चय ान
आधायबूतन ङ्झसिान्तहरुन ३. १.२ उल्रेखन
ऩदशछन्। १.३ गनेन

नोट्
1. ङ्झन ाम ोनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनढाॉचानङ्झनभाशणनगदाशनङ्झनम्ननङ्झरङ्ञखतनतीननऩऺहरुभानङ्जिमा राऩहरुराईनवगॉ यणनगनङ्टनश ऩनेछ्

) ामशनीङ्झतगतन ङ्झनमन्त्रणण: जसभान सावशजङ्झन न ङ्झन ाम ोन सभङ्जिगतन नीङ्झतन यन यणनीङ्झत ान ङ्जवषमहरुन (जस्तै,न मोजनान यन
फजेटन ामशिभनयनफजेटनङ्झनभाशणनगनेनङ्जवषमहरुनवानअन्मनङ्जवषमगतनङ्जवधाहरु)
ख) ‘प्र ृ मानङ्झनमन्त्रणण ानङ्जवषमहरु्न भशचायी,नखङ्चयदनप्र ृ मा,नङ्झनभाशण यनसेवानसॊ चारननआदीन(ऩङ्चयऩारनानसम्फन्धीन
ङ्जवषमहरु)
ग) नङ्झतजानवान ामश ङ्ट र्रतानङ्झनमन्त्रणण ानङ्जवषमहरु
2. मसयीनङ्झनभाशणनबए ोनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीरेनङ्झनम्ननतीननउद्देश्महरुनऩङ्चयऩूङ्झतनश गनङ्टऩ
श दशछ्
) सॊ चारनगतनउद्देश्म
ख) प्रङ्झतवेदनगतनउद्देश्म
ग) ऩङ्चयऩारनाजन्मनउद्देश्म

३.न सावशजङ्झन न ङ्झन ामहरुरेन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन खा ान ङ्झनभाशणन गदाशन मसन ङ्झनदे ङ्ञर् ाभान भागशदर्शन ोन रुऩभान अवरम्वनन
गङ्चयए ानCOSO Framework ॉ ाहरुराईनयमारनगयीनआफ्नोन
ानऩाॉचनतत्वहरु,नसत्रणनङ्झसिान्तहरुनयनसतहत्तय वटान(ङ्जवर्ेषनजोडनङ्छदनङ्टऩने)नफङ्टद
ङ्झन ाम ोनसॊ चारनसॊ गनसम्फङ्ञन्धतन ानून ोनआधायभानङ्झनभाशणनगनङ्टनश ऩनेछन।

४.सावशजङ्झन नङ्झन ामहरुरेन आफ्नोन ामशप्र ृ ङ्झत ानआधायभानङ्जिमा राऩहरुनचमनन गयीनआन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ोनमसन ढाॉचा ोनसहामतारेन
आफ्नोन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ोन ढाॉचान ङ्झनभाशणन गनङ्टऩ
श नेछ।न मस्तोन ढाॉचान तमायन गदाशन INTOSAI ोन सावशजङ्झन न ऺेत्रण ोन राङ्झगन आन्तङ्चय न
ङ्झनमन्त्रणणनसम्फङ्ञन्धनङ्झनदे ङ्ञर् ानसभेत ोनसहायानङ्झरननसङ्ज नेछ।

५.नमसनढाॉचाभानआधाङ्चयतनबईनसावशजङ्झन नङ्झन ामहरुरेनआफ्नोनसावशजङ्झन नङ्झन ाम ोननङ्झतजानङ्झनमन्त्रणणनसम्फन्धीनखा ानफनाउनङ्टनऩनेछ।

6
 अनङ्टसूचीन१

आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोनखा ा

सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोनसभङ्जिगतनउदे श्मनप्राङ्झप्तराईनसघाउनऩङ्टयमाउनेन"सॊ चारनगतनङ्झनमन्त्रणण” ोन
खा ा

१.नङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयण्

ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन

सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

१ सदाचायनयननैङ्झत न
भूल्म ोनप्रवधशनन:

१.सफैनसावशजङ्झन न ऩेर्ागत आचयण ोनव्मवस्थानबएयन आचयण उल्रघनन अनङ्टर्ासन यनऩेसागतन अनङ्टर्ासननसङ्झभङ्झतहरुन

अङ्झध ायीहरुरेन ऩङ्झननङ्झतन ोनऩारनाननहङ्टनने , गये भा सङ्टर्ासननऐन,न आचयण ऩारनानबएन यनप्रधानभन्त्रणीरेन
ऩेर्ागतनआचयण ोन न ायात्भ नप्रवृङ्झतन ोनफाहङ्टल्मता ङ्झनजाभतीनसेवानऐन नबए ोनअनङ्टगभन गनश ायवाहीनगनेन ानङ्टनी
ऩारनानगनङ्टनश ऩनेनछ ,याजनीङ्झत नसयऺणभानऩेर्ागतन रगामतनअरुनऐनरेन सोन ोनअङ्झबरेखनयाख्नेन व्मवस्थानगयीन
आचयणनउल्रघननहङ्टनेनडय तो े नअनङ्टसाय प्रणारी फनाउने, अनङ्टगभननगने
ायवाहीगने, ङ्झनमङ्झभतन व्मवस्थाऩ ीमनन
अनङ्टगभन सूचनानप्रणारी भानमोन
(compliance व्मवस्थानयाख्नेन, ऩत्तान
monitoring),
रगेभानतङ्टरुन्तन
उल्रङ्घननबए ोन
ायवाहीनगने,
ऩङ्जहल्माउनेनसॊ मन्त्रणन
ायवाहीननगनेराईन
ङ्जव ास
सजामनहङ्टनेन ानूनन
फनाईनरागङ्टनगने
.सम्फङ्ञन्धत ऩेर्ागतन आचयण ा ऺेत्रणनऩङ्जहचाननगनशन आचयणनऩयीऩारनान सूच नयनसाभाङ्ञज न सूचनानप्रणारीनजाॊचन
आचयण ा ऺेत्रणहरुन फेवास्तानगङ्चयननसनने बएननबए ोनऩत्तान व्मवहाय ोनआधायभान गयीनऩेर्ागत आचयणन
ऩङ्जहचाननगने रगाउनेनसूच न आचयणनभाऩननगनेन ऩारनानबएननबए ोन
ङ्झनभाशणनगने प्रणारीनङ्जव ासनगयीन ऩेर्ागत,नसॊ स्था तथान
रागङ्टनगने सम्वङ्ञन्धतनङ्झन ामन
प्रभङ्टखरेनअनङ्टगभनन
एवभ्न ायवाही गनेन,
ङ्झन ामनप्रभङ्टख ो
सम्वङ्ञन्धतनभन्त्रणीनयन
भङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेन
अनङ्टगभननगने

7
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

ख)नसफैनतह ान प्रङ्झतवितानगनेनतयनऩयीऩरानान प्रङ्झतवितानऩारनान ऩेर्ागतनआचयण ोन ऩेर्ागतनआचयणभान

ऩधाङ्झध ायीहरुरे नगनेनप्रवृङ्झत नगये भानसजामनहङ्टनने ऩारनानगये ननगये ोन हस्ताऺयनगये ननगये ोन
ऩेर्ागतनआचयण ोन ानूननङ्झनभाशण, अङ्झबरेखनयाख्नेन े न्रीमन भशचायीन
ऩयीऩारनानगने, सवेऺण, ऩेर्ागतन स्वचाङ्झरतनप्रणारीन ङ्झन ाम(केन्द्रीय
प्रङ्झतविताननऩत्रणभान उत्तयदामीत्वनयन ङ्जव ासनगयीनरागङ्टगने कर्मचारी

हस्ताऺायनगनङ्टऩ
श नेन ऺभतानङ्झफ ासनगने निकाय(CPA)) रेन

व्मवस्थानगनङ्टनश ऩने अनङ्टगभननगने

२.नभूयमनऩेर्ागतन
आचयणहरु:..........
न)नऩेर्ागतन भाऩदण्डनऩयीऩरानानगनेन ऩेर्ागतनभाऩदण्डन ऩेर्ागतनआचयण ान
आचयण ानऺेत्रणगतन इच्छार्ङ्ञि ोनअबावन,नभाऩदण्डन ऩयीऩारना ोनस्तयन भाऩदण्डनफनेननफनेन
भाऩदण्डनतमायनगयीन नैननवनाउनेन, भाऩदण्ड ोन भाऩननगनशनस्वतन्त्रणन ो े न्रीमन भशचायीन
रागङ्टनगनेन(जस्तैन ऩयीऩरानाननहङ्टनने , सङ्झभङ्झतनफनाउने ङ्झन ाम(CPA) रेन
स्वास्थ, ृ ङ्जषन, अनङ्टगभननगने
ईङ्ञन्जनीङ्चयॊगनआङ्छद
३.नैङ्झत नआचयण ान
ङ्झफषमहरु..........
) ऩदनअनङ्ट ङ्ट रन नैङ्झत नभूल्मराईनभहत्वननङ्छदनेन नैङ्झत नङ्ञर्ऺा, नैङ्झत नङ्ञर्ऺाराईन मस्तोनव्मवहायनबएन
भमाशङ्छदत,नङ्झनस्ऩऺनयन प्रवृङ्झतन, ानूननयन ामशङ्जवङ्झधन स ायात्भ न ताङ्झरभ ोनभाध्मभफाटन नबए ोनयनतारीभन
स्वच्छनयनसभानन ऩारनाननगनेन सोचराईनफढावान सॊ चायनगने बए ोनअङ्झबरेख ोन
व्मफहाय ङ्छदनेनसॊ स् ृ ङ्झतनङ्जव ास आधायभान े न्रीमन
भशचायीन
ङ्झन ाम(CPA) रेन
अनङ्टगभनगयीन
सॊ चायगनेन, ायवाहीन
गने
खन)सावशजङ्झन न स्वाथश ोनद्वन्द स्वाथश ोनङ्जवयोधाबाषन ङ्झनणशमभानसावशजङ्झन न ङ्जहत ोनङ्जवयोधाबासन
ङ्झन ाम ानउदे श्मन ऩङ्जहचाननगनेनसॊ मन्त्रणन ङ्झन ाम ोनउदे श्मनयन बएननबए ोनङ्जवश्लेषणन
प्रङ्झतनप्रङ्झतविता ङ्जव ासनगनेन, सोन ोन ङ्झनङ्ञजनङ्जहतफीच ोन गयीनङ्झन ामनप्रभङ्टखन,
सॊ मन्त्रणनङ्झनभाशणनगनेन ङ्जवयोधाबासनङ्जवश्लेषणन भन्त्रणीनयनभङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदन
गनेप्रणारीनयन ामशन रेन ायवाहीनगने
सम्ऩादनभानत्मस ोन
सॊ चायनगने
ग.नअरु ोनब्मङ्ञिगतन आ ाश ोनगोऩङ्झनमता ोनभङ्टल्मफाये न नैङ्झत नङ्ञर्ऺा, ानङ्टनीन अरु ोनगोऩङ्झनमता ोन ऩेर्ागतनसॊ स्थानवान
गोऩनीमता ोनसम्भान नजयनअन्दाजनगनङ्टनश , तशव्मन उऩचाय ोनव्मवस्था उरॊ घननगने ोन ङ्झन ामनप्रभङ्टखनवान
ङ्झफभङ्टखनहङ्टन ङ्ट अङ्झबरेखनयाखीन ामशन तारङ्ट नङ्झन ामरेन
सम्ऩादननभङ्टल्माॊ नभान ायवाहीनगने
सूचनानङ्छदनेनप्रणारी

8
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

घन.नसॊ ङ्जवधान,नऐन,न अवऻानगने, हेरचेक्र्माई सहबाङ्झगताभङ्टर न ानूननऩयीऩारना ोन आन्तङ्चय न

ङ्झनमभ,ननीङ्झतनयन नीङ्झतनप्रङ्जिमा, नीङ्झतन स्तयनदे खाउनेनगयीन रेखाऩयीऺणनयन
सभम ोनऩयीऩारनान सॊ चाय, ऐन ोन व्मवस्थाऩ ीमनन ब्मवस्थाऩनन
गने उल्रङ्घनभान ायवाहीन सूचनानप्रणारीन यन ऩयीऺण ोनआधायभान
गनेनसवारनप्रणारी, ङ्जवत्तीमनब्मवस्थाऩनन ऩयीऩारना ोनस्तयन
साधननश्रोत ोन सूचनाननप्रणारीनआङ्छदन भङ्टल्माॊ ननगयीन
उङ्ञचतनव्मवस्थाऩनन ङ्झनभाशणनगने ङ्झफबाग,नभन्त्रणारमनयन
भङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेनङ्झनणशमन
ङ्झरने
४.ङ्जवबागीमनभन्त्रणी/न नङ्झतजाराईनभहत्वननङ्छदनेन, ङ्ट
ामशभर नफजेट, व्मवस्थाऩ ीमनन ङ्झन ामरेन
ङ्झन ामनप्रभङ्टखरेन नङ्झतजा ोनभङ्टल्माॊ नननहङ्टननसनने, ामशभूर न सूचनानप्रणारी नय भाङ्झस रुऩभान,
सावशजङ्झन ङ्झन ाम ोन process centric culture रेखाऩयीऺणनयन ङ्जवत्तीमनब्मवस्थाऩनन ङ्जवबागरेन
सभग्रननङ्झतजा ोन नङ्झतजाभानआधाङ्चयतन सूचनाननप्रणारीभान द्वैभाङ्झस रुऩभान
अनङ्टगभननगनेनछन उत्तयदाङ्जमत्वनसॊ मन्त्रणन ामश ायीनसूचनान ,भन्त्रणारमरेन
ङ्झनभाशण ङ्झसजशनानहङ्टनने गयीनयचनान त्रणैभाङ्झस रुऩभानयन
गने भङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेन
चौभाङ्झस नरुऩभान
नङ्झतजानअनङ्टगभननगने

५.नङ्जवबागीमनभन्त्रणीरेन याजनैङ्झत नतहरेनअनङ्टगभनराईन याजनीङ्झतऻहरुराईन अनङ्टगभन ोनऩङ्झनन अनङ्टगभननमोजनान

सङ्ञचवरेनगये ोन भहत्वननङ्छदनेनसॊ स् ाय, भजोयन सभेतनअनङ्टगभन ान अनङ्टगभननगनशनतहगतन अनङ्टसायनअनङ्टगभननबएन
अनङ्टगभननउऩयन अनङ्टगभनन औजायहरु ोन सूचनानङ्छदनेनप्रणारीन नबए ोनतारङ्ट न
अनङ्टगभननगयीन जान ायीनङ्छदने, ङ्जव ासगने ङ्झन ामहरुरेनअनङ्टगभनन
चौभाङ्झस नरुऩभान नीङ्झतगतनङ्ञर्ऺानङ्छदनेन गयीनऩङ्टयस् ायनयन
ङ्झनदे र्ननगनेनव्मवस्था ायवाहीनगनेन,
प्रधानभन्त्रणी/भन्त्रणीन
ऩङ्चयषदरेनभन्त्रणीहरु ोन
ामशसम्ऩादन ोन
सभङ्जिगतनअनङ्टगभनन
गने

६.रेखानउत्तयदामीन सभमभानप्रङ्झतवेदनननगने, प्रङ्झतवेदन ानभाऩदण्डन व्मवस्थाऩ ीमनन सङ्ञचवरेनप्रगङ्झत ोन

अङ्झध ृ तरेनभाङ्झस न प्राथङ्झभ ताभाननऩने, प्रङ्झतवेदन ान ङ्झनभाशणनगनेन, सूचनानप्रणारी नयन अवस्थानयनजोङ्ञखभन
रुऩभा (आङ्झथश न भाऩदण्ड ोनऩयीऩारनाननगने व्मवस्थाऩ ीमनन ङ्जवत्तीमनव्मवस्थाऩननन ङ्झनमन्त्रणण ानउऩामहरुन
ामशङ्जवङ्झधनऐनरेनयन सूचनानप्रणारी सूचनानप्रणारी भान ङ्जवश्लेषणनगयीन
अरुन ानूननतो े ोन रेखानयनअन्मन ङ्जवबागराईनयन
अवङ्झधभा)न ामशन भाऩदण्डनसभेतन ङ्झन ामराईनप्रणारीन
सम्ऩादन ोनप्रङ्झतवेदनन सभावेर्नगने फाटै न(online)
ङ्झरने ङ्झनदे र्ननङ्छदने

9
 ङ्झनमन्त्रणण ोन
वातावयण
७.नव्मवस्थाऩनरेन
भाङ्झस , त्रणैभाङ्झस नयन
वाङ्जष श नप्रङ्झतवेदननगनङ्टनश
ऩनेछ
८.नङ्जवत्तीमन
प्रङ्झतवेदन ोनढाॉचान
भ.रे.नऩ.नरेनतो े ोन
पायभभानउल्रेखनबएन
फभोङ्ञजभनहङ्टनेन
व्मवस्थानगने
९.नभन्त्रणारमन े न्रीमन
ङ्झन ामरेनरेन
चौभाङ्झस
" ामशसम्ऩादन" ोन
ढाॉचानतो ीननङ्झतजाभान
प्रङ्झतवेदननभाग्नेनछनयन
अनङ्टगभननगनेनछ
१०.नङ्जवबागरेन
भाङ्झस नयनचौभाङ्झस न
प्रङ्झतवेदननप्राप्तनगयीन
बौङ्झत नयनङ्जवत्तीमन
प्रगङ्झतनतोङ्ज ए ोन
ढाॉचाभानऩेर्नगनङ्टनश ऩनेन
छ सूचनानप्रणारी
ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
उऩामहरु यनतङ्चय ा
सूचनानप्रणारी ोनअबावनहङ्टनन ए ी ृ तनसूचनान व्मवस्थाऩ ीमनन सम्वङ्ञन्धतनभाऩदण्डभान
सनने, प्रङ्झतवेदननसभमभाननहङ्टनेनयन प्रणारी ोनङ्जव ासन सूचनानप्रणारी यनन आधङ्चयतनबैनप्रङ्झतवेदनन
गङ्टणस्तयीमननहङ्टनेन, तत्ऩयता ोन गने ङ्जवत्तीमनव्मवस्थाऩननन बएननबए ोनङ्झफबागन,
अबावनहङ्टननसनने सूचनानप्रणारी भन्त्रणारम ,
ो.रे.ङ्झन. ान.यनप्रदे र्न
रेखानङ्झनमन्त्रण रेन
अनङ्टगभननगयीनसङ्टझावन
एवभ्नङ्झनदे र्ननङ्छदने
रेखानपायभनफाये नअनङ्टङ्ञर्ऺण, IT रेखानपायभनयन रेखानढाॉचानयनङ्जवत्तीमन आ.रे.ऩ.नरेनजाॊचन
system भानए ी यणनहङ्टनन ङ्जवत्तीमनव्मवस्थाऩननन प्रङ्झतवेदन ोनढाॉचाराईन गयीनत्रणैभाङ्झस नरुऩभान
नसनने, compatibility problem सूचनानप्रणारी/न व्मवस्थाऩननसूचनान सङ्टझावनङ्छदने
व्मवस्थाऩ ीमनन प्रणारीनभानयाख्ने
सूचनानप्रणारी
तादात्म्मननफनाउनेन
ामशसम्ऩादन ोनढाॉचाननङ्झतजाभान नङ्झतजाभूर न Log Frame यनresults व्मवस्थाऩ ीमनन
आधङ्चयतननहङ्टनेन, ामशनसम्ऩादनन ामशसम्ऩादन ोन framework सूचनानप्रणारी नयन
अनङ्टगभनननहङ्टन,े ढाॉचानङ्झनभाशणनगनेन, भन्त्रणारमगतनए ी ृ तन
नङ्झतजानसॊ यचनान
ङ्झनभाशणनगयी
ामशसम्ऩादननए ी ृ तननहङ्टन,े बौङ्झत नयनङ्जवत्तीमन ङ्जवबागीमनप्रङ्झतवेदन ोन ङ्जवत्तीमनव्मवस्थाऩननन
नगनेनप्रवृङ्झतनदे ङ्ञखननसनने प्रगङ्झतनप्रङ्झतवेदननगनेन ढाॉचानए ी ृ तन सूचनानप्रणारी यन
भाऩदण्डनयन व्मवस्थाऩ ीमनन भन्त्रणारमगतनए ी ृ तन
ढाॉचाङ्झनभाशण,न सूचनानप्रणारी नङ्झतजानसॊ यचनान
जनर्ङ्ञिनङ्जव ास (IMIS)यनए ी ृ तन (results framework)न
ङ्जवत्तीमनव्मवस्थाऩनन ङ्झनभाशणनगयीनअनङ्टगभनन
गने
(IFMIS) भानयाख्ने
10
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

२ ऺभतावानन
भशचायीराईन
आ षशण, नङ्जव ासनयन
ङ्झनयन्तयता
११.नसावशजङ्झन नभान सावशजङ्झन ननीङ्झतन, ानूननयनछनोटन नीङ्झतनयनछनोटन Persuasive भन्त्रणारमहरु,
partnership
मोग्मनयनऺभतावानन प्रङ्जिमारेनमोग्मनउभेदवायराईन प्रङ्जिमाभानmerit ोन ङ्झन ामहरुनयनभन्त्रणीन
program, बयऩदोन
उभेदवायनआ षशणन आ षशणनङ्छदनननसननेन, वृङ्ञत्तन प्रत्माबूती,नसेवा ान ऩङ्चयषदरेननेतत्ृ वनङ्झरईन
आ षश नऩोटशरन
गनशननीङ्झत,न ानूननयन ङ्जव ास ोनसङ्टङ्झनङ्ञस्चततानङ्छदनेनगयीन र्तशहरुनआ षश नयन मसन ामशराईन
ङ्झनभाशण,नweb site
ामशिभनफनाउनङ्टन नीङ्झतगतनङ्झनयन्तयताननहङ्टन ङ्ट न्मामोङ्ञचतनफनाउने ङ्ञजम्भेवायीनङ्झरनङ्टनऩने,
ऩने,नयनरागङ्टनगनङ्टऩ
श नेन े न्रीमन भशचायीन
छ ङ्झन ामरेनङ्झनमङ्झभतन
अनङ्टसन्धाननयन
अनङ्टगभनखनगने
सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोन ताङ्झरभ ोनआवश्म तानयन ङ्झफबागीमन तारीभननीङ्झतनअनङ्टसायन
आवश्म तानअनङ्टसायन तारीभ ोनआऩूङ्झतनश फीचन आवश्म ता ोन बएननबए ोन े न्रीमन
सभमविनरुऩभान तादात्म्मताननहङ्टने ,नताङ्झरभभान आधायभानतारीभन भशचायीन
भशचायीनताङ्झरभन रगानीनगनशननचाहनेन, तारीभ ोन आवश्म तानऩङ्जहचानननन ङ्झन ाम(CPA) रेन
ङ्छदने,न अध्ममनन ोन आवश्म तानऩङ्जहचानननैननहङ्टने (TNA) अङ्झनवामशनगनेन अनङ्टगभननगनेन,
अवसयनप्रदाननगनेन नीङ्झतनतथान ानूनन सवेऺणनगयाउने
ानूनन, नीङ्झतनयन ङ्झनभाशणनगने
ामशिभनतमनगयीन
रागङ्टनगनङ्टऩ
श ने
ामशसम्ऩादननसॊ गन भशचायी ोनवृङ्ञत्तनङ्जव ासराईन वृङ्ञत्तनङ्झफ ास ोन सावशजङ्झन नसॊ यचना, भशचायीन े न्रीमन
आविनगयीनअनङ्टभानन नजयनअन्दाजनगङ्चयननसनने, वृङ्ञत्तन अनङ्टभाननमोग्मन फृङ्ञत्तऩथनदे ङ्ञखनेन ङ्झन ामनयनरो सेवान
मोग्म, आ षश नयन ऩथनअनङ्टभाननमोग्मननहङ्टन,े अवसयन (prdictable)न ानूनन website आमोगरेनअनङ्टगभनन
ङ्झनस्ऩऺनवृङ्ञत्तन असभाननहङ्टननसनने फनाईनरागङ्टनगने,न गयीनङ्झनमङ्झभतनसङ्टझावन
ङ्झफ ास ानअवसयन अवसय ोन ङ्छदने,नसङ्टझावन
प्रदाननगने सभानताराईनत्मस्तोन ावाशन्वमननगने
ानूनभानसभावेर्न
गने

11
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

११. ाभ ोन सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोनआवश् तान अनङ्टबवन, मोग्मतानयन Web based skill ऻान,नर्ीऩ,नऺभतानयन
inventry
प्र ृ ङ्झत ोनआधायभान बन्दानपय नङ्ज ङ्झसभरेनऩदस्थाऩनन ाभ ोन अनङ्टबव ोनआधायभान
भन्त्रणारमनयनङ्जवबागरेन हङ्टननसनने, नातावादन, प्ररोबननयन आवश् ता ोन उऩमङ्टिन भशचायीन
ामाशरमहरुभान दवाव ोनआधायभानऩदस्थाऩनान आधायभानजनर्ङ्ञिन खटाएननखटाए ोन
उऩमङ्टिन भशचायीन हङ्टननसनने, मोग्मतानयनअनङ्टबवन खटाउनेनङ्झफङ्झधन े न्रीमन भशचायीन
खटाउने बन्दानपय नस्थानभानऩदस्थाऩनन ङ्झनभाशणनगनेन, ङ्झन ाम, भन्त्रणीनऩङ्चयषदन
हङ्टननसनने त्मसराईनरागङ्टनगनेन, यनरो सेवानआमोगरेन
रागङ्टनबएननबए ोन अनङ्टगभननगयीनङ्झनदे र्नन
ब्मवस्थाऩननऩयीऺणन गने
े न्रीमन भशचायीन
ङ्झन ामन(CPA) रेन
गने
१२न.न भशचायीराईन मोग्मता, अनङ्टबवनयनऺभताबन्दान right person at ऻान,नर्ीऩन,ऺभतानयन ामशनसन्तङ्टङ्जिनसवेऺणन
right place,
ाभनगनेनउङ्ञचतन पय नस्थानभान भशचायीन ल्मा त ोनअङ्झबरेखन गनेनयनसङ्टधायनगनेन:न
ऩदस्थाऩना, सरुवा,
वातावयणनयनउत्प्रेयणान खटाउने, ामशनवातावयणनयाम्रोन याखीनप्रङ्झतवेदननगनेन ङ्जवबागरे ,भन्त्रणारमरे,
वृङ्ञत्तनङ्जव ासनयन
प्रदानगने नहङ्टनेन, वृङ्ञत्तनऩथनस्ऩस्टननहङ्टन,े प्रणारी PIS भानयाख्नेन े न्रीमन भशचायीन
ताङ्झरभ ानअवसयभान
नातावाद, अन्मामऩूणनश व्मवहायनहङ्टनन सॊ चायनगने ङ्झन ाम(CPA) रे
सभाननब्मफहायनहङ्टनेन
सनने, सभाननव्मवहायननहङ्टनसनने
नीङ्झत,नप्रङ्जिमानयन
ङ्झफङ्झधनङ्झनभाशणनगने,न
मोग्मतानयनअनङ्टबव ोन
आधायभानउऩमङ्टिन
स्थानभानऩदस्थाऩनन
गने
१३.न ामशन ऩऺऩात, प्ररोबननयनयाजनैङ्झत न ामशनसम्ऩादनन भशचायीनसूचनान े न्रीमन भशचायीन
सम्ऩादनभानरगातायन ङ्जवबेद ोनआधायभानऩूणनश अवङ्झधन सम्झौतानगयीनङ्झनङ्ञितन प्रणारीन(PIS) भान ङ्झन ाम(CPA) यन
न्मूननप्रगङ्झतनगये भान ाभनगनशननङ्छदनेनप्रवृङ्ञत्त अवङ्झधनतो ीन ाभन सरुवानसम्वङ्ञन्धनसूचनान प्रधाननभन्त्रणीनतथान
फाहे नआमोजनानवान गयाउनेन ानूनन अद्यावङ्झध नगनेन, भङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदन
ामाशरम ान फनाउने, ऩङ्चयऩारनान ङ्झनणशमभानमस ोनसॊ चायन ामाशरमरेन
भशचायीराईन नगये भान ायवाहीन गने व्मवस्थाऩननऩयीऺणन
ङ्ञम्तभान२नफषशन गनेनङ्झफङ्झधनतमायनगने गयीनजाॊचनगनेनयन
सरुवानगङ्चयनेनछै न सङ्टधाय ोनराङ्झगन
ङ्झनदे र्ननगने
१४.न भशचायीराईन ामशनङ्झफवयणननैनतमायननहङ्टन,े ामशनङ्जववयणनफनाएयन ङ्झन ामगत भशचायीन ामशनङ्जववयणनतमायन
स्ऩस्टनङ्ञजम्भेवायीन स्ऩस्टनङ्ञजम्भेवायीननतो ीन ाभभान रागङ्टननगये भान सूचनानप्रणारीन(PIS) गयीनरागूनगये न,
तो े यन ाभभान रगाउननसननेन, ायवाहीनहङ्टनेन ानूनन भान ामशङ्जववयणन नगये ोन भशचायीन
रगाउनङ्टनऩने फनाउने सभावेर्नगयीनwebsite े न्रीमनङ्झन ामरेन
भानप्र ार्ननगने अनङ्टगभननगयीन
ायवाहीनगने

12
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

१५.नभन्त्रणारमन/न उत्तयङ्झध ायनमोजनाननफङ्ङे, रागङ्टन मोजनानयन ानूनन उत्तयङ्झध ायनमोजनान उत्तङ्झधश ायनमोजनान
ङ्झन ामनयन नहङ्टने ङ्झनभाशणन,ऩङ्चयऩारनान web site भानप्र ार्नन तमायनगयीनरागूनगये ,
ङ्झफबागहरुरेन नबएभान ायवाहीन गने नगये ोन भशचायीन
उत्तयाङ्झध ायनमोजनान गनेन ानूननङ्झनभाशणन े न्रीमनङ्झन ामरेन
फनाईनरागूनगने गयीनरागूनगने अनङ्टगभननगयीन
ायवाहीनगने

३ जवापदे ङ्जहता
१५.नहये न ङ्ञजम्भेवायीनऩन्छाउनेनप्रवृङ्झतनयहनन भङ्टनाङ्झसवन ायणरेन प्रत्मे नङ्झन ामभान नङ्झतजा ोनङ्ञजम्भेवायीन
ऩदाङ्झध ायीन सननेन, प्रङ्झतवेदनननगनेनप्रवृङ्झतन, फाहे नतोङ्ज ए ोन प्रत्मे नऩदाङ्झध ायी ोन ङ्झरएननङ्झरए ोनतारङ्ट न
भशचायीरेनआफ्नोन जसनङ्झरनेनतयन भजोयननङ्झतजा ोन नङ्झतजानप्राप्तनगनशन ङ्ञजम्भेवायी ोनऺेत्रणनयन ङ्झन ामरेनङ्झनमङ्झभतन
ङ्ञजम्भेवायी ोनऺेत्रणभान ङ्ञजम्भेवायीननङ्झरनेनबम नस े भानप्रचङ्झरतन ङ्झनबाए ोनजवापदे ङ्जहतान जाॊचनगनेन,
जवापदे ङ्जहतानवहनन ानूननफभोङ्ञजभन दे ङ्ञखनेनअङ्झबरेखन भन्त्रणारमहरु ोन
गनङ्टनश ऩनेनछ ायवाहीनगङ्चयनेछ, प्रणारीनयनसोन ोन ह भानभङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेन
जानाजाननऺतीन सॊ चायनगनेनप्रणारीन यनसॊ वैधाङ्झन नङ्झन ामन
गये ोनऩाईएभान ङ्जव ासगने हरु ोनसॊ सदीमन
ऺतीऩूङ्झतनश सङ्जहतन अनङ्टगभननगने
जङ्चयवानानहङ्टनेनछ

नङ्झतजानभूर न ामशन नतीजानभङ्टर नप्रणारीननहङ्टने , नङ्झतजानफाये ोन व्मवस्थाऩ ीमनन नङ्झतजानङ्जवश्लेषणन

सम्ऩादननप्रणारीन
ङ्झनभाशणनगयीनरागङ्टनगनङ्टनश सूच ननफनाउनेनप्रवृङ्झत
ऩने, सूच नफनाईन
रागङ्टगने
ामशनसम्ऩादननसङ्जहनरुऩभाननहङ्टन,े सूचनानङ्छदने सूचनानप्रणारी , ऺभतानङ्झफ ासनगयीन
व्मवस्थाऩ ीमनन LMBIS यन सङ्टच ोनआधायभान
सूचनानप्रणारी रागङ्टन Fव्मवस्थाऩ ीमनन ङ्झन ामनआपैन,तारङ्ट न
गने,न ामशनसम्ऩादनन सूचनानप्रणारी भान ङ्झन ामनयन
यायनगने, ङ्जिमा राऩगतनयन भन्त्रणारमहरुरेन
नङ्झतजाराईनऩङ्टयस् ायन त्मस ोननङ्झतजानदे ङ्ञखनेन प्रणारीविनअनङ्टगभनन
यननङ्झतजाननङ्छदनेराईन प्रणारीनङ्जव ासनगनेन, गनेनयनभङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेन
ायवाहीनगनेन ानूनन नङ्झतजानwebsite भान सभग्रननङ्झतजान
फनाईनरागङ्टनगने दे ङ्ञखनेनगयीनप्रणारीन भङ्टल्माॊ ननगनेनयन
ङ्जव ासनगने ऩङ्टयस् ायनयन ायवाहीन
दङ्टवैनगने

13
 ङ्झनमन्त्रणण ोन ङ्झनमन्त्रणण ा न अनङ्टगभन नगनेनङ्झन ामन
सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभ सूचनानयनसॊचाय
वातावयण उऩामहरु यनतङ्चय ा

नङ्झतजाभानआधङ्चयतन ऩङ्टयस् ायराईननङ्झतजासॊ गनआविन ऩङ्टयस् ायराईननङ्झतजान नङ्झतजाराईनयन नङ्झतजानङ्जवश्लेषण ोन

प्रोत्साहननयनऩङ्टयस् ायन
प्रणारीनङ्झफ ासनगयीन
रागङ्टनगने
नगङ्चयने, ऩङ्टयस् ायनमोग्मताभान सॊ गनआविनगनशन ऩङ्टयस् ायनङ्छदनेन आधायभानङ्झन ामन
आधाङ्चयतननबईनफाॊडपाॊड ोनङ्जवषमन ामशनसम्ऩादनन यायन सूच राईनweb-site आपैन,तारङ्ट नङ्झन ामन
फङ्ङनसनने गयीसङ्टच ोन भानप्र ङ्ञर्तनगनेन यनभन्त्रणारमहरुरेन
आधायभानऩङ्टयस् ायन प्रणारीनङ्जव ासनगने प्रणारीविनअनङ्टगभनन
ङ्छदने, फाॉडच ङ्टड ोन गनेनयनभङ्ञन्त्रणऩङ्चयषदरेन
सॊ स् ृ ङ्झतराईन सभग्रननङ्झतजान
ायवाहीनगने भूल्माॊ ननगयीन
ऩङ्टयस् ृ तनगने

सावशजङ्झन नङ्झन ामभान ङ्ञजम्भेवायी ोनसॊ स् ृ ङ्झतनङ्जव ासनगनेन

नङ्झतजा ोनङ्ञजम्भेवायीन सॊ मन्त्रणननहङ्टन,े
ङ्झरनेनसॊ स् ृ ङ्झतनयन
भङ्टल्म ोनङ्जव ासनगने

भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने

ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
४ आमोजना व्मवस्थाऩन
४.१ आमोजना तमायी
आमोजनानसवेऺणन
तथानङ्जवस्तृतनआमोजनान
आमोजनानसवेऺणनगदाशन ङ्ट नैन प्रबाङ्जवतनसभङ्टदामहरुराईन प्रङ्झतवेदननतमायी ोन
४.१.१ ामाशरमन
सभूह ोनदवावनवानप्रबावनहङ्टनन आमोजना ोनफाये भानजान ायीन गङ्टणस्तयनभाऩननगनेन
सवेऺणनतथानङ्जवस्तृत प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
सनने, सवेऺणनतथानङ्जवस्तृतन गयाउने, ामश ोनप्र ृ ङ्झतनअनङ्टसायन ङ्जवषमहरुनऩङ्जहचाननगयीन
आमोजना प्रभङ्टखनतथान
आमोजनानप्रङ्झतवेदननतमायीनन मोग्मनजनर्ङ्ञिनखटाउने, राब ोन प्रङ्झतवेदन ोनढाॊचान
प्रङ्झतवेदननतमायन भाङ्झथल्रोनङ्झन ाम।
ामशभान भजोयीनवानत्रणङ्टटीनहङ्टनन े हीनअॊ र्नस्थाङ्झनमभानङ्जवतयणनगनेन तमायनगने , आवश्म तान
गने ङ्झनयन्तय।
सनने, ङ्जढराईनहङ्टननसनने ब्मवस्थानगने अनङ्टसायनअवङ्झधनङ्ज टानन
गयीनप्रङ्झतवेदननगनेन
ब्मवस्थानगने
 ङ्ञजम्भेवायीनतोनने।
 सभमभाननैनतमायननहङ्टने।
४.१.३ खङ्चयद  सावशजङ्झन नखङ्चयदनङ्झनमभावरी, ामाशरमन
 मथाथशताभानआधाङ्चयतननहङ्टने।
गङ्टरुमोजना, वाङ्जष श आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनऐननयन प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
 मोजनानअनङ्टसाय ोनस्रोतन ङ्झनधाशयीतनढाॉचाभान
खङ्चयद मोजनान य ङ्झनमभावरीनतथानफजेटनतजङ्टभ
श ान प्रभङ्टखनतथान
सङ्टङ्झनङ्ञितताननङ्टहन
ङ्ट । प्रङ्झतवेदननगनङ्टनश ऩने
फजेट तथा ङ्छदग्दर्शन ानब्मवस्थाहरुनतथान भाङ्झथल्रोन
 प्रमाप्तनफजेटनप्रस्तावनाननहङ्टननङ्ट
ामशिभनतजङ्टभ
श ा थऩनआवश्म नउऩामहरुन ङ्झन ाम।ङ्झनयन्तय।
वानवढीनहङ्टन ङ्ट
अवरम्फननगनङ्टऩ
श ने।
४.२.१ फजेटनतथान  आन्तङ्चय नसहबागीतान  ङ्ञजम्भेवायीनतोनने। ङ्झनयन्तयरूऩभान ामाशरमनप्रभङ्टख/न

14
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
ामशिभनछरपरन /सभन्वमननहङ्टने। सावशजङ्झन नखङ्चयदनङ्झनमभावरी, भाङ्झथल्रोनतहनवान ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
यनLMBIS प्रङ्जवङ्जि  तोङ्ज ए ोनसीभानबन्दाफढीन आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनऐननयन ऩदाङ्झध ायीराईन तथानभाङ्झथल्रोन
प्रस्तावनहङ्टने। ङ्झनमभावरीनतथानफजेटनतजङ्टभ
श ान प्रङ्झतवेदननगने। ङ्झन ाम।
 भजोयनप्राथङ्झभ ी यण ङ्छदग्दर्शन ानब्मवस्थाहरुनतथानथऩन ङ्झनयन्तय।
आवस्म नउऩामहरुनअवरम्फनन
गनङ्टनश ऩने।
फोरऩत्रणनआव्हाननगदाशन
ङ्जढरासङ्टस्ती,न ङ्झभरोभतो, ामाशरमन
४.२.४नफोरऩत्रणन  e-GP ोनअवरम्फन।नखङ्चयदन ङ्झनयन्तयरूऩभान
प्रङ्जिमागतन भजोयी,नन्मूनन प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
आव्हान, स्वी ृ ङ्झत, ऐननयनङ्झनमभावरी ोनऩारना। भाङ्झथल्रोनतहनवान
ऺभतानरगामत ान प्रभङ्टखनतथान
सम्झौतानयन  Standard Bid Document ोन ऩदाङ्झध ायीराईन
जोङ्ञखभहरुनहङ्टननसनदछन्। भाङ्झथल्रोनङ्झन ाम।न
ामाशदेर् प्रमोग। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।

४.३ आमोजनान ामाशन्वमन

 ऩूवत
श मायीनङ्जवनान(DPR, ामाशरमन
ङ्झनयन्तयरूऩभान
भङ्टआब्जा, EIA, IEE, site  DPR, भङ्टआब्जा, EIA, IEE, site प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
४.३.१न ामाशयम्बन भाङ्झथल्रोनतहनवान
clearance नबई)नठे क्कान clearance गयीनभात्रणनखङ्चयदन प्रभङ्टखनतथान
(Mobilization) ऩदाङ्झध ायीराईन
सम्झौतानबईन ामाशयम्बनहङ्टनन प्रङ्जिमानअङ्ञघनफढाउने। भाङ्झथल्रोनङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
नसननङ्ट। ङ्झनयन्तय।
ामाशरमन
 Bill of Quantity फभोङ्ञजभ ोन ङ्झनयन्तयरूऩभान
४.३.२न ामशताङ्झर ान  वस्तङ्टङ्झनष्ठन ामशताङ्झर ानतमायन प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
ामशताङ्झर ानतमायनगयाउने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
(Work नहङ्टननङ्ट यनबए ान ामशताङ्झर ान प्रभङ्टखनतथान
 ऩङ्चयऩारनानसम्फन्धभानङ्झनमङ्झभतन ऩदाङ्झध ायीराईन
Schedule) ङ्ट
फभोङ्ञजभन ामशननहङ्टन। भाङ्झथल्रोन
अनङ्टगभननगने। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झन ाम।ङ्झनयन्तय।
४.३.३ननाऩजाॉच न ामाशरमन
 ङ्ट
सहीननाऩनजाॉचननहङ्टन।  स्थरगतनजाॉच ानआधायभान ङ्झनयन्तयरूऩभान
(Measurement)न प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
 ङ्ट
गङ्टणस्तयनऩयीऺणननहङ्टन। नाऩीनगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
तथानअन्तङ्चयभन प्रभङ्टखनतथान
 तोङ्ज ए ोनसभमनङ्झबत्रणन  सम्झौता ोनउङ्ञल्रङ्ञखतनसभमन ऩदाङ्झध ायीराईन
ङ्झफरन(Running भाङ्झथल्रोनङ्झन ाम।न
ङ्ट
बूिानीननहङ्टन। ङ्झबत्रणनबूिानीनगने। प्रङ्झतवेदननगने।
Bill)नबूिानी ङ्झनयन्तय।
 सभमभानैनऩमाशप्तनऩङ्टष्ट्ाॉईनयन  सभमभानैनम्मादथऩ ानराङ्झगन
ायणनसङ्जहतनम्मादथऩ ान ऩमाशप्तनऩङ्टष्ट्ाॉईनयन ायणनसङ्जहतन ामाशरमन
ङ्झनयन्तयरूऩभान
४.३.४नम्मादनथऩन राङ्झगनङ्झनवेदनननआउने। प्रङ्जिमानर्ङ्टरूनगने। प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
भाङ्झथल्रोनतहनवान
तथानबेङ्चयमसनन  बेङ्चयमसननआदे र्ननगयाईन  म्मादनथऩनतथानबेङ्चयमसनन प्रभङ्टखनतथान
ऩदाङ्झध ायीराईन
आदे र् ामशनगयाउने। आदे र्नसम्फन्धीनङ्झनदे ङ्ञर् ान भाङ्झथल्रोनङ्झन ामन
प्रङ्झतवेदननगने।
 Scope फाङ्जहय ोनबेङ्चयमसनन तमायनगयीन ामाशन्वमनभान ।ङ्झनयन्तय।
आदे र् ानराङ्झगनऩेर्नहङ्टन।
े रै जाने।
 सम्झौतानअनङ्टसाय ोन ामशन  भूल्मनसूचीन(BoQ), Design,न ङ्झनयन्तयरूऩभान ामाशरमन
४.३.५न ामशनस्वी ायन
सम्ऩङ्ङननगयीनअङ्ञन्तभन ननसासॉगन ामशसम्ऩङ्ङनप्रङ्झतवेदनन भाङ्झथल्रोनतहनवान प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
तथानअङ्ञन्तभनङ्झफरन
ङ्झफर ोनराङ्झगनबूिानीनभागन ङ्झबडाननगयीनभात्रणनबूिानीन ऩदाङ्झध ायीनराईन प्रभङ्टखनतथान
बूिानी
हङ्टने। गने। प्रङ्झतवेदननगने। भाङ्झथल्रोन

15
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
ङ्झन ाम।ङ्झनयन्तय
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तयरूऩभान
 DLP ङ्झबत्रणनऩङ्टयानगनङ्टऩ
श नेन  स्थरगतनअनङ्टगभन, ऩयीऺणन ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
४.३.६ ामशसम्ऩङ्ङन भाङ्झथल्रोनतहनवान
ङ्ञजम्भेवायीनऩङ्टयाननगयीन ामशन गये यभात्रणन ामशसम्ऩङ्ङनप्रङ्झतवेदनन तथानभाङ्झथल्रोन
प्रङ्झतवेदन ऩदाङ्झध ायीराईन
सम्ऩङ्ङनप्रङ्झतवेदननऩेर्नगने। ऩासनहङ्टननङ्ट ऩने। ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
५ खङ्चयदनव्मवस्थाऩन
ामाशरमन
 खङ्चयदनऐननतथानङ्झनमभनफभोङ्ञजभन ङ्झनयन्तयरूऩभान
खङ्चयद प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
 ङ्ट
स्थाऩनाननहङ्टन। गठननगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.१ भहार्ाखा/र्ाखा/न प्रभङ्टखनतथान
 ङ्जवऻन भशचायी ोनअबाव।  खङ्चयदनसम्फन्धीनङ्जवङ्ञर्ङ्जि ृ तन ऩदाङ्झध ायीराईन
इ ाई ोनसञ्चारन भाङ्झथल्रोन
ताङ्झरभनप्रदाननगने। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झन ाम।ङ्झनयन्तय
 ङ्ञजम्भेवायीनतोनने। ामाशरमन
 सभमभाननैनतमायननहङ्टने। ङ्झनयन्तयरूऩभान
 ऺभतानङ्जव ासनगने। प्रभङ्टख/ऩङ्चयमोजनान
 मथाथशताभानआधाङ्चयतननहङ्टने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.२ वाङ्जष श नखङ्चयदनमोजना  सावशजङ्झन नखङ्चयदनङ्झनमभावरी, न प्रभङ्टखनतथान
 मोजनानअनङ्टसाय ोनस्रोतन ऩदाङ्झध ायीराईन
२०६४न ोनङ्झनमभन६अनङ्टसायन भाङ्झथल्रोनङ्झन ाम।न
सङ्टङ्झनङ्ञितताननङ्टहन
ङ्ट । प्रङ्झतवेदननगने।
तमायनगनङ्टनश ऩने। ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
 मथाथश ऩय दयये ट उऩरब्धन  ड्रइङ्ग,ङ्झडजाइन, स्ऩेङ्ञर्ङ्जप े र्नन ङ्झनयन्तयनरूऩभान
ड्रइङ्ग,ङ्झडजाइन, ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
ङ्ट
नहङ्टन। तथानरागतनअनङ्टभाननसम्फन्धीन भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.३ स्ऩेङ्ञर्ङ्जप े र्ननतथान तथानभाङ्झथल्रोन
 ङ्जवऻता ोनअबाव। भाऩदण्डनतजङ्टभ
श ानगयीन ऩदाङ्झध ायीराईन
रागतनअनङ्टभान ङ्झन ाम।न
 प्रवृङ्ञत्त ोनसभस्मा। ामाशन्वमननगनङ्टऩ
श ने। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
 Standard Bid Document ोन
प्रमोगनगने। ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तयरूऩभान
 सहीनफोरऩत्रणन ागजात, सहीन  सहीनखङ्चयदनङ्जवङ्झध ोनछनौटन ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
फोरऩत्रणनतमायीनतथान भाङ्झथल्रोनतहनवानन
५.४ खङ्चयदनङ्जवङ्झधनयनतोङ्ज ए ोन गने। तथानभाङ्झथल्रोन
आव्हान ऩदाङ्झध ायीराईन
प्रङ्जिमानअफरम्फनननहङ्टने।  सूचनानप्र ार्ननरगामत ान ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
प्रङ्जिमानअरफरम्फननगनेनगयीन ङ्झनयन्तय।
फोरऩत्रणनआव्हाननगने।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तयरूऩन
 फोरऩत्रणनभूल्माङ्कननसङ्झभङ्झतभान ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
 ङ्जवऻता ोनअबाव, ऩूवाशग्रहन भाभाङ्झथल्रोनतहनवान
५.५ फोरऩत्रणनभूल्माङ्कन सम्फङ्ञन्धतनङ्जवषमनङ्जवऻ ोन तथानभाङ्झथल्रोन
ऩूणनश भूल्माङ्कन ऩदाङ्झध ायीराईन
सॊ रग्नतानगयाउने। ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तयरूऩभान
फोरऩत्रणनस्वी ृ ङ्झत,  फोरऩत्रणनसम्फन्धीन ागजातभान ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
 सभमभानस्वी ृ ती, सम्झौतान भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.६ खङ्चयदनसम्झौतानतथान बए ोनसभमनङ्झसभानङ्झबत्रणन ामशन तथानभाङ्झथल्रोन
यन ामाशदेर्ननहङ्टने। ऩदाङ्झध ायीराईन
ामाशदेर् गने। ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
५.७ ामाशयम्बन  ऩूवनश तमायीनङ्जवनान(DPR, न  DPR, भङ्टआब्जा, EIA, IEE, site ङ्झनयन्तयरूऩभान ामाशरमनप्रभङ्टख/नन

16
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
(Mobilization) भङ्टआब्जा, EIA, IEE, site clearance गयीनभात्रणनखङ्चयदन भाङ्झथल्रोनतहनवान ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
clearance नबई)नठे क्कान प्रङ्जिमानअङ्ञघनफढाउने। ऩदाङ्झध ायीराईन तथानभाङ्झथल्रोन
सम्झौतानबईन ामाशयम्बनहङ्टनन प्रङ्झतवेदननगने। ङ्झन ाम।न
नसननङ्ट। ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
 ङ्ट
सहीननाऩनजाॉचननहङ्टन।  स्थरगतनजाॉच ानआधायभान ङ्झनयन्तयरूऩभान
ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
 ङ्ट
गङ्टणस्तयनऩयीऺणननहङ्टन। नाऩीनगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.८ अन्तङ्चयभनबूिानी तथानभाङ्झथल्रोन
 तोङ्ज ए ोनसभमनङ्झबत्रणन  सम्झौता ोनउङ्ञल्रङ्ञखतन ऩदाङ्झध ायीराईन
ङ्झन ाम।न
ङ्ट
बूिानीननहङ्टन। सभमङ्झबत्रणनबूिानीनगने। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तय रूऩभा
अङ्ञन्तभ बूिानी नतथान  सम्झौता अनङ्टसाय ो ामश  BoQ, Design, ननसासॉग ामश ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
भाङ्झथल्रो तह वा
५.९ ामश नसम्ऩङ्ङ सम्ऩङ्ङ नगयी अङ्ञन्तभ ङ्झफर ो सम्ऩङ्ङ नप्रङ्झतवेदन ङ्झबडान गयी तथानभाङ्झथल्रोन
ऩदाङ्झध ायीराईन
प्रङ्झतवेदन राङ्झगन बूिानी नभागनहङ्टने। भात्रण नबूिानी नगने। ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेद ननगने।
ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टखन
 यनपर्छ्यौटनङ्झफनानधयौटीन  आन्तङ्चय नयाजश्वन ामाशरमफाटन ङ्झनयन्तयरूऩभान
/ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
भागनगने। यनपर्छ्यौटनङ्जववयणनङ्झरने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
५.१० धयौटीनङ्जपताश तथानभाङ्झथल्रोन
 त्रणङ्टटीननसच्माईनधयौटीनभागन  ामशसम्ऩङ्ङनप्रङ्झतवेदननप्राप्तनगये यन ऩदाङ्झध ायीराईन
ङ्झन ाम।न
गने। भात्रणनधयौटीनङ्जपताशनगने। प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
६ आङ्झथश नप्रर्ासन तथानभाङ्झथल्रोन
ङ्झन ाम।न
ङ्झनयन्तय।
 फजेटनप्रस्ताव ोनिभभान
 ऩूवनश तमायीनङ्जवनानफजेटन ामाशरमनप्रभङ्टख/न
तोङ्ज ए ोनङ्जवङ्झधनयनप्रङ्जिमान ङ्झनयन्तयरूऩभान
प्रस्तावनहङ्टने। ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
वाङ्जष श न ामशिभन अफरम्फननबए ोनमङ्ज ननगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
६.१  फजेटनतमायीभानऩमाशप्तन तथानभाङ्झथल्रोन
तथानअङ्ञयतमायी  ामशिभनयनआमोजना ोन ऩदाङ्झध ायीराईन
छरपरननहङ्टने। ङ्झन ाम।न
स्रोतहरूनदातृङ्झन ाम ोन प्रङ्झतवेदननगने।
 स्रोतनपय नऩने। ङ्झनयन्तय।
सम्झौतानअनङ्टसायनप्रस्तावनगने।
ामाशरमनप्रभङ्टख/ऩन
ङ्झनयन्तयरूऩभान
 ोषनतथानरेखानङ्झनमन्त्रण न ङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
 गरतनव्मङ्ञि ोननाभभान भाङ्झथल्रोनतहनवान
६.२ खातानसञ्चारन ामाशरमफाटनमङ्ज ननगये यभात्रणन तथानभाङ्झथल्रोन
ङ्ट
खाता सञ्चारननहङ्टन। ऩदाङ्झध ायीराईन
खातानसञ्चारननहङ्टननङ्ट ऩने। ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
ङ्झनयन्तय।
 ानून ोनप्रङ्जिमानऩङ्टयाननगयीन  सावशजङ्झन नखङ्चयदनऐननङ्झनमभन ामाशरमनप्रभङ्टख/न
ङ्झनयन्तयरूऩभान
खचशनगने।जस्तैनअङ्ञयतमायन तथानआङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनऐनन ऩङ्चयमोजनानप्रभङ्टखन
भाङ्झथल्रोनतहनवान
६.३ खचश/ङ्झन ासा बन्दाफढीनखचश,नखचशङ्ञर्षश न ङ्झनमभ ोनऩूणऩ
श ङ्चयऩारनानबएन तथानभाङ्झथल्रोन
ऩदाङ्झध ायीराईन
पय नऩाने,नस्रोतनपय न नबए ोनखचश ोनउठाननगने, ङ्झन ाम।न
प्रङ्झतवेदननगने।
ऩायीनखचशनगने, अङ्झध ायन जाॉचनगनेनयनस्वी ृ तनगनेनतीनैन ङ्झनयन्तय।

17
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू
ऺेत्रणहरू
प्राप्तनअङ्झध ायी ोनस्वी ृ ङ्झतन
ङ्जवनानखचशनगने, खङ्चयदनङ्जवङ्झधन
यनप्रङ्जिमानऩङ्टयाननगयीनखचशन
गने नआदी।
 तोङ्ज एनफभोङ्ञजभ ानभरेऩन
पायभहरूभानरेखाङ्कननगने।
 सम्ऩूणनश ायोफायहरू ोन
रेखाङ्कन नगने।
६.४ रेखाङ्कन
 रेखाङ्कन ानङ्जववयणहरू ोन
ङ्झबडानननगने।
 सम्फङ्ञन्धतनअङ्झध ायीफाटन
खाताहरूनप्रभाङ्ञणतननहङ्टने।
 सभमभा नै सोधबनाश नहङ्टने।
 सोझै बूिानी ो ङ्जववयण
वाङ्जष श आङ्झथश ङ्जववयण तमाय
गदाश छूट्न गई TSA
प्रणारीभा ङ्जववयण प्रङ्जवि
६.५ आमोजनारेखा
ङ्ट
नहङ्टन।
 ङ्जव ास साझेदायहरू ो
requirement अनङ्टसाय ो
आमोजना रेखा नयाङ्ञखनङ्ट।
 ङ्जवऻता ो अबाव।
 तोङ्ज ए ोनसभमनसीभानङ्झबत्रणन
प्रङ्झतवेदनननहङ्टने।
६.६ प्रङ्झतवेदन
 सभमभानैनआङ्झथश न
ङ्जववयणहरूनतमायननहङ्टने।
 स्वाथश ोनद्वन्दन
 सभमभा नै आङ्झथश ङ्जववयणनय
स्रे स्ता ऩेर् नहङ्टनने ।
 ऩयीऺणन गनङ्टनश ऩने
६.७ रेखाऩयीऺण
ङ्ट
तथा प्रभाणहरू ऩेर् नहङ्टन।
 प्रङ्झतवेदन ोन जवापन
सभमभा नै नङ्छदने।
ङ्ञजन्सीव्मवस्थाऩननयन
७ सावशजङ्झन नसम्ऩङ्ञत्त ोन
सॊ यऺण
)नङ्ञजन्सीनप्राङ्झप्त ोन
अङ्झबरेखनअध्मावङ्झध न
नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
तह ानअङ्झध ायीरेनऩयीऺणन
गने।
 खचशनगदाशनअऩनाउनङ्टनऩनेन
प्रङ्जिमानयनयाख्नङ्टनऩनेनप्रभाणन ोन
चे ङ्झरिनफनाईनऩारनानगने।
 तोङ्ज ए नफभोङ्ञजभ ानभरेऩ
पायभहरूभानरेखाङ्कननयाख्ने।
 सम्ऩूणनश ायोफायहरू ोन ङ्झनयन्तयरूऩभान
अङ्झनवामशनरेखाङ्कननगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान तारङ्ट नङ्झन ामफाटन
 रेखाङ्कन ानङ्जववयणहरू ोन सम्फिनन सभमफिनअनङ्टगभनन
ङ्झनमङ्झभतरूऩभानङ्झबडाननगने। ऩदाङ्झध ायीराईन गनेन
 सम्फङ्ञन्धतनअङ्झध ायीफाटन प्रङ्झतवेदननगने।
खाताहरूनअङ्झनवामशरूऩभान
प्रभाङ्ञणतनगने।
 सभमभाननैनसोधबनाशनभागगयीन
प्राप्तगने।
 सोझैनबूिानी ोनङ्जववयणन
अङ्झनवामशरूऩभानTSA प्रणारीभान ङ्झनयन्तयरूऩभान
तारङ्ट नङ्झन ामफाटन
प्रङ्जविीनगयाउनेनव्मवस्थानगने। भाङ्झथल्रोनतहनवान
सभमफिनअनङ्टगभनन
 ङ्जव ासनसाझेदायहरू ोन ऩदाङ्झध ायीराईन
गने
requirement अनङ्टसाय ोन प्रङ्झतवेदननगने।
आमोजनानरेखानयाख्नङ्टनऩने।
 ऩङ्चयमोजननरेखाङ्कननसम्फन्धीन
तारीभनप्रदाननगने।
 आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झध ऐन ङ्झनमभ ङ्झनयन्तयरूऩभान
तारङ्ट नङ्झन ामफाटन
अनङ्टसाय ो प्रङ्झतवेदनहरू तमाय भाङ्झथल्रोनतहनवान
सभमफिनअनङ्टगभनन
गयी नतोङ्ज ए ो सभमनङ्झबत्रणै ऩदाङ्झध ायीराईन
गने
प्रङ्झतवेदननगने। प्रङ्झतवेदननगने।
 ानूनरेन तो े ोन म्मादनङ्झबत्रण भहारेखान
ङ्झनयन्तयरूऩभान
सफै प्रङ्झतवेदनहरून ऩेर् नगने। ऩयीऺ रेन
ागजात भाङ्झथल्रोनतहनवान
 तोङ्ज ए ो सभमङ्झबत्रणै ङ्झनयन्तय,नसभमफिन
ऩदाङ्झध ायीराईन
रेखाऩयीऺण ोन जवाप यनजोङ्ञखभभान
प्रङ्झतवेदननगने।
उऩरब्धन गयाउने। आधाङ्चयतनअनङ्टगभनन
18
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
याख्ने।

अ)नखङ्चयदवाटनप्राप्तन
ङ्ञजन्सी ोनअङ्झबरेख
आ)नहस्तान्तयणनबइन
प्राप्तनहङ्टनने ङ्ञजन्सी ोन
ह भा
इ)नघयजग्गा ोन
अङ्झबरेख
ख)नप्राप्तनबए ोन
ङ्ञजन्सी ोनऩङ्चयभाणनयन
गङ्टणस्तयनऩयीऺणनगने
अ)नभारसाभान ोन
ह भा
आ)नभेर्ीनयीन
औजाय ोनह भा
अङ्झबरेखननयाख्ने, अऩूणनश याख्नेनयन
गरतनयाख्ने
अङ्झबरेखननयाख्ने, अऩूणनश याख्नेनयन
गरतनयाख्ने
अङ्झबरेखननयाख्ने, अऩूणनश याख्नेनयन
गरतनयाख्ने
ङ्झनधाशङ्चयतनSpecification बन्दान
पय नऩङ्चयभाणनयनगङ्टणस्तय ान
भारसाभाननप्राप्तनहङ्टने
ङ्झनधाशङ्चयतनSpecification बन्दान
पय नऩङ्चयभाणनयनगङ्टणस्तय ान
भारसाभानप्राप्तनहङ्टने
ामाशरमनप्रभङ्टखरेन
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनङ्झनमभावरीन
सङ्टऩयीवेऺणनयन
२०६४न ोनऩङ्चयच्छे दन६नभान उल्रेङ्ञखतन
अनङ्टगभननगनेनयन
सावशजङ्झन नसम्ऩङ्ञत्त ोनङ्ञजम्भान ङ्झनमभावरीरेनतो े न
प्रभङ्टखरेन
त्मस ोनरगतनसॊ यऺणनयन वभोङ्ञजभ ोनसभमभान
गने ाभ ोनह भान
वयवङ्टझायथन(ङ्झनमभन४६नदे ङ्ञखन५६)न तो े नवभोङ्ञजभ ोन
तारङ्ट नङ्जवबागन
सम्वन्धीनव्मवस्थानएवॊनङ्ञजन्सीन ङ्झन ामभानप्रङ्झतवेदनन
भन्त्रणारमन
सम्वन्धीनभरेऩनपायभहरु ोन गनेन।
सङ्ञचवारमन
व्मवस्था
आमोगरेनगने
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनङ्झनमभावरीन ामाशरमनप्रभङ्टखरेन
२०६४न ोनऩङ्चयच्छे दन६नभान सङ्टऩयीवेऺणनयन
सावशजङ्झन नसम्ऩङ्ञत्त ोनङ्ञजम्भान उल्रेङ्ञखतङ्झनमभावरीरेन अनङ्टगभननगनेनयन
त्मस ोनरगतसॊ यऺणनयनवयवङ्टझायथन तो े नवभोङ्ञजभ ोन प्रभङ्टखरेन
(ङ्झनमभन४६नदे ङ्ञखन५६)नसम्वन्धीन सभमभानतो े न गने ाभ ोनह भान
व्मवस्थानएवॊनङ्ञजन्सीनसम्वन्धीन वभोङ्ञजभ ोनङ्झन ामभान तारङ्ट नङ्जवबागन
भरेऩनपायभहरु ोन(हस्तान्तयणन प्रङ्झतवेदननगनेन। भन्त्रणारमन
पायभ, खचशनबएयनजानेनखाता, खप्नेन सङ्ञचवारमन
खाता)नव्मवस्था आमोगरेनगने
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनङ्झनमभावरीन
२०६४न ोनऩङ्चयच्छे दन६नभान
सावशजङ्झन नसम्ऩङ्ञत्त ोनङ्ञजम्भान
उल्रेङ्ञखतन
त्मस ोनरगतनसॊ यऺणनयन
ङ्झनमभावरीरेनतो े न तारङ्ट नङ्जवबागन
वयवङ्टझायथन(ङ्झनमभन४६नदे ङ्ञखन५६)न
वभोङ्ञजभ ोनसभमभान भन्त्रणारमन
सम्वन्धीनव्मवस्थानएवॊनङ्ञजन्सीन
तो े नवभोङ्ञजभ ोन सङ्ञचवारमन
सम्वन्धीनभरेऩनपायभहरु ोन
ङ्झन ामभानप्रङ्झतवेदनन आमोगरेनगने
(जग्गाधनीनऩूजाश, घय ोननाङ्जऩन
गनेन।
ङ्ज ताव, ननसा, ङ्झनभाशणनसम्ऩङ्ङन
प्रङ्झतवेदननयनघयजग्गा ोनरगतन
ङ्ज ताव)नव्मवस्था
सम्वङ्ञन्धतनङ्जवर्ेषऻवाटन
सम्वङ्ञन्धतनभारसाभान ोन
जाॊचनप्रङ्झतवेदननप्राप्तन ामाशरमनप्रभङ्टख
ङ्जवर्ेषऻवाटनजाॊचनगयाउने
गये ननगये ो
सम्वङ्ञन्धतनभारसाभान ोन सम्वङ्ञन्धतनङ्जवर्ेषऻवाटन
ङ्जवर्ेषऻवाटनजाॊचनगयाउनेनभोडेरन जाॊचनप्रङ्झतवेदननप्राप्तन ामाशरमनप्रभङ्टख
खङ्टराउने गये ननगये ो

19
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
ङ्झनधाशङ्चयतनSpecification बन्दान सम्वङ्ञन्धतनभारसाभान ोन सम्वङ्ञन्धतनङ्जवर्ेषऻवाटन
इ)नसवायीनसाधन ोन
पय नऩङ्चयभाणनयनगङ्टणस्तय ान ङ्जवर्ेषऻवाटनजाॊचनगयाउनेनभोडेरन जाॊचनप्रङ्झतवेदननप्राप्तन ामाशरमनप्रभङ्टख
ह भा
भारसाभानप्राप्तनहङ्टने खङ्टराउने गये ननगये ो
ग)नङ्ञजन्सीनखचश ोन
अङ्झबरेखनअद्यावङ्झध न
याख्ने
अङ्झबरेखननयाख्ने, अऩूणनश याख्नेनयन
स्वी ृ तनभागनपायभनप्राप्तनगयीनखचशन
अ)नउऩमोग ानराङ्झगन गरतनयाख्नेनप्रमोजनननखङ्टराईन
रेख्न,े भोडेर, भूल्मनखङ्टराउनेनयन ए तहनभाङ्झथवाटन
बए ोनखचश ोन खचशरेख्न,े भागनबन्दानवढीनखचशन भाङ्झस नप्रङ्झतवेदननगने
सम्वङ्ञन्धतनभरेऩनपायभहरुभान अनङ्टगभननगने
अङ्झबरेख रेख्न,े ङ्ञजन्सी ोनभोडेरन
अङ्झबरेखनयाख्ने
नखङ्टराउने

हस्तान्तयणनबए ोनसाभाननप्राप्तन हस्तान्तयणनपायभसॊ गैनखचशनहङ्टनने यन

हस्तान्तङ्चयतनबैनखचशन
आ)नहस्तान्तयणनबइन गनेनङ्झन ामवाटनप्राङ्झप्त ोन नहङ्टनेनङ्ञजन्सीनखाता ोनप्रभाङ्ञणतन
जनाइए ोन७नङ्छदनन ामाशरमनप्रभङ्टख
जानेनङ्ञजन्सी ोनह भा जान ायीननहङ्टनने यनमस्तोनसाभानन प्रङ्झतङ्झरङ्जऩ ानआधायभानभात्रणनङ्ञजन्सीन
ङ्झबत्रणनप्रङ्झतवेननगने
ङ्जहनाङ्झभना, भस्मौटनहङ्टने खचशनजनाउने

उल्रेङ्ञखतन ाभननैननहङ्टन,े
ामाशरमभानस्थाननअबावनहङ्टन,े
इ)नङ्झरराभ, ङ्झभन्हानयन
ङ्झरराभनङ्झभन्हानयनङ्झनसगशनगनङ्टनश
ङ्झनसगशनगनेनयनसोन ोन
नऩनेनसाभाननसभेतनङ्झरराभन
अङ्झबरेखनयाख्ने
ङ्झभन्हानयनङ्झनसगशनहङ्टन,े बए ोन
बन्दानवढीरगतन ट्टानहङ्टने
वाङ्जष श नङ्ञजन्सीन
आङ्झथश न ामशङ्जवङ्झधनङ्झनमभावरीन
ङ्झनयीऺणनप्रङ्झतवेदननएवॊन
२०६४न ोनऩङ्चयच्छे दन७नभान
ङ्झरराभनङ्झभन्हानयन
ङ्झरराभनङ्जविीसम्वन्धीनव्मवस्था,
ङ्झनसगशनबए ान
वाङ्जष श नङ्ञजन्सीनङ्झनयीऺणराईन
अवस्थाभानसोन ोन ामाशरमनप्रभङ्टख
अङ्झनवामशनगने, ङ्झनयीऺणनप्रङ्झतवेदनरेन
ङ्जववयणनतमायनगयीन
ङ्झरराभनगनशनबने ोभानङ्झरराभ ोन
तारङ्ट नङ्झन ामनएवॊन
ायवाहीनगनेनयनङ्झरराभननबएभान
ोरेङ्झन ाराईन
ङ्झभन्हानयनङ्झनसगश ोन ायवाहीनगने ।
प्रङ्झतवेदननगने

घ)नसावशजङ्झन न
सम्ऩङ्ञत्त ोनसॊ यऺणन
गने
अ)नसम्ऩङ्ञत्त ोनभभशतन
सङ्टधायनगने
प्राङ्जवङ्झध वाटनप्रभाङ्ञणत जाॊचन
उल्रेङ्ञखतनजाॊचन
ताङ्झर ानतमायनगयीनसोन ोन
ताङ्झर ानअनङ्टसायनभभशतन
आधायभानङ्झनमङ्झभतनभभशतनसङ्झबङ्झश सॊगन
सॊ बायनबएननबए ोन
१)सवायीनसाधन सभमभानभभशत, सङ्झबङ्झश सॊगननहङ्टने गनेनआ ङ्ञस्भ नरुऩभानभभशतन ामाशरमप्रभङ्टख
सम्वन्धभा ामाशरमप्रभङ्ट
गनङ्टऩ
श नेनबएभानप्राङ्जवङ्झध वाटन
खराईनभाङ्झस न
भभशत ानराङ्झगनङ्झसपाङ्चयसनबए ोन
प्रङ्झतवेदनगनेन।
हङ्टनऩङ्ट नेन।

20
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
ऺेत्रणहरू तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा

प्राङ्जवङ्झध वाटनप्रभाङ्ञणतजाॊचनताङ्झर ान उल्रेङ्ञखतनजाॊचन

तमायनगयीनसोन ोनआधायभान ताङ्झर ानअनङ्टसायनभभशतन
ङ्झनमङ्झभतनभभशतनसङ्झबङ्झश सॊगनगनेन सॊ बायनबएननबए ोन
२)नभेर्ीनयीनऔजाय सभमभानभभशत, सॊ बायननहङ्टने ामाशरमनप्रभङ्टख
आ ङ्ञस्भ नरुऩभाभभशतनगनङ्टऩ
श नेन सम्वन्धभान ामाशरमन
बएभानप्राङ्जवङ्झध वाटनभभशत ानराङ्झगन प्रभङ्टखराईनभाङ्झस न
ङ्झसपाङ्चयसनबए ोनहङ्टनऩङ्ट नेन। प्रङ्झतवेदननगनेन।

भभशतन ामशनमोजनानयन
भभशतन ामशनसम्ऩङ्ङन
चौभाङ्झस नरुऩभानङ्झनयीऺणनगयीन
बए ोनङ्जववयणनतमायन
३)नपङ्झनच
श य सभमभानभभशत, सॊ बायननहङ्टने भभशतन ामशनमोजनानवनाइनभभशतन ामाशरमनप्रभङ्टख
गयी ामाशरमन
गनेगयाउने
प्रभङ्टखराईनप्रङ्झतवेदनन
गनेन।
भभशतन ामशनमोजनानयन
वाङ्जष श नरुऩभानङ्झनयीऺणनगयीनभभशतन भभशतन ामशनसम्ऩङ्ङन
४)नबवननतथानअन्मन
सभमभानभभशत, सॊ बायननहङ्टने ामशनमोजनानवनाइनभभशतन बए ोनङ्जववयणनतमायन ामाशरमनप्रभङ्टख
सॊ यचना
गनेगयाउने गयी ामाशरमनप्रभङ्टखराईन
प्रङ्झतवेदननगनेन।
आ)नउऩमोग ोन
अवस्था
अङ्झध ायनप्राप्तनअङ्झध ायी ोन
अनङ्झध ृ तनव्मङ्ञिवाटनउऩमोगन स्वी ृ ङ्झतवाटनभात्रणनसवायीनसाधनन भाङ्झस नरुऩभानसवायीन
हङ्टनेनएवॊनअङ्झध ृ तनव्मङ्ञिवाटन सॊ चारननगनशनङ्छदनेनसवायी ोनभाइरन साधन ोनउऩमोगन
ऩङ्झननसा वश ज ङ्झन ाभ ाजन भीटयभानदे ङ्ञखनेनङ्ज रोभीटयनखङ्टल्नेन सम्वन्धीनप्रङ्झतवेदनन
१)नसवायीनसाधन ामाशरमनप्रभङ्टख
वाहे ान ाभभानप्रमोगनहङ्टन,े गयीनसवायीनरगवङ्ट नयाख्नेनव्मवस्थान तमायनगयी ामाशरमन
राभोनसभमसम्भनउऩमोगन गनेनउऩमोगनअवस्था ोनङ्झनमङ्झभतन प्रभङ्टखनसभऺनऩेर्नगनेन
ङ्जवङ्जहनता ोनअवस्थाभानयाख्नेन। अनङ्टगभननगयीनङ्झनमङ्झभतनउऩमोगन ।
हङ्टनेनअवस्थानङ्झसजशनानगनेन।
अङ्झध ायनप्राप्तनअङ्झध ायी ोन सॊ चारन ोनअङ्झबरेखन र्ाखान
सावशजङ्झन न ाभनवाहे नअन्मन
२)भेर्ीनयीनऔजाय स्वी ृ ङ्झतवाटनभात्रणनसॊ चारननगनशन याखीनभागनवभोङ्ञजभन प्रभङ्टख/ ामाशरमन
ाभभानप्रमोगनहङ्टने
ङ्छदने प्रङ्झतवेदननगनेन। प्रभङ्टख

21
 भूयम ङ्ञजम्भेवायी ा
ङ्झस.नॊ. सम्बाङ्जवत जोङ्ञखभहरू
ऺेत्रणहरू
प्रमोगभाननआउनेनअनङ्झध ृ तन
३)बवननतथानअन्मन
तवयरेनआवास ोनरुऩभानप्रमोगन
सॊ यचना
हङ्टने
इ)नबण्डायण
ग्माये जनवाङ्जहयनवानसावशजङ्झन न
१)नसवायीनसाधन
स्थरभानयाख्ने
ठू रानभेङ्ञर्नयीनउऩ यण ोन
बण्डायणनग्माये जनवाङ्जहयनवान
२)नभेर्ीनयीनऔजाय सावशजङ्झन नस्थरभाहङ्टनने ।
सनसानानभेङ्ञर्नयीनऔजायन
हयाउनननिनहङ्टननवानसननेन।
३)नपङ्झनच
श य हयाउननयनिनहङ्टनेनवानहङ्टनसनने
दङ्टरुऩमोगनहङ्टन,े हयाउननयननिन
४)नअन्मनसाभानहरु
हङ्टनेनवानहङ्टनसनने
रिव्म्नमसनखा ाभानउल्रेङ्ञखतनङ्जिमा राऩहरुनसाभान्मनभागशदर्शन ानराङ्झगनतमनगङ्चयए ानहङ्टनन् ।नसावशजङ्झन नङ्झन ामहरुरेनआफ्नोन
ामशप्र ृ ङ्झत ानआधायभानङ्जिमा राऩहरुनथऩनगयीनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनढाॉचानङ्झनभाशणनगनङ्टऩ
नङ्झतजा नसॊचाय ो अनङ्टगभन गने
जोङ्ञखभ ङ्झनमन्त्रणण ा उऩामहरू
तङ्चय ा ङ्झन ाम य तङ्चय ा
मस्तोनअवस्थाभानङ्ञजल्राङ्ञस्थतन
ोरेङ्झन ानङ्ञजल्रानप्रर्ासनन
ामाशरमनयनतारङ्ट नङ्झन ामभान
जान ायीनगयाउनेन।नखारीन
उल्रेङ्ञखतनसवैन
बएऩङ्झछनसङ्टयऺा ोनआवश्म नप्रवन्धन
अवस्थाहरु ोनछङ्ट ट्टाछङ्ट ट्टै न
गनेन।अनङ्झध ृ तनप्रमोगभानयहे ोन ामाशरमनप्रभङ्टख
प्रङ्झतवेदननतारङ्ट न
बएनसम्वङ्ञन्धतन ामाशरमनखारीन
ङ्झन ामभानगनेन।
गयाउननऩहरनगनेनयनसोनअनङ्टसायन
खारीनगयाउनननस े भानसङ्टयऺान
ङ्झन ाम ोनसहमोगभानखारीन
गयाउनेन।
बण्डायणनअवस्था ोन
सङ्टयङ्ञऺतनरुऩभानसवायीनसाधननयाख्नेन
भाङ्झस नरुऩभान
ग्माये जनतथानअन्मन ामाशरमनप्रभङ्टख
ामाशरमनप्रभङ्टखनसभऺन
सॊ यचना ोव्मवस्थानगनेन।
प्रङ्झतवेदनगनेन।
सङ्टयङ्ञऺतनरुऩभानसवायीनसाधननयाख्नेन
बण्डायणनअवस्था ोन
ग्माये जनतथानअन्मन
भाङ्झस नरुऩभान
सॊ यचना ोव्मवस्थानगनेन। ामाशरमनप्रभङ्टख
ामाशरमनप्रभङ्टखनसभऺन
आवश्म न ोङ्झडङ्गनगयीनसङ्टयऺा ोन
प्रङ्झतवेदनगनेन।
उङ्ञचतनप्रवन्धनगनेन।
प्रत्मे नपङ्झनच
श यभानङ्ञजन्सीनखातान
ऩानाननॊनउल्रेखनगयीन बण्डायणनअवस्था ोन
प्रमोगभाल्माउने, प्रमोगनगदाशनउङ्ञचतन भाङ्झस नरुऩभान
ामाशरमनप्रभङ्टख
स्थाननयनअवस्थाभानयाख्ने, प्रमोगन ामाशरमनप्रभङ्टखनसभऺन
नगदाशनउङ्ञचतनस्थानभानबण्डायणन प्रङ्झतवेदननगनेन।
गने
औषङ्झधजन्मनसाभाग्रीहरुनFIFO ङ्जवङ्झधन
अनङ्टसायनप्रमोग ोनव्मवस्थान
बण्डायणनअवस्था ोन
गनेअन्मनसाभानहरुभानसम्बवन
भाङ्झस नरुऩभान
बएसम्भनङ्ञजन्सीनखातानऩानाननॊन ामाशरमनप्रभङ्टख
ामाशरमनप्रभङ्टखनसभऺन
उल्रेखनगयीनप्रमोगभानल्माउने,
प्रङ्झतवेदनगनेन।
सङ्टयङ्ञऺतनप्रमोगनयनबण्डायण ोन
व्मवस्थानगनेन।
श नेछन।
22

ङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयणनसम्फन्धीनखा ानङ्झनभाशणनगनेननभङ्टनान
ङ्जवषम
नैङ्झत नआचयण, भूल्मभान्मतानयन
सदाचाय, ङ्जवङ्झबङ्ङनऐनन ानूनहरुभान
उल्रे खनबए ोनबएताऩङ्झननस्ऩिन
रुऩभानतोङ्ज ए ोनहङ्टननङ्ट ऩनेन।
उच्चनतह ोन ामशर्ैरीनवानव्मवहायन
(Tone at the top)
अनङ्टसूचीन२
हङ्टननङ्ट ऩनेनअभ्मास
भाङ्झथल्रोनतहवाटनउच्चतभन
नैङ्झत नआचयण, भूल्मनभान्मतान वानऩदस्थाऩनानहङ्टॊदा ोन
यनसदाचायनप्रङ्झतवितानयन
व्मवहायवाटनप्रदङ्ञर्त
श नगनेन
अभ्मासनगनङ्टनश ऩनेन।न
23
ङ्झनदे ङ्ञर् ा ोननभूनानखा ाभान
उल्रेखनबएनफभोङ्ञजभनगनङ्टऩश ने
उच्चनतहभानङ्झनमङ्टिीनसरुवान
अवस्थाभाननीजहरुरेन
व्मवहायभानदे खाउनङ्टनऩनेनन
नैङ्झत नआचयण, भूल्मनभान्मतान
यनसदाचाय ोनउदाहयणन
सम्फन्धीनङ्जवषमभानसफैन
भशचायीनसन्भङ्टखनऩढे यन
सङ्टनाउनङ्टनऩनेनयनसोनङ्जवषमभान
नीजहरुराईनतारीभनङ्छदनेन
।सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोन
उच्चतह ोननैङ्झत नआचयण,
भूल्मनभान्मतानयनसदाचायन
प्रङ्झत ोनप्रङ्झतफितानप्रदङ्ञर्त
श न
गनङ्टनश ऩनेनङ्जवषमभानस्वतन्त्रणन
ङ्झन ामवाटनङ्झनगयानीनवान
सङ्टऩयीवेऺणनगयीनप्रङ्झतवेदनन
ङ्छदनेनयनत्मसभानसम्फङ्ञन्धतन
ङ्झन ामरे नआवश्म न ायवाहीन
गनेनव्मवस्थानबएभानमोन
व्मवस्था ोनऩङ्चयऩारनान
हङ्टनेछ।
ऩेर्ागतनव्मवहाय्नसदाचाय ोन
व्मवहायनप्रस्तङ्टतनगनेआचयणनयन
नैङ्झत तानऩारनानगये ोन
दे ङ्ञखनङ्टऩने

आचायनसॊङ्जहतानसम्फन्धीनखा ानङ्झनभाशणनगनेनङ्जवषम ोननभङ्टनानखा ा
ङ्जवषम
आचायनसॊ ङ्जहतावानआचयण ोनस्तयन
सम्फन्धीनव्मवस्थानङ्झनजाभङ्झतनसेवान
ऐन,नङ्झनमभावरी,नभ्रिाचायनङ्झनवायणन
ऐन,नसङ्टर्ासननऐननआङ्छदभानउल्रे खन
बए ोरेन भशचायीहरुरे नमसै ान
आधायभानसङ्टसूङ्ञचतनबए ोनभानीनआ-
आफ्नोन ामशसम्ऩादननयनसेवान
प्रवाहभानमीनआचयण ोनऩारनानगनङ्टनश
ऩनेनभान्मतानयहे ो।न
अनङ्टसूचीन३
ङ्झनदे ङ्ञर् ा ोननभूनानखा ाभान
हङ्टननङ्ट ऩनेनअभ्मास
उल्रेखनबएनफभोङ्ञजभनगनङ्टऩश ने
सफैन भशचायीरे नतोङ्ज ए ोन ङ्झनमङ्टिीनसरुवानवान
सभमनङ्झबत्रणनआफ्नोन ऩदस्थाऩनानहङ्टॊदा ोन
ामश ऺभानउऩङ्ञस्थतनबै न अवस्थाभान भशचायीरे नऩारनन
आपूराईनङ्छदईए ोनङ्ञजम्भेवायीन गनङ्टऩ
श नेननैङ्झत नआचयण,
अनङ्टसाय ोनसेवानङ्छदननतमायन भूल्मनभान्मतानयनसदाचायन
हङ्टनऩङ्ट छश।नसेवाग्राहीरे न ामाशरमन सम्फन्धीनव्मवस्था ोनवाये भान
सभमभानऩाउनङ्टनऩनेनसेवानप्रदानन ङ्झरङ्ञखतनरुऩभानउऩरब्धन
गनेन ाभभानङ्झफरम्फनगनङ्टनश गयाईनप्रङ्झतफिनगयाउने,नमसन
हङ्टॊदैन।न वाये भानसभमनसभमभान
मीनस्थाङ्जऩतनआचायनसॊ ङ्जहतान तारीभनङ्छदनेन।सावशजङ्झन ोन
वाये न भशचायीहरुराईनवेरान उच्चतह ोननैङ्झत नआचयण,
वेराभानऔऩचाङ्चय नरुऩभान भूल्मनभान्मतानयनसदाचायन
सङ्टसूङ्ञचतनगने,नताङ्झरभनङ्छदने,न प्रङ्झत ोनप्रङ्झतफितानप्रदर्ॉतन
आङ्छदन ामशनगनेननअभ्मासनगनेन गनङ्टऩ
श नेनङ्जवषमभानस्वतन्त्रणन
ऩङ्चयऩाटीनफसाल्नङ्टनऩनेनतथानमसन ङ्झन ामवाटनङ्झनगयानीनवान
ङ्जवषमभानमथाथशऩय नअनङ्टगभनन सङ्टऩयीवेऺणनगयीनप्रङ्झतवेदनन
यनभूल्माॊ ननवानङ्झनगयानीनगनेन ङ्छदनेनव्मवस्थानबएभानमोन
यनप्रङ्झतवेदननगनेनव्मवस्थान व्मवस्था ोनऩङ्चयऩारनानहङ्टनछ
े न
बएभान ामाशरमभान ।
आचायसॊ ङ्जहता ोनउऩमङ्टिन
अभ्मासनहङ्टनने ।न
24
 अनङ्टसूचीन४

उद्देश्मनतमनगनेननभङ्टनानखा ा

ङ्झनदे ङ्ञर् ा ोननभूनानखा ाभान

ङ्जवषम हङ्टनऩङ्ट नेनअभ्मास उल्रेखनबएनफभोङ्ञजभन
गनङ्टऩ
श ने
नेऩारनसय ाय ानङ्झन ामहरु ोन सावशजङ्झन नङ्झन ामराईन मसयीनतमायनगङ्चयए ोन
दूयदृङ्जि, उद्देश्म, यणनीङ्झतनस्ऩिनरुऩभान तोङ्ज ए ोन ामशनङ्जववयणसॊ गन सावशजङ्झन नङ्झन ाम ोन
उल्रेखनगयीन ामशसम्ऩादननगनङ्टऩ
श छशन ङ्झभल्नेनगयीनसावशजङ्झन न दूयदृङ्जि, उद्देश्म, यणनीङ्झत ान
बनीनसोन ोनखा ानऐन,नङ्झनमभनयन ङ्झन ाम ोनउऩमङ्टिनदूयदृङ्जि, साथैन ामशनङ्जववयणनसफैन
ामशङ्जवङ्झधभानउल्रे खननबएऩङ्झनन उद्देश्म, यणनीङ्झतनतमायनगयीनसफैन भशचायीनयनसयो ायवारारे न
े न्रीमस्तयनएवॊनभन्त्रणारमस्तय ान भशचायीहरुनरगामतन सङ्ञजरै नदे ङ्ञखनेनगयीन
ङ्झन ाम ोन ामशनङ्जवबाजननउल्रे खन सयो ायवाराहरुराईनसङ्टसूङ्ञचतन वेवसाईट,नईभेर,नऩङ्टस्त ,न
बए ोनयनदीघश ारीननमोजनानयन गनङ्टनश जरुयीनछन। आङ्छद ोनभाध्मभवाटन
भध्म ारीननखचशनसॊ यचनानअनङ्टरुऩन जान ायीनगयाउनङ्टन
ङ्झन ाम ोनदू यदृङ्जि, उद्देश्म, यणनीङ्झतन आवश्म नछन।
उल्रेखनगङ्चयनङ्टनऩनेनप्रावधाननयहे ोन
छ।

25
 अनङ्टसूचीन५
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनप्रबाव ाङ्चयता-भूल्माङ्कननसायाॊर्नपायभ
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनप्रबाव ाङ्चयता-भूल्माङ्कननसायाॊर्नपायभ

भूल्माङ्कननप्रमोजन ानरागीनङ्झन ामनतथान

ङ्झन ामगतनर्ाखान(ङ्झन ाम, भहार्ाखा,
ामशसॊचारननई ाइ, ामशनआङ्छद)

आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनभूल्माङ्कननप्रमोजन ान
व्मवस्थाऩनद्वायानस्वी ामशस्तय ोनजोङ्ञखभ ान प्रावधानहरु
रागीनअफरम्फननगङ्चयए ोनउद्देश्महरु

ामशसॊचारन

प्रङ्झतवेदनात्भ

अनङ्टऩारननवानङ्झनमभनात्भ

े नसफैन ऩोनेन्टनतथानङ्झसिान्तहरुनमसनभूल्माङ्कननप्रमोजन ानरागीसम्फङ्ञन्धतनयनउङ्ञचतनछन्?

छै ननबने, प्रभाणनसहीतनऔङ्ञचत्मतानव्मायमानगनङ्टह
श ोस्नयनसोनङ्झसध्दान्त ोनअनङ्टऩङ्ञस्थङ्झतभानसम्फङ्ञन्धतन म्ऩोनेण्टन ामाशन्वमन ोनअवस्थान
(छ/नछै न)
े नछ?

म्ऩोनेन्ट ोनराङ्झगनव्मवस्थान/न
प्रावधानबए ो ामशन्वमनन
ामशन्वमननअवस्थानबए/न व्मायमानतथासायार्
(छ/नछै न) बए ोन(छ/न
नबए ो
छै न)

ङ्झनमन्त्रणणनवातावयण

जोङ्ञखभनङ्झनधाशयण

ङ्झनमन्त्रणणनङ्जिमा राऩ

सूचनानतथानसवाद

भूल्माङ ननङ्जिमा राऩ

सभग्रनभूल्माङ्कन (छ/नछै न) व्मायमान/नसायार्

े नसफैन म्ऩोनेन्टनए ी ृ तन
रुऩभानए नआऩसभान
ामशसॊचारनभानछन्?

* े नसभग्रआन्तङ्चय न
ङ्झनमन्त्रणणनप्रबाव ायीनछन्?

ङ्झसध्दान्तनभूल्माॊ ननव श सीट

म्ऩोनेण्ट – ङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयण

26
 अनङ्टसूचीन६
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनअवधायणागतनऩऺ

१. ऩङ्चयचम:
आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन सॊ गठन ोन ए न भहत्वऩूणनश एवभ्न जीवनदाङ्जमनीन ऩऺन हो। ङ्ट नैन ऩङ्झनन
सॊ गठन ोन उद्देश्मन प्राङ्झप्त ान राङ्झगन “सॊ चारनगत”न ऩऺभान यहनेन जोङ्ञखभहरु ोन ऩङ्जहचानन यन ङ्झतन ोन
सभङ्टङ्ञचतन सम्वोधनन गने न अन्तयङ्झनङ्जहतन उद्देश्मन मसभान यहे ोन हङ्टन्छ। आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन
व्मवस्थाऩन ोनएउटानअङ्झबङ्ङनबागनहो।

Committee of Sponsoring Organization of the Trade Way Commmission (COSO) 1992 ान

अनङ्टसायनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनऩङ्चयबाषानङ्झनम्नानङ्टसायनगङ्चयए ोनछ:

Internal Control is a process,नeffected by an entity’s board of directors, management and

other personnel, designed to provide reasonable assurance regarding the achievement of
following objectives: a) efficiency and effectiveness of operation, b) reliability of financial
reporting, and c) compliance with applicable laws and regulations.

ङ्झन ामरेन ङ्झरए ान उदे श्मन प्राङ्झप्त ोन राङ्झगन मस ोन सॊ चारन,न प्रङ्झतवेदनन यन ऩयीऩारनान सम्वन्धीन
ङ्झफषमहरु ोन त श सॊ गतन प्रत्माबूङ्झत ान राङ्झगन ङ्झन ाम ोन सॊ चार ,न ब्मवस्थाऩनन तथान भशचायीरे न
ामाशन्वमननगनेनए नप्रङ्जिमानअन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनहो।

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ए न ए ी ृ त, ङ्झनयन्तयन यन गङ्झतर्ीरन प्र ृ मान होन जसवाटन सॊ गठनरेन
साभनानगनेनऩङ्चयवतशनहरुसॊ गनतादात्म्मनहङ्टॊदैनउदे श्मनप्राप्तीराईनसहमोगनऩङ्टर्नमाउॊ दछ।न

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ए न एङ्ज ृ तन प्र ृ मा ोन रुऩभान यहन्छन जङ्टनन ङ्ट नैऩङ्झनन सॊ गठन ोन
आन्तङ्चय न सॊ चारनसॊ गन सम्वङ्ञन्धतन छन जसभान व्मवस्थाऩन ान आधायबूतन प्र ृ माहरुन जस्तै न मोजना,न
ामाशन्वमननयनअनङ्टगभननजस्तानङ्जवषमहरुनएङ्ज ृ तनबए ानहङ्टन्छनन।न

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन व्मवस्थाऩ ीमन ङ्झनमन्त्रणण ोन न भेरुदण्डन होन ।मसरे न सॊ गठन ान ामशनन
सॊ चारनगतनङ्जिमा राऩहरुराईनए ी ृ तनगदशछन।

27
आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनआधायबूतनसॊ चार नवान ामाशन्वमन ताशन सॊ गठन ोनव्मवस्थाऩननयनत्मसभान
ाभन गनेन ् न मसन सन्दबशभान आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीरेन सॊ गठन ोन उद्देश्मन
भशचायीहरुन हङ्टन।
प्राङ्झप्तभान भङ्टयमन ङ्झनमन्त्रणणभूर न ङ्जिमा राऩहरु ोन अनङ्टगभनन यन भूल्माॊ न ोन भाध्मभवाटन “जोङ्ञखभन
व्मवस्थाऩन ोन सॊ मन्त्रणन ङ्झनभाशण”न गनशन सहमोगन ऩङ्टर्नमाउॊ दछ।न आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन
ामाशन्वमन ान राङ्झगन व्मवस्थाऩनरे न अग्रसयतान ङ्झरनङ्ट ान साथैन आफ्नान भशचायीहरुफीचन सघनन
सॊ चाय ोनव्मवस्थानगनशन जरुयीनहङ्टन्छन।नआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनभानवनस्वबावनद्वायानप्रबाङ्जवतन
हङ्टनेन हङ्टॊदान सॊ गठन ोन रक्ष्मन प्राङ्झप्त ोन राङ्झगन अवरम्वनन गङ्चयए ान यणनीङ्झतहरुन यन सॊ चारनन प्र ृ मा ोन
सभङ्टङ्ञचतनसङ्टझवङ्टझनसॊ गठनभान ाभनगनेन भशचायीहरुभानहङ्टनऩङ्ट दशछन।

सावशजङ्झन न सॊ गठनभान आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन भूरबूतन अन्तमशन बङ्ङङ्टन नैन सावशजङ्झन न ङ्जहत ोन
प्रविशन ानराङ्झगनसॊ गठनरेनङ्झरए ोनरक्ष्मनप्राङ्झप्तराईनसहमोगनऩङ्टमाशउनङ्टनहो।

सॊ गठन ोनरक्ष्मनप्राप्तनगनशन “सॊ चारनगतनप्र ृ माभा”नअन्तयङ्झनङ्जहतनजोङ्ञखभहरु ोनऩङ्जहचाननयनत्मस ोन

सभङ्टङ्ञचतनसॊ वोधननगनङ्टनश जरुयीनहङ्टन्छ।न

सॊ गठन ोनउद्देश्मनप्राङ्झप्त ोनसभङ्टङ्ञचतनप्रत्माबूङ्झतनगनशन सघाउनऩङ्टमाशउनङ्टन आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ोन

आधायबूतनऩऺनङ्झबत्रणनऩदशछनजसभानराब,नरागतनयनजोङ्ञखभहरुनसहीनसॊ वोधननहङ्टनऩङ्ट दशछन।नऩङ्चयवङ्झतत
श न
ऩङ्चयङ्ञस्थङ्झतहरुभानऩङ्चयभाणात्भ नयनगङ्टणात्भ नरुऩभानजोङ्ञखभहरु ोनभूल्माॊ ननहङ्टनऩङ्ट दशछन।नआन्तङ्चय न
यन वाह्यन दङ्टवैन अङ्झनङ्ञितता ोन वातावयणभान सॊ गठन ोन रक्ष्मन प्राङ्झप्तभान मस ोन सॊ चारनगतन ऩऺराईन
सहीन भागशङ्झनदे र्न गनशन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन ठू रोन भहत्वन यहे ोन हङ्टन्छन ।सॊ गठन ान
ङ्जिमा राऩहरु ोनसॊ चारनभानहङ्टनसननेन जारसाॊजी,नसाधननश्रोत ोननोनसानी,नदङ्टरुऩमोगनयनत्रणङ्टटीऩूणनश
व्मवहायनऩत्तानरगाउनेन एवॊन अनङ्टऩमङ्टिनङ्जिमा राऩवाटनवचाउनेन यनङ्झनमभन ानूनहरु ोनऩङ्चयऩारनान
गनेन ङ्ट याहरुनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ानआधायबूतनङ्जिमा राऩहरुनहङ्टनन।न

सॊ घीम,न प्रदे र्न यन स्थानीमन सय ाय ान सफैन ङ्झन ामहरु,न भॊ त्रणारम,न ङ्जवबाग,न ामाशरम ान भहार्ाखा,न
र्ाखा,नउऩर्ाखा,नई ाइहरुनसावशजङ्झन नङ्झन ाम ोनउद्देश्मनहाङ्झसरनगनश ोनराङ्झगन ामशसॊचारननगनेन
सफैन तहन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ान अङ्झबङ्ङन सॊ मन्त्रणन हङ्टनन् ।न ङ्जमनीहरुफाटन नैन सावशजङ्झन न
ङ्झन ाम ोनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीनङ्जवङ्झबङ्ङनतहनयनचयणभानसॊ चारननगङ्चयन्छन।सॊ घनतथानप्रदे र्न
सय ाय ान प्रत्मे न े न्रीमन ङ्झन ामन यन स्थानीमन ङ्झन ामरे न आफ्नोन ामशसम्ऩादनन प्रबाव ाङ्चयता ान
राङ्झगन मसन ङ्झनदे ङ्ञर् ान फभोङ्ञजभ ोन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन ङ्जव ासन गयीन ामाशन्वमनन गनङ्टनश न

28
 ऩनेछन। ङ्ट नैन ऩङ्झननसावशजङ्झन नङ्झन ाम ोन ाभ ोनउद्देश्मनअनङ्टरुऩ ोनरक्ष्मनहाङ्झसरनगनशन नेतत्ृ वनतहन
यन भशचायीफाटनङ्झनधाशङ्चयतन ामशसम्ऩादन ोनिभसॊ गैनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनप्रङ्जिमानऩूयानगङ्चयन्छन।न

उदाहयण ोन राङ्झगन ामाशरमभान ङ्ट नैन साभानन आऩूङ्झतनश बएऩङ्झछन आऩूङ्झतश ताशराईन चे फाटन ब ङ्टिानीन
ङ्छदॊदान चे न तमायन गनेन ाभन आङ्झथश न प्रर्ासनन र्ाखा ान भशचायीरेन न गदशछन बनेन त्मसन चे भान
ामाशरम ान तोङ्ज ए ान ङ्ञजम्भेवायन दङ्टईन जनान भशचायीरे न दस्तखतन गङ्चयनेन ाभन आन्तङ्चय न
ङ्झनमन्त्रणण ोनएउटानछोटोनप्रङ्जिमानहोन।

२. उद्देश्म:

नआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानआधायबूतनउद्देश्महरुनङ्झनम्नानङ्टसायनयहे ानछन्:

च) सॊ गठन ोन सॊ चारनगतन ऩऺ ोन िभवि, नैङ्झत ,न ङ्झभतव्ममी,न ामश ङ्ट र्रन यन प्रबाव ायीन
ामाशन्वमननगने,
छ) जवापदे हीता ोनअङ्झबवृङ्जिनगने,
ज) सम्वङ्ञन्धतनऐनन ानून ोनऩङ्चयऩारनानगने,
झ) साधननश्रोत ोनदङ्टरुऩमोग,नऺङ्झतनयननोनसानीनहङ्टनवाटनवचाउनेन
ञ) ङ्जवत्तीमनप्रङ्झतवेदन ोनङ्जवश्वासनीमतानअङ्झबफृङ्जिनगनश

३. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानतत्वहरु:

सॊ गठन ोन अन्तयङ्झनङ्जहतन उद्देश्मन प्राप्ती ोन प्रत्माबूङ्झतन गनेन सन्दबशभान आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ान अन्तयन
सम्वङ्ञन्धतनतत्वहरुनङ्झनम्नानङ्टसायनयहे ानछन्:

)नङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयण्

ङ्झनमन्त्रणण ोन वातावयणन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन जगन हो।न मसरे न सभग्रन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन
प्रणारी ोनगङ्टणस्तयराईनप्रबाङ्जवतनगनशन भाहौरनसृजनानगनेन सॊ यचनानयनअनङ्टर्ासननप्रदाननगदशछ।नयणनीङ्झतन
यन उद्देश्महरुन सयीन स्थाङ्जऩतन हङ्टन्छनन यन ङ्झनमन्त्रणण ान ङ्जिमा राऩहरुन सयीन तमन गङ्चयन्छन बङ्ङेन
ङ्जवषमराईन मसरेन सभग्रन रुऩभान प्रबावन ऩाये ोन हङ्टन्छ।न मसै ोन आधायभान जोङ्ञखभ ोन यो थाभन यन
ऩङ्जहचान ानयणनीङ्झतहरुनतमनगङ्चयन्छ।न

29
ङ्झनमन्त्रणण ोनवातावयणरे न आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ोनराङ्झगनसॊ गठन ोनध्मेमन े नहोनबनीनङ्झनधाशयणनगदशछ।
मसरेन भशचायीहरुभान ङ्झनमन्त्रणणन प्रङ्झत ोन सजगतान ङ्झनधाशयणन गदश छ।न ङ्झनमन्त्रणण ोन वातावयणभान भूरत्न
ङ्झनम्ननतत्वहरुनयहन्छन्:

1) व्मवस्थाऩननयन भशचायीहरुभानसदाचायनऩेर्ागतनइशभान्दाङ्चयता ोनप्रत्माबङ्झङ्ट त

2) सऺभतानप्रङ्झत ोनप्रङ्झतविता

3) प्रबाव ायीनसॊ गठननसॊ यचना

4) भानवनसॊ साधनननीङ्झतनयनमसनप्रङ्झत ोनप्रङ्झतविता

5) उच्चनतह ोनभूल्मनभान्मता (Tone at the top)

ख)नजोङ्ञखभनभूल्माॊ न:

उद्देश्मन ङ्झनधाशयणन यन ङ्झनमन्त्रणण ोन प्रबाव ायीन वातावयणन ङ्झनभाशणन गये न ऩिातन सॊ गठनरे न साभनान गनङ्टऩ
श नेन
जोङ्ञखभहरु ोनऩङ्जहचाननयनत्मस ोनसॊ वोधन ोनराङ्झगनउऩमङ्टिनयणनीङ्झतनतमनगनङ्टऩ
श दशछन।न

सॊ गठन ोन रक्ष्मन प्राङ्झप्तभान आउनन सननेन जोङ्ञखभ ोन ऩङ्जहचानन यन ङ्जवश्लेषणन गनङ्टनश ऩछश।ङ्झतन ोन सम्वोधनन
सयीनगनेनबङ्झननयणङ्झनङ्झतनतमनगनङ्टनश ऩछश।जोङ्ञखभनभङ्टल्माङ्कननप्र ृ माभानङ्झनम्ननऩऺहरुनऩदशछन्:

1) जोङ्ञखभऩङ्जहचानगने

 सॊ गठन ोनउद्देश्मनप्राङ्झप्त ानजोङ्ञखभनऩङ्जहचाननगने

 सवैनऺेत्रणभानजोङ्ञखभन े नछन्नखोङ्ञजनगने
 जोङ्ञखभ ोन ाय नतत्वनआन्तङ्चय नवानवाह्यनतत्वन े नहङ्टनन् ऩङ्जहचाननगने
2) जोङ्ञखभ ो भूल्माङ्कन गने
 जोङ्ञखभ ोनप्रवरतानअनङ्टभाननगने
 जोखभभानआइशऩनशनसननेनसम्बावनान े नछन?न
3) जोङ्ञखभनसहनर्ीरता ोनतहन े न े नछननङ्जवश्लेर्णनगने

4) जोङ्ञखभ ोनसाभनानगनेनउऩामहरुनखोङ्ञजनगनेनयनयणङ्झनङ्झतनङ्जव ासनगने

 जोङ्ञखभनसानेन(जस्तै नफीभा)
 सहननसङ्ज नेनबएनसो ोनयणङ्झनङ्झतनतमायनगने
 उऩचायनगने
 अन्तमनगने
 जोङ्ञखभनभङ्टल्माङ्कन ोनआधायनङ्जवश्लेषणनगने

30
ग)नङ्झनमन्त्रणण ानङ्जिमा राऩहरु

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ान ङ्जिमा राऩहरु ोन भाध्मभवाटन जोङ्ञखभन न्मू नी यण ान यणनीङ्झतहरुन तमन

गनङ्टऩ
श दशछ।न ङ्झनमन्त्रणण ान ङ्जिम राऩहरुन मान तन यो थाभभूर न हङ्टन्छनन मान ऩङ्झछन ऩत्तान राग्नेन
ङ्ज ङ्झसभ ानहङ्टन्छन्।नसॊ गठन ोनउद्देश्मनप्राङ्झप्त ानराङ्झगनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानङ्जिमा राऩहरुराईन
सङ्टधायात्भ न ामशहरुरे न सभऩङ्टयणन (Compliment)न गनङ्टऩ
श दशछन ।ङ्झनमन्त्रणण ान ङ्जिम राऩहरुन यन
सङ्टधाय ान उऩामहरुरेन रगानी ोन उऩादे मतान (Value for Money) वान साथश न भूल्म ोन प्रत्माबूङ्झतन
गनङ्टऩ
श दशछन।

मसभान सॊ गठन ोन उद्देश्मन प्राङ्झप्त ोन राङ्झगन अवरम्वनन गङ्चयनेन नीङ्झतन यन ामशङ्जवङ्झधन ङ्झनधाशयणन
गनङ्टऩ
श दशछ।मसभान यो थाभन यन उऩचायभङ्टर न दङ्टवैन उऩामहरुन यहनङ्टन ऩछश।न मसभान ङ्झनम्नन
ङ्जिमा राऩभानध्माननङ्छदनङ्टनऩदशछ:

1) अङ्ञयतमायीनयनस्वी ृ ङ्झतनप्र ृ मा

2) ङ्ञजम्वायीनङ्जवबाजन

 अङ्झध ाय/अङ्ञयतमायीनप्रदाननगने
 प्रर्ोधननगनेन
 अङ्झबरे खनन
 ऩङ्टनयावरो न

3) साधनश्रोत ोनङ्झनमन्त्रणणनयनअङ्झबरे ख

4) जाॉचन

5) ङ्झभरानन

6) सॊ चारनगतन ामशसॊऩादन ोनऩङ्टनयावरो न

7) सॊ चारन, प्र ृ माहरुनयनङ्जिमा राऩ,

8) सङ्टऩयीवेऺण

घ)नसूचनानतथानसॊचाय

ङ्ट नैऩङ्झनन सॊ गठन ोन सॊ चारनराईन सहीन ङ्ज ङ्झसभरे न ङ्झनदे र्नन वान ङ्झनमन्त्रणणन गनशन प्रबाव ायीन सूचनान
प्रणारीन यन सॊ चायन व्मवस्थान हङ्टनऩङ्ट दशछ।न सॊ गठन ोन व्मवस्थाऩनराईन आन्तङ्चय न यन वाह्यन दङ्टवैन

31
 ङ्जिमा राऩहरुन यन घटनाहरु ोन सान्दङ्झबश ,न ऩूण,श न बयऩदो,न सहीन यन सभमविन सूचनान एवॊन सॊ चाय ोन
ऩहङ्टॊचनहङ्टनऩङ्ट दशछ।नसाथैनसॊ गठन ोनरक्ष्मनप्राङ्झप्त ोनराङ्झगनसभग्रनङ्झन ामसॊ गनऩमाशप्तनसूचनानहङ्टनऩङ्ट दशछ।

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणण ोन उद्देश्मन अनङ्टबङ्झू तन गनशन सू चनान तथान सॊ चाय ोन जरुयीन हङ्टन्छ।न ायोफायन
घटनाहरु ोनमथानसभमभानअङ्झबरे खननतथानवगॉ यणनगनशन बयऩदोनयनसान्दङ्झबश नसूचनानहङ्टनऩङ्ट दशछ।न
आवश्म नसूचना ोनऩङ्जहचाननगनङ्ट,श नप्राप्तनगनङ्टनश यनसॊ चायनगनङ्टनश जरुयीनहङ्टन्छ।न

ङ्ट नैनऩङ्झनन ङ्ट या ोनसङ्जहनव्मङ्ञिराईनसभमभैनसॊ चाय(Timely communication to the right people)

सॊ चायनगनङ्टनश ऩदशछन। सूचनानप्रणारीरे नसॊ चारनगत,नङ्जवत्तीमनयनगैह्रङ्जवत्तीमनतथानऩङ्चयऩारनानसम्वन्धीन
सूचनानप्राप्तनगनशन सननङ्टन ऩदशछ।मस्तोनसूचनानसही,नउऩमङ्टि,नसभमफिनयनऩहङ्टॊचमोग्मनहङ्टननङ्ट ऩदशछन।न
उत्तयदाङ्जमत्वन ङ्झनबाउनन यन सभमफिन प्रङ्झतवेदनहरु ोन भाध्मभफाटन स्वच्छन खङ्टरासान गनशन सूचनान यन
सॊ चाय ोनठू रोनभहत्वनहङ्टन्छन।नगङ्टणस्तयीमनसूचना ोनभाध्मभफाटनसहीनङ्झनणशमनगनङ्टनश व्मवस्थाऩन ोन
तशव्मनहङ्टन्छ।नमस्तोनसूचनाभानङ्झनम्ननगङ्टणहरुनहङ्टननङ्ट ऩदशछ:

 उऩमङ्टिन(आवश्म नसूचना)
 सभमवि
 हार ोनसूचनान(Current)
 सही
 ऩहङ्टॊचमोग्म
सॊ चायनतर-भाथीनयनसभतरन(दामाॉफामाॉ)नतीनैन ङ्झतयनहङ्टनऩङ्ट छशन ।नफाह्यनऩऺनसॊ गनऩङ्झननउङ्ञचतनसॊ चायन
हङ्टननङ्ट ऩछशन ।न मसन ङ्ज ङ्झसभ ोन सूचनान यन सॊ चायन प्रणारी ोन ङ्जव ासन गनङ्टनश ऩदशछ।न भशचायीरे न उच्चन
व्मवस्थाऩनफाटनङ्झनमन्त्रणण ोनस्ऩिनङ्ञजम्भेवायीफाये नस्ऩिनसूचनानऩाउनङ्टनऩदशछ।नसॊ गठनरे नसाभनानगनङ्टनश
ऩनेनजोङ्ञखभहरुनसम्फन्धीनसूचनानप्राप्तनहङ्टनेनसॊ मन्त्रणनङ्झनभाशणनगनङ्टनश ऩदशछ।

ङ)नअनङ्टगभन्

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन एउटान गङ्झतर्ीरन प्र ृ मान हो।न सॊ गठनरे न साभनान गनेन जोङ्ञखभन यन
ऩङ्चयवतशनहरुसॊ गन अनङ्ट ङ्ट रनन गदै न सॊ गठन ोन रक्ष्मन प्राप्तन गनशन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन
प्रबाव ायीन अनङ्टगभनन गनङ्टनश जरुयीन हङ्टन्छ।न ऩङ्चयवङ्झतत
श न उद्देश्म,न वातावयण,न साधनन श्रोतन यन
जोङ्ञखभहरुसॊ गनतादात्म्मनहङ्टॊदैनसॊ गठन ोनरक्ष्मनप्राङ्झप्त ोनराङ्झगनमसरे नमोगदाननऩङ्टमाशउनङ्टनऩदशछन।न

आङ्ञन्तय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन गङ्टणस्तयन ऩयीऺणन गनशन मस ोन अनङ्टगभनन हङ्टननङ्ट ऩदशछ।न सॊ गठन ोन
ङ्ट रुऩभानअनङ्टगभननगनङ्टनश ऩदशछ।न
ङ्झनमङ्झभतन ामशभानङ्झबन्दै नवानसॊ मि

32
ननन )नङ्झनयन्तयनअनङ्टगभन

श न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन हङ्टननङ्ट ऩछश।न ङ्झनमङ्झभतन

ङ्झनमङ्झभतन सॊ चारनगतन ङ्जिमा राऩहरुभान स्व:ङ्झनङ्झभत
सङ्टऩयीवेऺणनयनअन्मनङ्जिमा राऩहरुनङ्झनमङ्झभतरुऩभानसॊ चाङ्झरतनहङ्टननङ्ट ऩदशछ।न

ख) ङ्जवर्ेषनअनङ्टगभन
जोङ्ञखभन ङ्जवश्नरेषणन एॊवन ङ्झनयन्तयन अनङ्टगभन ोन भात्रणा ोन आधायभान ङ्जवर्ेषन अनङ्टगभनन गनेन व्मवस्थान
गङ्चयनङ्टनऩदछश।नअनङ्टगभनफाटन ङ्ट नैन भजोयीनबेङ्जटएभानसङ्टधायनगनेनप्रणारीनङ्झनभाशणनगनङ्टनश ऩछश।न

४. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ानतत्वहरुनयनउद्देश्महरुवीच ोनअन्तयसम्वन्ध:

आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारी ानमीनअन्तयङ्झनङ्जहतनउद्देश्महरुनयनमस ानउल्रे ङ्ञखतनऩाॉचतत्वहरुनए न

अ ाशसॊगन प्रत्मऺन रुऩभान सम्वङ्ञन्धतन हङ्टन्छन्।न COSO Framework अनङ्टसायन भाङ्झथन उल्रे ङ्ञखतन ऩाॉचन
तत्वहरुन तेसोन रुऩभान (Horizontal)न यन उद्देश्महरुराईन उध्वश (Vertical) ये खाभान उल्रे खन
गङ्चयन्छ।आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ान मीन ऩाॉचन तत्वहरुन मस ान उल्रे ङ्ञखतन उद्देश्महरुन ऩूयान गनशन
रागून हङ्टन्छन्।ते स्रोन आमाभ ोन रुऩभान सवैन सय ायीन ङ्झन ामहरु ान सवैन तह ोन सॊ चारनभान मीन
तत्वहरुनयनउद्देश्महरुनअन्तयङ्झनङ्जहतनहङ्टनऩङ्ट दशछन।

33
५. आन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणण ानसीभाहरु:

सवैन अवस्थाभानसॊ गठनरे न ङ्झनङ्छदशिनगये ोनउद्देश्मनप्राप्तननहङ्टननसनछनयनआन्तङ्चय नङ्झनमन्त्रणणनप्रणारीरेन

मस ोन ऩूणनश प्रत्माबूङ्झतन नङ्छदनन ऩङ्झनन सनछ।न ङ्झनयऩेऺन रुऩभान प्रणारी ोन ऩङ्चय ल्ऩनान गनशन ऩङ्झनन
सङ्ज दैं न।नसय ाय ाननीङ्झतनतथान ामशिभहरु,न जनसाॊङ्ञयम न ऩङ्चयवतशननवानआङ्झथश न अवस्थानजस्तान
ङ्जवषमहरुन सॊ गठन ोन ङ्झनमन्त्रणणन वाङ्जहय ोन तत्व ोन रुऩभान यहनन सनछन्न ।न मस्तोन अवस्थाभान
जोङ्ञखभ ोन स्वी ामशन तहन ङ्झनधाशयणन गयीन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीराईन ऩङ्टनन ङ्झनधाशयणन गनङ्टऩ
श नेन
हङ्टनसनछ।न

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन भानवीमन तत्वभान बयऩछश ।न व्मवस्थाऩन ोन ढाॊचान ङ्झनभाशणन गदाशन एवॊन
त्रणङ्टटीहरु ोन जाॊचन ऩयखन यन ऩङ्चयबाषान गदाशन हङ्टनेन भजोयी, सङ्टझवङ्टझ ोन भी,न राऩयवाही,न थ ान,न
ङ्जव षशण,न ङ्झभरे भतो,न दङ्टरुऩमोगन यन नजयअन्दाजन आङ्छदन ायणहरुरे न हङ्टनसननेन जोङ्ञखभहरुन यहनन
सनछन।नत्मस ोनसभङ्टङ्ञचतनसॊ वोधननगनशनजरुयीनहङ्टन्छ।

आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारीन ङ्झनभाशणसॊ गन सम्वङ्ञन्धतन अ ोन सीभान बने ोन साधनन श्रोत ोन भीन ऩङ्झनन
हो।न आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन सॊ चारनवाटन प्राप्तन हङ्टनेन राबन यन रागतन वीच ोन तादात्म्मतान
नहङ्टनेनजोङ्ञखभनऩङ्झननउङ्ञत्त ै नहङ्टन्छ।

सॊ गठनभान हङ्टनेन ऩङ्चयवतशनहरुन यन व्मवस्थाऩन ोन धायणान एवॊन प्रवृङ्ञत्तरे न ऩङ्झनन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन
प्रणारी ोनप्रबाव ाङ्चयताराईनसीङ्झभतनगनशनसनछ।

सावशजङ्झन न ङ्झन ामहरुरे न मीन सीभाहरुराईन सभेतन ध्मानभान याखीन आन्तङ्चय न ङ्झनमन्त्रणणन प्रणारी ोन
ढाॉचानङ्झनभाशणनगनङ्टनश ऩनेनछ।

34