You are on page 1of 134

T.

C
AFET VE ACĠL DURUM
YÖNETĠMĠ BAġKANLIĞI

ĠZMĠR ĠLĠ, KARABAĞLAR ĠLÇESĠ, UZUNDERE MAHALLESĠ L18A-13-D-3-A,


L18A-13-D-3-D, L18A-13-D-4-B PAFTA, 11344 ADA 2 ve 4 NOLU PARSELLERĠN
AFETSELLĠK DURUMUNUN DEĞERLENDĠRMESĠNE ESAS
JEOLOJĠK-JEOTEKNĠK ETÜT RAPORU

HAZIRLAYAN

OCAK 2018
PROJE ADI

ĠZMĠR ĠLĠ, KARABAĞLAR ĠLÇESĠ, UZUNDERE MAHALLESĠ L18A-13-D-3-A, L18A-


13-D-3-D, L18A-13-D-4-B PAFTA, 11344 ADA 2 VE 4 NOLU PARSELLERĠN
AFETSELLĠK DURUMUNUN DEĞERLENDĠRMESĠNE ESAS
JEOLOJĠK-JEOTEKNĠK ETÜT RAPORU

RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġ

ADI : MSC JEOTEKNĠK SONDAJCILIK ĠnĢaat Mühendislik San. Ve Tic. Ltd. ġti.
ADRES : ġehit Kadir Turunç Sokak NO:10, D:2 KarĢıyaka/ĠZMĠR
TELEFON :(0-232) 369 22 28
FAKS :(0-232) 364 03 05

OCAK 2018

2
ĠÇĠNDEKĠLER
I-AMAÇ ve KAPSAM ________________________________________________________ 7
II- ĠNCELEME ALANININ TANITILMASI VE ÇALIġMA YÖNTEMLERĠ _________ 7
2.1. Mekânsal Bilgiler-Coğrafi Konum____________________________________________ 7
2.2 Ġklim ve Bitki Örtüsü______________________________________________________ 11
2.3 Sosyo-Ekonomik Bilgiler __________________________________________________ 12
2.4 Arazi, Laboratuvar, Büro ÇalıĢma Yöntemleri ve Ekipmanları _____________________ 13
III. ĠNCELEME ALANININ MEVCUT PLAN, YAPILAġMA DURUMU VE DĠĞER
ÇALIġMALAR _____________________________________________________________ 14
3.1. Tüm Ölçeklerde Mevcut Plan Durumu ve Mevcut YapılaĢma _____________________ 14
3.2. Mevcut Plana Esas Yerbilimsel Etütler, Sakıncalı Alanlar - Afete Maruz Bölgeler _____ 15
3.3. TaĢkın Sahaları, Sit Alanları, Koruma Bölgeleri vb. _____________________________ 16
3.4. DeğiĢik Amaçlı Etütler ve Verileri___________________________________________ 16
IV. JEOMORFOLOJĠ _______________________________________________________ 18
V. JEOLOJĠ ________________________________________________________________ 19
5.1. Genel Jeoloji ____________________________________________________________ 19
5.2. Yapısal Jeoloji __________________________________________________________ 24
5.3. Ġnceleme Alanı Jeolojisi __________________________________________________ 29
VI. JEOTEKNĠK AMAÇLI ARAġTIRMA ÇUKURLARI SONDAJ ÇALIġMALARI
VE ARAZĠ DENEYLERĠ _____________________________________________________ 30
6.1. Sondajlar_______________________________________________________________ 30
6.3. Arazi / in-situ Deneyleri ___________________________________________________ 34
6.2.1. Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) ________________________________________ 34
VII. JEOTEKNĠK AMAÇLI LABORATUVAR DENEYLERĠ _____________________ 36
7.1. Zeminlerin Ġndeks ve Fiziksel Özelliklerin Belirlenmesi _________________________ 36
7.2. Zeminlerin Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi _______________________________ 40
7.3. Kayaların Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi ________________________________ 41
VIII. JEOFĠZĠK ÇALIġMALAR ______________________________________________ 44
8.1. Yüzey Dalgalarının Çok Kanallı Analiz Yöntemi (Masw Metodu) _________________ 45
8.1.1 MASW Arazi ÇalıĢmaları ________________________________________________ 45
8.1.2 MASW Ölçülerin Değerlendirilmesi ________________________________________ 46
8.2. MASW Değerlendirmeler _________________________________________________ 46
8.3. Mikrotremör ____________________________________________________________ 47
3
8.4. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri ____________________________________ 50
8.5. Dinamik Elastik Parametrelerin Hesaplanmasında Kullanılan Formüller _____________ 50
8.6. Zemin Büyütmesi ve Zemin Hakim Periyodunun Belirlenmesi ____________________ 58
IX. ZEMĠN ve KAYA TÜRLERĠNĠN JEOTEKNĠK ÖZELLĠKLERĠ ________________ 59
9.1. Zemin ve Kaya Türlerinin Sınıflandırılması ___________________________________ 59
9.1.1. Zemin türlerinin Sınıflandırılması ________________________________________ 60
9.1.2. Kaya Türlerinin Sınıflandırılması ________________________________________ 67
Bu birimlerde yapılan sismik çalıĢmalardan elde edilen S Dalga hızı (Vs30) değerleri 398
–725 m/sn aralığında olup “B” grubu zeminler olarak yorumlanabilir. _________________ 72
9.2 Mühendislik Zonları ve Zemin Profilleri ______________________________________ 73
9.3. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametrelerinin Ġncelenmesi _______________________ 76
9.4. Dinamik Elastik Parametrelerin Hesaplanmasında Kullanılan Formüller _____________ 76
9.5. ġiĢme-Oturma ve TaĢıma Gücü Analizleri ve Değerlendirme______________________ 84
9.5.1. Zeminlerin ġiĢme Özellikleri ___________________________________________ 84
9.5.2. Zeminlerin Oturma Özellikleri __________________________________________ 85
9.5.3. TaĢıma Gücü Hesapları _______________________________________________ 87
X. HĠDROJEOLOJĠK ÖZELLĠKLER__________________________________________ 89
10.1. Yer Altı Suyu Durumu ___________________________________________________ 89
10.2. Yüzey Suları ___________________________________________________________ 89
10.3. Ġçme ve Kullanma Suları _________________________________________________ 89
XI. DOĞAL AFET TEHLĠKELERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ _________________ 90
11.1. Deprem Durumu ________________________________________________________ 90
11.1.1. Bölgenin Deprem Tehlikesi ve Risk Analizi_______________________________ 90
11.1.1.1. Tarihsel ve Aletsel Dönem Deprem Aktivitesi _______________________ 91
11.1.1.2. Probabilistik Deprem Tehlike Analizi _____________________________ 95
11.1.1.3. Poisson Olasılık Dağılımı İle Deprem Risk Analizi ___________________ 97
11.1.1.4. En Büyük Yatay Yer İvmesi Hesabı ve Pik Hız Hesabı ________________ 99
11.1.2. Aktif Tektonik _____________________________________________________ 101
11.1.3. SıvılaĢma Analizi ve Değerlendirme____________________________________ 104
11.1.4. Zemin Büyütmesi ve Zemin Hakim TitreĢim Periyodun Belirlenmesi__________ 105
11.2. Kütle Hareketleri ______________________________________________________ 106
DEĞERLENDĠRMELER, SONUÇLAR VE ÖNERĠLER _________________________ 118
11.3. Su Baskını ___________________________________________________________ 119
XII. ĠNCELEME ALANININ YERLEġĠME UYGUNLUK DEĞERLENDĠRMESĠ ___ 120
12.1. Önlemli Alanlar (ÖA) __________________________________________________ 120

4
12.1.1. Önlemli Alanlar-2.1.A (ÖA-2.1. A) Önlem Alınabilicek Nitelikte Stabilite Sorunlu
Alanlar _________________________________________________________________ 120
XIII. SONUÇ VE ÖNERĠLER _______________________________________________ 121
XIV. YARARLANILAN KAYNAKLAR _______________________________________ 127

Şekil 1.Çalışma Alanına Ait Yer Bulduru Haritası ............................................................................................... 8


Şekil 2. İnceleme Alanının “İzmir-Manisa Planlama Bölgesi” 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı‟nındaki
Konumu ................................................................................................................................................................ 15
Şekil 3. Çalışma Alanı Ve Çevresinin Jeomorfolojik Uydu Görüntüsü ............................................................. 19
Şekil 4. Çalışma alanı ve çevresinin 1/25 000 ölçekli jeoloji haritası ................................................................. 20
Şekil 5. Bölgenin stratigrafik dikme kesiti ......................................................................................................... 21
Şekil 6. MTA Genel Müdürlüğü 1/250.000 Ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası Serisi İzmir (NJ 35-7)
Paftasından alınmıştır. ......................................................................................................................................... 25
Şekil 7.İnceleme Alanında Yapılan Jeofizik Çalışmaları Google Earth Görüntüsü ........................................ 44
Şekil 8. Kayaçlar için önerilen tek eksenli sıkışma dayanımı sınıflamaları karşılaştırması ............................. 70
Şekil 9. İnceleme alanının jeoteknik zemin profili.............................................................................................. 75
Şekil 10. İzmir İli Deprem Bölgeleri Haritası .................................................................................................... 90
Şekil 11. Karabağlar ve yakın çevresinde aletsel dönem depremlerinin dağılımı ............................................. 91
Şekil 12. Karabağlar ve çevresinin deprem sayısı – gösterir
tablo ...................................................................................................................................................................... 96
Şekil 13. İnceleme Alanı Merkez Olmak Üzere 100 km Yarıçaplı M.T.A. Diri Fay Hritası Üzerinde Gösterimi
(Ölçek:1/2.000.000-M.T.A.) ............................................................................................................................... 101
Şekil 14. İncelenen kesit hatları. ....................................................................................................................... 110

ÇİZELGELER DİZİNİ
Tablo 1.İnceleme Alanı 1/1000 Ölçekli Pafta Listesi ........................................................................................... 9
Tablo 2. İnceleme Alanı 1/5000 Ölçekli Pafta Listesi .......................................................................................... 9
Tablo 3. İnceleme Alanı Koordinatları ................................................................................................................. 9
Tablo 4. 28.12.2016 tarihinde Afet ve Acil Durum Başkanlığınca onaylanan .................................................... 9
Tablo 5. Altundağ Mühendislik tarafınca yapılan Sondaj Çalışmaları ve Geçilen Zeminler ........................... 30
Tablo 6. Geomek Mühendislik tarafınca yapılan Sondaj Çalışmaları ve Geçilen Zeminler ............................. 33
Tablo 7. MSC Jeoteknik Sondajcılık Tarafınca yapılan Sondaj Çalışmaları ve Geçilen Zeminler ................. 33
Tablo 8. SPT Deneyleri (Altundağ) ..................................................................................................................... 35
Tablo 9. SPT Deneyleri (MSC) ............................................................................................................................ 35
Tablo 10. Zeminlerin İndeks ve Fiziksel Laboratuvar deney sonuçları (Altundağ) .......................................... 36
Tablo 11. Zeminlerin İndeks ve Fiziksel Laboratuvar deney sonuçları (MSC Jeoteknik Sondajcılık)............. 39
Tablo 12. Zeminlerin Mekanik Özellikleri Laboratuvar Deney Sonuçları (Altundağ) ..................................... 40
Tablo 13. Zeminlerin Mekanik Özellikleri Laboratuvar Deney Sonuçları (MSC) ............................................ 41
Tablo 14. Kaya Mekaniği Deneyleri Laboratuvar Deney Sonuçları (MSC) ...................................................... 42
Tablo 15. Kaya Mekaniği Deneyleri Laboratuvar Deney Sonuçları (Geomek) ................................................. 42
Tablo 16. GPS ile Belirlenen Sismik MASW Ölçüm Noktalarının Koordinat Değerleri .................................. 46
Tablo 17. Sismik MASW değerlendirme tablosu................................................................................................. 47
Tablo 18. GPS ile Belirlenen Mikrotremör Ölçüm Noktalarının Koordinat ..................................................... 48
Tablo 19. Mikrotremör çalışması sonucu hesaplanan Jeofizik Parametreler ................................................... 50
Tablo 20. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri ........................................................................................ 51
Tablo 21. Deprem Yönetmeliğine Göre Zeminlerin Sismik Sınıflaması (AFET, 2007) ................................... 52
Tablo 22. Kayma Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli, 1990) ........................... 52
Tablo 23. Elastisite Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli, 1990) ....................... 53
Tablo 24. Poisson Sınıflaması ve Hız Oranı Karşılaştırılması (Ercan, 2001) .................................................... 54
Tablo 25. Bulk Modülü Değerlerine Göre Zeminin Sıkışma Durumları (Keçeli, 1990) ................................... 55
Tablo 26. Vp ile Sökülebilirlik Arasındaki İlişki (BAlLEY, A.D, 1974) ............................................................ 57
Tablo 27.Zemin birimlerinin yoğunluk sınıflaması (Keçeli, 1990) .................................................................... 57
Tablo 28. Spektral Büyütme Sınıflaması (Ansalın 2004) ................................................................................... 58
Tablo 29. İnceleme alanındaki alüvyona ait ince daneli zeminlerin Likit Limit ............................................... 61
Tablo 30. CL-CI-CH grubu zeminlerin Kıvamlılık İndeksi (Ic) değerleri ......................................................... 62
Tablo 31. CL-CI-CH grubu zeminlerin Likitlik İndeksi (LI) değerleri ............................................................ 63
Tablo 32. CL-CI-CH-grubu ince taneli zeminlerin Likitlik İndeksi konsolide ilişkisi ..................................... 63
5
Tablo 33. İnceleme alanında ki CL-CI-CH grubu zeminlerin İnce Tane Oranı ............................................... 64
Tablo 34. Kohezyonlu zeminlerde kıvam ile serbest basınç mukavemeti qu ve standart penetrasyon deneyi
darbe sayısı SPT-N30 arasında ki bağıntı. .......................................................................................................... 65
Tablo 35. İnceleme alanında ki CL-CI-CH grubu zeminlerin Serbest Basınç Dayanım değerleri ................... 65
Tablo 36. Birleştirilmiş Zemin Sınıflandırması, (USC) Sistemi ......................................................................... 66
Tablo 37. Kayaçlarda gözlenen düzlemsel yapılar arasındaki aralığın .............................................................. 67
Tablo 38. Kayaçlarda bozunma derecelerinin tanımlanması ............................................................................. 69
Tablo 39. RQD ile Kayacın Mühendislik Kalitesi Arasındaki İlşki(Deere, 1968).............................................. 69
Tablo 40. Kayacın Dayanım Özelliklerine Göre Sınıflandırma(Deere ve Miller, 1966).................................... 71
Tablo 41. Zemin Grupları .................................................................................................................................... 71
Tablo 42. Yerel Zemin sınıfı ................................................................................................................................ 72
Tablo 43. Eurocode 8‟de Vs 30„ a göre zemin sınıflaması.................................................................................. 72
Tablo 44. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri ........................................................................................ 77
Tablo 45. Deprem Yönetmeliğine Göre Zeminlerin Sismik Sınıflaması (AFET, 2007) .................................... 78
Tablo 46. Kayma Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli, 1990) ........................... 79
Tablo 47. Elastisite Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli, 1990) ....................... 80
Tablo 48. Poisson Sınıflaması ve Hız Oranı Karşılaştırılması (Ercan, 2001) .................................................... 80
Tablo 49. Bulk Modülü Değerlerine Göre Zeminin Sıkışma Durumları (Keçeli, 1990) ................................... 82
Tablo 50. Vp ile Sökülebilirlik Arasındaki İlişki (BAlLEY, A.D, 1974) ............................................................. 83
Tablo 51. Zemin birimlerinin yoğunluk sınıflaması (Keçeli, 1990) ................................................................... 84
Tablo 52. Şişen Zeminlerin Sınıflaması (O‟neil Ve Poormoayed, 1980)_ML-SM-SC-MH-GM Grubu ........... 85
Tablo 53. Şişen killerde muhtemel hacim değişiklikleri (Chen, 1975) ............................................................... 85
Tablo 54. Yapı temellerinde izin verilebilir max. oturma miktarları (Kaynak; Şekercioğlu,E., 1993. Yapıların
Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi., Syf. 187, TMMOB Jeoloji Müh. Odası Yayını:28) .................... 87
Tablo 55. İnceleme Alanındaki Zemin Birimler için Hesaplanan Oturma Miktarları .................................... 87
Tablo 56. İnceleme Alanında Açılan Sondaj Kuyularında Ölçülen Y.A.S. Seviyeleri (Altundağ) .................... 89
Tablo 57. Yer altı su seviyeleri (Doğrudan inceleme alanında MSC raporuna göre) ....................................... 89
Tablo 58. Etkin Yer İvmesi .................................................................................................................................. 90
Tablo 59. 1900 – 2016 Yılları Arasında (38.37)N Enlem ve (27.13)E Merkez Koordinatında bulunan
İnceleme alanında meydana gelmiş depremlerin UDİM kayıtları .................................................................... 92
Tablo 60. Magnitüd aralığı, ortalama magnitüd, ve oluşum sayıları (Ms≥4.5) ................................................ 96
Tablo 61. Hesaplanan magnitüd – frekans ilişkisi.............................................................................................. 97
Tablo 62.Deprem tehlikesini gösterir Poisson olasılık dağılımı ......................................................................... 98
Tablo 63. Çalışma alanı ve çevresinde belirlenen noktasal ve çizgisel sismik kaynaklar ................................ 100
Tablo 64. Sis-I için ivme azalım ilişkileri kullanılarak hesaplanan pik yatay yer ivmesi değerleri (PGA) ..... 100
Tablo 65. Sis-II için ivme azalım ilişkileri kullanılarak hesaplanan pik yatay yer ivmesi değerleri (PGA) ... 101
Tablo 66. 20 noktada yapılan mikrotremör çalışmalarından elde edilen Zemin Hakim Titreşim Periyotları
ve Zemin Büyütme değerleri .............................................................................................................................. 105
Tablo 67. Ortalama Zemin Büyütmesine Göre Zemin Sınıflaması (Ansal,2004) ............................................ 105
Tablo 68. Rapor Kapsamında Yapılan Şev Stabilite Analizlerinde Jeolojik Birimlerde Kullanılan Parametreler
............................................................................................................................................................................ 108
Tablo 69. Şev stabilite analizlerinde kullanılan parametreler. ......................................................................... 110
Tablo 70. Şev stabilite analiz sonuçları. ............................................................................................................ 111
Tablo 71. Altundağ Mühendislik tarafından daha önce hazırlanmış Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal
Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt Dairesi Başkanlığı tarafından 26.08.2013 tarihinde onaylanmış
rapordaki inceleme alanındaki heyelan çalışmaları ........................................................................................... 116

EKLER
EK-1 Kuyu Logları
EK-2 Laboratuvar Deney Sonuçları
EK-3 Jeofizik ÇalıĢma Ekleri
EK-4 Ġnceleme Alanına Ait Jeoloji, Sondaj ve Lokasyon, Eğim ve YerleĢime Uygunluk Haritaları
EK-5 Veri Kullanım Ġzin Belgeler
EK-6 ODTÜ Raporları
EK-7 Ġnceleme Alanının “Riskli Bölge” Ġlan Edildiğine Dair Bakanlar Kurulu Kararı

6
I-AMAÇ ve KAPSAM

Bu çalıĢma; Çevre ve ġehircilik Bakanlığı tarafından, GEOMEK Mühendislik


Geoteknik Proje Maden ĠnĢ. Taah. Tic. Ltd. ġti. firmasına hazırlattırılan ve 28.12.2016
tarihinde Afet ve Acil Durum BaĢkanlığınca onaylanan Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi
Uzundere Mahallesindeki 12.03.1997 Tarih Ve 97/9416 Sayılı Afete Maruz Bölgenin
Revizyonuna Esas Jeolojik Jeoteknik Etüt Raporu eki L18A13d3a, L18A13d4b ve
L18A13d4b YerleĢime Uygunluk Paftalarında Uygun Olmayan Alan (UOA-2.1) olarak
değerlendirilen, mülkiyeti Ġlbank A.ġ. ait 11345 ada 2 parsel ile Vaha Seracılık ve Bahçe
Peyzaj San. ve Tic. A.ġ. ye ait 11344 Ada, 2 ve 4 nolu Parsellerden oluĢan yaklaĢık
2479.8617 m2‟lik alanın afetsellik durumunun yeniden değerlendirilmesi amaçlanmıĢtır.

Bu rapor, Ġlbank A.ġ Mekansal Planlama Daire BaĢkanlığı talebi üzerine MSC
Jeoteknik Sondajcılık ĠnĢaat Mühendislik San. Ve Tic. Ltd. ġti tarafından yapılmaktadır (Ek-
5).
Bu çalıĢmada; Altundağ Mühendislik Petrol Ürünleri Taahhüt Tur. Gıda Nak. Ġma.
ĠnĢ. San. Tic. Limited ġirketi tarafınca hazırlanan Karabağlar Ġlçe Sınırları Ġçerisinde Kalan
1/1000 ölçekli 29 paftada yer alan 540 ha.‟lık sahanın uygulama imar planına esas jeolojik-
jeoteknik etüt raporu, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü
Yer Bilimsel Etüt Dairesi BaĢkanlığı tarafından GEOMEK Mühendislik Geoteknik Proje
Maden ĠnĢ. Taah. Tic. Ltd. ġti. firmasına hazırlattırılan İzmir İli, Karabağlar İlçesi Uzundere
Mahallesindeki 12.03.1997 tarih ve 97/9416 sayılı Afete Maruz Bölgenin Revizyonuna Esas
Jeolojik Jeoteknik Raporu ve Vaha Seracılık ve Bahçe Peyzaj San. ve Tic. A.ġ. at A.ġ‟ye ait
Ġzmir-Karabağlar, Uzundere Mahallesi, 11344 Ada, 4 Parselin Jeoteknik Etüt Raporunun
verileri alınan izinler doğrultusunda kullanılmıĢtır ( Ek-6).

II- ĠNCELEME ALANININ TANITILMASI VE ÇALIġMA YÖNTEMLERĠ

2.1. Mekânsal Bilgiler-Coğrafi Konum

ÇalıĢma alanı Ġzmir Ġli güneyinde 1/25000 ölçekli Ġzmir-L18-a4 paftasında yer alan Uzundere
Mahallesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ġzmir Çevre yolunun (D300) Uzundere
bağlantısıyla Eski Ġzmir Caddesi‟nin KesiĢme noktasının kuzey-kuzeydoğusunda yer alan
proje sahasında, herhangi bir yapılaĢma bulunmamaktadır. Ġnceleme alanı kuzeyinde ġamlı
Tepe (204.42 m.) yörede en yüksek noktayı temsil etmektedir.

7
Ġnceleme Alanı

ġekil 1.ÇalıĢma Alanına Ait Yer Bulduru Haritası

8
Ġnceleme alanı 1 adet 1/5000 ölçekli ve 3 adet 1/1000 ölçekli paftalar içerisinde
kalmaktadır. 1/1000 ölçekli Pafta numaraları Tablo 1‟de, köĢe koordinatları Tablo 2‟te
verilmiĢtir. Ġnceleme alanlarına ait uydu görüntüsü ġekil.1‟de ve pafta indeksi ġekil.2‟de
verilmiĢtir.

Tablo 1.Ġnceleme Alanı 1/1000 Ölçekli Pafta Listesi


Sıra No Pafta No
1 L18A13D3A
2 L18A13D4B
3 L18A13D3D

Tablo 2. Ġnceleme Alanı 1/5000 Ölçekli Pafta Listesi

Sıra No Pafta No Sıra No Pafta No


1 L18A13D - -

Tablo 3. 11344 Ada 2 ve 4 Parsellerin KöĢe Koordinatları

Koordinat
KöĢe No
y x
1 509786.650 4247041.012
2 509993.675 4246978.411
3 510002.739 4246973.228
4 510066.780 4246881.562
5 510064.997 4246875.600
6 509925.098 4246821.663
7 509907.100 4246817.282
8 509893.338 4246815.570
9 509879.443 4246814.886
10 509863.867 4246816.067
11 509723.141 4246849.148
12 509719.858 4246855.027
13 509781.100 4247038.244

Tablo 4. 11345 Ada 2 Parselin KöĢe Koordinatları

Koordinat
KöĢe No
y x
1 509682.610 4247091.405
2 509717.695 4247069.008
3 509745.187 4247055.684
4 509767.674 4247048.525
5 509769.526 4247041.463

9
6 509736.277 4246941.991
7 509571.948 4246982.221
8 509610.465 4247059.505
9 505656.535 4247039.622

10
2.2 Ġklim ve Bitki Örtüsü

Bölge ikliminin, belirli bir iklim tipine göre değerlendirilmesi son derece zordur. Çünkü,
gezici hava hareketlerinin etkisi altında bulunan yöre iklimi, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri
arasında bir geçiĢ niteliği taĢımaktadır. Bu, özel iklim karakterine genel bir bakıĢ, burada üç
ana hava tipinin geçerli olduğuna iĢaret etmektedir. Bunlar kuzeyden ve güneyden sokulan
hava kütlelerine bağlı olanlarla durgun hava nitelikli tiplerdir. Bu üç ana hava tipi arasında en
çok görüleni kuzeyden gelen hava kütleleridir. Ayrıca, doğu ve batı rüzgarlarına bağlı olan
hava tipleri de bulunmakla birlikte bunlar iklimi etkileyebilecek ölçüde güçlü değillerdir.
Ġzmir Ġli‟nin iklim durumu incelemesinde bölgede bulunan meteoroloji istasyonlarının uzun
yıllara dayalı meteorolojik elemanların, rasat değerlerinden faydalanılmıĢtır.
Ġzmir Güzelyalı Meteoroloji istasyonu verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 17.84 0C‟dir.
Ġzmir Güzelyalı Meteoroloji Ġstasyonun 1975-2006 yılları arası rasat verilerinin
ortalamalarına göre en yüksek sıcaklık 43.00C ile Ağustos ayında, en düĢük sıcaklık ise -5
0
Cile ġubat ayında gerçekleĢtiği görülmektedir. Bu verilere göre yıllık ortalama sıcaklık 17.84
0
C olup Ocak ayı ortalaması 8.90C, Temmuz ayı sıcaklık ortalaması 28.1 0C‟dir. Ġzmir‟de
ortalama yıllık sıcaklık farkı ise 19.20C‟dir. Bölgede gece-gündüz arası sıcaklık arklılıkları
büyük bir oynama göstermez. Yüksek sıcaklığın (maximum) 25 0C ve daha yukarı olduğu yaz
günleri genellikle Nisan ayında baĢlayıp, Ekim ayında sona ermektedir.
Ġzmir Güzelyalı Meteoroloji Ġstasyonun 1975-2006 yılları arası rasat verilerinin
ortalamalarına göre ortalama güneĢlenme süresi en kısa 4.5 saat ile Ocak ayı, en uzun
ortalama güneĢlenme süresi ise Temmuz ayında olup 12.2 saattir. Yıllık ortalama güneĢlenme
süresi ise 7.925 saattir.
Yöre yağıĢın ortalama yüksekliği 672.50 mm/yıl‟dır. En fazla ortalama yağıĢ düĢen aylar;
Kasım 116.46 mm., Aralık 133.48 mm, Ocak 122.172 mm ve ġubat 88.64 mm.‟dir. En az
yağıĢ düĢen aylar ise; Haziran 7.68 mm., Temmuz 3.59 mm., Ağustos 1.70 mm., Eylül 7.7
mm.‟dir. Genel olarak Ekim ayında baĢlayan yağıĢlı dönem, Mayıs ayında sona ermektedir.
Nisan ayında baĢlayarak Eylül ayı sonuna kadar süren bir kurak döneme geçilmektedir. Buna
göre, yıllık yağıĢın % 92 si yağıĢlı dönemde Ekim-Mayıs ayları arasında, %8‟i ise kurak
dönemde Nisan-Eylül ayları arasında gerçekleĢmektedir. YağıĢlı dönem, zeminin tamamen
veya kısmen suyla doygun olduğunu, kurak dönem ise hiç su bulunmadığını ifade eder.
Ġzmir‟de maksimum yağıĢ, sırasıyla Ekim (242.9 mm.)-Kasım (397 mm.)-Aralık (354.6
mm.)-Ocak (337.8 mm.)-ġubat (196 mm.)-Mart (185.8 mm.) aylarındadır. Minimum yağıĢ ise
yine sırasıyla Ocak, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarındadır.

11
Ġzmir‟de yağıĢlar, aylara göre düzenli değildir. Örneğin ocak ayında minimum yağıĢ miktarı
gözlenirken değiĢik yıllarda ocak ayında maksimum yağıĢta ölçülebilmektedir. ġöyle ki, bazı
aylar 30 gün hiç yağıĢ olmazken, bazen bir günlük yağıĢ toplamı 2 veya 3 aylık yağıĢ toplamı
kadar olabilmektedir. Bu durum, özellikle ani yüzeysel sellenme ve taĢkınlara neden
olmaktadır. Yüzeysel drenaj Ģekillerinin hazırlanması ve alt yapı düzenlemelerinde bu
meteorolojik özellik önem taĢımaktadır.
Güzelyalı istasyonunda elde edilen 1971-1995 yılları arası aylık toplam yağıĢ miktarına (mm)
bakıldığında bazı yıllarda yılık yağıĢ miktarının oldukça fazla olduğu görülür. Örneğin 1981
yılında yıllık yağıĢ miktarı toplam 1056.2mm‟dir. Benzer Ģekilde 1944 yılında 1118.6 mm,
1998 yılında 1088.1 mm.‟dir.

2.3 Sosyo-Ekonomik Bilgiler

Ġnceleme alanı Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Türkiye
ekonomisinin geçirmiĢ olduğu yapısal değiĢimile birlikte tarımdaki çözülme ve büyük
kentselgöç dalgası diğer büyük kentlere benzer ĢekildeĠzmir‟i önemli ölçüde etkileyerek;
ĢehirleĢme oranı (Ġzmir‟de yüzde 81, Türkiye genelinde yüzde 65), yıllıknüfus artıĢ hızı
(Ġzmir‟de binde 22,38, Türkiye‟debinde 18.28), ve nüfus yoğunluğu bakımından
Türkiyedeğerlerinin üzerine çıkarmıĢtır. Ġzmir güney doğu vedoğu illerinden önemli ölçüde
emek göçü alma özelliğinihalen sürdürmektedir. Bölge Ġstanbul‟dan sonra en fazla net göç
alan bir yapıya sahiptir. TÜĠK 2005yılı verilerine göre, Ġzmir ili nüfusunun yüzde 19‟u
kırsalkesimde, yüzde 81‟i kentte yaĢamaktadır.Ġzmir ekonomisi ağırlıklı olarak sanayi,
ticaret,ulaĢtırma-haberleĢme ve tarımsal faaliyetlere dayalıdır.Yüzde 30.5 sanayi, yüzde 22.9
ticaret, yüzde13.5 ulaĢtırma-haberleĢme, yüzde 7.8 tarımsal faaliyetpayları kentin ekonomik
demografisini yansıtmaktadır. DPT tarafından 2003 yılında yapılan “ĠllerĠtibariyle Sosyo-
Ekonomik GeliĢmiĢlik AraĢtırması”nagöre, Ġzmir üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye
ĠstatistikKurumu tarafından en son 2001 yılında açıklanan kentsel düzeyde verilere göre
Ġzmir‟de kiĢi baĢına GSYĠH 3.215 dolardır. Ġzmir bu rakam ile Türkiye‟dealtıncı sırada yer
almıĢtır. 2005 yılı verilerine göre,ülke ihracatının yüzde 17.4‟ü, ithalatın yüzde 12.5‟iĠzmir‟de
gerçekleĢmiĢtir. Ġhraç edilen ürünlerin yüzde23.4‟ü tarım ürünleri ve gıda, yüzde 19.4‟ü
tekstilürünleri ve hammaddesi, yüzde 15.9‟u elektrik, elektronik, makine ve teçhizat
ürünlerinden oluĢmaktadır.Ġthal edilen ürünlerin yüzde 42.8‟i kimyeviürünler, yüzde 25.3‟ü
elektrik, elektronik, makine veteçhizat ürünlerinden oluĢmaktadır.
Ġzmir‟de 1990-97 yılları arasında kurulmuĢ faal 6 OrganizeSanayi Bölgesi (OSB)
bulunmaktadır. Bunlarınharicinde kurulma aĢamasında bulunan 6 ve planlamaaĢamasında

12
olan 7 OSB bulunmaktadır. 1996 yılındanitibaren 7.625 iĢyerlik 13 adet KSS, Sanayi ve
TicaretBakanlığı kredi imkanları ile, 722 iĢyerlik 10 adet KSSKooperatif imkanlarıyla
hizmete sunulmuĢtur. Hizmetesunulan 23 adet KSS‟de iĢyeri doluluk oranı %88olup, 32.014
kiĢiye istihdam sağlanmıĢtır. Ġzmir‟deTeknoloji GeliĢtirme Bölgesi bulunmakta olup,
yaklaĢık2.2 milyon m²‟lik alana sahiptir. Burada, 38 firmafaaliyette olup, 50 kayıtlı firma yer
almaktadır.Faaliyette olan firmalardan 26 tanesi yazılım-biliĢim,diğerleri de elektronik, AR-
GE ve ileri malzeme sektöründefaaliyet göstermektedir. Ayrıca, küçük veorta ölçekli
iĢletmelerin uluslararası alanda rekabetgücünün artırılması, yeni teknolojilerle tanıĢması ve
kendi geliĢtirdikleri teknolojileri dünyaya satmalarıamacıyla Avrupa Komisyonu 6. Çerçeve
Programı kapsamındadesteklenen ve Ege Üniversitesi, Ege BölgesiSanayi Odası, Ġzmir
Atatürk Organize Sanayi Bölgesive KOSGEB‟in proje ortaklığıyla kurulan Yenilik Aktarım
Merkezi IRCEGE faaliyetlerine baĢlamıĢtır.Ġzmir‟in sahip olduğu bu teknolojik altyapı ve
birikim,bölgesel geliĢme politikası aracı olarak yenilikve istihdam tabanlı yerel iĢ kuluçkası
modelinin uygulanmasıaçısından çekici bir ortam sunmaktadır. “ĠĢkuluçkası” (incubator),
literatür ve Türkiye‟deki algılanmabiçimine uygun olarak, sosyal nitelikli bölgeselgeliĢme
aracı olarak kabul edilmekte (DPT, 2006, 29)ve “ortak bir mekan yani iĢyeri, baĢta büro
hizmetleriolmak üzere, iĢ kurma ve geliĢtirme, muhasebe,finansman, yönetim, organizasyon
ve hukuki danıĢmanlıkhizmetleri sağlayarak yeni ve küçük iĢletmeleridiğer bir deyimle
yenilikçi KOBĠ‟leri geçici birsüre besleyen, destekleyen, izleyen yenilik, teknoloji,istihdam
ve bölgesel geliĢme tabanlı birimler”Ģeklinde tanımlanmaktadır.

2.4 Arazi, Laboratuvar, Büro ÇalıĢma Yöntemleri ve Ekipmanları

ÇalıĢma Kapsamında Proje Alanında Yapılan Arazi, Laboratuvar Deney ve Büro


ÇalıĢmaları ;

ÇalıĢma alanı sınırları içerisinde ve yakın çevresinde kalan alanların, jeolojik-jeoteknik


çalıĢmaları kapsamında arazi, laboratuar ve büro çalıĢmaları gerçekleĢtirilerek, 1/1000 ölçekli
ve 1/5000 mühendislik jeolojisi, Afetsellik, yerleĢime uygunluk ve dökümantasyon haritaları
incelenmiĢ ve bir kısmından yararlanılmıĢtır. Bu çalıĢmada; Altundağ Mühendislik Petrol
Ürünleri Taahhüt Tur. Gıda Nak. Ġma. ĠnĢ. San. Tic. Limited ġirketi tarafınca hazırlanan
Karabağlar Ġlçe Sınırları Ġçerisinde Kalan 1/1000 ölçekli 29 paftada yer alan 540 ha.‟lık
sahanın uygulama imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu ile, Çevre ve ġehircilik
Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt Dairesi BaĢkanlığı
tarafından GEOMEK Mühendislik Geoteknik Proje Maden ĠnĢ. Taah. Tic. Ltd. ġti. firmasına
hazırlattırılan İzmir İli, Karabağlar İlçesi Uzundere Mahallesindeki 12.03.1997 tarih ve

13
97/9416 sayılı Afete Maruz Bölgenin Revizyonuna Esas Jeolojik Jeoteknik raporunun verileri
alınan izinler doğrultusunda kullanılmıĢtır EK-6. Bu çalışmalara ait ait labaratuvar deneyleri
ve sonuçları Ek-2‟de sunulmuĢtur. Elde edilen veriler birlikte 1/5000 ölçekli eğim, 1/1000
ölçekli jeoloji ve mühendislik jeolojisi ile inceleme alanın afetsellik durumunun yeniden
değerlendirilerek yerleĢime uygunluk haritaları hazırlanmıĢtır.

III. ĠNCELEME ALANININ MEVCUT PLAN, YAPILAġMA DURUMU VE DĠĞER


ÇALIġMALAR

3.1. Tüm Ölçeklerde Mevcut Plan Durumu ve Mevcut YapılaĢma

Ġnceleme alanı Karabağlar Belediyesi‟nin mücavir alan sınırları içerisinde olup, Ġnceleme
alanı “1/5000 ölçekli Nazım Ġmar Planı” Ġzmir BüyükĢehir Belediye Meclis‟nin Ağustos
2010 tarihinde uygun görülerek onanmıĢtır. Ġnceleme alanı nazım imar planında konut-ticaret-
eğitim-yeĢil alan olarak belirlenmiĢtir. “1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı” Ġzmir
BüyükĢehir Belediye Meclis‟nin Ağustos 2001 tarihinde uygun görülerek onanmıĢ çalıĢmalar
bulunmaktadır. Ġnceleme alanında yapılaĢma bulunmamaktadır.

Ġnceleme alanı Çevre ve ġehircilik Bakanlığı tarafından 16.11.2015 tarihinde onaylanan


“Ġzmir - Manisa Planlama Bölgesi” 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı içerisinde “Kentsel
YerleĢik Alan” olarak yer almaktadır(ġekil.2).

14
Ġnceleme Alanı

ġekil 2. Ġnceleme Alanının “Ġzmir-Manisa Planlama Bölgesi” 1/100 000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı‟nındaki Konumu

3.2. Mevcut Plana Esas Yerbilimsel Etütler, Sakıncalı Alanlar - Afete Maruz Bölgeler

Ġnceleme alanı içerisinde jeolojik ve jeoteknik etüde esas teĢkil eden 1/1000 ölçekli imar
planına yönelik çalıĢmalar farklıkurumlar ve farklı özel firmalar tarafından hazırlanmıĢ ve bu
çalıĢmalar sonradan farklı kurum ve firmalar tarafından revize edilerek ilgili kurumlara
onaylatılmıĢtır.
Ġnceleme alanında;
 Ġller Bankasının 22.03.1994 tarihli hazırlamıĢ olduğu muhtemel heyelana maruz
bulunarak yapılaĢma dıĢı bırakılan sahaların, yerleĢime uygun bölgelerinin saptanması
amacı ile Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi tarafından, Seril ĠnĢ.Tic.Ltd.ġti. firmasına
25.10.1995 tarihinde hazırlatılan Ġzmir-Aydın Çevre yolunun kuzeyinde Uzundere‟de
olası heyelan sahalarının yerleĢime uygun bölgelerinin saptanması amacı ile jeolojik-
jeoteknik etüd raporu mevcuttur. Ġnceleme alanı 22.03.1994 tarihli Ġller Bankası
raporunda ekli haritalarda sınırları belirtilen alan için 12.03.1997 tarih ve 97/9416
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince Afete Maruz Bölge ilan edilmiĢtir.
 Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü
tarafından hazırlanmıĢ ve Bayındırlık ve Ġskân Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel
Müdürlüğünün 13.12.2002 tarihinde onayladığı Konak (Ġzmir) Belediyesi, Limontepe-
Uzundere yöresine ait Revize Planına Esas Jeolojik Ve Jeoteknik Raporu mevcuttur.
15
Vaha Seracılık ve Bahçe Peyzajı A.ġ. tarafından, Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi, Uzundere
Mahallesi, Pafta; L18-a-13d-4a, L18-a-13d-4b, L18-a-13d-4c, L18-a-13d-3a, L18-a-13d-3b
ve L18-a-13d-3c 1/1000 Ölçekli Ġmar Planı Revizyonuna Esas Jeolojik Jeolojik-Jeoteknik
Etüd Raporu; Nisan 2011 tarihinde hazırlatılmıĢ ve L18-a-13d-3a nolu pafta Heyelan Riskli
Bölgeler olarak değerlendirilmiĢ ve Uygun Olmayan Alan olarak belirlenmiĢ, Afet ve Acil
Durum Yönetimi BaĢkanlığı, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi BaĢkanlığı, 18.07.2011
tarihli 5902 ve 7269 sayılı yasaya göre incelenerek onaylanmıĢtır.
Çevre ve ġehircilik Bakanlığı tarafından, GEOMEK Mühendislik Geoteknik Proje
Maden ĠnĢ. Taah. Tic. Ltd. ġti. firmasına hazırlattırılan “İzmir İli, Karabağlar İlçesi
Uzundere Mahallesindeki 12.03.1997 tarih ve 97/9416 Sayılı Afete Maruz Bölgenin
Revizyonuna Esas Jeolojik Jeoteknik Etüt Raporu” 28.12.2016 tarihinde Afet ve Acil
Durum Yönetimi BaĢkanlığınca onaylanmıĢtır. Söz konusu rapor eki paftalarda Önlemli
Alanlar (ÖA-2.1.A, ÖA-2.1.B, ÖA-5.1 ve ÖA-5.2) olarak sınırları belirtilen alanların bahse
konu kararname kapsamından çıkarılmasına dair 23.01.2017 tarihli ve 2017/9829 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı alınmıĢtır.

3.3. TaĢkın Sahaları, Sit Alanları, Koruma Bölgeleri vb.

ÇalıĢma alanı sınırları içinde taĢkın sahası, sit alanı, korumu bölgesi ile ilgili alınmıĢ herhangi
bir karar bulunmamaktadır.

3.4. DeğiĢik Amaçlı Etütler ve Verileri

ÇalıĢma alanı ve yakın çevresinde çok sayıdaki araĢtırıcı, değiĢik amaçlara yönelik
araĢtırmalar gerçekleĢtirmiĢlerdir.
Geomek Mühendislik Geoteknik Projede Maden. ĠnĢ. Taah. Tic. Ltd. ġti tarafından Ġlbank
A.ġ adına Kentsel DönüĢüm Kapsamında yapı bazında zemin etüt çalıĢmaları bulunmaktadır.
Uzundere Mahallesi, 11344 Ada, 4 Parselin jeoteknik Etüt Raporu bulunmaktadır.
Akıncı vd. (2000), Ġzmir ili çevresinin depremselliği ve deprem tehlikesini incelemiĢlerdir.
Emre ve Barka (2000), Gediz grabeni-Ege denizi arasındaki aktif fayları araĢtırmıĢlardır.
EĢder (1988), Gümüldür- Cumaovası (Ġzmir) alanının jeolojisi ve jeotermal enerji
potansiyelini ortaya çıkarmıĢtır.
Türkelli vd. (1994), 6 kasım 1992 Ġzmir (Doğanbey) depreminin saha gözlemlerini ve odak
mekanizması çözümlemelerini ortaya koymuĢlardır.
Ocakoğlu vd. (2004), Alaçatı, Doğanbey ve KuĢadası arasında kalan alanın neotektonik
özelliklerinden bahsetmiĢlerdir.

16
Ocakoğlu vd. (2005), Ġzmir körfezi ve çevresinin neotektonik özelliklerini açıklamıĢlardır.
Emre vd. (2005), Ġzmir yakın çevresinin diri faylarını ve deprem potansiyellerini ortaya
koymuĢlardır.
Akartuna (1962), çalıĢma alanımızda da yer alan Kretaseyi, fliĢ vegri renkli kompakt kireçtaĢı
olarak belirlemiĢtir.
BaĢarır ve Konuk‟un (1981) çalıĢma alanı olan Gümüldüryöresindeki kristalin temel üzerine
Triyas-Liyas yaĢlı tortulların bindirme ilegeldiğini, bu tip bindirmelerin Karaburun
Yarımadası‟ndaki bindirmelerlebüyük benzerlik gösterdiğini belirtmiĢlerdir. Bindirmenin
yaĢını Eosen sonu-Oligosen olarak yorumlamıĢlardır.
Çakmakoğlu ve Bilgin (2006) çalıĢmalarında, KaraburunYarımadası‟nda, kendi içinde
oldukça düzenli Paleozoyik ve MesozoyikyaĢlı göreli bir otokton istif ile allokton konumlu
çeĢitli tektono-stratigrafikbirimlerin bulunduğunu ifade etmiĢler ve buna göre açıklamıĢlardır.
Bütünbu birimlerin, Neojen Kuvaterner yaĢtaki çeĢitli kaya birimleri tarafındanuyumsuz
olarak örtüldüğünü belirtmiĢlerdir.
Drahor, Sarı ve ġalk (1999), çalıĢma alanımız içinde yer alanSeferihisar jeotermal sisteminin,
dünyadaki pek çok jeotermal alanda olduğugibi, Tersiyer ve Kuvaterner volkanizmasının yer
aldığı bir bölgedeoluĢtuğunu ve Alpin Orojenezi sırasında meydana gelmiĢ çok sayıda fay
vekırık içerdiğini ifade etmiĢlerdir.
Ercan (1979), Urla-Seferihisar yörelerinde, alkalin nitelikli, OrtaMiyosen yaĢlı, hem bazik
hem de asitik bir volkanizmanın meydanageldiğini, lavların alkali bazaltik, trakitik, alkali
riyolitik ve riyolitik türdeolduğunu belirtmiĢtir.
Erdoğan (1990), Batı Anadolu‟da, Ġzmir çevresinde üç tektonikkuĢağın yer aldığını ve bu
kuĢakları doğudan batıya doğru, Menderes masifi,Ġzmir-Ankara zonu ve Karaburun kuĢağı
olarak belirtmiĢtir.
Erdoğan, Altıner, Güngör ve Özer (1990), çalıĢma alanında yer alanUrla bölgesinin içinde
bulunduğu Karaburun kuĢağının stratigrafik dikmesiniaĢağıdaki gibi belirtmiĢlerdir;
Kalafatçıoğlu (1961), Karaburun Yarımadası‟nda en eskiformasyonların, Devoniyene ait
konglomera, grovak, arkoz, kumtaĢı,kuvarsit ve kireçtaĢı banklarından meydana geldiğini ve
bu seri üzerinde AltKarbonifer kireçtaĢlarının görüldüğünü belirtmiĢtir.
Kaya (1979), çalıĢmasında Ege bölgesinin kendine özgü yapısalstratigrafiközellikler taĢıyan
bloklardan yapılı olduğunu, orta Ege kıyıkuĢağında Neojen kayalarının baĢlıca KD ve K
gidiĢli çizgisel yükselti veçöküntü bloklarının kontrolü altında oluĢtuğunu, korunduğunu
veyasilindiğini belirtmiĢtir

17
Özel ve ark. (2008) Batı Anadolu‟yu kapsayan çalıĢmasında,genellikle toprakların mutlak ve
fizyolojik derinliği, derin ve pek derin olanalanlar üzerinde bulunan defnenin, üzerinde
bulunduğu kireçtaĢı anakayanınvermiĢ olduğu mutlak toprak derinlikleri az olsa da çatlaklılık
veparçalanabilirlik gibi özellikleri ile fizyolojik derinliğe izin verdiklerini ifadeetmiĢtir.
Türkecan ve diğerleri (1998), çalıĢma alanının da içinde yer aldığıKaraburun yarımadasının,
Erken Miyosen ve Orta Miyosen dönemlerinde,bazaltik andezitten riyodasite kadar değiĢen
bileĢimde ve yüksek potasyumlukalkalkalen karakterli bir volkanizmanın etkinliği altında
kaldığını belirtmiĢlerdir.

IV. JEOMORFOLOJĠ

Ġnceleme alanı; iç körfezinin güneyinde, az eğimli bir topoğrafya üzerinde yer almaktadır..
Bölgede ki en yüksek kot ġamlı Tepede 204.42 m. olup, neojen yaĢlı kireçtaĢı biriminin doruk
noktası bu yükseltiyi oluĢturmaktadır. ġamlı Tepeden düĢük kotlardaki kuru derelere
varıncaya kadar küçük tepeler yer almaktadır. Güneybatı-Kuzeydoğu yönünde akan ve etüd
alanı içerisnde geçen Uzun Dere yörede en önemli dereleri oluĢturmaktadır. ġamlı Tepe ile
Uzun Deresi arasındaki kot farkı 103metredir. Ġnceleme alanı yumuĢak-düĢük ve orta eğimli
alanlardır.

Ġnceleme alanında eğim % 0 –10, %20-30, %30-40 arasında değiĢmektedir. Ġnceleme alanı
genelde az eğimli olup yer yer düz bir topoğrafyaya sahiptir.

18
Ġnceleme Alanı

ġekil 3. ÇalıĢma Alanı Ve Çevresinin Jeomorfolojik Uydu Görüntüsü

V. JEOLOJĠ

Bölgenin genel jeolojisi ile çalıĢmanın konusu açısından önemli olan yapısal jeoloji, bu
bölümde ele alınarak anlatılmıĢtır.

5.1. Genel Jeoloji

Bölgenin, temelini Ġzmir-Ankara zonuna ait Üst Kretase-Paleosen yaĢlı kumtaĢı-Ģeyl


ardalanması oluĢturur. Bu birimler üzerine ise Neojen gölsel-karasal çökelleri ve volkanik
kayaçlar uyumsuz olarak gelmektedir. Tüm bu birimleri ise Kuvaterner çökelleri
uyumsuzlukla örtmektedir.

19
ġekil 4. ÇalıĢma alanı ve çevresinin 1/25 000 ölçekli jeoloji haritası

20
ġekil 5. Bölgenin stratigrafik dikme kesiti

21
KumtaĢı-ġeyl Birimi (Bornova KarmaĢığı-FliĢ):
Bölgenin temelini Ġzmir-Ankara kenet kuĢağı (Okay ve Siyako, 1991) birimleri oluĢturur.
Bornova fliĢ zonu (Okay ve Siyako, 1991) veya Bornova karmaĢığı (Erdoğan, 1990) olarak
adlanmıĢ olan bu birimler Üst Kretase–Paleosen yaĢlı kaya topluklarından oluĢur. FliĢ
fasiyesindeki kırıntılı kayalar ile bunlar içerisinde irili ufaklı bloklar oluĢturan serpantinit,
çört, diyabaz ve kireçtaĢları Bornova karmaĢığını oluĢturan litolojilerdir. Birimin bazı
kesimleri metamorfizmaya uğramıĢtır (Erdoğan, 1990). KumtaĢı-ġeyl birimi inceleme alanın
batı ve güneyinde geniĢ alanlarda görülmektedir.

Neojen Formasyonları (n)


Neojen formasyonları tabanda oldukça kalın olan taban çakıltaĢı ile baĢlamaktadır. ÇakıltaĢı
biriminin en üst seviyeleri geçiĢli olarak silttaĢı-kiltaĢı-kumtaĢı mercekleri içermektedir.
Özellikle alanın kuzeyinde yer alan Arap deresi boyunca mostraları görülmektedir. ÇakıltaĢı
birimini uyumlu olarak kil-marn birimi üstlemektedir. Özellikle inceleme alanında da görülen
bu birim ağırlıklı olarak sarımsı kahverengi ve grimsi yeĢil renkli kil ile grimsi bej renkli
marnların yatay ve düĢey geçiĢlerinden oluĢmaktadır. Kil-Marn biriminin üstüne uyumlu
olarak KireçtaĢı birimi gelmektedir.

ÇakıltaĢı birimi (nçkt)

Temel kayaçları yer yer uyumsuz olarak örten çakıltaĢı birimi özellikle Arap Deresi boyunca
mostra vermektedir. Genellikle sarımsı gri, boz-kahve renkli, tabakalanması belirsiz ve masif
görünümlüdür. Boyları iri kum ile ince-iri çakıl arasında değiĢen elemanları, esas olarak,
tabanındaki temel kayaçlardan türemiĢtir. Bunun yanısıra az miktarda mermer, kuvarsit,
kumtaĢı, çört, radyolarit ve Ģist elemanlar bulunmaktadır. Kötü boylanmalı ve az
yuvarlaklaĢmıĢ olan bu elemanlar, iyi dayanımlı ve pekleĢmiĢ olan çakıltaĢı birimi üzerine
Paleosen yaĢlı marn-kil birimi gelmektedir. ÇakıltaĢı biriminin üst seviyelerinde silttaĢı-
kiltaĢı-kumtaĢı mercekleri mercekleri yer almaktadır.

Kil-Marn Birimi (nkm)

Ġzmir çevresinde mostralarına sıkça rastlanan ve bölge genelinde kuzeyden güneye giderek
incelen ve kaybolan marn-kil istifi miyosen yaĢlıdır. Marn ve killer yanal ve düĢeye yönde
geçiĢler Ģeklinde bulunurlar. Kirli beyaz-açık bej renkli olan marnlar, genellikle sarımsı
kahverengi ve yeĢil renkli olan kil tabakalarından kolaylıkla ayrılmaktadır. Bölgesel tektonik

22
kuvvetler etkisi altında düzenli bir kıvrımlanması bulunmayan Marn-kil birimi üzerine
uyumlu olarak gelen killi kireçtaĢlarına geçiĢ gösteren bir kılavuz seviye niteliğindedir.

Killi KireçtaĢı Birimi (nkçt)

Ġzmir Ġlinin güneyinde geniĢ yayılım sunan birim litaratürde “Yaka Formasyonu” olarak
adlandırılmaktadır. Birim altındaki kil-marn birimi ile yanal ve düĢey yönde geçiĢli dokanak
sunmaktadır. Killi kireçtaĢı çoğunlukla kirli beyaz-krem renkli, yer yer yeĢil renkli ince kiltaĢı
ara seviyeleri de içeren gölsel kireçtaĢı niteliğindedir. Bunlar genellikle sert, tebeĢirimsi ve
silisifiye, yer yer boĢluklu traverten yapılıdır. Matriksi oluĢturan mikrokristalin kalsit yanısıra
kil, kum ve çört tanelerine de rastlanır. DeğiĢik yönelimli çatlaklar, karstlaĢmayla geniĢlemiĢ
olabilecekleri gibi, açıklıklarında çökelen CaCO3 nedeniyle kısmen veya tamamen dolgulu da
olabilmektedir.

Neojen Volkanitler (Nv)


Ġnceleme alanın kuzeyinde Üst Kretase–Paleosen yaĢlı Bornova karmaĢığı üzerine uyumsuz
bir dokanak boyunca oturan Volkanitler, kırıntılılar ve lav akmaları ile küçük ölçekli yarı
volkanik sokulum ve dayklardan yapılıdır. Kaya (1979), andezit-dasit-riyodasit-latit bileĢim
alanı içindeki lav akmaları, aglomera, tüf, dayk girmelerinden yapılı karmaĢığı Yamanlar
Volkaniti olarak adlandımıĢtır. Aynı araĢtırmacı volkanitlerin miyosen olduğunu belirtir.
Yamanlar Volkanitini oluĢturan beĢ üyeden biri olan en alttaki dasitik tüf üyesi sarımsı-beyaz
renkte olup alt düzeyleri belirgin katmanlanma sunar ve kısmen yuvarlaklaĢmıĢ
kayaçkırıntıları içerir. Dasit lavı üyesi yeĢilimsi-gri renkli, porfirik dokuludur ve belirgin
akma yapıları sunar. Birim dasitik tüf üyesini aĢmalı olarak örterek Bornova karmaĢığı
üzerine açısal uyumsuz olarak oturur. Andezitik tüf-aglomera üyesi sarımsı-kahverengi
renklidir. Andezit bileĢimli, az yuvarlaklaĢmıĢ çakıl ve blokların tüf ara madde ile
tutturulmasından oluĢmuĢtur. Alt düzeylerinde tüf mercekleri ile üst düzeyinde volkanoklastik
çakıltaĢı katmanları içeren andezitik tüf-aglomera üyesinin tabanında akma yapıları sunan,
porfiritik dokulu, andezit bileĢimli bir lav düzeyi bulunur. Bu üye üzerine uyumlu olarak
gelen andezit lavı üyesi siyahımsı-koyu giri renkli, porfirik dokulu lav akmalarından yapılıdır.
Alt düzeylerinde belirgin akma yapıları sunan bu üye üst düzeylere doğru masif görünüm
kazanır. Yamanlar volkanitinin en genç üyesini oluĢturan yarı volkanik sokulum ve dayklar
yukarıda söz edilen istifi keser konumda yerleĢmiĢtir. BileĢim ve yerleĢim özelliklerine
dayanarak dört ayrı tür sokulum ve dayk ayırtlanmıĢtır. Ġntrüzyon breĢi adıyla ayırtlanmıĢ

23
sokulum köĢeli, aĢırı ayrıĢmıĢ dasitik tüf ve lav parçaları ile bunları birleĢtiren açık yeĢilimsi-
gri renkli, ileri derecede ayrıĢmıĢ matriskten yapılıdır. Kubbe Ģeklinde yapılar sunan feslik
sokulumlar ise yeĢilimsi-gri renkli, porfirik dokulu ve dasit bileĢimlidir. Bu sokulumlar
dokanakları boyunca çevre kayalardan koparılmıĢ kayaç parçaları içerir. Ortaç bileĢimli
dayklar egemen olarak KD-GB doğrultusunda çizgisel bir uzanım sunar ve koyu gri renkli,
porfirik dokulu olup andezit bileĢimlidir. Bazik bileĢimli dayklar ise ilksel olarak piroksen ve
plajioklas minerallerinden yapılıdır ve yaygın ayrıĢma geçirmiĢtir. Ġntrüzyon breĢi ve feslik
sokulumlar dasit lavlarını keser konumda bulunur. Ortaç bileĢimli dayklar olasılı olarak daha
genç olup inceleme alanında andezit lavlarını keser konumdadır. Bazik bileĢimli dayklar
yalnızca dasit lavı üyesini keser durumda gözlenmesine karĢıt bileĢimine dayanarak Yamanlar
Volkanitlerinin en genç üyesi olduğu düĢünülmektedir. Yamanlar Volkanitini oluĢturan lav ve
sokulumlar Ģeklinde yerleĢmiĢ tüm üyeler göz önüne alındığında yaĢlıdan gence doğru asidik
bileĢimden bazik bileĢime bir geçiĢ görülür.

Kuvaterner (Qal)
Alüvyon genelde kil-silt ve yer yer kum çakıl seviyelerinden oluĢmaktadır. Alüvyon birimi
kuvaterner yaĢlıdır. Dağ arası geliĢmiĢ derelerin taĢıdıkları malzemelerden oluĢmaktadır. Yer
yer denizin karaya giriĢ yapmasıyla denizel ve bataklık çökellerde görülmektedir. Özellikle
kıyı kenarına yakın alanlarda ve geniĢ düzlüklerde gözlenmektedir.

5.2. Yapısal Jeoloji

Batı Anadolu‟nun ana morfotektonik elemanları kabaca D-B genel uzanımlı horst ve
grabenlerden oluĢan bloklu bir yapı oluĢturur. Batı Anadolu‟nun günümüzdeki bloklu
morfolojisi neotektonik dönemde bölgede K-G genel doğrultusunda gerilmeyle karakteristik
neotektonik rejimin eseridir (ġengör 1980). Büyük Menderes ve Gediz grabenleri neotektonik
rejim içerisinde Batı Anadolu‟da geliĢen en büyük tektonik yapılardır. Biri birine simetrik
geometrisi olan bu iki tektonik koridor günümüz morfolojisinde Aydın ve Bozdağ horstlarına
karĢılık gelen ve Menderes masifi çekirdeğinin yükselmesine bağlı olarak ĢekillenmiĢ graben
sistemleridir. Gediz grabeni D-B genel uzanımında yaklaĢık 150 km uzunluğundadır. Graben
tabanı pliyo-kuvaterner yaĢlı çökellerle düzlenmiĢtir. Grabeni çevreleyen horstlar esas olarak
menderes masifinin metamorfikleri ve Ġzmir-Ankara Kenet KuĢağı temel kaya birimlerinden
oluĢur. Bölgede Gediz grabeni sistemi dıĢındaki neotektonik dönem yapıları KD ve KB
uzanımlıdır. Bu bölgedeki Neotektonik dönem deformasyonları genelde doğrultu atımlı

24
fayların egemenliğindedir (Emre ve Barka 2000, Barka vd. 2000, Ocakoğlu vd. 2005).
Bunlardan KD uzanımlı yapılar yoğunluk bakımından daha baskın ve uzundurlar.

Bölgede günümüzdeki aktif neotektonik yapıların oluĢum yaĢı tartıĢmalıdır.


Neotektonik yapıların ortaya çıkıĢına yol açan ana nedenin çeĢitli araĢtırıcılarca değiĢik
süreçlerde açıklanan Menderes masifi çekirdeğinin yükselmesi olduğu konusunda genel bir
görüĢ birliği vardır (Bozkurt ve Park 1994) (ġekil 5).

ġekil 6. MTA Genel Müdürlüğü 1/250.000 Ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası Serisi Ġzmir
(NJ 35-7) Paftasından alınmıĢtır.

25
Holosen Fayı : Holosen'de (11.000 yıl) yüzey faylanması oluşturan fay

Doğrultu Atımlı Faylar:Oklar doğrultu boyunca hareketin yönünü gösterir

Normal Fay: Dişler tavan blok yönündedir

Kuvarterner Fayı:Pleyistosen'de yüzey faylanması oluşturan,Holosen


etkinliği kuşkulu fay
Olası Kuvarterner Fayı:Kuvarterner veya önceki dönemde oluşmuş,
Kuvarterner etkiliği kuşkulu fay veya güncel morfolojide belirgin çizgisellik

ÇalıĢma Alanı Çevresinde Yer Alan Önemli Faylar

ÇalıĢma alanı ve çevresi neotektonik dönemde açılmalı tektonik rejimin egemen olduğu Batı
Anadolu‟da yer alır.
Ġzmir ve çevresi neotektonik dönemde açılmalı tektonik rejimin egemen olduğu Batı
Anadolu‟da yer alır. Ġzmir kent yerleĢimi söz konusu açılmalı tektonik rejimin ürünü olan
Gediz grabeninin batı ucunda D-B uzanımlı tektonik bir oluğa yerleĢmiĢ aynı adlı körfezi
çevreler. Ġzmir ve çevresi tarihsel dönemlerden bu yana yoğun deprem aktivitesine sahne
olmuĢtur. Bu özelliğine karĢın Gediz grabeni dıĢında bölgede yoğun deprem aktivitesine
kaynak oluĢturabilecek aktif fayların varlığı ve niteliği konusunda yeterince detay bulgular
mevcut değildir. Türkiye Diri Fay Haritası‟nda (ġaroğlu ve diğerleri, 1992) Cumaovası
çizgiselliği, Gediz grabeni batısındaki bazı faylar ve Menemen yöresindeki Dumanlıdağ fay
zonu gösterilmiĢ, neotektonik ve bölgesel amaçlı yapılan bazı çalıĢmalarda da diri fay ve
sismisite özellikleri belirtilmeksizin bazı faylar haritalanmıĢtır(Emre ve diğ., 2005).
AraĢtırma kapsamında Ġzmir kenti merkez olmak üzere yaklaĢık 50 km yarıçapındaki bir
alanda diri fay haritalaması gerçekleĢtirilmiĢ ve bu alanda 13 adet diri fay tanımlanmıĢtır. Bu
faylar hakkındaki proje kapsamında toplanılan bilgiler aĢağıda verilmiĢtir(Emre ve diğ.,
2005).
Güzelhisar Fayı: Ġzmir‟in kuzeyinde Aliağa ilçesi ile Manisa‟nın Osmancalı beldesi arasında
uzanır (Ek1). Güzelhisar fayı ġaroğlu ve diğerleri (1987, 1992) tarafından Menemen
kuzeyindeki KDGB uzanımındaki fay zonu içerisinde tanımlanmıĢtır. Bu çalıĢmada ise
Türkiye Diri Fay Haritası‟nda adı geçen fay zonu biri birinden farklı nitelikteki fay sistemleri
oluĢturması nedeniyle Güzelhisar fayı ve Menemen fay zonu olarak ikiye ayrılmıĢtır.
Güzelhisar fayı yaklaĢık 25 km uzunluğundadır(Emre ve diğ., 2005).
Yenifoça Fayı: Yenifoça doğusunda Nemrut limanı ile güneydeki Gerenköy arasında K-G
genel doğrultusunda uzanan bir faydır. Fayın toplam uzunluğu 20 km‟ye yaklaĢır. Denzialtı
26
verileri Nemrut körfezi açıklarında Kuvaterner çökellerini kesen bir fayın varlığını gösterir
(Aksu ve diğerleri, 1987).
Yenifoça fayı sol yönlü doğrultu atımlıdır (Altunkaynak ve Yılmaz, 2000). Çandarlı
körfezinde bu çizgiselliğin devamında yer alan ve Kuvaterner‟i kesen fayların (Aksu ve
diğerleri, 1987) bu sistemle bağlantılı olması durumunda fay olasılı diri olarak kabul
edilebilir. Ancak eldeki veri iki fay arasında bu yönde bir korelasyon yapmaya olanak
tanımaz(Emre ve diğ., 2005).
Bornova Fayı: Ġzmir‟in kuzeydoğusunda KarĢıyaka ile KemalpaĢa batısındaki Ulucak
arasında KB-GD genel doğrultusunda biri birine paralel uzanan faylardan oluĢan çizgisellik
Bornova fayı olarak adlanmıĢtır. Fayın Bornova batısında kalan kesimi Miyosen yaĢlı
Yamanlar dağı volkanitleri üzerinde doğrusal uzanımlı iki çizgisellikten oluĢur. Bu iki faydan
güneyde yer alanı Kuvaterner drenajını etkilemiĢ olması nedeniyle sağ yönlü doğrultu atımlı
olasılı diri fay, kuzeydeki ise neotektonik dönem çizgiselliği olarak
değerlendirilmektedir(Emre ve diğ., 2005).
Ġzmir Fayı: Ġzmir körfezinin doğusunda, bu körfezi güneyden morfolojik olarak sınırlandıran
D-B uzanımlı fay Ġzmir fayı olarak adlanmıĢtır (Emre ve Barka 2000). Ġzmir körfezinin doğu
yarısı bu fayın kuzey bloğunda geliĢmiĢ bir tektonik çukurluk veya oluk niteliğindedir. Ġzmir
fayı eğim atımlı normal bir fay olup Holosen‟de yüzey yırtılmasıyla sonuçlanan büyük
depremlere kaynaklık etmiĢtir. Jeolojik verilere göre fayın Miyosen sonrasında ortaya çıktığı
söylenebilmektedir. Fayın tavan bloğunda yarım graben Ģeklinde geliĢmiĢ olan Ġzmir
çöküntüsünün güncel havza geometrisi içerisinde Kuvaterner‟den daha yaĢlı çökellere
rastlanmaz(Emre ve diğ., 2005).
Tuzla Fayı: Ġzmir‟in güneybatısında Gaziemir ile Doğanbey arasında KD-GB genel uzanımlı
yapısal hat Tuzla fayı olarak tanımlanmıĢtır (Emre ve Barka, 2000). Aynı fay çeĢitli
araĢtırmalarda değiĢik isimlerle anılmaktadır. Fay, Türkiye Diri Fay Haritası‟nda Cumaovası
çizgiselliği (ġaroğlu ve diğerleri, 1987, 1992), EĢder (1988)‟de Cumalı ters fayı, Genç ve
diğerleri (2001)‟nde ise Orhanlı fayı olarak adlanmıĢtır. Doğanbey burnu ile Gaziemir
arasında fayın karadaki uzunluğu 42 km‟dir(Emre ve diğ., 2005).
Seferihisar Fayı: Ġzmir‟in güneybatısında Seferihisar yöresindeki Sığacık körfezi ile
Güzelbahçe arasında uzanır. Sualtı verileri fayın güneye doğru Ege Denizi tabanında
devamlılık sunduğuna iĢaret eder (Ocakoğlu ve diğerleri 2005). Önceki araĢtırıcılar tarafından
Ġzmir ve Sığacık körfezleri arasındaki fay batısında oluk Ģeklinde bir morfoloji sunan koridor
boyunca Seferihisar fayının dıĢında da bazı faylar haritalanmıĢtır. Seferihisar fayı, Ġnci ve
diğerleri (2003)‟indeki Seferihisar-Yelki fay zonuna karĢılık gelir. Ocakoğlu ve diğerleri

27
(2005) tarafından ise bu fay yakın batısında Urla fayı adıyla ikinci bir aktif fayın varlığı ileri
sürülmüĢtür. Seferihisar fayının Sığacık körfezi ile Gülbahçe arasında karadaki uzunluğu 23
km olup, sualtı bölümüyle birlikte fayın toplam 30 km‟lik bir uzunluğa ulaĢtığı sanılmaktadır.
K20D genel doğrultulu olan fay güney yarısında Bornova fliĢine ait kaya toplukları içerisinde
ve alüvyon düzlüklerinde izlenir(Emre ve diğ., 2005).
Jeomorfolojik veriler Seferihisar fayının Holosen‟de aktif bir fay olduğuna yorumlanır.
Güney ucundaki sualtı verileri de deniz tabanında fayın en genç çökelleri etkilediğini
göstermektedir (Ocakoğlu ve diğerleri, 2005). Nitekim, 10 Nisan 2003 tarihinde bölgede
meydana gelen depremin (Mw:5.7) dıĢ merkez lokasyonu ve artçı Ģokların dağılımı fayın
Seferihisar yakınlarındaki bölümüne rastlar. Bu depreme iliĢkin yapılan fay düzlemi
çözümlerinden elde edilen kayma düzlemlerine göre KD-GB doğrultulu olan Seferihisar
fayının haritalanan uzanımına uygun olup, depremin sağ yönlü kırılma sonucu oluĢtuğunu
göstermektedir (Tan ve Taymaz, 2003; USGS) (ġekil 11). Seferihisar fayının Ġzmir-Ankara
zonu içerisinde Üst Kretase-Paleosen yaĢlı Bornova fliĢiyle temsil edilen bir tektonik zonda
yer aldığı ve Miyosen‟de de aktif olduğuna iliĢkin yorumlar yapılmıĢtır (Kaya, 1979).
Gülbahçe Fayı: Ġzmir körfezi ile Karaburun yarımadasını yapısal ve morfolojik olarak ayıran
önemli bir hattır. Önceki araĢtırmaların çoğunluğunda bu faya iliĢkin bazı bilgiler verilmiĢ ve
ĠDSDMP‟da Karaburun fayı olarak adlanmıĢtır (Erdoğan 1990). Daha yeni bir araĢtırmada
ismini aldığı Karaburun yöresinde bu faya paralel çok sayıda sualtı fayı haritalanmıĢtır
(Ocakoğlu ve diğerleri, 2005). Adlama karıĢıklığına yol açamamak amacıyla karada izlendiği
bölümdeki en büyük yerleĢme dikkate alınarak bu çalıĢmada Gülbahçe fayı olarak yeniden
adlanmıĢtır(Emre ve diğ., 2005).
Gülbahçe fayının karadaki bölümü aynı adlı körfez ile güneydeki Sığacık körfezi arasında 15
km uzunluğundadır. K-G doğrultulu olan fayın her iki ucu da sualtınadır. Sualtı bölümleriyle
birlikte değerlendirildiğinde fayın toplam uzunluğu 70 km‟yi bulmaktadır (Ocakoğlu ve
diğerleri, 2005).
Gümüldür Fayı:Ġzmir‟in güneybatısında Gümüldür ile Özdere beldeleri arasında
uzanır(Emre ve diğ., 2005). Genç ve diğerleri (2001)‟nde Ortaköy fayı olarak tanımlanmıĢtır.
K55B genel doğrultusunda uzanır ve güneybatıya bakan bir yay geometrisi sunar.
Haritalanabilen uzunluğu 15 km‟dir. Tavan bloğu batıda yer alan normal bir faydır. Kıyıya
paralel uzanan fay KuĢadası Körfezi ile doğusunda temel kayaların oluĢturduğu kütlesel
yükselim arasında keskin bir morfolojik uyumsuzluk oluĢturur. Fayın taban ve tavan blokları
arasındaki görünür yükselti farklılıkları 300 metreyi aĢar(Emre ve diğ., 2005).

28
5.3. Ġnceleme Alanı Jeolojisi

Ġnceleme alanında yapılan arazi çalıĢmaları saonucunda, hakim birim Kil-Marn


Formasyonuna ait Marn ve Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil olarak gözlenmektedir. Marn ve
Marn ayrıĢma ürünü siltli kil seviyelerine yanal ve düĢey yönde girik KumtaĢı ve KumtaĢı
ayrıĢma ürünü Killi Kum seviyeleri görülmekte olup inceleme alanında en üst seviyede dolgu
zemin yer almaktadır. Dolgu zemin gevĢek yapıda olup, inĢaat atıkları, blok ve çakıl
boyutunda andezit, kireçtaĢı, Ģeyl parçaları içermektedir. Dolgu zemin kalınlığı 0.20-9.00 m.
arasında değiĢmektedir.

Ġnceleme alanında 1,50 ile 9,00 m. arasında değiĢen kalınlıkta dolgu zemin, dolgu zemin
altından itibaren bazı sondaj kuyularında en az 9,50 ve en fazla 13,50 m.‟ye kadar ve bazı
sondaj kuyularında ise sondaj sonu olan 15,00 m.‟ye kadar yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı
kahverengi renkli, sert kıvamda, yer yer düĢük-orta ve yüksek plastisiteli Marn ayrıĢma ürünü
Siltli Kil yer almaktadır. Bu seviyenin altında ise sondajların sonuna kadar yeĢilimsi gri renkli
ve sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı,
çok az dayanımlı, genel olarak kötü-orta kaya kalitesinde Marn birimi yer almaktadır.

Alanın kuzeybatısında ise genel olarak 2,90 ile 5,00 m arasında değiĢen dolgu zemin altından
itibaren 22,50 m ile 45,00 m‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, sert kıvamda, düĢük-orta ve yüksek plastisiteli, Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil yer
almaktadır. Bu birim içerisinde kalınlığı en az 6,90 m., en fazla 15,00 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟ye kadar gözlenen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta yer yer
çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı, genel olarak kötü-orta kaya
kalitesinde Marn birimi ile kalınlığı en az 4,50 m., en fazla 9,50 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟den baĢlayıp 37,00 m.‟ye kadar devam eden sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta derece
yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı-kırıklı, çok az dayanımlı, kötü-orta kaya
kalitesinde KumtaĢı birimi yer almaktadır. Ġnceleme alanı yumuĢak-düĢük eğimli bir
topoğrafya üzerinde yer almakta olup alan içerisinde hali hazır durumda herhangi bir kitlesel
hareket görülmemektedir.

29
VI. JEOTEKNĠK AMAÇLI ARAġTIRMA ÇUKURLARI SONDAJ ÇALIġMALARI
VE ARAZĠ DENEYLERĠ

6.1. Sondajlar
Bu çalıĢmada, heyelanı sahanın analizlerinde kullanmak üzere Çevre ve ġehircilik
Bakanlığı tarafından Altundağ Mühendislik Ltd. ġti tarafından hazırlanarak 26.08.2013
tarihinde Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel
Etüt Dairesi BaĢkanlığı tarafından onaylananan rapor ile Ġlbank A.ġ tarafından Geomek
Mühendislik Geoteknik Proje Maden. ĠnĢ. Taah. TĠc. Ltd. ġti ne hazırlatılarak, 13.04.2015
tarihinde onaylanan raporun sondaj çalıĢmaları, Ek 5 alınan izinler doğrultusunda
kullanılmıĢtır.
Ayrıca inceleme alanı içerisinde 7 yeni sondaj kuyusu açılmıĢtır. Yapılan sondaj lokasyonları
Ek 4 „te verilmiĢtir

Tablo 5. Altundağ Mühendislik tarafınca yapılan Sondaj ÇalıĢmaları ve Geçilen


Zeminler
Sondajı
Sondaj Koordinatlar
Derinlik (m.) Zemin Formasyon Yapan
No (D-K)
Firma
Bornova
0,00-7,00 KireçtaĢı
KarmaĢığı
Yer yer siltli kumlu yer 509893D
SK-79
yer kireçtaĢı, Kil ara Bornova 4246145K
7,00-35,00
tabakalı karbonatlı KarmaĢığı
seviye
ALTUN DAĞ MÜHENDĠSLĠK
Yer yer siltli kumlu yer
yer kireçtaĢı, Kil ara Bornova 509762D
SK-80 0,00-35,00
tabakalı karbonatlı KarmaĢığı 4246179K
seviye
Bornova
0,00-9,00 KireçtaĢı
KarmaĢığı
Yer yer siltli kumlu yer 509790D
SK-81
yer kireçtaĢı, Kil ara Bornova 4246134K
9,00-35,00
tabakalı karbonatlı KarmaĢığı
seviye
Kil ara tabakalı kireçtaĢı
Bornova
0,00-6,00 bloklu çakıllı, karbonatlı
KarmaĢığı
seviye 509841D
SK-86
KireçtaĢı çakılları, 4245874K
Bornova
6,00-15,00 Çakıllı killi kumlu siltli
KarmaĢığı
seviye

30
Bornova
15,00-17,00 Siltli kum
KarmaĢığı
Kil ara tabakalı Çakıllı
Bornova
17,00-35,00 kireçtaĢı, Karbonatlı
KarmaĢığı
seviye
Kil ara tabakalı kireçtaĢı
Bornova
0,00-5,00 çakıllı, Karbonatlı
KarmaĢığı
seviye
Bornova
5,00-10,50 Çakıl(kumtaĢı-kireçtaĢı) 509715D
SK-88 KarmaĢığı
4245931K
Bornova
10,50-11,00 Kil ara tabakalı
KarmaĢığı
Çakıl(kumtaĢı-kireçtaĢı- Bornova
11,00-15,00
kalsit) KarmaĢığı
Killi kumlu siltli çakıllı
Bornova
0,00-6,00 kireçtaĢı, Karbonatlı
KarmaĢığı
seviye
Bornova
6,00-15,00 Çakıllı kil 509777D
SK-89 KarmaĢığı
4245985K
Bornova
15,00-30,00 Yer yer kumlu siltli, Kil
KarmaĢığı
Bornova
30,00-35,00 Kil
KarmaĢığı
Bornova
0,00-6,00 Siltli Kum
KarmaĢığı
Yer yer siltli kumlu yer 509861D
SK-90
yer kireçtaĢı, Kil ara Bornova 4245825K
6,00-35,00
tabakalı karbonatlı KarmaĢığı
seviye
Yer yer siltli kumlu yer
yer kireçtaĢı, Kil ara Bornova 509767D
SK-91 0,00-35,00
tabakalı karbonatlı KarmaĢığı 4245736K
seviye
Yer yer killi kumlu
Bornova
0,00-4,00 çakıllı kireçtaĢı,
KarmaĢığı
Karbonatlı seviye
Bornova
4,00-6,00 Kum arabandı 509754D
SK-92 KarmaĢığı
4245887K
Bornova
6,00-15,00 Çakıllı, Kil
KarmaĢığı
Bornova
15,00-35,00 Bol karbonatlı, Kil
KarmaĢığı
Kil ara seviyeli, Bornova
0,00-3,00
KireçtaĢı çakılları KarmaĢığı
Kil ara seviyeli, KumtaĢı Bornova 509953D
SK-93 3,00-5,50
çakılları KarmaĢığı 4245693K
Bornova
5,50-25,50 Çakıllı Kil
KarmaĢığı
31
Bornova
25,50-30,00 Yer yer siltli, Kil
KarmaĢığı
Bornova
30,00-25,50 Çakıllı Kil
KarmaĢığı
Bornova
30,00-35,00 Yer yer çakıllı, Kil
KarmaĢığı
Yer yer karbonatlı siltli Bornova
0,00-15,00
Kil KarmaĢığı
Bornova 509895D
SK-94 15,00-30,00 Yer yer Çakıllı, Kil
KarmaĢığı 4245524K
Bornova
30,00-35,00 Kil
KarmaĢığı
Bornova
0,00-5,50 Kil aratabakalı Çakıl
KarmaĢığı
Bornova
5,50-13,50 Yer yer çakıllı, Kil
KarmaĢığı 509885D
SK-95
Organik madde içerikli Bornova 4245608K
13,50-18,00
çakıllı, Kil KarmaĢığı
Bornova
18,00-35,00 Kil
KarmaĢığı
Yer yer karbonatlı Bornova
0,00-15,00
çakıllı Kil KarmaĢığı
Organik madde içerikli Bornova 509891D
SK-97 15,00-30,00
çakıllı, Kil KarmaĢığı 4245636K
Bornova
30,00-35,00 Kil
KarmaĢığı
Bornova
0,00-4,50 Kil ara tabakalı, Çakıl
KarmaĢığı
Bol karbonatlı organik Bornova
4,50-15,00
madde içerikli, Kil KarmaĢığı
Bornova 509876D
SK-98 15,00-16,50 Kil
KarmaĢığı 4245736K
Yer yer çakıllı kumlu, Bornova
16,50-30,00
Kil KarmaĢığı
Bornova
30,00-35,00 Kil
KarmaĢığı
Killi kumlu çakıllı
Bornova
0,00-6,00 kireçtaĢı, Karbonatlı
KarmaĢığı
seviye
Bol karbonatlı yer yer Bornova
6,00-15,00 510053D
SK-101 çakıllı, Kil KarmaĢığı
4246150K
Bornova
15,00-30,00 Yer yer çakıllı, Kil
KarmaĢığı
Bornova
30,00-35,00 Kristalize kireçtaĢı
KarmaĢığı

32
Yer yer mercekli kum, Bornova
0,00-15,00
Kil KarmaĢığı
Bornova 509689D
SK-102 15,00-30,00 Yer yer çakıllı, Kil
KarmaĢığı 4245665K
Bornova
30,00-35,00 Kil
KarmaĢığı

Tablo 6. Geomek Mühendislik tarafınca yapılan Sondaj ÇalıĢmaları ve Geçilen


Zeminler
Sondajı
Sondaj Derinlik Koordinatlar
Zemin Formasyon Yapan
No (m.) (D-K)
Firma
Bornova 510138D
ĠSK-178 13,00 ÇamurtaĢı GEOMEK
KarmaĢığı 4248425K
MÜHENDĠ
Bornova 510190D SLĠK
ĠSK-185 15,00 ÇamurtaĢı
KarmaĢığı 4248462K

Tablo 7. MSC Jeoteknik Sondajcılık Tarafınca yapılan Sondaj ÇalıĢmaları ve Geçilen


Zeminler
Koordinatlar(UT Sondajı
Sondaj
Derimlik(m) Birim Formasyon Adı M 6 DERECE Yapan
Adı
ED50) Firma
0.00-3.00 m Dolgu Zemin DZ
3.00-20.00 KĠL-MARN
Siltli Kil 4245494/509832
SK-30 m FORMASYONU
3.00-15.00 KĠL-MARN
KiltaĢı
m FORMASYONU
MSC MÜHENDĠSLĠK

0.00-4.00 m Dolgu Zemin DZ


4245485/509863
SK-36 4.00-15.00 KĠL-MARN
Siltli Kil
m FORMASYONU
0.00-6.00 m Dolgu Zemin DZ
6.00-10.50
KiltaĢı
m
4245475/509896
SK-37 10.50-12.00 KĠL-MARN
KumtaĢı
m FORMASYONU
12.00-15.00
Killi Kum
m
0.00-3.00 m Dolgu Zemin DZ 4245465/509929
SK-38
33
3.00-15.00 KĠL-MARN
Siltli Kil
m FORMASYONU
0.00-9.00 m Dolgu Zemin DZ
4245444/510003
SK-40 9.00-20.00 KĠL-MARN
Siltli Kil
m FORMASYONU
0.00-6.00 m Dolgu Zemin DZ
4245425/510045
SK-54 6.00-15.00 KĠL-MARN
Siltli Kil
m FORMASYONU
0.00-3.00 m Dolgu Zemin DZ
3.00-12.50
Siltli Kil 4245359/510032
SK-55 m KĠL-MARN
12.50-15.00 FORMASYONU
Marn
m

6.3. Arazi / in-situ Deneyleri

Ġnceleme alanında zeminlerin kıvam ve sıkılığını belirleyebilmek, zeminin jeoteknik


parametrelerini hesaplayabilmek ve yeterli sayıda numune alarak zemin sınıflamalarını
yapabilmek amacıyla inceleme alanında zemin niteliğindeki birimlerde yaklaĢık 1,5 m. de bir
daha önceden yapılmıĢ Standart Penetrasyon Deneyleri (SPT) kullanılmĢtır. Ayrıca çalıĢma
alanına ait zeminlerin elastik-dinamik parametrelerinin belirlenmesi ve tabaka kalınlıkları ile
deprem yönetmeliklerine göre zemin sınıflarını belirleyebilmek için inceleme alanında
Jeofizik çalıĢmalar yapılmıĢtır.

01.08.2017-11.08.2017 tarihleri arasında 24 kanallı cihaz ile 24 kanal kullanılarak Sismik


Kırılma (KarĢılıklı P atıĢı) ölçümü alınmıĢtır. Sismik Kırılma Profillerin uzunluğu 96 m.
olarak tutulmuĢ, jeofon aralığı 4.0 m olarak belirlenmiĢtir. Ofset mesafesi ise 4.0 m olarak
seçilmiĢ karĢılıklı P atıĢları yapılarak ölçüler alınmıĢtır. Aynı cihazla yapılan Masw
ölçümlerinde jeofon aralıkları 4 m ve ofset 4 alınmıĢtır.

6.2.1. Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)

34
Tablo 8. SPT Deneyleri (Altundağ)

DENEY
SONDAJ N-DARBE SAYISI
NUMUNE SEVĠYESĠ
FORMASYON
NO
NO (m) N1 N2 N3 N30

Bornova
SK-86 SPT1 6,00-6,45 6 8 10 18
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT2 7,50-7,95 10 11 20 31
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT3 9,00-9,45 12 14 16 30
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT4 10,50-10,95 25 30 45 75
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT5 12,00-12,45 20 28 50/3 R
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT6 13,50-13,95 44 50/8 R R
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT7 15,00-15,45 50/9 R R R
KarmaĢığı
Bornova
SK-86 SPT8 16,50-16,95 34 50/7 R R
KarmaĢığı
Bornova
SK-94 SPT1 1.50-1.95 4 5 5 10
KarmaĢığı
Bornova
SK-94 SPT2 4,50-4,95 5 6 6 12
KarmaĢığı
Bornova
SK-94 SPT3 7,50-7,95 8 9 10 19
KarmaĢığı
Bornova
SK-94 SPT4 10,50-10,95 9 11 14 25
KarmaĢığı

Tablo 9. SPT Deneyleri (MSC)

SONDAJ NUMUNE SPTN- FORMAS


DERĠNLĠK N15 N30 N45
NO NO 30 YON

KĠL-MARN
SPT-1 4.5 4.95 10 14 18 32 FORMASY
1 ONU
SK-30 KĠL-MARN
SPT-2 6 6.45 50/4 - - 100 FORMASY
ONU
35
KĠL-MARN
4
SPT-1 3 3.45 16 10 6 16 FORMASY
SK-38
ONU

VII. JEOTEKNĠK AMAÇLI LABORATUVAR DENEYLERĠ


Ġnceleme alanı içerisinde ve yakın çevresinde önceden yapılmıĢ olan, Çevre ve
ġehircilik Bakanlığı ve Ġlbank A.ġ onaylı raporlar ve parseli kapsayan Temel zemin etüt
raporların içeriğinde yer alan TSE ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığı onaylı ADA-Z zemin ve
kaya labaratuvarı ve TSE ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığı onaylı ve Türkark belgeli Erbey
Zemin laboratuvarı, Akademi Zemin Mekaniği ve Alanyalı Jeoloji ve Sondajcılık
Laboratuvarında gerekli indeks ve mekanik deneyler kullanılmıĢtır.

7.1. Zeminlerin Ġndeks ve Fiziksel Özelliklerin Belirlenmesi

Ġnceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan zeminlerin indeks ve fiziksel özellikleri
Tablo 10.‟de ve sondajlar sırasında derlenen zemin numunelerinin ortalama, minimum ve
maksimum indeks-fiziksel özellikleride verilmiĢtir.

Tablo 10. Zeminlerin Ġndeks ve Fiziksel Laboratuvar deney sonuçları (Altundağ)


Su Ġçeriği

k (g/cm3)

FORMA
Numune

Yoğunlu
Derinlik

ZEMĠN
SINIFI
Sondaj

SYON
Doğal

Atterberg
(%)
(m)
No

No

Elek Analizi
Limitleri

36
No:10 No: LL PL PI
200
Kalan Geçe (%) (%) (%)
n
(%)
(%)
KARO 18. Bornova
SK-79 6,00-7,50 19.2 - 1.5 68.3 38.9 20 CL
T 9 KarmaĢığı
KARO 16. Bornova
" 16,50-18,00 16.3 - 2.4 61.6 34.5 18 CL
T 5 KarmaĢığı
KARO 20. 20. Bornova
SK-80 25,50-27,00 18.2 - 0 55.8 40.8 CL
T 6 2 KarmaĢığı
16. 16. Bornova
SK-86 SPT-1 6,00-6,45 12.5 - 2.6 61.8 32.8 CL
2 6 KarmaĢığı
Bornova
" SPT-2 7,50-7,95 10.6 - 4.2 14.6 - NP - SM
KarmaĢığı
Bornova
" SPT-3 9,00-9,45 9.3 - 3.5 16.2 - NP - SM
KarmaĢığı
17. 17. Bornova
" SPT-4 10,50-10,95 9.6 - 4.6 56.6 34.6 CL
3 3 KarmaĢığı
16. 15. Bornova
" SPT-5 12,00-12,45 9.5 - 1.3 74.7 31.7 CL
1 6 KarmaĢığı
Bornova
" SPT-6 13,50-13,95 15 - 1.9 23.6 - NP - SM
KarmaĢığı
Bornova
" SPT-7 15,00-15,45 10.3 - 2.6 21.6 - NP - SM
KarmaĢığı
Bornova
" SPT-8 16,50-16,95 11.4 - 3.6 24.6 - NP - SM
KarmaĢığı
17. Bornova
SK-90 CR-7 9,00-10,50 16.7 - 0 60.3 35.6 18 CL
6 KarmaĢığı
21. 19. Bornova
" CR-8 10,50-12,00 20.4 - 0 58.1 40.4 CL
3 1 KarmaĢığı
23. 22. Bornova
" CR-13 18,00-19,50 22 - 0 67.4 46.3 CL
9 4 KarmaĢığı
21. Bornova
" CR-16 22,50-24,00 19.6 - 0 61.7 42.9 21 CL
9 KarmaĢığı
22. 18. Bornova
" CR 22,50-24,00 21 - 0 59.4 41.6 CL
7 9 KarmaĢığı
21. Bornova
SK-92 CR-6 7,50-9,00 20.5 - 1.3 66.7 43.7 22 CL
7 KarmaĢığı
14. Bornova
" CR-10 13,50-15,00 16.5 - 0.8 56.7 32.7 18 CL
7 KarmaĢığı
17. 12. Bornova
SK-93 CR 7,50-9,00 20.6 - 1.6 52.4 30 CL
5 5 KarmaĢığı
24. Bornova
" CR 28,50-30,00 24 - 1.3 67.9 47.3 23 CL
3 KarmaĢığı
37
21. 22. Bornova
" CR 30,0-31,50 20.4 - 0.5 61.3 44.1 CL
9 2 KarmaĢığı
18. 15. Bornova
SK-94 SPT 1,50-1,95 14 - 0.3 86.6 33.7 CL
3 4 KarmaĢığı
18.1 20. 19. Bornova
" UD 3,00-3,50 20 0.7 75.6 40.3 CL
5 4 9 KarmaĢığı
18. 18. Bornova
" SPT 4,50-4,95 18.6 - 4.6 58.7 36.8 CL
3 5 KarmaĢığı
18.0 19. 15. Bornova
" UD 6,00-6,50 12.8 0 91.2 35 CL
8 3 7 KarmaĢığı
19. 18. Bornova
" SPT 7,50-7,95 15.5 - 0 86.2 37.6 CL
1 5 KarmaĢığı
19. 17. Bornova
" UD 9,00-9,50 11.4 18.2 0 95.1 36.4 CL
3 1 KarmaĢığı
21. 18. Bornova
" SPT 10,50-10,95 14 - 1 76.3 39.6 CL
1 5 KarmaĢığı
24. 19. Bornova
" CR 11,00-12,00 23.8 - 4.6 60.4 43.9 CL
3 6 KarmaĢığı
22. 18. Bornova
" CR 12,00-13,50 21 - 2.7 67.9 41.3 CL
6 7 KarmaĢığı
19. 18. Bornova
" CR 15,00-16,50 18.9 - 1.3 79.2 37.5 CL
2 3 KarmaĢığı
17. 16. Bornova
" CR 31,50-33,00 17.6 - 4.6 61.2 34.1 CL
4 7 KarmaĢığı
24. Bornova
SK-95 CR 4,50-6,00 23.1 - 1.5 71.6 45.3 21 CL
3 KarmaĢığı
19. 16. Bornova
" CR 6,00-7,50 18.9 - 2 70.7 35.3 CL
2 1 KarmaĢığı
21. 18. Bornova
" CR 7,50-9,00 21.3 - 2.5 71.8 39.8 CL
6 2 KarmaĢığı
19. 18. Bornova
" CR 12,00-13,50 19 - 2.7 64.5 38.3 CL
5 8 KarmaĢığı
19. 19. Bornova
" CR 13,50-15,00 19 - 0 75.6 38.9 CL
5 4 KarmaĢığı
22. Bornova
" CR 31,50-33,00 23.4 - 1.7 68.1 41.3 19 CL
3 KarmaĢığı
19. Bornova
SK-97 CR 3,00-3,45 18.3 - 0.5 72.6 38.9 19 CL
9 KarmaĢığı
20. 20. Bornova
" CR 18,00-19,50 19.6 - 1.4 65.1 40.6 CL
4 2 KarmaĢığı
19. 16. Bornova
" CR 21,00-22,50 18.3 - 7.8 56.8 36.3 CL
7 6 KarmaĢığı
22. Bornova
" CR 22,50-24,00 21.8 - 2.7 69.3 46.7 24 CL
7 KarmaĢığı
19. 22. Bornova
SK-98 CR 4,50-6,00 19.3 - 2.1 63.4 42 CL
9 1 KarmaĢığı

38
20. 19. Bornova
" CR 6,00-7,50 20.1 - 1.3 71 40.4 CL
6 8 KarmaĢığı
21. 25. Bornova
" CR 7,50-9,00 20.9 - 1.9 73.3 46.8 CL
2 6 KarmaĢığı
20. 18. Bornova
" CR 9,00-10,50 18.3 - 1.3 72.3 38.9 CL
1 8 KarmaĢığı
19. 14. Bornova
" CR 16,50-18,00 16.4 - 0.9 81.8 33.6 CL
4 2 KarmaĢığı
17. 20. Bornova
" CR 22,50-24,00 15 - 0.5 75.4 37.8 CL
3 5 KarmaĢığı
20. 18. Bornova
" CR 28,50-30,00 19.3 - 1.1 69.3 39.2 CL
8 4 KarmaĢığı
SK- 19. 20. Bornova
CR 6,00-7,50 19.3 - 0.7 67.8 39.6 CL
101 5 1 KarmaĢığı
15. 15. Bornova
" CR 9,00-10,50 14 - 2.7 70.8 30.5 CL
2 3 KarmaĢığı
16. 11. Bornova
" CR 18,00-18,50 15.7 - 6.6 53.8 28.7 CL
9 8 KarmaĢığı
11. Bornova
" CR 24,00-25,50 13.2 - 4.1 50.4 27.3 16 CL
3 KarmaĢığı
SK- 22. 18. Bornova
CR 3,00-4,50 21 - 1.9 70.6 41 CL
102 6 4 KarmaĢığı
18. 15. Bornova
" CR 4,50-6,00 17.9 - 2.7 67.3 34.1 CL
7 4 KarmaĢığı
25. 19. Bornova
" CR 9,00-10,50 22.3 - 0.9 82.7 45.1 CL
9 2 KarmaĢığı
18. 17. Bornova
" CR 15,00-16,50 17 - 4.2 60 35.7 CL
2 5 KarmaĢığı
19. 13. Bornova
" CR 16,50-18,00 18.5 - 3.7 64.6 33.2 CL
3 9 KarmaĢığı
20. 20. Bornova
" CR 30,00-31,50 20.1 - 2.8 64.8 41.4 CL
8 6 KarmaĢığı
24. 18. Bornova
" CR 33,00-35,00 24.5 - 2.7 71.8 43 CL
3 7 KarmaĢığı

36 numaralı sondaj

Tablo 11. Zeminlerin Ġndeks ve Fiziksel Laboratuvar deney sonuçları (MSC Jeoteknik
Sondajcılık)
KUYU NO

AĞIRLIK
ÖRNEK

ĠÇERĠĞ

ÖZGÜL

ZEMĠN
SINIFI

ELEK ATTERBERG B.H.A


SU
NO

DERĠNLĠK
Ġ

ANALĠZĠ LĠMĠTLERĠ (Gr/cm3)

39
# % TSE
(m) % #10(+) % PL % PI gr/cm3 YAġ KURU
200(-) LL 1500
CR 5.00-6.00 11.70 2.0 51.2 24.0 11.0 13.0 2.231 CL
SK- CR 8.00-9.00 17.00 12.4 65.6 36.0 16.0 20.0 2.281 1.950 CI
30
13.50-
CR 17.50 3.1 69.8 40.0 20.0 20.0 2.156 CI
14.00
CR 9.00-9.50 10.70 14.8 60.4 28.0 18.0 10.0 2.193 CL
SK-
37 CR 13.00-
9.80 23.1 44.1 31.0 17.0 14.0 2.079 SC
13.50
CR 7.50-8.00 10.10 2.0 88.6 45.0 25.0 20.0 2.235 2.030 CI
SK-
38 CR 11.50-
11.70 2.6 88.3 41.0 18.0 23.0 2.394 2.130 CI
12.00
SK-
SPT 9.00-9.45 24.3 2.4 88.3 43.0 24.0 19.0 CI
40
CR 8.50-9.00 11.5 3.00 67.20 28.00 13.00 15.00 2.334 2.093 CL
SK-
54 CR 18.00-
19.3 1.10 92.10 63.00 18.00 45.00 2.14 1.794 CH
19.00
CR 6.50-7.00 17.8 2.30 89.70 53.00 20.00 33.00 2.096 1.78 CH
SK-
55 CR 10.00-
13.2 0.90 80.80 36.00 16.00 20.00 2.67 2.196 1.94 CI
10.50

7.2. Zeminlerin Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Ġnceleme alanı ve yakın çevrisinde yer alan zeminin Üç eksenli basınç dayanımı
deneylerinden, elde edilen edilen kohezyon( c ), içsel sürtünme açısı (Φ), ĢiĢme yüzdesi gibi
parametreler Tablo verilmiĢtir.

Tablo 12. Zeminlerin Mekanik Özellikleri Laboratuvar Deney Sonuçları (Altundağ)

Doğal Üç Eksenli
Direk Kesme
Birim Basınç Deneyi Konsolidasyon Deneyi
Numun Deneyi (UU)
Sondaj Derinlik Hacim (UU)
e
No. (m) Ağırlık
No c ġiĢme ġiĢme
(kN/m3) Φ c Φ
(kgf/cm Yüzdesi Basıncı
2 (o) (kgf/cm2) (o)
) (%) (kgf/cm2)
SK-94 UD-1 3,00-3,50 18.15 0.462 8 - - 0.95 0.104

40
Tablo 13. Zeminlerin Mekanik Özellikleri Laboratuvar Deney Sonuçları (MSC)

KONSOLĠDASYON
BASINÇ DENEYĠ
TEK EKSENLĠ BASINÇ

ÜÇ EKSENLĠ
DERĠNLĠK

DENEYĠ (kg/cm2)

DENEYĠ
ÖRNEK NO
KUYU NO

B.H.A (Gr/cm3)

(m) YAġ KURU f (o) C (kg/cm2) MV CV

KAROT 5.00-6.00 2.231

SK-30 KAROT 8.00-9.00 2.281 1.950

KAROT 13.50-14.00 2.156

KAROT 9.00-9.50 2.193


SK-37
KAROT 13.00-13.50 2.079

KAROT 7.50-8.00 2.235 2.030


SK-38
KAROT 11.50-12.00 2.394 2.130

SK-40 SPT 9.00-9.45

KAROT 8.50-9.00 2.334 2.093 11.635


SK-54
KAROT 18.00-19.00 2.14 1.794 0.88 31.7

KAROT 6.50-7.00 2.096 1.78 4.098


SK-55
KAROT 10.00-10.50 2.196 1.94 4.007 0.51 0.31

7.3. Kayaların Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Ġnceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan kayaçlara ait nokta yükleme, tek eksenli basınç
deneyleri Tablo 14-15‟de verilmiĢtir.

41
Tablo 14. Kaya Mekaniği Deneyleri Laboratuvar Deney Sonuçları (MSC)

BASINÇ DENEYĠ (kg/cm2)


KAYADA TEK EKSENLĠ
ÖRNEK NO
KUYU NO

DERĠNLĠK B.H.A (Gr/cm3)

(m) YAġ KURU

KAROT 5.00-6.00 2.231

SK-30 KAROT 8.00-9.00 2.281 1.950 4.456

KAROT 13.50-14.00 2.156

KAROT 9.00-9.50 2.193


SK-37
KAROT 13.00-13.50 2.079

KAROT 7.50-8.00 2.235 2.030 9.435


SK-38
KAROT 11.50-12.00 2.394 2.130 8.768

SK-40 SPT 9.00-9.45

KAROT 8.50-9.00 2.334 2.093


SK-54
KAROT 18.00-19.00 2.14 1.794

KAROT 6.50-7.00 2.096 1.78


SK-55
KAROT 10.00-10.50 2.196 1.94

Tablo 15. Kaya Mekaniği Deneyleri Laboratuvar Deney Sonuçları (Geomek)


Nokta
Sondaj Doğal Yoğunluk C Tek Eksenli Basınç
Numune No: Derinlik (m) Yükleme Litoloji
No: (g/cm3) KATSAYISI
(kgf/cm2) (kgf/cm2)
ISK-178 CR-1 9,26-9,40 2.60 20.1 20 402,0 ÇAMURTAġI
" CR-2 12,36-12,48 2.61 - - 344.6 ÇAMURTAġI
ISK-185 CR-2 9,79-9,90 - 5.8 20 116,0 ÇAMURTAġI

42
43
VIII. JEOFĠZĠK ÇALIġMALAR

Zemine ait dinamik parametrelerin belirlenmesi, yeraltındaki tabakaların devamlılığı ve


konumlarının incelenmesi amacıyla 7 profil Sismik Kırılma (karĢılıklı P atıĢı) aynı serimler
üzerinde 7 profil MASW ölçümü alınmıĢtır.

Bu ölçümlere bağlı olarak tabakalanma, yer altı hız yapısı, zeminlerin dinamik-elastik
mühendislik parametreleri, zemin sınıfları, zemin hakim titreĢim periyotları, zemin
büyütmeleri belirlenmiĢtir. Jeofizik ölçümler, alanı en iyi Ģekilde temsil edecek yerlerde
alınmıĢtır.

ġekil 7.Ġnceleme Alanında Yapılan Jeofizik ÇalıĢmaları Google Earth Görüntüsü

44
8.1. Yüzey Dalgalarının Çok Kanallı Analiz Yöntemi (Masw Metodu)

MASW ölçümleri Sismik Kırılma ölçüm noktalarıyla aynı profil üzerinde yapıldığından
Lokasyon Haritaları 8.1.2 Sismik Kırılma ÇalıĢmaları baĢlığı altında verilmiĢtir. (ġekil 2.3)

8.1.1 MASW Arazi Çalışmaları

Sismik MASW ölçüleri, Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi, Uzundere Mahallesi, 11344 Ada 4 Parsel
üzerinde yapılmıĢtır. ÇalıĢma alanını en iyi yansıtacak Ģekilde ve arazi Ģartlarına en uygun
serim yönleri seçilmiĢtir. Sismik Serim noktaları Gps ile belirlenmiĢ ve devam eden
bölümdeki haritalamalarda bu koordinatlar kullanılmıĢtır (Tablo 16). ÇalıĢma alanında 7
profil MASW ölçüsü alınmıĢ ve serim yerleri lokasyon haritasında ayrıntılı gösterilmiĢtir.
(EK 7.1)

Ölçüler 24 kanallı olarak alınmıĢtır. Jeofon Aralıkları 4 metre ve ofset uzaklığı 12 m. seçilip
toplam serim uzunlukları 104 m olarak uygulanmıĢtır. Böylece, yaklaĢık 30 metreye kadar
olan derinliklerin araĢtırılması hedeflenmiĢtir.

Kayıt uzunluğu zemin tepkisine göre 2 sn ve Örnekleme Aralığı 0.125 ms olarak alınmıĢtır.
ÇalıĢma alanı trafik ve insan gürültüsü bakımından durağan bir bölgede bulunduğundan,
ölçümler kontrollü olarak gündüz saatlerinde uygulanmıĢtır.

Bu uygulama ile bir yandan hızların ve bu hızlardan hesaplanan parametrelerin ortalama


değerleri bulunurken diğer taraftan karĢılıklı atıĢ noktalarında farklılıklar incelenerek, ortamın
heterojenitesi de araĢtırılmıĢtır.

ÇalıĢmalarda enerji kaynağı olarak 10 kg ağırlığındaki çekiç kullanılmıĢtır. Üretilen Yüzey


dalgalarını algılamak için ölçülerde, Sunfull marka düĢey jeofonlar kullanılmıĢtır. 4.5 Hz. lik
düĢey olan bu jeofonlar, özel bir kablo aracılığıyla aldıkları sinyalleri alete iletirler.

45
Tablo 16. GPS ile Belirlenen Sismik MASW Ölçüm Noktalarının Koordinat Değerleri
Sismik
BaĢlangıç Koordinatı BitiĢ Koordinatı Jeofon Ofset
Kırılma BaĢ. Kot BitiĢ Kot Serim
(UTM-WGS84) Aralığı Aralığı Doğrultu
(UTM-WGS84) (m.) (m.) Boyu (m.)
Profil No: (m.) (m.)
X Y X Y
S19 509768 4245329 509848 4245294 109 108 104 4 12 ~B-D
S20 509825 4245265 509917 4245265 106 107 104 4 12 ~B-D
S21 509859 4245290 509955 4245288 107 110 104 4 12 ~B-D
S22 509918 4245270 510005 4245244 107 108 104 4 12 ~B-D
S23 509953 4245282 510043 4245257 111 109 104 4 12 ~B-D
S24 509916 4245255 510005 4245231 106 108 104 4 12 ~B-D
S58 509897 4245253 509986 4245230 106 108 104 4 12 ~B-D

8.1.2 MASW Ölçülerin Değerlendirilmesi

Ölçülerle elde edilen sismik kayıtlar, bilgisayara aktarılarak SWAN ver. 1.4 (SURFACE
WAVE ANALYS) programı ile gerekli filtrelemeler ve düzeltmeler yapıldıktan sonra
iterasyon yapılarak dispersiyon eğrisi oluĢturulmuĢtur. Elde edilen eğrinin ters çözüm
değerlendirmesi sonucu sismik tabakaların Vs hızları, derinlikleri ve Vs30 hızları
hesaplanmıĢtır. Değerlendirmelerde kullanılan veriler etki derinliğini artırmak için
(sinyal/gürültü oranı uygun olduğu sürece) genellikle uzak ofset atıĢlarından seçilmiĢtir.
Genellikle uzak ofset atıĢlardan yararlanılarak en yüksek sinyal/gürültü oranına sahip veriler
kullanılarak sonuçlar optimize edilmiĢtir.
ġiddet, zemin yapısına bağlı olarak değiĢmektedir. Bu nedenle de zeminin deprem etkisini
nasıl büyüttüğü, çeĢitli araĢtırmacılarca incelenmiĢtir. Raporumuzda, bu araĢtırmacılardan
Midorikawa (1987) ve Joyner ve Fumal 1984) tarafından üretilen Vs hızına bağlı formüller
kullanılmıĢtır.
Midorikawa (1987) A = 68 Vs30 -0.6
Joyner ve Fumal 1984) A = 23 Vs30 -0.45
Yer hakim titreĢim periyodu değerleri (T0) ise Kanai (1983) tarafından verilen bağıntı
kullanılarak hesaplanmıĢtır.

8.2. MASW Değerlendirmeler

ÇalıĢma alanında yapılan tüm MASW ölçümlerde 10 sismik tabaka ve 30 m derinlik çözümü
yapılmıĢtır. Ġnceleme alanının tamamı hesaplanan Vs hızlarına göre, hızları birbirine yakın
olanlar 2 sismik tabakaya indirgenmiĢtir. Bu seviyelerin Vs hızları genelde bir üst seviyeye
oranla birbirine yakın değerlerdedir. 1. Sismik tabaka derinliği ortalama 14 m. olarak

46
hesaplanmıĢtır. S hızlarından hesaplanan Ortalama Vs30 hızı 754 m/s. olarak hesaplanmıĢtır.
Modellenen tüm katmanların Vs hızları ve hesaplamalar jeofizik eklerde sunulmuĢtur.

Tablo 17. Sismik MASW değerlendirme tablosu

Serim No: Tabaka Sayısı Vs (m/s.) h (m.) Vs30 (m/s.)


1.tabaka 480 10,6
Masw S19 575
2.tabaka 720
1.tabaka 405 6,8
Masw S20 598
2.tabaka 750
1.tabaka 300 5,7
Masw S21 643
2.tabaka 800
1.tabaka 290 7,9
Masw S22 411
2.tabaka 605
1.tabaka 510 7,6
Masw S23 791
2.tabaka 880
1.tabaka 395 6,2
Masw S24 758
2.tabaka 885
1.tabaka 315 6,6
Masw S58 567
2.tabaka 721

Yapılan Sismik Kırılma ve Sismik MASW çalıĢmaları neticesinde ikinci tabakanın Vp/Vs hız
oranının 3‟ ten küçük olması, Vs30 ve ikinci tabakanın Vs hızının 300 m/sn den büyük olması
nedenleriyle ve jeolojik formasyonların sıvılaĢma özelliği taĢımaması sebebiyle inceleme
alanında sıvılaĢma olasılığı yoktur.

8.3. Mikrotremör

Ġnceleme alanında mikrotremör kayıtları çok katlı yapıların taban alanına gelecek Ģekilde 6
noktada alınmıĢtır. Mikrotremör ölçümleri 100 Hz örnekleme aralığı ile min. 30 dakikalık
kayıtlar halinde alınmıĢtır. Veriler sayısal olarak alınmıĢ ve doğrudan bilgisayar ortamına
taĢınıp veri iĢlem ve yorum tamamen sayısal ortamda yapılmıĢtır.
Mikrotremör ölçüleriyle elde edilen kayıtlar (Jeofizik Ek 7.4) GEOPSY ( Geophysical Signal
Database For Noise Array Processing) ver. 2.7.4 programı ile gerekli filtrelemeler ve
düzeltmeler yapıldıktan sonra çözümlenerek ortamın Zemin Hakim TitreĢim Periyodu ve H/V
(Spektral Oran) (Deprem Zemin Büyütmesi) parametreleri hesaplanmıĢtır. WGS84-UTM
formatında belirlenen Mikrotremör Ölçü koordinatları aĢağıda Tablo 18 te görülmektedir.
47
Tablo 18. GPS ile Belirlenen Mikrotremör Ölçüm Noktalarının Koordinat

Mikrotremör Ölçüm No Koordinat (WGS84-UTM)

M1 509736 D – 4245161 K
M2 509750 D – 4245170 K
M3 509760 D – 4245158 K
M4 509807 D – 4245146 K
M5 509820 D – 4245152 K
M6 509834 D – 4245144 K

Her bir mikrotremör kaydı üzerinde pencerelere ayrılarak, her bir veri penceresinin Fourier
dönüĢümü alınmıĢtır. Elde edilen spektrumlarda iki yatay bileĢen (DB, KG) ile birleĢtirilerek
yatay bileĢen hesaplanmıĢtır. Daha sonra hesaplanan yatay bileĢen spektrumu, düĢey bileĢen
spektrum oranlanmıĢtır. Her pencerenin ortalaması alınarak ölçü noktasına ait büyütme ve
hâkim frekans değerleri elde edilmiĢtir.
Zaman ortamında alınan sinyal veriler, Fourier dönüĢümü ile frekans ortamına taĢındıktan
sonra, verilerin frekans içerikleri ve genlikleri ile ilgili analizler ve değerlendirmeler
yapılmıĢtır.
Bu ölçümlerde sıkı yer yapısındaki sert birimlerin salınımlarını yansıtan yüksek frekanslar
gözlenmiĢtir.

c) Sismometre Özellikleri
Arazide mikrotremör ölçümlerinin alınması için üç bileĢenli kısa periyot sismometre (Hız
Ölçer) (Güralp CMG-6TD)) kullanılmıĢtır.
Sismometrenin sinüs dalgası frekans aralığı 10 Hz ile 0.1 Hz (0.1 ile 10 saniye periyodu)
arasında yer almaktadır.
d) Kullanılan Formüller
S e = H s / H b bağıntısı ile verilir ( Nakamura, 1989 ).
Burada H s yüzeydeki yatay bileĢen hareketin genlik spektrumunu ve H b ise toprak
tabakasının tabanındaki yatay bileĢen hareketin genlik spektrumudur. Kaynak etkisi ile Se‟ yi
tamamlamak için değiĢtirilmiĢ yeni bir yerel etki fonksiyonu hesaplanmalıdır.
Sm=Se/As
Bu ise Ģuna eĢdeğerdir.
Sm=(Hs/Vs)/(Hb/Vb)

48
Sonuç olarak Hb / Vb oranının bir olduğunu varsayarsak, yerel etki fonksiyonu ( kaynak
etkisi giderilmiĢ ) Ģu Ģekilde ifade edilebilir;
Sm=Hs/Vs
Mikrotremör kayıtlarından yukarıdaki bağıntı yardımıyla yerleĢim alanlarındaki hâkim
periyot ve bu periyoda tekabül eden büyütme değerlerinin hesaplanması mümkündür.

e) Mikrotremör Değerlendirmeler
Ġnceleme alanında yapılan Mikrotremör ÇalıĢması sonucunda;
Ġnceleme Alanında alınan 6 noktadaki Mikrotremör verileri analiz edilerek, yer etkisi
çalıĢmalarının temel parametrelerinden olan “Zemin Etkin TitreĢim Periyodu” ve “H/V
Spektral Oran (Zeminin Depremi Büyültme Katsayısı)” hesaplanmıĢtır.
Ġnceleme alanındaki Etkin Frekansın 2,96 – 3,22 Hz. aralığında (ortalama: 3,14 Hz) olduğu
görülmektedir.
Ġnceleme alanındaki Zemin Etkin TitreĢim Periyodunun 0,29 – 0,34 saniye aralığında
(ortalama: 0,32 saniye) olduğu görülmektedir. Ölçüm trafik ve rüzgârın etkin olmadığı süre
içerisinde alınmıĢtır. Zemin Etkin TitreĢim Periyodu daha küçük olan bölgelerin, daha büyük
olan bölgelere göre jeolojik olarak daha sert, çok sıkıĢmıĢ, çimentolanması fazla, genellikle
sıkı alüvyonel ve/veya kaya karakterli bölgeler olduğu önceki deneyimlerden bilinmektedir.
Bu tür bölgeler jeofizik veriler ıĢığında sismik S dalga hızı, kesme direnci büyük olan, yanal
yöndeki yüklere karĢı iyi dayanımlı ve deprem mühendisliği açısından da daha sert ve
sakıncasız bölgeler olarak nitelendirilen yerlerdir.
ÇalıĢma alanına ait “Zeminin Depremi Büyültme Değerleri (Spektral Oran H/V)”
incelendiğinde ise Büyütme Değerinin 1,48 – 2,68 aralığında (ortalama: 1,80) olduğunu
görüyoruz. Bu değer bize inceleme alanındaki zeminin, oluĢması muhtemel bir deprem
dalgasını ortalama 1,80 katı kadar büyütebileceği bilgisini vermektedir. ( Tablo.19)
Hazırlanacak inĢaat projesi kapsamında yukarıda verilen deprem büyütme değerleri mutlaka
hesaplarda göz önüne alınmalıdır. Ayrıca yer etkin titreĢim periyodu değerleri dikkate
alınarak projelendirme yapılmalı ve yapının doğal periyodu ile yer etkin titreĢim periyodunun
rezonans oluĢturması mutlaka engellenmelidir.

49
Tablo 19. Mikrotremör çalıĢması sonucu hesaplanan Jeofizik Parametreler
Mikrotremör Ölçüm Periyot Büyütme
Frekans (Hz.)
No: (sn.) (H/V Spektral Oran)
M1 0,31 2,68 3,22
M2 0,33 2,01 3,05
M3 0,29 1,60 3,45
M4 0,32 1,48 3,09
M5 0,34 2,96 2,96
M6 0,32 1,43 3,09

8.4. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri

Mühendislik jeofiziğinde en önemli Sismik parametreler P ve S dalga hızlarıdır. P ve S dalga


hızları zemin parametrelerinin belirlenmesinde kullanılır. Sismik hızlar, tamamen ortamın
elastik özelliklerine (E, G, K) bağlı olduğundan aĢağıdaki dinamik parametreler, sismik
hızların fonksiyonları Ģeklinde sağlıklı olarak bulunabilir. P dalgası hızı ile yer yapısal birim
türü arasında doğrusal bir iliĢki olmasa da, Vs hızında bu bağlılık daha çoktur. O nedenle aynı
ortam üzerinde alınan MASW ölçülerindeki dispersiyon eğrilerindeki Vs belirtisi, kırılma
eğrilerindeki Vs belirtisine göre daha çok sayıda katman gösterebilir ya da Kırılma ve
MASW‟ den bulunan Vs katman sınırları bu nedenle birbirlerine uymayabilir. Vp hızı,
tanelerin karıĢım biçimine ve gözenek suyunun kıvam ve sıkıĢabilirliğine bağlıdır. Vs hızı ise,
birimi oluĢturan tanelerin boyutu, biçimi ya da sıkılığından etkilenen yapısal esnekliktir.
Daneler arası bağ yer üstüne gelen mühendislik yapısının düĢey yükü altında veya deprem
dalgasının neden olduğu yanal yük oluĢtuğunda önem kazanır. Bu nedenle mühendislik
araĢtırmalarında S dalgaları P den daha önemlidir. Sismik hızlar, doğrudan yerin esneklik
özellikleri ve yoğunluğu ile ilgilidir.

8.5. Dinamik Elastik Parametrelerin Hesaplanmasında Kullanılan Formüller

Sismik Ölçümler Sonucunda Elde Edilen Parametrelerin Hesaplanmasında


Kullanılan Formüller;

Yoğunluk ρ = 0,31 * Vp0,25 (gr/cm3) (gr/cm3)


Poisson σ = (0,5 * (Vp / VS )2 – 1) / ((Vp / VS )2 – 1
Kayma Modülü G = ρ * VS2 (kg/cm2)
Elastisite E = G * (3 * Vp2 – 4 * VS2) / (Vp2 – VS2) (kg/cm2)

50
SıkıĢmazlık(Bulk) K = Mc = ρ * (Vp2 – 4/3 * VS2) (kg/cm2)
TaĢıma Gücü QU = ρ * (Vp * T0) / 40 (kg/cm2)
Güvenli TaĢıma Gücü Qe = ρ * (Vs * T0) / 40 (kg/cm2)
Oturma S = ((QU + Qe) / E) * h (cm)
Zemin Hakim TitreĢim
Periyodu T0 = (4 * h) / VS (sn)

A=((VS1 * h1 + VS2 * h2) / 30) * 68-1


Zemin Büyütmesi (Midorikawa;1987)

30
Vs30 (m/sn) =
h1 / Vs1 + h2 / Vs2

Tablo 20. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri


Kalınlık Vs30 Hız Bulk Kayma Elastisite
Profil Tabaka Vp Vs Poisson Yoğunluk
(m) Oranı Modülü Modülü modülü
No Sayısı (m/s) Oranı (gr./cm3)
(m/s) (ortalama) (m/s) Vp/Vs (kg/cm2) (kg/cm2) (kg/cm2)
1 775 480 7,0 0,19 1,62 4823 3769 8971 1,64
S19 505
2 1348 720 0,30 1,87 21154 9737 25326 1,88
1 731 405 5,1 0,28 1,81 5090 2644 6761 1,61
S20 598
2 1350 750 0,28 1,8 20191 10571 27001 1,88
1 579 300 5,5 0,32 1,93 3284 1368 3605 1,52
S21 643
2 1509 800 0,30 1,89 27251 12365 32265 1,93
1 441 290 6,0 0,12 1,52 1180 1195 2680 1,42
S22 411
2 1316 605 0,37 2,18 23234 6834 18672 1,87
1 762 510 7,0 0,10 1,49 3811 4236 9273 1,63
S23 791
2 1615 880 0,29 1,84 31026 15220 39244 1,97
1 737 395 6,7 0,30 1,86 5418 2520 6546 1,62
S24 758
2 1757 885 0,33 1,98 40991 15719 41813 2,01
1 624 315 8 0,33 1,98 3974 1537 4084 1,55
S58 567
2 1303 721 0,28 1,81 18691 9681 24767 1,86

51
Tablo 21. Deprem Yönetmeliğine Göre Zeminlerin Sismik Sınıflaması (AFET, 2007)

Kayma (Dinamik Rijidite) Modülü (G)


Zemin ve depremle ilgili hasarların tesbiti açısından önemli bir parametre olup kayaçların
mukavemet kabiliyetlerinin de bir göstergesidir. Kesme-makaslama güçleri altında yerin
esnemesini belirten esnek burulma direncidir. Kesme dalga hızına ve yerin doğal birim hacim
ağırlığına bağlıdır. Bu değer büyükse, depremin S dalgası geldiğinde yer büyük esneme
direnci gösterir. Tersi durumda, yapıda X biçimli çatlamalar ve kolon kiriĢ noktalarında
göçmeler görülür. Ayrıca kayma dayanımındaki azalmalar (G)‟nin küçülmesi temel
göçmelerine de neden olabilir. Yinelemeli gerilmeler altında kaba taneli topraklarda
karĢılaĢılan önemli bir olay da sıvılaĢma olarak adlandırılan, akıĢkan hale geçme yani G
kayma modülünün kısa bir süre için sıfır olması olayıdır.

Kayma modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 2467 gibi orta değer, ikinci tabaka için
ortalama 11447 gibi yüksek değer olması genel olarak birinci tabakanın zayıf-orta
zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı sağlam dayanımlı bir zemin olmadığı
ve ikinci tabakanın sıkı zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı sağlam
dayanımlı bir zemin olduğunu göstermektedir.

Tablo 22. Kayma Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli,
1990)
Dayanım
Kayma Modülü (G)
(kg/cm2)
>10000 Çok Sağlam
3000-10000 Sağlam
1500-3000 Orta
400-1500 Zayıf
<400 Çok Zayıf

52
Deprem Yönetmeliğine Göre Yerel Zemin Kayma Modülü (G)
Sınıflaması (kg/cm2)
Z1-Çok Sıkı Zemin >10000
Z2-Sıkı-katı 3000-10000
Z3-Orta Sıkı-BozuĢmuĢ 600-3000
Z4- GevĢek YumuĢak <600

Elastisite Modülü (E)


Elastik deformasyondaki birim uzama ile normal gerilme (çekme ya da basma gerilmesi)
arasındaki doğrusal iliĢkinin bir sonucu olup bir birim uzama baĢına gerilme olarak
tanımlanır. P ve S dalga hızları ile yoğunluğun bilinmesi, Elastisite (ÇimentolaĢma ve Sertlik)
Modülünün (E) bulunmasını sağlar. Laboratuardan elde edilen elastisite modülü ile araziden
elde edilen elastisite modülünün, zeminlerin ve kayaçların çatlaklık ve bozuĢma dereceleri ile
orantılı olarak değiĢim gösterdiği saptanmıĢtır. Formasyonların sağlamlık ve sertliğinin bir
ölçüsüdür.
Elastisite modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 5988 genel olarak düĢük değer, ikinci tabaka
için ortalama 29869 gibi yüksek değer olması genel olarak birinci tabakanın zayıf
zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı iyi dayanımlı bir zemin olmadığı ve
ikinci tabakanın sıkı zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢısağlam dayanımlı
bir zemin olduğunu göstermektedir.

Tablo 23. Elastisite Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli,
1990)

Elastisite Modülü (E)


Dayanım
(kg/cm2)

>30000 Çok Sağlam


10000-30000 Sağlam
5000-10000 Orta
1000-5000 Zayıf
<1000 Çok Zayıf

Deprem Yönetmeliğine Göre Yerel Zemin Elastisite Modülü (E)


Sınıflaması (kg/cm2)

Z1-Çok Sıkı Zemin >30000


Z2-Sıkı-katı 10000-30000
Z3-Orta Sıkı-BozuĢmuĢ 1700-10000
Z4- GevĢek YumuĢak <1700
53
Poisson oranı (GenleĢme) (σ)
Cisimdeki enine kısalmanın boyuna uzamaya oranıdır. BaĢka bir deyiĢle enine birim
deformasyonun boyuna birim deformasyona oranıdır. Mühendislik jeofiziğinde poisson oranı,
etüt sahasındaki zemin ve kayacın gözenekliliğini, çimentolaĢma derecesini ve gözeneklerin
su veya kil ile dolu olup olmadığını yansıtması açısından önemlidir.
Vp ve Vs dalga hızları yardımıyla bulunur. Kuru ve porozitesi yüksek zeminlerde düĢük değer
alırken, suya doygun zeminlerde yüksek olup, mağmatik metamorfik ve sert kayaçlarda ise
daha düĢüktür. Katılarda ortalama değeri 0,25 olup, çeĢitli ortamlar için değerleri 0,00-0,50
arasında değiĢir. Su gibi ortamlarda bu oran 0,50 sınırına ulaĢır. (Tablo 24)

Tablo 24. Poisson Sınıflaması ve Hız Oranı KarĢılaĢtırılması (Ercan, 2001)

(σ) Poisson Sıkılık VP/VS


0,50 Cıvık-Sıvı ∞
0,40-0,50 Çok GevĢek 2,49-∞
0,30-0,39 GevĢek 1,87-2,49
0,20-0,30 Sıkı-Katı 1,71-1,87
0,10-0,19 Katı 1,50-1,71
0,00-0,09 Katı ve Gaza Doygun 1,41-1,50

Poisson oranının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama: 0,23 gibi orta değer olması, ikinci tabaka
için ortalama: 0,30 gibi orta değer olması, birinci ve ikinci tabaka için sıkı-katı formunda
zemin ve/veya kayalardan oluĢtuğunu, kayalarda ayrıĢmanın, kırık çatlak sistemlerinin ve
gözenek miktarının fazla ve ortamın suya doygun olduğunu göstermektedir.
Sismik Hız Oranı(VP/VS)
Doğrudan P ve S sismik hızların bir fonksiyonu olan sismik hız oranı, formasyonların
konsolide olup olmadığına, gaz veya sıvı taĢıyıp taĢımadığını gösterir. Bu oran tortul
kayaçlarda geniĢ bir aralıkta değiĢirken (1,4-6,8), mağmatik ve metamorfik kayaçlarda 1,7-1,9
arasında değiĢir.
Kısaca Vp/Vs oranındaki değiĢim kayacın poisson oranına bağlı olup, orandaki büyüme,
gözeneği bol gevĢek tortul kayaçları ve mağmatik kayaçlarda ise eklem ve çatlak
sistemlerinin artmasını gösterir.

54
Vp/Vs Hız Oranının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama: 1,74, ikinci sismik tabaka için ortalama: 1.91
olması, genel olarak birinci tabakanın katı formunda, ikinci tabakanın sıkı-katı formunda ve
kayalarda ayrıĢmanın, kırık çatlak sistemlerinin ve gözenek miktarının fazla ve ortamın suya
doygun olduğunu göstermektedir.

Bulk Modülü (K)

Bulk modülü (K) zemini oluĢturan ortamın hacim değiĢikliğine karĢı mukavemetinin bir
ölçüsüdür. Kayacın sıkıĢmazlığını kontrol eder. Belirlenen Bulk Modülü (SıkıĢmazlık)
değerlerine göre zemindeki sıkıĢma durumu Tablo 25‟ de verilen sınıflamaya göre
belirlenmiĢtir.

Tablo 25. Bulk Modülü Değerlerine Göre Zeminin SıkıĢma Durumları (Keçeli, 1990)

Bulk Modülü (K)


SıkıĢma Sınıfları
(kg/cm2)
<400 Çok Az
400-10000 Az
10000-40000 Orta
40000-100000 Yüksek
>1000000 Çok Yüksek

Bulk modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 3940 gibi düĢük değer, ikinci tabaka için
ortalama 26076 gibi orta değer olması genel olarak birinci tabakanın az düzeyde sıkıĢabilir,
ikinci tabakanın orta derecede sıkıĢabilir bir zemin olduğunu göstermektedir.

Vs Kayma Dalgası Hızı


Belirlenen Vs Kayma Dalgası Hızı değerlerine göre değerlendirme Tablo 26‟ de verilen
sınıflamaya göre belirlenmiĢtir.
Vs Hızının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil MASW ölçümü sonucunda birinci tabaka için
ortalama 385 m/s, ikinci tabaka için ortalama: 765 m/s Vs hızları hesaplanmıĢtır. Bu durumda
Vs hızlarına göre yapılan değerlendirmede birinci sismik tabaka orta sıkı kum-çakıl

55
içeriğinden ve/veya ayrıĢmıĢ kayalardan oluĢan gevĢek dolgu, ikinci sismik tabaka çok sıkı
kum-çakıl-sert kil olarak belirlenmiĢtir.

Vs Hızı (m/sn) Birim Türü


> 1000 Sağlam kaya
> 700 Çok sıkı Kum – çakıl, sert kil
200 – 400 Orta sıkı kum – çakıl
200 – 300 Katı kil, siltli kil
Yeraltısuyu düzeyinin yüksek olduğu yumuĢak suya doygun
< 200
kalın alüvyon katmanları
<200 YumuĢak kil – siltli kil

Vp Hızı
TaĢıma ile meydana kil, Ģilt, kum ve çakıl boyutlu, kohezyonsuz ve az kohezyonlu birikinti ve
döküntü malzemelerle kayaçların aĢın ayrısına ürünü olan orta derecede kohezyonlu zeminler
genellikle 900-1000 m/s (3000 ft/s) değerinin daha küçük bir sismik hız değeri verirler. Bu tip
zeminler yerine ve amacına göre grayder, loder, trençer ve kepçeli kazı makinaları gibi
araçlarla kolayca sıyrılıp kazınabilirler.

Yine taĢıma ile meydana gelen kil, kumlu kil, çakılı kıl ve bloklu kil gibi konsolide olmuĢ
(sıkıĢmıĢ), fazla kohezyonlu ve gevĢek çimentolu birikinti ve döküntü malzemeler ile.
kayaçların aĢın ayrıĢma ürünü olan fazla kohezyonlu zeminler 1000-1500 m/s (3000-4500
ft/s) arasında bir sismik hız değeri verilir. Bu tip zeminler yerine ve amacına göre, kepçeli-
çeneli kazı makinası ve buldozer gibi araçlarla, orta derecede ve bazen zor bir Ģekilde sıyrılıp
kazanabilirler ve sökülebilirler. Magnetik ve metamorfîk kayaçlararın ayrıĢmaya uğramıĢ
zonları, zayıf ve gevĢek yapılı, çatlaklı bir ayrıĢmaya yüz tutmuĢ sedimanter kayaçlar ve bazı
hallerde kil, kum, çakıl ve blokların orta derecede çimentolanması ile meydana gelen
"hardpan" adı verilen, zemin ve kayaç arası oluĢumlar 1500-2000 m/s (4500-6000 ft/s)
arasında bir sismik hız değeri verirler, 2000 m/s (6000 ft/s) değerinden daha büyük bir sismik
hız değeri veren kayaçlar ise sırası ile az çakıllı, minimum derecede ayrıĢmıĢ, gevĢek veya
sıkıĢmıĢ bir yapı özelliği gösterirler. Böyle kayaçlar ancak kompresörleme veya dinamitle
parçalama yolu ile sökülebilirler.
BaĢka bir araĢtırmacı, zemin ve kayaçların sökülebilirlikleri ile P tipi dalga hızlan arasındaki
iliĢkiyi, orta güçlükteki ripperler açısından aĢağıdaki Tablo 27‟ teki gibi vermeye çalıĢmıĢtır.
(BAlLEY, A.D, 1974)
56
Tablo 26. Vp ile Sökülebilirlik Arasındaki ĠliĢki (BAlLEY, A.D, 1974)

Vp Hızı (m/sn) Sökülebilirlik Derecesi Ekskavatör No

350-670 Çok Kolay 1-3


670-1000 Kolay 3-4
1000-1700 Orta 4-6
1700-2300 Zor 6-8
2300-2700 Çok Zor 8-9
2700-3000 Son Derece Zor 9-10

Vp Hızının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik Kırılma ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı)
sonucunda birinci tabaka için ortalama: 664 m/s, ikinci tabaka için ortalama: 1456 m/s Vp
hızları hesaplanmıĢtır.

Yoğunluk
Belirlenen Yoğunluk değerlerine göre değerlendirme Tablo 27‟ te verilen sınıflamaya göre
belirlenmiĢtir.

Tablo 27.Zemin birimlerinin yoğunluk sınıflaması (Keçeli, 1990)

Yoğunluk (gr/cm3) Tanımlama

<1,20 Çok DüĢük


1,20-1,40 DüĢük
1,40-1,90 Orta
1,90-2,20 Yüksek
>2,20 Çok Yüksek

Yoğunluğun, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik Kırılma ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı)
sonucunda birinci tabaka için ortalama: 1.80 orta değer, ikinci tabaka için ortalama 1.91 orta-
yüksek değer olduğu belirlenmiĢtir. Birinci tabaka için yoğunluk orta aralığında, ikinci tabaka
için yoğunluk orta-yüksek olarak belirlenmiĢtir.

57
8.6. Zemin Büyütmesi ve Zemin Hakim Periyodunun Belirlenmesi

a) Zemin Hakim TitreĢim Periyodu (To)


Depremden sonra binalarda meydana gelen zararla, zemin hakim titreĢim periyodu arasında
sıkı bir iliĢkinin olduğu yapılan araĢtırmalar sonucunda bulunmuĢtur. Zemin hakim titreĢim
periyodu, zeminin deprem anında sarsılacağı frekanstır. Yapı bu değere göre yapılmadığı
takdirde deprem esnasında rezonans haline geçer ve kırılır. Yapının titreĢim periyodu zemin
hakim titreĢim periyoduna eĢit veya yakın olmamalıdır. Sismik kırılma yöntemiyle bu
parametre sağlıklı olarak bulunur.

ÇalıĢma alanında yapılan Microtremör ölçümlerine göre hesaplanan ortalama Zemin Hakim
TitreĢim Periyodu (Z.H.T.P.) değerleri (To): 0,29 – 0,34 saniye aralığında (ortalama: 0,32
saniye) olarak hesaplanmıĢtır. Zemin Hakim TitreĢim Periyodu daha küçük olan bölgelerin,
daha büyük olan bölgelere göre jeolojik olarak daha ser, çok sıkıĢmıĢ, çimentolanması fazla,
genellikle sıkı alüvyonel ve/veya ayrıĢmıĢ/ayrıĢmamıĢ kaya karakterli bölgeler olduğu önceki
deneyimlerden bilinmektedir. Bu tür bölgeler jeofizik veriler ıĢığında sismik S dalga hızı,
kesme direnci büyük olan, yanal yöndeki yüklere karĢı iyi dayanımlı deprem mühendisliği
açısından sağlam ve sakıncasız bölgeler olarak nitelendirilen yerlerdir.

Tablo 28. Spektral Büyütme Sınıflaması (Ansalın 2004)


Zemin Hakim TitreĢim
Ölçüt Tanımı Spektral Büyütme Tehlike Düzeyi
Periyodu Aralığı (sn)
0.10-0.30 A 0.0-2.5 A (DüĢük)
0.30-0.50 B 2.5-4.0 B (Orta)
0.50-0.70 C 4.0-6.5 C (Yüksek)
0.70-1.00 D

Ansalın 2004 spektral büyütme sınıflamasına göre yapılan değerlendirmede inceleme alanı
Spektrum karakteristik periyotları
Spektrum karakteristik periyotları T ve T, yeni afet yönetmeliğinde, yerel zemin
sınıflarına bağlı olarak bir tablo halinde verilmiĢtir. Yapılan arazi çalıĢmaları ve yapılan
laboratuar deneyleri sonucu inceleme alanında;
b) Zemin Büyütmesi (Ao)
Depremin bir yapıyı yerden ne kadar yükseğe kaldırabileceğinin ölçütüdür. Taban kayanın
üzerinde temel tabanına dek değiĢik kalınlıklarda göreceli yumuĢak bir katman ya da

58
katmanlar varsa deprem dalgaları daha yumuĢak katmanlardan geçerken kırılma ya da
yansımalarla genlikleri büyür. Dolayısıyla, sismik dalgaların ivmeleri yer yüzeyine
ulaĢtıklarında beklenenden büyük olur. Bu büyütme değeri katman yoğunluğu Vs kesme
hızını, granitin yoğunluğu ve Vs30 kesme hızına oranlayarak ve katman kalınlığını kullanarak
bulunmuĢtur. Mühendislik yapısının periyodu ve üstüne inĢa edildiği ortamdaki yer baskın
periyodunun birbirine yakın olması durumunda giriĢim (rezonans) oluĢur. GiriĢim sonucunda
mühendislik yapısının salınım genliği sonsuza doğru büyür ve hasar görür.

ÇalıĢma alanında yapılan MASW ölçümleri sonucunda hesaplanan Zemin Büyütmesi


değerleri (A) 1,29 – 1,98 aralığında (ortalama: 1,53) olarak bulunmuĢtur. Bu değer inceleme
alanındaki zeminin, oluĢması muhtemel bir deprem dalgasını ortalama min. 1,53 katı kadar
büyütebileceği bilgisini vermektedir. Hazırlanacak inĢaat projeleri kapsamında yukarıda
verilen deprem büyütme değerleri mutlaka hesaplarda göz önüne alınmalıdır.

IX. ZEMĠN ve KAYA TÜRLERĠNĠN JEOTEKNĠK ÖZELLĠKLERĠ

9.1. Zemin ve Kaya Türlerinin Sınıflandırılması

Ġnceleme alanında alanda genel olarak 1,50 ile 9,00 m. arasında değiĢen dolgu zemin altından
itibaren bazı sondaj kuyularında en az 9,50 ve en fazla 13,50 m.‟ye kadar ve bazı sondaj
kuyularında sondaj sonu olan 15,00 m.‟ye değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, sert kıvamda, yer yer düĢük-orta ve yüksek plastisiteli Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil,
bu seviyenin altında ise sondajların sonuna kadar yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, yer yer orta yer yer çok-tı amamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı,
genel olarak kötü-orta kaya kalitesinde Marn birimi yer almaktadır.
Alanın batısında ise genel olarak 2,90 ile 5,00 m arasında değiĢen dolgu zemin altından
itibaren 22,50m ile 45,00 m‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, sert kıvamda, düĢük-orta ve yüksek plastisiteli, Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil yer
almaktadır. Bu birim içerisinde kalınlığı en az 6,90 m. , en fazla 15,00 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟ye kadar gözlenen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta yer yer
çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı, genel olarak kötü-orta kaya
kalitesinde Marn birimi ile kalınlığı en az 4,50 m. , en fazla 9,50 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟den baĢlayıp 37,00 m.‟ye kadar devam eden sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta derece
yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı-kırıklı, çok az dayanımlı, kötü-orta kaya
kalitesinde KumtaĢı birimi yer almaktadır.

59
Ġnceleme alanında zeminin ve kayacın tanımlanması; karotların gözlemsel olarak incelenmesi,
zeminin sınıflandırılması; laboratuvar ortamında yapılan deney sonuçları, birleĢtirilmiĢ zemin
sınıflandırması ve Casagranda abağından yararlanılarak, endeks (indeks) ve mekanik
özellikleri ise laboratuvar ortamında yapılan deney sonuçlarına göre yapılmıĢtır.

9.1.1. Zemin türlerinin Sınıflandırılması

Ġnceleme alanında yapılan sondajlardan alınan örselenmiĢ numuneler üzerinde yapılan


Atterberg Limitleri sonuçlarına göre ince taneli zeminleri genelde CL, CH, CI zemin
sınıfındadır (Tablo 29).
CL= DüĢük plastisiteli inorganik killer ve siltli killer,
CI = Orta plastisiteli inorganik killer ve siltli killer,
CH= Yüksek plastisiteli inorganik killer ve siltli killerdir.
CL grubu zeminlerin;
Likit Limitleri % 20-34 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 28-32 arasındadır.
Plastisite Ġndisi ise % 5-18 arasında olup genel yoğunlaĢma % 13-16 arasındadır.

CI grubu zeminlerin;
Likit Limitleri % 36-48 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 38-46 arasındadır.
Plastisite Ġndisi ise % 13-31 arasında olup genel yoğunlaĢma % 19-22 arasındadır.

CH grubu zeminlerin;
Likit Limitleri % 51-62 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 51-62 arasındadır. Plastisite Ġndisi
ise % 28-45 arasında olup genel yoğunlaĢma % 31-38 arasındadır.

60
Tablo 29. Ġnceleme alanındaki alüvyona ait ince daneli zeminlerin Likit Limit

60

50 CL
CI
Plastisite Ġndisi PI (%)

40 CH CH

30
CL
20
MH & OH
10 CL&ML ML & OL
0
0 20 40 60 80 100
Likit Limit LL (%)

CL, CI ve CH grubu zeminler sınır çizgisi olan % 50 likit limit değerine her iki yönde de
yakın yoğunlaĢmıĢ ve bu yoğunlaĢma A hattına paraleldir (Tablo 29). Grafikte görüldüğü
gibi A hattına paralel yoğunlaĢma Likit Limit (LL) ile Plastisite Ġndisi (PI) arasında yaklaĢık
yarı yarıya fark olduğunu göstermektedir. Atterberg Limitlerinden yararlanılarak alandaki
ince taneli zeminlerin, Likitlik Ġndeksi (LI), Kıvamlılık Ġndeksi (Ic) değerleri amprik olarak
bulunmuĢtur. Bu görgül iliĢkiler tek baĢlarına büyük bir anlam taĢımamakla birlikte, ince
tanelerin sınıflandırılmasında kullanılırlar ve mühendislik özelliklerine ıĢık tutarlar. Bu
indeksler için önerilen formüller kullanılmıĢ ve Atterberg Limitleri deney sonuçlarında
yararlanılmıĢtır.

wn  PL
Likitlik Ġndeksi (LI) 
,
IP
LL  wn
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic) 
IP
CL grubu 28, CH grubu 16 ve CI grubu 58 numune üzerinde yapılan Atterberg Limitleri
deney sonuçlarına göre yukarıdaki formüller kulanılarak elde edilen Likitlik Ġndeksi (LI),
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic) değerleri grafik olarak verilmiĢtir. LI„nın değeri 1‟den büyük ise
zeminin likit kıvamda , 0 ile 1 arasında ise plastik kıvamda, 0 „dan küçükse katı veya yarı katı
kıvamda olduğu anlaĢılır. Ic„nin değeri 1‟den büyükse zemin yarı katı veya katı, 0 ile 1
arasında plastik (1‟e yaklaĢınca daha sert olarak) ve sıfırdan küçük ise likit durumdadır.

Ġnceleme alanındaki ince taneli;


CL grubu zeminlerde;
61
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0.89-3.42, ağırlıklı olarak ise 1.05-1.29 arasında (Tablo
4.9) Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0.68)-0.11, ağrılıklı olarak ise -0.50-0.3 arasındadır
(Tablo 29).

CI grubu zeminlerde;
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0,81-1,90, ağırlıklı olarak ise 0,9-1,26 arasında (Tablo 29)
Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0,9)-1,87, ağrılıklı olarak ise -0.4-0,2 arasındadır (Tablo 29).

CH grubu zeminlerde;
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0,84-1,42, ağırlıklı olarak ise 1-1,25 arasında (Tablo 29.)
Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0,41)-0.16), ağrılıklı olarak ise (-0.10)-1.10) arasındadır
(Tablo 29.).
Kıvamlılık ve Likitlik Ġndeksine göre; CL, CI ve CH grubu zeminler ağılrıklı olarak plastik
yer yer likit kıvamındadır. CL, CI ve CH grubu zeminler normal konsolidedir (Tablo 29).

Tablo 30. CL-CI-CH grubu zeminlerin Kıvamlılık Ġndeksi (Ic) değerleri

50
CH
CI
40
CL

30
Derinlik (m.)

20

10

0
0 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)

62
Tablo 31. CL-CI-CH grubu zeminlerin Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri

90
CH
80
CI
70
CL
60
Derinlik (m)

50
40
30
20
10
0
-3 -2.5 -2 -1.5 -1 -0.5 0 0.5 1 1.5
Likitlik Ġndeksi (LI)

Tablo 32. CL-CI-CH-grubu ince taneli zeminlerin Likitlik Ġndeksi konsolide iliĢkisi

90
CH
CI 80

CL 70
60
Derinlik (m)

50
40
30
20
10
0
-3 -2.5 -2 -1.5 -1 -0.5 0 0.5 1 1.5
Likitlik Ġndeksi (LI)

Ġnce Tane Oranı ve Aktivite:


Ġnceleme alanındaki ince taneli zeminlerin ince tane yüzdeleri,
CL grubu zeminlerde genel olarak % 64,50-% 96,30 arasında,
CI grubu zeminlerde genel olarak % 50,50-% 97,80 arasında,
CH grubu zeminlerde genel olarak % 50,10-% 95,00arasındadır (Tablo 32 ).
Ġnce taneli zeminlerde aktivite A= PI/ % < 2 bağıntısıyla ifade edilmektedir. Elde edilen
sonuç < 0.75 ise aktif olmayan killer (kaolinit), 0.75-1.25 arasında ise Normal killer (illit),
>1.25 ise Aktif killer (montmorillonit) tanımlaması yapılmaktadır.
Ġnceleme alanında yer alan;
63
CL grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,33-0,59 arasında,
CL grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,16-0,46 arasında,
CH grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,07-0,29 arasındadır (Tablo 32).
Buna göre inceleme alanında ki killer aktif olmayan killerdir.

Tablo 33. Ġnceleme alanında ki CL-CI-CH grubu zeminlerin Ġnce Tane Oranı

0.5
CH
0.45 CI
CL
0.4

0.35
AKTĠVĠTE

0.3

0.25

0.2

0.15
40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 90.00 100.00 110.00
ĠNCE TANE ORANI (%)

Katılık:
Ġnce daneli zeminlerin katılık derecesinin ölçülmesi için genellikle serbest basınç mukavemeti
kullanılmaktadır. Serbest basınç deneyi için, sondaj çalıĢmasında, karot numuneler alınmıĢ ve
numuneler üzerinde laboratuar ortamında serbest basınç deneyleri yapılmıĢtır.
Ġnce taneli zeminlerde serbest basınç değerleri 1.54-14,83 kg/ cm2 arasında
Doğal birim hacim ağırlıkları, deney sonuçlarına göre 1.63-2.35 gr/cm3 arasında
Üç eksenli basınç deneyinde elde edilen kohezyon (c) değeri 31,7 kg/cm2
içsel sürtünme açısı değeri ise 0,880‟dir .

Ġnce daneli zeminlerin katılık derecesinin ölçülmesi için genellikle serbest basınç mukavemeti
kullanılmaktadır. Kohezyonlu zeminlerde kıvam ile serbest basınç mukavemeti (qu) arasında
bir iliĢki vardır. Bu iliĢki Tablo 35‟de verilmiĢtir. Genel olarak inceleme alanında yer alan
ince taneli zeminler çok katı-sert kıvamdadır.

64
Tablo 34. Kohezyonlu zeminlerde kıvam ile serbest basınç mukavemeti qu ve standart
penetrasyon deneyi darbe sayısı SPT-N30 arasında ki bağıntı.
SPT-N Serbest Basınç Direnci Kıvam
(Darbe/30 cm) (qu)(kg/cm2)
<2 <0.25 Çok yumuĢak
2-4 0.25-0.50 YumuĢak
4-8 0.50-1.0 Orta
8-15 1.0-2.0 Katı
15-30 2.0-4.0 Çok katı
>30 >4.0 Sert

Tablo 35. Ġnceleme alanında ki CL-CI-CH grubu zeminlerin Serbest Basınç Dayanım
değerleri

45
C
40 H
CI
35
CL
30
Derinlik (m.)

25

20

15

10

0
0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00
Serbest Basınç Dayanımı (kg/cm2)

Ġri taneli zeminler:


Ġnceleme alanında yer alan iri taneli zeminlerin sınıflandırılmasında birleĢtirilmiĢ zemin
sınıflandırılması abağı kullanılmıĢtır (Tablo 33).

Ġri taneli zeminler SC ve GC zemin grubundadır.


Ġnce tane oranı,
SC grubu zeminlerde % 22,9-% 48,8,
GC grubu zeminlerde % 20,3- % 46,5‟dır.

65
Ġnceleme alanında Ġri taneli zeminlerde yapılan SPT-N30 değerleri temel tabanından itibaren
12->50 arasında değiĢmektedir. Bu durumda alanda yer alan kohezyonlu iri taneli zeminler
çok kat-sert kıvamdadır.
Tablo 36. BirleĢtirilmiĢ Zemin Sınıflandırması, (USC) Sistemi
Grup
Ana Bölümler Tipik Adlama Laboratuar Sınıflama Ölçütleri
Simgeleri
Ġyi

Ġnce malzeme ( <200 no'lu elek açıklığı) yüzdesi, 5'den az ise GW, GP, SW, SP. %12'den fazla ise GW, GC, SM, SC. %5-12 arası
Salt Çakıl (Temiz Çakıl, ince az yada
malzemenin yarıdan fazlası 4 nolu elek açıklığından daha büyük)

derecelenmiĢ
(Ġri Taneli

çakıl, çakıl
GW kum karıĢımı, Cu> 4 ve Cz 1 ve 3 arasında
ince malzeme
çok az ya da
hiç yok
yok)

Kötü
derecelenmiĢ
çakıl, çakıl GW için gerekli olan
GP kum karıĢımı, derecelenme/granülometri
ince malzeme koĢullarının hiçbirini karĢılamaz.
çok az ya da ise sınır zonunda malzeme.Ġki simge birlikte kullanılacaktır.
hiç yok
Atterberg
Siltli Çakıl, limitleri "A"
Ġnce Malzemeli Çakıl

"A" çizgisinin
GM Çakıl-Kum-Silt çizgisinin
üstünde ve PI 4 ile 7
KarıĢımı altında veya PI
arasında sınır
<4
zonunu oluĢtur. Her
Atterberg
Çakıllar

iki simge (GM ve


Ġri Taneli Zeminler

Killi Çakıl, limitleri "A"


GC) birlikte
GC Çakıl-kum-silt çizgisinin
kullanılır.
karıĢımı üstünde ve PI
>7
Ġyi
Salt Kum (Temiz Kum, ince az yada

derecelenmiĢ
malzemenin yarıdan fazlası 4 nolu elek açıklığından daha
(Ġri Taneli

kum, çakıllı
SW kum, ince Cu> 6 ve Cz 1 ve 3 arasında
malzeme çok
az ya da hiç
yok
yok)

Kötü
derecelenmiĢ
kum, çakıllı SW için gerekli olan
küçük)

SP kum, ince derecelenme/granülometri


malzeme çok koĢullarının hiçbirini karĢılamaz.
az ya da hiç
yok
Atterberg
Ġnce Malzemeli Kum

Siltli Kum, limitleri "A"


SM Kum-Silt çizgisinin
karıĢımı altında veya PI Taralı zon içinde ve
<4 PI 4 ile 7 arasında
Kumlar

sınır zon oluĢturur.


Killi Kum, Atterberg
SC kum-Kil limitleri "A"
karıĢımı çizgisinin
66
üstünde ve PI
>7

9.1.2. Kaya Türlerinin Sınıflandırılması

Dolgu zeminin altında yer alan ve 60.00 m.‟derinliğe kadar devam eden
PekleĢmemiĢ/tutturulmamıĢ Marna ait siltli kil seviyesi içerisinde önemli kalınlıkta en az 4.50
m. en fazla 25.00 m. arasında Marn ile kalınlığı en az 4,50 m. ile en fazla 35,00 m. yanal
yönde birbiriyle geçiĢli, düĢey yönde ardalanmalı Ģekilde KumtaĢı birimleri görülmektedir.
Bu seviye belirgin olarak 7.50 m.‟derinlikten sonra baĢlamakta olup alanda aynı zamanda
taĢıyıcı tabaka özelliği göstermektedir. Ġçerisinde yer yer marn ayrıĢma ürünü siltli KĠL ve
kumtaĢı ayrıĢma ürünü killi KUM seviyeleride yer almaktadır.

Ġnceleme alanında kayaç niteliğinde, Gerek KumtaĢları gerekse Marnlar Kötü PekleĢmiĢ/Kötü
TutturulmuĢtur.

Jeoteknik etütlerde kayaçlar, belirli bir sırayla verilmiĢ olan özellikleri saptanarak tanımlanır.
Ġnceleme alanında yer alan kayaçların jeoteknik özellikleri sırayla verilmiĢtir.

Marn ve KumtaĢı:
Renk: Marn Sarımsı kahverengi, grimsi yeĢil, KumtaĢı ise sarımsı kahverengi renklidir.
Doku ve Yapı: Düzenli ince-orta tabakalı, çoğunlukla laminalıdır. Kayacın dokusu ve
tabakalı yapısı ayrıĢma nedeniyle çoğunlukla belirgin değildir.

Tablo 37. Kayaçlarda gözlenen düzlemsel yapılar arasındaki aralığın


Süreksizlik Aralığı (cm.) Tanım
>200 Çok kalın tabakalı
200-60 Kalın tabakalı
60-20 Orta tabakalı
20-2 Ġnce tabakalı
6-2 Çok ince tabakalı

67
2-0.6 Laminalı (Tortul)
<0.6 Ġnce laminalı

Süreksizlikler kaya kütle davranıĢlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle, çalıĢma


alanındaki kaya birimlerinde bulunan süreksizliklerin türü, aralığı, devamlılığı, süreksizlik
yüzeyinin pürüzlülüğü, dalgalılığı ve süreksizlik yüzeyinin açıklığı, dolgu malzemesinin
özellikleri, süreksizlik yüzeyindeki su durumu, süreksizliğin yönelimi ve süreksizlik seti
(takımı sayısı) blok boyutu, RQD (%) değerinden oluĢan parametreler ISRM (1981)‟e göre
belirlenmiĢtir. Ġnceleme alanında, yer alan kayaçlar genelde kötü pekleĢmemiĢ ve çoğunlukla
ayrıĢmıĢ olmaları nedeniyle süreksizlikler ve kayacın dokusu korunmamıĢtır. Ancak sondaj
çalıĢmalarından sınırı oranda alınan sağlam karot örneklerine bakılarak süreksizlikler hakında
bilgi edinile bilinmiĢtir. KumtaĢı ve marn birimleirnden gözlenen, söz konusu süreksizlik
tiplerinden baĢlıcaları; Eklem (J), Tabakalanma (B)‟dır.

Alanda yer alan kayaçların süresizlik durumları;

Süreksizliğin türü; KumtaĢı ve Marn, kil boyutunda ince taneli olup Ģeylimsi tabakalı
(tabakalanması 20 mm. kalınlığında laminalı) yapı sunmaktadır. Tabaklanma düzlemine
paralel olan yapraklanma yapısı (Ģeylimsi dilinim) sunmaktadır. Kendi içerisinde ekaylanma
sonucu oluĢmuĢ makaslama yüzeyleri içermektedir.
Süresizliğin aralığı; Çok dar aralıklı (<20 mm)
Süreksizliğin devamlılığı; Çok yüksek devamlılık
Süreksizlik yüzeyinin pürüzlülüğü ve dalgalılığı; Kaygan parlak dalgalı (Golder Hoek ve
Associates‟e göre)
Süreksizlik yüzeyinin açıklığı; Kısmen açık (0.25-0.5 mm)
Dolgu malzemesinin özellikleri; Kil dolgulu, yer köĢeli artık kaya malzemesi içermekte
Süresizlik yüzeyinde su durumu; Nemli- az nemli
Süreksizlik yönelimi ve süresizlik seti (takımı) sayısı; Sık eklem ve süresizliklerle kesilmiĢ,
toprak zemin gibi davranan parçalanmıĢ, gevrek yapıda.
Blok boyutu; KumtaĢı ve Marn laminalı olması blok boyutunu etkilemiĢ ve bloklu yapı
sunmamaktadır.
Ġnceleme alanında yer alan, Marn ve KumtaĢı çok bozunmuĢ (W4) ve tamamen bozunmuĢ
(W5)‟dir (Tablo 4.17). Bu durum söz konusu kayaçların yumuĢak kayaç-sert zemin olarak
tanımlanmasını sağlamıĢtır.

68
Tablo 38. Kayaçlarda bozunma derecelerinin tanımlanması
Tanımlama Ölçütü Tanım Simge

Ana kayaçta renk değiĢimi yok, dayanımda bir azalma veya Taze (bozunmamıĢ) W1
bozunmayla ilgili diğer etkiler söz konusu değil
Kayacın süreksizliklere yakın olan kesimlerinde çok az renk Az BozunmuĢ W2
değiĢimi gözleniyor, süreksizlik yüzeyleri açık ve renkleri çok az
değiĢmiĢ. Kayaç, taze (bozunmamıĢ) kayaca oranla farkedilebilir
bir zayıflık göstermiyor.
Kayacın rengi değiĢmiĢ, süreksizlikler açık olabilir ve renkleri Orta Derecede BozunmuĢ W3
değiĢmiĢ, bozunma kayacın içine nüfuz etmeye baĢlamıĢ. Kayaç
farkedilebilir ölçüde zayıflamıĢ (“ana kayaç/ bozunmamıĢ kayaç”
oranının tahmini mümkündür).
Kayacın rengi değiĢmiĢ, süreksizlikler açık olabilir, yüzeylerinin Çok BozunmuĢ W4
rengi ve süreksizliklere yakın kesimlerde orijinal doku değiĢmiĢ,
bozunma kayacın iç kesimlerini daha fazla etkilemiĢ, ancak ana
kayaç halen gözlenebiliyor (“ana kayaç/ bozunmamıĢ kayaç”
oranının tahmini mümkündür).
Kayacın Rengi değiĢmiĢ ve kayaç toprak zemine dönüĢmüĢ, ancak Tamamen BozunmuĢ W5
orijinal dokusu genel olarak korunmuĢ. Seyrek olarak ana kayaca
ait küçük parçalar bulunabilir. Bozunma ürünü, zemin özellikleri ile
kısmen ana kayacın özelliklerini yansıtıyor.

KumtaĢı ve Marn seviyelerinin dayanımı ve mekanik özelliklerinin saptanması amacıyla


sağlam karotlar üzerinden nokta yükleme, tek eksenli basınç deneyleri yapılmıĢtır. Bu
değerlere göre inceleme alanında yer alan KumtaĢı ve Marnların doğal birim hacim ağırlıkları
1.6-2.55 gr/cm3, nokta yükleme (Is50) 105,91-3174,41 kPa, tek eksenli basınç dayanımı
(tabakalanmaya dik) 0,76-35,74 MPa„dir. Bu değerlere göre inceleme alanında yer alan
Kayaçlar çok düĢük dayanımlı çok kötü kayaç kalitesinde, elle parçalanabilecek zayıflıkta
olup, jeoteknik anlamında yumuĢak kayaç-sert zemin niteliğindedir.

Kaya Kalitesi Göstergesi (RQD) değerlendirmeleri Tablo 39 ‟e göre yapılmıĢtır.

Tablo 39. RQD ile Kayacın Mühendislik Kalitesi Arasındaki ĠlĢki(Deere, 1968)
RQD(%) KAYA KALĠTE GÖSTERGESĠ TANIMI
0-25 A. Çok Zayıf
25-50 B. Zayıf
50-75 C.Orta
75-90 D.Ġyi
90-100 E. Çok iyi (mükemmel)

69
Kayaçların dayanım özelliklerinin tek eksenli basınç dayanımlarına göre sınıflandırma
yöntemlerinin karĢılaĢtırması aĢağıda verilmiĢtir(ġekil.8).

ġekil 8. Kayaçlar
Çizelge:9.7: için önerilen
Kayaçların nokta tek
yükeksenli sıkıĢma
direncine göre dayanımı sınıflamaları
sınıflandırılması karĢılaĢtırması
(Bieniawski, 1975)

NOKTA YÜKÜ BASINÇ DAYANIMI


KAYA SINIFI (kg/cm2)
Çok yüksek dayanımlı >80
Yüksek dayanımlı 80-40
Orta dayanımlı 40-20
DüĢük dayanımlı 20-10
Çok düĢük dayanımlı <10
Ġnceleme alanında kaya birimlerde yapılan karotlu sondajlardan elde edilen karot
örnekleri üzerinde labaratuvarda yapılan nokta yükleme deney sonuçları;
Kayaçlarda Nokta yükü dayanımı (Is) ile Tek eksenli basınç dayanımı arasında ;
qu: C . Is Ģeklinde bir bağıntı vardır.
Is: Nokta yükü dayanımı.
qu: Tek eksenli basınç dayanımı
C: Katsayı olup 12 ile 24 arasında değiĢir. (E.ġekercioğlu, 2002) bağıntısı ile 12 ile
çarpılarak tek eksenli basınç dayanımı değerlerine dönüĢtürülmüĢtür. (Tablo 40).
Kayaçlarda tek eksenli sıkıĢma dayanımı sınıflamasında Deere ve Miller (1966)
sınıflaması yaygın olarak kullanılmaktadır (Tablo 40).
Ġnceleme alanındaki kaya birimler kaya kütlesi sınıflamasında yer yer çok kırıklı
çatlaklı, yer yer orta derecede kırıklı çatlaklı, yer yer de az kırıklı çatlaklı kaya kütleleri
olarak değerlendirilmiĢtir. Bu kayaçlar önemli ölçüde kırılganlığa ve anizotropiye, ayrıca tüm
mekanik özellikleri açısından sapmalara neden olan, sık aralıklı küçük süreksizliklere
sahiptirler.

70
Tablo 40. Kayacın Dayanım Özelliklerine Göre Sınıflandırma(Deere ve Miller, 1966)
Tek Eksenli SıkıĢma
Sınıf Dayanım
Dayanımı(kgf/cm2)
A Çok Yüksek >2200
B Yüksek 1100-2200
C Orta 550-1100
D DüĢük 275-550
E Çok DüĢük <275

Zemin Grubu ve Sınıfı;


Ġnceleme alanında yer altı suyu seviyesi 5.80-13.50 m. derinliktedir. 0.30-60.00 m. arasında
Siltli KĠL (CL- CI-CH) yer almaktadır. Serbest basınç değeri 200-800 kPa arasındadır.

Tablo 41. Zemin Grupları


Zemin Zemin Grubu Stand. Relatif Serbest Kayma
Grubu Tanımı Penetr. Sıkılık, Basınç Dalgası
(N/30) % Direnci (kPa) Hızı, (m/s)
1.Masif volkanik kayaçlar ve
ayrıĢmamıĢ sağlam metamorfik
kayaçlar, sert çimen- - - >1000 >1000
(A)
tolu tortul kayaçlar >50 85-100 - >700
2. Çok sıkı kum, çakıl >32 - >400 >700
3. Sert kil ve siltli kil
1. Tüf ve aglomera gibi gevĢek
volkanik kayaçlar, süreksizlik
düzlemleri bulunan ayrıĢmıĢ çimentolu - -
(B)
tortul kayaçlar 30-50 65-85 500-1000 700-1000
2. Sıkı kum, çakıl 16-32 - - 400-700
3. Çok katı kil ve siltli kil 200-400 300-700
1. YumuĢak süreksizlik düzlemleri
bulunan çok ayrıĢmıĢ metamorfik
(C) kayaçlar ve çimentolu tortul kayaçlar. - - <500 400-700
2.Orta sıkı kum, çakıl. 10-30 35-65 - 200-400
3. Katı kil ve siltli kil. 8-16 - 100-200 200-300

71
1. Yeraltı su seviyesinin yüksek
olduğu yumuĢak kalın alüvyon - - - <200
(D) tabakaları <10 <35 - <200
2. GevĢek kum <8 - <100 <200
3. YumuĢak kil, siltli kil

Tablo 42. Yerel Zemin sınıfı


Yerel Zemin Tablo 4.3‟ya Göre Zemin Grubu ve En Üst
Sınıfı
Zemin
Tabakası kalınlığı (h1)
(A) grubu zeminler
Z1
h1 ≤15 m. olan (B) grubu zeminler
H1 >15 m. olan (B) grubu zeminler
Z2
H1 ≤15 m. olan (C) grubu zeminler
15 m. < h1 ≤ 50 m. olan (C) grubu zeminler
Z3
h1 ≤10 m. olan (D) grubu zeminler
h1 >50 m. olan (C) grubu zeminler
Z4
h1 >10 m. olan (D) grubu zeminler

Ġnceleme alanı, zemin grubu olarak B, Yerel zemin sınıfı olarak Z1 tipi zeminlere dahil
edilmelidir.

Bu birimlerde yapılan sismik çalıĢmalardan elde edilen S Dalga hızı (Vs30) değerleri 398 –725
m/sn aralığında olup “B” grubu zeminler olarak yorumlanabilir.

Tablo 43. Eurocode 8‟de Vs 30„ a göre zemin sınıflaması


Zemin Sınıfı Tanım Özellikler
A Kaya ya da diğer kaya benzeri formasyonlar Vs> 800
B Çok sıkı kum çakıl ya da çok sert killer 360<Vs≤800
C Sıkı ya da orta sıkı kum, çakıl veya sert 180< Vs≤360
GevĢekden orta sıkıya kadar Kohezyonsuz
D zemin veya yumuĢakdan serte kadar 180<Vs
kohezyonlu zemin

72
Ġnceleme alanında ait zemin niteliğindeki siltli, killi, kumlu ve çakılllı birimlerde yapılan
sismik çalıĢmalardan elde edilen S Dalga hızı (Vs) değerleri 290– 510 m/sn aralığında olup
Eurocode 8‟de Vs 30„ a göre zemin sınıflamasına göre "C" grubu zeminler olarak
yorumlanabilir.
Ġnceleme alanında içerisinde bulunan kaya birimler olarak nitelendirilen kireçtaĢı, ĢiĢt ve
çamurtaĢlarına ait birimlerde yapılan sismik çalıĢmalardan elde edilen S Dalga hızı (Vs)
değerleri 605-885 m/sn aralığında olup Eurocode 8‟de Vs „ ye göre zemin sınıflamasına göre
" B " grubu zeminler olarak yorumlanabilir.

9.2 Mühendislik Zonları ve Zemin Profilleri

Ġnceleme alanında yer altı su seviyesi 5.80-13.50 m. arasında değiĢmektedir. Yapılan sondaj
çalıĢmalarına göre en üst seviyede 1/1000 ölçekli jeoloji haritasında sınırları iĢlenen ve Dz
simgesiyle iĢaretlen dolgu zemin yer almaktadır. Dolgu zemin gevĢek yapıda olup, inĢaat
atıkları, blok ve çakıl boyutunda andezit, kireçtaĢı, Ģeyl parçaları içermektedir. Dolgu zemin
kalınlığı 0.30-9.00 m. arasında değiĢmektedir.

Alanın güneyinde genel olarak 0,20 ile 9,00 m. arasında değiĢen dolgu zemin altından itibaren
7,50 m. ile 8,00 m.‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, sert
kıvamda, yer yer düĢük-orta ve yüksek plastisiteli Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil, bu seviyenin
altıda 22,50 m. ile 37,00 m.‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli,
yer yer orta yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı, genel olarak
kötü-orta kaya kalitesinde Marn birimi yer almaktadır. Bu birim içerisinde yer yer kalınlığı
10,00 m.‟ye kadar varan Marn ayrıĢma ürünleri Siltli Kil gözlenmektedir. Sondaj devamında
51,00 ile 59,00 m.‟ye kadar içerisinde ayrıĢma ürünleri Killi Kum seviyeler içeren , sarımsı
kahverengi renkli, yer yer orta derece yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı-kırıklı, çok
az dayanımlı, kötü-orta kaya kalitesinde KumtaĢı birimi ve sondaj sonuna ( 60,00 m.‟ye )
kadar Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil tekrar eder.

Alanın kuzeyinde genel olarak 1,50 ile 9,00 m. arasında değiĢen dolgu zemin altından itibaren
bazı sondaj kuyularında en az 9,50 ve en fazla 13,50 m.‟ye kadar ve bazı sondaj kuyularında
sondaj sonu olan 15,00 m.‟ye değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, sert
kıvamda, yer yer düĢük-orta ve yüksek plastisiteli Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil, bu seviyenin
altında ise sondajların sonuna kadar yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, yer yer

73
orta yer yer çok-tı amamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı, genel olarak kötü-
orta kaya kalitesinde Marn birimi yer almaktadır.

Alanın batısında ise genel olarak 2,90 ile 5,00 m arasında değiĢen dolgu zemin altından
itibaren 22,50m ile 45,00 m‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, sert kıvamda, düĢük-orta ve yüksek plastisiteli, Marn ayrıĢma ürünü Siltli Kil yer
almaktadır.Bu birim içerisinde kalınlığı en az 6,90 m. , en fazla 15,00 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟ye kadar gözlenen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta yer yer
çok-tı amamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı, genel olarak kötü-orta kaya
kalitesinde Marn birimi ile kalınlığı en az 4,50 m. , en fazla 9,50 m. olan yaklaĢık 25,50
m.‟den baĢlayıp 37,00 m.‟ye kadar devam eden sarımsı kahverengi renkli, yer yer orta derece
yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı-kırıklı, çok az dayanımlı, kötü-orta kaya
kalitesinde KumtaĢı birimi yer almaktadır.

74
0 SPT-N 30 DEĞERLERİ JEOTEKNİK PARAMETRELER
1
2 1.50-1.95m
3
4 3.00-3.45m 50/1
5 4.50-4.95m 9-9-12=21 4.50-4.95 m Wn=%17.3
6 6.00-6.45m 19-24-R=80 DBHA= 1.738g/cm3
7 7.50-7.95m 50/4 6.50-7.00 m Wn=%16.9
8 DBHA=2.357g/cm3
9 TEBD=3.483 kg/cm2
10 9.50-10.50 m DBHA= 2.192 g/cm3 Hoek-Brown kaya sabiti (mi) 7
11 TEBD=41.677 kg/cm2 Jeolojik Dayanım Ġndeksi (GSI) 35
12 Kaya kütlesi sabiti (mb) 0.478
13 Kaya kütlesi sabiti (a) 0.516
14 14.50-15.00 m DBHA= 2.214 g/cm3 Kaya kütlesi sabiti (s) 1E-04
15 TEBD=48.380 kg/cm2
16
17
DERĠNLĠK (m.)

18
19
20 20.00-21.00 m DBHA= 2.171 g/cm3
21 TEBD=34.547 kg/cm2
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34 34.00-35.00 m DBHA= 2.518 g/cm3
35 TEBD=172.898 kg/cm2
36
37
38
39 39.00-40.00 m DBHA= 2.569 g/cm3 Hoek-Brown kaya sabiti (mi) 17
40 TEBD=61.246 kg/cm2 Jeolojik Dayanım Ġndeksi (GSI) 35
41 Kaya kütlesi sabiti (mb) 0.478
42 Kaya kütlesi sabiti (a) 0.516
43 Kaya kütlesi sabiti (s) 1E-04
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60

ġekil 9. Ġnceleme alanının jeoteknik zemin profili

75
9.3. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametrelerinin Ġncelenmesi

Mühendislik jeofiziğinde en önemli Sismik parametreler P ve S dalga hızlarıdır. P ve S dalga


hızları zemin parametrelerinin belirlenmesinde kullanılır. Sismik hızlar, tamamen ortamın
elastik özelliklerine (E, G, K) bağlı olduğundan aĢağıdaki dinamik parametreler, sismik
hızların fonksiyonları Ģeklinde sağlıklı olarak bulunabilir. P dalgası hızı ile yer yapısal birim
türü arasında doğrusal bir iliĢki olmasa da, Vs hızında bu bağlılık daha çoktur. O nedenle aynı
ortam üzerinde alınan MASW ölçülerindeki dispersiyon eğrilerindeki Vs belirtisi, kırılma
eğrilerindeki Vs belirtisine göre daha çok sayıda katman gösterebilir ya da Kırılma ve
MASW‟ den bulunan Vs katman sınırları bu nedenle birbirlerine uymayabilir. Vp hızı,
tanelerin karıĢım biçimine ve gözenek suyunun kıvam ve sıkıĢabilirliğine bağlıdır. Vs hızı ise,
birimi oluĢturan tanelerin boyutu, biçimi ya da sıkılığından etkilenen yapısal esnekliktir.
Daneler arası bağ yer üstüne gelen mühendislik yapısının düĢey yükü altında veya deprem
dalgasının neden olduğu yanal yük oluĢtuğunda önem kazanır. Bu nedenle mühendislik
araĢtırmalarında S dalgaları P den daha önemlidir. Sismik hızlar, doğrudan yerin esneklik
özellikleri ve yoğunluğu ile ilgilidir.

9.4. Dinamik Elastik Parametrelerin Hesaplanmasında Kullanılan Formüller

Sismik Ölçümler Sonucunda Elde Edilen Parametrelerin Hesaplanmasında


Kullanılan Formüller;

Yoğunluk ρ = 0,31 * Vp0,25 (gr/cm3) (gr/cm3)


Poisson σ = (0,5 * (Vp / VS )2 – 1) / ((Vp / VS )2 – 1
Kayma Modülü G = ρ * VS2 (kg/cm2)
Elastisite E = G * (3 * Vp2 – 4 * VS2) / (Vp2 – VS2) (kg/cm2)
SıkıĢmazlık(Bulk) K = Mc = ρ * (Vp2 – 4/3 * VS2) (kg/cm2)
TaĢıma Gücü QU = ρ * (Vp * T0) / 40 (kg/cm2)
Güvenli TaĢıma Gücü Qe = ρ * (Vs * T0) / 40 (kg/cm2)
Oturma S = ((QU + Qe) / E) * h (cm)
Zemin Hakim TitreĢim T0 = (4 * h) / VS (sn)

76
Periyodu

A=((VS1 * h1 + VS2 * h2) / 30) * 68-1


Zemin Büyütmesi (Midorikawa;1987)

30
Vs30 (m/sn) =
h1 / Vs1 + h2 / Vs2

Tablo 44. Zeminin Dinamik ve Elastik Parametreleri


Kalınlık Vs30 Hız Bulk Kayma Elastisite
Profil Tabaka Vp Vs Poisson Yoğunluk
(m) Oranı Modülü Modülü modülü
No Sayısı (m/s) Oranı (gr./cm3)
(m/s) (ortalama) (m/s) Vp/Vs (kg/cm2) (kg/cm2) (kg/cm2)
1 775 480 7,0 0,19 1,62 4823 3769 8971 1,64
S19 505
2 1348 720 0,30 1,87 21154 9737 25326 1,88
1 731 405 5,1 0,28 1,81 5090 2644 6761 1,61
S20 598
2 1350 750 0,28 1,8 20191 10571 27001 1,88
1 579 300 5,5 0,32 1,93 3284 1368 3605 1,52
S21 643
2 1509 800 0,30 1,89 27251 12365 32265 1,93
1 441 290 6,0 0,12 1,52 1180 1195 2680 1,42
S22 411
2 1316 605 0,37 2,18 23234 6834 18672 1,87
1 762 510 7,0 0,10 1,49 3811 4236 9273 1,63
S23 791
2 1615 880 0,29 1,84 31026 15220 39244 1,97
1 737 395 6,7 0,30 1,86 5418 2520 6546 1,62
S24 758
2 1757 885 0,33 1,98 40991 15719 41813 2,01
1 624 315 8 0,33 1,98 3974 1537 4084 1,55
S58 567
2 1303 721 0,28 1,81 18691 9681 24767 1,86

77
Tablo 45. Deprem Yönetmeliğine Göre Zeminlerin Sismik Sınıflaması (AFET, 2007)

Kayma (Dinamik Rijidite) Modülü (G)


Zemin ve depremle ilgili hasarların tesbiti açısından önemli bir parametre olup kayaçların
mukavemet kabiliyetlerinin de bir göstergesidir. Kesme-makaslama güçleri altında yerin
esnemesini belirten esnek burulma direncidir. Kesme dalga hızına ve yerin doğal birim hacim
ağırlığına bağlıdır. Bu değer büyükse, depremin S dalgası geldiğinde yer büyük esneme
direnci gösterir. Tersi durumda, yapıda X biçimli çatlamalar ve kolon kiriĢ noktalarında
göçmeler görülür. Ayrıca kayma dayanımındaki azalmalar (G)‟nin küçülmesi temel
göçmelerine de neden olabilir. Yinelemeli gerilmeler altında kaba taneli topraklarda
karĢılaĢılan önemli bir olay da sıvılaĢma olarak adlandırılan, akıĢkan hale geçme yani G
kayma modülünün kısa bir süre için sıfır olması olayıdır.

Kayma modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 2467 gibi orta değer, ikinci tabaka için
ortalama 11447 gibi yüksek değer olması genel olarak birinci tabakanın zayıf-orta
zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı sağlam dayanımlı bir zemin olmadığı
ve ikinci tabakanın sıkı zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı sağlam
dayanımlı bir zemin olduğunu göstermektedir.

78
Tablo 46. Kayma Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli,
1990)
Dayanım
Kayma Modülü (G)
(kg/cm2)
>10000 Çok Sağlam
3000-10000 Sağlam
1500-3000 Orta
400-1500 Zayıf
<400 Çok Zayıf
Deprem Yönetmeliğine Göre Yerel Zemin Kayma Modülü (G)
Sınıflaması (kg/cm2)
Z1-Çok Sıkı Zemin >10000
Z2-Sıkı-katı 3000-10000
Z3-Orta Sıkı-BozuĢmuĢ 600-3000
Z4- GevĢek YumuĢak <600

Elastisite Modülü (E)


Elastik deformasyondaki birim uzama ile normal gerilme (çekme ya da basma gerilmesi)
arasındaki doğrusal iliĢkinin bir sonucu olup bir birim uzama baĢına gerilme olarak
tanımlanır. P ve S dalga hızları ile yoğunluğun bilinmesi, Elastisite (ÇimentolaĢma ve Sertlik)
Modülünün (E) bulunmasını sağlar. Laboratuardan elde edilen elastisite modülü ile araziden
elde edilen elastisite modülünün, zeminlerin ve kayaçların çatlaklık ve bozuĢma dereceleri ile
orantılı olarak değiĢim gösterdiği saptanmıĢtır. Formasyonların sağlamlık ve sertliğinin bir
ölçüsüdür.
Elastisite modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 5988 genel olarak düĢük değer, ikinci tabaka
için ortalama 29869 gibi yüksek değer olması genel olarak birinci tabakanın zayıf
zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢı iyi dayanımlı bir zemin olmadığı ve
ikinci tabakanın sıkı zeminlerden oluĢtuğunu ve deprem hareketlerine karĢısağlam dayanımlı
bir zemin olduğunu göstermektedir.

79
Tablo 47. Elastisite Modülü Değerlerine Göre Zemin ve Kayaçların Dayanımı (Keçeli,
1990)

Elastisite Modülü (E)


Dayanım
(kg/cm2)

>30000 Çok Sağlam


10000-30000 Sağlam
5000-10000 Orta
1000-5000 Zayıf
<1000 Çok Zayıf

Deprem Yönetmeliğine Göre Yerel Zemin Elastisite Modülü (E)


Sınıflaması (kg/cm2)

Z1-Çok Sıkı Zemin >30000


Z2-Sıkı-katı 10000-30000
Z3-Orta Sıkı-BozuĢmuĢ 1700-10000
Z4- GevĢek YumuĢak <1700

Poisson oranı (GenleĢme) (σ)


Cisimdeki enine kısalmanın boyuna uzamaya oranıdır. BaĢka bir deyiĢle enine birim
deformasyonun boyuna birim deformasyona oranıdır. Mühendislik jeofiziğinde poisson oranı,
etüt sahasındaki zemin ve kayacın gözenekliliğini, çimentolaĢma derecesini ve gözeneklerin
su veya kil ile dolu olup olmadığını yansıtması açısından önemlidir.
Vp ve Vs dalga hızları yardımıyla bulunur. Kuru ve porozitesi yüksek zeminlerde düĢük değer
alırken, suya doygun zeminlerde yüksek olup, mağmatik metamorfik ve sert kayaçlarda ise
daha düĢüktür. Katılarda ortalama değeri 0,25 olup, çeĢitli ortamlar için değerleri 0,00-0,50
arasında değiĢir. Su gibi ortamlarda bu oran 0,50 sınırına ulaĢır. (Tablo 48)

Tablo 48. Poisson Sınıflaması ve Hız Oranı KarĢılaĢtırılması (Ercan, 2001)

(σ) Poisson Sıkılık VP/VS


0,50 Cıvık-Sıvı ∞
0,40-0,50 Çok GevĢek 2,49-∞
0,30-0,39 GevĢek 1,87-2,49
0,20-0,30 Sıkı-Katı 1,71-1,87
0,10-0,19 Katı 1,50-1,71
0,00-0,09 Katı ve Gaza Doygun 1,41-1,50

80
Poisson oranının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama: 0,23 gibi orta değer olması, ikinci tabaka
için ortalama: 0,30 gibi orta değer olması, birinci ve ikinci tabaka için sıkı-katı formunda
zemin ve/veya kayalardan oluĢtuğunu, kayalarda ayrıĢmanın, kırık çatlak sistemlerinin ve
gözenek miktarının fazla ve ortamın suya doygun olduğunu göstermektedir.
Sismik Hız Oranı(VP/VS)
Doğrudan P ve S sismik hızların bir fonksiyonu olan sismik hız oranı, formasyonların
konsolide olup olmadığına, gaz veya sıvı taĢıyıp taĢımadığını gösterir. Bu oran tortul
kayaçlarda geniĢ bir aralıkta değiĢirken (1,4-6,8), mağmatik ve metamorfik kayaçlarda 1,7-1,9
arasında değiĢir.
Kısaca Vp/Vs oranındaki değiĢim kayacın poisson oranına bağlı olup, orandaki büyüme,
gözeneği bol gevĢek tortul kayaçları ve mağmatik kayaçlarda ise eklem ve çatlak
sistemlerinin artmasını gösterir.
Vp/Vs Hız Oranının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama: 1,74, ikinci sismik tabaka için ortalama: 1.91
olması, genel olarak birinci tabakanın katı formunda, ikinci tabakanın sıkı-katı formunda ve
kayalarda ayrıĢmanın, kırık çatlak sistemlerinin ve gözenek miktarının fazla ve ortamın suya
doygun olduğunu göstermektedir.

Bulk Modülü (K)

Bulk modülü (K) zemini oluĢturan ortamın hacim değiĢikliğine karĢı mukavemetinin bir
ölçüsüdür. Kayacın sıkıĢmazlığını kontrol eder. Belirlenen Bulk Modülü (SıkıĢmazlık)
değerlerine göre zemindeki sıkıĢma durumu Tablo 49‟ da verilen sınıflamaya göre
belirlenmiĢtir.

81
Tablo 49. Bulk Modülü Değerlerine Göre Zeminin SıkıĢma Durumları (Keçeli, 1990)

Bulk Modülü (K)


SıkıĢma Sınıfları
(kg/cm2)
<400 Çok Az
400-10000 Az
10000-40000 Orta
40000-100000 Yüksek
>1000000 Çok Yüksek

Bulk modülünün, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı ve
MASW) sonucunda birinci tabaka için ortalama 3940 gibi düĢük değer, ikinci tabaka için
ortalama 26076 gibi orta değer olması genel olarak birinci tabakanın az düzeyde sıkıĢabilir,
ikinci tabakanın orta derecede sıkıĢabilir bir zemin olduğunu göstermektedir.

Vs Kayma Dalgası Hızı


Belirlenen Vs Kayma Dalgası Hızı değerlerine göre değerlendirme Tablo 50‟ de verilen
sınıflamaya göre belirlenmiĢtir.
Vs Hızının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil MASW ölçümü sonucunda birinci tabaka için
ortalama 385 m/s, ikinci tabaka için ortalama: 765 m/s Vs hızları hesaplanmıĢtır. Bu durumda
Vs hızlarına göre yapılan değerlendirmede birinci sismik tabaka orta sıkı kum-çakıl
içeriğinden ve/veya ayrıĢmıĢ kayalardan oluĢan gevĢek dolgu, ikinci sismik tabaka çok sıkı
kum-çakıl-sert kil olarak belirlenmiĢtir.

Vs Hızı (m/sn) Birim Türü


> 1000 Sağlam kaya
> 700 Çok sıkı Kum – çakıl, sert kil
200 – 400 Orta sıkı kum – çakıl
200 – 300 Katı kil, siltli kil
Yeraltısuyu düzeyinin yüksek olduğu yumuĢak suya doygun
< 200
kalın alüvyon katmanları
<200 YumuĢak kil – siltli kil

Vp Hızı
TaĢıma ile meydana kil, Ģilt, kum ve çakıl boyutlu, kohezyonsuz ve az kohezyonlu birikinti ve
döküntü malzemelerle kayaçların aĢın ayrısına ürünü olan orta derecede kohezyonlu zeminler
genellikle 900-1000 m/s (3000 ft/s) değerinin daha küçük bir sismik hız değeri verirler. Bu tip
82
zeminler yerine ve amacına göre grayder, loder, trençer ve kepçeli kazı makinaları gibi
araçlarla kolayca sıyrılıp kazınabilirler.

Yine taĢıma ile meydana gelen kil, kumlu kil, çakılı kıl ve bloklu kil gibi konsolide olmuĢ
(sıkıĢmıĢ), fazla kohezyonlu ve gevĢek çimentolu birikinti ve döküntü malzemeler ile.
kayaçların aĢın ayrıĢma ürünü olan fazla kohezyonlu zeminler 1000-1500 m/s (3000-4500
ft/s) arasında bir sismik hız değeri verilir. Bu tip zeminler yerine ve amacına göre, kepçeli-
çeneli kazı makinası ve buldozer gibi araçlarla, orta derecede ve bazen zor bir Ģekilde sıyrılıp
kazanabilirler ve sökülebilirler. Magnetik ve metamorfîk kayaçlararın ayrıĢmaya uğramıĢ
zonları, zayıf ve gevĢek yapılı, çatlaklı bir ayrıĢmaya yüz tutmuĢ sedimanter kayaçlar ve bazı
hallerde kil, kum, çakıl ve blokların orta derecede çimentolanması ile meydana gelen
"hardpan" adı verilen, zemin ve kayaç arası oluĢumlar 1500-2000 m/s (4500-6000 ft/s)
arasında bir sismik hız değeri verirler, 2000 m/s (6000 ft/s) değerinden daha büyük bir sismik
hız değeri veren kayaçlar ise sırası ile az çakıllı, minimum derecede ayrıĢmıĢ, gevĢek veya
sıkıĢmıĢ bir yapı özelliği gösterirler. Böyle kayaçlar ancak kompresörleme veya dinamitle
parçalama yolu ile sökülebilirler.
BaĢka bir araĢtırmacı, zemin ve kayaçların sökülebilirlikleri ile P tipi dalga hızlan arasındaki
iliĢkiyi, orta güçlükteki ripperler açısından aĢağıdaki Tablo 50‟ teki gibi vermeye çalıĢmıĢtır.
(BAlLEY, A.D, 1974)

Tablo 50. Vp ile Sökülebilirlik Arasındaki ĠliĢki (BAlLEY, A.D, 1974)

Vp Hızı (m/sn) Sökülebilirlik Derecesi Ekskavatör No

350-670 Çok Kolay 1-3


670-1000 Kolay 3-4
1000-1700 Orta 4-6
1700-2300 Zor 6-8
2300-2700 Çok Zor 8-9
2700-3000 Son Derece Zor 9-10

Vp Hızının, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik Kırılma ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı)
sonucunda birinci tabaka için ortalama: 664 m/s, ikinci tabaka için ortalama: 1456 m/s Vp
hızları hesaplanmıĢtır.

83
Yoğunluk
Belirlenen Yoğunluk değerlerine göre değerlendirme Tablo 51‟ te verilen sınıflamaya göre
belirlenmiĢtir.

Tablo 51. Zemin birimlerinin yoğunluk sınıflaması (Keçeli, 1990)

Yoğunluk (gr/cm3) Tanımlama

<1,20 Çok DüĢük


1,20-1,40 DüĢük
1,40-1,90 Orta
1,90-2,20 Yüksek
>2,20 Çok Yüksek

Yoğunluğun, çalıĢma alanında yapılan 7 Profil Sismik Kırılma ölçüsü (karĢılıklı P atıĢı)
sonucunda birinci tabaka için ortalama: 1.80 orta değer, ikinci tabaka için ortalama 1.91 orta-
yüksek değer olduğu belirlenmiĢtir. Birinci tabaka için yoğunluk orta aralığında, ikinci tabaka
için yoğunluk orta-yüksek olarak belirlenmiĢtir.

9.5. ġiĢme-Oturma ve TaĢıma Gücü Analizleri ve Değerlendirme

Ġnceleme alanında gözlenen ayrıĢma ürünü zeminler için jeoteknik değerlendirmeler


yapılacaktır.

9.5.1. Zeminlerin Şişme Özellikleri

Ġnceleme alanında gözlenen zeminlerin PI degerleri incelendiğinde;


Ġnceleme alanında zemin birimlerden alınan SPT numunelerinden yapılan Atteberg
limitleri analizleri sonuçları değerlendirildiğinde; Bornova KarmaĢığına ait zemin birimlerin
minimum Plastise Ġndeksi oranı 13, maksimum Plastise Ġndeksi oranı 45 olarak belirlenmiĢ
ve ĢiĢme potansiyeli O‟neil Ve Poormoayed, 1980‟e göre “DüĢük-Orta-Yüksek” olup,
minimum Likit Limit oranı 24 maksimum Likit Limit oranı 63 olarak belirlenmiĢ ve ĢiĢme
potansiyeli “Orta-Yüksek” olarak, belirlenmiĢtir (Tablo 51).

84
Tablo 52. ġiĢen Zeminlerin Sınıflaması (O‟neil Ve Poormoayed, 1980)_ML-SM-SC-MH-
GM Grubu
Likit Limit Plastisite Ġndeksi ġiĢme Potansiyeli Sınıflaması
<50 <25 DüĢük
50-60 25-35 Orta
>60 >35 Yüksek

Tablo 53. ġiĢen killerde muhtemel hacim değiĢiklikleri (Chen, 1975)


Laboratuvar ve arazi verileri

200 no.lu ġiĢme Yüzdesi ġiĢme


ġiĢme Derecesi
elekten Likit Limit % SPT darbe sayısı Basıncı(KN/m2)
geçen %
>95 >60 >30 >10 >1000 Çok Yüksek
60-95 40-60 20-30 5-10 250-1000 Yüksek
30-60 30-40 10-20 1-5 150-250 Orta
<30 <30 <30 <1 <150 DüĢük

Ġnceleme alanında zemin birimlerden alınan SPT numunelerinden yapılan Atteberg limitleri
analizleri sonuçları değerlendirildiğinde; minimum Likit Limit oranı 24 maksimum Likit
Limit oranı 63 olarak belirlenmiĢ ve Chen, 1975‟e göre ĢiĢme potansiyeli “DüĢük–Orta-
Yüksek – Çok Yüksek” olarak, belirlenmiĢtir (Tablo 53).

9.5.2. Zeminlerin Oturma Özellikleri

Ġnceleme alanında gözlenen Bornova KarmaĢığına ait zemin niteliğindeki birimlerde


hakim litolojiyi oluĢturan çakıl, kum, silt ve kil birimler için jeoteknik değerlendirmeler
yapılacaktır. Bu birimlerden alınan UD numunelerine konsolidasyon deneyi yapılmıĢtır.

Oturma Hesabı;
Oturma, yük altında zemin içindeki suyun dıĢarı atılması ile zamanla meydana gelen
düĢey doğrultudaki deplasman olup killi, siltli zeminler için söz konusudur. Bu zeminlerde k
permeabilite katsayısı küçük olduğu için suyun dıĢarı atılması uzun zaman alır. Dolayısıyla bu
oturma zamana bağlı olarak geliĢir.
Bornova KarmaĢığına ait zemin niteliğindeki birimlerde oturma analizleri yapılırken
konsolidasyon deneyi yapılabilen birimlerde hacimsel sıkıĢma katsayısı (mv) baz alınarak,
oturma hesabı yapılmıĢtır.

85
KONSOLİDASYON DENEYİ SONUCUNA GÖRE OTURMA HESABI:

Bornova KarmaĢığına ait zemin niteliğindeki birimlerden alınan UD numuneleri


üzerinde yapılan konsolidasyon deneyi sonuçlarına göre, çalıĢma alanında hacimsel
sıkıĢma katsayısı değerine göre hesaplanan, oturma hesabı Ģu Ģekilde yapılmaktadır. Alınan
UD numuneleri üzerinde yapılan konsolidasyon deneyleri baz alınarak oturma miktarı
hesabında Bowles(1988) aĢağıdaki bağıntısı kullanılmıĢtır.
∆H = mv × ∆p × H
∆H = Zemin tabakasında meydana gelecek toplam oturma (cm)
Mv= hacimsel sıkıĢma katsayısı (cm²/kg)
∆p= zemin tabakasındaki ortalama efektif düĢey basınç artımı (kg²/cm)
H= sıkıĢabilir zemin tabakası kalınlığı (cm) =600 cm
SK-55 için UD-(10.00-10.50 m) numunesinin hacimsel sıkışma dayanımı (mv) 0.00152 değeri
cm2/kg için;
ΔH=Mv xHxΔp
ΔH= 0.00152x600x1,0
ΔH=0.912 cm olacaktır.

SK-94 için UD-1(3.00-3.50 m) numunesinin hacimsel sıkışma dayanımı (mv) 0.01386değeri


cm2/kg için;
ΔH=MvxHxΔp
ΔH= 0.01386x600x1,0
ΔH=8.31 cm olacaktır.

SK-94 için UD-3(9.00-9.50 m) numunesinin hacimsel sıkışma dayanımı (mv) 0.01432değeri


cm2/kg için;
ΔH=MvxHxΔp
ΔH= 0.01432x900x1,0
ΔH=12.88 cm olacaktır.

86
Tablo 54. Yapı temellerinde izin verilebilir max. oturma miktarları (Kaynak;
ġekercioğlu,E., 1993. Yapıların Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi., Syf. 187,
TMMOB Jeoloji Müh. Odası Yayını:28)
Temel Tipi ρ (toplam oturma) δ (farklı oturma)
Münferit temeller
Killer 7,5 cm 4,5 cm
Kumlar 5,0 cm 3,2 cm
Radye jeneral temeller
Killer 12,5 cm 4,5 cm
Kumlar 7,5 cm 3,2 cm

Tablo 55. Ġnceleme Alanındaki Zemin Birimler için Hesaplanan Oturma Miktarları

Oturma Miktarı
Sondaj Derinlik (cm)
Numune Formasyon
No.
SK-55 UD 3.00-3.50 10.01 Bornova Karmaşığı
SK-94 UD 3.00-3.50 8.31 Bornova Karmaşığı
SK-94 UD 9.00-9.50 12.88 Bornova Karmaşığı

Ġnceleme alanında UD numunelerine yapılan konsolidasyon deneyi ile elde edilen mv


(cm2/kg) katsayısı ile yapılan oturma analizi sonucunda Bornova KarmaĢığına ait zemin
birimlerde oturma miktarı minumum 7.57 cm maksimum 12.88 cm olarak hesaplanmıĢ olup
her iki birimde de toplam ve farklı oturma sorunları ile karĢılaĢılması muhtemeldir. Bu
durumun yapısal hasarlara neden olmaması için özellikle bina yüklerini zemine
homojen olarak aktarabilecek temel tipi seçimi ve tasarımı önem kazanmaktadır. Tüm
projelerde bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. Oturma ile ilgili yapılan
hesaplamalar arazinin genel karateristik yapısını yansıtmakta olup parsel bazında
zemin etütlerinde yapı-zemin iliĢkisi göz önüne alınarak bu hususlar detaylı olarak
irdelenmelidir.

9.5.3. Taşıma Gücü Hesapları

TaĢıma gücü terimi ile temeli göçmeden taĢıyabileceği maksimum taban basıncı kast
olunacaktır. Birimi kg/cm2 veya kPa olarak ifade edilir.

87
Ġnceleme alanında zemin yanal ve düĢey yönde heterojen bir dağılım göstermektedir. Bu
nedenle alanda jeoteknik profil hazırlanırken genelleĢtirme yapılmıĢtır. Ġnceleme alanında
zemin genel anlamda CL-CI-CH ve SC zemin grubundadır. TaĢıma gücü analizi için SK-54
sondajında 18.00-19.00 m. arasında yapılan üç eksenli basınç deney sonuçlarından
yararlanılarak Terzaghi eitliği kullanılmıĢtır. Hesaplamalar ve kullanılan bağıntılar aĢağıda
verilmiĢtir. Buna göre alanda ki siltli kilin emniyetli taĢıma gücü değeri 6.64 kg/cm2‟dir.

TAġIMA GÜCÜ

Terzaghi

Zemin Parametreleri
Ġçsel Sürtünme Açısı ϕ 31.7
Kohezyon c 88 kPa
YASS 6 m
DBHA γ 2.1 kN/m3
DBHA γ 2.1 kN/m3
qd = K1 . c . Nc + γ1 . Df . Nq + K2 . N γ . B . γ2 , ( T erzaghi)
T emel Boyutları
T emel GeniĢliği B 1 m
qd  qd ' -  1 D f
T emel Uzunluğu L 10 m qd '
q emn   1 D f
T emel Derinliği Df 1.5 m 3
T emel T ipi
SERĠT
T emel T aban ġekil Katsayıları
K1 1
K2 0.50 =
T aĢıma Gücü Katsayıları
Nc 42.91 N   1 .8 ( N q  1) tan 
Nγ 26.66
N c  ( N q  1 ) cot 
Nq 27.50
GS 6
kPa kg/cm 2
T aĢıma Gücü qd 3890.34 39.67
Net T aĢıma Gücü qd' 3887.19 39.64
Zemin Emniyet Gerilmesi qemn 651.02 6.64

Bu bölümde yapılan tüm hesaplama ve yorumlar inceleme alanındaki birimlerin genel


jeoteknik özelliklerini yansıtan örnek niteliğinde olup, parsel/bina bazında yapılacak zemin
etütlerinde yapı-zemin iliĢkisine göre detaylı olarak irdelenmelidir.

88
X. HĠDROJEOLOJĠK ÖZELLĠKLER

10.1. Yer Altı Suyu Durumu

Ġnceleme alanında yapılan sondaj çalıĢmalarında akifer niteliği taĢıyan yer altı suyuna
rastlanılmamıĢtır. Yeraltı sızıntı suyu ölçülen kuyular ve derinlikleri Tablo 56‟de ve 10.2‟de
verilmiĢtir. Ayrıca su seviyelerinin mevsimsel olarak değiĢkenlik göstereceği hususu dikkate
alınmalıdır.

Tablo 56. Ġnceleme Alanında Açılan Sondaj Kuyularında Ölçülen Y.A.S. Seviyeleri
(Altundağ)
Sondaj No Y.A.S.S. (m) Formasyon
SK-80 13.00 Bornova KarmaĢığı
SK-86 3.00 Bornova KarmaĢığı
SK-90 8.20 Bornova KarmaĢığı
SK-92 1.50 Bornova KarmaĢığı
SK-93 2.00 Bornova KarmaĢığı
SK-94 2.50 Bornova KarmaĢığı
SK-95 1.70 Bornova KarmaĢığı
SK-97 2.50 Bornova KarmaĢığı
SK-98 3.00 Bornova KarmaĢığı
SK-101 13.00 Bornova KarmaĢığı

Tablo 57. Yer altı su seviyeleri (Doğrudan inceleme alanında MSC raporuna göre)
SONDAJ NO YASS DERĠNLĠK (m.)
SK-38 5.80
SK-40 5.80

10.2. Yüzey Suları


Ġnceleme alanı içerisinde Uzundere Deresi geçmektedir. Söz konusu dere ile ilgili D.S.Ġ. ve
ĠZSU görüĢü alınmalıdır.

10.3. Ġçme ve Kullanma Suları


Ġnceleme alanında içme ve kullanma suyu Ģehir Ģebekesinde sağlanmaktadır.

89
XI. DOĞAL AFET TEHLĠKELERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

11.1. Deprem Durumu

11.1.1. Bölgenin Deprem Tehlikesi ve Risk Analizi

Karabağlar (Ġzmir) ve çevresi Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası‟na (1996) göre birinci
derece deprem bölgesi sınırları içerisinde kalmaktadır (ġekil 10).

Ġnceleme
Alanı

ġekil 10. Ġzmir Ġli Deprem Bölgeleri Haritası

Mülga B.Ġ.B. A.Ġ.G.M.‟nin yayınlamıĢ olduğu „Deprem Bölgelerinde Yapılacak


Binalar Hakkındaki Yönetmelik‟ hükümlerine göre belirlenmiĢtir. Buna göre,

Tablo 58. Etkin Yer Ġvmesi


Deprem Bölgesi Ao
1 0.40
2 0.30
3 0.20
4 0.10

90
11.1.1.1. Tarihsel ve Aletsel Dönem Deprem Aktivitesi

ÇalıĢma alanı ve çevresini tarihsel ve aletsel dönemde etkilemiĢ depremler, 100 km


yarıçapında bir dairenin içine düĢecek Ģekilde belirlenerek, depremlerin oluĢ zamanı,
koordinatları, büyüklükleri, Ģiddetleri ve hasar istatistikleri verilir.
ÇalıĢma alanında tarihsel dönemde meydana gelmiĢ depremlere ait veriler B.Ü. Kandilli
Rasathanesi (UDĠM) Ulusal Deprem Ġzleme Merkez, internet sitesiden temin edilerek
bulunmuĢtur. Ġzmir Ġli 1.derecede tehlikeli deprem bölgesindedir.
Karabağlar (Ġzmir) merkez olmak 100 km‟lik yarıçap içinde (38,37K) - (27,13D) koordinatları
arasında kalan bölgede 1900 – 2016 tarihleri arasında meydana gelen, yüzey dalgası
büyüklüğü Ms 4.5 ve üzeri olan depremler T.C. BaĢbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
BaĢkanlığı Deprem Dairesi BaĢkanlığı (1900‟den günümüze M≥4.5 güncel depremler) veri
tabanından ve B.Ü. Kandilli Rasathanesi (UDĠM) Ulusal Deprem Ġzleme Merkezi temin
edilerek kullanılmıĢtır.
Aletsel dönemde ise; inceleme alanı merkez olmak üzere (38,37K) - (27,13D) koordinatları
arasında kalan bölgede, büyüklüğü Ms ≥ 4.5 olan 157 adet deprem meydana gelmiĢtir.
Ġnceleme alanı çevresinde meydana gelmiĢ depremlerden en yüksek magnitüdlü olanı,
16.07.1955 tarihinde 37.65 K – 27.26 D koordinatlarında Ms=6.8 büyüklüğü olan Yuvaca-
Söke (AYDIN) depremidir.

ġekil 11. Karabağlar ve yakın çevresinde aletsel dönem depremlerinin dağılımı

91
(http://udim.koeri.boun.edu.tr/zeqdb)

Tablo 59. 1900 – 2016 Yılları Arasında (38.37)N Enlem ve (27.13)E Merkez
Koordinatında bulunan Ġnceleme alanında meydana gelmiĢ depremlerin UDĠM
kayıtları
No Olus tarihi Olus zamani Enlem Boylam Der(km) xM Yer
1 10.09.2015 08:12:45.67 38.84 26.28 15.4 4.9 EGE DENIZI
2 29.12.2014 08:06:22.86 38.89 26.28 11.6 4.6 EGE DENIZI
3 06.12.2014 06:20:53.82 38.89 26.26 15.2 5 EGE DENIZI
4 06.12.2014 01:45:06.58 38.89 26.26 13.7 5.2 EGE DENIZI
5 03.08.2012 10:18:20.15 38.70 28.03 7.4 4.6 AYANLAR-GOLMARMARA (MANiSA) [West 1.4 km]
6 02.05.2012 06:40:01.45 38.66 26.67 11.7 4.5 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
7 01.05.2012 14:48:28.56 38.66 26.68 11.8 5 iZMiR KÖRFEZi (EGE DENiZi)
8 05.12.2011 08:17:27.27 38.85 26.34 10.3 5 EGE DENIZI
9 11.11.2010 20:08:00.93 37.93 27.35 11.5 4.7 ACARLAR-SELCUK (IZMIR) [North West 2.2 km]
10 26.03.2010 18:35:52.98 38.15 26.22 11.2 4.9 ÇESME AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
11 20.06.2009 08:28:18.60 37.65 26.75 11 4.9 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
12 31.10.2005 05:26:38.00 38.13 26.58 6 4.8 EGE DENIZI
13 29.10.2005 14:48:41.40 38.10 26.64 13 4.5 EGE DENIZI
14 20.10.2005 21:40:01.41 38.18 26.59 8 5.9 DEMIRCILI-URLA (IZMIR) [South West 9.6 km]
15 19.10.2005 10:11:30.90 38.17 26.70 14 4.6 SEFERIHISAR AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
16 17.10.2005 09:58:38.30 38.14 26.61 30 4.5 SEFERIHISAR AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
17 17.10.2005 09:55:29.90 38.15 26.58 17 5.3 ZEYTINELI-URLA (IZMIR) [South East 12.0 km]
18 17.10.2005 09:46:53.97 38.16 26.53 9.1 5.9 ZEYTINELI-URLA (IZMIR) [South East 9.5 km]
19 17.10.2005 08:34:43.88 38.13 26.59 15 4.7 EGE DENIZI
20 17.10.2005 08:28:52.17 38.19 26.61 15.3 4.6 DEMIRCILI-URLA (IZMIR) [South West 8.0 km]
21 17.10.2005 05:45:16.60 38.15 26.53 10.1 5.7 ZEYTINELI-URLA (IZMIR) [South East 10.8 km]
22 29.01.2005 18:52:25.80 38.18 26.64 5 4.5 DEMIRCILI-URLA (IZMIR) [South West 6.7 km]
23 17.04.2003 22:34:24.70 38.24 26.86 6 5.2 DUZCE-SEFERIHISAR (IZMIR) [East 3.8 km]
24 10.04.2003 00:40:15.40 38.21 26.79 11 5.9 DUZCE-SEFERIHISAR (IZMIR) [South West 4.2 km]
25 09.07.1998 17:36:47.80 37.95 26.74 21 5.3 EGE DENIZI
26 02.04.1996 07:59:20.90 37.78 26.64 12 4.9 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
27 03.02.1996 19:48:52.00 37.79 26.87 22 4.5 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
28 24.05.1994 06:05:56.20 38.67 26.66 10 4.5 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
29 24.05.1994 03:35:33.20 38.68 26.48 14 4.8 BOZKOY-KARABURUN (IZMIR) [North East 2.8 km]
30 24.05.1994 02:18:34.90 38.76 26.60 16 5.1 EGE DENIZI
31 24.05.1994 02:05:36.20 38.66 26.54 17 5.3 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
32 28.01.1994 15:45:24.60 38.69 27.49 5 5.2 YENIKOY- (MANISA) [North East 0.6 km]
33 06.11.1992 20:05:58.80 38.03 27.06 10 4.7 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
34 06.11.1992 19:08:09.20 38.16 26.99 17 6 ORHANLI-SEFERIHISAR (IZMIR) [East 3.5 km]
35 19.12.1990 09:46:45.00 38.59 28.04 7 4.7 PAZARKOY-SALIHLI (MANISA) [North West 3.8 km]
36 23.12.1989 14:59:03.00 38.30 26.54 6 4.6 NOHUTALAN-URLA (IZMIR) [East 1.2 km]
37 12.11.1989 04:50:05.00 38.62 26.19 13 4.5 SALMAN AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
38 16.07.1989 16:48:24.00 39.12 26.60 3 4.5 MIDILLI ADASI (EGE DENIZI)

92
39 26.10.1988 10:10:28.00 37.96 27.69 19 4.8 MESELI-GERMENCIK (AYDIN) [North East 0.2 km]
40 04.08.1988 08:25:18.00 38.86 27.00 3 4.5 CALTILIDERE-ALIAGA (IZMIR) [North West 3.3 km]
41 15.09.1987 16:02:05.40 37.85 26.95 1 4.6 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
No Olus tarihi Olus zamani Enlem Boylam Der(km) xM Yer
42 19.03.1986 16:47:27.00 37.61 26.93 5 4.6 EGE DENIZI
43 19.03.1986 15:29:11.50 37.55 26.93 18 4.7 EGE DENIZI
44 24.11.1985 01:19:39.50 37.65 27.57 23 4.5 GUNEYYAKA-SOKE (AYDIN) [North 1.1 km]
45 29.03.1985 09:24:08.40 38.80 26.57 26 4.8 EGE DENIZI
46 14.03.1985 11:35:38.50 38.51 27.69 15 4.7 TURGUTLU (MANISA) [North West 1.9 km]
47 29.11.1984 15:28:57.10 37.88 26.98 5 4.7 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
48 23.04.1984 12:11:35.50 37.83 26.87 27 4.8 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
49 23.04.1984 10:31:49.00 37.85 26.87 28 4.6 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
50 04.08.1983 20:39:15.10 37.84 27.59 0 4.7 REISKOY-GERMENCIK (AYDIN) [South West 0.8 km]
51 01.06.1983 14:44:32.40 38.44 26.55 22 4.6 BALIKLIOVA-URLA (IZMIR) [North West 3.5 km]
52 19.12.1980 07:49:21.50 38.02 27.65 15 4.7 BASKOY-TIRE (IZMIR) [North West 2.6 km]
53 16.12.1980 17:13:25.30 38.80 26.65 10 4.6 CANDARLI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
54 26.06.1979 22:38:15.40 38.72 26.61 2 4.6 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
55 19.06.1979 23:09:56.80 38.64 26.61 21 4.6 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
56 18.06.1979 03:25:57.90 38.68 26.59 7 4.6 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
57 17.06.1979 23:08:35.90 38.72 26.61 6 4.6 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
58 16.06.1979 18:41:59.40 38.72 26.64 11 5 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
59 14.06.1979 11:44:45.10 38.79 26.57 15 5.9 EGE DENIZI
60 09.04.1978 06:53:07.20 38.20 27.10 56 4.7 SASAL-MENDERES (IZMIR) [North West 2.2 km]
61 13.03.1978 13:06:41.00 37.81 26.88 5 4.7 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
62 16.12.1977 07:37:29.30 38.41 27.19 24 5.3 BUCA (IZMIR) [North East 2.7 km]
63 09.12.1977 15:53:37.90 38.35 27.23 27 4.9 GOKDERE-BORNOVA (IZMIR) [South West 3.4 km]
64 27.10.1977 22:43:52.20 37.87 27.88 16 5.5 YILMAZKOY- (AYDIN) [North West 1.8 km]
65 24.02.1977 20:47:18.20 38.55 27.66 20 5 IZZETTIN-TURGUTLU (MANISA) [South West 5.3 km]
66 12.11.1976 09:55:32.90 38.47 26.71 6 4.9 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
67 12.11.1976 09:51:11.30 38.54 26.74 19 4.7 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
68 01.02.1974 00:01:02.10 38.55 27.22 24 5.5 KURUDERE-BORNOVA (IZMIR) [West 2.7 km]
69 19.04.1973 22:13:54.50 38.29 26.94 17 4.7 CAMTEPE-SEFERIHISAR (IZMIR) [North West 0.6 km]
70 23.10.1972 09:56:27.50 37.78 26.32 28 4.7 ONIKI ADALAR (AKDENIZ)
71 29.03.1970 14:40:26.60 38.73 28.00 47 4.8 TASKUYUCAK-GOLMARMARA (MANISA) [North West 2.6 km]
72 29.03.1970 14:37:19.60 38.74 27.83 56 4.8 TIYENLI-GOLMARMARA (MANISA) [North West 0.4 km]
73 06.04.1969 03:49:33.90 38.47 26.41 16 5.9 DALYANKÖY AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
74 23.03.1969 21:11:02.50 37.90 27.60 5 5 DAGKARAAGAC-GERMENCIK (AYDIN) [South West 0.7 km]
75 21.03.1968 09:42:51.00 38.80 27.60 52 4.5 PINARBASI-SARUHANLI (MANISA) [South 0.6 km]
76 19.02.1968 23:17:01.70 38.70 27.90 5 4.5 OZANCA-GOLMARMARA (MANISA) [North East 1.8 km]
77 14.02.1967 07:22:02.40 38.80 27.70 5 4.7 KEMIKLIDERE-SARUHANLI (MANISA) [North West 1.9 km]
78 30.01.1967 01:26:56.80 38.90 27.50 5 4.5 HATIPLAR-SARUHANLI (MANISA) [North East 1.8 km]
79 29.01.1967 19:47:52.00 38.99 27.60 33 4.7 SULEYMANKOY-AKHISAR (MANISA) [North 0.8 km]
80 19.07.1966 02:52:33.00 38.30 27.10 33 4.7 TIRAZLI-KARABAGLAR (IZMIR) [South East 4.1 km]
81 28.06.1966 17:01:04.00 39.00 27.00 49 4.7 DEMIRTAS-DIKILI (IZMIR) [East 5.0 km]
82 19.06.1966 17:55:30.00 38.55 27.35 9 4.9 KARAKOCA- (MANISA) [South East 1.8 km]

93
83 02.06.1966 22:51:28.00 38.50 27.23 30 4.8 EGRIDERE-BORNOVA (IZMIR) [East 1.3 km]
84 22.05.1966 07:37:29.00 38.70 27.92 23 4.9 GOLMARMARA (MANISA) [South 1.6 km]
85 07.05.1966 13:08:16.90 37.75 27.79 9 5.4 BOYDERE-KOCARLI (AYDIN) [North 2.4 km]
No Olus tarihi Olus zamani Enlem Boylam Der(km) xM Yer
86 04.05.1966 21:52:29.40 37.80 27.90 5 4.5 TEPEKOY- (AYDIN) [North 2.2 km]
87 04.05.1966 21:49:01.80 37.74 27.71 37 5.2 TASKOY-KOCARLI (AYDIN) [North East 0.8 km]
88 18.10.1965 14:32:48.30 38.83 27.83 36 4.7 MORALILAR-AKHISAR (MANISA) [South West 3.0 km]
89 30.09.1965 19:36:04.10 38.80 28.00 10 4.6 AKCAALAN-AKHISAR (MANISA) [South East 2.1 km]
90 19.09.1965 14:03:03.00 38.90 27.95 10 4.6 SEHITLER-AKHISAR (MANISA) [North East 1.0 km]
91 17.03.1965 14:05:00.10 38.10 28.10 33 4.5 KEMENLER-ODEMIS (IZMIR) [South East 1.4 km]
92 12.04.1960 04:22:45.60 37.69 27.70 40 4.8 CALLI-KOCARLI (AYDIN) [North East 2.2 km]
93 10.04.1960 22:05:32.90 37.73 27.80 40 4.9 BOYDERE-KOCARLI (AYDIN) [East 1.1 km]
94 19.11.1959 14:01:31.50 38.89 26.65 10 5.5 EGE DENIZI
95 03.09.1958 02:58:38.20 38.27 28.19 10 4.8 VELILER-KIRAZ (IZMIR) [North West 0.9 km]
96 11.11.1955 18:27:40.50 37.54 26.97 10 4.9 EGE DENIZI
97 16.07.1955 07:07:17.00 37.65 27.26 40 6.8 YUVACA-SOKE (AYDIN) [South East 0.3 km]
98 20.08.1954 22:50:11.00 37.50 27.00 15 4.7 EGE DENIZI
99 01.05.1954 23:31:00.00 37.80 27.00 10 4.9 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
100 01.05.1954 20:53:34.60 37.81 26.95 54 5.6 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
101 01.05.1954 15:24:59.30 37.79 27.07 42 5.3 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
102 01.05.1954 14:58:18.00 37.70 27.00 26 4.9 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
103 14.05.1953 13:00:24.00 38.70 26.50 24 4.9 BOZKOY-KARABURUN (IZMIR) [North East 5.6 km]
104 02.05.1953 18:37:44.30 38.51 26.55 60 5.3 EGLENHOCA-KARABURUN (IZMIR) [South West 4.0 km]
105 02.05.1953 10:06:43.00 38.70 26.50 25 4.8 BOZKOY-KARABURUN (IZMIR) [North East 5.6 km]
106 02.05.1953 05:41:55.90 38.48 26.67 40 5.2 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
107 01.05.1953 20:06:45.10 38.41 26.75 70 5 IZMIR KÖRFEZI (EGE DENIZI)
108 17.04.1953 21:50:15.00 37.60 27.60 16 4.6 CAVDAR-SOKE (AYDIN) [West 3.5 km]
109 13.04.1953 23:15:18.00 38.00 27.00 5 4.8 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
110 15.09.1952 19:29:00.00 37.60 27.60 32 4.8 CAVDAR-SOKE (AYDIN) [West 3.5 km]
111 09.04.1952 08:34:35.00 37.80 26.90 10 4.7 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
112 26.01.1952 02:50:00.00 39.10 26.90 30 4.8 KIZILCUKUR-DIKILI (IZMIR) [South West 1.8 km]
113 03.05.1950 07:13:48.30 38.67 27.06 40 5.2 YANIKKOY-MENEMEN (IZMIR) [North West 2.7 km]
114 23.11.1949 16:51:05.40 38.75 26.36 60 5.4 EGE DENIZI
115 01.08.1949 15:29:01.00 38.60 26.30 5 4.9 KÜÇÜKBAHÇE AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
116 30.07.1949 17:47:12.90 38.62 26.45 40 4.9 BOZKOY-KARABURUN (IZMIR) [South West 4.4 km]
117 23.07.1949 15:03:33.20 38.57 26.29 10 6.6 KÜÇÜKBAHÇE AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
118 21.05.1949 17:41:12.00 38.60 26.30 8 4.9 KÜÇÜKBAHÇE AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
119 04.01.1949 20:30:00.00 38.90 27.90 14 4.7 KIZLARALANI-AKHISAR (MANISA) [North East 2.2 km]
120 25.03.1944 12:55:00.00 37.80 26.80 8 4.7 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
121 09.07.1943 05:21:01.00 38.60 26.50 15 4.5 AMBARSEKI-KARABURUN (IZMIR) [South West 2.5 km]
122 12.08.1942 21:52:46.00 39.10 27.70 17 4.9 BAKIR-KIRKAGAC (MANISA) [North 2.3 km]
123 12.08.1942 20:38:46.40 39.13 27.64 50 4.9 SARIKAYA-SOMA (MANISA) [South West 2.2 km]
124 05.02.1942 01:15:58.50 38.84 27.74 10 5.5 KAPAKLI-AKHISAR (MANISA) [South 3.3 km]
125 23.06.1941 08:00:38.40 37.95 27.81 10 5.2 KARAGOZLER-INCIRLIOVA (AYDIN) [North East 2.1 km]
126 09.01.1941 18:13:34.10 38.03 27.40 70 5.4 BELEVI-SELCUK (IZMIR) [North West 4.7 km]

94
127 22.09.1939 00:36:36.60 39.07 26.94 10 6.6 KIZILCUKUR-DIKILI (IZMIR) [South East 4.2 km]
128 23.05.1937 10:57:30.20 38.69 27.78 10 5.5 HEYBELI-SARUHANLI (MANISA) [North 3.0 km]
129 26.04.1931 06:24:55.00 38.50 26.20 10 4.8 SAKIZ ADASI (EGE DENIZI)
No Olus tarihi Olus zamani Enlem Boylam Der(km) xM Yer
130 07.09.1930 10:56:23.00 38.60 26.20 8 4.7 KÜÇÜKBAHÇE AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
131 15.07.1928 09:33:32.80 38.05 27.32 10 5.6 BARUTCU-SELCUK (IZMIR) [North 4.3 km]
132 31.03.1928 05:12:24.00 38.10 27.40 30 5.4 SAGLIK-TORBALI (IZMIR) [North 1.6 km]
133 31.03.1928 01:15:01.00 38.10 27.40 15 5 SAGLIK-TORBALI (IZMIR) [North 1.6 km]
134 31.03.1928 00:29:48.90 38.18 27.80 10 6.5 DEREBASI-TIRE (IZMIR) [East 1.5 km]
135 13.01.1926 08:08:44.10 38.53 28.19 10 5.8 TAYTAN-SALIHLI (MANISA) [North West 1.4 km]
136 13.01.1926 01:47:04.40 38.64 28.11 50 5.8 KEMERDAMLARI-SALIHLI (MANISA) [North East 1.0 km]
137 18.07.1925 13:22:01.00 38.00 27.00 15 4.5 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
138 14.04.1924 00:00:00.00 39.00 27.80 15 4.9 KADIDAGI-AKHISAR (MANISA) [South West 2.4 km]
139 24.07.1921 19:20:00.00 38.80 26.50 22 5.4 EGE DENIZI
140 13.11.1918 10:13:27.00 37.80 27.30 35 5.4 SOGUCAK-KUSADASI (AYDIN) [North 1.9 km]
141 08.08.1917 03:41:10.00 39.00 27.00 15 4.7 DEMIRTAS-DIKILI (IZMIR) [East 5.0 km]
142 17.08.1916 20:22:00.00 38.20 26.20 10 4.9 ÇESME AÇIKLARI-IZMIR (EGE DENIZI)
143 29.10.1909 16:04:04.20 38.00 27.00 20 5.5 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
144 19.01.1909 04:57:00.00 38.00 26.50 60 6 EGE DENIZI
145 23.06.1908 16:07:00.00 38.40 27.20 38 5.3 BUCA (IZMIR) [North East 2.5 km]
146 23.06.1908 14:45:00.00 38.40 27.20 25 5.3 BUCA (IZMIR) [North East 2.5 km]
147 23.06.1908 14:16:04.20 38.40 27.20 27 5.4 BUCA (IZMIR) [North East 2.5 km]
148 12.04.1908 00:00:00.00 38.20 27.70 9 5.5 YAKACIK-BAYINDIR (IZMIR) [South West 0.8 km]
149 08.03.1908 02:00:00.00 37.80 27.80 15 5.3 KADIKOY- (AYDIN) [South West 2.6 km]
150 22.10.1904 00:00:00.00 38.00 27.00 30 4.8 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
151 10.10.1904 17:40:00.00 38.40 27.20 20 5.8 BUCA (IZMIR) [North East 2.5 km]
152 18.08.1904 20:07:00.00 38.00 27.00 30 6 KUSADASI KÖRFEZI (EGE DENIZI)
153 11.08.1904 06:08:00.00 37.70 26.90 6 6.2 SISAM ADASI (EGE DENIZI)
154 19.05.1904 10:02:00.00 38.40 27.20 20 5.5 BUCA (IZMIR) [North East 2.5 km]
155 01.05.1901 00:00:01.00 37.80 27.80 15 5 KADIKOY- (AYDIN) [South West 2.6 km]
156 01.03.1901 00:00:01.00 38.20 27.70 5 5 YAKACIK-BAYINDIR (IZMIR) [South West 0.8 km]
157 23.02.1901 00:00:00.00 37.90 27.90 15 4.8 KENGER- (AYDIN) [North East 1.1 km]

11.1.1.2. Probabilistik Deprem Tehlike Analizi

Mühendislik bakımından depremselliğin saptanması bir olasılık – istatistik hesabına


dayanmaktadır. Bu amaçla, geçmiĢ depremlere iliĢkin bilgiler ne kadar eskiye ait ve tam
olursa yapılan mühendislik yaklaĢımı da o oranda güvenilir olmaktadır (BüyükaĢıkoğlu,
1987). Karabağlar ve çevresinin deprem sayısı – deprem büyüklüğü (M) arasındaki iliĢki
değiĢimini gösterir tablo ise ġekil 12‟de görülmektedir.

95
ġekil 12. Karabağlar ve çevresinin deprem sayısı –
arasındaki iliĢkiyi gösterir tablo

Gutenberg ve Richter (1954), verilen bir zaman aralığında M magnitüd (büyüklük) ile N
deprem sayısı arasında Log N = a – bM Ģeklinde bir iliĢkinin bulunduğunu ifade eder.

N : Birikimli deprem sayısı


M : Magnitüd
a : Ġnceleme alanının büyüklüğü, gözlem süresi ve gözlem süresi boyunca olan deprem
etkinliği ile iliĢkili parametre
b : Ġnceleme alanının tektonik özelliklerine bağlı olarak değiĢen parametre
Karabağlar ve çevresi magnitüd – frekans iliĢkisinin belirlenmesi amacıyla “a ve b”
regresyon katsayılarının hesaplamasında “En Küçük Kareler Yöntemi (EKK)” kullanılmıĢtır.
Bu amaçla; Özçep (2005) tarafından hazırlanan programdan faydalanılmıĢtır. Hesaplamalarda
magnitüdü (Ms)=4.5 ve üzeri olan depremler dikkate alınmıĢtır. Ġnceleme alanında meydana
gelmiĢ depremler Tablo 60: de verilmiĢtir.
Depremlerin magnitüd aralığı, ort. magnitüd ve oluĢum sayıları Tablo 60‟de ve hesaplanan a,
b değerleri ise Tablo 61‟de verilmiĢtir.

Tablo 60. Magnitüd aralığı, ortalama magnitüd, ve oluĢum sayıları (Ms≥4.5)

96
Tablo 61‟deki değerler kullanılarak magnitüd-frekans arasındaki iliĢki elde edilmiĢ ve iliĢki
ġekil 12‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 61. Hesaplanan magnitüd – frekans iliĢkisi

11.1.1.3. Poisson Olasılık Dağılımı İle Deprem Risk Analizi

Depremlerin oluĢ periyodu, herhangi büyüklükteki bir depremin ya da o büyüklüğe yakın bir
depremin kaç yılda bir olacağını ifade eder. Bu değer “deprem ve jeoteknik mühendisliği”
açısından çok önemli bir parametredir (BüyükaĢıkoğlu, 1987). Deprem riski, herhangi bir
alanda meydana gelmiĢ veya olması beklenen en yüksek magnitüdlü depremlerin yapının
ekonomik ömrüne göre seçilen veya herhangi bir zaman aralığı için yinelenme olasılığıdır.
Poisson modeli için araĢtırmacılar, büyük magnitüdlü ana Ģokların oluĢumu için geçerli bir
model olduğu ve mühendislik amaçları için yeterli kabul edilebileceğini belirtmiĢlerdir
(Lomnitz ve Epstein, 1966; Kallberg, 1969; Lomnitz, 1973; Gürpınar, 1977; Tunç vd., 2003).
Poisson modelinde deprem oluĢumunun bir poisson dağılımı olduğu kabul edilmektedir.ġekil
12‟de Karabağlar ve çevresinin deprem tehlikesini gösterir Poisson olasılık dağılımları
verilmiĢtir.

97
Tablo 62.Deprem tehlikesini gösterir Poisson olasılık dağılımı

Tablo incelendiğinde, 1900 – 2016 yılları arasında büyüklüğü 4,5 – 7,5 arasında olan
depremlerin % olarak analizlerini görmek mümkündür. Buradan hareketle; çalıĢma alanında
büyüklüğü 4,5 olan bir depremin dönüĢ periyodu 1 yıl ve 6,5 büyüklüğündeki bir depremin 28
yıldır. Bunun yanında; 6,5 büyüklüğündeki bir depremin 10 yıl içerisinde olma olasılığı %
29,7 iken standart bir yapının ömrü olarak düĢünülebilecek 50 yıllık bir zaman diliminde 6.5
büyüklüğündeki bir depremin olma olasılığı ise % 82,9 olarak hesaplanmıĢtır. Diğer deprem
büyüklükleri için belirlenen olasılık hesaplarını tablodan görmek mümkündür. Buradan
hareketle; çalıĢma alanında yapılacak yapılar, bölgeye ait yukarıdaki deprem büyüklükleri ve
sismik risk analizdeğerleri göz önüne alınarak projelendirilmelidir.
Ġnceleme alanı 18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile
belirlenen Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası‟nda “1. Derece Deprem Bölgesi” içerisinde
kalmaktadır. I. derece deprem bölgesinde etkin yer ivme katsayısı 0,40 g den büyüktür.
Ġnceleme alanında yapılacak her türlü yapılaĢmada “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar
Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulması gerekmektedir.

98
11.1.1.4. En Büyük Yatay Yer İvmesi Hesabı ve Pik Hız Hesabı

Depreme dayanıklı yapı ve tesislerin uygun Ģekilde tasarlanması için bu yapıların maruz
kalacakları yer sarsıntısı düzeyinin hesaplanması gerekir. Bir bölgedeki deprem tehlikesini ve
buna bağlı olarak da deprem riskini gösteren en önemli unsurlardan biri yer hareketi ivmesi
olarak tanımlanan deprem etkisidir. Magnitüd bir depremin büyüklüğünü tanımlamak için
geçerli bir ölçü olmakla birlikte bir bölgede deprem tehlikesinin belirlenmesinde ve o bölgede
depreme dayanıklı yapıların projelendirilmesinde tek baĢına yeterli değildir. Bu nedenle M
büyüklüğünde bir depremin r odak uzaklığında yeryüzünün herhangi bir noktasında
yaratacağı en büyük ivme değerini veren zemin hareketi azalım iliĢkilerine gerek vardır. Bu
tür çalıĢmalar deprem kaynağının incelenecek alana olan uzaklığına bağlı olduğu için ivme –
uzaklık azalım iliĢkisi olarak adlandırılırlar (Tunç vd 2003).

Bu bilgiler ıĢığında, çalıĢma sahası ve çevresinde 116 yıllık zaman aralığında oluĢmuĢ en
büyük magnitüdlü depremler nokta kaynak ve yine saha çevresindeki aktif faylar çizgisel
kaynak olarak kullanılmıĢtır. Bu kaynakların çalıĢma alanında oluĢturabileceği en büyük pik
yatay yer ivme değerleri (PHA – Pik Ġvme - Peak Horizontal Acceleraiton) çeĢitli
araĢtırmacılar tarafından önerilen ivme azalım iliĢkisi bağıntıları (atenasyon denklemi)
kullanılarak hesaplanmıĢtır.
Bu amaçla; belirlenen noktasal ve çizgisel kaynakların (Tablo 63.) çalıĢma alanına en yakın
mesafeleri, aktif sismik kaynağa dik çizilerek (km) cinsinden hesaplanmıĢtır. Çizgisel
kaynağa giriĢ yaratmak için çalıĢma alanını içine alan geçmiĢten günümüze oluĢmuĢ en büyük
magnitüdlü deprem veya saha üzerinde amaçlanan mühendislik hedefi için belirlenen tasarım
deprem büyüklüğü (proje depremi) veya çeĢitli araĢtırmacılar tarafından önerilen fay boyu-
magnitüd iliĢkisi bağıntıları kullanılarak belirlenmiĢ makro depremler seçilmiĢtir. Ardından
belirlenen giriĢ, azalım denklemlerinde yerine konularak çalıĢma alanında oluĢabileceği
düĢünülen olası yatay yer ivmesi değerleri (amax) hesaplanmıĢtır (çizelge 11.7).

99
Tablo 63. ÇalıĢma alanı ve çevresinde belirlenen noktasal ve çizgisel sismik kaynaklar
Çizgisel, Alansal ve/veya
Noktasal Sismik Kaynaklar
Sismik Kaynak – 1 (Sis-I) 16.07.1955 tarihli 37.65 -N 27.26 E d=40 km M=6.8
(Noktasal Kaynak 1) Uzaklık:80 km
Sismik Kaynak –2 (Sis-2) 11.06.1992 tarihli 38.16 N -26.99 E d=17 km M=6.0
(Çizgisel Kaynak 1) Uzaklık:24 km Tuzla Fayı

ÇalıĢma alanına 80 km uzaklıkta olan M= 6.8 olan noktasal sismik kaynak (Sis-I) baz alınarak
Tablo 64.‟de verilen araĢtırmacıların önerdiği azalım iliĢkilerine göre hesaplanan en büyük
yatay yer ivmeleri incelendiğinde oluĢabilecek ortalama en büyük ivme 0.05 g olarak
kestirilebilir.

Tablo 64. Sis-I için ivme azalım iliĢkileri kullanılarak hesaplanan pik yatay yer ivmesi
değerleri (PGA)

ÇalıĢma alanını etkileyecek depremlerin kaynak zonları olan faylar da çizgisel kaynak olarak
alınabilir. Söz konusu faylar ve nitelik bilgilerinden yararlanılarak a-Fay boyu-Magnitüd
iliĢkisi, b-Ġvme hesapları değerlendirmelerine gidilmiĢtir. ÇeĢitli araĢtırmacılar tarafından
önerilen fay boyu-magnitüd iliĢkileri kullanılarak çalıĢma alanı için en önemli deprem
kaynağı sayılan Fay Zonu‟nun meydana getirebileceği magnitüdler Wells ve Coppersmith
(1994)‟e göre hesaplanmıĢtır.
ÇalıĢma alanına 24 km uzaklıkta olan M=6.0 olan çizgisel sismik kaynak (Sis-II) baz alınarak
Tablo 64.‟da verilen araĢtırmacıların önerdiği azalım iliĢkilerine göre hesaplanan en büyük
yatay yer ivmeleri incelendiğinde oluĢabilecek ortalama en büyük ivme 0.10 g olarak
kestirilebilir.

100
Tablo 65. Sis-II için ivme azalım iliĢkileri kullanılarak hesaplanan pik yatay yer ivmesi
değerleri (PGA)

11.1.2. Aktif Tektonik

ġekil 13. Ġnceleme Alanı Merkez Olmak Üzere 100 km Yarıçaplı M.T.A. Diri Fay
Hritası Üzerinde Gösterimi (Ölçek:1/2.000.000-M.T.A.)

Batı Anadolu neotektonizması açılmalı tektonik rejimle temsil edilir (ġengör 1979,1980).
Bölgesel olarak K-G yönlü açılmalı tektonik rejim Anadolu genelinde izlenen tektonizmanın
bir sonucudur. Türkiye‟de neotektonizmanın Orta-Üst Miyosen‟de DoğuAnadolu‟da Arap-
Afrika levhaları ile Avrasya levhaları arasında gerçekleĢen kıta-kıta çarpıĢması sonucu
baĢlamıĢ olduğu bilinir ve neotektonizma bu çarpıĢma sonucu ortaya çıkan Anadolu

101
levhasının Kuzey ve Doğu Anadolu transform fayları boyunca batıya doğru kaçması Ģeklinde
cereyan eden tektonik olaylar dizisini içerir. Batıya kaçıĢ esnasında Anadolu bloğu Batı
Anadolu‟da saatin tersi yönünde rotasyonal bir dönme ile Ege Denizindeki Hellenik yay
boyunca Afrika levhası üzerine itilmektedir (ġengör ve Kidd, 1979; ġengör 1979,1980;
ġengör ve diğerleri, 1985;Reilinger ve diğerleri, 1997). Batı Anadolu‟daki açılmalı tektonik
rejim bölgede gerçekleĢen rotasyonal dönmenin bir sonucudur.
Batı Anadolu‟nun ana morfotektonik elemanları kabaca D-B genel uzanımlı horst ve
grabenlerden oluĢan bloklu bir yapı oluĢturur. Batı Anadolu‟nun günümüzdeki bloklu
morfolojisi neotektonik dönemde bölgede K-G genel doğrultusunda gerilmeyle karakteristik
neotektonik rejimin eseridir (ġengör, 1980). Büyükmenderes ve Gediz grabenlerine tektonik
rejim içerisinde Batı Anadolu‟da geliĢen en büyük tektonik yapılardır. Birbirine simetrik
geometrisi olan bu iki tektonik koridor günümüz morfolojisinde Aydın ve Bozdağ horstlarına
karĢılık gelen ve Menderes masifi çekirdeğinin yükselmesine bağlı olarak ĢekillenmiĢ graben
sistemleridir. Buldan eĢiği, doğu uçlarında birbirine yaklaĢan bu iki grabeni birbirinden ayırır.
Büyük Menderes grabeni batı ucunda Ege Denizi‟ne açılır. Buna karĢın Gediz grabeninin Ege
Denizi ile yapısal ve morfolojik bir bağlantısı yoktur. Bu iki graben arasında Menderes masifi
çekirdeğinin oluĢturduğu yükselim yine D-B genel gidiĢli Küçükmenderes ovası tarafından
morfolojik olarak ikiye bölünmüĢtür. Gerek havzanın sedimanter dolgu özelikleri gerekse
jeomorfolojisi, Küçükmenderes ovasının Menderes masifi çekirdeğinin erozyonal süreçlerle
deĢilmesi sonucu ĢekillenmiĢ olduğunu gösterir (Bozbay vediğerleri, 1986; ġaroğlu ve
diğerleri, 1987).
Gediz graben sistemi dıĢındaki neotektonik dönem yapıları KD ve KB uzanımlıdır. Bu
bölgedeki neotektonik dönem deformasyonları genelde doğrultu atımlı fayların
egemenliğindedir (Emre ve Barka, 2000; Barka ve diğerleri, 2000;Ocakoğlu ve diğerleri,
2005). Bölgede günümüzdeki aktif neotektonik yapıların oluĢum yaĢı tartıĢmalıdır.
Neotektonik yapıların ortaya çıkıĢına yol açan ana nedenin çeĢitli araĢtırıcılarca değiĢik
süreçlerle açıklanan Menderes masifi çekirdeğinin yükselmesi olduğu konusunda genel
birgörüĢ birliği vardır (Bozdurt ve Park, 1994, 1997; Hezel ve diğerleri, 1995). Bazı
araĢtırmalara göre bölgedeki neotektonik dönem yapılarının oluĢumu Geç Oligosen-Erken
Miyosen‟de Menderes masifinin termal domlaĢma yoluyla yükselen bölgesel parçalanmayla
baĢlar ve orojenik çökme süreçleriyle grabenlerin Ģekillenmesi günümüze kadar süregelmiĢtir
(Seyitoğlu ve Scott, 1991; Seyitoğlu ve diğerleri, 1992). Bir diğer görüĢ ise günümüzdeki
grabenlerin Pliyosen/ Geç Pliyosen- Kuvaterner‟de oluĢtuğunu açıklar (Koçyiğit ve diğerleri,
1999; Yılmaz ve diğerleri, 2000). Ġkinci gruptaki görüĢlere göre günümüz grabenleri

102
Menderes masifindeki domsal parçalanmanın ürünü olan Geç Oligosen-Miyosen havzalarına
uyumsuzdur ve bunları kesen doğrultularda geliĢmiĢtir. Bölgesel neotektonik çatı içerisinde KD-
GB uzanımlı faylara iliĢkin yapılan bazı çalıĢmalarda ise bunların Miyosen‟de KD-GB yönlü
doğrultu atımlı fay sistemleri Ģeklinde ortaya çıktığı açıklanır (Kaya, 1979, 1982). Öte yandan,
Ġzmir yöresindeki KD-GB uzanımlı diri fayların Balıkesir-Ġzmir arasında Ġzmir-Ankara Kenet
Zonu içerisindeki eski bir transform fay yapısına karĢılık geldikleri ve Miyosen‟de reaktive olarak
günümüze kadar diriliklerini korudukları ileri sürülmüĢtür (Kaya, 1979; Sözbilir ve diğerleri,
2003, Ġnci ve diğerleri, 2003).Yukarıda özetlenen görüĢler Ġzmir ve yakın çevresinin neotektonik
dönem evrimi üzerine henüz görüĢ birliği olmadığını ortaya koyar. Ġzmir ve çevresi neotektonik
dönemde açılmalı tektonik rejimin egemen olduğu Batı Anadolu‟da yer alır. Ġzmir kent yerleĢimi
söz konusu açılmalı tektonik rejimin ürünü olan Gediz grabeninin batı ucunda D-B uzanımlı
tektonik bir oluğa yerleĢmiĢ aynı adlı körfezi çevreler.Ġzmir ve çevresi tarihsel dönemlerden bu
yana yoğun deprem aktivitesine sahne olmuĢtur. Bu özelliğine karĢın Gediz grabeni dıĢında
bölgede yoğun deprem aktivitesine kaynak oluĢturabilecek aktif fayların varlığı ve niteliği
konusunda yeterince detay bulgular mevcut değildir. Türkiye Diri Fay Haritası‟nda (ġaroğlu ve
diğerleri, 1992) Cuma ovası çizgiselliği, Gediz grabeni batısındaki bazı faylar ve Menemen
yöresindeki Dumanlıdağ fay zonu gösterilmiĢ, neotektonik ve bölgesel amaçlı yapılan bazı
çalıĢmalarda da diri fay ve sismisite özellikleri belirtilmeksizin bazı faylar haritalanmıĢtır.
Tarafımızca hazırlanan imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporunun aktif tektonik
bölümünün anlatımında M.T.A. tarafınca 2005 yılında hazırlanan hazırlanan Ġzmir yakın
çevresinin diri fayları ve deprem potansiyelleri raporu (MTA rapor no:10754) kullanılmıĢtır. Bu
rapora göre, inceleme alanına en yakın olası aktif fay zonları Ġzmir, Tuzla ve Seferhisar fay
zonlarıdır. Ġzmir fay zonu inceleme alanının yaklaĢık 7 km güneyinde, Seferhisar fay zonu
yaklaĢık 30 km batısında, Tuzla Fay zonu yaklaĢık 14 km güneyinde yer almaktadır. Ġzmir Fayı
düĢey ve yatay bileĢenleri olan normal atımlı bir faydır. Söz konusu fay 15‟er km. uzunluklarında
iki segmentten oluĢur. Tuzla fayı biri birinden belirgin sıçrama veya büklümlerle ayrılan ve farklı
doğrultularda uzanan üç segmentten oluĢur. Kuzeyden güneye doğru bunlar Çatalca, Orhanlı ve
Cumalı bölümleri olarak tanımlanabilir. Fayın kuzeydoğu ucunu oluĢturan Çatalca bölümü 15 km
uzunluğunda olup K35D doğrultuludur. Batı ucunda 750 m‟lik sağ yönde bir sıçrama ile Orhanlı
bölümünden ayrılır. Tuzla fayının Orhanlı bölümü K50D genel doğrultulu olup 16 km
uzunluğundadır. Tuzla fayının güneybatısında yer alan Cumalı bölümü ise K-KD/ G-GB
uzanımında birbirine paralel faylardan oluĢan zonal bir yapı sunar. Cumalı kaplıcası ile Doğanbey
Burnu arasında karada 15 km uzunluğunda olan bu fay zonunun aynı doğrultuda Ege Denizi
tabanında yaklaĢık 10 km devamlılık sunduğu bilinmektedir (Ocakoğlu ve diğerleri, 2004, 2005).
Denizaltı kesimi ile birlikte Tuzla fayının Cumalı bölümünün toplam uzunluğu 25 km‟yi
aĢmaktadır. Seferihisar fayının Sığacık körfezi ile Gülbahçe arasında karadaki uzunluğu 23 km
103
olup, sualtı bölümüyle birlikte fayın toplam 30 km‟lik bir uzunluğa ulaĢtığı sanılmaktadır. K20D
genel doğrultulu olan bu sağ yönlü doğrultu atımlı bir faydır. Ġnceleme alanın 1.2 km kuzeyinde
19 km uzunluğunda KB- GD genel doğrultusunda biri birine paralel uzanan faylardan oluĢan
çizgisellik Bornova fayı olarak tanımlanmıĢtır. Fayın Bornova batısında kalan kesimi Miyosen
yaĢlı Yamanlar dağı volkanitleri üzerinde doğrusal uzanımlı iki çizgisellikten oluĢur. Neotektonik
dönem yapısı olmalarına karĢın bu iki fayın Kuvaterner aktivitesini gösterir herhangi bir veri
toplanamamıĢ ve bunlar çizgisellik olarak haritalanmıĢtır. Fayın, Bornova-Ulucak arasında yine
biri birine paralel uzanan iki faydan oluĢan doğu kesimi ise Miyosen çökel kayalar ile Mezozoyik
yaĢlı temel kayaları keser. Bu iki fay Gediz grabeni batısındaki KemalpaĢa fayının kuzeybatı
devamında bulunur. Bunlardan güneydeki fay boyunca olan akarsu vadileri ile sırtlarda sistematik
sağ yönde dirseklenmeler geliĢmiĢtir. Bu vadilerdeki yanal ötelenme miktarı 300 metreyi aĢar.
Kuzeydeki çizgisellik ise kuzey bloğu aĢağıda olan normal fay morfolojisi sunar. Bu iki faydan
güneyde yer alanı Kuvaterner drenajını etkilemiĢ olması nedeniyle sağ yönlü doğrultu atımlı
olasılı diri fay, kuzeydeki ise neotektonik dönem çizgiselliği olarak değerlendirilmiĢtir.

11.1.3. SıvılaĢma Analizi ve Değerlendirme

Deprem sırasında sismik dalgalar özellikle makaslama dalgaları suya doygun siltli kum ve
kumlu zeminler içinde yayılırken birbirine göre ters yönde etkiyen kuvvet çiftleri yaratarak
zemin tanelerinin yer değiĢtirmesine neden olurlar. SıvılaĢma olayı depremlerin en
beklenmedik en kontrol edilemez ve en ağır hasar yaratan yönüdür.
SıvılaĢma suya doygun gevĢekten orta sıkıya kohezyonsuz zeminler için non-plastik siltlerde
ortaya çıkmaktadır.
Ġnce taneli zeminlerde (plastik siltlerin) sıvılaĢma olabilmesi için aĢağıdaki 3 kriterin
tamamının karĢılanması gerekmektedir:
• 0.005mm‟den daha ince partiküllerin zemindeki kuru ağırlıkça yüzdesi 15‟den daha az
olmalıdır (yani, 0,005 mm „den geçen yüzde<15).
• Likit limit değeri 35‟den küçük olmalıdır (yani, LL<35).
• Zeminin su muhtevası (W) likit limitin 0.9‟undan daha büyük olmalıdır. (yani,
W>0,9*LL)
Ġnce taneli zeminin bu üç kriterin tümünü karĢılamadığı durumda, zeminin genellikle
sıvılaĢmaya duyarlı olmadığı düĢünülür. Ġnceleme alanında belirlenen Bornova
karmaĢığına ait birimler yukarıda bahsedilen üç kriteri sağlamadığı için inceleme
alanında sıvılaĢma problemi olmayacağı öngörüldüğünden herhangi bir değerlendirme
yapılmamıĢtır.

104
11.1.4. Zemin Büyütmesi ve Zemin Hakim TitreĢim Periyodun Belirlenmesi

Genellikle daha genç ve yumuĢak olan zeminler, pekleĢmiĢ zeminlere ve taban kayaya
oranla yer hareketini büyütmektedir. Sığ yer yapısının yer hareketi spektrumuna etkisinin
belirlenmesi açısından önemli olan bu olgu, zemin büyütmesi olarak tanımlanmaktadır. Zemin
hakim titreĢim periyotu ise zemin büyütmesinin gözlendiği periyodu ifade etmektedir ve
zemin-yapı etkileĢimi açısından önemli bir parametredir.

Tablo 66. 20 noktada yapılan mikrotremör çalıĢmalarından elde edilen Zemin Hakim
TitreĢim Periyotları ve Zemin Büyütme değerleri
Mikrotremör Ölçüm Periyot Büyütme
Frekans (Hz.)
No: (sn.) (H/V Spektral Oran)
M1 0,31 2,68 3,22
M2 0,33 2,01 3,05
M3 0,29 1,60 3,45
M4 0,32 1,48 3,09
M5 0,34 2,96 2,96
M6 0,32 1,43 3,09

Tablo 67. Ortalama Zemin Büyütmesine Göre Zemin Sınıflaması (Ansal,2004)

a b
Zemin Hakim Ölçüt Spektral
TitreĢim Periyodu Tanımı Büyütme Tehlike Düzeyi
Aralığı
0.10-0.30 sn A 0.0-2.5 A( DüĢük)
0.30-0.50 sn B 2.5-4.0 B(Orta)
0.50-0.70 sn C 4.0-6.5 C(Yüksek)
0.70-1.00 sn D >6.5 D (Çok Yüsek)

Tablo 67‟da görüldüğü üzere alınan ölçümler sonucu, Bornova KarmaĢığına ait
birimlerde zemin hakim titreĢim periyodu 0.29-0.34, Zemin büyütmesi değeri 1.43-2.96
olarak hesaplanmıĢtır.
Bu değerlendirme sonucunda Bornova KarmaĢığına ait birimlerde zemin büyütmesi
değeri 1.43-2.96 aralığında bulunmuĢtur. Mikrötremör sonuçlarına göre zeminin deprem
etkisini 1.43-2.96 kat büyüteceği anlaĢılmaktadır. Spektral büyütmeye göre tehlike düzeyi
“B (Orta)” sınıfına girmektedir.
105
11.2. Kütle Hareketleri

Ġnceleme alanı yakın çevresinde daha önce hazırlanan raporlardaki yapılan sondaj
çalıĢmaları verileri göz önünde bulundurularak 5.0-Stability programı ile Bishop (1955)
yöntemi kullanılarak Ģev stabilite analizleri yapılmıĢtır.
Ayrıca bu rapor kapsamında ODTÜ jeoloji ve inĢaat bölümlerinden döner sermayi
yolu ile Prof. Dr. Sadık BAKIR ve Prof. Dr. Tamer TOPAL hocalar tarafınca inceleme
alanınıda kapsayacak Ģekilde 3 kesit alınarak stabilite analizleri yapılmıĢ ve gerekli jeolojik-
jeoteknik değerlendirmeler yapılarak rapor hazırlanmıĢtır. Söz konusu raporlar EK-7‟de
verilmiĢtir. rapora göre;
Ġnceleme alanında Geomek tarafından yapılan kesit çalıĢmalarında Kil birimi,Yamaç
molozu, KireçtaĢı birimi ve ÇamurtaĢı birimi için ayrı ayrı kohezyon, içsel sürtünme açısı ve
tek eksenli basınç değerlerleri ve yeraltı su seviyesi değerleri kullanılarak depremsiz ve
depremli koĢullardaki durumu gözönünde bulundurularak A-A‟, B-B‟, C-C‟, D-D‟ ve E-E‟
kesit hatları boyunca Ģev stabilite analizleri yapılmıĢtır.
Ayrıca inceleme alanında Altundağ Mühendislik tarafından daha önce hazırlanmıĢ
Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt
Dairesi BaĢkanlığı tarafından 26.08.2013 tarihinde onaylanmıĢ rapordaki Ankara Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Recep KILIÇ
danıĢmanlığında yapılan inceleme alanındaki heyelan çalıĢmaları kapsamında yapılan 1-1‟ ve
11-11‟ kesit hatları boyunca yapılan Ģev stabilite analizleri de kullanılarak inceleme
alanının Afetsellik durum değerlendirmesi yapılmıĢtır.
Ġnceleme alanı 1. Derece deprem bölgesi içerisinde kalmaktadır. Ġnceleme alanında
Ģev stabilite analizleri yapılırken yatay deprem katsayısı KGM AraĢtırma Mühendislik
Hizmetleri Teknik ġartnamesi ( 2005) “ ġev Stabilite Analizlerine Esas Yatay Deprem
Katsayıları Haritası‟nda” öngörüldüğü üzere 0.2 olarak alınmıĢtır.

106
Ġnceleme alanında Ģev stabilite analizleri yapılırken jeolojik birimlere ait fiziksel,
indeks ve mekanik özelliklere ait parametreler kullanılırken inceleme alanında yapılan
sondajlar ve TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap
Değerleri” standartlarına ait veriler kullanılmıĢtır. TS 498 standarlarına göre katı kil
sınıfındaki birimlerde Φ içsel sürtünem açısı değerleri 22,5o alınması öngörülmesine rağmen
Ģev stabilite analizleri yapılırken aĢırı konsolide kil birimlerde içsel sürtünme açısı değeri 12 o
olarak alınmıĢtır.

107
TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Kohezyonlu Zeminlerde Alınacak Yüklerin
Hesap Değerleri

Ġnceleme alanında Ģev stabilite analizleri yapılırken jeolojik birimlere ait fiziksel,
indeks ve mekanik özelliklere ait parametreler kullanılırken inceleme alanında yapılan
sondajlar ve TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap
Değerleri” standartlarına ait veriler kullanılmıĢtır. TS 498 standarlarına göre yamaç molozu
sınıfındaki birimlerde Φ içsel sürtünem açısı değerleri 35o alınması öngörülmesine rağmen
Ģev stabilite analizleri yapılırken aĢırı konsolide kil birimlerde içsel sürtünme açısı değeri 30 o
olarak alınmıĢtır.

TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Kohezyonsuz Zeminlerde Alınacak


Yüklerin Hesap Değerleri”

Tablo 68. Rapor Kapsamında Yapılan ġev Stabilite Analizlerinde Jeolojik Birimlerde
Kullanılan Parametreler

TEK EKSENLĠ
c Φ Doğal Yoğunluk BASINÇ
BĠRĠM
(KN/m2) (o) (KN/m3) DAYANIMI
(KN/m2)

ÇAMURTAġI - - 20 16.400
YAMAÇ MOLOZU 0 32 18 -
KĠL 110 12 20 -
KĠREÇTAġI - - 21 18.200

108
Ġnceleme alanına ait Ģev stabilite analizleri yapılırken gerek Çevre ve ġehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt Dairesi BaĢkanlığı tarafından
26.08.2013 tarihinde onaylanmıĢ rapordaki gerekse Ġlbank A.ġ Mekansal Planlama Daire
BaĢkanlığı tarafından 13.04.2015 tarihinde onaylanmıĢ rapordaki 3 farklı labaratuvarda
yapılan labaratuvar deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak birimlere ait parametreler
belirlenmiĢtir.

Ġnceleme alanında, ODTÜ jeoloji ve inĢaat bölümlerinden döner sermayi yolu ile Prof. Dr.
Sadık BAKIR ve Prof. Dr. Tamer TOPAL hocalar tarafınca inceleme alanınıda kapsatyacak
Ģekilde 3 kesit alınarak stabilite analizleri yapılmıĢ ve gerekli jeolojik-jeoteknik
değerlendirmeler yapılarak rapor hazırlanmıĢtır. Analiz sonuçları, rapor ekinde sunulmuĢtur.
Bu hatlar, mümkün olduğunca Ģevlere dik olacak Ģekilde belirlenmiĢtir. Alanın 1. Derece
deprem bölgesi içerisinde olması dolayısıyla, yatay yer ivmesi için 0.2 g değeri kullanılmıĢtır.
Mevcut raporlardaki sondaj logları verileri kullanılarak analize uygun jeolojik kesitler
hazırlanmıĢ ve uygun yeraltı su seviyeleri alınmıĢtır. Analizlerde seçilen parametreler Tablo
68, analiz sonuçları sunulmuĢtur. Analizlede; dilim yöntemi ile çalıĢan BasitleĢtirilmiĢ Bishop
ve Janbu yöntemlerine göre güvenlik katsayıları bulunmuĢtur.

109
ġekil 14. Ġncelenen kesit hatları.

Tablo 69. ġev stabilite analizlerinde kullanılan parametreler.


Özellikler KireçtaĢı KiltaĢı-Marn
Taze AyrıĢmıĢ Taze AyrıĢmıĢ
Kuru Birim Hacim Ağırlığı (kN/m3) 18 19 18 19
Islak Birim Hacim Ağırlığı (kN/m3) 20 21 19 20
Kohezyon (kPa) 188* 79* 250 20
Ġçsel Sürtünme Açısı (o) 44.4* 31.51* 15 12
*Hoek ve Brown‟ın Jeolojik Dayanım Ġndisi yöntemi kullanılarak belirlenmiĢtir.

110
Tablo 70. ġev stabilite analiz sonuçları.
Güvenlik Katsayısı Hakim Litoloji
Kesit Hattı
Statik Dinamik
Hat 1-Mevcut Durum 4.14 2.26 KireçtaĢı
Hat 1-Son Durum 1.78 1.21 KiltaĢı-marn
Hat 2-Mevcut Durum 1.65 0.74 KiltaĢı-marn
Hat 2-Son Durum 1.54 0.74 KiltaĢı-marn
Hat 3-Mevcut Durum 1.34 0.64 KiltaĢı-marn

Analiz edilen hatlar incelendiğinde, statik koĢulda önemli bir Ģev stabilite sorunu
yaĢanmayacağı anlaĢılmaktadır. KireçtaĢı ağırlıklı Hat-1‟de dinamik koĢullarda da yüksek
güvenik katsayısı elde edilmiĢtir. Ancak, deprem durumunda özellikle kiltaĢı-marn biriminin
hakim olduğu Hat-2 ve Hat-3‟te ayrıĢmıĢ zon boyunca yenilmeler gözlenmektedir.

Hat-2 için yeraltı suyunun düĢürüldüğü (kuru koĢul) son durumda yapılan analizde, yol
dolgusunun hemen arkasında bulunan kütlede lokal bir yenilme gözlenmekte olup üst
kotlardaki Ģevlerde önemli ölçüde iyileĢme görülmektedir.
Hat-3‟te kuru koĢulda yapılan Ģev stabilite analizlerinde, sadece üst kotlarda nisbeten daha
kalın ayrıĢmıĢ kiltaĢı-marn seviyesi içerisindeki lokal heyelan olmaktadır. Bu heyelan, proje
alanının 300 m. dıĢında olduğu için proje alanına zarar vermesi mümkün değildir.

111
Geomek Rapor kapsamında Yapılan ġev Stabilite Analizleri
A – A‟ KESĠTĠ

A-A‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremsiz koĢullarda güvenlik


katsayısı 2,076 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmemektedir.

A-A‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik


katsayısı 1,009 olarak hesaplanmıĢ olup Fs=1,009 olup kritik denge koĢulun altında olup
mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmektedir.

112
B – B‟ KESĠTĠ

Ġnceleme alanının B-B‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremsiz


koĢullarda güvenlik katsayısı 3,72 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu
beklenilmemektedir.

B-B‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik


katsayısı 1,57 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmemektedir.

113
C – C‟ KESĠTĠ

Ġnceleme alanının C-C‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremsiz


koĢullarda güvenlik katsayısı 3,32 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu
beklenilmemektedir.

C-C‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik


katsayısı 1,61 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmemektedir.

114
E – E‟ KESĠTĠ

E-E‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremsiz koĢullarda güvenlik


katsayısı 8,34 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmemektedir.

E-E‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik


katsayısı 3,47 olarak hesaplanmıĢ olup mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmemektedir.

Altundağ Mühendislik tarafından daha önce hazırlanmıĢ Çevre ve ġehircilik Bakanlığı


Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt Dairesi BaĢkanlığı tarafından
26.08.2013 tarihinde onaylanmıĢ rapordaki inceleme alanındaki heyelan çalıĢmaları
kapsamında yapılan Ģev stabilite analizleri

115
Tablo 71. Altundağ Mühendislik tarafından daha önce hazırlanmıĢ Çevre ve ġehircilik
Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt Dairesi BaĢkanlığı
tarafından 26.08.2013 tarihinde onaylanmıĢ rapordaki inceleme alanındaki heyelan
çalıĢmaları

c Φ Doğal Yoğunluk YAPILAN KESĠT


BĠRĠM
(KN/m2) (o) (KN/m3) ÇALIġMASI

KĠL 15 10 18 1-1‟
KĠL 23 8 18 11-11‟

1 – 1‟ KESĠTĠ

1-1‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremsiz koĢullarda güvenlik


katsayısı 1,083 olarak hesaplanmıĢ olup Fs=1,083 olup kritik denge koĢulun altında olup
mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmektedir.

116
1-1‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik
katsayısı 0,978 olarak hesaplanmıĢ olup Fs=0,978 olup kritik denge koĢulun altında olup
mevcut halinde stabilite sorunu beklenilmektedir.

11 – 11’ KESİTİ

11-11‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik


katsayısı 1,07 olarak hesaplanmıĢ olup Fs=1,07 olup kritik denge koĢulun altında olup mevcut
halinde stabilite sorunu beklenilmektedir.

117
11-11‟ kesitindeki alanları temsilen yapılan analizde depremli koĢullarda güvenlik
katsayısı 0.988 olarak hesaplanmıĢ olup stabilite sorunu beklenilmektedir.

Yukarıda yapılan analizlerin tamamı inceleme alanın dıĢında yapılmıĢ analizler olup
olası kayama daireleri inceleme alanının en az 100 m. kuzeyinde geçmektedir. Ġnceleme alanı
daha düz ve sağlam zemine sahip olması nedeniyle bu alanlarda yapılan stabilite analizlerinde
Güvenlik sayıları >1.2 olmaktadır.

Bu rapor kapsamında yapılan Stabilite Analizleri

DEĞERLENDĠRMELER, SONUÇLAR VE ÖNERĠLER

Saha gözlemleri, mevcut raporlar ve yapılan analizler çerçevesinde;


a) Ġnceleme alanında Bornova KarmaĢığına ait jeolojik birim yer almaktadır. Alanın
doğusunda kireçtaĢı, batısında ise ağırlıklı olarak kiltaĢı-marn birimleri bulunmaktadır.
b) KireçtaĢı içerisinde yaklaĢık 15 m derinlikte bulunan yeraltısuyu, kiltaĢı-marn
içerisinde 1.5-5 m derinlikte yer almaktadır.
c) KireçtaĢında 5-10 m kalınlığında ayrıĢmıĢ kireçtaĢı zonu bulunurken, bu zon kiltaĢı-
marn için 15-20 m derinliğe kadar devam etmektedir.
d) Alandaki heyelanlar ağırlıklı olarak kayma türü hareket göstermektedir. Alandaki aktif
heyelanlar genelde kiltaĢı-marn içerisinde geliĢmiĢtir. Heyelanlar proje alanının
uzağında yer almaktadır.
e) Üç kesit boyunca yapılan Ģev stabilite analizlerinde; statik koĢullarda yüksek güvenlik
kaysayıları elde edilmiĢtir. Dinamik koĢulda ise; kireçtaĢı biriminde heyelan
118
beklenmezken, kiltaĢı-marn içeren birimlerde yenilmeler oluĢmaktadır. Yeraltı su
seviyesinin düĢürülmesi ile, heyelanların güvenlik katsayıları önemli ölçüde
artmaktadır. Ayrıca, heyelan eden kesim de azalmaktadır.
f) Bu aĢamaya kadar yapılan çalıĢmalar çerçevesinde; kiltaĢı-marn içeren
birimlerde yeraltı suyunun drenajı, yüzey sularının heyelan kütlesi içerisine
girmemesi için yüzey drenajı, heyelan hareketi sonucu geliĢmiĢ tansiyon
çatlaklarının geçirimsiz killi malzeme ile doldurulması ve derin kökleri ile yüksek
miktarda su emen bitkiler dikilerek alanın ağaçlandırılması önerilmektedir.
Ancak, heyelanlı kesimlerde alanın stabilitesini bozacak herhangi bir dolgu / kazı
yapılmaması gerekmektedir. Bu yaklaĢımla, ileride oluĢacak heyelanların proje
alanına olumsuz etkisi en aza indirilebilir.
g) Alanın kuzeyinde yer alan yol dolgusu yapılmadan inĢaat su basman kotuna
gerekli iyileĢtirmeler yapılarak gelinmelidir.

11.3. Su Baskını

Ġnceleme alanı içerisinde kuru dere yatakları bulunmaktadır. Planlama öncesinde taĢkın
riski konusunda DSĠ‟den görüĢ alınması ve bu görüĢ doğrultusunda planlama yapılması
gerekmektedir.

119
XII. ĠNCELEME ALANININ YERLEġĠME UYGUNLUK DEĞERLENDĠRMESĠ

Yapılan sondaj, jeolojik, jeoteknik ve jeofizik çalıĢmalar neticesinde elde edilen


veriler ıĢığında inceleme alanının yerleĢime uygunluk durumu değerlendirilmiĢtir. Arazi
gözlemlerinde ve yapılan Ģev stabilite analizlerinde; inceleme alanında yüzeysel akmaların ve
kazı Ģevlerine bağlı duraysızlıklar ile heyelan tehlikesi gözlenmeyen ve Fs >1.00 „den büyük
alanlar Önlemli Alanlar-2.1. olarak tanımlanmıĢtır.

12.1. Önlemli Alanlar (ÖA)

12.1.1. Önlemli Alanlar-2.1.A (ÖA-2.1. A) Önlem Alınabilicek Nitelikte Stabilite


Sorunlu Alanlar

Topoğrafik eğimin daha düĢük olduğu Bornova KarmaĢığına ait kireçtaĢı ve aĢırı konsolide
killerin yayılım gösterdiği bu alanlarda arazi gözlemleri ve stabilite analizlerine göre stabilite
sorunu beklenmemektedir. Ancak yüzey ve yeraltı suyu değiĢimi, zemin seviyelerindeki
litolojik farklılıklar ve topoğrafik eğim nedeniyle, derin kazı Ģevlerinde duraysızlıkların
geliĢebileceği düĢünülen bu alanlar “Önlemli Alan 2.1.: Önlem Alınabilecek Nitelikte
Stabilite Sorunlu Alanlar” olarak belirlenmiĢ ve raporumuz eki yerleĢime uygunluk
paftalarına “ÖA-2.1.”olarak gösterilmiĢtir.
Bu alanlarda;
 Kazı Ģevleri uzun süre açıkta bırakılmamalı, kazı sonrası meydana gelebilecek stabilite
sorunlarına yönelik mühendislik önlemleri ayrıntılı olarak irdelenmelidir.
 Yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaĢtırmasına
yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır.
 Yapı yüklerinin taşıttıracağı jeolojik birimlerde beklenecek şişme, oturma,
taşıma gücü vb. sorunlara yönelik gerekli mühendislik önlemleri alınmalıdır.
 Yapı yükleri de dikkate alınarak, yapılaşmaları etkileyecek her türlü stabilite
sorunu ile şişme, oturma, taşıma gücü vb. soruna yönelik önlemler, parsel/bina
bazı zemin etütlerinden elde edilecek sonuçlara göre uzman mühendislerce
projelendirilmeli ve inşaat aşamasında alınmalıdır.
 Her türlü yapılaĢmada “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
(2007)” esaslarına uyulması zorunludur.

120
XIII. SONUÇ VE ÖNERĠLER

1. Bu çalıĢmayla; Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi Uzundere Mahallesi L18A-13-D-3-A, L18A-13-D-


3-D, L18A-13-D-4-B PAFTA, Ġlbank A.ġ. Mekansal Planlama Daire BaĢkanlığı‟na ait 11345
ada 2 parsel ile Vaha Seracılık ve Bahçe Peyzaj San. ve Tic. A.ġ. at A.ġ.‟ye ait 11344
Ada, 4 Parsel sınırlarındaki 12.03.1997 tarih ve 97/9416 sayılı Afete Maruz Bölge Kararı
ile Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü Yer Bilimsel Etüt
Dairesi BaĢkanlığı tarafından GEOMEK Mühendislik Geoteknik Proje Maden ĠnĢ. Taah.
Tic. Ltd. ġti. firmasına hazırlattırılan Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi Uzundere Mahallesindeki
12.03.1997 tarih ve 97/9416 sayılı Afete Maruz Bölgenin Revizyonuna Esas Jeolojik
Jeoteknik etüt raporu eki L18A13d4b, L18A13d3a, L18A13d3d ve L18A13d4c YerleĢime
Uygunluk Paftalarında Uygun Olmayan Alan (UOA-2.1) değerlendirilen yaklaĢık
2479.8617 m2‟lik alanın afetsellik durumunun değerlendirilmesi ve afete maruz bölge
kararı kapsamından çıkarılması amaçlanmıĢtır.

2. Ġnceleme alanı yakın çevresinde yapılmıĢ olan Altundağ Mühendislik ve Geomek


Mühendislik tarafından yapılan sondajlardan elde edilen numuneler üzerinde, TSE ve
Çevre ve ġehircilik Bakanlığı onaylı ADA-Z zemin ve kaya labaratuvarı ve TSE ve Çevre
ve ġehircilik Bakanlığı onaylı ve Türkark belgeli Erbey Zemin Alabaratuvarı ve Akademi
Zemin Mekaniği Laboratuvarında yapılan deneylerin bir kısmı bu rapor kapsamında
kullanılmıĢtır. Bu kapsamda laboratuvarda su içeriği deneyi, doğal yoğunluk deneyi,
yoğunluk deneyi, özgül ağırlık deneyi, elek analizi, aterberg limitleri, üç eksenli basınç
deneyi, konsolidasyon deneyi, nokta yükü deneyi, tek eksenli basınç deneyleri
yaptırılmıĢtır. Kullanılan deney sonuçları Ek-2‟de sunulmuĢtur. Ayrıca doğrudan inceleme
alanı içerisinde Uzundere Mahallesi, 11344 Ada, 4 Parselin Sondaja Dayalı Zemin ve
Temel Etüt Raporu kapsamında yapılan 6 adet sondajlardan elde edilen karotlar üzerinde
yapılan deneylerde bu rapor kapsamında kullanılmıĢtır.

3. Ġnceleme alanı içerisinde jeolojik ve jeoteknik etüde esas teĢkil eden 1/1000 ölçekli imar
planına yönelik çalıĢmalar farklıkurumlar ve farklı özel firmalar tarafından hazırlanmıĢ ve
bu çalıĢmalar sonradan farklı kurum ve firmalar tarafından revize edilerek ilgili kurumlara
onaylatılmıĢtır.
Ġnceleme alanında;
Ġller Bankasının 22.03.1994 tarihli hazırlamıĢ olduğu muhtemel heyelana maruz
bulunarak yapılaĢma dıĢı bırakılan sahaların, yerleĢime uygun bölgelerinin saptanması
121
amacı ile Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi tarafından, Seril ĠnĢ.Tic.Ltd.ġti. firmasına
25.10.1995 tarihinde hazırlatılan Ġzmir-Aydın Çevre yolunun kuzeyinde Uzundere‟de
olası heyelan sahalarının yerleĢime uygun bölgelerinin saptanması amacı ile jeolojik-
jeoteknik etüd raporu mevcuttur. Ġnceleme alanı 22.03.1994 tarihli Ġller Bankası
raporunda ekli haritalarda sınırları belirtilen alan için 06.06.1997 tarih ve 2232 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı gereğince Afete Maruz Bölge ilan edilmiĢtir.
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü tarafından
hazırlanmıĢ ve Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Afet ĠĢleri Genel Müdürlüğünün
13.12.2002 tarihinde onayladığı Konak (Ġzmir) Belediyesi, Limontepe-Uzundere yöresine
ait Revize Planına Esas Jeolojik Ve Jeoteknik Raporu mevcuttur.
Vaha Seracılık ve Bahçe Peyzajı A.ġ. tarafından, Ġzmir Ġli, Karabağlar Ġlçesi, Uzundere
Mahallesi, Pafta; L18-a-13d-4a, L18-a-13d-4b, L18-a-13d-4c, L18-a-13d-3a, L18-a-13d-
3b ve L18-a-13d-3c 1/1000 Ölçekli Ġmar Planı Revizyonuna Esas Jeolojik Jeolojik-
Jeoteknik Etüd Raporu; Nisan 2011 tarihinde hazırlatılmıĢ ve L18-a-13d-3a nolu pafta
Heyelan Riskli Bölgeler olarak değerlendirilmiĢ ve Uygun Olmayan Alan olarak
belirlenmiĢ, Afet ve Acil Durum Yönetimi BaĢkanlığı, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi
BaĢkanlığı, 18.07.2011 tarihi 5902 ve 7269 sayılı yasaya göre incelenerek onaylanmıĢtır.

4. Ġnceleme alanında eğim % 0 –10, %20-30, %30-40 arasında değiĢmektedir. Ġnceleme


alanı genelde az eğimli olup yer yer düz bir topoğrafyaya sahiptir.

5. Ġnceleme alanında hakim olan birim Kil-Marn Formasyonuna ait Marn ve Marn ayrıĢma
ürünü Siltli Kil olarak gözlenmektedir. Marn ve Marn ayrıĢma ürünü siltli kil seviyelerine
yanal ve düĢey yönde girik KumtaĢı ve KumtaĢı ayrıĢma ürünü Killi Kum seviyeleri
görülmekte olup inceleme alanında en üst seviyede dolgu zemin yer almaktadır.

6. Alanın kuzeybatısında ise genel olarak 2,90 ile 5,00 m arasında değiĢen dolgu zemin
altından itibaren 22,50 m ile 45,00 m‟ye kadar değiĢen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı
kahverengi renkli, sert kıvamda, düĢük-orta ve yüksek plastisiteli, Marn ayrıĢma ürünü
Siltli Kil yer almaktadır. Bu birim içerisinde kalınlığı en az 6,90 m., en fazla 15,00 m.
olan yaklaĢık 25,50 m.‟ye kadar gözlenen yeĢilimsi gri renkli ve sarımsı kahverengi
renkli, yer yer orta yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı kırıklı, çok az dayanımlı,
genel olarak kötü-orta kaya kalitesinde Marn birimi ile kalınlığı en az 4,50 m., en fazla
9,50 m. olan yaklaĢık 25,50 m.‟den baĢlayıp 37,00 m.‟ye kadar devam eden sarımsı

122
kahverengi renkli, yer yer orta derece yer yer çok-tamamen ayrıĢmıĢ, çok çatlaklı-kırıklı,
çok az dayanımlı, kötü-orta kaya kalitesinde KumtaĢı birimi yer almaktadır. Ġnceleme
alanı yumuĢak-düĢük eğimli bir topoğrafya üzerinde yer almakta olup alan içerisinde hali
hazır durumda herhangi bir kitlesel hareket görülmemektedir.

7. Ġnceleme alanının tamamı hesaplanan Vs hızlarına göre, hızları birbirine yakın olanlar 2
sismik tabakaya indirgenmiĢtir. Bu seviyelerin Vs hızları genelde bir üst seviyeye oranla
birbirine yakın değerlerdedir. 1. Sismik tabaka derinliği ortalama 5.66 m. olarak
hesaplanmıĢtır. S hızlarından hesaplanan Ortalama Vs30 hızı 620 m/s. olarak
hesaplanmıĢtır.

8. Ġnceleme alanındaki ince taneli;


CL grubu zeminlerde;
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0.89-3.42, ağırlıklı olarak ise 1.05-1.29 arasındadır.
Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0.68)-0.11, ağrılıklı olarak ise -0.50-0.3 arasındadır.
CI grubu zeminlerde;
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0,81-1,90, ağırlıklı olarak ise 0,9-1,26 arasındadır
Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0,9)-1,87, ağrılıklı olarak ise -0.4-0,2 arasındadır
CH grubu zeminlerde;
Kıvamlılık Ġndeksi (Ic)= değerleri 0,84-1,42, ağırlıklı olarak ise 1-1,25 arasında
Likitlik Ġndeksi (LI) değerleri (-0,41)-0.16), ağrılıklı olarak ise (-0.10)-1.10) arasındadır
Kıvamlılık ve Likitlik Ġndeksine göre; CL, CI ve CH grubu zeminler ağılrıklı olarak
plastik yer yer likit kıvamındadır. CL, CI ve CH grubu zeminler normal konsolidedir.

9. Atterberg Limitleri sonuçlarına göre ince taneli zeminleri genelde CL, CH, CI zemin
sınıfındadır
CL grubu zeminlerin;
Likit Limitleri % 20-34 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 28-32 arasındadır.
Plastisite Ġndisi ise % 5-18 arasında olup genel yoğunlaĢma % 13-16 arasındadır.
CI grubu zeminlerin;
Likit Limitleri % 36-48 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 38-46 arasındadır.
Plastisite Ġndisi ise % 13-31 arasında olup genel yoğunlaĢma % 19-22 arasındadır.
CH grubu zeminlerin;

123
Likit Limitleri % 51-62 aralığında genel yoğunlaĢma ise % 51-62 arasındadır. Plastisite
Ġndisi ise % 28-45 arasında olup genel yoğunlaĢma % 31-38 arasındadır.

10. Ġnce Tane Oranı ve Aktivite;


CL grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,33-0,59 arasında,
CL grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,16-0,46 arasında,
CH grubu zeminlerin aktivite değerleri 0,07-0,29 arasındadır.
Buna göre inceleme alanında ki killer aktif olmayan killerdir.

11. Ġri taneli zeminler SC ve GC zemin grubundadır.


Ġnce tane oranı,
SC grubu zeminlerde % 22,9-% 48,8,
GC grubu zeminlerde % 20,3- % 46,5‟dır.

12. Ġnceleme alanı, zemin grubu olarak B, Yerel zemin sınıfı olarak Z1 tipi zeminlere dahil
edilmelidir.

13. Ġnceleme alanında UD numunelerine yapılan konsolidasyon deneyi ile elde edilen mv
(cm2/kg) katsayısı ile yapılan oturma analizi sonucunda Bornova KarmaĢığına ait zemin
birimlerde oturma miktarı minumum 7.57 cm maksimum 12.88 cm olarak hesaplanmıĢ
olup her iki birimde de toplam ve farklı oturma sorunları ile karĢılaĢılması muhtemeldir.
Bu durumun yapısal hasarlara neden olmaması için özellikle bina yüklerini zemine
homojen olarak aktarabilecek temel tipi seçimi ve tasarımı önem kazanmaktadır. Tüm
projelerde bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. Oturma ile ilgili yapılan hesaplamalar
arazinin genel karateristik yapısını yansıtmakta olup parsel bazında zemin etütlerinde
yapı-zemin iliĢkisi göz önüne alınarak bu hususlar detaylı olarak irdelenmelidir.

14. Ġnceleme alanında zemin yanal ve düĢey yönde heterojen bir dağılım göstermektedir. Bu
nedenle alanda jeoteknik profil hazırlanırken genelleĢtirme yapılmıĢtır. Ġnceleme alanında
zemin genel anlamda CL-CI-CH ve SC zemin grubundadır. TaĢıma gücü analizi için SK-
54 sondajında 18.00-19.00 m. arasında yapılan üç eksenli basınç deney sonuçlarından
yararlanılarak Terzaghi eitliği kullanılmıĢtır. Hesaplamalar ve kullanılan bağıntılar
aĢağıda verilmiĢtir. Buna göre alanda ki siltli kilin emniyetli taĢıma gücü değeri 6.64
kg/cm2‟dir.

124
15. Ġnceleme alanında yapılan sondaj çalıĢmalarında akifer niteliği taĢıyan yer altı suyuna rastlanılmamıĢtır
16. Ġnceleme alanı içerisinde Uzundere Deresi geçmektedir. Söz konusu dere ile ilgili D.S.Ġ.
ve ĠZSU görüĢü alınmalıdır.

17. Yapılan sondaj, jeolojik, jeoteknik ve jeofizik çalıĢmalar neticesinde elde edilen veriler
ıĢığında inceleme alanının yerleĢime uygunluk durumu beĢ kategoride değerlendirilmiĢtir.
Arazi gözlemlerinde ve yapılan Ģev stabilite analizlerinde; inceleme alanında yüzeysel
akmaların ve kazı Ģevlerine bağlı duraysızlıklar ile heyelan tehlikesi gözlenmeyen ve Fs
>1.00 „den büyük alanlar Önlemli Alanlar-2.1.A (ÖA-2.1.) Önlem Alınabilicek Nitelikte
Stabilite Sorunlu Alanlar olarak tanımlanmıĢtır. Ġnceleme alanında Bornova KarmaĢığının
yayılım gösterdiği bu alanlarda Ģev stabilite analizleri yapılmıĢ olup depremli ve
depremsiz koĢullarda güvenlik katsayısı 1,00‟den büyük değerler elde dilmiĢ olup
herhangi bir heyelan olayı gözlenmeyen ancak yüzey ve yeraltı suyu değiĢimi, zayıf
zemin seviyelerindeki litolojik farklıĠıklar ve topoğrafik eğim nedeniyle, derin kazı
Ģevlerinde duraysızlıkların geliĢebileceği düĢünülen bu alanlar “Önlemli Alan 2.1:
Önlem Alınabilecek Nitelikte Stabilite Sorunlu Alanlar” olarak belirlenmiĢ ve
raporumuz eki yerleĢime uygunluk paftalarına “ÖA-2.1.”olarak gösterilmiĢtir.
Bu alanlarda;
 Kazı sonrası meydana gelebilecek stabilite sorunlarına yönelik mühendislik önlemleri
ayrıntılı olarak irdelenmelidir.
 Yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaĢtırmasına
yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır.
 Yapı yüklerinin taĢıttıracağı jeolojik birimlerde beklenecek ĢiĢme, oturma, taĢıma
gücü vb. sorunlara yönelik gerekli mühendislik önlemleri alınmalıdır.
 YapılaĢmaları etkileyecek her türlü stabilite sorunu ile ĢiĢme, oturma, taĢıma gücü vb.
soruna yönelik önlemler, parsel/bina bazı zemin etütlerinden elde edilecek sonuçlara
göre uzman mühendislerce projelendirilmeli ve inĢaat aĢamasında alınmalıdır.
 Her türlü yapılaĢmada “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
(2007)” esaslarına uyulması zorunludur.
18. Ġnceleme alanı Bakanlar Kurulu‟nun 18.4.1996 gün ve 96/8109 sayılı kararına göre “I.
Derece Deprem Bölgesi” içinde kalmaktadır. Her türlü yapılaĢmada “Deprem
Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” esaslarına uyulması
zorunludur.

125
19. Ġnceleme alanında yapılacak yapılar için ile “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar
Hakkında Yönetmelik" hükümlerine aynen uygulanması gerekmektedir.

20. Ġzmir ili Karabağlar Ġlçesi mücavir alanı içerisinde 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli
paftalarda sınırları belirtilen alan için imar planına esas hazırlanan bu rapor, zemin etüt
raporu yerine hiçbir Ģekilde kullanılamaz.

126
XIV. YARARLANILAN KAYNAKLAR

 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, 1997, Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı,
Ulusay, R.,1994, Uygulamalı Jeoteknik Bilgiler. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları No:38,
Ankara.
 Ansal, A., Laue, J., Buchheister, J., Erdik, M., Springman, S.M., Studer, J., Köksal, D., 2004, Site
Characterization and Site Amplification For A Seismic Microzonation Study in Turkey, 11th
International Conference on Soil Dynamics and Earthquake Engineering and 3 rd Earthquake
Geotechnical Engineering, San Francisco, 7-9 Jan. 2004.
 1/100.000 Ölçekli Jeoloji Haritaları, (Alan ve Aksay 2002, değiĢtirilmiĢ)
 Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik 2007, TC Bayındırlık ve Ġskan
Bakanlığı.
 Keçeli A.,1990, Sismik Yöntemlerle Müsaade edilebilir Dinamik Zemin TaĢıma Kapasitesi ve
Oturmasının Saptanması, JEOFĠZĠK. 4, 83-92.
 MTA Diri Fay Haritaları(Ölçek:1/1.250.000)
 Özaydın, K., 1982, Zemin Dinamiği, Deprem Mühendisliği Türk Milli Komitesi Yayınları No:1
Ġstanbul.
 Özçep, F., 2005, "ZeminJeofizikAnaliz", Microsoft® Excel Programı, Ġ.Ü. Müh. Fak. Jeofizik Müh.
Böl., Ġstanbul.
 Özçep (2009) tarafından hazırlanan Excel tabanlı “Zemin Jeofizik Analiz©” programından
faydalanılmıĢtır.
 ġekercioğlu, E., 1998, Yapıların Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi, TMMOB Jeoloji
Mühendisleri Odası Yayınları No:28, Ankara.
 TS 5141 EN 12954 Standartı, Yer altı çelik boru hatlarının katodik korunması kuralları.
 TS EN 1998-1 Standartı, Eurocode 8: Depreme dayanıklı yapıların projelendirilmesi – Bölüm 1: Genel
kurallar, Sismik etkiler ve binalar için kurallar.
 Türker E.,1988, Sismik Yöntemlerle Zemin TaĢıma Gücünün Saptanması Doktara Tezi, A.Ü. Müh.
Fakültesi.
 Uzuner B., A., 1998, Temel Zemin Mekaniği, KTÜ ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü, Teknik Yayınevi,
Ankara.
 Ulusay, R. ve Sönmez, H., Kaya Kütlelerinin Mühendislik Özellikleri, TMMOB Jeoloji Mühendisleri
Odası Yayınları No:60, Ankara
 Ulusay, R., 2001, “Jeoteknik Etütler Ġçin Veri Toplama ve Değerlendirme Teknikleri” Konulu Eğitim
Seminerinin Kaynak Yayına Ek Notlar, Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Vakfı , Ankara.
 (UlutaĢ vd., 2003)

127
EK–1

KUYU LOGLARI

128
EK–2

LABORATUAR SONUÇLARI

129
EK–3

JEOFĠZĠK ÇALIġMA EKLERĠ

130
EK–4

ĠNCELEME ALANINA AĠT JEOLOJĠ, SONDAJ VE LOKASYON, EĞĠM VE


YERLEġĠME UYGUNLUK HARĠTALARI

131
EK–5

VERĠ KULLANIM ĠZĠN BELGELERĠ

132
EK–6

ODTÜ RAPORLARI

133
EK–7

ĠNCELEME ALANININ „„RĠSKLĠ BÖLGE‟‟ ĠLAN EDĠLDĠĞĠNE DAĠR BAKANLAR


KURULU KARARI

134

You might also like