1

De Kleine
Catechismus
 2

INHOUD

Inleiding: de Christen en de Christelijke leer 4

A De Christen 4
B De Christelijke leer 4

Deel 1 : De Geloofsbelijdenis 4

1 Het doel van het menselijk bestaan 4

2 God 5
A Gods identiteit 6
B Gods openbaring in de Bijbel 7
C De Goddelijke Traditie of Overlevering 8
3 De Drie-ene God 8
4 De Schepping en de engelen 10
5 De Schepping en de zondeval van de mens 10
6 Het lijden van de mens 13
7 De zonde 14
A Algemeen 14
B Doodzonde 14
C Dagelijkse zonde 14
D Schuld aan zonden van anderen 15
E Wraakroepende zonden 15
F Zonden tegen de Heilige Geest 15
8 Ondeugden 15
9 De Menswording 16
10 De Verlossing 17
11 De Heilige Geest en Genade 19
A De Heilige Geest 19
B De genade 20
12 Zedelijke deugden, Goddelijke deugden en Gaven van de Heilige Geest 21
Algemeen 21
A Zedelijke deugden 21
B Goddelijke deugden 22
GELOOF 22
HOOP 23
LIEFDE 23
C Gaven van de Heilige Geest 24
13 De Katholieke Kerk 24
A De Kerk als geloofsgemeenschap 24
B De Kerk en de Heilige Geest 25
C Kenmerken en eigenschappen van de Kerk 26
14 De gemeenschap van de Heiligen 27
15 De vergeving van de zonden 28
16 De Verrijzenis van het lichaam 28
17 Het Eeuwig Leven 29

Deel 2 : De geboden 29

A Algemeen 29
B De twee grootste geboden 29
C Christelijke volmaaktheid 30
D De Tien Geboden 31

Deel 3 : Uitleg van de 10 Geboden van God 32

1 Het eerste gebod 32

2 Het eren van Heiligen, relikwieën en afbeeldingen 33
3 Het tweede gebod 34
4 Het derde gebod 34
5 Het vierde gebod 35
6 Het vijfde gebod 35
 3

7 Het zesde en negende gebod 36

8 Het zevende en tiende gebod 36
9 Het achtste gebod 37

Deel 4 : De geboden van de Kerk 37

Algemeen 37
1 Het eerste gebod van de Kerk 38
2 Het tweede en derde gebod van de Kerk 38
Algemeen 38
A Het tweede gebod van de Kerk 38
B Het derde gebod van de Kerk 39
C Bijzondere dagen 39
3 Het vierde gebod van de Kerk 40
4 Het vijfde gebod van de Kerk 40

Deel 5 : Middelen om ons te heiligen 40

1 Het Gebed 40
A Algemeen 40
B Devotie tot God 43
*Devotie tot God de Vader 43
*Devotie tot God de Zoon 44
*Devotie tot God de Heilige Geest 45
C Devotie tot de Heilige Maagd Maria 45
*De rol van de Heilige Maagd Maria in de Kerk 45
*Eredienst tot de Heilige Maagd Maria 48
D Devotie tot Heiligen 49
E Devotie tot Engelen 50
2 De Sacramentaliën 50
3 De Sacramenten 51
Inleiding 51
1 Het Doopsel 52
2 Het Vormsel 53
3 De Heilige Eucharistie 54
A De Heilige Eucharistie 54
B De Heilige Eucharistie als offer of Heilig Misoffer 56
C De Heilige Eucharistie als Sacrament 57
4 De Biecht 58
A De Biecht als Sacrament 58
B Berouw 59
C De Belijdenis 59
D De absolutie 60
E De voldoening of penitentie 60
F Hoe een goede belijdenis af te leggen 61
G Tijdelijke straffen en aflaten 61
H Uitersten van de mens 62
5 Het Heilig Oliesel (Ziekenzalving) 62
6 De Priesterwijding 63
7 Het Huwelijk 63
A Algemeen 63
B Het Huwelijk 64
C Taken in het Huwelijk 65
D Anticonceptie 66
 4

Inleiding: de Christen en de Christelijke leer

A De Christen
1 Wat is een Christen? Een Christen is een gedoopte, die de leer van Christus gelooft en belijdt in de
ware Kerk.

2 Wat is het teken van een Christen? Het Kruisteken.

3 Waarom is het Kruisteken het teken van een Christen? Het Kruisteken is het teken van een
Christen, omdat men daardoor de voornaamste geloofswaarheden van het Christelijk geloof belijdt:
1 de Heilige Drie-eenheid
2 de Verlossing door Jezus Christus door Zijn dood aan het Kruis.

4 Hoe worden deze geloofswaarheden uitgedrukt door het kruisteken? Door het kruisteken te
maken door onze rechterhand aan het voorhoofd te brengen, en te zeggen: In naam van de Vader. We
drukken dan de waarheid uit dat er maar één God is;
Dan aan de borst, en te zeggen: en de Zoon, en tenslotte van de linker- naar de rechterschouder en te
zeggen: en de Heilige Geest. We drukken dan de waarheid uit dat er drie verschillende Personen in God
zijn; en wanneer we de vorm van het kruis op onszelf maken, drukken we de waarheid uit dat de Zoon
van God, mens is geworden en ons verlost heeft door Zijn dood op het Kruis.

5 Waarom maken wij het kruisteken? Om te tonen dat wij Christen zijn, om onze werken aan God op
te dragen, en om de bekoringen van ons af te weren.

B De Christelijke leer

1 Wat is de Catechismus? De Catechismus is de korte inhoud van de Christelijke leer.

2 Wat is de Christelijke leer? Het is de leer die door Jezus Christus aan de wereld werd verkondigd en
door de Apostelen gepredikt, en die verder door de Kerk wordt onderwezen.

3 Waarom is de Christelijke leer de noodzakelijkste onder alle leringen? Zij is de noodzakelijkste

onder alle leringen, omdat zij ons leert wat wij moeten weten en doen om gered te worden en in het
Koninkrijk van God toegelaten te worden.

4 Moeten alle mensen de Christelijke leer kennen en naleven? Alle mensen moeten de Christelijke
leer kennen en naleven, want dit is Gods wil; anders kunnen zij niet gered worden, en zelfs niet oprecht
gelukkig zijn in dit leven.

Deel 1 : De Geloofsbelijdenis
1 Het doel van het menselijk bestaan
1 Wie heeft ons gemaakt? God heeft ons gemaakt.

2 Wie is God? God is het Opperwezen, oneindig volmaakt, die alle dingen heeft gemaakt en in stand
houdt.

3 Waarom zijn we zeker dat God bestaat?

1 Omdat het bestaan van hemel en aarde niet uit te leggen is zonder een God die ze geschapen
heeft;
2 Omdat de orde die in het heelal heerst, niet te verklaren is zonder een oneindig verstandig en
almachtig Wezen;
3 Omdat de zedenwet noodzakelijk is voor de menselijke samenleving, en er geen waarachtige
zedenwet kan bestaan zonder allerhoogste Wetgever.

4 Waarom heeft God ons geschapen? Om Zijn goedheid te tonen en om Zijn eeuwig geluk in de
Hemel met ons te delen.
 5

5 Wat moeten we doen om het geluk van de Hemel te verwerven? We moeten God kennen,
liefhebben en dienen in deze wereld.

6 Van wie leren we God kennen, liefhebben en dienen? De Katholieke Kerk leert ons dit. - Johannes
12:46

7 Waar vinden we de belangrijkste waarheden die door Jezus Christus door de Katholieke Kerk
werden onderwezen? Deze vinden we terug in Apostolische Geloofsbelijdenis.

8 Hoe bidden we de Apostolische Geloofsbelijdenis:

Ik geloof in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, Zijn enige
Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de Heilige Geest, en geboren uit de Maagd Maria; die geleden
heeft onder Pontius Pilatus, gekruisigd is, gestorven en begraven; die neergedaald is ter helle, de derde
dag verrezen uit de doden; die opgevaren is ten Hemel, en zit aan de rechterhand van God, Zijn
almachtige Vader; vandaar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden.
Ik geloof in de Heilige Geest; de Heilige Katholieke Kerk, de gemeenschap van de Heiligen;
de vergiffenis van de zonden; de verrijzenis van het lichaam; het eeuwig leven. Amen.

2 God
Ik geloof in God, de Almachtige Vader, Schepper van Hemel en aarde.

A Gods identiteit

1 Wat bedoelen we als we zeggen dat God het Opperwezen is? Dan bedoelen we dat Hij boven alle
schepselen staat. Hij is de op zichzelf bestaande en oneindig volmaakte Geest.

2 Heeft God zelf Zijn bestaan geopenbaard? God heeft zelf Zijn bestaan geopenbaard aan Adam en
Eva, aan Mozes en aan de profeten en vooral in de persoon van Zijn Zoon Jezus Christus

3 Wat is een geest? Een geest is een wezen dat begrip en vrije wil heeft, maar geen lichaam, en dat
nooit zal sterven.

4 Wat bedoelen we als we zeggen dat God uit zichzelf bestaat? Dan bedoelen we dat Hij Zijn
bestaan niet aan enig ander wezen te danken heeft.

5 Wat bedoelen we als we zeggen dat God oneindig volmaakt is? Dan bedoelen we dat Hij
onbegrensd alle volmaaktheden bezit.

6 Wat zijn de belangrijkste volmaaktheden van God? Hij is:

1 heilig: los van zonde en onvergankelijk
2 rechtvaardig: redelijk, juist en waarachtig in al Zijn oordelen
3 almachtig: Hij kan alle dingen bewerkstelligen.
4 alwetend: Hij weet en kent alle dingen, verleden, heden en toekomst, zelfs onze meest geheime
gedachten, woorden en daden doorgrondt Hij.
5 volkomen goed
6 allen liefhebbend
7 alomtegenwoordig: Hij is overal aanwezig is
8 onsterfelijk

7 Wat betekent dat God heilig is?

1 Zijn heiligheid onderscheidt Hem van ieder ander. Alleen God is heilig. De primaire betekenis
van het woord ‘heilig’ is ‘afgezonderd, apart’. God is transcendent afgescheiden van Zijn
schepping, Hij is een klasse in Zichzelf.
2 God is zondeloos, afgezonderd van zonde en kwaad en daarom is Hij ook afgescheiden van
zondige mensen. Gods heiligheid maakt het onmogelijk dat wij zondige mensen tot Hem kunnen
naderen. Gods heiligheid vereist dat mensen ook heilig zijn.
 6

8 Wat betekent dat God Liefde is? Dit komt naar voor in deze Bijbelverzen:
Johannes 3:16: Want God had de wereld zo lief dat Hij Zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen
die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

1 Johannes 4:8-10: Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde. En hierin is Gods liefde ons
geopenbaard: God heeft Zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat we door Hem zouden leven. Het
wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en Zijn
Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden.

Jezus leert ons dat ware liefde verder gaat dan gevoelens alleen: het gaat ook om kostbare, opofferende
daden ten goede van anderen. Johannes 15:13: Er is geen grotere liefde dan je leven te geven voor je
vrienden.

9 Wat betekent Goddelijke Voorzienigheid? Goddelijke voorzienigheid is de manier waarop God over
alle dingen in het universum regeert. De leer van Goddelijke voorzienigheid stelt dat God absolute
controle heeft over alle dingen. Dit omvat het gehele universum, de tastbare wereld, de acties van de
volken, de geboorte en het lot van de mens, succes en falen van mensen en de bescherming van Zijn
volk.

Wat is de kern van deze Goddelijke Voorzienigheid? God heeft in de eeuwigheid, overeenkomstig de
raad van Zijn wil, alles wat er zal gebeuren al voorbestemd. De voornaamste manier waarop God zijn wil
bereikt is door secundaire oorzaken (zoals natuurwetten of menselijke keuze). Met andere woorden, God
werkt indirect door deze secundaire oorzaken om Zijn wil te bereiken.

God werkt soms ook rechtstreeks om Zijn wil te bereiken. Deze handelingen zijn wat wij wonderen
noemen (dat wil zeggen, bovennatuurlijke gebeurtenissen in plaats van natuurlijke). Een wonder is Gods
tijdelijke omzeiling van de natuurlijke gang van zaken zodat Zijn wil en doel bereikt worden.

10 Beperkt de Goddelijke voorzienigheid onze vrijheid? Nee, het is eerder datgene wat ons in staat
stelt om op een juiste manier gebruik te maken van deze vrijheid.

11 Wat betekent dat God immanent is? Hij is met en in alle dingen aanwezig.

12 Wat betekent dat God transcendent is? Hij bevindt zich buiten ruimte en tijd en is dus eeuwig en
kan niet veranderd worden door krachten in het universum.

13 Als God overal is, waarom zien we Hem dan niet? Hoewel God overal is, zien we Hem niet omdat
Hij geest is en niet met onze zintuiglijke ogen kan worden gezien.

14 Ziet God ons? God ziet ons en waakt met liefdevolle zorg over ons.

15 Kunnen we door onze natuurlijke rede weten dat er een God is? Ja, want de natuurlijke rede
vertelt ons dat de wereld die we om ons heen zien alleen geschapen kan zijn door een op zichzelf
bestaand Wezen, die oneindig wijs en almachtig is.

16 Kunnen we God op een andere manier kennen dan door onze natuurlijke rede? Ja, we kunnen
Hem ook kennen door bovennatuurlijke openbaring - dat wil zeggen, door de waarheden die gevonden
worden in de Heilige Schrift en in de Traditie, die God Zelf aan ons heeft geopenbaard.

17 Wat bedoelen we als we zeggen dat God deze waarheden aan ons heeft geopenbaard? Dan
bedoelen we dat Hij ze aan bepaalde personen heeft bekendgemaakt om aan hun medemensen te
worden aangekondigd als Gods woord.

B Gods openbaring in de Bijbel

1 Wat is de Bijbel? De Bijbel is het geschreven woord van God, toevertrouwd aan Zijn Kerk om de
mensheid te onderwijzen en heiligen.
 7

2 Wat bedoelen we als we zeggen dat de hele Bijbel geïnspireerd is? Dan bedoelen we dat de
belangrijkste auteur God is, hoewel het werd geschreven door mensen die God verlichtte en ertoe bracht
al die dingen op te schrijven, en alleen die dingen, die Hij wilde dat er opgeschreven zouden worden.

3 Hoe is de Bijbel verdeeld? De Bijbel is verdeeld in het Oude Testament, geschreven vóór de komst
van Jezus Christus, en het Nieuwe Testament, geschreven na Zijn Hemelvaart.

4 Hoe kunnen we de ware betekenis van de Bijbel kennen? We kunnen de ware betekenis van de
Bijbel kennen door het leergezag van de Katholieke Kerk, die van Jezus Christus het recht en de plicht
heeft gekregen om te onderwijzen en alles uit te leggen wat God heeft geopenbaard.

5 Worden Katholieken door de Kerk aangemoedigd om de Bijbel te lezen? Ja, Katholieken worden
door de kerk aangemoedigd om de Bijbel te lezen, vooral het Evangelie, dat vertelt over het aardse leven
van Jezus Christus, de mensgeworden Zoon van God.

6 Wat betekent Evangelie? Het woord Evangelie komt van het Griekse woord euangelion wat ‘goed
nieuws’ betekent.

7 Hoeveel Evangeliën bestaan er? Het Nieuwe Testament bevat de vier Evangeliën in de zin van
Bijbelboeken:
1 Het Evangelie volgens Matteüs
2 Het Evangelie volgens Marcus
3 Het Evangelie volgens Lucas
4 Het Evangelie volgens Johannes

8 Welk goed nieuws wordt door het Evangelie gebracht? Het goede nieuws dat wordt gebracht in
het Evangelie is:
1 dat Gods reddingsplan voor de mensheid in werking kwam door de zending van Jezus Christus
2 dat de komst van Gods Rijk eraan komt, met de kenmerken van dat Rijk die in de persoon van
Jezus zijn te vinden
3 dat Jezus Christus heeft geleden en gestorven is op het Kruis voor onze zonden, opdat onze
zonden zouden kunnen worden vergeven in de wetenschap dat we ons moeten bekeren van onze
zonden
4 dat we door in Jezus Christus te geloven terug verzoend kunnen worden met God
5 dat we door Jezus, de Hemelse Vader kennen, die een rechtvaardige en Heilige God is, die
oneindig veel van de mensen houdt
6 dat Jezus niet alleen de zonde overwonnen heeft, maar ook over de dood, door Zijn Verrijzenis
7 dat de poorten van de Hemel terug werden geopend

9 Wat is het Koninkrijk van God? Het is een werkelijk Koninkrijk dat op aarde zal gevestigd worden
met Jezus Christus als Koning. Maar de opbouw van het Koninkrijk begon toen Jezus op aarde de komst
van het Koninkrijk van God verkondigde. Hij zaaide het zaad van dat Koninkrijk, reeds in de harten. Om
het werkelijke Rijk van God ingang te doen vinden op aarde moet eerst de ingesteldheid van de mens
worden veranderd.

10 Is het Koninkrijk van God hetzelfde als het Koninkrijk der Hemelen? Het is hetzelfde. In het
Matteüsevangelie wordt Koninkrijk der Hemelen gebruikt, terwijl in het Lucasevangelie Koninkrijk van
God wordt gebruikt.

11 Wanneer komt het Rijk Gods daadwerkelijk op aarde? Het Rijk Gods komt daadwerkelijk op aarde,
maar niemand kent “dag noch uur”. De Heilige Paus verbindt de vestiging van Gods Rijk met de
wederkomst van Jezus.

12 Hoe komt het Koninkrijk van God op aarde? Eerst komt er een verkondiging van het Evangelie
over het Koninkrijk van God in de hele wereld, tot getuigenis voor alle volkeren. En na de verkondiging in
de hele wereld beginnen alle voorzegde gebeurtenissen, en nadat ze zijn voltooid komt Jezus Christus
terug in alle heerlijkheid om te heersen als Koning van het Koninkrijk van God op aarde.
 8

13 Waar staan de voorzegde gebeurtenissen opgetekend? De voorzegde gebeurtenissen staan in

het Nieuwe Testament opgetekend in het Boek Openbaring en in Matteüs 24.

14 Wat zijn de grootste hindernissen om het Koninkrijk van God op aarde te vestigen? De grootste
hindernissen om het Koninkrijk van God op aarde te vestigen zijn:
1 de koppigheid van de mens om zich niet te bekeren en terug te keren naar God
2 de mens wentelt zich in zonde en geeft zich over aan de geneugten van het vlees, de wereld en
de duivel
3 de Kerk schiet tekort in haar taak als kiem, teken en werktuig van Gods Koningschap om het
Koninkrijk te verkondigen, te vestigen en er een teken van te zijn. - Congregatie voor de
Geloofsleer, Dominus Iesus. Verklaring over de uniciteit en heilbrengende universaliteit van Jezus
Christus en de Kerk (hoofdst. 5/18, 06.08.2000)

15 Wat was de rol van de Heilige Johannes de Doper? Zijn rol was:
1 Hij bereidde harten van de mensen om ze ontvankelijk te maken voor het in de persoon van
Jezus, aanvaarden van de beloofde Messias. Hij wees Jezus aan als de langverwachte Koning en
Messias.
2 Hij riep met aandrang op tot bekering.
3 Hij doopte Jezus.

16 Wat is de rol van de Heilige Maagd Maria in de aanloop tot de vestiging van het Koninkrijk van
God? Haar rol is in essentie hetzelfde als de rol van de Heilige Johannes de Doper. Ze effent de weg
voor de Terugkeer van haar Zoon Jezus en de Komst van het Koninkrijk van God op aarde. Eerst zal het
Onbevlekt Hart van de Heilige Maagd Maria triomferen en dan komt Jezus in volle heerlijkheid terug om
in Zijn Koninkrijk voor eeuwig te heersen.

17 Hebben wij de taak mee te werken aan de opbouw van dat Koninkrijk van God? Ja, onze taak
en missie is onlosmakelijk verbonden met de opbouw van het Koninkrijk van God. Wij moeten ons
identificeren met Christus en Zijn wensen impliceert de inspanning om met Hem aan het koninkrijk van
liefde, gerechtigheid en vrede voor iedereen te bouwen - Gaudete et Exsultate. Verheugt u en jubelt -
Over de roeping tot heiligheid in deze wereld (hoofdst. 1/6, 19.03.2018)

C De Goddelijke Traditie of Overlevering

1 Wat is Goddelijke Traditie of Overlevering? Goddelijke Traditie is het ongeschreven woord van God
– dat wil zeggen waarheden die door God werden geopenbaard, hoewel ze niet in de Bijbel zijn
geschreven, en aan de Kerk mondeling werden gegeven door Jezus Christus of door de Apostelen onder
inspiratie van de Heilige Geest.

2 Werd de Goddelijke Traditie ooit toegeschreven aan iemand? De Goddelijke Traditie werd
toegeschreven aan heilige schrijvers, vooral deze die Vaders worden genoemd, en die in de eerste
eeuwen leefden maar niet geïnspireerd waren, zoals degenen die de Bijbel schreven.

3 Heeft de Goddelijke Traditie dezelfde kracht als de Bijbel? Ja, de Goddelijke Traditie heeft
dezelfde kracht als de Bijbel, omdat deze ook Gods openbaring aan de mensen bevat.

4 Waardoor geloven we de leerstellingen die in de Bijbel en in de Goddelijke Traditie staan? Wij

geloven de leerstellingen in de Bijbel en de Goddelijke Traditie door een daad van Goddelijk geloof, wat
betekent dat we de Bijbel en de Goddelijke Traditie accepteren op gezag van God, die niet kan
bedriegen, noch misleid worden.

5 Is God gestopt met openbaringen aan mensen te geven na de Bijbel? Nee, God stuurt nog steeds
profeten, Zijn instrumenten door middel van visioenen en ingestorte boodschappen en in het bijzonder de
Heilige Maagd Maria door verschijningen en ingestorte boodschappen om de mensen op te roepen tot
bekering en terugkeer naar God.

3 De Drie-ene God
 9

1 Is er maar één God? Ja, er is maar één God.

2 Hoeveel Personen zijn er in God? In God zijn er drie Goddelijke Personen - de Vader, de Zoon en
de Heilige Geest.

3 Is de Vader God? De Vader is God en de eerste Persoon van de Heilige Drie-eenheid.

4 Is de Zoon God? De Zoon is God en de tweede Persoon van de Heilige Drie-eenheid.

5 Is de Godheid dezelfde in alle drie? Ja, de Godheid is dezelfde in alle drie, zowel God de Vader,
God de Zoon als God de Heilige Geest.

6 Waarom wordt Jezus Christus, de Zoon van God ook het Woord genoemd? Jezus is de Zoon van
God die niet werd geschapen, niet is geworden, maar dat was en is en altijd is geweest. Het was bij God
en het was God. En als mens geworden Zoon van God is Hij de enig geborene van God de Vader en van
de Heilige Maagd Maria.

7 Is de Heilige Geest God? De Heilige Geest is God en de derde Persoon van de Heilige Drie-eenheid.

8 Wat bedoelen we met de Heilige Drie-eenheid? Met de Heilige Drie-eenheid bedoelen we één en
dezelfde God in drie Goddelijke Personen.

9 Wat is de relatie tussen de drie Goddelijke Personen ten opzichte van elkaar? De drie Goddelijke
Personen zijn drie dynamische relaties, waarbij de Vader in de Zoon en in de Heilige Geest is; de Zoon in
de Vader en in de Heilige Geest is; de Heilige Geest in de Vader en in de Zoon is.

10 Is de Zoon voortgebracht uit de Vader? Ja, de Zoon is van eeuwigheid voortgebracht uit de
Goddelijke Intelligentie van de Vader. De Vader produceert de Zoon in een eeuwige processie op
geestelijk vlak. Het voortbrengen van de Zoon uit de Vader wordt vergeleken met een actie van
intelligentie die een gedacht of een woord voortbrengt. Het Woord van God is Zijn Zoon.

11 Komt de Heilige Geest voort uit de Vader en de Zoon? Ja, de Heilige Geest komt van eeuwigheid
voort uit de Goddelijke Liefde van de Vader en de Zoon, en wordt samen met de Vader en de Zoon
aanbeden als God.

12 Werd de Vader niet geschapen, niet voortgebracht of is Hij niet voortgekomen? Nee, God de
Vader is niet geschapen, niet voortgebracht en Hij is niet voortgekomen. Hij is het oerprincipe.

13 Werden de Zoon en de Heilige Geest niet geschapen? Nee, Zij werden niet geschapen.

14 Wat is de substantie van de Heilige Geest? De substantie van de Heilige Geest is de Liefde tussen
de Vader en Zijn Woord en die is wederzijds want de Geest komt voort uit de Vader en de Zoon.

15 Is die Goddelijke Liefde voor de Vader, de Zoon en de Heilige Geest dezelfde? Deze Goddelijke
Liefde is van dezelfde substantie voor elk van Hen, de ene unieke God.

16 Zijn de drie Goddelijke Personen werkelijk van elkaar te onderscheiden? De drie Goddelijke
Personen zijn werkelijk van elkaar te onderscheiden.

17 Zijn de drie Goddelijke Personen volkomen gelijk aan elkaar? De drie Goddelijke Personen zijn
volkomen gelijk aan elkaar, omdat ze allen één en dezelfde God zijn.
18 Hoe zijn de drie Goddelijke Personen, hoewel ze werkelijk van elkaar verschillen, één en
dezelfde God? De drie Goddelijke Personen zijn, hoewel ze werkelijk van elkaar verschillen, één en
dezelfde God omdat ze allen één en dezelfde Goddelijke natuur hebben.

19 Hoe manifesteren de drie Goddelijke Personen zich in de Openbaring? Zij manifesteren zich op
de volgende wijze: de Vader spreekt, de Zoon doet wat de Vader hem opdraagt, de Heilige Geest is het
 10

werkzaam levensprincipe. De Heilige Geest legt getuigenis af van de Waarheid die Hem meegedeeld
wordt door de Zoon.

20 Kunnen we volledig begrijpen hoe de drie Goddelijke Personen, hoewel ze werkelijk van elkaar
verschillen, één en dezelfde God zijn? We kunnen niet volledig begrijpen hoe de drie Goddelijke
Personen, hoewel ze werkelijk van elkaar verschillen, één en dezelfde God zijn, omdat dit een
bovennatuurlijk mysterie is.

21 Wat is een bovennatuurlijk mysterie? Een bovennatuurlijk mysterie is een waarheid die we niet
volledig kunnen begrijpen, maar waar we vast in geloven, omdat we Gods woord ervoor hebben
gekregen.

4 De Schepping en de engelen

1 Wat bedoelen we wanneer we zeggen dat God de Schepper van Hemel en aarde is? Dan
bedoelen we dat God de Schepper van Hemel en aarde is, bedoelen we dat Hij alle dingen uit het niets
heeft gemaakt door Zijn almachtige kracht.

2 Wat zijn de voornaamste schepselen van God? De voornaamste schepselen van God zijn engelen
en mensen.

3 Wat zijn engelen? Engelen zijn geschapen geesten, zonder lichaam, met begrip en vrije wil.

4 Welke gaven schonk God de engelen toen Hij hen schiep? Toen God de engelen schiep, schonk
Hij hun grote wijsheid, kracht en heiligheid.

5 Zijn alle engelen God trouw gebleven? Niet alle engelen bleven God trouw; sommigen van hen
zondigden.

6 Wat gebeurde er met de engelen die God trouw bleven? De engelen die God trouw bleven, gingen
het eeuwige geluk van de Hemel binnen, en deze worden goede engelen genoemd.

7 Wat doen de goede engelen in de Hemel? In de Hemel zien de goede engelen God, houden van
Hem en aanbidden Hem.

8 Hoe helpen de goede engelen ons? Ze helpen ons door voor ons te bidden, door op te treden als
Gods boodschappers aan ons, en door ons te dienen als onze beschermengelen.

9 Hoe helpen onze beschermengelen ons? Ze helpen ons door voor ons te bidden, door ons te
beschermen tegen kwaad en gevaren, en door ons te inspireren om het goede te doen.

10 Hoe moet onze relatie zijn tegenover onze beschermengel? Wij moeten onze beschermengel
eren, dikwijls aanroepen en bedanken, zijn ingevingen volgen, en proberen niet te zondigen.

11 Wat gebeurde er met de engelen die God niet trouw bleven? De engelen die God niet trouw
bleven, werden in de Hel geworpen en deze worden slechte engelen, demonen, boze geesten of duivels
genoemd.

12 Wat is de voornaamste manier waarop de slechte engelen ons kwaad proberen te doen? Dit is
door ons tot zonde te verleiden.

13 Komen alle verleidingen van de slechte engelen? Sommige verleidingen komen van de slechte
engelen; maar andere bekoringen komen van onszelf en van de personen en dingen om ons heen.

14 Kunnen we verleidingen altijd weerstaan? Ja, omdat geen enkele verleiding ons tot zonde kan
dwingen, en omdat God ons altijd zal helpen als we Hem erom vragen.

5 De Schepping en de zondeval van de mens

 11

1 Wat is de mens? De mens is een schepsel samengesteld uit lichaam en ziel, en gemaakt naar het
beeld en de gelijkenis van God. - Genesis 1:26-27: God zei: ‘Laten wij mensen maken die Ons evenbeeld zijn,
die op Ons lijken; zij moeten heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de Hemel, over het
vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.” God schiep de mens als Zijn evenbeeld, als
evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen.

2 Is deze gelijkenis met God naar lichaam of naar ziel? Deze gelijkenis met God is voornamelijk naar
ziel.

3 Wat is de ziel? De ziel is de niet-materiële essentie van mensen, het diepste wezen van de mens en
het meest waardevolle in hem en het is eveneens datgene waardoor de mens in het bijzonder Gods
beeld is: “ziel betekent het geestelijk beginsel in de mens.”

4 Hoe gelijkt de ziel op God? De ziel is geestelijk, net zoals God een Geest is, met begrip en vrije wil.
De ziel is onsterfelijk en voorbestemd om voor altijd in de Hemel te leven.
Prediker 12:7: Wanneer het stof terugkeert naar de aarde, weer wordt zoals het was, wanneer de adem van het
leven weer naar God gaat, die het leven heeft gegeven.

5 Wie waren de eerste man en vrouw? De eerste man en vrouw waren Adam en Eva, het eerste
ouderpaar. Alle mensen stammen af van hen, het allereerste ouderpaar.
Adam betekent 'man van aarde'. Eva betekent 'moeder van de levenden'. Genesis 5 geeft de afstammingslijst
(geslachtslijst) van Adam tot aan Noach. De vijf mensenrassen, die men tegenwoordig onderscheidt, vertonen
kleine verschillen in erfelijke eigenschappen, zoals huidskleur, haartooi, lichaamsbouw, en dergelijke, maar geen
wezenlijke verschillen, zoals in het verstand of in geestelijke eigenschappen. Ook zijn alle mensen onderling
vruchtbaar, waaruit blijkt dat zij tot één biologische soort behoren. De verschillen in erfelijke eigenschappen tussen
mensenrassen worden door de biologie gemakkelijk verklaard als ontstaan door natuurlijke selectie. Er is geen
enkel steekhoudend wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van evolutie; integendeel, de moderne biologie leert,
dat evolutie onmogelijk is.

6 Waar leefden de eerste twee mensen? De eerste twee mensen Adam en Eva leefden gelukkig in het
Aards Paradijs, ook de Tuin van Eden genaamd. - Genesis 1:8-14: God, de Heer, legde in het oosten, in Eden,
een tuin aan en daarin plaatste Hij de mens die Hij had gemaakt. Hij liet uit de aarde allerlei bomen opschieten die
er aanlokkelijk uitzagen, met heerlijke vruchten, In het midden van de tuin stonden de levensboom en de boom van
de kennis van goed en kwaad. Er ontspringt in Eden een rivier die de tuin bevloeit. Verderop vertakt ze zich in vier
grote stromen. Een daarvan is de Pison; die stroomt om heel Chawila heen, het land waar goud gevonden wordt.
De tweede rivier heet Gichon; die stroomt om heel Nubië heen. De derde rivier heet Tigris; die loopt en oosten van
Assyrië. De vierde tenslotte is de Eufraat.

7 Hoe heeft God Adam geschapen? God heeft het lichaam van Adam gemaakt uit aarde, en de ziel uit
niets, en daarna het lichaam met de ziel verenigd. - Genesis 2:7: Toen maakte God, de Heer, de mens. Hij
vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem in de neus. Zo werd de mens een levend wezen.

8 Hoe heeft God Eva geschapen? God heeft het lichaam van Eva gemaakt uit een rib genomen uit
Adams lichaam, en haar ziel uit niets, en daarna beiden verenigd. - Genesis 1:21-23: Toen liet God, de Heer,
de mens in een diepe slaap vallen, en terwijl de mens sliep nam Hij een van zijn ribben weg; Hij vulde die plaats
weer met vlees. Uit de rib die Hij bij de mens had weggenomen, bouwde God, de Heer, een vrouw en Hij bracht
haar bij de mens. Toen riep de mens uit: “Eindelijk een gelijk aan mij, mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees, een
die zal heten: vrouw, een uit een man gebouwd.”

9 In welke staat bevonden Adam en Eva zich na hun schepping? God heeft Adam en Eva
geschapen in een staat van onschuld, heiligheid en genade. Zij bezaten de bovennatuurlijke gave van de
heiligmakende genade, naast de buitennatuurlijke en de natuurlijke gaven.
Onschuldig en heilig betekent hier, dat zij het Goddelijk leven bezaten, geneigd waren tot het goede, en
niet geneigd waren tot het kwade.

10 Welke buitennatuurlijke gaven hadden Adam en Eva van God ontvangen? Adam en Eva hadden
van God ontvangen de buitennatuurlijke gaven van: ingestorte kennis, een goed verstand, een sterke
vrije wil, de geneigdheid tot het goede, het vrij zijn van zwaar en vermoeiend werk, evenals van ziekte,
lijden en dood. Natuurlijke gaven zijn de zintuiglijke gaven.
 12

11 Welke voorrechten genoten Adam en Eva tegelijkertijd met het bezit van de heiligmakende
genade? Adam en Eva genoten tegelijkertijd met het bezit van de heiligmakende genade de volgende
voorrechten:
Zij bezaten een helder verstand en een helder inzicht, dat wil zeggen zij waren gevrijwaard tegen
onwetendheid.
Zij waren geneigd tot het goede, dat wil zeggen, zij waren gevrijwaard van de kwade of boze
begeerlijkheid; dat wil ook zeggen, dat hun zinnen volkomen waren onderworpen aan hun verstand,
hetwelk omwille van het heldere inzicht niet kon dwalen.
Zij waren vrij van lijden en dood.
Zij bezaten de onsterfelijkheid.
Zij hoefden niet te werken in het zweet huns aanschijns.
Dit zijn betrekkelijk-bovennatuurlijke of buitennatuurlijke voorrechten, dat wil zeggen, dat zij boven de
vermogens en de eisen van de menselijke natuur uitgaan.

12 Wat was de belangrijkste gave die God aan Adam en Eva schonk? De belangrijkste gave die
God aan Adam en Eva schonk, was de heiligmakende genade, waardoor ze kinderen van God werden
en ze het recht op de Hemel kregen. Ze werden dus erfgenamen van de Hemel, bestemd om God daar
eeuwig te aanschouwen.

13 Voor wie waren de heiligmakende genade en de voorrechten van Adam en Eva bestemd? De
heiligmakende genade en de voorrechten van Adam en Eva waren - volgens Gods bedoeling - bestemd
voor al hun nakomelingen, dat zijn alle mensen van alle tijden, maar de zondeval heeft dit verhinderd.
Als Adam en Eva niet hadden gezondigd, dan zouden hun kinderen zijn geboren:
1 in de staat van heiligmakende genade;
2 geneigd zijn tot het goede;
3 vrij zijn van lijden en dood;
4 met een helder verstand zijn toegerust. Zij zouden wel hebben moet leren, maar door hun
helder verstand zou dit gemakkelijk zijn gegaan. Maar ook dan zou iedere mens door één
persoonlijke doodzonde deze vier voorrechten voor zichzelf hebben verloren.

14 Welke andere gaven werden Adam en Eva door God geschonken? De andere gaven die God
aan Adam en Eva schonk, waren geluk in de Tuin van Eden, grote kennis, beheersing van de
hartstochten door de rede en vrijheid van lijden en dood. - Sirach 17:6-8: Hij schonk hun een tong, ogen en
oren, en gaf hun een hart om te denken; Met verstand en kennis vervulde Hij hen, en toonde hun, wat goed is en
kwaad. Hij plaatste Zijn oog in hun hart, opdat zij de grootheid Zijner werken zouden begrijpen.

15 Welk gebod gaf God aan Adam en Eva? God gaf Adam en Eva het gebod om niet te eten van de
vrucht van een bepaalde boom die in de Tuin van Eden groeide. - Genesis 2:16-17: Hij hield hem het
volgende voor: ‘Van alle bomen in de tuin mag je eten, maar niet van de boom van kennis van goed en kwaad;
wanneer je daarvan eet, zul je onherroepelijk sterven.’

16 Gehoorzaamden Adam en Eva het gebod van God? Adam en Eva gehoorzaamden het gebod van
God niet, maar aten van de verboden vrucht. - Genesis 3:6: De vrouw keek naar de boom. Zijn vruchten zagen
er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat de boom haar wijsheid zou schenken.
Ze plukte een paar vruchten en at ervan. Ze gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, en ook hij at ervan.

17 Wat gebeurde er met Adam en Eva vanwege hun zonde? Door hun zonde verloren Adam en Eva
de heiligmakende genade, het recht op de Hemel en hun bijzondere gaven; ze werden onderworpen aan
de dood, aan lijden en aan een sterke neiging tot kwaad, en ze werden verdreven uit het Aards Paradijs.
- Genesis 3:19: Zweten zul je voor je brood, totdat je terugkeert tot de aarde, waaruit je bent genomen: stof ben je,
tot stof keer je terug.

18 Wat is er met ons gebeurd vanwege de zonde van Adam? Vanwege de zonde van Adam komen
wij, zijn nakomelingen, in de wereld beroofd van de heiligmakende genade en erven we zijn straf, zoals
we zijn gaven zouden hebben geërfd als hij gehoorzaam was geweest aan God. - Wijsheid 2:23-24: God
heeft de mens immers geschapen voor de eeuwigheid, als afspiegeling van zijn eigen wezen. Maar de duivel heeft
uit jaloezie de dood in de wereld gebracht; ieder die hem toebehoort roept de dood over zich af.
 13

19 Hoe wordt deze zonde in ons genoemd? De erfzonde, omdat we ze geërfd hebben door
afstamming van Adam. - Romeinen 5:12: Door één mens is de zonde in de wereld gekomen en door de zonde de
dood, en zo is de dood voor ieder mens gekomen, want ieder mens heeft gezondigd.

20 Wat zijn de voornaamste straffen van Adam die we erven door de erfzonde? De dood, het lijden,
onwetendheid en een sterke neiging tot zonde.

21 Is God onrechtvaardig door ons te straffen vanwege de zonde van Adam? God is niet
onrechtvaardig door ons te straffen vanwege de zonde van Adam, omdat de erfzonde ons niets ontneemt
waarop wij als mensen een strikt recht hebben, maar alleen de gratis gaven die God in Zijn goedheid ons
zou hebben geschonken als Adam niet had gezondigd.

22 Is er ooit een mens voor de erfzonde bewaard gebleven? De Heilige Maagd Maria werd bewaard
voor de erfzonde met het oog op de verdiensten van haar Goddelijke Zoon, en dit voorrecht wordt haar
Onbevlekte Ontvangenis genoemd.

23 Is de erfzonde de enige soort zonde? De erfzonde is niet de enige soort zonde; er is nog een
ander soort, de zonde die wijzelf begaan.

6 Het lijden van de mens

1 Is God auteur van zonde en kwaad? Nee, integendeel Hij is volkomen goed en rechtvaardig, maar
Hij is ook volkomen rechtvaardig.

2 Welke soorten van kwaad of lijden zijn er?

1 Kwaad of lijden waarvoor de mens verantwoordelijk is
2 Kwaad of lijden waarvoor de mens niet verantwoordelijk is

3 Is Gods schepping en de schepping van de mens ‘zeer goed’? Ja, in Genesis 1:31 zegt God” God
keek naar alles wat Hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was. Maar het lijden en het kwaad zijn in
Gods volmaakte schepping binnengedrongen door de verstoring van de harmonie tussen God en de
mens. De oorzaak was de ongehoorzaamheid van de mens. Hij eigende zich Gods macht toe, bepaalde
zelf wat goed en kwaad is en kon over zijn naaste oordelen. Het vermogen om God en Zijn geboden te
negeren stamt uit de tijd van Adam en Eva.

4 Wat moeten we tegen lijden en beproeving doen?

1 Aanvaarden dat we kwetsbare, sterfelijke wezens zijn die onderhevig zijn aan slechte neigingen,
bekoringen en zonde.
2 Aanvaarden dat niemand lijden en beproeving kan ontlopen, en dat we geroepen zijn het geduldig te
verdragen, zonder opstandig te worden, en vol te houden.
3 Lijden aanvaarden als een leerschool, dat behoort tot dit aardse leven. Het lijden werkt louterend.
4 Lijden zien als een kans tot rijping van het geloof, niet als een kwelling.
5 Lijden zien als een deel van een groter plan van God om de mensheid te redden.
6 We moeten de relatie met God in lijden, brandend van liefde houden door te bidden.

5 Heeft ons lijden zin? Ja, als we het aanbieden met het Lijden van Christus. Hij heeft geleden en Hij
heeft getoond dat het uiteindelijk door Hem werd overwonnen. We moeten dus hoop hebben op
beterschap en dat uiteindelijk alle lijden, zonde, kwaad en dood uit de wereld zullen verdwijnen door
Gods ingrijpen.

6 Is God in ons lijden nabij? Ja, God is onmiddellijk betrokken bij het lijden van zijn schepping. Onze
zorgen doen God verdriet. De tranen van God voegen zich bij die van de mens. De liefde maakt
andermans lijden tot het hare. Als dit waar is voor de menselijke liefde, dan geldt het zeker voor de
goddelijke liefde. Vermits God Liefde is en Hij de wereld geschapen heeft als een liefdedaad, kan Hij niet
onverschillig blijven tegenover de zorgen van de gevallen wereld.

7 Wat is de houding van God in zonde en lijden? Hij bevrijdt, Hij geneest en Hij vergeeft.
 14

8 Wat moeten we bij straffen en kastijdingen doen? God is nog steeds barmhartig, en vol liefde,
maar Hij wil dat de mens zich zou bekeren en aan zonde een einde maakt. Hij is altijd bereid om
vergeving te schenken.

9 Wat is Gods toorn? Het is gekwetste liefde van een ontgoochelde God.

7 De zonde

A Algemeen

1 Wat is zonde? Zonde is een vrijwillige overtreding van Gods Wet. Daardoor wordt het bovennatuurlijk
leven in ons verzwakt of gedood.

2 Op hoeveel manieren kan men zondigen?

1 door gedachten,
2 begeerten,
3 woorden,
4 handelingen en werken,
5 of door ze te verzuimen.

3 Zijn alle zonden even zwaar? Nee, er zijn doodzonden en dagelijkse zonden.
B Doodzonde

1 Wat is doodzonde? Doodzonde is een zware overtreding tegen Gods wet.

2 Waarom wordt deze zonde doodzonde genoemd? Deze zonde berooft de zondaar van de
heiligmakende genade, het bovennatuurlijke leven van de ziel en doet ons de eeuwige straffen van de
Hel verdienen.

3 Welke drie dingen zijn nodig om een zonde tot doodzonde te maken? Om een zonde tot
doodzonde te maken zijn deze drie dingen nodig:
1 de gedachte, het verlangen, het woord, de handeling of het nalaten ervan moet ernstig verkeerd
zijn of als ernstig verkeerd worden beschouwd;
2 de zondaar moet volle kennis hebben van het ernstige kwaad;
3 de zondaar moet er volledig mee instemmen.

4 Wat doet de doodzonde?

1 Ze berooft de ziel van heiligmakende genade;
2 Ze ontneemt de verdiensten van al haar goede werken en daden;,
3 Ze berooft haar van het recht op de Hemel;
4 Ze brengt haar in vijandschap met God;
5 Ze doet haar de eeuwige straf in de Hel verdienen.

5 Wat moet men doen wanneer men in doodzonde valt? Dan moet men onmiddellijk God om
vergeving vragen door volmaakt berouw, en zo spoedig mogelijk een goede biecht spreken.

C Dagelijkse zonde

1 Wat is dagelijkse zonde? Dagelijkse zonde begaat men, wanneer men Gods wet overtreedt in een
zaak van minder belang; ofwel ze overtreedt in een gewichtige zaak, maar zonder volle kennis of zonder
volle toestemming.

2 Hoe kan een zonde dagelijks zijn? Dat kan op twee manieren zijn:
1 wanneer het kwaad niet ernstig verkeerd is;
2 wanneer het bedreven kwaad ernstig verkeerd is, maar de zondaar oprecht gelooft , in
onvrijwillige onwetendheid, of hij er niet volledig met instemt.
 15

3 Wat kwaad doet ons de dagelijkse zonde? Dagelijkse zonde vermindert de vurigheid van onze
liefde tot God, verzwakt onze kracht om de doodzonde te weerstaan, zodat we geleidelijk in doodzonde
vallen en ze doet ons tijdelijke straffen verdienen die we in dit leven of in het Vagevuur moeten
ondergaan

4 Waarom moeten wij elke zonde verafschuwen en vermijden? Elke zonde, ook dagelijkse zonde is
een daad van opstandigheid tegenover God, een belediging tegen Zijn Allerhoogste Majesteit en
ondankbaarheid voor Zijn oneindige liefde.

5 Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we geen zonde begaan?

1 door te bidden;
2 door de Sacramenten te ontvangen;
3 door eraan te denken dat God altijd bij ons is;
4 door ons eraan te herinneren dat ons lichaam een tempel van de Heilige Geest is;
5 door bezig te blijven in werk;
6 door onmiddellijk weerstand te bieden aan de bronnen van zonde in ons;
7 door gelegenheden van zonde te vermijden.

D Schuld aan zonden van anderen

1 Wanneer is men medeschuldig aan de zonden van anderen? Wanneer men op een of andere
wijze daaraan meehelpt.

2 Hoe helpt men mee aan zonden van anderen?

1 door rechtstreeks aan de zonde deel te nemen;
2 door de zonde op te dragen, aan te raden of te prijzen;
3 door de zonde niet te beletten, niet aan te geven of niet te straffen, als men verplicht is dit te
doen;
4 door degenen die kwaad doen te beschermen.

E Wraakroepende zonden

1 Wat zijn wraakroepende zonden? Dit zijn zonden die, om hun bijzondere boosheid, de rechtvaardige
wraak van God reeds in deze wereld oproepen.

2 Welke zijn de wraakroepende zonden? Deze zijn:

1 vrijwillige doodslag (vooral abortus),
2 onkuisheid tegen de natuur,
3 verdrukking van armen, weduwen en wezen,
4 onrechtvaardig achterhouden van het loon van werklieden.

F Zonden tegen de Heilige Geest

1 Wat zijn zonden tegen de Heilige Geest? Dit zijn zonden die niet uit zwakheid of uit drift, maar uit
loutere boosheid gepleegd worden, en ingaan tegen de genade van de Heilige Geest en tegen Gods
barmhartigheid. Dit zijn zonden die de bekering bemoeilijken.

2 Welke zijn de zonden tegen de Heilige Geest? Deze zijn:

1 Wanhopen aan Gods genade en barmhartigheid en aan Zijn zaligheid wanhopen;
2 Vertrouwen op Gods Barmhartigheid zonder deugden of goede werken;
3 Welbekende geloofswaarheden bestrijden;
4 De deugd van de naaste benijden of de naaste Gods liefde benijden;
5 Hardnekkig volharden in het kwaad;
6 Berouw of boetvaardigheid verachten.

8 Ondeugden
 16

1 Wat zijn ondeugden? Ondeugden zijn slechte gezindheden die er ons toe leiden om de zonde te
bedrijven.

2 Wat zijn de voornaamste bronnen van werkelijke zonde of gewoonlijk hoofdzonden genoemd?
De belangrijkste bronnen van werkelijke zonde zijn: trots, gierigheid, lust, woede, gulzigheid, afgunst en
luiheid, en deze worden gewoonlijk hoofdzonden genoemd:
1 Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid)
2 Avaritia (hebzucht - gierigheid)
3 Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)
4 Invidia (nijd - jaloezie - afgunst)
5 Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht)
6 Ira (woede - toorn - wraak - gramschap)
7 Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid)

3 Waarom worden deze hoofdzonden genoemd? Ze worden hoofdzonden genoemd, niet omdat ze
op zichzelf de grootste zonden zijn, maar omdat ze de belangrijkste redenen zijn waarom mensen
zondigen.
4 Wat zijn gelegenheden van zonde? De gelegenheden van zonde zijn alle personen, plaatsen of
dingen die ons gemakkelijk tot zonde kunnen leiden.
9 De Menswording
Ik geloof in Jezus Christus, Zijn enige Zoon, onze Heer, die ontvangen werd door de Heilige
Geest, en geboren uit de Maagd Maria.

1 Heeft God de mens in de steek gelaten nadat Adam in zonde viel? Nee, Hij beloofde een
Verlosser in de wereld te zenden om de mens van zijn zonden te bevrijden en de poorten van de Hemel
voor hem te openen.

2 Wie is de initiatiefnemer om de mens te redden? Het was God de Vader.

3 Wat deed God de Vader om ons te redden? God de Vader zond Zijn Zoon Jezus naar de aarde.

4 Wie is de Verlosser van alle mensen? De Verlosser van alle mensen is Jezus Christus. - 1 Timoteüs
2:5-6: Want er is maar één God en maar één Bemiddelaar tussen God en mensen, de mens Christus Jezus, die
Zichzelf gegeven heeft als losgeld voor allen, als het getuigenis voor de vastgestelde tijd.

5 Wat is de belangrijkste leerstelling van de Katholieke Kerk over Jezus Christus? De belangrijkste
leerstelling van de Katholieke Kerk over Jezus Christus is dat Hij de mens is geworden door de kracht
van de Heilige Geest. - Johannes 1:1: In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was
God.

6 Waarom is Jezus Christus God? Jezus is God, omdat Hij de enige Zoon van God is, met dezelfde
Goddelijke natuur als Zijn Vader. - Matteüs 26:63-64: De hogepriester zei: “Ik bezweer U bij de levende God,
zeg ons of U de Messias bent, de Zoon van God.” Jezus antwoordde: “U zegt het. Maar Ik zeg tegen u allen hier:
vanaf nu zult u de Mensenzoon zien zitten aan de rechterhand van de Machtige en Hem zien komen op de wolken
van de Hemel.”

7 Waarom is Jezus Christus een mens? Jezus is mens, want Hij is de Zoon van de Heilige Maagd
Maria en heeft een lichaam en ziel zoals de onze.

8 Is Jezus Christus meer dan één Persoon? Nee, Jezus Christus is slechts één Persoon; en die
Persoon is de tweede Persoon van de Heilige Drie-eenheid.

9 Hoeveel naturen heeft Jezus Christus? Jezus Christus heeft twee naturen: de natuur van God en de
natuur van de mens. Hij is volledig mens en tegelijk volledig God.

10 Was de Zoon van God altijd mens? De Zoon van God was niet altijd mens, maar werd mens ten
tijde van de menswording. - Galaten 4:4-5: Maar toen de tijd gekomen was zond God Zijn Zoon, geboren uit een
 17

vrouw en onderworpen aan de Wet, maar gezonden om ons vrij te kopen van de Wet opdat wij Zijn kinderen
zouden worden.

11 Wat wordt bedoeld met de incarnatie of menswording? Met de menswording wordt bedoeld dat
de Zoon van God, die Zijn goddelijke natuur behield, een menselijke natuur tot Zich nam, dat wil zeggen
een lichaam en ziel zoals de onze. - Lucas 1:35: (H. Aartsengel Gabriël tot de H. Maagd Maria) De Heilige
Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind
dat geboren wordt, Heilig worden genoemd en Zoon van God.

12 Hoe werd de Zoon van God mens gemaakt? De Zoon van God werd ontvangen en mens gemaakt
door de kracht van de Heilige Geest in de schoot van de Heilige Maagd Maria.

13 Was de zwangerschap van Maria niet het gevolg van mannelijk zaad van een menselijke
geslachtsgemeenschap? Nee, ze was het gevolg van een bovennatuurlijk ingrijpen van de kracht van
de Heilige Geest.

14 Wanneer werd de Zoon van God ontvangen en mens gemaakt? De Zoon van God werd verwekt
en mens gemaakt op de Dag van de Aankondiging, de dag waarop de H. Aartsengel Gabriël aan de
Heilige Maagd Maria aankondigde dat zij de Moeder van God zou worden.

15 Is de H. Jozef de vader van Jezus Christus? Jezus had geen menselijke vader, maar de H. Jozef
was de echtgenoot van de Heilige Maagd Maria en pleegvader van Christus.

16 Wanneer werd Christus geboren? Christus werd iets minder dan tweeduizend jaar geleden
geboren op Kerstdag, in Bethlehem uit de Heilige Maagd Maria.

17 Hoeveel jaar heeft Jezus Christus op aarde geleefd? Jezus Christus leefde ongeveer drieëndertig
jaar op aarde.

18 Hoe bracht Jezus Christus Zijn leven op aarde door? Jezus Christus bracht Zijn kinderjaren,
jeugdjaren en vroege mannelijkheid door in het huis van Zijn moeder Maria en Zijn pleegvader Jozef,
waar Hij als timmerman werkte in het dorp Nazareth, gelegen in Palestina. Hij bracht Zijn drie laatste
jaren door in Zijn openbare bediening.

19 Welk werk verrichtte Jezus Christus tijdens Zijn openbaar leven? In de loop van Zijn openbaar
leven:
1 gaf Hij ons een voorbeeld van grote deugd,
2 verkondigde Hij de boodschap van redding en de komst van het Koninkrijk van God,
3 onderbouwde Hij de waarheid van Zijn boodschap door middel van wonderen en profetieën,
4 en vestigde Hij de Kerk met haar H. Misoffer en Sacramenten voor de redding van de mensen
tot het einde van de tijd.

10 De Verlossing
Ik geloof in Jezus Christus, die geleden heeft onder Pontius Pilatus, die gekruisigd is, gestorven
en begraven. Hij daalde neer in (het Voorgeborchte van) de Hel. Hij verrees op de derde dag uit de
dood; Hij is opgevaren naar de Hemel, zit aan de rechterhand van God, Zijn Almachtige Vader; en
van daaruit zal Hij komen om te oordelen over de levenden en de doden.
1 Wat wordt bedoeld met de Verlossing? Daarmee wordt bedoeld dat Jezus Christus, als Verlosser
van het hele menselijk geslacht, Zijn lijden en dood aan God offerde als een passend offer ter voldoening
voor de zonden van de mensen, en voor hen het recht herwon om kinderen van God te zijn en
erfgenamen van de Hemel.

2 Wat heeft Jezus Christus voor ons geleden? Jezus Christus heeft armoede, ballingschap,
vernedering en vervolging doorstaan.

3 Wat was het voornaamste lijden van Christus?

1 Zijn bittere zielsstrijd,
 18

2 Zijn bloedig zweet,

3 Zijn wrede geseling,
4 Zijn doornenkroning,
5 Zijn Kruisdraging,
6 Zijn Kruisiging,
7 Zijn dood op het Kruis.

4 Wanneer stierf Christus? Christus stierf de vrijdag vóór Pasen, die daarom Goede Vrijdag wordt
genoemd.

5 Waar stierf Christus? Christus stierf op Golgota, boven op de Calvarieberg, een plaats nabij de stad
Jeruzalem.

6 Voor wie heeft Jezus Christus geleden en is Hij gestorven? Jezus Christus heeft voor alle mensen
geleden en is voor allen gestorven, voor elk van hen in het bijzonder.

7 Waarom was enkel Jezus Christus in staat om het Kruisoffer te brengen en de schuld van de
mens tegenover God te delgen? Enkel het Kruisoffer van Jezus kon de schuld van de mens tegenover
God delgen omdat Hij zowel God als mens is. Jezus leefde het zondevrije leven dat wij nooit zouden
kunnen leven en Hij is de enige die een plaatsvervangende dood kon sterven voor de zondaar. Zondigen
tegen een oneindige God vereist een oneindig offer. Daarom moet ofwel de mens, die eindig is, een
oneindige tijd boeten in de hel, of moet de oneindige Christus er eenmalig voor betalen. Jezus ging naar
het kruis om de boete te betalen die wij aan God verschuldigd zijn voor onze zonden.

8 Heeft Jezus Christus geleden en is Hij gestorven als God of als mens? Jezus Christus heeft
geleden en is gestorven als mens, want als God kon Hij niet lijden en niet sterven; maar zijn geringste
lijden had een oneindige waarde door de kracht van Zijn Goddelijke Persoon.

9 Waarom heeft Jezus Christus zo’n bitter lijden en zo’n schandelijke dood willen ondergaan?
1 om overvloedig aan de Goddelijke Rechtvaardigheid te voldoen
2 om Zijn oneindige Liefde voor de mens te tonen
3 om ons het kwaad van de zonde beter te doen begrijpen
4 om ons de lasten en kwellingen van het leven te leren dragen

10 Waarom is Jezus Christus onze Verlosser? Dit komt omdat Hij door Zijn lijden en dood aan de
Goddelijke rechtvaardigheid voor al onze zonden heeft voldaan, en ons zo verlost heeft van de slavernij
van de duivel en van de eeuwige dood in de Hel.

11 Waarom is Jezus Christus onze Zaligmaker? Dit komt omdat Hij door Zijn lijden en dood het leven
van genade en de zaligheid voor ons heeft verdiend.

12 Waarom is Jezus Christus onze Heer en Koning? Dit komt omdat Hij de allerhoogste Meester is
van alle mensen, omdat Hij ze geschapen en verlost..

13 Wat bedoelen we als we in de Apostolische Geloofsbelijdenis bidden dat Christus in de Hel is

neergedaald? Als we zeggen dat Christus in de Hel is neergedaald, bedoelen we dat, nadat Hij stierf,
de ziel van Christus afdaalde naar een plaats die het Voorgeborchte of het Limbo heet, waar de zielen
van de rechtvaardigen op Hem wachtten. Hij bevrijdde hen en bracht hen naar de Hemel, die Hij voor de
mensheid had heropend.

14 Waar was Christus’ lichaam terwijl Zijn ziel in het Limbo was? Terwijl Zijn ziel in het Limbo was,
was Zijn lichaam in het Heilig graf.

15 Wanneer verrees Christus uit de dood? Hij verrees uit de dood, glorierijk en onsterfelijk, op
Paaszondag, de derde dag na Zijn dood.
 19

16 Welke tekenen van Zijn lijden heeft Jezus Christus in Zijn verheerlijkt lichaam behouden?
Jezus Christus heeft in Zijn verheerlijkt lichaam de vijf wonden behouden, om daarmee Zijn Verrijzenis te
bevestigen en om ze te tonen aan alle mensen in het Laatste Oordeel en aan de zaligen in de Hemel.
Het waren de wonden van de nagels in Zijn linker- en rechtervoet, de wonden van de nagels in Zijn
linker- en rechterhand, en Zijn wonde in Zijn zijde.

17 Waarom is Christus uit de dood opgestaan? Op die manier liet Hij zien dat Hij de ware God is en
om ons te leren dat ook wij uit de dood zullen verrijzen.

18 Zullen alle mensen uit de dood opstaan? Alle mensen zullen uit de dood opstaan, maar enkel en
alleen zij die trouw zijn geweest aan Christus zullen delen in Zijn heerlijkheid.

19 Wanneer is Christus opgevaren naar de Hemel? Dit gebeurde op Hemelvaartsdag, veertig dagen
na Zijn Verrijzenis.

20 Waarom bleef Christus veertig dagen na Zijn Verrijzenis op aarde? Om te bewijzen dat Hij
werkelijk uit de dood was opgestaan en om de lering van de apostelen te voltooien.

21 Wat bedoelen we als we zeggen dat Christus aan de rechterhand van God, Zijn Almachtige
Vader, zit? Dan bedoelen we dat Onze Heer als God, gelijk is aan Zijn Vader, en dat Hij als mens boven
alle Heiligen deelt in de heerlijkheid van Zijn Vader en voor alle eeuwigheid het hoogste gezag van
Koning over alle schepselen uitoefent.

22 Wat bedoelen we als we zeggen dat Christus vandaar zal komen om de levenden en de doden
te oordelen? Dan bedoelen we dat op de laatste dag Onze Heer zal komen om een vonnis van eeuwige
beloning of eeuwige straf uit te spreken over iedereen die ooit op deze aarde heeft geleefd.

11 De Heilige Geest en Genade

Ik geloof in de Heilige Geest.

A De Heilige Geest

1 Wie is de Heilige Geest? De Heilige Geest is God en de derde Persoon van de Heilige Drie-eenheid.

2 Van wie komt de Heilige Geest voort? De Heilige Geest gaat uit van de Vader en de Zoon.
Johannes 15:26: Wanneer de pleitbezorger komt die Ik van de Vader naar jullie zal zenden, de Geest van de
waarheid die van de Vader komt, zal die over Mij getuigen.

3 Is de Heilige Geest gelijk aan de Vader en de Zoon? De Heilige Geest is gelijk aan de Vader en de
Zoon, omdat Hij God is.

4 Wie heeft de Heilige Geest gezonden na de Hemelvaart? De Heilige Geest werd door de Vader en
door de Zoon gezonden.

5 Waarom wordt de Heilige Geest Parakleet genoemd? De Heilige Geest wordt Parakleet genoemd
en dat is een Griekse naam voor Helper of Voorspreker, iemand die ons verdedigt.

6 Wat zijn de voornaamste taken van de Heilige Geest? Deze zijn:

1 met Zijn gaven de actie van Jezus verderzetten
2 kinderen van God verwekken
3 vergeving van zonden brengen
4 ons de volle waarheid leren
5 getuigenis afleggen van Christus door de getuigenis van de Apostelen op Pinksteren
6 door voor ons de bron van levend water te zijn, het principe van alle geestelijke gaven die we
ontvangen voor onze redding en heiliging
7 ons verstand verlichten
8 liefde in ons hart storten
9 kracht geven in onze zwakheid
 20

7 Is de Heilige Geest zichtbaar op aarde neergedaald? Ja, de Heilige Geest is zichtbaar op Jezus
Christus neergedaald bij Zijn doopsel in de gedaante van een duif; en op de Apostelen, op Pinksteren, in
de gedaante van vurige tongen.

8 Wat is de relatie van de Heilige Geest met de Kerk? De Heilige Geest verlevendigt de Kerk en leidt
haar onfeilbaar op weg naar waarheid en heiligheid. Hij is de bezieling van de Kerk.

9 Wat bewerkt de Heilige Geest in gelovigen? De Heilige Geest woont in de zielen van gelovigen:
1 Hij verlicht hen
2 Hij sterkt hen
3 Hij leidt hen
4 Hij heiligt hen
Dit alles door Zijn genaden en gaven.

B De genade

1 Wat is het Christelijk leven? Het Christelijk leven is niets anders dan het bovennatuurlijk leven, dat
bezield wordt door Goddelijke genade en uitgeoefend wordt door ingestorte deugden.

2 Wat is genade? Genade is een bovennatuurlijke gave, die God in Zijn goedheid schenkt, en dat ons
wordt geschonken door de verdiensten van Jezus Christus voor onze redding.

3 Hoeveel soorten genade zijn er? Er zijn twee soorten genade: heiligmakende genade en dadelijke
genade.

4 Wat is heiligmakende genade? Dit is de bovennatuurlijke genade die onze ziel een nieuw leven
schenkt, dat wil zeggen, ons deelachtig maakt aan het leven van God Zelf. Dat leven van de Goddelijke
Drie-eenheid komt in ons, heiligt ons en verheft ons tot kinderen van God en erfgenamen van de Hemel.
De heiligmakende genade komt tot ons door het doopsel.

5 Wat zijn de voornaamste gevolgen van heiligmakende genade? Deze zijn:

1 het maakt ons heilig en aangenaam voor God;
2 het maakt ons tot geadopteerde kinderen van God;
3 het maakt ons tot tempels van de Heilige Geest;
4 het geeft ons het recht op de Hemel.

6 Is heiligmakende genade kostbaar? Ja, want zij doet ons leven als kinderen van God; zonder haar
zijn wij onbekwaam om verdiensten te verwerven en onze eeuwige zaligheid te bereiken.

7 Hoe verliest men heiligmakende genade? Door de doodzonde.

8 Kan men de heiligmakende genade terug bekomen, wanneer men het ongeluk heeft gehad om
ze te verliezen? Men kan ze terug bekomen door het Sacrament van de Biecht of door een volmaakt
berouw.

9 Welke zijn de voornaamste middelen om de heiligmakende genade te behouden en te

vermeerderen? Deze zijn:
1 de Sacramenten,
2 het gebed
3 het beoefenen van de deugden.

10 Wat is dadelijke genade of genade van bijstand? Dit is een bovennatuurlijke en voorbijgaande
hulp van God die ons verstand verlicht en onze wil versterkt om het goede te doen en het kwade te
vermijden.

11 Kunnen we de genade van God weerstaan? We kunnen de genade van God weerstaan, want
onze wil is vrij en God dwingt ons niet om Zijn genade te aanvaarden.
 21

12 Geeft God aan iedereen voldoende genaden om gered te worden? Ja, degenen die verloren
gaan, gaan verloren door hun eigen schuld.

13 Waarom is heiligmakende genade noodzakelijk voor redding? Heiligmakende genade is

noodzakelijk voor redding, omdat dit het bovennatuurlijke leven is, en dat alleen stelt ons in staat het
bovennatuurlijke geluk van de Hemel te bereiken.

14 Is dadelijke genade of genade van bijstand nodig voor allen die het gebruik van de rede
hebben bereikt? Ja, omdat we zonder deze niet lang de kracht van bekoring kunnen weerstaan of
andere handelingen kunnen verrichten die een beloning in de Hemel verdienen.

15 Wat zijn de belangrijkste manieren om genade te verkrijgen?

1 het gebed
2 de Sacramenten, vooral de Heilige Eucharistie.

16 Hoe kunnen we ervoor zorgen dat onze meest gewone daden een Hemelse beloning
verdienen? Door ze te doen uit liefde voor God en door onszelf in staat van genade te houden.

12 Zedelijke deugden, Goddelijke deugden en Gaven van de Heilige Geest

Algemeen

Wat is een deugd? Een deugd is een blijvende gesteltenis van de ziel, die ons geneigd of bekwaam
maakt om het goede te doen.

A Zedelijke deugden

1 Wat is een zedelijke deugd? Zedelijke deugden noemt men goede gesteltenissen, die zijn
aangeboren, of die we uit eigen kracht kunnen verkrijgen of ontwikkelen, omdat ze ons ertoe aanzetten
een Christelijk leven te leiden door ons te helpen personen en zaken op de juiste manier te behandelen,
dat wil zeggen volgens Gods wil.

2 Welke zijn de belangrijkste zedelijke deugden? Deze zijn:

1 Prudentia (Voorzichtigheid - verstandigheid - wijsheid)
2 Iustitia (Rechtvaardigheid - rechtschapenheid)
3 Fortitudo (Moed - sterkte)
4 Temperantia (Gematigdheid - matigheid - zelfbeheersing)

3 Waarom worden deze vier hoofddeugden kardinale deugden genoemd? Ze worden zo genoemd
omdat ze kern- of spil-deugden zijn: de deugden “waar het om draait”. De naam is afkomstig van het
Latijnse woord cardo: scharnier(pin), hengsel waarop een deur rust. Ze zijn extra belangrijk omdat ze in
elke andere deugd verondersteld worden. Bijvoorbeeld: wie op onvoorzichtige of onrechtvaardige wijze
vriendelijk zou zijn, of wie geen maat weet te houden in zijn vriendelijkheid, of niet de moed heeft om ook
vriendelijk te zijn als dat gevaar oplevert, die heeft niet echt de deugd van de vriendelijkheid.

4 Hoe zorgen voorzichtigheid, rechtvaardigheid, standvastigheid en matigheid ervoor dat we een

Christelijk leven kunnen leiden?
1 Voorzichtigheid stelt ons in staat om in alle omstandigheden een juist oordeel te vormen over
wat we wel of niet moeten doen, en doet ons hiervoor de beste middelen doet aanwenden.
2 Rechtvaardigheid stelt ons voor om aan ieder te geven wat hem toekomt.
3 Standvastigheid stelt ons in staat om ondanks alle moeilijkheden het goede te doen.
4 Matigheid stelt ons in staat onze verlangens te beheersen en de dingen die ons aangenaam
zijn op de juiste manier te gebruiken.

5 Wat zijn enkele andere deugden? Enkele van de andere deugden zijn:
• Dankbaarheid, die ons ertoe aanzetten niets als vanzelfsprekend te beschouwen.
• Boetvaardigheid, die ons ertoe aanzetten door berouw bewogen te worden en boete te doen.
 22

• Zachtmoedigheid, die ons ertoe aanzetten vriendelijk te zijn en zacht van aard.
• Gehoorzaamheid, die ons ertoe aanzet de wil van onze meerderen te doen.
• Waarachtigheid, die ons ertoe aanzet de waarheid te vertellen.
• Vrijgevigheid, die ons aanzet tot een goed gebruik van wereldse goederen.
• Geduld, dat ons ertoe aanzet om beproevingen en moeilijkheden te doorstaan.
• Nederigheid, die ons ertoe aanzet onze beperkingen te erkennen.
• Kuisheid, of zuiverheid, die ons in staat stelt zuiver te zijn van ziel en lichaam.
Naast deze zijn er nog vele andere deugden.

B Goddelijke deugden

1 Wat zijn de belangrijkste bovennatuurlijke krachten die aan onze ziel worden geschonken met
heiligmakende genade? Deze zijn:
1 de drie Goddelijke deugden;
2 de vier morele of kardinale deugden;
3 de zeven gaven van de Heilige Geest.

2 Wat is een bovennatuurlijke of ingestorte deugden? Bovennatuurlijke of ingestorte deugden noemt

men de blijvende gesteltenissen van de ziel, die God ons instort tegelijk met de heiligmakende genade,
om ons bekwaam te maken tot bovennatuurlijke en verdienstelijke werken.

3 Waarom worden deze deugden Goddelijke deugden genoemd? Deze bovennatuurlijke deugden
worden Goddelijke deugden genoemd omdat ze God als hun rechtstreekse beweegreden en
voornaamste voorwerp hebben.

4 Welke Goddelijke deugden zijn er? Er zijn drie Goddelijke deugden:

1 Fides (Geloof)
2 Spes (Hoop)
3 Caritas (Naastenliefde/Liefde - liefdadigheid)

GELOOF

1 Wat is geloof? Geloof is de deugd waardoor we vast alle waarheden geloven die God heeft
geopenbaard, geloven op het Woord van God die ze openbaart, en de Kerk die ze ons voorhoudt te
geloven.

2 Mogen wij twijfelen aan een of andere waarheid van ons geloof? We mogen aan geen enkel
waarheid van ons geloof twijfelen, maar we moeten geloven in de hele openbaring en iedere waarheid in
het bijzonder.

3 Waarom moeten wij vast geloven? Wij moeten vast geloven, omdat God de opperste en onfeilbare
Waarheid is, die alles weet en altijd de waarheid spreekt. Hij kan niet bedriegen en ook niet bedrogen
worden.

4 Welke zijn de vier geloofswaarheden die wij moeten kennen en geloven?

1 Er is één God;
2 Er zijn drie Goddelijke Personen: God de Vader, God de Zoon en God de heilige Geest;
3 God de Zoon is mens geworden en heeft ons door Zijn dood heeft verlost;
4 God beloont het goede en straft het kwaad.

5 Volstaat het de vier voornaamste waarheden te kennen? Nee, wij zijn ertoe verplicht ook de twaalf
artikelen van het geloof, de geboden van God en van de Kerk, de Sacramenten en de plichten van onze
levensstaat te kennen, en de voornaamste gebeden, zoals het Onze Vader en Weesgegroet, de
Rozenkrans, het Kroontje van Goddelijke Barmhartigheid.

6 Wanneer moeten wij openlijk getuigen van ons geloof? Wanneer de belangen van onze
godsdienst of het geestelijk welzijn van de naaste het vereisen.
 23

7 Mogen wij soms ons geloof verzaken, iets zeggen of iets doen dat in strijd is met ons geloof?
Nee, nooit, zelfs niet om ons leven te redden.

8 Wat zijn zaken waardoor men zijn geloof kan verliezen?

1 door kennis van zijn geloof te verwaarlozen;
2 door te luisteren naar degenen die het geloof aanvallen;
3 door zich met wereldse zaken bezit te houden die het geloof bestrijden.

9 Wat noemt men geest van geloof? Geest van geloof is de gewoonte om alles te beoordelen naar de
leer van het Evangelie, deze van de Kerk, en om ernaar te handelen.

10 Wat zijn de twee kernwaarheden over het geloof in Jezus Christus met betrekking tot het gered
worden? Dit zijn de twee kernwaarheden om tot redding te komen:
1 Door je geloof in Gods genade kan je gered worden. Maar dat geloof is een geschenk van God
en geen gevolg van je daden. Daarom is redding iets wat enkel God kan doen. Het is niet het
gevolg van persoonlijke prestaties of verdiensten. - Efeziërs 2:8-9
2 Het geloof alleen kan ons niet redden; wij moeten ook leven volgens ons geloof, want de heilige
Schrift zegt dat het geloof zonder de werken dood is. - Jakobus 2:14-26
Geloof brengt redding en actieve gehoorzaamheid - handelen naar je geloof - laat zien dat het
een echt en geen dood geloof is. Met het verrichten van goede werken kan een mens nooit zijn
redding verdienen, maar echt geloof leidt altijd tot een veranderd leven en goede werken.

HOOP

1 Wat is hoop? Hoop is de deugd waardoor we vast vertrouwen dat God, die almachtig is en trouw aan
Zijn beloften, ons door Zijn genade eeuwig geluk zal geven en de middelen om ze te verkrijgen.

2 Waarom moeten wij met vast vertrouwen hopen? Omdat God oneindig goed is voor ons, almachtig
en al Zijn beloften getrouw nakomt.

3 Op wie moeten wij onze hoop stellen? Op God alleen, door de verdiensten van Jezus Christus.

LIEFDE

1 Wat is liefde? Liefde is de deugd waardoor we God boven alles beminnen om Zijnentwil, en onze
naaste als onszelf uit liefde voor God. Liefde is de belangrijkste van alle deugden.

2 Wat is God beminnen om Zijnentwil? God beminnen om Zijnentwil, is God beminnen omdat Hij
oneindig volmaakt en alle liefde verdient.

3 Wat is God boven alles beminnen? God beminnen boven alles, is God meer beminnen dan alle
schepselen, en daarom bereid zijn alles te verliezen, zelfs het leven, liever dan Hem door één doodzonde
te beledigen. - Lucas 14:26: Wie Mij volgt, maar niet breekt met zijn vader en moeder en vrouw en kinderen en
broers en zusters, ja, zelfs met zijn eigen leven, kan niet Mijn leerling zijn.

4 Wie is onze naaste? Onder naaste zijn al de mensen die met ons deel kunnen hebben in de eeuwige
redding.

5 Wat betekent onze naaste beminnen voor God? Dat betekent hem beminnen om God aangenaam
te zijn, want God bemint de naaste omdat hij geschapen is naar Zijn beeld, en ook Zijn kind is, en hem tot
eeuwige redding wil brengen.

6 Wat is onze naaste beminnen zoals onszelf?

1 hem beminnen zoals onszelf,
2 voor hem geen kwaad willen
3 hem het goede toewensen
 24

4 voor hem het goede doen dat wij redelijkerwijze voor onszelf verlangen.

7 Moeten wij zelfs onze vijanden beminnen? Ja, want ook zij zijn onze naasten, en Jezus Christus
heeft het ons opgedragen en het voorbeeld van liefde tot de vijanden gegeven.

C Gaven van de Heilige Geest

1 Wat zijn de zeven gaven van de Heilige Geest?

1 wijsheid,
2 begrip,
3 raad,
4 standvastigheid,
5 kennis,
6 vroomheid,
7ontzag voor de Heer.

2 Hoe helpen de gaven van de Heilige Geest ons? Ze helpen ons om vlug en gewillig de ingevingen
van de Heilige Geest te volgen, en doen ons vlugger Gods Wil vervullen.

3 Wat zijn enkele uitwerkingen van de gaven van de Heilige Geest in ons? Enkele uitwerkingen in
ons zijn de vruchten van de Heilige Geest en de zaligsprekingen.

4 Wat zijn de twaalf vruchten van de Heilige Geest?

1 liefde,
2 vreugde,
3 vrede,
4 geduld,
5 welwillendheid,
6 goedheid,
7 lankmoedigheid,
8 zachtaardigheid,
9 geloof,
10 bescheidenheid,
11 zelfbeheersing,
12 kuisheid.

13 De Katholieke Kerk
Ik geloof in de Heilige Katholieke Kerk.

A De Kerk als geloofsgemeenschap

1 Wat is de Kerk? De oorsprong van het woord 'kerk' is het Griekse 'Kyriakè' (='van de Heer'). In de
Griekse tekst van het Nieuwe Testament wordt daarentegen als aanduiding van de groep of samenkomst
van gelovigen het woord 'Ekklèsia' gebruikt. De Kerk is de bovennatuurlijke gemeenschap van gedoopte
gelovigen in Jezus Christus, om Zijn werk van verlossing en zaligmaking onder de mensen verder te
zetten.

2 Wie heeft de Kerk gesticht en waarom? Jezus Christus stichtte de Kerk om alle mensen tot
eeuwige redding en zaligheid te brengen.

3 Wie is lid van de Kerk? Dit zijn alle gedoopten, die de leer van Jezus Christus belijden en het gezag
van de wettige herders van de Kerk erkennen. Degenen die geen lid zijn van de Kerk zijn: heidenen,
ongedoopten, ketters, schismatieken, afvalligen en degenen die door de kerkban zijn uitgesloten.

4 Wie is het hoofd van de Kerk? Het onzichtbare hoofd van de Kerk is Jezus Christus, en het zichtbare
hoofd is onze Heilige Vader, de Paus van Rome. De Paus is de wettige opvolger van de Heilige Petrus,
de plaatsvervanger van Jezus Christus op aarde, de algemene Vader van de herders en van de
gelovigen.
 25

5 Wat wordt bedoeld met onderwijzen, heiligen en heersen in de naam van Christus? Met
onderwijzen, heiligen en heersen in naam van Christus wordt bedoeld dat de Kerk altijd de wil doet van
haar Goddelijke Stichter, die voor altijd haar onzichtbare Hoofd blijft.

6 Wat wordt bedoeld met de onfeilbaarheid van de Paus? Onfeilbaarheid houdt in dat wanneer de
Paus van Rome tegenover de gehele Kerk in kwesties van geloof en moraal zijn officiële gezag laat
gelden, de Heilige Geest hem voor dwalingen behoedt. Pauselijke onfeilbaarheid geldt alleen op het
gebied van geloof en moraal: de Paus is niet onfeilbaar in wetenschappelijke, historische, economische,
politieke of veel andere kwesties.

7 Hoe kan de Paus zijn onfeilbaarheid uitoefenen? Hij kan dit doen op twee manieren: door middel
van het buitengewoon magisterium en door het gewoon magisterium. Het woord magisterium is
afkomstig van het Latijnse woord magister, dat 'leermeester' betekent. Het magisterium is dus het
leerstellige gezag van de Kerk, dat wordt gevormd door de Bisschoppen in eenheid met de Paus.

8 Wat is het gewoon magisterium? Het gewoon magisterium is de meest gebruikelijke manier waarop
de Paus een onfeilbare leerstelling onderricht. Dit is de universele leer die de Pausen door middel van
hun verschillende documenten, brieven, pauselijke encyclieken, decreten, enzovoort openbaar maken.
Het gaat nooit om een nieuwe leerstelling, maar om een geloofsartikel dat reeds ubique, semper et ab
omnibus ('overal, altijd en door iedereen') wordt onderwezen. Als de Paus de consequente leerstellingen
van zijn voorgangers en van de bisschoppen bekrachtigt, herhaalt of bevestigt, wordt dit beschouwd als
een onfeilbare doctrine.

9 Wat is het buitengewoon magisterium? Het buitengewoon magisterium wordt gevormd door
Conciliaire besluiten en Pauselijke uitspraken ex cathedra. Wanneer de Paus een Oecumenisch Concilie
bijeenroept, voorzit en goedkeurt en daar besluiten worden genomen waarin uitdrukkelijk de leer wordt
gedefinieerd, worden deze als onfeilbaar beschouwd omdat ze van het buitengewoon magisterium
afkomstig zijn.

10 Wat zijn ex cathedra-uitspraken? De ex cathedra-uitspraken van de Paus, die ook als onfeilbare
leerstellingen gelden, maken eveneens deel uit van het buitengewoon magisterium. Ex cathedra is Latijn
voor ‘vanaf de bisschopszetel’. Wanneer de Paus ex cathedra spreekt oefent hij zijn universele gezag als
opperleraar uit. De enige twee ex cathedra-uitspraken in tweeduizend jaar tijd zijn het dogma van de
Onbevlekte Ontvangenis (1854) en dat van de tenhemelopneming van Maria (1950).

11 Op welke manieren kunnen gelovigen actief deelnemen aan het apostolaat van de Kerk? De
gelovigen kunnen actief deelnemen aan het apostolaat van de Kerk wanneer zij niet-Katholieken warm
maken voor het Katholieke geloof; bevordering van hoge normen en waarden rond hen en deelnemen
aan de activiteiten van Katholieke verenigingen en organisaties, die het leergezag van de Kerk
onderschrijven, de positie van de Kerk uitdragen in spreken en schrijven, en ga als lekenzendelingen
Christus’ evangelie in de wereld brengen.

12 Wat zijn wij aan onze Kerkelijke oversten verschuldigd? Wij moeten onze Kerkelijke oversten
eerbiedigen en beminnen, hen gehoorzamen, voor hen bidden en hen helpen in hun geestelijke
bediening.

B De Kerk en de Heilige Geest

1 Hoe wordt de Kerk in staat gesteld om mensen naar hun redding te leiden? Door de inwoning
van de Heilige Geest, die haar leven geeft.

2 Wanneer werd de Kerk bezielt door de Heilige Geest en voor het eerst zichtbaar
gemanifesteerd? Dit werd voor het eerst zichtbaar gemanifesteerd op Pinksterzondag, toen Hij op de
Apostelen neerdaalde in de vorm van tongen van vuur.

3 Hoe lang zal de Heilige Geest in de Kerk blijven? Tot het einde der tijden.
 26

4 Wie heeft de Heilige Geest gestuurd om de Kerk te bezielen? God de Vader en God de Zoon
zonden de Heilige Geest om de Kerk te bezielen.

5 Waartoe stelt de bezieling van de Heilige Geest de Kerk in staat? Deze stelt de Kerk in staat om
de gelovigen in naam van Christus te onderwijzen, te heiligen en te leiden.

C Kenmerken en eigenschappen van de Kerk

1 Wat is de ene ware Kerk die door Christus is gesticht? De enige ware Kerk die door Christus is
gesticht, is de Katholieke Kerk.

2 Hoe weten we dat de Katholieke Kerk de enige ware kerk is die door Christus is gesticht? We
weten dat de Katholieke Kerk de enige ware Kerk is die door Christus is gesticht, omdat alleen zij de
kenmerken van de ware Kerk heeft.

3 Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de kerk? Deze zijn:

1 ze is één, omdat al haar leden, volgens de wil van Christus, hetzelfde geloof belijden, hetzelfde
offer en dezelfde sacramenten hebben en verenigd zijn onder één en hetzelfde zichtbare hoofd,
de Paus.
2 ze is heilig, omdat ze werd gesticht door Jezus Christus, die heilig is, en omdat ze, volgens de
wil van Christus, heilige leerstellingen leert, en de middelen verschaft om een heilig leven te
leiden, en daardoor ze heilige leden voortbrengt in elk tijdperk.
3 ze is Katholiek of algemeen, omdat ze, voorbestemd om voor altijd te bestaan, nooit nalaat
het Goddelijke gebod te vervullen om alle volkeren alle waarheden te leren die door God zijn
geopenbaard
4 ze is Apostolisch, 1 omdat ze gegrondvest is op de Apostelen
2 volgens Zijn Goddelijke wil altijd werd bestuurd door hun wettige
opvolgers
3 omdat ze de leer van de Apostelen gelooft en belijdt

4 Wat zijn de voornaamste eigenschappen van de Katholieke Kerk? Deze zijn:

1 gezag, daarmee wordt bedoeld dat de Paus en de Bisschoppen, als wettige opvolgers van de
Apostelen, de macht hebben van Christus Zelf om de gelovigen te onderwijzen, te heiligen en te
regeren in geestelijke zaken
2 onfeilbaarheid, wanneer zij, via de Paus alleen, als leraar van alle Christenen, of via de Paus
en de Bisschoppen, een geloofs- of moraalleer definieert die door alle gelovigen moet worden
nageleefd.
3 onvergankelijkheid, daarmee wordt bedoeld dat de Kerk, zoals Christus haar heeft gesticht,
zal blijven bestaan tot het einde der tijden.
Ze worden eigenschappen genoemd, omdat het eigenschappen zijn die de aard van de Kerk
vervolmaken.

5 Zijn allen verplicht tot de Katholieke Kerk te behoren om gered te worden? Het is niet strikt
verplicht, maar zonder de Sacramenten en de Kerk, die zelf als Sacrament voor en in de wereld wordt
gedefinieerd is het bijzonder moeilijk om gered te worden. De Kerk is in deze theologie onmisbaar voor
de bemiddeling van redding. Door de ware Kerk van Christus deelt God deze redding aan mensen uit.
Omdat de Katholieke Kerk als de enige kerk van Christus wordt gezien, heeft zij ook "het beste zicht op
de openbaring".

6 Wat bedoelen we als we zeggen: "buiten de Kerk is er geen redding”? Daarmee bedoelen we dat
Christus de Katholieke Kerk tot een noodzakelijk middel tot redding heeft gemaakt en iedereen beval
haar binnen te gaan, zodat een persoon op de een of andere manier met de Kerk verbonden moet zijn
om gered te worden.

7 Hoe kunnen personen die geen lid zijn van de Katholieke Kerk worden gered? Zij kunnen gered
worden als zij, buiten hun schuld, niet weten dat de Katholieke Kerk de ware Kerk is, maar dat zij van
God houden en proberen Zijn wil te doen, want op deze manier zullen zij door hun verlangen met de Kerk
verbonden zijn.
 27

8 Waarom wordt de Katholieke Kerk het Mystieke Lichaam van Christus genoemd? De term
"Mystiek Lichaam van Christus" grijpt terug op een metafoor uit de 1ste brief aan de Korintiërs, waar de
Heilige Paulus spreekt over de leden van de Kerk als een lichaam, met als hoofd Christus. De Katholieke
Kerk wordt het Mystieke Lichaam van Christus genoemd omdat haar leden door een bovennatuurlijke
band met elkaar en met Christus, hun Hoofd, verenigd zijn, en zo lijken op de ledematen en het hoofd
van het levende menselijke lichaam.

9 Is er dan ook een werkelijk Lichaam van Jezus Christus? Ja, de Heilige Eucharistie is het werkelijk
Lichaam van Jezus Christus.

10 Welke voorwaarden zijn nodig opdat een persoon in de volle betekenis lid kan zijn van het
Mystieke Lichaam? Deze zijn:
1 hij moet gedoopt zijn,
2 hij moet het Katholieke geloof belijden,
3 hij mag zich niet afscheiden van het Mystieke Lichaam,
*door openlijke en opzettelijke ketterij, wanneer hij openlijk een doctrine verwerpt of
betwijfelt die door de Katholieke Kerk wordt voorgesteld als een waarheid van Goddelijk-
katholiek geloof, hoewel hij nog steeds belijdt een Christen te zijn.
*afvalligheid, wanneer hij openlijk het hele Christelijke geloof verwerpt.
*schisma, wanneer hij openlijk gehoorzaamheid weigert aan de wettige autoriteiten van de
Kerk, in het bijzonder aan de Paus.
4 hij mag niet door wettig gezag gescheiden worden, wanneer hij één van de zwaardere vormen
van kerkban oploopt.

11 Is er in de rooms-katholieke Kerk een altijddurend mirakel? Ja, namelijk haar wonderbaar en

vruchtbaar voortbestaan, ondanks vervolgingen, scheuringen en ketterijen, ondanks de zwakheden van
haar leden, soms zelfs van haar oversten.

14 De gemeenschap van de Heiligen

Ik geloof in de gemeenschap van de Heiligen.

1 Wat wordt er bedoeld met "de gemeenschap van Heiligen"? Daarmee wordt bedoeld de
vereniging van de gelovigen op aarde, de zaligen in de Hemel en de zielen in het Vagevuur, die deel
hebben aan dezelfde geestelijke schatten.

2 Welke zijn de geestelijke schatten waaraan de leden van de Kerk deelhebben? Deze zijn:
1 de verdiensten en voldoeningen van Jezus Christus,
2 de verdiensten en voldoeningen van de H. Maagd Maria,
3 de verdiensten en voldoeningen van de andere Heiligen,
4 de vruchten van het Misoffer en van de Sacramenten,
5 de gebeden,
6 de goede werken van de gelovigen.

3 Waaruit ontstaat de gemeenschap van Heiligen? Ze ontstaat uit de innige eenheid die de leden van
de Kerk, door de werking van de Heilige Geest, met het ene Hoofd Christus en onder elkaar verbindt.

4 Welke drie groepen omvat de Gemeenschap van de Heiligen?

1 De zegevierende Kerk bestaat uit de zaligen die met Christus zegevieren in de Hemel.
2 De strijdende Kerk bestaat uit de gelovigen die op aarde strijden tegen de vijanden van hun
redding.
3 De lijdende Kerk bestaat uit de zielen van het Vagevuur die daar hun zondestraf uitboeten.

5 Welke gemeenschap bestaat er tussen ons en de Heiligen in de Hemel? De Heiligen in de Hemel

kennen de gebeden die wij tot hen richten en de eredienst die wij hen bewijzen; wij genieten van hun
voorspraak bij God en van hun overvloedige voldoeningen.
 28

6 Welke gemeenschap bestaat er tussen ons en de zielen in het Vagevuur? Wij kunnen op aarde
door Heilige Misoffers te laten opdragen, goede werken te doen, te vasten, te bidden en aflaten te
verdienen voor de zielen in het Vagevuur, hun lijden verlichten; en wij geloven dat de zielen ons bij God
helpen door hun gebeden.

7 Wat is een aflaat? Een aflaat is een kwijtschelding van tijdelijke straffen, door de Kerk verleent, die wij
na de vergeving van onze zonden hier of in het Vagevuur nog moeten ondergaan.

8 Wat is er nodig om aflaten te verdienen? Om aflaten te verdienen moet men in staat van genade
zijn en de voorwaarden vervullen die de Kerk voorschrijft.

9 Kunnen de gelovigen op aarde elkaar helpen? De gelovigen op aarde kunnen, als leden van het
Mystieke Lichaam van Christus, elkaar helpen door bovennatuurlijke naastenliefde en de geestelijke en
lichamelijke werken van barmhartigheid te beoefenen.

15 De vergeving van de zonden

Ik geloof in de vergiffenis van de zonden.

1 Wat wordt bedoeld met de vergeving van zonden? Daarmee wordt bedoeld dat God aan de Kerk,
door Jezus Christus, de macht heeft gegeven om zonden te vergeven, ongeacht hoe zwaar en hoe talrijk
ze ook zijn, als zondaars zich oprecht bekeren.

2 Wanneer heeft Jezus Christus aan de Kerk de machtiging gegeven om alle zonden te vergeven?
Na Zijn Verrijzenis blies Jezus over hen heen en zei: “Ontvang de Heilige Geest. Als jullie iemands
zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.” - Johannes
20:22-23

3 Hoe vergeeft de Kerk de zonden? De Kerk vergeeft de zonden voornamelijk door de Sacramenten
van het Doopsel en van de Biecht.

16 De Verrijzenis van het lichaam

Ik geloof in de verrijzenis van het lichaam.

1 Wanneer zullen wij geoordeeld worden? Wij zullen geoordeeld worden in:
1 het bijzonder oordeel, dat onmiddellijk na onze dood zal worden uitgesproken,
2 het algemeen oordeel of Laatste Oordeel, op het einde van de wereld dat onmiddellijk na de
algemene opstanding over alle mensen zal worden uitgesproken.

2 Waarover zal God ons oordelen? Hij zal ons oordelen over al onze goede daden om ze te belonen,
en over al onze kwade om ze te straffen.

3 Als iedereen onmiddellijk na de dood wordt geoordeeld, waarom komt er dan een algemeen
oordeel? Hoewel iedereen onmiddellijk na de dood wordt geoordeeld, is het passend dat er een
algemeen oordeel is, zodat de gerechtigheid, wijsheid en barmhartigheid van God in de
tegenwoordigheid van allen verheerlijkt worden.

4 Wat zijn de beloningen of straffen die na het bijzondere oordeel worden vastgesteld? De
beloningen of straffen die na het bepaalde oordeel worden vastgesteld zijn:
1 de Hemel, voor degenen die zijn gestorven in staat van genade en die, indien nodig, in het
Vagevuur werden gezuiverd van alle dagelijkse zonden en alle schuld van tijdelijke straf; ze zien
God van aanschijn tot aanschijn, genieten van al het goede in God en delen voor eeuwige en
altijd in Zijn glorie en geluk, in gezelschap van de Engelen en Heiligen.
2 het Vagevuur, voor degenen die in staat van genade sterven, maar schuldig zijn aan dagelijkse
zonde, of niet volledig hebben voldaan aan de tijdelijke straf vanwege hun zonden.
3 de Hel, voor degenen die in doodzonde sterven, worden gestraft in de Hel; ze zijn beroofd van
het onuitsprekelijk geluk om God te kunnen aanschouwen, ze worden gefolterd door de knaging
 29

van hun geweten, en ondergaan vreselijke kwellingen, vooral die van het onblusbaar vuur, voor
alle eeuwigheid.

5 Wat wordt bedoeld met de verrijzenis van het lichaam? Met de verrijzenis van het lichaam wordt
bedoeld dat aan het einde van de wereld de lichamen van alle mensen van de aarde zullen verrijzen en
weer verenigd zullen worden met hun ziel, om nooit meer gescheiden te worden.

6 Waarom zal ons lichaam op de laatste dag verrijzen? Om deel te hebben in het loon of in de straf
van onze ziel, zoals het deel heeft gehad aan haar goede of slechte werken.

7 In welke staat zullen de lichamen verrijzen? De lichamen van de zaligen zullen verheerlijkt zijn
zoals het verrezen Lichaam van Christus; de lichamen van de verdoemden zullen delen in de eeuwige
straf van hun ziel.

8 Is het lichaam van een mens ooit uit de dood verrezen en in de Hemel opgenomen? Door het
bijzondere voorrecht van haar Ten Hemel opneming werd het lichaam van de Heilige Maagd Maria,
verenigd met haar onbevlekte ziel, glorierijk en in de Hemel opgenomen.

9 Moeten wij Gods oordeel vrezen? Ja, omdat God een strenge en onverbiddelijke Rechter zal zijn, en
zijn vonnis onherroepelijk.

10 Wat is staat van genade? De heiligmakende genade maakt ons van zondaars rechtvaardigen,
kinderen van God, erfgenamen van de hemel. Deze genade wordt ook habituele genade genoemd,
omdat ze in ons blijft, zelfs wanneer onze wil niets verricht, bijvoorbeeld wanneer we slapen. Een ziel die
de heiligmakende genade bezit, is in een bovennatuurlijke staat die we staat van genade noemen. In
staat van genade houden we van God, en houdt God van ons. Christus leert ons dat met deze woorden:
als iemand Mij liefheeft, zal Hij mijn woord ter harte nemen; dan zal mijn Vader hem liefhebben en zullen
We bij hem ons verblijf gaan houden. In staat van genade is het minste dat we doen om God te behagen,
verdienstelijk voor de Hemel. We kunnen de heiligmakende genade laten groeien door de sacramenten,
maar we verminderen haar door onze lauwheid en door dagelijkse zonden. We verliezen de
heiligmakende genade door de doodzonde.

17 Het Eeuwig Leven

Ik geloof in het eeuwig leven.

1 Wat wordt bedoeld als we zeggen: Ik geloof in het eeuwig leven? Daardoor belijden we dat we
bestemd zijn om eeuwig bij God te leven in de Hemel.

2 Wat wordt bedoeld met het woord “Amen”, waarmee we de Apostolische Geloofsbelijdenis
beëindigen? Daarmee wordt bedoeld 'Zo is het' of 'Zo zij het'; het woord drukt ons vaste geloof uit in
alle leerstellingen die de geloofsbelijdenis bevat.

Deel 2 : De geboden
A Algemeen
1 Hoe kennen wij de geboden van God? Door de stem van ons geweten, en door de openbaring van
God die ons door de Kerk wordt voorgehouden.

2 Wat is het geweten? Het geweten is niet anders dan onze rede die zegt: doe dit, want het is goed;
laat dat, want het is kwaad.

3 Waarom moeten wij Gods geboden onderhouden? Wij moeten de geboden van God onderhouden,
omdat wij moeten gehoorzamen aan God, onze Schepper, en zo bewijzen dat wij Hem werkelijk
beminnen.

B De twee grootste geboden

 30

1 Wat moeten we naast te geloven wat God heeft geopenbaard, nog meer doen om gered te
worden? Naast te geloven wat God heeft geopenbaard, moeten we ons aan Zijn wet houden.

2 Wat zijn de twee grote geboden die de hele wet van God bevatten? De twee grote geboden die de
hele wet van God bevatten, zijn: - Matteüs 22:35-40
1 Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand.
2 Heb uw naaste lief als uzelf.

3 Wat moeten we doen om God, onze naaste en onszelf lief te hebben? De geboden van God en
van de Kerk onderhouden en goede werken verrichten.

4 Wat is een goed werk? Het is een deugdzame daad die wij met Gods genade verrichten, ter ere van
God en tot welzijn van onszelf of van de naaste.

5 Welke zijn de goede werken die in de Heilige Schrift vooral worden aanbevolen? Het zijn gebed,
versterving, en werken van barmhartigheid of naastenliefde.

6 Wat zijn werken van barmhartigheid? Het zijn liefdewerken waardoor wij de naaste in zijn
lichamelijke of geestelijke nood bijstaan.

7 Wat zijn de voornaamste lichamelijke werken van barmhartigheid?

1 Hulp bieden aan wie honger heeft.
2 Hulp bieden aan wie dorst heeft.
3 Hulp bieden aan wie behoeftig is (naakten kleden).
4 Hulp bieden aan wie gevangen zit.
5 Hulp bieden aan zwervers en daklozen.
6 Hulp bieden aan wie ziek is.
7 Hulp bieden aan wie overleden is.

8 Wat zijn de voornaamste geestelijke werken van barmhartigheid?

1 De bedroefden troosten.
2 De onwetenden onderrichten.
3 De zondaars vermanen.
4 In moeilijkheden goede raad geven.
5 Onrecht geduldig verdragen.
6 Aangedane beledigingen vergeven.
7 Bidden voor levenden en doden.

9 Is iedereen verplicht werken van barmhartigheid te verrichten? Eenieder is verplicht de werken

van barmhartigheid te verrichten, naar eigen vermogen en behoefte van zijn naaste.

10 Wat verdienen wij door goede werken te doen, als we ons in staat van genade bevinden?
1 De vermeerdering van de heiligmakende genade en hemelse glorie;
2 Dadelijke genade of genade van bijstand om een Christelijk leven te leiden;
3 Vergeving van onze dagelijkse zonden;
4 Voldoening voor onze tijdelijke straffen.

11 Kan men in staat van doodzonde goede werken doen? Men kan dan goede werken doen, maar
ze zijn niet verdienstelijk voor de Hemel; toch zijn ze zeer nuttig om van Gods barmhartigheid de genade
van bekering te bekomen.

12 Zijn alle gewone daden die elke dag verricht worden om de lichamelijke of geestelijke
behoeften van anderen te verlichten, ware werken van barmhartigheid? Ja, indien ze gedaan
worden in naam van Christus.

C Christelijke volmaaktheid
 31

1 Wat is Christelijke volmaaktheid? Het is niets anders dan het volmaakte Christelijk of
bovennatuurlijk leven.
2 Waarin bestaat het volmaakte Christelijk leven? Het bestaat in de innige vereniging met God door
liefde, zodat wij in al onze handelingen geleid en bezield worden door liefde tot God.
3 Wat veronderstelt Christelijke volmaaktheid? Het veronderstelt dat wij trouw de geboden van God
en van de Kerk onderhouden en, zo volmaakt mogelijk, de plichten van onze levensstaat volbrengen.
4 Welke zijn middelen die iedere Christen moet aanwenden om tot Christelijke volmaaktheid te
komen? Deze zijn:
1 veel bidden,
2 dikwijls biechten,
3 dikwijls de Heilige Communie ontvangen,
4 dikwijls het Woord van God lezen of horen,
5 zichzelf verloochenen,
6 getrouw zijn ook in het kleine.

5 Wat zijn Evangelische raden? Het zijn middelen die Jezus in het Evangelie bijzonder aanraadt om
Christelijke volmaaktheid gemakkelijker en vollediger te bereiken: vrijwillig armoede, volmaakte
zuiverheid, en volkomen gehoorzaamheid.
6 Kunnen alle Christenen Christelijke volmaaktheid bereiken? Elke Christen kan met Gods genade
Christelijke volmaaktheid bereiken, elk in zijn levensstaat, zoals de Heiligen het bewijzen met hun leven.
7 Hoe heeft Jezus Christus het volledig programma van het volmaakte Christelijke leven
samengevat? Hij heeft het volledig programma van het volmaakte Christelijke leven samengevat in de
acht zaligheden, die Hij in zijn Bergrede heeft verkondigd.
8 Wat zijn de acht zaligsprekingen? De acht zaligsprekingen zijn te vinden in Matteüs 5:3-10:
1 Zalig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het Koninkrijk van de Hemel.
2 Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden.
3 Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten.
4 Zalig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.
5 Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden.
6 Zalig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien.
7 Zalig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.
8 Zalig wie vanwege de gerechtigheid vervolgd worden, want voor hen is het Koninkrijk van de
Hemel.

9 Wat wordt bedoeld met “zalig”? De acht zaligsprekingen zijn acht uitspraken die Jezus doet bij het
begin van Zijn openbare prediking en geeft een samenvatting van Zijn boodschap. Zalig zijn gaat over
een religieuze categorie waartoe men behoort. De zaligheden die enkel bij Matteüs voorkomen zijn de
zachtmoedigen, de barmhartigen, en de zuiveren van hart. De andere komen ook voor bij Lucas.
10 Welke zijn de voortreffelijkste uitwerkingen van het volmaakte Christelijk leven? De
voortreffelijkste uitwerkingen zijn de deugdzame daden, die verricht worden onder de bijzondere werking
van de Heilige Geest, en daarom de vruchten van de Heilige Geest genoemd worden.
D De Tien Geboden
1 Wat zijn de geboden van God? Dit zijn de tien geboden van God, naar Exodus 20:2-17:
1 Ik ben de Heer uw God; u zult geen vreemde goden voor mijn aangezicht hebben. Maak geen
beelden van vreemde goden en buig niet voor hen neer, en bewijs hun geen Goddelijke eer.
2 Gebruik de naam van de Heer, uw God, niet lichtvaardig.
3 Denk aan de dag des Heren, die moet voor u heilig zijn.
4 Eer uw vader en uw moeder.
5 Dood niet.
6 Pleeg geen overspel.
 32

7 Steel niet.
8 Leg geen valse getuigenis af tegen uw naaste.
9 Zet uw zinnen niet op de vrouw van uw naaste.
10 Zet uw zinnen niet op goederen van uw naaste, op niets wat hem toebehoort.

2 Hoe zijn de tien geboden van God ingedeeld? De tien geboden van God zijn zo ingedeeld, dat de
eerste drie betrekking hebben op God, en de zeven andere op onszelf en de naaste.

3 Moeten we er tevreden mee zijn alleen maar de geboden van God te onderhouden? We moeten
niet tevreden zijn met het onderhouden van Gods geboden, maar we moeten altijd bereid zijn om goede
daden te doen, zelfs als ze niet worden geboden.

Deel 3 : Uitleg van de 10 Geboden van God

1 Het eerste gebod
1 Wat is het eerste gebod van God? Ik ben de Heer uw God; u zult geen vreemde goden voor mijn
aangezicht hebben. Maak geen beelden van vreemde goden en buig niet voor hen neer, en bewijs hun
geen Goddelijke eer. - Exodus 20:3-5

2 Wat wordt ons opgedragen door het eerste gebod? Door het eerste gebod wordt ons opgedragen
om alleen God te aanbidden en Hem boven alles te beminnen.

3 Wat is God aanbidden? Het is Hem erkennen en vereren als onze Schepper en Allerhoogste Heer,
van wie wij helemaal afhankelijk zijn.

4 Moeten wij onze Heer Jezus Christus aanbidden? Ja, want Hij is de mensgeworden Zoon van God.

7 Welke aanbidding zijn wij aan God verschuldigd? We zijn God verschuldigd:
1 Innerlijke aanbidding in het binnenste van onze ziel
2 Uiterlijke aanbidding door handelingen met ons lichaam zoals het kruisteken maken, knielen,
mondeling gebed
3 Openbare eredienst die gebeurt in naam van de Kerk

8 Welke is de allerhoogste daad van aanbidding en het middelpunt van aanbidding tot God? Dit is
het Heilig Misoffer.

9 Hoe aanbidden we God? We aanbidden God door daden van geloof, hoop en liefde, en door Hem te
aanbidden en tot Hem te bidden.

10 Waartoe verplicht het geloof ons? Het geloof verplicht ons:

1 om inspanningen te leveren om erachter te komen wat God heeft geopenbaard;
2 om vast te geloven wat God heeft geopenbaard;
3 om ons geloof openlijk te belijden wanneer dat nodig is.

11 Waartoe verplicht hoop ons? Hoop verplicht ons om standvastig te vertrouwen dat God ons het
eeuwige leven en de middelen zal geven om het te verkrijgen.

12 Waartoe verplicht liefde ons? Liefde verplicht ons God boven alles lief te hebben, omdat Hij
oneindig goed is, en onze naaste lief te hebben als onszelf uit liefde tot God.

13 Hoe kan een Katholiek zijn geloof het beste beschermen?

1 door veelvuldige geloofsdaden te verrichten,
2 door te bidden voor een standvastig geloof,
3 door zijn religie zeer ernstig te bestuderen,
4 door een goed leven te leiden,
5 door goede lectuur te lezen en programma’s op tv te volgen,
6 door te weigeren om met vijanden van de Kerk om te gaan.
 33

14 Wat verbiedt het eerste gebod van God? Het eerste gebod verbiedt
1 zonden tegen geloof:
o ongeloof
o afvalligheid
o afgoderij, is een ingebeelde godheid of een schepsel aanbidden in plaats van de
Schepper.
o bijgeloof, is van voorwerpen, tekens of woorden een uitwerking verwachten die ze niet
kunnen hebben, noch uit de krachten van de natuur, noch door Goddelijke instelling, nog
door de wijding of gebeden van de Kerk, zoals wanneer toverspreuken of vloeken worden
gebruikt, men in dromen of waarzeggerij gelooft, of naar spiritisten gaat.
o occultisme
o heiligschennis, is aan God toegewijde personen, zaken of plaatsen onteren of oneerbiedig
behandelen, zoals Sacramenten, kerken en Priesters.
o ketterij
o ongodsdienstigheid, wanneer men de godsdienst bestrijdt of zijn godsdienstige plichten
verzuimt.
o onverschilligheid
o deelname aan niet-Katholieke erediensten
2 zonden tegen hoop:
door wanhoop, wanneer men opzettelijk weigert te vertrouwen dat God hem de nodige
hulp zal geven om zijn ziel te redden.
door vermetel vertrouwen, wanneer men erop vertrouwt dat men gered kan worden door
zijn eigen inspanningen zonder Gods hulp, of door Gods hulp zonder zijn eigen
inspanningen.
3 zonden tegen liefde tot God:
door haat
door onverschilligheid
door ondankbaarheid jegens God

2 Het eren van Heiligen, relikwieën en afbeeldingen

1 Verbiedt het eerste gebod ons om Heiligen in de Hemel te eren? Het eerste gebod verbiedt ons
niet om Heiligen in de Hemel te eren, op voorwaarde dat we hen niet de eer geven die God alleen
toekomt.

2 Waarom eren we Heiligen in de Hemel? We eren hen omdat ze grote deugden beoefenden toen ze
op aarde leefden, en omdat we door het eren van degenen die de uitverkoren vrienden van God zijn, we
God Zelf eren.

3 Hoe kunnen we Heiligen eren? We kunnen hen eren:

1 door hun Heilige levens na te volgen;
2 door tot hen te bidden;
3 door respect te tonen voor hun relikwieën en afbeeldingen.

4 Wat vragen we van Heiligen als we tot hen bidden? Als we tot Heiligen bidden, vragen we hen om
hun gebeden voor ons, tot God te brengen.

5 Hoe weten we dat Heiligen voor ons zullen bidden? We weten dat Heiligen voor ons zullen bidden
omdat ze bij God zijn en ons grote liefde toedragen.

6 Waarom eren we relikwieën? We eren relikwieën omdat het de lichamen zijn van Heiligen of
voorwerpen die verbonden zijn met Heiligen of met onze Heer.

7 Wanneer verbiedt het eerste gebod het maken of gebruiken van beelden en afbeeldingen? Het
verbiedt het maken of gebruiken van beelden en afbeeldingen alleen als ze valse aanbidding bevorderen.
 34

8 Is het juist om respect te tonen voor beelden en afbeeldingen van Christus en van Heiligen? Ja,
net zoals het juist is om respect te tonen voor afbeeldingen van degenen die we op aarde liefhebben of
die gestorven zijn.

9 Vereren we Christus en Heiligen als we bidden voor het kruisbeeld, relikwieën en heilige
beelden? Ja, omdat we de personen eren die zij vertegenwoordigen; we aanbidden Christus en vereren
de Heiligen.

10 Bidden we tot het kruisbeeld of tot beelden en relikwieën van Heiligen? We bidden niet tot het
kruisbeeld of tot de beelden en relikwieën van Heiligen, maar tot de personen die zij vertegenwoordigen.

3 Het tweede gebod

1 Wat is het tweede gebod van God? Gebruik de naam van de Heer, uw God, niet lichtvaardig. -
Exodus 20:7

2 Wat wordt ons opgedragen door het tweede gebod van God? We worden opgedragen altijd met
eerbied te spreken over God, Zijn Heilige Naam te eerbiedigen, de aan God gedane geloften te houden
en ook geen valse eed doen.

3 Wat verbiedt het tweede gebod? Het verbiedt:

1 alle oneerbiedigheid en lichtvaardig gebruik van Gods Heilige Naam, hiermee wordt
bedoeld dat de naam van God of Heilige naam van Jezus Christus zonder eerbied wordt
gebruikt; bijvoorbeeld om verbazing of woede te uiten.
* door godslastering: hiermee wordt bedoeld kwaad spreken van God, Zijn Heiligen of van
Heilige zaken, bv. zeggen of schrijven dat God niet barmhartig is, niet rechtvaardig, dat Hij
zich niet om de wereld bekommert, dat godsdienst of de Kerk de oorzaak is van alle
kwaad op aarde.
* door vloeken: dit is het afroepen van een kwaad op een persoon, plaats of ding.
2 het breken van geloften
3 het afleggen van een valse eed

4 Wat is een gelofte afleggen? Het is zich op straffe van zonde verbinden tegenover God om een
goede daad te verrichten.

5 Is het zonde een gelofte niet te houden? Ja, zelfs doodzonde, wanneer men zich tot een gewichtige
daad heeft verplicht op straffe van zware zonde; daarom moet men vooraleer een gelofte te doen, eerst
goed erover nadenken en raad vragen.

6 Wat is een eed doen of zweren? Een eed doen of zweren is God tot getuige nemen van hetgeen
men bevestigt of van hetgeen men belooft.

7 Welke dingen zijn nodig om een eed tot een daad te maken waardoor men God eert? Daar zijn
drie dingen voor nodig:
1 we moeten een goede reden hebben om een eed af te leggen;
2 we moeten ervan overtuigd zijn dat wat we onder ede zeggen waar is;
3 we moeten niet zweren, dat wil zeggen, een eed afleggen, om te doen wat verkeerd is.

4 Het derde gebod

1 Wat is het derde gebod van God? Denk aan de dag des Heren, die moet voor u heilig zijn.
Genesis 2:2-3: Op de zevende dag had God Zijn werk voltooid, op die dag rustte Hij van het werk dat Hij
gedaan had. God zegende de zevende dag en verklaarde die heilig, want op die dag rustte Hij van heel
Zijn scheppingswerk.

2 Waarom draagt de Kerk ons op om de zondag als de dag des Heren te houden? Op zondag
verrees Christus uit de dood en op zondag daalde de Heilige Geest neer op de Apostelen.
 35

3 Wat wordt ons opgedragen door het derde gebod? Er wordt ons opgedragen om God op zondag,
op een bijzondere manier te aanbidden.

4 Hoe draagt de Kerk ons op om God op zondag te aanbidden? Door het Heilig Misoffer bij te
wonen.

5 Wat is verboden door het derde gebod van God? Op zondag is alle onnodige slaafse arbeid
verboden en dat is arbeid van het lichaam vereist, in plaats van de geest.

6 Wanneer is slaafse arbeid op zondag toegestaan? Slaafse arbeid is toegestaan op zondag als de
eer van God, onze eigen behoefte of die van onze naaste dat vereist.

5 Het vierde gebod

1 Wat is het vierde gebod van God? Eer uw vader en uw moeder. - Exodus 20:12: Toon eerbied voor uw
vader en uw moeder. Dan wordt u gezegend met een lang leven in het land dat de Heer, uw God, u geven zal.

2 Wat wordt ons opgedragen door het vierde gebod? Door het vierde gebod wordt ons opgedragen
om onze ouders te respecteren en lief te hebben, hen te gehoorzamen in alles wat niet zondig is, en hen
te helpen wanneer ze in nood zijn.

3 Welke zijn de plichten van de kinderen jegens hun ouders?

1 hen beminnen,
2 hen eerbiedigen,
3 hen gehoorzamen,
4 hen in hun nood helpen en bijstaan.

4 Welke zijn de plichten van de ouders jegens hun kinderen?

1 voor hen zorgen, geestelijk en lichamelijk,
2 hen een Christelijke opvoeding verschaffen, zowel in huiskring als op school.

5 Verplicht het vierde gebod ons ook anderen te respecteren en te gehoorzamen? Ja, namelijk
onze geestelijke en wereldlijke oversten.

6 Welke zijn de plichten van de onderdanen jegens hun oversten? De onderdanen moeten hun
oversten eerbiedigen, hun gehoorzamen, en hun billijke belangen behartigen.

7 Welke zijn de plichten van de oversten jegens hun onderdanen? Oversten moeten, afhankelijk
van hun verschillende mate van verantwoordelijkheid, zorgen voor het geestelijke en tijdelijk welzijn van
degenen die aan hen werden toevertrouwd.

8 Is het soms verboden aan zijn ouders of aan andere oversten te gehoorzamen? Ja, wanneer zij
iets opdragen, dat strijdig is met de geboden van God of van de Kerk.

9 Waarom moeten we de wettige autoriteit van ons land respecteren en gehoorzamen? We

moeten het wettige gezag van ons land respecteren en gehoorzamen omdat het van God komt, de Bron
van alle gezag.

10 Waarom zijn we verplicht actief deel te nemen aan werken van goed burgerschap? We zijn
verplicht om actief deel te nemen aan werken van goed burgerschap, omdat de juiste reden vereist dat
burgers samenwerken voor het algemeen welzijn van het land.

11 Wat zijn de voornaamste taken van degenen die een openbaar ambt bekleden? De belangrijkste
taken van degenen die een openbaar ambt bekleden, zijn rechtvaardig te zijn voor iedereen bij het
uitoefenen van hun gezag en het algemeen welzijn te bevorderen.

6 Het vijfde gebod

 36

1 Wat is het vijfde gebod van God? Het vijfde gebod van God is: Dood niet. - Exodus 20:13: Pleeg geen
moord.

2 Wat wordt ons opgedragen door het vijfde gebod? Er wordt ons opgedragen om ons eigen leven
en dat van de naaste te eerbiedigen, zowel naar lichaam als ziel.

3 Wat verbiedt het vijfde gebod? Het vijfde gebod verbiedt:

1 zonder wettige macht en reden, te doden, te kwetsen of te slaan;
2 aan zichzelf of anderen kwaad te doen of te wensen;
3 zich schuldig te maken aan woede, haat, wraak, gulzigheid, nijd en ergernis.

4 Wat is ergernis geven ? Ergernis geven is iemand tot zonde aanzetten of op schuldige wijze tot
zonde leidt.

7 Het zesde en negende gebod

1 Wat zijn het zesde en negende gebod van God? Het zesde gebod van God is: Pleeg geen overspel.
En het negende gebod van God is: Zet uw zinnen niet op de vrouw van een ander. - Exodus 20:14: Pleeg
geen overspel. - Deuteronomium 5:21: Zet uw zinnen niet op de vrouw van een ander,…

2 Wat wordt ons opgedragen door het zesde en negende gebod van God? In deze geboden wordt
ons opgedragen om de deugden van kuisheid en zedigheid te beoefenen.

3 Wat is de reden waarom een Christen in het bijzonder kuis en zedig moet zijn? Hij behoort tot het
Lichaam van Jezus en hij is een tempel van de Heilige Geest.

4 Wat verbiedt het zesde gebod? Het verbiedt alle uiterlijke zonden van onkuisheid; het verbiedt ook
handelingen, blikken, gesprekken, liederen en lezingen die tot onkuisheid kunnen leiden.

5 Wat verbiedt het negende gebod? Het verbiedt alle innerlijke zonden van onkuisheid, namelijk
onkuise begeerten en vrijwillig behagen scheppen in onkuise gedachten.

6 Wat zijn de belangrijkste middelen om de deugd van kuisheid te behouden?

1 het zorgvuldig vermijden van alle gevaarlijke gelegenheden tot zonde,
2 het zich versterven,
3 het zoeken van Gods hulp door gebed,
4 veelvuldige Biecht,
5 de Heilige Communie waardig ontvangen,
6 het zich bijzonder toewijden aan de Heilige Maagd.

7 Zijn louter gedachten over onreine dingen op zichzelf altijd zondig? Nee, maar zulke gedachten
zijn gevaarlijk.

8 Wanneer worden gedachten over onreine dingen zondig? Gedachten over onreine dingen worden
zondig wanneer iemand aan een onkuise daad denkt en daar vrijwillig plezier aan beleeft, of wanneer
onkuise verlangens of hartstochten worden opgewekt en eraan wordt toegegeven.

8 Het zevende en tiende gebod

1 Wat zijn het zevende en tiende gebod van God? Het zevende gebod van God is: Steel niet. En het
tiende gebod van God is: Zet uw zinnen niet op het bezit van een ander. - Exodus 20:15: Steel niet. -
Deuteronomium 5:21: …en laat evenmin uw oog vallen op zijn huis, of op zijn akker, zijn slaaf, zijn slavin, zijn rund
of zijn ezel, of wat hem ook maar toebehoort.

2 Wat verbiedt het zevende gebod? Dit gebod verbiedt alle onrechtvaardigheid die de naaste
benadeelt in zijn tijdelijke goederen.
 37

3 Wie nemen onrechtvaardig een goed van de naaste? Dit zijn degenen die het goed van de naaste
stelen, bedrog plegen in koophandel, woekeraars, werkgevers die het rechtvaardig loon niet betalen,
oneerlijke arbeiders, en al degenen die iemand beroven van hetgeen hem toekomt.

4 Wie behouden onrechtvaardig het goed van de naaste? Dit zijn degenen die hun schulden niet
betalen, die niet teruggeven wat zij genomen hebben of hetgeen hun werd toevertrouwd.

5 Zijn wij verplicht gestolen goederen of hun waarde terug te geven aan de eigenaar? Ja, wanneer
wij daartoe in staat zijn.

6 Zijn wij verplicht onterechte schade die we toegebracht hebben aan het bezit van anderen te
herstellen? Ja, herstellen of de schade vergoeden, voor zover wij dat kunnen.

7 Wat verbiedt het tiende gebod? Dit gebod verbiedt de wil of begeerte om de naaste onrecht aan te
doen in zijn tijdelijke goederen. Een voorbeeld hiervan is afgunst op iemands geluk en succes.

9 Het achtste gebod

1 Wat is het achtste gebod van God? Het achtste gebod van God is: Leg geen valse getuigenis af
tegen uw naaste. - Exodus 20:16: Leg over een ander geen vals getuigenis af.

2 Wat wordt ons opgedragen door het achtste gebod? Hier wordt ons opgedragen om oprecht te zijn
in woorden en daden. En de goede naam en eer, en geheimen van de naaste te eerbiedigen.

3 Wat verbiedt het achtste gebod? Het verbiedt:

1 liegen: dit is opzettelijk onwaarheid spreken met het inzicht te bedriegen.
2 valse getuigen
3 kwaad spreken: dit is de fouten of gebreken van de naaste zonder noodzaak bekendmaken.
4 laster en roddel: dit is de naaste beschuldigen van een onvolkomenheid dat hij niet heeft, of van
een fout die hij niet heeft bedreven.
5 kwaad vermoeden,
6 lichtvaardig oordelen of vooroordelen: dit is zonder voldoende reden, iets geloven dat
schadelijk is voor een ander.
7 het vertellen van geheimen die we moeten bewaren.

4 Wanneer zijn we verplicht een geheim te bewaren? Wanneer we hebben beloofd dat te doen,
wanneer ons werk het vereist, of wanneer het welzijn van een ander het vereist.

5 Wat moet iemand doen die heeft gezondigd door roddel of laster, of die een geheim heeft
verteld dat hij verplicht is te bewaren? Hij moet het kwaad dat hij zijn naaste heeft aangedaan,
herstellen voor zover hij in staat is.

Deel 4 : De geboden van de Kerk

Algemeen

1 Vanwaar heeft de Katholieke Kerk het recht wetten te maken? De Katholieke Kerk heeft het recht
wetten te maken van Jezus Christus, die tot de Apostelen, de eerste Bisschoppen van Zijn Kerk, zei:
Matteüs 18:18-20: Ik verzeker jullie: al wat jullie op aarde binden verklaren zal ook in de Hemel bindend
zijn, en al wat jullie op aarde ontbinden zal ook in de Hemel ontbonden zijn.

2 Door wie wordt dit recht om wetten te maken uitgeoefend? Dit recht om wetten te maken wordt
uitgeoefend door de Bisschoppen, de opvolgers van de Apostelen, en in het bijzonder door de Paus, die
als opvolger van het hoofd van de Apostelen, de Heilige Petrus, het recht heeft wetten te maken voor de
Universele Kerk. - Matteüs 16:18: En ik zeg je: jij bent Petrus, de rots waarop Ik Mijn Kerk zal bouwen, en de
poorten van het dodenrijk zullen haar niet kunnen overweldigen.

3 Wat zijn de belangrijkste geboden of wetten van de Kerk?

 38

1 Op zondagen en verplichte feestdagen deelnemen aan de H. Mis (niet verplicht om de H.

Communie te ontvangen) en af te zien van slaafse arbeid.
2 Op de door de Kerk vastgestelde dagen zich onthouden van het eten van vlees
3 Op de door de Kerk vastgestelde dagen het vasten in acht te nemen.
4 Om onze zonden minstens één keer per jaar te biechten.
5 De Heilige Communie ontvangen, op zijn minst in de Paastijd.
Bijkomend: Helpen te voorzien in de noden van de Kerk.

1 Het eerste gebod van de Kerk

1 Wat is het eerste gebod van de Kerk? Dit gebod verplicht ons de H. Mis te met eerbied en aandacht
te horen op zondagen en verplichte feestdagen tot ze beëindigd is, en de zondagsrust te onderhouden.

2 Welke zonde begaat een Katholiek die door zijn eigen schuld de H. Mis mist op een zondag of
verplichte feestdag? Een Katholiek die door zijn eigen schuld de mis mist op een zondag of verplichte
feestdag, begaat een doodzonde. In het geval de kerken gesloten zijn of in dringende omstandigheden
kan de Geestelijke Communie gebeden worden.

3 Een voorbeeld van een Geestelijke Communie: Mijn Jezus, ik geloof dat U in het Allerheiligst
Sacrament tegenwoordig bent. Ik bemin U boven alles en wens U in mijn hart te verwelkomen.
Nu ik niet de communie daadwerkelijk kan ontvangen, vraag ik van U de genade van de geestelijke
communie. Omhels mij en zuiver mijn verlangen naar de Hemelse Vader. Draag mij in Uw Geest, en laat
mij nooit van U gescheiden worden. Amen.

4 Wat zijn de verplichte Kerkelijke feestdagen? Dit zijn de verplichte feestdagen in België:
Hemelvaartsdag (40 dagen na Pasen), Maria-Tenhemelopneming (15 augustus), Allerheiligen (1
November) en Kerstmis (25 december). In andere landen zijn ook deze verplicht: Maria, Moeder van God
(1 januari) en Maria, Onbevlekt Ontvangen (8 december).
5 Wie moet de Mis horen op zondagen en verplichte feestdagen? Gelovigen die 7 jaar zijn
geworden, en niet door ziekte of een andere goede reden ervan zijn ontslagen.
6 Waarin bestaat de zondagsrust? Dat men zich onthoudt van lichamelijke werken die niet door
gewoonte of door noodzaak zijn gewettigd.
7 Wat behoort men te doen om zondagen en feestdagen godsvruchtig door te brengen? Men
behoort naast de H. Mis, ook andere kerkelijke diensten en godsdienstige onderrichtingen bij te wonen,
zich bezit te houden met godsvruchtige of liefdadige werken, en enkel in eerlijk vermaak zijn ontspanning
te zoeken.
2 Het tweede en derde gebod van de Kerk
Algemeen

1 Waarom draagt de Kerk ons op om te vasten en ons te onthouden?

1 Opdat we onze vleselijke neigingen kunnen beheersen,
2 Opdat we onze geest vrijer tot God kunnen verheffen,
3 Opdat we genoegdoening kunnen krijgen voor de zonde.

2 Welke zijn boetedagen? Elke vrijdag in het hele jaar, en de hele veertigdagentijd

3 Welke zijn vastendagen in België? Aswoensdag en Goede Vrijdag.

A Het tweede gebod van de Kerk

1 Wat is het tweede gebod van de Kerk? Dit gebod verplicht tot onthouding van vlees en vleesnat op
vrijdagen en op andere dagen die door de Kerk worden bepaald.
 39

2 Waarom maakt de Kerk op vrijdagen onthoudingsdagen? Vrijdagen zijn onthoudingsdagen om

boete te doen voor onze zonden, en ook om ons waardiger voor te bereiden op Goede Vrijdag, wanneer
we de dood van Jezus Christus herdenken.

3 Wie moet de onthoudingswet naleven? De gelovigen die ten volle veertien jaar zijn geworden, en
niet door vrijstelling of door een wettige reden ervan zijn ontslagen.

4 Welke zijn onthoudingsdagen in België? Dit zijn de onthoudingsdagen:

1 Alle vrijdagen in het jaar, tenzij de vrijdag samenvalt met een verplichte feestdag.
2 De twee vastendagen.

B Het derde gebod van de Kerk

1 Wat is het derde gebod van de Kerk? Dit gebod verplicht tot te vasten op de dagen die door de Kerk
worden bepaald.

2 Wat is vasten? Vasten is slechts één volledige maaltijd per dag gebruiken, maar het is evenwel
toegelaten 's morgens en 's avonds wat voedsel te gebruiken, waarvan de hoeveelheid en kwaliteit
worden bepaald door goedgekeurde plaatselijke gebruiken.

3 Wie moet de vastenwet naleven? De gelovigen die meerderjarig zijn, dus die reeds achttien jaar zijn,
tot de leeftijd van zestig jaar, tenminste als zij niet door vrijstelling, door ziekte, zwakheid, zware arbeid of
door een andere wettige reden ervan zijn ontslagen.

In principe zijn onthoudingsdagen de dagen waarop Katholieken geen vlees mogen eten. Sinds
de Apostolische constitutie Paenitemini kunnen Bisschoppenconferenties dit verbod opheffen en vragen
om het op een andere wijze in te vullen. Zowel in België als in Nederland is dat gebeurd. Als een
Katholiek in België of in Nederland voor zichzelf beslist om vlees te nuttigen op vrijdag, blijft hij echter wel
verplicht om zich iets anders te onthouden: zo kan hij beslissen om niet te roken op vrijdag of om geen
internet te gebruiken op vrijdag. Bovendien blijft de verplichting om geen vlees te eten in veel andere
landen onverkort gelden.

4 Wat is de raadgeving van de H. Maagd Maria betreffende het vasten? In Medjugorje heeft de H.
Maagd Maria aangeraden om alle woensdagen en alle vrijdagen in het jaar te vasten.

C Bijzondere dagen

1 Wat is een vigilie? Het is een boetedag ter voorbereiding op een feestdag. Op deze dag wordt
gevraagd boete te doen door te vasten en vlees te ontberen.

2 Welke feestdagen kennen een vigilie? Driekoningen (6 januari); Geboorte H. Johannes de Doper
(24 juni); HH Petrus en Paulus (29 juni); H. Jacobus, apostel (25 juli); H. Laurentius (10 augustus);
Tenhemelopneming Maria (15 augustus); H. Bartholomeus (24 augustus); H. Mattheus (21 september);
HH Simon en Judas (28 oktober); Allerheiligen (1 november); H. Andreas (30 november); Onbevlekte
Ontvangenis (8 december); H. Thomas (21 december); Kerstmis (25 december).

3 Wat zijn Quatertemperdagen? De Romeinse liturgie kent naast de jaarlijkse cyclus een trimestriële
cyclus. In elk van de vier seizoenen van het jaar is er een week van Quatertemper. De naam zelf zegt
het: quattuor anni tempora (de vier seizoenen van het jaar). Drie dagen van die quatertemperweek
(woensdag, vrijdag en zaterdag) zijn vastendagen.

4 Wat is de betekenis van de Quatertemperdagen? Deze dagen zijn vooral gericht op het danken van
God om de vruchten der aarde. Danken voor de oogst, of om zegen af te smeken over het zaaigoed.

5 Welke dagen gelden in de liturgie van de buitengewone vorm als Quatertemperdagen?

Lente: woensdag, vrijdag en zaterdag na de eerste zondag van de vasten
Zomer: woensdag, vrijdag en zaterdag na Pinksteren
 40

Herfst: woensdag, vrijdag en zaterdag na Kruisverheffing (14 september)

Winter: woensdag, vrijdag en zaterdag na de derde zondag van de Advent.

In 2005 hebben de Nederlandse bisschoppen opnieuw de Quatertemperdagen ingevoerd. Ze zijn als

‘facultatief’ aan de kalender toegevoegd. Voor elk seizoen is een woensdag aangewezen:
• Lente: tweede woensdag in maart. Die valt samen met de protestantse Biddag voor Gewas en
Arbeid. Dan wordt gebeden voor de eenheid onder de christenen.
• Zomer: woensdag na Pinksteren. Aanbevolen wordt om te bidden voor de geestelijkheid. De
zaterdag na Pinksteren wordt vaak als wijdingsdag gebruikt.
• Herfst: woensdag na de derde zondag in september. Aanbevolen wordt om te danken voor de
oogst en te bidden voor de vrede.
• Winter: woensdag in de eerste week van de Advent.
Bij deze herinvoering van de quatertemperdagen werd eveneens opnieuw de aandacht gevestigd op de
kruisdagen (maandag, dinsdag en woensdag vóór Hemelvaart). Deze dagen vormen samen met 25 april,
het feest van de evangelist Marcus, dagen waarop men met een bidprocessie en litanie smeekt om
zegen over de vruchten van de aarde.

3 Het vierde gebod van de Kerk

1 Wat is het vierde gebod van de Kerk? Dit gebod verplicht minstens éénmaal per jaar naar het
Sacrament van de Biecht te gaan en persoonlijk de begane zonden te belijden aan de Priester.

2 Geldt de verplichting om te biechten enkel door doodzonden? Ja, maar dikwijls is het niet
gemakkelijk onderscheid te maken tussen doodzonde en dagelijkse zonden. Ga daarom biechten!

3 Waarom moeten we dikwijls biechten? Wie zich bewust is van een doodzonde die niet door het
Sacrament van de Biecht werd vergeven, kan de H. Communie niet ontvangen. Bovendien helpt
veelvuldig biechten ons enorm om verleiding te weerstaan, in de staat van genade te blijven en te
groeien in deugd.

4 Het vijfde gebod van de Kerk

1 Wat is het vijfde gebod van de Kerk? Dit gebod verplicht tenminste éénmaal per jaar, in de
voorgeschreven tijd rond Pasen, waardig te Heilige Eucharistie te ontvangen.

2 Voldoet men aan de paasplicht door een onwaardige communie? Nee, men voldoet niet aan de
paasplicht; integendeel, men bedrijft een heiligschennis.

3 Van welke leeftijd af is men verplicht zijn Pasen te houden? Van zodra men gekomen is tot de
jaren van verstand.

4 Moet men biechten en de Heilige Eucharistie ontvangen, als men in stervensgevaar is? Ja, dan
moet men zonder uitstel biechten en de Heilige Eucharistie ontvangen.

Deel 4 : Middelen om ons te heiligen

1 Het Gebed

A Algemeen

1 Welke zijn de voornaamste middelen om genade te verwerven en ons te heiligen? De

voornaamste middelen om genade te verwerven en ons te heiligen zijn: het gebed en de
Sacramenten.

2 Wat is bidden? Bidden is onze ziel verheffen tot God:

1 om Hem te aanbidden,
2 om Hem te danken,
 41

3 om Hem vergeving te vragen, of

4 om Hem gunsten te vragen.

Bidden is bewust deelnemen aan wat God bezig is te doen met de mens, vanuit het geloof dat God met
iedere mens is begaan. Gelovigen omschrijven bidden wel eens als spreken met God, want in hun gebed
drukken ze aan God uit wat ze beleven, wat ze voelen, wat ze verlangen. Bidden is ook luisteren naar
God. Men wordt dan ontvankelijk voor wat God in zijn leven kan betekenen, men stelt zich dan open voor
wat God wil. Door te bidden komen gelovigen Gods bedoelingen op het spoor. Zo wordt de zaak van
God, een zaak van mensen en wordt het gebed de bron die hun handelingen richt en andere mensen
van hen maakt. Aan de manier waarop men met anderen omgaat, kun je het effect van het gebed
aflezen: het maakt mensen hoopvol, attentvol, luisterend, aandachtig, bezorgd om de medemens.

3 Welke gebeden zou elke Katholiek moeten van buiten kennen?

1 het Onze Vader,
2 het Weesgegroet,
3 de Apostolische Geloofsbelijdenis,
4 de Schuldbelijdenis
5 het Glorie zij de Vader
6 Akte van geloof, Akte van hoop, Akte van liefde en Akte van berouw.

4 Hoe te bidden? Negen manieren om te bidden van de H. Dominicus:

1 Voorover buigen: Jezus: ”Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen”. Overgave
aan God en zijn mensen. De weg van Jezus gaan, ook als het een kruisweg wordt.

2 Volledig uitgestrekt op de grond, plat ter aarde. Het lichaam vastgemaakt aan de grond, we zijn stof.
Wat met jou gebeurt, gaat niet vanuit je eigen kracht. God richt je op en gaat met je mee zoals Hij met
Jezus deed.

3 In Versterving. Overweging om solidair te zijn met Jezus’ lijden.

4 Knielend en rechtstaand bad Dominicus. Hij prevelde daarbij de woorden: “Heer, als U wilt, kunt U mij
genezen.” Jezus raakte mensen aan, genas hen, deed hen er terug bij horen. Biddend het verhaal van
Jezus overwegen, en dat is Gods nabijheid en verbondenheid met de mensen.

5 Dominicus vroeg rechtstaande: Heer, leer ons bidden. Drie houdingen van bidden: De ogen
opgeslagen ten hemel, in orante-houding: naar buiten gekeerd, geven aan én ontvangen van God; de
ogen neergeslagen en de handen gevouwen op de borst: naar binnen gekeerd en God vinden in het
diepst van jezelf; en tenslotte in een intense dialoog met God.

6 Rechtstaand met open handen, de armen gestrekt in de vorm van een kruis, smeekte Dominicus:
Heer, verhoor mijn gebed, luister naar mijn smeekbeden. Een volwassen smeekgebed zet aan tot
engagement. Het schreeuwt naar solidariteit en recht. Het opent ons voor de ander.

7 Dominicus richtte zich soms met heel zijn lengte naar de Hemel. Met heel zijn wezen wou hij zich laten
raken door God, die de eerst is in de Liefde. God neem het initiatief, wij stellen ons open.

8 Dominicus bad met de Bijbel. Getuigenis van Gods geschiedenis met de mens. Een geschiedenis van
trouw en ontrouw, goed en kwaad, liefde en haat. Bidden met de Bijbel is lectio: aandachtig lezen en
interpreteren, verstaan; meditatio: je laten raken door de tekst; oratio: vertoeven in Gods aanwezigheid.

9 Zo kon Dominicus, altijd met een medebroeder, op weg gaan, slechts mét of over God sprekend. Ook
onderweg bleef hij bidden.

5 Wat is Lectio Divina? Het is biddend de Heilige Schrift beschouwen in vier stappen: Zoek in het
LEZEN en u zal het vinden in MEDITATIE; klop in het GEBED en het zal voor u geopend worden in de
CONTEMPLATIE.
 42

Lezen van de Heilige Schrift. Daarna de Bijbeltekst overwegen door de vraag te stellen: wat zegt de
Bijbeltekst ons. Dan het gebed, waar wij tegen de Heer ons antwoord geven op Zijn Woord: het gebed
als smeekbede, voorbede, dank en lof waarbij het Woord ons verandert. Tenslotte wordt de lectio divina
afgesloten met de contemplatie: waarbij wij als een geschenk van God zijn zienswijze overnemen op de
dingen en ons afvragen, welke bekering van geest, hart en leven vraagt de Heer van ons.

6 Waarom bidden we? We bidden:

1 om God te aanbidden, Hem onze liefde en trouw te betuigen
2 om Hem te danken voor Zijn gunsten
3 om onze volkomen afhankelijkheid van Hem te erkennen
4 om van Hem de vergeving van onze zonden en de bijhorende straffen te verkrijgen
5 om de nodige genaden en zegeningen te bekomen, voor onszelf en anderen.
6 om Jezus na te volgen die bad tot Zijn Vader

7 Wat moeten we vooral aan God vragen? We moeten God vooral om geestelijke goederen vragen en
alles wat nodig of nuttig is voor onze eigen heiligheid en deze van onze naaste.

8 Wat zijn geestelijke goederen? Geestelijke goederen hebben rechtstreeks betrekking tot Gods glorie
en onze eeuwige redding, zoals genade, deugden, de uitbreiding van Gods rijk, de bekering van
zondaars.

9 Als wij God om gezondheid en andere tijdelijke goederen vragen, waar moeten we dan op
letten? Als wij God om gezondheid en andere tijdelijke goederen vragen, moeten we erop letten dat ze
in overeenstemming zijn met Gods Wil en voor het welzijn van onze ziel zijn.

10 Voor wie moeten we bidden?

1 onszelf
2 onze geliefden: ouders, familieleden, vrienden…
3 voor degenen die lijden, armoede hebben, zieken, stervenden, vervolgden, eenzamen, degenen
in oorlog enz.
4 onze leiders
5 onze vijanden
6 de zondaars in het algemeen
7 de Kerk en haar bedienaren
8 de Zielen in het Vagevuur
We moeten bidden dat ze allen de eeuwige zaligheid kunnen verwerven.

11 Verhoort God altijd onze gebeden? Hij verhoort altijd onze gebeden, als wij bidden zoals het hoort,
ofwel door te geven wat wij vragen, ofwel door een ander goed te verlenen dat onze ziel meer ten goede
komt. We moeten er echter wel op letten dat God niet altijd werkt in ons tijdsbestel, en Gods wegen zijn
niet deze van de mens.

12 Hoe moeten wij bidden? We moeten bidden:

1 met een onwankelbaar geloof,
2 met liefdevol vertrouwen in Zijn goedheid,
3 met een groot verlangen naar de gunsten waar we Hem om vragen,
4 vanuit het hart,
5 met volharding,
6 met aandacht,
7 met eerbied,
8 met nederigheid, overtuigd van onze hulpeloosheid en onze afhankelijkheid van God.

13 Hoeveel soorten gebed zijn er? Er zijn twee soorten gebed:

1 geestelijk gebed: met dit gebed verenigen we ons hart met God terwijl we aan Zijn Heilige
waarheden denken.
 43

2 mondeling gebed: dit gebed komt voort uit de geest en het hart en wordt door de lippen
uitgesproken.

14 Mogen we onze eigen woorden gebruiken om tot God te bidden? We mogen onze eigen
woorden gebruiken om tot God te bidden, en het is goed om dat vaak te doen. Tenslotte is bidden een
relatie onderhouden met onze geliefde God.

15 Zijn er gebeden die een bijzondere kracht hebben bij God? Ja, deze gebeden zijn: liturgische
gebeden, gezamenlijke gebeden, gebeden van deugdzame en heilige zielen, gebeden die worden
opgedragen in naam van Onze Heer of op voorspraak van onze Moeder Maria.

16 Wanneer moeten wij bidden? Wij moeten proberen onophoudelijk te bidden, ook tijdens onze
werkzaamheden.

17 Wat is een noveengebed? Een noveen of novene is een reeks van negen dagen waarop men op
een bijzondere wijze tot God bidt, eventueel via de voorspraak van Maria of een Heilige, ter verkrijging
van een genade, gunst of genezing, of ter voorbereiding op een grote feestdag. Het woord is afkomstig
van het Latijn : noveni = telkens negen of novem = negen.

18 Wat is een litaniegebed? Een litanie is een gebed dat men op bijzondere wijze tot
God bidt, eventueel via de voorspraak van Maria of een Heilige genade, een geschenk of een genezing.
Een litanie wordt gebeden tijdens een dienst of een processie en heeft de vorm van een aantal
aanroepingen; iemand (meestal Priester) bidt voor en de gelovigen antwoorden met een bepaalde
formule zoals bid voor ons, aanhoor ons, ontferm u over ons, of verhoor ons. Het kan ook gewoon als
gebed door gelovigen gebeden worden.

19 Wat zijn de devoties van de eerste van de maand?

1 Het H. Hart van God de Vader: EERSTE MAANDAG van de maand voor 8 opeenvolgende maanden
(april-november)
Vereisten: Biecht – H. Mis en Jezus ontvangen in het H. Sacrament – de Droevige mysteries bidden van
de Rozenkrans en ze overwegen
2 Het Kuise Hart van de H. Jozef: EERSTE WOENSDAG van de maand voor 5 opeenvolgende maanden
(maart-juli)
Vereisten: de Vreugdevolle mysteries bidden en de 7 vreugden en 7 smarten van de H. Jozef overwegen
3 Het H. Hart van Jezus: EERSTE VRIJDAG van de maand voor 9 opeenvolgende maanden
Vereisten: de Droevige mysteries van de Rozenkrans bidden en ze overwegen, ter ere en als eerherstel
van Zijn H. Hart
4 Het Onbevlekt Hart van Maria: EERSTE ZATERDAG van de maand voor 5 opeenvolgende maanden
Vereisten: Biecht – H. Mis en de H. Communie ontvangen – 5 tientjes bidden van de Rozenkrans – Maria
gezelschap houden voor 15 minuten en terwijl de 15 mysteries van de Rozenkrans overwegen met de
intentie om eerherstel voor Maria te maken

B Devotie tot God

*Devotie tot God de Vader

1 Wat is het volmaakte gebed? Het volmaakte gebed is het Onze Vader. Het is een gebed van
volmaakte en onzelfzuchtige liefde, omdat we door het te bidden ons volledig aan God aanbieden en
Hem het beste vragen, niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze naaste. Jezus heeft het ons geleerd.

2 Waarom noemen wij God ‘Onze Vader’? Wij noemen God ‘Onze Vader’:
1 omdat we aan Hem toebehoren,
2 omdat Hij onze liefhebbende Vader is,
3 omdat Hij onze Schepper is,
4 omdat Hij ons door Zijn heiligmakende genade als Zijn kinderen heeft aangenomen,
5 omdat Hij ons meer liefheeft dan de beste vader kan en over ons waakt.
6 Omdat Hij ons voorbestemt om voor altijd met Hem in de Hemel te leven, onze ware thuis.
 44

3 Waarom zeggen wij: ‘die in de Hemelen zijt’? God openbaart zijn almacht en majesteit vooral in de
Hemel, hoewel Hij overal tegenwoordig is.

4 Wat vragen wij door de woorden: ‘Geheiligd zij Uw naam’? Door deze woorden vragen wij dat God
door alle mensen zou worden gekend, bemind, gediend en geëerd.

5 Wat vragen wij door de woorden: ‘Uw rijk kome’? Door deze woorden vragen we:
1 dat het Koninkrijk van Gods genade over de Hele wereld wordt verspreid,
2 dat alle mensen de ware Kerk leren kennen en binnengaan,
3 dat ze als waardige leden van de Kerk mogen leven,
4 dat we allen worden toegelaten tot het Koninkrijk van Gods heerlijkheid.

6 Wat vragen wij door de woorden: ‘Uw Wil geschiede op aarde als in de Hemel’? Door deze
woorden vragen wij, dat de mensen op aarde Gods Wil zouden volbrengen, zoals de Engelen en de
Heiligen die volbrengen in de Hemel.

7 Wat vragen wij door de woorden: ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’? Door deze woorden
vragen wij al hetgeen wij iedere dag nodig hebben voor het geestelijk leven van onze ziel en voor de
instandhouding van ons lichaam.

8 Wat vragen wij door de woorden: ‘Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze
schuldenaren’? Door deze vragen wij, dat God al onze zonden en zondestraffen zou vergeven, zoals
ook wij vergeven aan allen die ons iets misdaan hebben.

9 Wat vragen wij door de woorden: ‘Leid ons niet in bekoring’? Door deze woorden vragen wij, dat
God ons van bekoringen tot zonde, die tot ons komen van de wereld, het vlees en de duivel zou
bevrijden, of ons de genade zou verlenen om ze te overwinnen.

10 Wat vragen wij door de woorden: ‘Verlos ons van het kwade’? Door deze woorden vragen wij
van alle kwaad naar ziel en lichaam verlost te worden.

*Devotie tot God de Zoon

1 Waarin bestaat de aanbidding tot het Heilig Hart van Jezus? Deze bestaat in het vereren van de
oneindige liefde van Jezus tot ons, onder het zinnebeeld van Zijn menselijk hart. Deze devotie werd in de
verschijningen van Jezus aan de H. Margaretha-Maria Alacoque (1647-1690) in Paray-le-Monial
opgedragen.

2 Wat is het Heilig uur? Het is een devotie die tot doel heeft eerherstel te brengen aan het H. Hart van
Jezus. De devotie bestaat in het bidden van één uur, en daarbij het Lijven de Heer te overwegen op de
avond voor de eerste vrijdag van de maand.

3 Wat is de Kruisweg? De kruisweg stelt de gelovige in staat stil te staan bij de belangrijkste
gebeurtenissen van deze lijdensweg aan de hand van 14 kruiswegstaties (van het Latijn statio, dat
halteplaats betekent). Het idee van de kruisweg is dat de gelovige zo in gebed de Via Dolorosa kan
doorlopen zonder in Jeruzalem te zijn geweest. Dit zijn ze:
1e statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld
2e statie: Jezus neemt het Kruis op Zijn schouders.
3e statie: Jezus valt voor de eerste maal onder het Kruis.
4e statie: Jezus ontmoet Zijn Heilige Moeder.
5e statie: Simon van Cyrene helpt Jezus het Kruis te dragen.
6e statie: Veronica droogt het aangezicht van Jezus af.
7e statie: Jezus valt voor de tweede maal.
8e statie: Jezus troost de wenende vrouwen.
9e statie: Jezus valt voor de derde maal.
10e statie: Jezus wordt van Zijn klederen beroofd
 45

11e statie: Jezus wordt aan het Kruis genageld.

12e statie: Jezus sterft aan het Kruis.
13e statie: Jezus wordt van het Kruis afgenomen
14e statie: Jezus wordt in het graf gelegd.

4 Waarin bestaat de devotie tot de Goddelijke Barmhartigheid? De H. Zuster Faustina Kowalska

(1905 – 1938) ontving de missie om de devotie tot de Goddelijke Barmhartigheid te bevorderen, om het
vertrouwen in God en de barmhartigheid tot de naaste te koesteren. Jezus zei haar in Zijn verschijningen:
1 een speciaal feest voor de Goddelijke Barmhartigheid op de zondag na Pasen te laten instellen
2 de Rozenkrans van de Goddelijke Barmhartigheid te bidden
3 de Noveen tot de Goddelijke Barmhartigheid te bidden, vooral als voorbereiding op de zondag
van de Goddelijke Barmhartigheid
4 de afbeelding “Jezus, ik vertrouw op U” te verspreiden

5 Waarin bestaat de aanbidding tot het Kostbaar Bloed van Jezus? Deze bestaat in het vereren van
het Kostbaar Bloed dat Jezus voor ons heeft vergoten tijdens Zijn lijden en Kruisiging. Deze devotie werd
in de verschijningen van Jezus aan Barnabas Nwoye in Nigeria in 1995.

*Devotie tot God de Heilige Geest

1 Wat is een krachtige devotie tot de Heilige Geest? Regelmatig de Pinksternoveen tot de H. Geest
bidden.

C Devotie tot de Heilige Maagd Maria

*De rol van de Heilige Maagd Maria in de Kerk

1 Wie is de Heilige Maagd Maria? Maria is de Moeder van Jezus.

2 Heeft de Kerk de rol van de Heilige Maagd Maria uitgedacht? Nee, de rol van Maria komt voort uit
de Heilige Drie-eenheid, die „de grote mysteries van de heilsgeschiedenis wilde beginnen en voltooien
met de verantwoordelijke en gelovige medewerking van de nederige Dienstmaagd van Nazareth“ (Paus
Johannes Paulus II in het Internationaal Colloquium over Mariologie, Rome 13 oktober 2000).

3 Wat moet de rol van Maria ons tonen? Maria is het beeld van de Kerk. Hierin wordt een bijzondere
en actuele dimensie van de verlossing zichtbaar, nl. de deelname van de mens zelf aan de verlossing,
ons antwoord daarop. Ten diepste is iedere mens geroepen om mee te werken aan de verlossing door
Christus, om – zoals Paulus schrijft – ‘in ons lichaam aan te vullen wat aan het lijden van Christus
ontbreekt’. Al het bidden, lijden en werken van mensen wordt verlossend in de mate waarin de mens met
Christus verbonden is, door zijn geloof, door zijn leven (vgl. Salvifici Doloris nr. 25 van paus Johannes
Paulus II).

4 Wat is een Kerkelijk dogma? Een dogma, wat van het Griekse woord dokein komt, betekent een
vastomlijnd, en niet meer aan beredenering onderworpen geloofsartikel. De Kerk heeft verklaard dat het
door God geopenbaard is, en dat het dus een Kerkelijk vastgesteld leerstuk is.

5 Hoeveel dogma’s houdt de Kerk ons voor betreffende de Heilige Maagd Maria? De Kerk houdt
ons vier dogma’s voor betreffende de Heilige Maagd Maria.

6 Welke zijn deze vier Kerkelijke dogma’s betreffende de Heilige Maagd Maria? De vier Kerkelijke
dogma’s betreffende de Heilige Maagd Maria zijn:
1 Door de Maagdelijke geboorte schonk de Heilige Maagd Maria het leven aan Christus. Maria is
altijd maagd, voor, tijdens en na de geboorte van Christus.
2 De Heilige Maagd Maria is Moeder van God. Maria is de Moeder van Jezus, die zowel volledig
mens als volledig God is.
3 De Heilige Maagd Maria werd verwekt en kwam ter wereld zonder met de erfzonde te zijn
bevlekt.
 46

4 De Heilige Maagd Maria werd met ziel en lichaam in de Hemel opgenomen.

7 Hoe noemt men het feit dat de Heilige Maagd Maria zonder erfzonde werd verwekt en ter wereld
kwam? Het feit dat de Heilige Maagd Maria zonder erfzonde werd verwekt en ter wereld kwam de
Onbevlekte Ontvangenis.

8 Heeft de Heilige Maagd Maria haar heilbrengende functie opgegeven nu ze ten Hemel werd
opgenomen? Nee, de Heilige Maagd Maria gaat verder met haar veelvoudige voorspraak om ons de
gaven van de eeuwige verlossing te schenken.

9 Welk dogma werd nog niet door de Kerk afgekondigd maar wel in de geloofstraditie gangbaar
is? Het dogma dat nog niet door de Kerk is afgekondigd, maar wel in de geloofstraditie gangbaar is, is
dat de Heilige Maagd Maria Medeverlosseres, Middelares en Voorspreekster is.

10 Waarom maakt de afkondiging van dit dogma door de Kerk het Heilsplan van God de Vader
compleet? De rol van de Heilige Maagd Maria als Medeverlosseres, Middelares en Voorspreekster is
geen uitvinding van de mens; het is het Goddelijk ontwerp, het diep verlangen van de Vader, de Zoon en
de Heilige Geest. Door de plechtige proclamatie van het dogma spreekt de Kerk haar vrije jawoord uit
tegenover de Verlossing en brengt God zelf eer in de volle erkenning van Zijn Heilsplan. Door de
plechtige proclamatie wordt Maria in staat gesteld de kracht van haar titels en universeel moederschap
ten volle te ontplooien en „genade, verlossing en vrede“ te schenken aan mens en wereld. Het is de weg
naar een „nieuw Kana“ (vgl. Joh. 2:5), waarin Maria het hart van haar Zoon kan beroeren en een
bijzondere komst van de Heilige Geest in onze dramatische tijd kan bewerken. Het is de poort naar een
nieuwe evangelisatie in het Derde Millennium.

11 Wat betekent het dat de Heilige Maagd Maria Medeverlosseres is? Maria neemt een unieke
plaats in: door haar goddelijk moederschap is zij op alles overtreffende wijze met Hem verenigd, van vóór
zijn geboorte tot na zijn dood. Door haar onbevlekte ontvangenis is zij geschapen in de oorspronkelijke
volkomenheid en vrijheid zoals God die voor de mens bedoeld had. Juist daardoor kon zij Gods liefde en
verlossing namens de mensheid in vrije overgave beantwoorden. Als ‘Gezellin van de Verlosser’ was zij
voorbestemd om de hele weg met Christus te gaan, tot onder het kruis (vgl. Joh. 19:26,27).
Haar smart vloeide samen met zijn smart. Haar offer met zijn offer. Onscheidbaar toen, onscheidbaar nu.
Daarom, leert de Kerk, is ook zij met ziel en lichaam ten hemel opgenomen. Daarom is ook zij
verheerlijkt. In deze intense verbondenheid en dit medeverlossend lijden ligt de grondslag van haar
universele, bemiddelende, moederlijke rol.

De Heilige Maagd ging ook op haar pelgrimstocht van het geloof en zij volhardde trouw in de vereniging
met haar Zoon tot aan het Kruis, waar zij diep meeleed met haar Eniggeborene en zich met Moederlijke
gevoelens van smart verenigde met Zijn offer, door liefdevol toe te stemmen in de offerdood van het
Slachtoffer, dat uit haar was geboren; en tenslotte werd zij door dezelfde Christus Jezus, stervend aan
het Kruis, als Moeder gegeven aan de leerling met deze woorden: Vrouw, ziedaar uw zoon. (Encycliek
Lumen Gentium, hoofdst 8, II, D, nr 58) - Johannes 10:26-27: Toen Jezus Zijn Moeder zag staan, en bij haar de
leerling van wie Hij veel hield, zei Hij tegen Zijn Moeder: “Dat is uw zoon,” en daarna tegen de leerling: “Dat is je
Moeder.” Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich in huis.

12 Waarom is Maria onze Moeder? Maria is onze Moeder, omdat zij door haar goddelijk Moederschap
ons het genadeleven heeft helpen schenken, en omdat Jezus aan Zijn Kruis haar heeft aangewezen als
onze Moeder.

13 Hoe heeft Jezus Zijn Moeder aangesteld als onze Moeder? Jezus heeft Zijn Moeder aangesteld
als onze Moeder aan de voet van het Kruis.

14 Waarom moeten wij de Heilige Maagd Maria op een bijzondere wijze vereren? Wij moeten de
Heilige Maagd Maria vereren boven alle Heiligen en boven alle Engelen, omdat zij de Moeder van God
is, de Koningin van Hemel en aarde, de Middelares van alle genaden en onze Moeder.
 47

15 Wat is de bijzondere devotie tot de Heilige Maagd Maria? De verering en totale toewijding aan
haar Onbevlekt Hart. Deze werd ingesteld bij de verschijningen van Maria aan de herderskinderen te
Fatima in 1917.

16 Is Christus de enige Middelaar tussen God en mens? Ja, Hij is de enige Middelaar (vgl. 1 Tim 2:5).
Alles wat Maria uitdeelt, komt van Hem.

17 Waarom krijgt de Heilige Maagd Maria de titel Middelares van alle genaden? God heeft het
gewild dat Maria, als onze Moeder, Middelares werd van alle genaden die door God worden verleend en
ze naar goeddunken toekent. Zij is ook de behoedster van alle genaden van haar Zoon.
Wij hebben slechts één Middelaar, zoals de apostel zegt: "Want God is één, één is ook de middelaar
tussen God en de mensen, de mens Christus Jezus, die zich gegeven heeft als losprijs voor allen". (1
Tim. 2, 5-6).

Door de moederlijke functie van Maria jegens de mensen wordt dit éne middelaarschap van Christus
volstrekt niet die schaduw gesteld of verkleind, integendeel de kracht ervan komt daardoor nog beter uit.
Want heel de heilbrengende invloed van de heilige Maagd op de mensen vindt zijn oorsprong niet in een
of andere noodzakelijkheid, maar in Gods welbehagen: hij vloeit voort uit de overvloed van Christus'
verdiensten, steunt op zijn middelaarschap, is daarvan totaal afhankelijk en ontleent daaraan heel zijn
werkdadigheid; en het onmiddellijk contact van de gelovigen met Christus wordt daar door volstrekt niet
belemmerd, maar veeleer bevorderd. (Encycliek Lumen Gentium, hoofdst. 8, III, A, nr 60)

18 Waarom schenkt de Heilige Maagd Maria genaden aan de gelovigen? De Heilige Maagd Maria
schenkt genaden of tussenkomsten van Godswege, als hulpmiddelen om degene die ze ontvangt tot
ware heiliging te brengen.

19 Waarom schenkt God deze genaden het liefst via de Heilige Maagd Maria? God schenkt deze
genaden het liefst via de Heilige Maagd Maria omdat Hij haar in al haar hoedanigheden wil voorstellen
aan de gelovigen als de brug tussen Hem en de zielen.

20 Welke doelstelling streeft de Heilige Maagd Maria voor de gelovigen na? De Heilige Maagd
Maria streeft ernaar zich in de gelovigen volkomen te kunnen uitwerken zodat ze uit haar opnieuw
kunnen geboren worden uit de Geest. Zij brengt de adem van de Heilige Geest in de ziel en geeft de ziel
een nieuwe vorm om haar in staat te stellen de genaden die zij van God krijgt, optimaal te benutten.

21 Wat wordt bedoeld met de Triomf van het Onbevlekt Hart van Maria? Door de volkomen
toewijding aan het Onbevlekt Hart van Maria met hart, lichaam, geest en ziel, met handelingen, werken
en genegenheden, wordt degene die zich toewijdt een instrument in het reddingswerk van de wereld en
de medemens. Door de Onbevlekte Maagd Maria, met haar en in haar zal hij de universele broeder zijn.
Door niet meer de eigen wil te doen, leidt de Heilige Maagd Maria degene die zich volkomen aan haar
toewijdt, ertoe enkel nog haar wil, die Gods Wil is, te doen, net zoals zij haar hele leven enkel Gods Wil
heeft gedaan. En dat is de glorie van God realiseren en de Triomf van haar Onbevlekt Hart.

22 Hoe moet de voorbereiding tot deze toewijding gebeuren? Eerst en vooral door boete te doen,
die erin bestaat de dagelijkse plichten op te offeren. Door een vurige godsvrucht tot de Heilige Harten
van Jezus en Maria, het bidden van de Rozenkrans. De strijd voeren tegen de wereld onder toezicht en
bescherming van het Onbevlekt Hart van Maria en het Heilig Hart van Jezus.

23 Wat luidt de Triomf in van het Onbevlekt Hart? De Heilige Maagd Maria zal de kop van de oude
slang, die Satan is, verpletteren en zij zal de duivel van de aarde verdrijven.

24 Wat is het gevolg van deze Triomf? De Kerk zal herboren worden. Zij zal zoveel schoonheid,
waarheid en wijsheid uitstralen en zo machtig zijn dat zij heel de wereld zal veroveren. Dan kan Jezus
Christus Zijn Koninkrijk oprichten op aarde en kan het Duizendjarig Tijdperk van Vrede beginnen.

25 Wat betekent het dat de Heilige Maagd Maria Voorspreekster is? Door Christus te ontvangen, ter
wereld te brengen, te voeden, in de tempel aan de Vader op te dragen en door te lijden met haar zoon,
 48

stervend aan het kruis, heeft zij op heel bijzondere wijze deelgenomen aan het werk van de Verlosser, in
gehoorzaamheid, geloof, hoop en vurige liefde, om het bovennatuurlijk leven van de zielen te herstellen.
Hierdoor is zij voor ons de Moeder geworden in de orde van de genade. (Encycliek Lumen Gentium,
hoofdst 8, III, B, nr 61) Door haar Moederschap is zij de aangewezen persoon om Voorspreekster te zijn
voor de mensen bij haar Zoon: zij bidt, smeekt en pleit voor de mensen bij haar Zoon.

26 Wat moet een Christen doen om de verkregen genaden van de Heilige Maagd Maria tot bloei te
laten komen? Een Christen moet door een dagelijkse akte van toewijding aan de Heilige Maagd Maria
de verkregen genaden van de Heilige Maagd Maria tot bloei laten komen.

*Eredienst tot de Heilige Maagd Maria

1 Waarin bestaat de toewijding aan de Heilige Maagd Maria? De toewijding aan de Heilige Maagd
Maria bestaat in:
1 het vereren van haar verheven waardigheid,
2 haar lief te hebben met een kinderlijke liefde,
3 tot haar te bidden met een volkomen vertrouwen,
4 haar deugden na te volgen.

2 Door welke oefeningen vereren wij de Heilige Maagd Maria in het bijzonder?
1 door het bidden van het Weesgegroet,
2 door het bidden van de Heilige Rozenkrans,
3 door het bidden van het Engel des Heren,
4 door het dragen van het bruine scapulier ,
5 door het vieren van haar feesten.

3 Welk is het gebed dat we vol vertrouwen tot de Heilige Maagd Maria moeten richten? Het
Weesgegroet moeten wij vol vertrouwen tot de Heilige Maagd Maria richten. Het Weesgegroet begint met
de groet van de H. Aartsengel Gabriël aan Maria, toen hij haar de boodschap bracht dat zij de Moeder
zou worden van God. Wij bidden het Weesgegroet om Maria geluk te wensen met de uitzonderlijke
voorrechten en gunsten die God haar boven alle andere schepselen heeft verleend, en om haar
almachtige voorspraak voor ons in te roepen.

4 Wat is de H. Rozenkrans? De H. Rozenkrans is een gebedssnoer dat in het dagelijks gebruik van de
gelovigen bestaat uit 5 keer 10 kralen waarop 10 Weesgegroeten worden gebeden, telkens afgewisseld
met een aparte, meestal grotere kraal waarop het Onze Vader en Glorie zij wordt gebeden.
Er worden elke dag van de week geheimen overwogen bij elk van de 5 tientjes: zie hieronder. De
Rozenkrans wordt beëindigd met het Salve Regina. De H. Maagd Maria verscheen aan de H. Dominicus
(gest. 1221) en gaf hem de H. Rozenkrans als gebed.

De blijde geheimen: op maandag en zaterdag

1. De engel Gabriël brengt de blijde boodschap aan Maria
2. Maria bezoekt haar nicht Elisabeth
3. Jezus wordt geboren in een stal van Bethlehem
4. Jezus wordt in de tempel opgedragen
5. Jezus wordt in de tempel teruggevonden

De droevige geheimen: op dinsdag en vrijdag

1. Jezus bidt in doodsangst tot zijn hemelse Vader
2. Jezus wordt gegeseld
3. Jezus wordt met doornen gekroond
4. Jezus draagt Zijn kruis naar de berg van Calvarië
5. Jezus sterft aan het kruis

De glorievolle geheimen: op woensdag en zondag

1. Jezus verrijst uit de doden
2. Jezus stijgt op ten hemel
 49

3. De Heilige Geest daalt neer over de apostelen

4. Maria wordt in de hemel opgenomen
5. Maria wordt in de hemel gekroond

De geheimen van het Licht: op donderdag

1. Jezus wordt gedoopt in de Jordaan.
2. Jezus openbaart zich op de bruiloft van Kana.
3. Jezus verkondigt het Rijk van God en roept op tot bekering.
4. Jezus verandert van gedaante.
5. Jezus stelt de Eucharistie in bij het Laatste Avondmaal.

5 Wat is het Engel des Heren of Angelus? Het is een gebed dat van oudsher driemaal daags gebeden
wordt: om zes uur 's morgens, twaalf uur 's middags en zes uur 's avonds. Vroeger stopten de gelovigen
hun werkzaamheden om te bidden.

6 Wat is het bruine scapulier of het scapulier van Onze Lieve Vrouw van de berg Karmel? Een
scapulier is in oorsprong een schouderkleed dat over het habijt op borst en rug werd gedragen door
monniken. Het scapulier heeft dezelfde kleur als het habijt, behalve bij de cisterciënzers, die een wit
habijt en een zwart scapulier dragen. Later werd dit scapulier in verkleinde vorm door leken onder de
kleren gedragen. Het werd beperkt tot twee vierhoekige lapjes die verbonden zijn door twee
schouderlinten. De kleur verschilt naargelang de orde. Het bruine scapulier van de karmelieten werd het
meeste gebruikt. Het werd tijdens een Mariaverschijning op 16 juli 1251 in Cambridge aan de heilige
karmeliet Simon Stock werd overhandigd. Tijdens deze verschijning overhandigde Maria hem een bruin
wollen scapulier. Deze verschijning is door de Kerk meermaals erkend.

Maria beloofde bij het overhandigen van het scapulier: "Neem dit scapulier, het zal een teken van
verlossing zijn, een bescherming in gevaar en een belofte van vrede. Alwie zal sterven met dit habijt
bekleed zal gevrijwaard zijn voor het eeuwige vuur". Later werd aan deze belofte ook het 'zaterdags
privilege' (Sabatijns privilege) toegevoegd. Dit omvat de bevrijding uit het vagevuur op de zaterdag na de
dood. Hiervoor moeten, in tegenstelling tot de genade van de vrijwaring van de hel, aan twee
voorwaarden worden voldaan naast het voortdurend dragen van het scapulier: Kuisheid beleven volgens
zijn eigen levensstaat: gehuwden zijn geroepen om de echtelijke kuisheid te beleven; de ongehuwden
beoefenen de kuisheid in onthouding; en het dagelijks bidden van het klein officie van de Heilige Maagd
bidden. Dit kan door een priester worden omgezet in het dagelijks bidden van het rozenhoedje of een
ander goed werk.

7 Welke hulp mogen wij van de Heilige Maagd Maria verwachten? De Heilige Maagd Maria helpt ons
in al onze lichamelijk en geestelijke noden, en zij staat ons altijd bij, vooral in het uur van onze dood.

8 Waarom mogen wij met vertrouwen alle hulp van Maria verwachten? Zij is onze Moeder en heeft
de grootste overtuigingskracht bij God.

D Devotie tot Heiligen

1 Waarom vereren wij Heiligen? Wij vereren Heiligen, omdat zij de bijzondere vrienden van God en
onze Hemelse beschermers zijn.

2 Welke Heilige zouden wij vooral moeten vereren en aanroepen, na de Heilige Maagd Maria? Wij
zouden vooral de Heilige Jozef, beschermer van de Kerk en van ons land moeten vereren.

3 Is het goed de relikwieën en de beelden van Heiligen te vereren? Het is zeer goed de relikwieën
en de beelden van de heiligen te vereren, want daardoor vereren wij de Heiligen zelf en bekomen wij hun
bijstand.

4 Waarom noemt men sommige beelden miraculeuze beelden? Miraculeuze beelden zijn beelden
waar God, bij gelegenheid van verering van die beelden, wonderen of mirakelen heeft gedaan.
 50

E Devotie tot Engelen

1 Waarom vereren wij Engelen? Engelen werden ons door God gegeven als bijzondere beschermers
van de mens. Daarom kunnen wij ten allen tijde onze beschermengel aanroepen en een gebed tot hem
richten.

2 Welke Engelen worden aangeraden te vereren? De H. Aartsengelen Michaël, Gabriël en Rafaël.

3 Wie is de H. Aartsengel Michaël? Hij is de engel van bescherming en wordt gezien als één van de
machtigste Engelen. Zijn naam betekent ‘’Wie is als God?”. Hij is de bevelhebber van Hemelse legers die
tegen Satan en de gevallen Engelen strijden.

4 Wie is de H. Aartsengel Gabriël? Hij is de boodschapper van God. Zijn naam betekent "God heeft
macht getoond”. Hij is het best gekend als Gods boodschapper aan de H. Maagd Maria om haar aan te
kondigen dat ze door de kracht van de H. Geest zou zwanger worden en Jezus, de Zoon van God en
Redder van de wereld, ter wereld zou brengen.

5 Wie is de H. Aartsengel Rafaël? Hij is degene die genezingen bewerkt. Zijn naam betekent “God
geneest”. Hij is het best gekend als degene die de jonge Tobias, zoon van Tobit, vergezelt op zijn
gevaarlijke reizen. Bovendien kan Tobias zijn vader Tobit genezen van blindheid op aanwijzing van
Rafaël.

2 De Sacramentaliën

1 Wat zijn sacramentaliën? De sacramentaliën of sacramentalia zijn zegeningen en handelingen

binnen de Kerk om het leven te heiligen, in navolging van de Sacramenten. Het onderscheid tussen
sacramenten en sacramentaliën is dat Sacramenten door Jezus Christus Zelf werden ingesteld voor het
eeuwige heil en sacramentaliën niet direct door Christus ontstonden, maar door de kerkelijke traditie.
Christus refereerde wel naar vele sacramentaliën en gebruikte ze zelf ook (bijvoorbeeld exorcisme), maar
Hij stelde ze niet Zelf in als middelen tot het eeuwig heil.

2 Hier zijn enkele voorbeelden van sacramentaliën: Onder sacramentaliën nemen zegeningen een
belangrijke plaats in:
• Gebruik van wijwater
• Zegeningen van personen (bv door ouders wanneer het kind gaat slapen, of de pauselijke zegen)
• Wijding van een persoon (bv abt of abdis, ritus van religieuze geloften, maagdenwijding)
• Zegeningen over voorwerpen (bv over de maaltijd, een huiszegening, autowijding)
• Wijding van een voorwerp (bv van een kerk, een altaar, een icoon, een kruisbeeld, medailles,
rozenkransen, scapulieren, afbeeldingen van Jezus Christus, de H. Maagd Maria en Heiligen, of
grafaarde, as, zegening van heilige oliën, zegening van liturgisch vaatwerk of gewaden, klokken,
palmtakken, kaarsen enz.)
• Het bezweren van de Duivel (exorcisme)

3 Wat zijn de voornaamste voordelen die worden verkregen door het gebruik van de
sacramentaliën? De belangrijkste voordelen die door het gebruik van de sacramentaliën worden
verkregen, zijn:
1 werkelijke genaden;
2 de vergeving van dagelijkse zonden;
3 de kwijtschelding van tijdelijke straf;
4 gezondheid van het lichaam en materiële zegeningen;
5 bescherming tegen boze geesten.

4 Van wie komt de zegening voort? Alle zegen komt van God en alle zegen komt bij God terug.
Uiteindelijk is Degene die zegent ook de Gezegende. Mensen zijn geroepen om de zegen te bemiddelen
door God, de Gezegende, te smeken, te loven, te prijzen en te danken.
 51

5 Hoe krijgt men de bemiddeling van Gods zegen? Deze bemiddeling van Gods zegen is een
liturgische, gemeenschappelijke, kerkelijke handeling: het is een viering. De aard van deze viering is
bepalend voor de persoon die als voorganger het zegeningsgebed uitspreekt.

6 Welke indeling wordt gemaakt in het boek van zegeningen voor degenen die zegenen? Er wordt
de volgende indeling gemaakt:
1. De Bisschop gaat voor in die vieringen die betrekking hebben op het hele Bisdom.
2. De Priester verricht de zegeningen die betrekking hebben op de gemeenschap waarover hij is
aangesteld. Hij kan voorgaan in alle vieringen die in het boek der zegeningen gegeven worden, maar zal
aan de Bisschop voorrang geven als deze aanwezig is.
3. Voor de Diaken staat steeds expliciet vermeld welke zegeningen hij kan verrichten. Feitelijk betreft dit
alle zegeningen behalve de zegeningen van zaken die worden bestemd voor kerkgebouwen of andere
cultusplaatsen, of die daarin wordt opgericht. Ook behoort de zegening van een missionaris of van een
scapulier niet tot de functie van de diaken. Hij zal aan een Priester voorrang geven als deze aanwezig is.
4. Gelovigen die de passende eigenschappen bezitten kunnen zegeningen verrichten op grond van
het algemeen priesterschap, waaraan zij door het doopsel en vormsel hebben deel gekregen. Zij kunnen
dit doen als zij in opdracht van de Bisschop een bijzondere taak uitoefenen in de Kerk; maar wanneer
een Priester of Diaken aanwezig is, zal deze in de viering voorgaan.
Ook kunnen gelovigen zegenen op grond van hun eigen taak, bijvoorbeeld als ouders van hun kinderen.
Verder kunnen worden genoemd: zegening van het gezin; van een echtpaar, kinderen, verloofden,
ouderen, zieken, een vrouw voor of na de bevalling.
Ten slotte kunnen gelovigen dieren zegenen, en zaken als een huis, een voertuig of werktuig.

3 De Sacramenten

Inleiding

1 Wat is een Sacrament? Een Sacrament is een gewijde handeling waardoor God tot de mens komt. In
die zin staat een Sacrament tegenover gebed en offer, waarin de mens tot God nadert. Het is een uiterlijk
teken dat door Christus werd ingesteld om genade te schenken. Het begrip is afgeleid van
het Latijnse sacramentum, dat (geloofs)geheim betekent.

2 Hoeveel Sacramenten zijn er?

1 Het Doopsel
2 Het Vormsel
3 De H. Eucharistie
4 De Biecht
5 Het H. Oliesel
6 De Ziekenzalving
7 Het Huwelijk

3 In welke groepen kunnen de zeven Sacramenten worden ingedeeld? In drie groepen volgens hun
functie:
1 Initiatiesacramenten zijn het Doopsel, de Heilige Eucharistie en het Vormsel.
2 Genezingssacramenten zijn de Biecht en de Ziekenzalving.
3 Sacramenten als diensten aan de gemeenschap zijn het Huwelijk en de Priesterwijding.

4 Welke sacramenten kunnen maar één keer worden ontvangen? De sacramenten die slechts één
keer kunnen worden ontvangen, zijn het doopsel, het vormsel en de wijding.

5 Waarom kunnen het Doopsel, het Vormsel en de Priesterwijding maar één keer worden
ontvangen? Doop, vormsel en heilige wijdingen kunnen slechts één keer worden ontvangen omdat ze
een geestelijk merkteken van God op de ziel drukken, dat voor altijd blijft.

6 Welke Sacramenten kunnen niet gecombineerd worden? Deze Sacramenten kunnen niet
gecombineerd worden: het Huwelijk en de Priesterwijding.
 52

7 Welke Sacramenten kunnen alleen worden toegediend door een Priester? Dit zijn de
Sacramenten: de Heilige Eucharistie, de Biecht en de Ziekenzalving.

8 Welk Sacrament kan alleen worden toegediend door een Bisschop? De Priesterwijding kan alleen
door een Bisschop worden verricht.

9 Van wie ontvangen de Sacramenten hun kracht om genade te schenken? De Sacramenten

ontvangen hun kracht om genade te geven van God, door de verdiensten van Jezus Christus. - 1
Korintiërs 4:1: Men moet ons beschouwen als dienaren van Christus, aan wie het beheer over de geheimen van
God is toevertrouwd.

10 Geven de Sacramenten heiligmakende genade? De sacramenten geven heiligmakende genade.

11 Geeft elk van de Sacramenten ook een bijzondere genade? Elk van de sacramenten geeft ook
een bijzondere genade, Sacramentele genade genaamd, die iemand helpt om het specifieke doel van dat
sacrament uit te voeren.

12 Geven de sacramenten altijd genade? De sacramenten geven altijd genade als we ze met de juiste
gezindheid ontvangen.

13 Wat is het doel van het Doopsel en de Biecht? Het Doopsel en de Biecht hebben als voornaamste
doel het bovennatuurlijke leven van heiligmakende genade te geven aan zielen die geestelijk dood zijn
door de zonde.

14 Wat is het doel van het Vormsel, de Heilige Eucharistie, de Ziekenzalving, de Priesterwijding en
het Huwelijk? Het Vormsel, de Heilige Eucharistie, de Ziekenzalving, de Priesterwijding en het Huwelijk
hebben als voornaamste doel om meer genade te geven aan zielen die reeds geestelijk leven door de
heiligmakende genade. Deze Sacramenten worden ook Sacramenten van de levenden genoemd.

15 Welke zonde begaat iemand die bewust een ‘Sacrament van de levenden’ ontvangt en in
doodzonde verkeert? Hij die bewust een sacrament van de levenden ontvangt en in doodzonde
verkeert, begaat een doodzonde van heiligschennis, omdat hij een heilige zaak met ernstige
oneerbiedigheid behandelt.

1 Het Doopsel

1 Wat is het Doopsel? Het Doopsel is het Sacrament dat door de wassing en aanroeping van de drie
Goddelijke Personen, ons doet geboren worden tot het bovennatuurlijk leven van genade. Door de
heiligmakende genade worden we kinderen van God en erfgenamen van de Hemel. - Johannes 3:5: Jezus
antwoordde: “Waarachtig, Ik verzeker u: niemand kan het Koninkrijk van God binnengaan, tenzij hij geboren wordt
uit water en geest.”

2 Waarom is het Doopsel het eerste Sacrament en het noodzakelijkste Sacrament? Het Doopsel is
het eerste Sacrament, omdat men vooraleer het Doopsel ontvangen te hebben, geen enkel ander
Sacrament geldig kan ontvangen. Bovendien is het Doopsel het noodzakelijkste Sacrament, omdat
volgens de lering van Jezus Christus, niemand zonder Doopsel het Rijk der Hemelen zal binnentreden.

3 Wat is de uitwerking van het Doopsel?

1 Het neemt de erfzonde weg; en ook andere zonden en straf die daarvoor verschuldigd is.
2 Het schenkt de heiligmakende genade en bezorgt dadelijke genade of genade van bijstand om
Christelijk te leven.
3 Het prent in onze ziel een onuitwisbaar merkteken, en maakt ons tot leden van de Kerk.

4 Wanneer zijn de ouders verplicht hun kinderen te laten dopen? De ouders zijn verplicht hun
kinderen te laten dopen zo vlug mogelijk na de geboorte. Ze zouden een doodzonde bedrijven, indien ze
door nalatigheid, een kind zonder Doopsel zouden laten sterven.

5 Welke soorten Doopsel kent men in de Kerk?

 53

1 Het Sacramentele Doopsel: dit is het Doopsel met water.

2 Het Doopsel van Bloed: wanneer men het martelaarschap ondergaat omwille van het geloof in
Christus.
3 Het Doopsel van Begeerte: dit is het Doopsel dat erkend wordt als een ongedoopte expliciet of
zelfs maar impliciet verlangt naar het Sacramentele Doopsel. Dit wil zeggen dat iedere
ongedoopte het Doopsel van Begeerte ontvangt als hij er in geweten naar streeft om zijn leven in
te richten op een wijze die God aangenaam is, ook al kent hij God niet.

6 Wie kan het Doopsel toedienen? De Priester is de gebruikelijke bedienaar van het Doopsel, maar als
het gevaar bestaat dat iemand zonder Doopsel sterft, moet iemand anders dopen (zelfs een ongedoopte)
niet indien er geen Priester aanwezig is.

7 Met welk water moet men dopen? Bij gebrek aan wijwater, moet men dopen met natuurlijke water
zoals putwater, fonteinwater, regenwater, rivierwater, zeewater.

8 Wat moet men doen om te dopen? Degene die doopt moet:

1 het inzicht hebben te dopen zoals de Kerk het doet;
2 zelf het hoofd van de dopeling met water begieten;
3 terwijl zeggen: Ik doop u in naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.

9 Wat zijn de Doopbeloften? De Doopbeloften zijn de verzaking aan de duivel, aan de zonde en aan
de verleiding tot zonde, evenals de belijdenis van het geloof.

10 Welke plicht hebben de dooppeter en doopmeter? Zij moeten toezien over de geestelijke
belangen van hun doopkinderen en in het bijzonder hun een Christelijke opvoeding verzekeren, vooral
wanneer de ouders die plicht verwaarlozen.

11 Wie moeten als peetouders voor het doopsel worden gekozen? Alleen katholieken die hun geloof
kennen en de plichten van hun religie naleven, mogen als peetouders voor het doopsel worden gekozen.

12 Waarom wordt de naam van een heilige gegeven in de doop? De naam van een Heilige wordt in
het Doopsel gegeven, zodat de gedoopte zijn deugden kan navolgen en hem als beschermer kan
hebben.

2 Het Vormsel

1 Wat is het Vormsel? Het Vormsel is het sacrament waardoor een gedoopte de kracht van de Heilige
Geest ontvangt, met Zijn genaden en gaven, en hem in staat stelt zijn geloof standvastig te kunnen
belijden. Het Vormsel vervolmaakt de doopgenade. Het helpt de vormeling door woord en daad
getuigenis af te leggen van het Christelijk geloof. En vooral geeft het Vormsel de genade om in tijden van
vervolging en verdrukking het geloof trouw te blijven en als een soldaat voor Christus te strijden, ook
indien de dood zou volgen. - Johannes 16:7

2 Wie is de gebruikelijke dienaar van het Vormsel? De Bisschop is de gebruikelijke dienaar van het
Vormsel.

3 Wat doet de Bisschop als hij het Vormsel toedient? De Bisschop strekt zijn handen uit over hen die
gevormd moeten worden, bidt dat zij de Heilige Geest mogen ontvangen, en terwijl hij zijn hand op het
hoofd van elke persoon legt, zalft hij het voorhoofd met Heilig Chrisma in de vorm van een kruis en
spreekt hij de sacramentele woorden.

4 Wat zegt de Bisschop bij het zalven van de persoon? Bij het zalven van de persoon, zegt de
Bisschop: "Ontvang het zegel van de Heilige Geest, de gave Gods."

5 Wat is Heilig Chrisma? Heilige Chrisma is een mengsel van olijfolie en balsem, gezegend door de
Bisschop op Witte Donderdag.
 54

6 Wat betekent de zalving van het voorhoofd met Chrisma in de vorm van een kruis? De zalving
van het voorhoofd met Chrisma in de vorm van een kruis betekent dat de gevormde, moet leven volgens
Gods wil en altijd bereid moet zijn om zijn geloof openlijk te belijden en het onbevreesd te praktiseren.

7 Wat betekent de handoplegging door de Bisschop in het Vormsel? Het is een teken dat:
1 God de gevormde beschermt.
2 God de gevormde zegent en hem nabij is.
3 God de gevormde de opdracht geeft als Christen te leven.

8 Waarom geeft de Bisschop de persoon die hij het Vormsel toedient een lichte klap op de wang?
De Bisschop geeft de persoon die hij vormt een lichte klap op de wang om hem eraan te herinneren dat
hij bereid moet zijn om alles te ondergaan, zelfs de dood, ter wille van Christus.

9 Wat is het onuitwisbaar merkteken van het Vormsel? Het onuitwisbaar merkteken van het Vormsel
is een geestelijk onuitwisbaar merkteken dat de Christen kenmerkt als een soldaat in Christus’ leger.

10 Wat is er nodig om het Vormsel op de juiste manier te ontvangen? Om het Vormsel op de juiste
manier te ontvangen:
1 Moet men eerst het Doopsel hebben ontvangen.
2 Is het noodzakelijk om zich in staat van genade te bevinden en daarom is het passend gebruik
te maken van de Biecht om gezuiverd te worden.
3 Moet men de belangrijkste waarheden en plichten van het Katholiek geloof goed kennen.
4 Moet men bereid zijn om de rol op zich te nemen van leerling en getuige van Christus in de Kerk
en in de wereld.

11 Wat is de uitwerking van het Vormsel?

1 Het Vormsel versterkt ons in het bovennatuurlijk leven en vermeerdert de gave van de Heilige
Geest de heiligmakende genade,
2 Ze bezorgt ons dadelijke genade of genade van bijstand om ons geloof met woord en daad te
belijden en te verdedigen,
3 Ze prent in onze ziel een onuitwisbaar merkteken en maakt ons tot strijders van Jezus Christus.

12 Waarom moet degene die het Vormsel heeft ontvangen zijn kennis van het geloof nog beter
dan voorheen bestuderen? Dit is nodig om het geloof nog beter te kunnen uitleggen en verdedigen, en
zo samen te kunnen werken met de genade van het Vormsel.

13 Waarom moeten alle Katholiek gedoopten het Vormsel ontvangen? Zij moeten het Vormsel
ontvangen om gesterkt te worden tegen de gevaren voor hun redding en om beter voorbereid te zijn om
hun Katholieke geloof te verdedigen.

3 De Heilige Eucharistie

A De Heilige Eucharistie

1 Wat is de Heilige Eucharistie? De Heilige Eucharistie is een Sacrament en een Offer. In de Heilige
Eucharistie wordt Jezus Christus Zelf die onder de gedaanten van brood en wijn tegenwoordig is,
geofferd en genuttigd. - Johannes 6:48-51: Ik ben het Brood dat leven geeft. Uw voorouders hebben in de
woestijn manna gegeten en toch zijn zij gestorven. Maar dit is het Brood dat uit de Hemel is neergedaald; wie dit eet
sterft niet. Ik ben het Levende Brood dat uit de Hemel is neergedaald; wanneer iemand dit Brood eet zal hij eeuwig
leven.

2 Wanneer heeft Christus de Heilige Eucharistie ingesteld? Christus stelde de Heilige Eucharistie in
bij het Laatste Avondmaal in het bijzijn van Zijn Apostelen op de avond voordat Hij stierf. Deze avond valt
op ‘Witte Donderdag’.

3 Hoe heeft Jezus Christus de Heilige Eucharistie ingesteld? Lucas 22:19-20: En Jezus nam een
brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: “Dit is Mijn Lichaam dat voor jullie
gegeven wordt. Doe dit, telkens opnieuw, om Mij te gedenken.” Zo nam Hij na de maaltijd ook de beker,
 55

en zei: “Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door Mijn Bloed wordt
gesloten.”

4 Wat gebeurde er toen Onze Heer zei: "Dit is Mijn Lichaam... dit is Mijn Bloed"? Toen Onze Heer
zei: "Dit is Mijn lichaam", werd de hele substantie van het brood veranderd in Zijn Lichaam; en toen Hij
zei: "Dit is Mijn bloed", werd de hele substantie van de wijn veranderd in Zijn Bloed.

5 Wat is er op het altaar vóór de Consecratie? Op het altaar is alleen brood en wijn aanwezig.

6 Is er iets van het brood en de wijn overgebleven nadat de Consecratie, waar hun substantie
werd veranderd in het Lichaam en Bloed van Onze Heer? Nadat de Consecratie is op het altaar de
gehele en werkelijke Christus onder de gedaante van brood en de gehele en werkelijke Christus onder
de gedaante van wijn. Er blijven dus alleen de uiterlijke kenmerken van brood en wijn over.

7 Wat bedoelen we met het uiterlijke kenmerken van brood en wijn? Met de verschijningsvorm van
brood en wijn bedoelen we hun kleur, smaak, gewicht, vorm en al het andere dat onze zintuigen
opmerken.

8 Hoe wordt de verandering van de gehele substantie van brood en wijn in het Lichaam en Bloed
van Christus genoemd? Het wordt transsubstantiatie genoemd.

9 Wat bedoelen we met “geheel en werkelijk aanwezig”? Daarmee bedoelen we dat Jezus Christus,
met Zijn Godheid en met Zijn mensheid, met Zijn ziel en Zijn Lichaam, aanwezig is, net zoals Hij nu
verheerlijkt in de Hemel leeft.

10 Hoelang blijft Jezus Christus tegenwoordig in de Heilige Eucharistie? Hij blijft tegenwoordig in
de Heilige Eucharistie totdat de gedaanten van brood en wijn zijn verdwenen.

11 Hoe kon Onze Heer brood en wijn veranderen in Zijn Lichaam en Bloed? Onze Heer was in staat
brood en wijn te veranderen in Zijn Lichaam en Bloed door Zijn Almachtige Kracht. - Matteüs 28:18: Jezus
zei: “Mij is alle macht gegeven in de Hemel en op aarde.

12 Vindt deze verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus nog steeds
plaats in de Heilige Eucharistie? De verandering van brood en wijn in het Lichaam en Bloed van
Christus gebeurt nog steeds op het Altaar in de Heilige Eucharistie door de woorden van de Consecratie
uitgesproken door de Priester.

13 Wanneer gaf Christus Zijn Priesters de macht om brood en wijn in Zijn Lichaam en Bloed te
veranderen? Toen Jezus de Apostelen tot Priesters maakte bij het Laatste Avondmaal door tegen hen
te zeggen: "Doe dit, telkens opnieuw, om Mij te gedenken."

14 Hoe oefenen Priesters hun macht uit om brood en wijn in het Lichaam en Bloed van Christus te
veranderen? Door bij de Consecratie exact de woorden van Christus te herhalen. De Priester neemt de
hostie en zegt: “Want Dit is Mijn Lichaam." Vervolgens heft hij de hostie op ter aanbidding. Daarna knielt
hij. Vervolgens neemt hij de miskelk met wijn en zegt: "Want Dit is de Kelk van Mijn Bloed, van het
Nieuwe- en Altijddurende Verbond, (Mysterie van het Geloof) dat voor u en velen wordt vergoten tot
vergeving van de zonden."

15 Waarom geeft Christus ons Zijn eigen Lichaam en Bloed in de Heilige Eucharistie? Christus
geeft ons Zijn eigen Lichaam en Bloed in de Heilige Eucharistie:
1 om te worden aangeboden als een offer om voor altijd het offer op het Kruis te herdenken en
vernieuwen;
2 om ontvangen te worden door de gelovigen in de Heilige Communie;
3 om altijd op onze altaren te blijven als bewijs van Zijn liefde voor ons, en om door ons aanbeden
te worden.

16 Waarom moeten wij aan de Heilige Eucharistie bewijzen? Omdat Jezus Christus, die erin
aanwezig is, werkelijk God is.
 56

B De Heilige Eucharistie als offer of Heilig Misoffer

1 Wat is de Heilige Mis? Het is het offer van het Nieuwe Verbond waarin Christus, door de bediening
van de Priester, Zichzelf op een onbloedige manier aan God offert onder de gedaanten van brood en
wijn.

2 Waarom heeft Jezus Christus het H. Misoffer ingesteld? Het werd ingesteld:
1 Om Zijn Kruisoffer voortdurend te hernieuwen,
2 Om de gedachtenis aan Zijn Lijden levendig te houden onder ons,
3 Om de verdiensten van het Kruisoffer toe te passen op ons.

3 Wie is de Hogepriester in elke Heilige Mis? De Hogepriester in elke Heilige Mis is Jezus Christus,
die aan zijn Hemelse Vader, door de bediening van Zijn gewijde Priester, Zijn Lichaam en Bloed offert,
die aan het Kruis werden opgeofferd.

4 Wat is een Hogepriester? Een Hogepriester:

1 fungeert als tussenpersoon bij religieuze diensten.
2 is heilig of “bijzonder verkozen” om die diensten te verrichten.
Hebreeën 2:17: Daarom moest Hij in alles gelijk worden aan Zijn broeders en zusters; alleen dan zou Hij in
aangelegenheden tussen God en Zijn volk een barmhartige en betrouwbare Hogepriesters zijn, die
verzoening bewerkt voor hun zonden.

5 Waarom is Jezus onze Hogepriester? Jezus werd buiten de Wet van Mozes tot Priester gewijd. En
net als de Levitische Priesters uit het Oude Testament bracht Jezus een offer om de Wet van God te
vervullen, toen Hij Zichzelf offerde voor onze zonden. Anders dan de Levitische Priesters, die
voortdurend nieuwe offers moesten brengen, hoefde Jezus Zijn offer slechts een keer te brengen,
waarmee Hij eeuwige verlossing verkreeg voor allen die door Hem tot God kwamen. - Hebreeën 7:26-27

6 Waarom is de Heilige Mis hetzelfde offer als het offer op het Kruis? De Mis is hetzelfde offer als
het offer op het Kruis, omdat in de Heilige Mis het slachtoffer hetzelfde is, en de Hogepriester dezelfde,
Jezus Christus. Enkel de manier waarop het offer wordt gebracht is anders. Aan het Kruis vergoot
Christus fysiek Zijn bloed en werd Hij fysiek gedood, terwijl Hij in de Heilige Mis niet meer kan sterven en
Zijn offer nu een onbloedig offer is. In de Heilige Mis worden nu de verdiensten van Jezus door Zijn
Kruisdood op ons toegepast. - Romeinen 6:9

7 Wat is het doel waarvoor het Heilig Misoffer wordt opgedragen? Het wordt opgedragen:
1 Om God te aanbidden als onze Schepper en Heer;
2 Om God te danken voor de ontvangen weldaden;
3 Om voor onze zonden en zondestraffen vergeving te bekomen;
4 Om God te verzoeken om nieuwe genaden en weldaden aan alle mensen te schenken.

8 Welke zijn de voornaamste delen van de Heilige Mis?

1 De Offerande, waar het offer voorbereidt wordt.
2 De Consecratie, die de kern van de Heilige Mis uitmaakt.
3 De Nuttiging die het noodzakelijkerwijze voltooit.

9 Op welk ogenblik van de H. Mis offert Jezus Christus zichzelf op aan God de Vader? Dit gebeurt
op het ogenblik van de Consecratie, wanneer brood en wijn veranderd worden in Zijn Lichaam en Zijn
Bloed.

10 Hoe moeten we de Heilige Mis bijwonen? Door met eerbied, aandachtig te volgen wat er aan het
altaar gebeurt en met toewijding, door samen met de Priester het Goddelijk Offerlam op te dragen, en
zich te verenigen met Jezus Christus door een Sacramentele Communie te ontvangen, of tenminste een
Geestelijke Communie.

11 Hoe kunnen we ons het beste verenigen met de Priester bij het Heilig Misoffer? We kunnen ons
het beste verenigen met de Priester bij het Heilig Misoffer door ons in gedachten en hart te verenigen
 57

met Christus, de Hogepriester en Slachtoffer, door de Mis te volgen in een missaal en door de
antwoorden op te zeggen of te zingen.

C De Heilige Eucharistie als Sacrament

1 Wat is de Heilige Communie of het Heilig Sacrament van het Altaars? Het is het ontvangen van
Jezus Christus onder de gedaanten van Brood en Wijn, waar Hij werkelijk aanwezig is, en tot ons
genomen wordt als voedsel voor onze ziel. - Johannes 6:57

2 Wat is er nodig om de Heilige Communie waardig te ontvangen? Om de Heilige Communie

waardig te ontvangen:
1 is het noodzakelijk in staat van genade te zijn, dus vrij te zijn van doodzonde,
2 een juiste intentie te hebben, met het verlangen zich inniger met God te verenigen, en zijn
gebreken te beteren
3 de Heilige Communie geknield en op de tong te ontvangen
4 nuchter te zijn, dit wil zeggen een uur voor de Communie niets gegeten en gedronken te
hebben, uitgenomen water en geneesmiddelen.
1 Korintiërs 11:27-29: Daarom maakt iemand die op onwaardige wijze van het Brood eet en uit de Beker
van de Heer drinkt, zich schuldig tegenover het lichaam en het Bloed van de Heer. Laat daarom iedereen
zichzelf eerst toetsen voordat hij van het Brood eet en uit de beker drinkt, want wie eet en drinkt maar niet
beseft dat het om het Lichaam van de Heer gaat, roept Zijn veroordeling af over zichzelf.

3 Ontvangt hij die bewust de Heilige Communie ontvangt in doodzonde het Lichaam en Bloed van
Christus en Zijn genaden? Hij die bewust de Heilige Communie ontvangt in doodzonde ontvangt het
Lichaam en Bloed van Christus; maar hij ontvangt Zijn genaden niet en hij begaat een ernstige zonde
van heiligschennis.

4 Zijn de dagelijkse zonden een beletsel om waardig te communiceren? Nee, maar wie er geen
berouw over heeft, ontvangt minder vruchten van de H. Communie.

5 Mag men soms communiceren zonder nuchter te zijn? In stervensgevaar, en ook zieken mogen
steeds niet-alcoholische dranken en medicijn..

6 Hoe moeten we ons voorbereiden op de Heilige Communie? We moeten ons voorbereiden op de

Heilige Communie door te denken aan Onze Goddelijke Verlosser die we op het punt staan te
ontvangen, en door vurige daden van geloof, hoop, liefde en berouw te doen. - Matteüs 8:8: Daarop zei de
centurio: “Heer, ik ben het niet waard dat U onder mijn dak komt, U hoeft alleen maar te spreken en mijn slaaf zal
genezen.”

7 Wat moeten we doen na de Heilige Communie? Na de Heilige Communie moeten we enige tijd
besteden aan het aanbidden van onze Heer, Hem danken, onze beloften van liefde en gehoorzaamheid
aan Hem vernieuwen en Hem om zegeningen vragen voor onszelf en anderen. - Matteüs 7:7: Vraag en er
zal je gegeven worden, zoek en je zult vinden, klop en er zal voor je worden opengedaan.

8 Wat zijn de voornaamste uitwerkingen van een waardige Heilige Communie? De voornaamste
gevolgen van een waardige Heilige Communie zijn:
1 een inniger vereniging met Jezus Christus en Zijn Mystiek Lichaam;
2 een vermeerdering van heiligmakende genade;
3 ze bewaart ons tegen doodzonde en vergeeft de dagelijkse zonden;
4 ze vermindert onze neigingen tot zonde en helpt ons de deugt te beoefenen;
5 ze is een onderpand van onze glorierijke verrijzenis.
Johannes 6:57: De levende Vader heeft Mij gezonden, en Ik leef door de Vader; zo zal wie Mij eet, leven
door Mij.

9 Wanneer zijn we verplicht de Heilige Communie te ontvangen? We zijn verplicht om elk jaar de
Heilige Communie te ontvangen tijdens de Paastijd en wanneer we in doodsgevaar zijn.

10 Waarom is het goed om dikwijls, liefst dagelijks, de Heilige Communie te ontvangen? Het is
goed om dikwijls, liefst dagelijks, de Heilige Communie te ontvangen, omdat deze intieme vereniging met
 58

Jezus Christus, de Bron van alle Heiligheid en de Gever van alle genaden, de grootste hulp is voor een
Heilig leven.

11 Wat is er vereist opdat kinderen die 7 jaar zijn mogen en moeten te Communie gaan (te starten
bij hun Eerste Communie)? Zij mogen en moeten te Communie gaan, zodra ze de vier voornaamste
geloofswaarden kennen, en voldoende het Eucharistische Brood van het gewone brood kunnen
onderscheiden om het H. Sacrament waardig te ontvangen.

12 Hoe moeten we onze dankbaarheid tonen aan Onze Heer dat Hij altijd op onze altaren is
gebleven in de Heilige Eucharistie? We zouden onze Heer dankbaar moeten zijn dat Hij altijd op onze
Altaren in de Heilige Eucharistie is gebleven door Hem dikwijls te bezoeken bij de Aanbidding van de
Heilige Eucharistie in de monstrans, uitgestald op het altaar.

4 De Biecht

A De Biecht als Sacrament

1 Wat is het Sacrament van de Biecht? De Biecht is het sacrament waardoor zonden die na het
Doopsel werden begaan, worden vergeven door de absolutie van de Priester.

2 Uit hoeveel delen bestaat de Biecht? De Biecht bestaat uit vier delen:
1 Het berouw
2 De belijdenis
3 De absolutie
4 De voldoening of penitentie

3 Vanwaar heeft de Priester de machtiging om zonden te vergeven? De Priester heeft de

machtiging om zonden te vergeven van Jezus Christus, die tot zijn Apostelen zei: Johannes 20:22-23: Na
deze woorden blies Hij over hen heen en zei: “Ontvang de Heilige Geest. Als jullie iemands zonden
vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.”
4 Wat moeten wij eerst doen als wij naar de Biecht gaan? Als we naar de Biecht gaan, moeten we
eerst nederig de genade van God afsmeken en zorgvuldig een gewetensonderzoek doen.
5 Wat is een gewetensonderzoek? Een gewetensonderzoek is een oprechte poging om ons alle
zonden voor de geest te halen die we hebben begaan sinds onze laatste goede biecht, welke zonden wij
bedreven hebben tegen Gods geboden en deze van de Kerk, en tegen de plichten van onze levensstaat
en door ons af te vragen hoe we in verband daarmee hebben gezondigd.
6 Wat moeten we doen vóór ons gewetensonderzoek? Voordat we ons geweten onderzoeken,
moeten we Gods hulp vragen om onze zonden te kennen en ze met oprecht berouw in ons hart te
belijden.
7 Wat is de uitwerking van het Sacrament van de Biecht, dat waardig wordt ontvangen? Deze zijn:
1 de vergeving van de zonden;
2 kwijtschelding van de eeuwige straf, indien nodig ook van tenminste een deel van de tijdelijke
straf vanwege onze zonden;
3 herstel of vermeerdering van heiligmakende genade;
4 genade van bijstand om in de toekomst zonde te vermijden en voldoening te brengen voor de
bedreven zonden
5 herstel van de verdiensten van onze goede werken als ze verloren zijn gegaan door doodzonde

8 Wat doet het Sacrament van de Biecht nog meer voor ons? Het Sacrament van de Biecht geeft
ons ook de mogelijkheid om geestelijk advies en leiding te ontvangen van onze Biechtvader.
9 Wat moeten we doen om het Sacrament van de Biecht waardig te ontvangen? Om het Sacrament
van de Biecht waardig te ontvangen, moeten we:
1 nederig onze zwakke natuur die geneigd is tot zonde erkennen;
 59

2 ons geweten grondig onderzoeken;

3 spijt en wroeging hebben over onze zonden;
4 oprecht het voornemen hebben niet meer te zondigen;
5 onze zonden aan de Priester te belijden;
6 bereid zijn om de boete te doen die de Priester ons oplegt.

B Berouw

1 Wat is berouw? Berouw is oprecht spijt hebben omdat we God hebben beledigd, met het vast
voornemen om in het vervolg niet meer te zondigen.

2 Hoeveel soorten berouw zijn er? Er zijn twee soorten berouw:

1 volmaakt berouw: als we spijt hebben over onze zonden uit zuivere liefde tot God, omdat we
ervan overtuigd zijn dat ze God onaangenaam zijn, en dat we weten dat God oneindig volmaakt is
en al onze liefde verdient.
2 onvolmaakt berouw: als we spijt hebben over onze zonden omdat we bang zijn voor Gods
straffen of uit schaamte God beledigd te hebben.

3 Wat voor berouw is voldoende om het Sacrament van de Biecht waardig te ontvangen? Het
onvolmaakt berouw is voldoende, maar het volmaakt berouw is beter.

4 Wat is de uitwerking van het volmaakt berouw? Het vergeeft doodzonden, ook buiten de Biecht,
maar men moet de wil hebben om deze zonden te biechten

5 Zal God ons een zonde vergeven, tenzij we er oprecht berouw over hebben? God zal ons geen
enkele zonde vergeven, of het nu een doodzonde of dagelijkse zonde is, tenzij we er oprecht berouw
over hebben.

6 Wanneer is berouw over de zonde oprecht? Spijt om zonde is oprecht berouw als:
1 het innerlijk is: uit ons hart komt;
2 het bovennatuurlijk is: met de hulp van Gods genade met motieven die voortkomen uit het
geloof;
3 het algemeen is: als we spijt hebben van elke doodzonde die we misschien hebben gepleegd.

7 Waarom moeten we berouw hebben over doodzonde?

1 omdat doodzonde het grootste van alle kwaad is,
2 omdat het God ernstig beledigt,
3 omdat het ons uit de Hemel houdt,
4 omdat het ons voor altijd tot de Hel veroordeelt.

8 Waarom moeten we berouw hebben over al onze dagelijkse zonden als we het Sacrament van
de Biecht ontvangen? We moeten berouw hebben voor dagelijkse zonde:
1 omdat het God onaangenaam is,
2 dagelijkse zonde tijdelijke straf verdient,
3 en kan leiden tot doodzonde.

9 Mogen we de Heilige Communie ontvangen nadat we een doodzonde hebben begaan en we er

volmaakt berouw erover hebben? Nee, iemand die een doodzonde heeft begaan, moet eerst gaan
biechten voordat hij de Heilige Communie ontvangt.

C De Belijdenis

1 Wat is een belijdenis? Een belijdenis is het opsommen van al onze zonden aan een bevoegde
Priester met als doel vergeving te verkrijgen.

2 Waarom moeten we onze zonden belijden? We moeten onze zonden belijden, omdat Jezus
Christus ons daartoe verplicht met deze woorden, gesproken tot de Apostelen en hun opvolgers in het
 60

Priesterschap: Johannes 20:22-23: Na deze woorden blies Hij over hen heen en zei: “Ontvang de Heilige
Geest. Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet
vergeven.”

3 Is het nodig om elke zonde te belijden? Het is noodzakelijk om elke doodzonde te belijden die nog
niet werd beleden en vergeven. Wij moeten het aantal en soort doodzonden doen kennen, evenals de
omstandigheden die de boosheid van de zonde zouden kunnen veranderen. Het is niet nodig om onze
dagelijkse zonden te belijden, maar het is beter om dat te doen.

4 Wat zijn de belangrijkste voorwaarden van een goede belijdenis? Er zijn drie belangrijke
eigenschappen van een goede belijdenis:
1 ze moet nederig zijn: als we onszelf van onze zonden beschuldigen en overtuigd zijn van onze
schuld bij het beledigen van God.
2 ze moet oprecht zijn: wanneer we onze zonden oprecht en openlijk belijden.
3 ze moet volledig zijn: wanneer we tenminste al onze doodzonden belijden, door hun aard te
vertellen, het aantal keren dat we elke zonde hebben begaan, en elke omstandigheid die de
boosheid van de zonde verandert.

5 Wat moet iemand doen die bewust een doodzonde bij het belijden heeft verborgen? Hij moet
zich beschuldigen van heiligschennis en van alle andere doodzonden die hij sedert zijn laatste goede
biecht heeft bedreven.

6 Wat moet iemand doen die onvrijwillig een doodzonde vergeet, doet hij dan een goede biecht?
Dan doet hij toch een goede biecht, en die vergeten doodzonde wordt met de andere zonden vergeven;
maar indien hij ze later herinnert, moet hij ze in de volgende biecht belijden.

7 Hoe kan een persoon in doodzonde de staat van genade herwinnen voordat hij het Sacrament
van de Biecht ontvangt? Een persoon in doodzonde kan de staat van genade herwinnen voordat hij
het Sacrament van de Biecht ontvangt door een daad van volmaakt berouw te verrichten met het
oprechte voornemen om te gaan biechten.

8 Wat moeten we doen als we toch een doodzonde hebben begaan? Dan moeten we God
onmiddellijk om vergiffenis en genade vragen, een daad van volmaakt berouw doen en zo snel mogelijk
gaan biechten.

D De absolutie

1 Wat is de absolutie? Dit is de handeling van de Priester, die door het uitspreken van de sacramentele
woorden in naam van Jezus Christus, aan de rouwmoedige biechteling zijn zonden vergeeft.

2 Met welke woorden geeft de Priester de absolutie? De Priester vergeeft zonden met de
sacramentele woorden: "Ik ontsla u van uw zonden in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige
Geest. Amen."

E De voldoening of penitentie

1 Wat is de voldoening of penitentie? Dit is het gebed of het goede werk dat de Priester ons oplegt tot
eerherstel van de zonden die wij God hebben aangedaan, en tot uitboeting van de tijdelijke straffen die
wij voor de zonden verschuldigd zijn.

2 Welke soorten straffen zijn er op de zonde? Twee soorten straffen zijn het gevolg van zonde: de
eeuwige straf van de Hel, vanwege niet vergeven doodzonden, en tijdelijke straf, die slechts een tijd
duurt, vanwege dagelijkse zonden en ook voor doodzonden nadat ze werden vergeven.
 61

3 Neemt het Sacrament van de Biecht, dat waardig wordt ontvangen, altijd alle straf weg? Het
Sacrament van de Biecht, dat waardig wordt ontvangen, neemt altijd alle eeuwige straf weg; maar het
neemt niet altijd alle tijdelijke straf weg.

4 Waarom eist God tijdelijke straf voor zonde? God eist tijdelijke straf voor zonde om Zijn
gerechtigheid te bevredigen, om ons het grote kwaad van de zonde te leren en om ons te waarschuwen
om niet opnieuw te zondigen.

5 Waar voldoen we de schuld van onze tijdelijke straf? We betalen de schuld van onze tijdelijke straf
in dit leven of in het Vagevuur.

6 Wat zijn de voornaamste middelen om de schuld van onze tijdelijke straf te voldoen, naast de
penitentie die na de Biecht wordt opgelegd? Deze zijn:
1 gebed,
2 het bijwonen van de Mis,
3 vasten,
4 het geven van aalmoezen,
5 het verrichten van werken van barmhartigheid,
6 het geduldig verdragen van lijden,
7 aflaten.

7 Wat is het oprecht voornemen om niet meer te zondigen? Het oprecht voornemen om niet meer te
zondigen, is de oprechte vastbeslotenheid om niet alleen de zonde te vermijden, maar om gelegenheden
van zonde zoveel mogelijk te vermijden.

8 Wat is de uitwerking van dikwijls het Sacrament van de Biecht te ontvangen? Iedere biecht
verschaft genaden om tegen zonde te strijden.

9 Wat is het biechtgeheim van de Priester? De biechtvader is gehouden tot het allerstrengste
biechtgeheim, en nooit, zelfs niet om zijn leven te redden, mag hij een zonde uit de biecht op enige wijze
openbaren.

F Hoe een goede belijdenis af te leggen

1. Hoe moeten we onze biecht beginnen? We beginnen onze Biecht met te knielen en het kruisteken
te maken en we zeggen tegen de Priester: “Eerwaarde Vader, ik heb gezondigd.” En dan vertellen we
hoelang het geleden is dat we een goede Biecht hebben afgelegd, en daarna belijden we onze zonden.

2 Wat belijden we? We belijden eerst alle doodzonden na onze laatste goede Biecht: aantal en aard,
dan de vergeten doodzonden van de laatste Biechtgelegenheden, en daarna de dagelijkse zonden die
we willen belijden.

3 Hoe moeten we onze belijdenis beëindigen? We moeten onze belijdenis beëindigen met een akte
van berouw.

4 Wat moeten we doen als de priester ons absolutie geeft? Wanneer de Priester ons absolutie geeft,
moeten we ons kruisteken maken.

5 Wat moeten we doen na de Biecht? We moeten na de Biecht onmiddellijk onze penitentie doen.

G Tijdelijke straffen en aflaten

1 Wat is een aflaat? Een aflaat is de door de kerk verleende kwijtschelding van de tijdelijke straf voor
reeds vergeven zonden.

2 Hoeveel soorten aflaten zijn er? Er zijn twee soorten aflaten, volle en gedeeltelijke.
 62

3 Wat is een volle aflaat? Een volle aflaat is de kwijtschelding van alle tijdelijke straffen voor onze
zonden.

4 Wat is een gedeeltelijke aflaat? Een gedeeltelijke aflaat is de kwijtschelding van een deel van de
tijdelijke straf vanwege onze zonden.

5 Hoe kwijt de Kerk door middel van aflaten de tijdelijke straf op de zonde af? Door aflaten schenkt
de Kerk de tijdelijke straf op de zonde kwijt door ons uit haar geestelijke schatkamer een deel van de
oneindige voldoening van Jezus Christus en van de overvloedige voldoening van de Heilige Maagd Maria
en van de Heiligen toe te passen.

6 Wat is de overvloedige voldoening van de Heilige Maagd Maria en van de Heiligen? Dit is deze
welke zij tijdens hun leven hebben verkregen maar niet nodig hadden, en die de Kerk toepast op hun
medeleden van de gemeenschap van heiligen.

7 Wat moeten we doen om een aflaat voor onszelf te krijgen? Om een aflaat voor onszelf te krijgen,
moeten we in de staat van genade zijn, op zijn minst een algemene intentie hebben om de aflaat te
krijgen, en de werken verrichten die door de Kerk worden vereist.

8 Kunnen we aflaten krijgen voor anderen? We kunnen geen aflaten krijgen voor andere levende
personen, maar we kunnen ze wel krijgen voor de zielen in het Vagevuur, aangezien de Kerk de meeste
aflaten op hen van toepassing maakt.

H Uitersten van de mens

1 Welk is een der krachtigste middelen om zonde te vermijden en deugdzaam te leven? Dit is aan
onze uitersten te denken: want de heilige Schrift zegt: “In al wat u doet, denk aan uw uitersten, en in
eeuwigheid zult u niet zondigen.”

2 Wat verstaat men onder de uitersten van de mens? Door de uitersten van de mens verstaat men
het laatste dat de mens overkomt, dat is: de dood, het oordeel, de Hel of de Hemel.

3 Waarom moeten wij altijd klaar zijn om te sterven? De dood kan ons elk ogenblik treffen en onze
eeuwigheid hangt ervan af.

4 Welk is het zekerste middel om een mild oordeel te krijgen? Dit middel is altijd te leven als een
goede Christen.

5 Wat te doen in stervensgevaar? Biecht zonder uitstel al je zonden, en, beter nog spreek een
algemene biecht uit over je leven; en blijf zolang mogelijk waardig de Heilige Communie en het H. Oliesel
ontvangen, alsook de Pauselijke zegen.

6 Wat als er geen Priester bij je kan zijn in je stervensuur? Als je in stervensgevaar verkeert en er
kan geen Priester komen, doe dan een volmaakt berouw. Bid de akten van geloof, hoop en liefde en stel
al je vertrouwen op Gods Barmhartigheid en beveel je ziel aan, aan God en aan de Heilige Maagd Maria.
Onderwerp je aan Gods Wil en vertrouw met liefde je ziel toe in Zijn Handen.

5 Het Heilig Oliesel (Ziekenzalving)

1 Wat is het Heilig Oliesel? Dit is het Sacrament dat, door de zalving met gezegende olie door de
Priester en door zijn gebed, gezondheid en kracht geeft aan de ziel en soms aan het lichaam wanneer de
persoon zwaar ziek is en/of in stervensgevaar verkeert.

2 Wie moet het Heilig Oliesel ontvangen? Voor de zieken die ouder zijn dan 7 jaar en die zwaar ziek
zijn, en/of in stervensgevaar verkeren.
 63

3 Wanneer moet de Priester bij de zieke worden geroepen? Zodra de ziekte ernstig wordt. Men mag
zeker niet wachten tot de zieke buiten bewustzijn is.

4 Wat is het viaticum? De teerspijze of het viaticum is de geconsacreerde hostie die als
(laatste) Heilige Communie wordt toegediend aan iemand die in stervensgevaar verkeert. Het viaticum
maakt deel uit van de de laatste heilige sacramenten. Hiermee worden drie sacramenten bedoeld: de
(laatste) biecht, de ziekenzalving (met Heilige Olie) en de (laatste) communie.

5 Wat is de uitwerking van het sacrament van het Heilig Oliesel? Deze zijn:
1 het vermeerdert de heiligmakende genade,
2 het troost en verlicht de zieke;
3 het versterkt de zieke tegen bekoringen door de overblijfselen van zonde uit te wissen
4 het is een voorbereiding op het binnengaan in de Hemel door de vergeving van onze dagelijkse
zonden, en zelfs de doodzonden die hij niet heeft kunnen biechten;
5 het biedt gezondheid van het lichaam als het goed is voor zijn ziel.

6 Hoe moeten we ons voorbereiden om het Heilig Oliesel waardig te ontvangen? We moeten ons
voorbereiden om het Heilig Oliesel waardig te ontvangen door een goede belijdenis, door daden van
geloof, hoop, naastenliefde en vooral door ons over te geven aan de wil van God.

7 Wie kan het Heilig Oliesel toedienen? Alleen een Priester kan het Heilig Oliesel toedienen.
6 De Priesterwijding
1 Wat is het Priesterwijding? Dit is het Sacrament die aan de bedienaren van de Kerk macht geeft hun
geestelijk ambt uit te oefenen en de genade om het te vervullen.
2 Welke macht hebben Priesters? Zij kunnen het Heilig Misoffer opdragen, zonden vergeven, andere
Sacramenten toedienen, Gods Woord verkondigen en de zielzorg waarnemen.
3 Is het een grote genade en eer Priester te worden? Ja, want de Priester is deelachtig aan het
Priesterschap van Jezus Christus en hij werd door Hem aangesteld om te werken tot meerdere eer en
glorie van God en de redding van zielen.
4 Ontvangen religieuze broeders en zusters het sacrament van de wijding? Nee; religieuze
broeders en zusters ontvangen niet het sacrament van de wijding, maar hebben van God een roeping
ontvangen om hun leven aan Zijn dienst te wijden.
5 Wat is de uitwerking van de wijding tot het Priesterschap? De Priester ontvangt:
1 een vermeerdering van heiligmakende genade;
2 de genade van bijstand, waardoor de priester de voortdurende hulp van God heeft bij zijn
Heilige dienst;
3 een teken dat voor altijd blijft bestaan, wat een bijzonder aandeel in het Priesterschap van
Christus is en dat de Priester bijzondere bovennatuurlijke krachten geeft.

6 Wat zijn de belangrijkste bovennatuurlijke krachten van de Priester? Dit zijn: brood en wijn
veranderen in het Lichaam en Bloed van Christus in het Heilig Misoffer, en zonden vergeven in het
Sacrament van de biecht.
7 Waarom moeten katholieken eerbied en eer betonen aan de priester? Katholieken moeten eerbied
en eer betonen aan de Priester, omdat hij de vertegenwoordiger van Christus Zelf is en de verspreider
van Zijn mysteries.
8 Wie is de bedienaar van het Sacrament van de Priesterwijding? Het is de Bisschop.
7 Het Huwelijk
A Algemeen
 64

1 Wat is de gewone wet van de Kerk die moet worden nageleefd bij het huwelijk van een
Katholiek? De gewone wet van de Kerk die moet worden nageleefd bij het huwelijk van een Katholiek is
deze: een Katholiek kan alleen een echt huwelijk sluiten in aanwezigheid van een bevoegde Priester en
twee getuigen.
2 Verbiedt de Kerk Katholieken om met bepaalde personen te trouwen? Ja, en de volgende zijn
voorbeelden: ten eerste een huwelijk met een niet-katholiek; dit is een gemengd huwelijk; ten tweede,
een huwelijk met een achterneef, of een familielid dat dichterbij is dan een achterneef.
3 Waarom verbiedt de Kerk Katholieken om met niet-Katholieken te trouwen? Omdat gemengde
huwelijken vaak leiden tot onenigheid in het gezin, verlies van geloof van de kant van de katholieken en
verwaarlozing van de religieuze opvoeding van de kinderen.
4 Staat de Kerk ooit gemengde huwelijken of huwelijken tussen naaste verwanten toe? Om
ernstige redenen staat de Kerk soms gemengde huwelijken of huwelijken tussen naaste verwanten
toe; zo'n toestemming wordt een ontheffing genoemd.
5 Staat de Kerk katholieken toe om te trouwen tijdens de vastentijd en de advent? De Kerk staat
Katholieken toe om te trouwen tijdens de vastentijd en de advent, hoewel ze dat zonder veel feest
moeten doen. Een huwelijksmis is nu toegestaan tijdens deze seizoenen.
B Het Huwelijk

1 Wat is het Huwelijk? Dit is het sacrament waardoor een gedoopte man en een gedoopte vrouw zich
als echtgenoten voor God en geweten tot aan de dood verbinden, en genade ontvangen om samen
Christelijk te leven en hun kinderen tot Gods eer op te voeden. - Marcus 10:6-9: Maar al bij het begin van de
schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt; daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten
en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één worden, ze zijn dan niet langer twee, maar één. Wat God
heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.

2 Wat is een huwelijksmis? Een huwelijksmis is een H. Mis met speciale gebeden om Gods zegen te
smeken over het getrouwde paar.

3 Waarom duurt de band van het sacrament van het huwelijk tot de dood van man of vrouw? De
band van het sacrament van het huwelijk duurt tot de dood van man of vrouw, omdat Christus heeft
gezegd: "Wat God daarom heeft samengevoegd, mag niemand scheiden."

4 Wat wordt bedoeld met de eenheid van het Sacrament van het Huwelijk? Daarmee wordt bedoeld
dat de man tijdens het leven van zijn vrouw geen andere vrouw kan hebben, noch de vrouw tijdens het
leven van haar man een andere man kan hebben.

5 Waarom is elk echt Huwelijk tussen een gedoopte man en een gedoopte vrouw een Sacrament?
Het is een Sacrament omdat Christus Zelf elk Huwelijk van deze aard tot een Sacrament heeft verheven.

6 Wat is er nodig om het Huwelijk waardig te ontvangen? Het is noodzakelijk om in de staat van
genade te zijn, de plichten van het huwelijksleven te kennen en de huwelijkswetten van de Kerk te
gehoorzamen.

7 Wat is de uitwerking van het Huwelijk? Deze zijn:

1 een vermeerdering van heiligmakende genade;
2 genade van bijstand van God voor man en vrouw om elkaar trouw lief te hebben, elkaars fouten
te verdragen en hun kinderen goed op te voeden.

8 Hoe bereidt een goede Christen zich voor op het Huwelijk? Deze voorbereiding bestaat erin:
1 door te bidden dat God hun keuze mag leiden;
2 het advies inwinnen van hun ouders en eventueel anderen;
3 door een deugdzaam en kuis leven te leiden;
4 door de Sacramenten van Biecht en de H. Eucharistie te ontvangen.
 65

9 Wat wordt er vereist om een geldig Huwelijk aan te gaan?

1 dat er geen beletsel is dat hun Huwelijk ongeldig maakt
2 dat zij vrijwillig hun toestemming geven
3 dat zij het Huwelijk aangaan vóór de Priester van de parochie waar het Huwelijk wordt
gehouden of vóór een Priester die daartoe is gemachtigd en vóór twee getuigen.

10 Wat verstaat men door huwelijksbeletselen? Het zijn omstandigheden die, krachtens Gods wet of
deze van de Kerk, het Huwelijk ongeldig, of ongeoorloofd maken.

11 Moeten gelovigen de huwelijksbeletselen aan de Kerkelijke overheid bekend maken? Ja, ze

zijn het verplicht, vooral wanneer het Huwelijk wordt aangekondigd.

12 Is een verbintenis, alleen vóór de burgerlijke overheid aangegaan, een echt Huwelijk? Voor
Katholieke gedoopten, is dit geen echt Huwelijk, maar een vereniging die zondig is vóór God en het
Christelijk geweten.

13 Kan de burgerlijke overheid een geldig Huwelijk ontbinden? Nee, want Jezus Christus heeft
gezegd: Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.

14 Mogen gescheiden echtparen die burgerlijk hertrouwd zijn de H. Eucharistie en het Sacrament
van de Biecht ontvangen? Nee, enkel degenen die gescheiden zijn.

15 Waarom? Dit komt omdat iedere echtelijke band buiten het eerste huwelijk beschouwd wordt als een
bewuste en durende situatie van ontrouw. Het gaat hier evenwel niet om één of andere vorm van
uitsluiting die de hertrouwde gescheidenen buiten de Kerk zou plaatsen. Zij worden overigens
uitgenodigd deel te nemen aan het leven van de geloofsgemeenschap.

C Taken in het Huwelijk

Algemeen : Efeziërs 5:21-33 en Kolossenzen 3:18-21

1 God moet op de eerste plaats komen in het gezin. Er moet tijd uitgetrokken worden voor gezinsgebed
en het gezin moet de plichten van een Christen nakomen. De Christelijke opvoeding begin in het gezin.

2 Het huwelijk schept een ideale situatie, waarin elke neiging tot zelfzucht of egocentrisch gedrag kan
worden overwonnen. Ik denk dat het advies om vroeg te trouwen onder andere is bedoeld om de vorming
van onhebbelijke, moeilijk te veranderen, karaktereigenschappen tegen te gaan. (Richard G. Scott)

1 Wat is de taak van de gehuwde man in het gezin?

1 Hun vrouw liefhebben zoals Jezus Christus de Kerk heeft liefgehad. Christus had de Kerk en haar
leden zodanig lief dat hij vrijwillig vervolging voor hen doorstond, vernederingen voor hen doorstond,
vernederingen voor hen onderging, stoïcijns pijn en lichamelijke mishandeling voor hen weerstond, en
uiteindelijk Zijn kostbaar leven voor hen gaf. Als een man bereid is zijn gezin op die manier te
behandelen, zal niet alleen zijn vrouw, maar zijn hele gezin zijn leiderschap volgen. (Spencer W. Kimball)

2 De leiding in het gezin te nemen, maar als degene die het gezin onderhoudt en beschermt. De man is
het hoofd van de vrouw, zoals Christus het Hoofd is van de Kerk. Dat model moeten gehuwde mannen
volgen bij het begeleiden van hun gezin. Jezus leidt de Kerk niet met harde of onvriendelijk hand. Hij
behandelt Zijn Kerk niet met respectloosheid of verwaarlozing. Hij gebruikt geen dwang om Zijn
doeleinden te bereiken. Hij doet niets anders dan de Kerk opbouwen, moed geven, troosten, verheffen.
Hij is het voorbeeld dat de gehuwde man moet volgen in de geestelijke leiding aan zijn gezin. (Ezra Taft
Benson)

3 Tijd nemen om bij vrouw en kinderen te zijn, naar hen te luisteren en hen te helpen. Een rechtschapen
vader is aanwezig bij hun sociale, school- en geestelijke activiteiten en taken. (Howard W. Hunter)
 66

2 Wat is de taak van de gehuwde man in het gezin?

1 De vrouw is het eerste aanspreekpunt van de kinderen en zij houdt zich met hen bezig, helpt hen met
schooltaken. Ze houdt zich bezig met huishoudelijke taken.

2 De vrouw is een hulp voor haar man, met andere woorden een gezellin die gelijkwaardig en
noodzakelijk is voor een volwaardig deelgenootschap. Om in rechtschapenheid te leiden, is er een
gedeelde verantwoordelijkheid tussen man en vrouw nodig. Samen handelt u met kennis en deelname in
alle gezinsaangelegenheden. Elk moet rekening houden met elkaars gevoelens, en elk moet elkaars
gezelschap waarderen en niet onafhankelijk van elkaar handelen. (Howard W. Hunter)

3 Wat is het ideale voorbeeld van een gezin? De Heilige Familie in Nazareth.

D Anticonceptie

1 Wat is het standpunt van de Kerk betreffende anticonceptie? Ze beschouwt elke vorm
van kunstmatige anticonceptie binnen het huwelijk als immoreel, maar ze laat geboortespreiding toe via
‘natuurlijke’ methoden. Ze laat het gebruik van de pil ook toe om medische redenen.

2 Wanneer werd de anticonceptie door de Katholieke Kerk in de ban gedaan? In 1968 – acht jaar
nadat de pil op de markt kwam. Het zou in strijd zijn met Gods scheppingsplan en wordt daarom gezien
als “moreel ontoelaatbaar”. In zijn encycliek Humanae Vitae wijst Paus Paulus VI daarom alle vormen
van kunstmatige geboortebeperking af.

3 Wat waren bijkomende redenen die Paus Paulus VI voorzag in zijn encycliek Humanae
betreffende anticonceptie? Hij voorzag de gevaarlijke gevolgen van het gebruik van anticonceptie;
anticonceptiemiddelen zouden in de moderne wereld aantoonbaar hebben geleid tot serieuze
gezondheidsproblemen voor vrouwen. Ook zou contraceptie hebben bijgedragen aan de toename van
seks buiten het huwelijk, ongehuwd moederschap, abortus en scheidingen.

Samengesteld door Claudia - Levend_geloof9