1.
0 Utangulizi
Biashara ya nyama inahusisha shughuli mbali
mbali za utayarishaji wa nyama ili kuuzwa kwa
mlaji zikiwemo uchinjaji, usafirishaji, ukataji,
upimaji wa uzito, ufungashaji na uhifadhi. Bucha
ni kiungo muhimu katika kumfikishia mlaji nya-
ma bora na salama. Hivyo, Bucha lijengwe kwa
kuzingatia vigezo vya ubora. Vile vile lizingatie
vigezo vya usafi na usalama wakati wa kutayarisha
nyama na kuuza ili kuzalisha nyama bora na sala-
ma.
2.0 Sifa za bucha bora
2.1 Eneo
Bucha bora liwe katika eneo la biashara
lisilojaa maji wakati wote wa mwaka, lisiloku-
wa na mifereji ya maji machafu na rahisi ku-
fikika. Pia, eneo lisiwe na harufu mbaya,
moshi, vumbi au aina yoyote ya viashiria vya
uchafu kwani ni rahisi vijidudu kuingia
kwenye nyama na kusababisha maabukizi ya
maradhi.
2.2 Ujenzi
Ili kuhakikisha ubora na usalama wa nyama
kwa mlaji ujenzi wa bucha uzingatie mambo
yafuatayo:-
 Ujenzi uftumie vifaa imara na vya kudumu.
Kiwango cha chini cha ukubwa wa chum-
ba kisipungue mita 3.0 za urefu na mita 2.5
za upana na kimo mita 3.0.
 Kuta za ndani zijwekewe marumaru anga-
lau kwa urefu wa mita 1.2 kutoka sakafuni,
sakafu iwe imara na silingi inayosafishika
na ipakwe rangi nyeupe;
 Kuta za nje zisilibwe na kupakwa rangi
nyeupe;
 Madirisha yawe makubwa yenye vioo,
mlango kuzuia vumbi, inzi na wadudu
wengine kuingia;
 Kaunta ya bucha ijengwe kwa terazo na
iwe na upana usiopungua sentimita 60.
 Reli za kuningíniza nyama ziwekwe  Jiwe maalum la kukatia nyama
ndani ya bucha linalosafishika badala ya magogo, au
mashine ya kukatia nyama au msumeno
 Bucha iwe na sinki la kunawia mikono wa mkono (pasipo na umeme), panga,
na maji ya uhakika; na visu;
 Kijengwe choo kwa ajili ya wafanyakazi  Vifaa vya kuhifadhia uchafu na mabaki
kinachokidhi viwango vya usafi. ya nyama vyenye mfuniko
Mazingira ya ndani ya bucha  Kabati au majokofu la kuonyeshea nya-
ma na/au kuhifadhia nyama na mzani
 Ndani ya bucha kuwa na hali ya ubar- wa digitali uliyokaguliwa;
idi, kusiwepo na inzi/wadudu na liwe
katika hali ya usafi kwa kuwekewa feni
au kiyoyozi, taa maalum ya kuulia
wadudu, sehemu ya kunawia mikono
na kuoshea vifaa vya kukatia nyama;

 Nyama inapaswa kufungashwa kwenye
mifuko maalum kwa kutumia mashine
ya kutoa hewa au kwenye visahani vya
plastic vilivyozungushiwa nailoni laini.
Sio sahihi kutumia mifuko ya rambo au
magazeti ya zamani, au mifuko ya kaki
ambayo si salama kwa afya ya mlaji.
 Chumba cha bucha kitenganishe eneo
la wateja, eneo la kuning’iniza nyama
au kuonyeshea nyama, eneo la kuhifad-
hia nyama, eneo la kukatia na kupima
na kuuzia.
 Chumba cha bucha kiwe na mpagilio
mzuri ili kuhakikisha nyama haigusani
na wateja.
2.3 Vifaa na vyombo vinavyohitajika
Bucha bora lazima liwe na vifaa vyote
muhimu kwa ajili ya utayarishaji na ufun-
gashaji wa nyama ambavyo ni pamoja
na:-
 Ndoano za kuning’iniza nyama
zisizopata kutu
Usafirishaji wa nyama
Usafirishaji wa nyama ufanyike katika
mazingira mazuri ili kulinda ubora na
usafi ambapo ni pamoja na:-
 Isafirishwe na magari maalumu yenye
ubaridi (kutegemeana na umbali na
hali ya hewa/joto);
 Iningínizwe wakati wote wa kusafirish-
wa “ïsilundikwe”;
 Gari lisibebe bidhaa nyingine isiyoku-
wa nyama, pia isibebe watu katika se-
hemu ya kubebea nyama;
Upokeaji
Nyama ipokelewe katika mazingira safi.
Aidha, inashauriwa kutunza kumbukumbu
ya kupokea nyama ili kubainisha nyama ili-
yoingia kwanza, iuzwe kwanza ili isikae mu-
da mrefu kabla ya kuuzwa.
Ukataji
Nyama ikatwe kwa kutumia vifaa sahihi kama JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA
mashine au msumeno wa mkono. Hii itapunguza WIZARA YA KILIMO, MIFUGO NA UVUVI
upoteaji wa nyama na kuongeza muda wa uhifad-
BODI YA NYAMA TANZANIA
hi na mvuto kwa mlaji.
Uhifadhi: Nyama ihifadhiwe kwenye chumba
chenye baridi au kwenye jokofu kwa wakati wote.
Nyama iendelee kuhifadhiwa kwenye ubaridi na
itolewe tu pale inapounzwa. Badadiliko ya kiwan-
go cha joto kila mara yanasababisha nyama
kuharibika.
Wafanyakazi: Wahudumu wa bucha wawe na
ujuzi wa kutayarisha nyama toka chuo kinacho-
tambuliwa na serikali. Ujuzi huo utawawezesha
kuzingatia kanuni za utayarishaji wa nyama ili
kuuza nyama bora na salama. Pia wapimwe afya BIASHARA YA NYAMA
zao kila baada ya miezi sita ili kujiridhisha kuwa
hawana magonjwa ya kuambukiza. Wahudumu
wavae nguo ya kujikinga (appron nyeupe ya
tetron au ya nailoni) na kuzingatia usafi wa mava-
zi hayo. Usafi wa Bucha ndani na nje ni muhimu
wakati wote. Bucha iwe na wafanyakazi wawili
mmoja wa kukata nyama na mwingine wa
kupokea fedha. Aidha, kama muuzaji ni mmoja
anatakiwa kunawa mikono pindi anaposhika
fedha kabla ya kukata nyama tena.
Wanunuzi: Tambua bucha bora ambalo litakupa-
tia nyama iliyoandaliwa katika mazingira ya safi na
salama. Aidha, usiingie sehemu ya kutunzia nya-
ma hii inaweza kusababisha maambukizi ya
vimelea vya magonjwa kwenye nyama, mfano
vimelea vya TB.
NB; Nyama iliyopoozwa ni bora kuliko ya mo-
to(yaleoleo)
Kimetayarishwa na:
Bodi ya Nyama Tanzania,
Regent Estate.
Mtaa wa Ursino, Nyumba Na. 13,
S. L. P 6085, “NYAMA BORA NA SALAMA KWA
DAR ES SALAAM. WOTE”
info@tmb.go.tz
Mobile: 0713 412 756