Sistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı Soruları

Aristoteles’in Platon’un “formlar teorisi” eleştirisini, bu eleştiriye konu olan tüm farklı temalarıyla
yazınız

Felsefede “gerçekçilik” ne demektir ve kaç farklı biçimde ele alınır; bu alandaki tartışmaları kısaca
özetleyiniz.

Spinoza ile Leibniz’in felsefelerini karşılaştırarak, ikinci filozofun determinizm (belirlenimcilik)

sorunundan ne ölçüde kurtulmayı başarabildiğini gerekçeleriyle yazınız.

Ontoloji ve epistemoloji arasındaki ilişki ya da karşıtlık nedir? Bu alandaki tartışmaları kısaca

özetleyiniz.

Locke’un “nitelikler” konusundaki yaklaşımına ilişkin Berkeley’in eleştirisini özetleyin.

Zihin felsefesinde “zor problem” olarak anılan tartışmanın a) ne olduğunu b) bu problemi aşma
çabalarından 3 tanesinin neler olduğunu açıklayınız.

L. Wittgenstein’ın her türlü özcülükten kurtulmak için geliştirdiği yaklaşımı nedir? Açıklayınız.

Bergson’un Kantçı zaman anlayışına getirdiği eleştiriyi kısaca açıklayınız?

S. Kierkegaard, Hegel’i “Bireyi tümden unutmak”la nasıl eleştirir? Açıklayınız.

A. Schopenhauer, yaşam ve gerçeklik konusundaki kötümserliğini, metafizik bir yaklaşımla nasıl

haklı çıkarır? Açıklayınız.

“Trajik” ve “Hınç” kavramları aracılığıyla F. Nietzsche’nin tarih anlayışının yanı sıra Hıristiyanlık
ve Batı kültürüne yönelik eleştirilerini açıklayınız.

F. Nietzsche’nin “Güç İstenci” düşüncesini “efendi-köle ahlakı” ve “etkin-tepkisel (aktif-reaktif)

güç” kavramları bağlamında açıklayınız.

Frankfurt Okulu filozlarından Horkheimer ve Adorno’nun “Aydınlamanın Diyalektiği”nde

gerçekleştirdikleri “Modernizm” eleştirisini, “araçsal us (akıl)” ve “Negatif Diyalektik” kavramları
arasında bir ilişki kurarak ve yararlanarak açıklayınız.

Jacques Lacan’nın toplumsal nitelikte öznenin oluşumunda “Ayna Evresi” anlayışından ya da

“İmgesel” olandan “Simgesel” olana nasıl geçildiği, genel olarak Hegel felsefesinden ve özellikle
Hegel’in “özbilinç” ve “arzu” kavramından nasıl etkilenmiş olduğunu belirtiniz.

G. W. F. Hegel’de tarihsel süreç içinde bireysellik ve özgürlüğün hangi evrelerden geçerek

kazanıldığını, ayrıca antik Yunan ideali bağlamında, Hegel açısından “modern devlet”te
özgürlüğün nasıl tasarımladığını kısaca açıklayınız.

Çağdaş epistemoloji tartışmalarında epistemik içselcilik-epistemik dışsalcılık tartışmasını

açıklayınız. Bu açıklama bu tartışmanın hangi epistemoloji problemi çerçevesinde yapıldığı ve
tartışmacıların kimler olduğu gibi bilgileri de içermelidir.
W. V. O. Quine’ın analitiklik-sentetiklik ayrımı ile indirgemeciliğe yönelik eleştirilerinin ne
olduğunu açıklayıp analitik felsefenin tarihi göz önünde bulundurulduğunda bu eleştirilerin
önemini tartışınız.

Önermeler mantığı metamantıksal olarak tam (complete), sağlam (sound) ve kararlaştırılabilir

(decidable) bir mantık sistemidir. Peki, bir mantık sisteminin tam, sağlam ve kararlaştırılabilir
olması veya olmaması, o sistem hakkında neyi ifade eder? İlgili teoremlerle birlikte tek tek
açıklayınız.

Matematik felsefesinde matematiğin temellerine dair bazı program ve yaklaşımlar olan mantıkçılık
(logicism), biçimselcilik (formalism) ve sezgicilik (intuitionism) yaklaşımları hakkında
savunucularını ve birbirleriyle uzlaşmadıkları noktaları da içerecek şekilde bilgi veriniz.

Bilginin ve gerekçelendirmenin yapısı sorunu çerçevesinde temelci, bağdaşımcı ve sonsuzcu

yaklaşımlar hakkında, bu yaklaşımların alt türlerini, savunucularını, onları destekleyen ve onlara
karşı çıkan argümanları ve birbirleriyle hangi noktalarda uzlaşmadıklarına dair bir analizi de
içerecek şekilde bilgi veriniz.

Felsefe Tarihi Ana Bilim Dalı Soruları

Antik Çağ felsefesinin dönemlerini belirterek her birinin temel karakteristiklerini oluşturan
problemlerini açıklayınız.

İonia ve Miletos okullarının belli başlı filozoflarını ve felsefelerini belirtiniz; farklarını tartışınız.

Felsefenin Yunan’da başladığı tezinin tarihsel ve yöntemsel gerekçeleri var mıdır? Yunan’dan
önceki dönmelerde ortaya konan düşünceleri felsefe sayılır mı? Neden?

Helenistik felsefenin temel konu ve problemleri nelerdir? Neden?

Yeni Plâtonculuğun, Antik Çağ ile Ortaçağ arasındaki yerini, konu ve problemlerinin neler olduğu
sorusu çerçevesinde belirleyiniz.

“Türk Rönesans”ını, belli başlı Türk filozofları ve ele alınan temel sorunları itibarıyla açıklayınız.

“Felsefe” ve “filozof” kavramları, Antik Yunan felsefesi ve Roma felsefesinde nasıl anlaşılıp
tanımlanmaktadır? Neden?

“Tarih”, “Tarih Bilimi” ve “Tarih felsefesi” kavramlarını benzerlik ve farklılıklarını dikkate alarak
açıklayınız.

Patristik felsefenin temel özelliklerini ve Skolastitizm’e etkisini açıklayınız.

Skolâstik felsefenin dönemleri, felsefenin hangi temel sorunlarını ele aldıkları açısından belirtiniz.
Ayrıca skolâstik felsefenin batı rönesansına etkilerini açıklayınız.

Ortaçağ felsefesinin belli başlı sorunlarını ve tartışma konularını belirtiniz.

XIV. Yüzyıl neden Rönesans felsefesinin başlangıcı olarak anılmaktadır? Gerekçe ve tartışma
konuları bağlamında belirtiniz.
İslam felsefesinin rönesansı olarak adlandırılan dönemin temel özelliklerini ve tartışma konularını
yazınız.

Temel konu ve problemleri çerçevesinde Modern Çağ felsefesi hakkında bilgi veriniz.

Günümüz felsefesine, felsefe tarihinin başlangıcından beri taşınan temel felsefe sorunlarını, önde
gelen filozofların görüşleri bağlamında tartışınız.

Türk-İslam Düşüncesi Tarihi Ana Bilim Dalı Soruları

“Problem, problematik ve doktrin” kavramlarını açıklayarak Türk-İslam Düşüncesi Tarihi

esasında bir problem, bir problematik bir de doktrin belirleyiniz yahut ileri sürünüz.

Eşariliğin iyi ve kötünün akılla kesin olarak tespitinin imkânsızlığını savunmasının en belirgin
ahlaki sonucu ne olmuştur?

Modern Batı felsefesi tarihinde Descartes’in ‘cogito’sundan hareketle fenomenolojideki bilinç

anlayışına gelmek için Kant’tan geçmek gerekli midir? Kant olmasaydı Berkeley ve Hume, böyle
bir anlayışa imkân verebilir miydi?

Bazı filozoflar Tanrının var olduğuna inanmanın yaşamlarımızı anlamlı hâle getirdiğini ve
ahlaklılığı nesnelleştirdiğini savunur. Fakat bu sav, bir dizi soruna da kapı açar. Romancı
Vonnegut, “Titanların Sirenleri” adlı romanında yaşayan son insana dair anlattığı bir öyküyle bu
sorunlardan birisine şöyle dikkat çeker: Son insan, insan ırkının acı dolu yok oluşundan sonra bir
robotla karşılaşır. Robot ona bir galaksiden diğerine mesaj taşırken bozulduğunu anlatır. Robot
milyonlarca yıl sonra felakete yol açan bir savaş sonunda sırf cebinde kendisini tamir etmesi için
bir metal parçasıyla bu adam karşısına çıksın diye, yeryüzünde yaşamın evrim geçirmesine neden
olmuştur. “Peki, nedir?” diye sorar adam, “taşıdığın mesaj nedir?” Robot mesajı araştırıp bulur.
Mesaj: “merhaba”dır. Bütün tarih ve insan soyunun acıları bunun içindir.
Vonnegut’un dikkat çektiği “ahlaki sorun” nedir? Yanıtınızı “ahlaki iyi” bağlamında düşününüz.
Soruna İslam ahlak filozofları nasıl bir çare (çözüm) önerirlerdi. Yanıtınızı temellendiriniz.

Gittiğiniz bir müzede, Türkçü bir düşünür (adını veriniz) ile ilgili düşüncelerinizi destekleme
yolunda, sergilenen hangi objelerden yararlanabilirsiniz?
a) Diğer kültürlere tahammül etmeliyiz. Diğer kültürlere tahammül edebiliyorsak, onların
görüşlerinin yanlış olmadığına inanmalıyız. O halde diğer kültürlerin doğru ve yanlışa dair
düşüncelerinin yanlış olmadığına inanmalıyız.
b) Bazı kültürlerde yaşayan insanlar şiddetin doğru olduğunu düşündüler. Şiddet bu
insanlar için de yanlıştır. O halde bir kültür, bir şeyin doğru olduğuna inanıyorsa, onun o
kültür için doğru olduğunu söylemek doğru değildir.
Yukarıda iki farklı argüman görmektesiniz. Bu iki argümanda ahlak nasıl bir temele
oturtulmak istenmektedir? Siz hangisinden yanasınız? Neden?

Bilim Tarihi ve Felsefesi Ana Bilim Dalı Soruları

Mithos’tan Logos’a geçiş sürecini bilme etkinliği ve bilim eylemi çerçevesinde değerlendiriniz.
Theoria, Praksis ve Tekhne kavramlarını bilim çerçevesinde açıklayınız.

Tekabüliyet kuramı hakkında bilgi veriniz

Septem Artes Liberales ve Ortaçağ bilimi hakkında bilgi veriniz.

Rönesans ve Prima Materia anlayışı hakkında bilgi veriniz.

İslam medeniyetinin “Altın Çağı”ndaki bilimsel çalışmalar ve Batı medeniyetine etkisi hakkında
bilgi veriniz.
Mantıkçı pozitivizmin temel ilkeleri hakkında bilgi veriniz.
Modernite ve bilim arasındaki Kartezyen ilişkiyi açıklayınız.

Kepler, Kopernik ve Newton’cu bilim anlayışının ontoloji kuramlarına etkisini açıklayınız?

Popper’ın falcı felsefeler hakkındaki görüşlerini bilim çerçevesinde açıklayınız.

Wittgeinstein’in olgular bağlamı çerçevesinde felsefenin imkansızlığına işaret etmesinin

gerekçelerini açıklayınız.

Kuhn ve yeni bilim anlayışını açıklayınız.

Poincaré’nin konvansiyonalizm görüşü ve Kuhn’un devrimci bilim anlayışını karşılaştırarak

açıklayınız.