ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ

ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΑΦΩΝ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ
Έρευνα- Επιμέλεια κειμένου

Γίτσα Πανταζή-Ναστούλη
agriniomemories.blogspot.gr
Επαμεινώνδας
Ιωάννης
Σωτήριος
Ευάγγελος
1. Βιογραφικά στοιχεία της οικογένειας Παπαστράτου
2. Η Πρώτη Εταιρεία «Αυγερινός και Παπαστράτος»
3. Ίδρυση της Εταιρείας «Αφοί Παπαστράτου»
4. Αφοί Παπαστράτου και Αγρίνιο
5. Ίδρυση Εργοστασίου στον Πειραιά
6. Η Εταιρεία Παπαστράτος στο εξωτερικό
7. Κοινωνικό Έργο
8. Καπναποθήκες Παπαστράτου (Οι Νεότερες)
9. Καπναποθήκες της «Παπαστράτος ΑΒΕΣ» στο
Ζαπάντι. (Μεγάλη Χώρα)
10.Η ζωφόρος του Καπράλου
«Η Καλλιέργεια και η Επεξεργασία του Καπνού»
11.Η ζωφόρος του Τάσσου
«Η Καλλιέργεια του Καπνού»
1. Βιογραφικά στοιχεία της οικογένειας Παπαστράτου
2. Η Πρώτη Εταιρεία «Αυγερινός και Παπαστράτος»
Ο Αναστάσης Παπαστράτος, γεννημένος το 1840, ήταν γιος του ιερέα του ναού του Αγ.
Χριστοφόρου παπά Στράτου, από το χωριό Προσήλια του Δήμου Θέρμου, ο οποίος είχε
εγκατασταθεί στο Αγρίνιο.
Το σπίτι που έμενε βρισκόταν στη συνοικία Καραπανέικα.
Οικία Παπαστράτου στα Καραπανέικα
Μακριά (τότε) από το κέντρο της πόλης αλλά σε κομβική θέση, καθώς στα Καραπανέικα
έρχονταν όλοι οι κάτοικοι των γύρω χωριών, πουλούσαν στα εκεί μαγαζιά τα προϊόντα τους
και αγόραζαν από αυτούς τα δικά τους εμπορεύματα που χρειάζονταν.
Στο ισόγειο, λοιπόν, του σπιτιού του ο Αναστάσης Παπαστράτος είχε ανοίξει μπακάλικο και
είχε αποκτήσει καλή πελατεία.
Με το μπακάλικο και με οικονομίες κατάφερε να αποκτήσει μια κτηματική περιουσία, δυο
χωράφια (γύρω στα εβδομήντα στρέμματα) και δυο αμπέλια (εικοσιπέντε στρέμματα) που
Του απέδιδαν ένα σημαντικό εισόδημα.
Η κοινωνική του θέση ως εμπόρου φαίνεται ότι του επέτρεψε να παντρευτεί το 1875, την
17χρονη Χαρίκλεια Καββαδία, κόρη του Γεωργίου Καββαδία, που ήταν ο δάσκαλος του
μόνου τότε σχολείου στο Αγρίνιο.
Ο ίδιος ο Ευάγγελος Παπαστράτος, στο βιβλίο του «Η Δουλειά και ο Κόπος της»,
χαρακτηρίζει την οικογένεια της μητέρας του ως «γνωστή». Ο ένας αδελφός της Χαρίκλειας,
ο Δημήτριος Καββαδίας ήταν φαρμακοποιός, ενεργός οπαδός των τρικουπικών και
συγγενής βουλευτών. Ο άλλος αδελφός της ήταν έμπορος υφασμάτων.
Ο Αναστάσης Παπαστράτος πήρε προίκα ένα χωράφι και δέκα χιλιάδες δραχμές, που για
εκείνη την εποχή, μας λέει ο Ευάγγελος Παπαστράτος, ήταν καλή προίκα.
Απέκτησε μαζί της τέσσερα αγόρια και δύο κορίτσια. Τον Επαμεινώνδα το 1878, τον Ιωάννη
το 1879, τον Σωτήρη το 1882, τον Ευάγγελο το 1884, την Αλεξάνδρα το 1886 και την
Παρασκευούλα το 1887.
Ο Αναστάσης Παπαστράτος πέθανε το 1888 σε ηλικία 48 χρονών από πνευμονία,
αφήνοντας ορφανά έξι παιδιά και όλα σε μικρή ηλικία. Λίγο αργότερα πέθανε και η
μικρότερη κόρη του, η Παρασκευούλα.
Μετά το θάνατό του η Χαρίκλεια Παπαστράτου ανέλαβε μόνη της τα κτήματα, κυρίως τα
αμπέλια, που τους εξασφάλιζαν ένα εισόδημα έξι ως οχτώ χιλιάδες οκάδες κρασί.
Μετατρέπει το μπακάλικο σε αποθήκη για κρασοβάρελα και παράγει ένα από τα καλύτερα
κρασιά της περιοχής. Ήταν φημισμένο το "κρασί της Παπαστράταινας".
Μεγαλώνοντας τα τρία μεγαλύτερα αγόρια προχωρούν για σπουδές.

Ο Επαμεινώνδας γράφεται φοιτητής στη Φυσικομαθηματική σχολή του Εθνικού
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1895), μετά την αποφοίτησή του παίρνει
υποτροφία και συνεχίζει τις σπουδές του στην Ελβετία και στην Γαλλία. Το 1904 επιστρέφει
από το εξωτερικό και διορίζεται καθηγητής Λογιστικής και Εμποριολογίας στην Εμπορική
Σχολή Αθηνών.
Ο Ιωάννης γράφεται (1896) στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την
αποφοίτησή του εργάζεται στο Αγρίνιο ως δικηγόρος.
Το 1929 εκλέγεται γερουσιαστής και βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας.
Ο Σωτήρης κατατάσσεται εθελοντής στο στρατό (1900) με την ελπίδα να

καταταγεί αργότερα στη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών. Υπηρετεί σε διάφορες πόλεις
της Ελλάδας και στο τέλος τοποθετείται στην Αθήνα.
Η Αλεξάνδρα παντρεύτηκε τον καθηγητή μαθηματικών στο Γυμνάσιο του Αγρινίου, Σπύρο
Καψάλη, με τον οποίο απέκτησε πέντε παιδιά.
Ο Ευάγγελος Παπαστράτος το 1896 τελειώνει το Σχολαρχείο με βαθμό «καλώς» και από 12

χρονών έπιασε δουλειά ως παραγιός στο εμπορικό κατάστημα, του Αναστάσιου
Παναγόπουλου. Ο Παναγόπουλος φαίνεται ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους
του Αγρινίου. Εκτός από εμπόριο υφασμάτων έκανε και συνεταιριστικές δουλειές σε
διάφορα προϊόντα – σιτηρά, καπνά, λάδια, μαλλιά από πρόβατα και γίδια – με τον πεθερό
του, τον τοκιστή Κωνσταντίνο Αντωνόπουλο και με τον κουμπάρο του, τον τοκιστή Βασίλη
Φαφούτη.
Αφού εργάστηκε στον Παναγόπουλο επί πέντε χρόνια, το 1901 αποχωρεί από το εμπορικό
για μια καλύτερη θέση στην Εταιρεία «Ρόζη και Βαρνάβα», που ήταν μια από τις
μεγαλύτερες του νομού Αιτωλοακαρνανίας και εμπορευόταν σχεδόν όλα τα εγχώρια
προϊόντα. Εκεί, μόλις 17 χρονών, αναλαμβάνει την παρακολούθηση της εισαγωγής και
εξαγωγής των προϊόντων. Με τον καιρό του δόθηκε η ευκαιρία, να παρακολουθεί και την
εργασία των καπνών που τον ενδιέφεραν ιδιαίτερα.
Γράφει ο ίδιος:
«Αργότερα ακόμα, μου είχαν αναθέσει τις παραλαβές των καπνών που έρχονταν από τα
χωριά, τις φορτώσεις, καθώς και την παρακολούθηση της επεξεργασίας των καπνών και
ιδίως την πληρωμή των εργατικών ημερομισθίων.
Αυτή η απασχόληση ήταν για μένα η πιο ενδιαφέρουσα, επειδή είχα την ευκαιρία να
παρακολουθώ τα καπνά, την ποιότητα, τις τιμές και την απόδοσή τους, καθώς και το κόστος
της επεξεργασίας.»
Λίγα χρόνια μετά, το 1906, αποχωρεί από το γραφείο των «Ρόζη και Βαρνάβα» με σκοπό να
ξεκινήσει δική του επιχείρηση.
Ο Σωτήρης Αυγερινός, αυτοδημιούργητος Κεφαλλονίτης, που εργαζόταν στην περιφέρεια
του Αγρίνιου, κυρίως στην τυροκομία, του προτείνει να συνεργαστούν στο εμπόριο
εγχώριων προϊόντων. Ο Ευάγγελος Παπαστράτος δέχεται την πρόταση και στις 19 Ιουλίου
1906, ιδρύεται η Εταιρεία "Αυγερινός και Παπαστράτος" με κεφάλαια 6.000 δρχ. που
ανέλαβαν από μισά ο καθένας.
Ο Ευάγγελος τις 3.000 δρχ. που του αναλογούσαν δανείστηκε από τον τοκιστή Κ.
Αντωνόπουλο, με εγγυητή τον θείο του, φαρμακοποιό, Δημήτρη Καββαδία, ο οποίος ήταν
φίλος του τοκιστή. Λόγω γνωριμίας ο τόκος ήταν ιδιαίτερα χαμηλός για την εποχή. Του
έδωσε το κεφάλαιο 3.000 δραχμές με τόκο 6% όταν ο νόμιμος ήταν μέχρι 12%, όριο, το
οποίο αρκετές φορές ξεπερνούσαν οι τοκιστές.
Γράφει για όλα αυτά ο Ε. Παπαστράτος:

«Σκοπός της Εταιρίας ήταν η αγορά κι η πώληση εγχωρίων προϊόντων κι η εισαγωγή κι
εξαγωγή κάθε άλλου εμπορεύματος. Η διάρκειά της ορίστηκε σε πέντε χρόνια.
Τη 19 Ιουλίου 1906 υπογράφηκε το εταιρικό της ομόρρυθμης εταιρίας «Αυγερινός και
Παπαστράτος», που έδινε αποκλειστικά στον εταίρο Σωτήριο Αυγερινό το δικαίωμα να
συνάπτει δάνεια από τρίτους ή ν’ αναλαμβάνει οποιεσδήποτε άλλες υποχρεώσεις για
λογαριασμό της Εταιρίας.
Μόλις συστήθηκε η Εταιρία φρόντισα να προσλάβω, για τις προαγορές καπνών, τους
απαραίτητους μεσίτες που σύμφωνα με την καθιερωμένη τότε συνήθεια έπαιρναν για
μεσιτεία τρία ή πέντε λεπτά την οκά, ανάλογα με το είδος των καπνών».
Ο ίδιος ο Παπαστράτος μεταφέρει την εικόνα της κατάστασης στον καπνεμπορικό κλάδο την
εποχή εκείνη στην Αιτωλοακαρνανία:
«Το Αγρίνιο, σαν κέντρο παραγωγής του νομού Αιτωλοακαρνανίας, ήταν ανέκαθεν γνωστό
για την παραγωγή των εκλεκτών καπνών και ιδίως των καπνών Ζαπαντίου, Παραβόλας και
Ξηρομέρου, για την εσωτερική κατανάλωση, καθώς και καπνών μυρωδάτων, για το
εξωτερικό, που είχαν ζήτηση στην αγορά της Αιγύπτου.
Την εποχή εκείνη το καπνεμπόριο εργαζόταν με τρόπο ανοργάνωτο κι ασυστηματοποίητο.
[…] Σ’ αυτό οφείλεται το ότι τα καπνά του Αγρινίου ήταν άγνωστα στις αγορές της Ευρώπης,
πράμα που δεν συνέβαινε για τα καπνά της Θεσσαλίας. Αυτά, εκτός από την αγορά
Αιγύπτου, που απορροφούσε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, ήταν γνωστά και στη
γερμανική αγορά και τα διάφορα Μονοπώλια, αν και η ποιότητά τους, συγκριτικά με τα
μυρωδάτα του Αγρινίου, λογαριαζόταν κατώτερα.
Τα χρόνια εκείνα, ασχολούνταν με το εμπόριο των καπνών στην περιφέρεια Αγρινίου τρεις
κατηγορίες παραγόντων:
Το καπνεμπόριο, που αγόραζε καπνά μυρωδάτα, από τις καλές ποιότητες, για την αγορά της
Αιγύπτου. Αγόραζε επίσης κι από τις κατώτερες, μυρωδάτα και τσεμπέλια. Αυτές τις
πουλούσε συνήθως στους εξαγωγείς των Πατρών, που ασχολούνταν κυρίως με άλλα είδη
εμπορευμάτων, αλλά και πουλούσαν καπνά στις αγορές της Ολλανδίας και της Γερμανίας.
Οι εξαγωγείς αυτοί έστελναν τα καπνά να πουληθούν για λογαριασμό τους και συνήθως
απέβλεπαν να πραγματοποιήσουν κέρδη από τις θαλασσασφάλειες, δηλαδή από τις
αβαρίες που πάθαιναν συχνά τα καπνά στη μεταφορά τους. […]
Η επεξεργασία των καπνών γινόταν κι αυτή χωρίς κανένα σύστημα κι ήταν κακή, έτσι που
πολλές φορές τα καπνά χαλούσαν πριν φτάσουν στο προορισμό τους, επειδή τα φόρτωναν
βιαστικά πριν ακόμη γίνει η ζύμωση. Εξάλλου, τα δέματα τύχαιναν συχνά να περιέχουν
τρίμματα καπνού, πολλές φορές και σκουπίδια της αποθήκης. Όλα αυτά δυσφημούσαν τα
καπνά του Αγρινίου. Επί πολλές δεκαετίες, έτσι διεξαγόταν κατά κανόνα το καπνεμπόριο με
τις αγορές του εξωτερικού. […]
Τα καπνά του Αγρινίου αγοράζονταν από τους ξένους μονάχα επειδή η τιμή τους ήταν πάρα
πολύ χαμηλή και τα χρησιμοποιούσαν μόνο για ν’ αντικαταστήσουν άλλα κατώτερα,
αποικιακά καπνά, κι όχι για να φτιάνουν μ’ αυτά σιγαρέτα ορισμένων τύπων. Για τούτο οι
καπνοβιομήχανοι δεν το θεωρούσαν απαραίτητο να προμηθεύονται καπνά Αγρινίου.
Αντίθετα με όλα αυτά, την ίδια εποχή, στην Αίγυπτο, το ελληνικό καπνεμπόριο, κατόρθωσε
να δημιουργήσει μια αξιόλογη θέση για τις καλές ποιότητες των καπνών «μυρωδάτων» του
Αγρινίου. […]
Δεύτερη κατηγορία παραγόντων, για τα καπνά του Αγρινίου, ήταν οι λεγόμενοι μεσίτες του
εσωτερικού, που μεσολαβούσαν ανάμεσα στους παραγωγούς και τους καπνοβιομήχανους
για τα καπνά «τσεμπέλια», που προορίζονταν για την εσωτερική κατανάλωση. Αυτοί είχαν
καταντήσει να συμπεριφέρονται σαν τυρρανίσκοι των παραγωγών. Οι ίδιοι κατάφερναν
πολλές φορές να γίνουν και ισχυροί κομματάρχες […].
Μια ή δυό φορές το χρόνο έρχονταν έρχονταν στο Αγρίνιο από τις διάφορες πόλεις της
Ελλάδας οι καπνοβιομήχανοι της εποχής εκείνης. Επισκέπτονταν τα καπνά των περιφερειών
Αγρινίου, Παραβόλας και Ξηρομέρου κι έκαναν τις προμήθειές τους.
Ας σημειωθεί πως την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν ακόμη καπνεργοστάσια ιδιωτικά, υπήρχαν
μόνο σε διάφορες πόλεις τα κρατικά καπνοκοπτήρια, και μέσα σ’ αυτά γινόταν η
επεξεργασία και βιομηχανοποίηση του κομμένου καπνού, που κυκλοφορούσε σε
πρωτόγονα πακέτα, με το ανάλογο σιγαρόχαρτο, καθώς και των σιγαρέτων. Αυτά,
παλαιότερα, ήταν χειροποίητα, κατόπι άρχισαν να χρησιμοποιούνται και σιγαροποιητικές
μηχανές.[…]
Τρίτοι παράγοντες του καπνεμπορίου ήταν οι αντιπρόσωποι. Η κατηγορία αυτή είχε
δημιουργηθεί κάπως αργότερα από τις δύο πρώτες. Οι αντιπρόσωποι αγόραζαν καπνά για
λογαριασμό τρίτων, των οποίων εκτελούσαν τις εντολές, παίρνοντας ορισμένη προμήθεια.
Στην αρχή ενεργούσαν μόνο για την αγορά της Αιγύπτου, κατόπιν όμως και για άλλες αγορές
της Ευρώπης και της Αμερικής.»
Έτσι σε ηλικία 22 χρόνων ο Ευάγγελος ήταν ένας καπνέμπορος και το όνομα Παπαστράτος
χαρακτήριζε μια Εταιρεία, που ως κύρια απασχόλησή της είχε το καπνεμπόριο.
Η Εταιρεία αυτή από την αρχή της σύστασής της προσπάθησε να πετύχει τη
συστηματοποίηση της επεξεργασίας του καπνού για την εξασφάλιση της καλύτερης
ποιότητας και επομένως της μεγαλύτερης αξίας του προϊόντος, καθώς και την άμεση επαφή
με την κατανάλωση.
Η Εταιρεία διαρκώς προόδευε και αναπτύσσεται και στο εξωτερικό – Γερμανία, Ολλανδία,
Αίγυπτο, Σμύρνη- ώσπου οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η στράτευση των τριών αδελφών –εκτός
του Επαμεινώνδα- και πολλών υπαλλήλων της, ανέκοψε την ανοδική πορεία της.
Η κατάσταση της υγείας του Αυγερινού και η μακρόχρονη αντιφυματική θεραπεία του τον
οδήγησε στην απόφαση να αποσυρθεί από την Εταιρεία, η οποία διαλύεται το 1913.
3. Ίδρυση της Εταιρείας «Αφοί Παπαστράτου»
Αμέσως μετά, 18 Μαΐου 1913 ιδρύεται στο Αγρίνιο, η Ομόρρυθμος Καπνεμπορική Εταιρεία
Αφοί Παπαστράτου, με ιδρυτικά μέλη τον Ευάγγελο και το Σωτήρη Παπαστράτο.
Αργότερα θα προσχωρήσουν σε αυτή ο Γιάννης και ο Επαμεινώνδας Παπαστράτος.
Οι παραγγελίες καπνών Αγρίνιου τόσο για τις καλές ποιότητες, όσο και για τη
διαφήμιση που πέτυχε η Εταιρεία, αυξάνονταν εντυπωσιακά από χρόνο σε χρόνο.
Τον Αύγουστο του 1919 οι αδελφοί αποφασίζουν τη μεταφορά της έδρας της εταιρείας από
το Αγρίνιο στην Αθήνα, αρχικά στην οδό Σωκράτους
και το 1925 στην οδό Σταδίου .
Συγχρόνως η Εταιρεία έχοντας άρτια οργάνωση εξαπλώνεται ιδρύοντας υποκαταστήματα
στα κυριότερα καπνεμπορικά κέντρα της Ελλάδας: Αγρίνιο, Πειραιά, Βόλο, Ναύπλιο,
Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Δράμα, Ξάνθη, Σάμος, Μυτιλήνη, Κυκλάδες.
Πακέτο τσιγάρων ΜΟΝΟ για το προσωπικό της Εταιρείας Παπαστράτος
Η Εταιρεία εγκατέστησε στα υποκαταστήματά της σύγχρονα μηχανήματα, διάφορα όργανα

και σκεύη επεξεργασίας, φροντίζοντας συγχρόνως για την υγιεινή διαβίωση των
εργαζομένων της, αλλά και τη συντήρηση των καπνών με την κατάλληλη τεχνική
υποστήριξη. Στόχος της ήταν η προώθηση των Ελληνικών καπνών στο εξωτερικό.
4. Αφοί Παπαστράτου και Αγρίνιο
Η ανέγερση του εντυπωσιακού τριώροφου κτιρίου των Καπναποθηκών
Παπαστράτου, στο Αγρίνιο, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, λίγα μέτρα πιο κάτω από
το Δημαρχιακό Μέγαρο Αγρίνιου, στην οδό Δεληγιώργη και Παπαθανάση,
τοποθετείται στην πενταετία 1920-1925, σύμφωνα με τις προφορικές πηγές, οι οποίες
συγκλίνουν με αυτά που αναφέρει ο Ευ. Παπαστράτος, για την ίδρυση δώδεκα μεγάλων
καπναποθηκών στα μεγαλύτερα καπνοπαραγωγικά κέντρα μετά το 1919.
Το κτίριο αυτό έχει εμβαδόν 1877 μ., Μήκος 45,12 μ. Πλάτος 38,19 τ.μ.
Τόσο αυτό, όσο και το διπλανό μικρότερο κτίριο, στο οποίο αρχικά στεγάζονταν τα γραφεία
της Εταιρείας, ενώ αργότερα διαμορφώθηκε σε ξενώνα των ιδιοκτητών, είναι λιθόκτιστα και
έχουν στέγες με γαλλικά κεραμίδια. Τοποθετούνται στην ύστερη νεοκλασική περίοδο, με
επιρροές από τον εκλεκτισμό σε ήπια διακοσμητικά στοιχεία, όπως τα περιθώρια των
παραθύρων και οι οριζόντιες ταινίες.
Στο πέρασμα του χρόνου έχει υποστεί επεμβάσεις και προσθήκες, ήδη από την περίοδο του
μεσοπολέμου. Οι πιο σημαντικές είναι ότι προστέθηκε ο τρίτος όροφος και ότι το αρχικό
σχήμα "Π" των αποθηκών έγινε τετράπλευρο.
Στο εσωτερικό του κτηρίου σχηματίζονται τεράστιες αίθουσες σε κάθε ένα από
τους ορόφους και το ημιυπόγειο. Μόνο κολόνες διακόπτουν το ενιαίο των χώρων
αυτών με τα παλιά, αλλά καλοδιατηρημένα ξύλινα πατώματα και ταβάνια, τα οποία
διατηρούν ακόμα τη μυρωδιά του καπνού, που είχε τρυπώσει σε κάθε χαραμάδα τους.
Οι καπναποθήκες αυτές εκτός από χώρος που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με
την ιστορία του καπνού και είναι ποτισμένος με ιδρώτα χιλιάδων καπνεργατών και
καπνεργατριών, συνδέονται επίσης και με ιστορικές εποχές βαθιά χαραγμένες στη
συλλογική μνήμη των κατοίκων του Αγρίνιου και της ευρύτερης περιοχής.
Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου στέγασαν νοσοκομείο του Ελληνικού
Ερυθρού Σταυρού. Ακόμη σήμερα διαβάζει ο επισκέπτης τις επιγραφές σε ορισμένες
πόρτες: Θάλαμος “Έλλης”, “Κορυτσάς", “Αργυροκάστρου"...
Στο νοσοκομείο αυτό νοσηλεύτηκε για λίγες μέρες και ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.
Ερυθρός Σταυρός στις Καπναποθήκες

Παπαστράτου, κατά την διάρκεια του πολέμου.
Μετά την απελευθέρωση επανήλθε στην αρχική λειτουργία του ως χώρος αποθήκευσης και
επεξεργασίας καπνού, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’80. Από τότε οι καπναποθήκες
μεταφέρθηκαν σε νέο χώρο και το κτίριο εκκενώθηκε.
Ο Δήμος Αγρίνιου μετά την αποδοχή της δωρεάς των Νεώτερων Αποθηκών Παπαστράτου
στην οδό Δαγκλή και Παπαθανάση, που έγινε από τους απογόνους της οικογένειας
Παπαστράτου αποφάσισε να προβεί σε εξαγορά των «παλαιών» Αποθηκών που βρίσκονται
στον ίδιο χώρο, προκειμένου να αποτελέσουν μαζί με τις «νεώτερες» ένα ενιαίο κοινωφελή
χώρο.
Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου πάρθηκε το 2005.
"Το Δημοτικό Συμβούλιο κατά πλειοψηφία αποφασίζει: την εξαγορά της ιδιοκτησίας του
Ιδρύματος ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ, η οποία περιλαμβάνει οικόπεδο εμβαδού 4.675,27 M2 στο Ο.Τ.
185, καθώς επίσης και τα διατηρητέα κτίσματα που υπάρχουν μέσα σ' αυτό, ώστε να
αποτελέσει ένα ενιαίο σύνολο κοινωφελή χώρο μαζί με τη δωρεά του παρακειμένου
ορόφου κτιρίου και την παρακείμενη πλατεία Παναγοπούλου, στα πλαίσια του σχεδιασμού
της ευρύτερης περιοχής με ένα σύστημα Κοινοχρήστων και Κοινωφελών Χώρων καθώς και
διατηρητέων κτισμάτων". Αριθ. αποφ. 196/2005.
Στη μνήμη των αδελφών Παπαστράτου: Επαμεινώνδα, Ιωάννη, Σωτηρίου και Ευάγγελου
είναι αφιερωμένη η κεντρική οδός του Αγρινίου, η οποία αρχίζει από την Πλατεία
Δημοκρατίας και καταλήγει στην οδό Ελ. Βενιζέλου.
Οι προτομές των Αφ. Παπαστράτου και της μητέρας τους είχαν στηθεί στο Δημοτικό Πάρκο
Αγρίνιου. Έχουν προσωρινά αφαιρεθεί και θα επανατοποθετηθούν μετά την
προγραμματισμένη ανάπλαση του Πάρκου.
5. Ίδρυση Εργοστασίου στον Πειραιά
Τον Ιούλιο του 1930 ιδρύθηκε η καπνοβιομηχανική επιχείρηση, με την επωνυμία
«ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ Ανώνυμος Βιομηχανική Εταιρία Σιγαρέτων», ΠΑΒΕΣ.
Το εργοστάσιο οικοδομήθηκε στον Πειραιά, δίπλα από τις αποθήκες της καπνεμπορικής
εταιρίας σε μια έκταση που πλέον καταλάμβανε 12.000 τ.μ.
Θεμελίωση του εργοστασίου της Εταιρείας

Παπαστράτος στον Πειραιά
Το εργοστάσιο κτίστηκε πολύ γρήγορα. Έτσι σε λιγότερο από 12 μήνες, στις 31 Μαΐου 1931
ήταν έτοιμο να λειτουργήσει. ΦΩΤΟ
Ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν παρόν στα εγκαίνια και "…πιέσας ηλεκτρικόν κομβίον
έθεσεν εις κίνησιν την λειτουργίαν του όλου δαιδαλώδους συγκροτήματος των
μηχανημάτων των εγκατεστημένων εις τους εξ ορόφους των εργοστασίων".
Η εφ. Καθημερινή 31 Μαΐου 1931 σε πρωτοσέλιδο της σημειώνει:
«Μια Ελληνική Καπνοβιομηχανία εφάμιλλος αν μη υπέρτερα των ευρωπαϊκών. Τα νεώτατα

συστήματα καθαρισμού και κατεργασίας του καπνού. Δια στροβίλων. Τεχνητά σύννεφα
προς ύγρανσιν. Η μηχανή που βλέπει και αισθάνεται. Πρωτοφανείς εις αρτιότητα
εγκαταστάσεις δια το έμψυχον υλικόν της βιομηχανίας».
Η ημερήσια Πειραϊκή εφημερίδα Χρονογράφος (Σάββατο 30 Μαΐου 1931) σε πρωτοσέλιδό

της γράφει:
«Το εργοστάσιον Αδελφών Παπαστράτου. Το σύγχρονον Καπνοβιομηχανικόν μεγαθήριον.
Το εργοστασιακόν συγκρότημα που τιμά την Εθνικήν Βιομηχανίαν».
Ο Ευάγγελος Παπαστράτος σημειώνει ο ίδιος ποιες ήταν οι αλλαγές που έφερε το
εργοστάσιό τους το οποίο κατά δικά του λεγόμενα «δεν είχε όμοιο στην Ελλάδα».
Γράφει, λοιπόν:
«Η λειτουργία του εργοστασίου μας στον Πειραιά έγινε δεκτή με πολλή συμπάθεια από το
ελληνικό καπνιστικό κοινό, χάρη στη σταθερή ποιότητα και την ποικιλία των τύπων που
προσφέραμε.
Η ίδρυση της καπνοβιομηχανίας Παπαστράτου βοήθησε να υψωθεί η στάθμη της
σιγαρετοβιομηχανίας στη χώρα μας. Η τεχνικά άρτια κατασκευή κι η καλαίσθητη
συσκευασία των προϊόντων μας έγιναν φυσικά αφορμή να καταβάλουν κι οι άλλες
βιομηχανίες σιγαρέτων ανάλογες προσπάθειες. Έτσι, αναπτύχτηκε μεταξύ μας μια ευγενή
άμιλλα, με αποτέλεσμα να καλυτερέψουν σημαντικά τα σιγαρέτα που προσφέρονταν στην
ελληνική αγορά. (Είναι δίκαιο να σημειώσω πως την εποχή εκείνη η Καπνοβιομηχανία
Μαρούλη και μια – δυο άλλες κυκλοφορούσαν μακεδονικά σιγαρέτα σε καλαίσθητη
εμφάνιση επίσης και του Γιαννουκάκη – Πρωτόπαπα, αλλά είχαν ελάχιστη ζήτηση). Έτσι,
αύξησε η κατανάλωση και, χάρη σ’ αυτή, καλυτέρεψαν κι οι τιμές του καπνού, με ανάλογη
ωφέλεια των παραγωγών. Και, τέλος, αύξησαν και τα κρατικά έσοδα από τη φορολογία του
καπνού, που εξελίχτηκε ολοένα περισσότερο σε μιάν από τις κύριες πηγές προσόδων του
κρατικού προϋπολογισμού».
6. Η Εταιρεία Παπαστράτος στο εξωτερικό
Στα 1920 ο οίκος Παπαστράτου, παράλληλα με την επέκταση στο εσωτερικό της χώρας και
την αύξηση των εργασιών του, μονιμοποίησε και την παρουσία του στο εξωτερικό.
Την εγκατάσταση των υποκαταστημάτων εξωτερικού ανέλαβε ο Σωτήρης και
χάρη στην οργανωτικότητά του υπήρξε υποδειγματική. Ο ίδιος στον απολογισμό του 1936
ανάμεσα σε άλλα τόνισε και τα εξής:
"Από την πρώτη στιγμή, η προσπάθεια της Εταιρίας μας ήταν διαρκώς πώς να
επιβάλει στο εξωτερικό τη φήμη των ελληνικών καπνών. Για να το επιτύχει όμως
χρειάστηκε εργασία επίμονη κι εξαντλητική. Για να καλυτερέψει η ποιότητα των εξαγομένων
καπνών μας, χρειάστηκε να εξασφαλιστεί η καλύτερη συντήρηση κι
επεξεργασία του καπνού, να ξεχαστούν παλιές κακές συνήθειες, να καταρτιστεί
προσωπικό ειδικευμένο, και γενικά να οργανωθεί η Εταιρία μας πάνω σε νέες αρχές που ν'
ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του διεθνούς εμπορίου.
Εγκαίρως είδε η Εταιρία μας πως οι αποθήκες, όπου γινόταν η επεξεργασία των
καπνών στα διάφορα καπνικά κέντρα, ήταν ανθυγιεινές για τους εργάτες και δεν είχαν ούτε
τις στοιχειωδέστερες ανέσεις πού χρειάζεται ένας άνθρωπος. Αλλά και τα καπνά είχαν
ανάγκη από πολύ προσεκτικότερη μεταχείριση. Ιδίως στην Παλιά Ελλάδα (στις νέες επαρχίες
το καπνεμπόριο ήταν καλύτερα οργανωμένο), τα καπνά αποθηκεύονταν ως τότε με τρόπο
ακατάλληλο κι αυτό προκαλούσε πολλές βλάβες, που ζημίωναν τα συστατικά τους.
Σ' εποχή που κανένας από τους τέσσερις αδελφούς δεν είχε ακόμα αποχτήσει δικό
του σπίτι, η Εταιρία μας ετοίμασε ένα οικοδομικό πρόγραμμα κι έχτισε διαδοχικά στα
μεγαλύτερα καπνοπαραγωγικά κέντρα δώδεκα υποδειγματικές μεγάλες καπναποθήκες,
μέσα στις όποιες εξασφαλίστηκαν βαθμιαία οι απαραίτητες συνθήκες για την υγεία, την
άνεση και την καθαριότητα του εργατικού προσωπικού καθώς κι η καλή συντήρηση των
καπνών.
Με την παρακολούθηση και την επιμονή, βρέθηκε ο καλύτερος τρόπος και με
διάφορα νέα σκεύη κι εργαλεία που κατασκευάστηκαν από την Εταιρία μας ύστερα από
πολλές δοκιμές, κατορθώθηκε να γίνεται άρτιος ο καθαρισμός κι η επεξεργασία του καπνού,
ν' απαλλάσσεται από τις ξένες ύλες, να γίνεται η συσκευασία του ευπαρουσίαστη, αλλά και
να εκτελείται όλη η εργασία από τον εργάτη με άνετα, μέσα σε περιβάλλον καθαρό κι
υγιεινό".
Η εταιρεία ίδρυσε υποκατάστημα στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας που για πολύ καιρό κατά
τη διάρκεια του πολέμου αποτελούσε το κέντρο των επιχειρήσεών του στο εξωτερικό. Από
το Άμστερνταμ επικοινωνούσαν με διάφορα εργοστάσια και μονοπώλια άλλων κρατών
προσφέροντας ελληνικά καπνά.
Σύντομα οι εργασίες επεκτάθηκαν στη Γερμανία ιδρύοντας υποκατάστημα στη Δρέσδη με
την επωνυμία «Papastratos Freres» και αργότερα στην Αμερική όπου όμως δεν κατάφεραν
να εδραιωθούν..
Το 1932 η εταιρεία ιδρύει στο Λονδίνο, την Hellas Tobacco Co. Ltd.
Το 1933 αποφάσισαν να επεκταθούν στην Ευρώπη ιδρύοντας στο Βερολίνο ένα νέο
εργοστάσιο με την επωνυμία «Hellas Zigaretten Fabrik».
Τα τσιγάρα που κατασκεύασαν σε αυτό ήταν τα «Hellas Rea», «Hellas Diana», «Hellas Fee»,
«Hellas Ring».
Η προσπάθεια της βιομηχανίας να επεκταθεί με εργοστάσιο στο εξωτερικό κατέληξε σε

αποτυχία. Η εξήγηση που δίνει ο Ευάγγελος είναι ότι χρησιμοποίησαν καπνά αποκλειστικά
ελληνικά. «Αυτό ήταν λάθος» γράφει , γιατί «το καπνιστικό κοινό της Γερμανίας ήταν
μαθημένο στα ανατολικά καπνά, αλλά είχε συνηθίσει σε χαρμάνια καμωμένα από καπνά
ελληνικά, τούρκικα και βουλγάρικα ανάμικτα».
Άρθρο της εφ. "ΦΩΣ" Αγρινίου, 1932 σχετικά με την ίδρυση εργοστασίου της Εταιρείας
στην Γερμανία και Αίγυπτο.
Δεν πρόφτασαν όμως να διορθώσουν το λάθος τους και να χρησιμοποιήσουν καπνά μη

ελληνικά, γιατί όπως σημειώνει και ο ίδιος άρχισε με την άνοδο του ναζισμού μια δύσκολη
περίοδος για τους ξένους στη Γερμανία.
Έτσι, το 1936 «..αναγκαστήκαμε να κλείσουμε το εργοστάσιό μας του Βερολίνου, με ζημιά
πολύ σοβαρή, που εκμηδένισε τα κέρδη μιας δεκαετίας της καπνεμπορικής μας εταιρείας».
Επίσης, το 1933 η εταιρία Παπαστράτου επιχείρησε μια ακόμη επένδυση στο εξωτερικό.
Επιχείρησαν να εκμεταλλευθούν την αγορά της Αιγύπτου εξαγοράζοντας στο Κάιρο το
εργοστάσιο Nestor Gianaclis.
Aλλά «…ύστερα από αγώνα δεκαοχτώ

περίπου ετών, δαπανηρότατο,
αναγκαστήκαμε κι εμείς το 1955 να
σταματήσουμε τη λειτουργία του
εργοστασίου μας του Καΐρου», γράφει
ο ίδιος.
.
7. Κοινωνικό Έργο
Οι αδελφοί Παπαστράτου εκτός από το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο ανέπτυξαν και ένα
αξιοθαύμαστο κοινωνικό έργο στη γενέτειρά τους, αλλά και στην Αθήνα και τον Πειραιά,
όπου μετέφεραν τις δραστηριότητές τους.
Οι ισχυροί συναισθηματικοί δεσμοί της οικογένειας Παπαστράτου με την ιδιαίτερη πατρίδα
τους έγιναν αιτία για μια σειρά κοινωφελή έργα στην πόλη.
Οι πιο σημαντικές προσφορές τους που συντέλεσαν στην εξέλιξη της πόλης είναι:
 Το Δημοτικό Πάρκο Αγρίνιου, έκτασης 54.000 τ.μ., την οποία αγόρασαν οι Αφ.
Παπαστράτου από τον Αγρινιώτη ποιητή Κ. Χατζόπουλο και στη συνέχεια
διαμορφώθηκε σε «πνεύμονα» της πόλης και δωρήθηκε στο Δήμο. Στο χώρο
υπάρχει το εκκλησάκι του Σωτήρος, ("Αγιά Σωτήρα"), το τουριστικό περίπτερο στο βάθος
και η θεατρική σκηνή που λειτουργεί το καλοκαίρι.
 Το πρώτο μελετημένο σχέδιο πόλεως, το οποίο ανέθεσαν οι αδελφοί Παπαστράτου

το 1924 στο μηχανικό Ψιλόπουλο, διαθέτοντας το σημαντικότατο για την εποχή εκείνη
ποσό των 400.000 δρχ., «…που αν εφαρμοζόταν, θ’ αναδείκνυε το Αγρίνιο σε σύγχρονη
πόλη. Χάραζε πλατιές λεωφόρους με αφετηρία τον πυρήνα της πόλης και δημιουργούσε
βασικούς άξονες γύρω από τους οποίους θα πραγματοποιούνταν η παραπέρα οικιστική
ανάπτυξη», γράφει ο Γεράσιμος Παπατρέχας.
Δυστυχώς, όμως, δεν εφαρμόστηκε γιατί έπρεπε να γίνουν πολλές κατεδαφίσεις και
απαλλοτριώσεις οικοπεδικών εκτάσεων, στις οποίες αντιδρούσαν οι κάτοικοι
παραβλέποντας ή αδιαφορώντας για την εξέλιξη της πόλης.
Το Δημοτικό Συμβούλιο ανέθεσε τότε στο μηχανικό Βασιλείου, επιθεωρητή Δημοσίων
έργων Γ’ Περιφέρειας Πατρών, την τροποποίηση του σχεδίου. Ακολούθησε και νέα
τροποποίηση του ήδη τροποποιημένου σχεδίου από το μηχανικό του δήμου Δ. Ραφτόπουλο
και έτσι το Αγρίνιο έχασε την ευκαιρία να αναδειχτεί τότε την τρίτη δεκαετία του 20ου αι. σε
σύγχρονη πόλη.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οργανώθηκε συλλαλητήριο (1927) με κορύφωμα την έκδοση
ψηφίσματος αναθεματισμού των αδελφών Παπαστράτου, οι οποίοι είχαν την ιδέα και
χρηματοδότησαν την εκπόνηση του σχεδίου πόλεως!
 Το 1927 έπειτα από παρέμβαση των Παπαστραταίων προς τις αρχές και
αναλαμβάνοντας όλα τα οικονομικά βάρη που μέχρι τότε εμπόδιζαν την ηλεκτροδότηση της
πόλης, επαναλειτούργησε το εργοστάσιο παραγωγής και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος
στην πόλη με αποτέλεσμα να ολοκληρωθεί η ηλεκτροδότηση Αγρίνιου.
Στο κτήριο αυτό που βρίσκεται κοντά στον παλιό Σιδηροδρομικό σταθμό, μετά την
αναπαλαίωσή του στεγάζεται το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας.
 Την ίδια χρονιά επιχορήγησαν κατά το ήμισυ, τις πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές
στο Αγρίνιο για τον εντοπισμό της αρχαίας πόλης.
Από τα πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας, το 1928, διαβάζουμε:
 Το 1932 έγιναν τα εγκαίνια των δύο εκπαιδευτηρίων, Δημοτικού και Γυμνασίου,

με δαπάνη της οικογένειας Παπαστράτου, παρουσία του τότε υπουργού Παιδείας Γ.
Παπανδρέου, ο οποίος στην ομιλία του είπε χαρακτηριστικά: «Σας παραδίδω ένα νέον
Παρθενώνα!».
 Η Παπαστράτειος Δημοτική Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1961 με δωρεά των
αδελφών Παπαστράτου. Λειτούργησε το 1964. Αρχικά στεγαζόταν στο ίδιο κτήριο με το
Αρχαιολογικό Μουσείο. Το 1984 με νέα δωρεά τους κτίστηκε δίπλα ένα σύγχρονο κτήριο,
σχέδιο του αρχιτέκτονα Στέλιου Κούτσικου, όπου μεταφέρθηκε η Βιβλιοθήκη και λειτουργεί
μέχρι σήμερα. Το νέο κτήριο εγκαινιάστηκε στις 13Δεκεμβρίου 1987 από τον Τάσο
Παπαστράτο.
Εγκαίνια της Παπαστρατείου Βιβλιοθήκης
 Το Παπαστράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο χτίστηκε κι αυτό με δωρεά των

αδελφών Παπαστράτου. Εγκαινιάστηκε το 1969.
 Το 1993 τέθηκαν τα θεμέλια του Παπαστρατείου Μεγάρου που βρίσκεται στην

πλατεία Παναγοπούλου. Είναι ένα τετραώροφο κτήριο αρχιτεκτονημένο από την Donattela
Poli, εγγονή του Τάσου Παπαστράτου και αποτελεί δωρεά της Παπαστράτος ΑΒΕΣ προς τη
Γυμναστική Εταιρεία Αγρίνιου (ΓΕΑ).
Ο Αναστάσιος (Τάσος) Παπαστράτος

ήταν στη θεμελίωση του κτηρίου και
τηρώντας ένα τοπικό έθιμο, το
«ασήμωμα», έβαλε στα θεμέλια του
κτηρίου συμβολικά 4 λίρες.
Το 1998 ιδρύθηκε το Ίδρυμα Παπαστράτου, με σκοπό τη συμβολή στην εξύψωση του
πολιτιστικού και εκπαιδευτικού επιπέδου στην Ελλάδα, μέσω της ενίσχυσης κοινωφελών
έργων και σκοπών. Το ίδρυμα στέκεται αρωγός σε πρωτοβουλίες και δραστηριότητες των
πόλεων του Πειραιά και του Αγρίνιου.
Απονέμει ετήσιες υποτροφίες στους αποφοίτους των Πανεπιστημιακών
Τμημάτων που λειτουργούν στο Αγρίνιο, συνεχίζοντας την παράδοση της οικογένειας
Παπαστράτου, η οποία διέθετε σημαντικά ποσά για σπουδές και μετεκπαίδευση, σε αρκετά
παιδιά της περιοχής του Αγρίνιου, αλλά και ευρύτερα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Ως
ενδεικτικό παράδειγμα αναφέρουμε την περίπτωση του διακεκριμένου γλύπτη Χρήστου
Καπράλου.
Ο ξένος τύπος στο παρελθόν είχε δημοσιεύσει σχετικά με το ενδιαφέρον και την ηθική και
υλική στήριξη της οικογένειας Παπαστράτου προς τους σπουδαστές της περιοχής.
Γαλλική εφημερίδα σε άρθρο της, στις

17 Ιουλίου του 1928, με τον τίτλο
«Pour une section Grecque a la Cite Uni
versitaire de Paris »
(«Για ένα ελληνικό τμήμα στο Cite
Universitaire του Παρισιού»),
ανακοινώνει τη δωρεά των αδελφών
Παπαστράτου, ποσού 60.000 φράγκων
«…pour des etudiants originaires de leu
r province Acarnanie. Ces chambers
porteront en outre a jamais leur nom»
(«…για γηγενείς μαθητές από την
επαρχία τους, την Ακαρνανία. Αυτοί οι
θάλαμοι θα φέρουν επίσης το όνομά
τους για πάντα»).
Ο Ευάγγελος Παπαστράτος πέθανε το 1973 σε ηλικία 89 ετών.
Ο Ιωάννης πέθανε το 1958 σε ηλικία 79 ετών,
Ο Επαμεινώνδας πέθανε το 1953 σε ηλικία 75 ετών.
Ο Σωτήρης πέθανε ξαφνικά μέσα στο εργοστάσιό του στον Πειραιά το 1940 σε ηλικία 57
ετών.
Η Χαρίκλεια Παπαστράτου πέθανε το 1950 σε ηλικία 92 ετών.
8. Καπναποθήκες Παπαστράτου (Οι Νεότερες)
Βρίσκονται στην οδό Δαγκλή και Παπαθανάση. Χτίστηκαν στο τέλος της δεκαετίας του ’60.
Πρόκειται για το εξαώροφο "τσιμεντένιο" κτίριο που έχει εμβαδόν περίπου 9.360τ.μ.
Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανωνύμου Εταιρείας αξιοποίησης ακινήτων

Παπαστράτου Α.Ε., Δημήτριος Γκέρτσος, εγγονός του Ευάγγελου Παπαστράτου, με έγγραφό
του (21-7-2004) στο Δήμο Αγρίνιου πληροφορεί για την απόφαση της Εταιρείας να δωρίσει
στο Δήμο Αγρίνιου τις καπναποθήκες αυτές.
"Αγαπητέ κ. Δήμαρχε
Με χαρά σας πληροφορώ ότι στις 23 Ιουνίου 2004, η Γενική Συνέλευση της Εταιρείας μας
απεφάσισε ομόφωνα να δωρίσει στο Δήμο Αγρίνιου, τις Καπναποθήκες των οδών Δαγκλή
και Παπαθανάση.
Το οικόπεδο που απέκτησε η Καπνεμπορική Εταιρεία το 1925, έχει έκταση 2.870 τ.μ.
Το κτίσμα των τέως Αποθηκών και επεξεργασίας καπνού κατασκευάστηκε το 1969 και είναι
9.835 τ.μ. Επίσης περιλαμβάνεται η κατοικία με κατάστημα,2002 τ.μ.
Οι σημερινοί μέτοχοι της Εταιρείας, είναι όλοι απόγονοι των τεσσάρων αδελφών
Παπαστράτου, με αγαπημένη γενέτειρα το Αγρίνιο και έχουν την επιθυμία ο χώρος αυτός
να ανήκει στους πολίτες του Αγρίνιου.
Είμαι στη διάθεσή σας για την σύντομη διεκπεραίωση ".
Με απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο Αγρίνιου, αποδέχθηκε τη δωρεά και εξέφρασε τις
ευχαριστίες και τη μεγάλη ευγνωμοσύνη του Δήμου και των Αγρινιωτών στους απογόνους
των Αφων Παπαστράτου.
Ο τότε δήμαρχος, Θύμιος Σώκος, προκειμένου να αξιοποιηθεί το κτίριο αυτό πρότεινε να
μεταστεγασθούν σ’ αυτό οι υπηρεσίες του Δήμου Αγρίνιου, αφού διαμορφωθούν
κατάλληλα οι χώροι.
Στο κτήριο αυτό υπάρχει και το διαμέρισμα της οικογένειας Παπαστράτου, το οποίο άνοιξε
για το κοινό και έγιναν ξεναγήσεις τον Νοέμβριο του 2018.
9.Καπναποθήκες της «Παπαστράτος ΑΒΕΣ» στο
Ζαπάντι. (Μεγάλη Χώρα)
Πρόκειται για τεράστιες αποθήκες που βρίσκονται σε ένα οικόπεδο 250
στρεμμάτων στο Ζαπάντι .
Ο κτιριακός χώρος καταλαμβάνει έκταση 58στρέμματα. Ιδρύθηκαν το 1978 και

λειτούργησαν αρχικά ως χώροι αποθήκευσης και επεξεργασίας καπνού.
Οι καπνεργάτριες και καπνεργάτες, που εργάστηκαν στις αποθήκες αυτές, μιλούν για
«ευχάριστη» εργασία, αφού το εργασιακό περιβάλλον εξασφάλιζε τις κατάλληλες
προϋποθέσεις για την καλύτερη διεξαγωγή της (άνετοι χώροι, κατάλληλος εξαερισμός,
υπερσύγχρονα μηχανήματα, ειδική ένδυση κλπ).
Η εταιρεία είχε μεριμνήσει και για τη μεταφορά των εργαζομένων με λεωφορείο.
Οι αποθήκες αυτές σήμερα λειτουργούν (2007) ως αποθηκευτικοί χώροι
καπνών, που συγκεντρώνεται από όλο τον κόσμο μέχρι να διοχετευθούν στην αγορά.
10. Η ζωφόρος του Καπράλου
«Η Καλλιέργεια και η Επεξεργασία του Καπνού»
Η Εταιρεία Παπαστράτος το 2017 δώρισε στην Ελληνικό Κοινοβούλιο γλυπτή ζωφόρο, με
θέμα «Η καλλιέργεια και η επεξεργασία του καπνού», του γλύπτη Χρήστου Καπράλου
(1909-1993).
Το έργο δωρίστηκε στη Βουλή των Ελλήνων προκειμένου να τοποθετηθεί μονίμως στο
πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο επί της οδού Λένορμαν.
Φιλοτεχνημένη το 1954, αποτελείται από εννέα τμήματα, ύψους 60 εκατοστών και
συνολικού μήκους 9,8 μέτρων, σε πωρόλιθο. Πρόκειται για έργο ιδιαίτερης καλλιτεχνικής
αξίας, ενός από τους πλέον σημαντικούς γλύπτες και γενικότερα νεοέλληνες εικαστικούς
δημιουργούς.
Το έργο αποτυπώνει μορφές εργατών και εργατριών σε όλα τα στάδια των καπνικών
διεργασιών.
11. Η ζωφόρος του Τάσσου
«Η Καλλιέργεια του Καπνού»
Φιλοτεχνημένο το 1960 για τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου Εθνικού Οργανισμού Καπνού
Δυτικής Θεσσαλονίκης, κατόπιν παραγγελίας της Εταιρείας Παπαστράτος, το μνημειακών
διαστάσεων διακοσμητικό σύνολο, που φέρει την υπογραφή του γνωστού χαράκτη και
ζωγράφου Τάσσου Αλεβίζου (1914-1985) και της συντρόφου του Λουκίας Μαγγιώρου (1914-
2008), αποτελείται από πέντε επιμέρους συνθέσεις ύψους 2 μ. κι έχει συνολικό μήκος 12,40 μ.
(λάδι σε ύφασμα επικολλημένο σε ξύλο). Τη μνημειακή σύνθεση συμπληρώνει
προπαρασκευαστική μακέτα διαστάσεων 0,59 x 3,80 μ.
Στο έργο απεικονίζονται άνδρες και γυναίκες, που καταπιάνονται με την καλλιέργεια και
επεξεργασίας της Θρακιώτικης ποικιλίας καπνού «Μπασμάς», σε όλα της τα στάδια.
Η ζωγραφική ζωφόρος εντοπίστηκε στο παλαιό κρατικό καπνεργοστάσιο της Σταυρούπολης
Θεσσαλονίκης, μεταφέρθηκε στην Αθήνα και δωρίθηκε, το 2012, στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΠΗΓΕΣ:
 75 χρόνια 1931-2006, Παπαστράτος, 2006
 Αφοί Παπαστράτος (1900 – 1940)- Aπό την περιφέρεια στο κέντρο, Απρίλης 2003
 Ο Κόσμος της Εργασίας: Γυναίκες και Άνδρες στην παραγωγή και επεξεργασία του
καπνού, Μαρίας Αγγέλη
 pireorama.gr
 vida-omada.blogspot.com
 hellenicparliament.gr
 Η δουλειά και ο κόπος της, Ευάγγελος Παπαστράτος, Εκδόσεις Gema
 Εφημερίδα «Το Φως» του Αγρινίου
 kamilonollas.com
 Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας, 1928

ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ

Uploaded by

Copyright:

ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Έρευνα- Επιμέλεια κειμένου

Οικία Παπαστράτου στα Καραπανέικα

Μεγαλώνοντας τα τρία μεγαλύτερα αγόρια προχωρούν για σπουδές.

Ο Σωτήρης κατατάσσεται εθελοντής στο στρατό (1900) με την ελπίδα να

Ο Ευάγγελος Παπαστράτος το 1896 τελειώνει το Σχολαρχείο με βαθμό «καλώς» και από 12

Γράφει για όλα αυτά ο Ε. Παπαστράτος:

Πακέτο τσιγάρων ΜΟΝΟ για το προσωπικό της Εταιρείας Παπαστράτος

Η Εταιρεία εγκατέστησε στα υποκαταστήματά της σύγχρονα μηχανήματα, διάφορα όργανα

Ερυθρός Σταυρός στις Καπναποθήκες

Θεμελίωση του εργοστασίου της Εταιρείας

«Μια Ελληνική Καπνοβιομηχανία εφάμιλλος αν μη υπέρτερα των ευρωπαϊκών. Τα νεώτατα

Η ημερήσια Πειραϊκή εφημερίδα Χρονογράφος (Σάββατο 30 Μαΐου 1931) σε πρωτοσέλιδό

Η προσπάθεια της βιομηχανίας να επεκταθεί με εργοστάσιο στο εξωτερικό κατέληξε σε

Δεν πρόφτασαν όμως να διορθώσουν το λάθος τους και να χρησιμοποιήσουν καπνά μη

Aλλά «…ύστερα από αγώνα δεκαοχτώ

 Το πρώτο μελετημένο σχέδιο πόλεως, το οποίο ανέθεσαν οι αδελφοί Παπαστράτου

 Το 1932 έγιναν τα εγκαίνια των δύο εκπαιδευτηρίων, Δημοτικού και Γυμνασίου,

Εγκαίνια της Παπαστρατείου Βιβλιοθήκης

 Το Παπαστράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο χτίστηκε κι αυτό με δωρεά των

 Το 1993 τέθηκαν τα θεμέλια του Παπαστρατείου Μεγάρου που βρίσκεται στην

Ο Αναστάσιος (Τάσος) Παπαστράτος

Γαλλική εφημερίδα σε άρθρο της, στις

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανωνύμου Εταιρείας αξιοποίησης ακινήτων

Ο κτιριακός χώρος καταλαμβάνει έκταση 58στρέμματα. Ιδρύθηκαν το 1978 και

You might also like