MAGNETIK PUSULA DUZELTMESI

Dogal Sapma(Variation):Herhangi bir yerdeki cografi meridyen ile magnetik meridyen arasindaki aci.hakiki
kuzeye nazaran magnetik kuzey meridyeninin yerini belirtmek maksadiyla dogu veya bati olarak adlandirilir.

Yapay Sapma(Deviation):Magnetik kuzey ile pusula kuzeyi arasindaki acisal fark.magnetik kuzeyin
gosterdigi tarafa dogru,dogu veya bati diye adlandirilir.

DUZELTME ISLEMI:kuzey enlemlerde meyil cubugunun kirmizi ucu,guney enlemlerde de mavi ucu en uste
gelecek sekilde olmalidir.sabit donanimlar disinda magnetizma etkisi yapabilecek maddeler pusula
civarindan uzaklastirilmali, uzerimizde de boyle cisimler bulunmamalidir.pusula dolabinin merkezlesmis
olmasi ve pusulada hava kabarciklari olmamasi halinde,gemi dengede ve meyil cubugu yukseltilip
alcaltilirken pusulada herhangi bir degisiklik olmaz.pusula merkezde degilse yalpa cemberine ayar
yapilmalidir ve merrkeze alinmalidir.sayet duzeltmede gunesin azimutundan yararlanilacaksa fazla
yukselmeden yapilmalidir.stop watch kontrol edilmeli.bulunulan sahanin variation degeri hesaplanmali.
geminin triminin normal olmasi gerekir.cayro ile seyrediliyorsa her yeni rotada en azindan cayronun istikrar
bulmasi icin 2dk. seyredilmeli.

A Katsayisi = butun rotalardaki dev. ortalamasi(bu degerin kucuklugu onemli bir fabrikasyon hatasinin
olmadigini gosterir).
B Katsayisi = 090 ve 270 rotalarindaki dev. ortalamasi,fakat 270`in isaretinin tersi kullanilir.
C Katsayisi = 000 ve 180 rotalarindaki dev. ortalamasi,fakat 180`nin isaretinin tersi kullanilir.
D Katsayisi = ara yonlerdeki dev. ortalamasi.135 ve 315`in isaretinin tersi kullanilir.
E Katsayisi = ana yonlerdeki dev. ortalamasi.090 ve 270`nin isaretinin tersi kullanilir(normal olarak bir
gemide E katsayisinin bulunmamasi veya duzeltmeyi gerektirmeyecek kadar kucuk olmasi lazimdir).

Vetetlerle Magnetik Pusula Duzeltmesi:

Gemi once arzu edilen bir rotaya yoneltilerek bu rotadaki vetetden transit kerterizi alinir.bu isleme gemi 8
kerteye saldirilarak devam edilir.boylece;bu kerterizlerdeki dev. degerleri bulunarak katsayilar hesaplanir.

pusula ile pruva vetetin hakiki transiti var. gercek magnetik yon pusula kerterizi dev.
0 yildiz gundogusu 90 2 88 94 -6
45 poyraz gundogusu 90 2 88 92 -4
90 gundogusu yildiz 360 2 358 359 -1
135 kesisleme poyraz 45 2 43 41 2
180 kible gundogusu 90 2 88 82 6
225 lodos gundogusu 90 2 88 84 4
270 gun batisi yildiz 360 2 358 357 1
315 karayel poyraz 45 2 43 46 -3
A = (-6-4-1+2+6+4+1-3)/8  A = -1/8 olur
B = (-1-1)/2  B = -1
C = (-6-6)/2  C = -6
D = (-4-2+4+3)/4  D = ¼
E = (-6+1+6-1)/4  E = 0
Bu hesaplamalardan sonra pusula duzeltmesine gecilir:
A ve E katsayilari icin duzeltme yapilmaz.
- duzeltmeye D katsayisi ile baslanir.gemi magnetik pusulaya gore ara yonlerden birine alinarak kiyidaki
bir cisme gore bas tutturulur.D katsayisi + ise,kureler pusulaya yaklastirilir;D katsayisi – ise kureler
pusuladan uzaklastirilir.boylece pusula karti hesap edilen D katsayisi kadar oynatilmis olur ve sonra
kureler sabitlenir.
- B ve C katsayisinin duzeltilmesine gecilerek;hangisi buyukse onun duzeltilmesine oncelik verilir.
Ornegimizde C katsayisindan baslayacagimiz icin,gemi magnetik pusula ile yildiz veya kible
rotalarindan birine alinarak,kiyidaki bir cisme bas tutturulur.C duzeltmesi kemere dogrultusunda
bulunan magnetik cubuklarla yapilir.
Bu cubuklarin kirmizi uclari sancakta iken:
C katsayisi (+) ise magnetik cubuklar yukseltilir.
C katsayisi (-) ise magnetik cubuklar alcaltilir.

Bu cubuklarin mavi uclari sancakta iken:

C katsayisi (+) ise magnetik cubuklar alcaltilir.
C katsayisi (-) ise magnetik cubuklar yukseltilir.
Boylece pusula C katsayisi kadar (ornekte 6 ) dondurulerek duzeltme yapilmis olur.

- B katsayisinin duzeltilmesi icin; gemi magnetik pusula ile gundogusu veya gunbatisi rotalarindan birine
alinarak,kiyidaki bir cisme bas tutturulur.B duzeltmesi pruva-pupa dogrultusunda bulunan magnetik
cubuklarla yapilir.
Bu cubuklarin kirmizi uclari pruvada iken:
B katsayisi (+) ise magnetik cubuklar yukseltilir.
B katsayisi (-) ise magnetik cubuklar alcaltilir.

Bu cubuklarin mavi uclari pruvada iken:

B katsayisi (+) ise magnetik cubuklar alcaltilir.
B katsayisi (-) ise magnetik cubuklar yukseltilir.
Boylece pusula B katsayisi kadar (ornekte 1 ) dondurulerek duzeltme yapilmis olur.
Ardindan bulunan degerler dogrultusunda dev. tablosu cizilir.

PUSULA DUZELTILMESINDE DIKKAT EDILECEK NOKTALAR:

1.Mag. cubuklarin pusula kartina olan uzakliklari boylarinin 2 katindan az olmamali.
2. Mag. cubuklar simetrik olarak yerlestirilmeli,pusuladan uzaklastirilan magnetik cubuklar fazla gelmekte
ise azaltilmali veya kucukleriyle degistirilmeli,yine sonuc alinamazsa uclari degistirilmeli yani kirmizi uc
ilerde ise geriye sancakta ise iskeleye getirilmeli.
3.Katsayilar hangi rotada bulunmus ise yine o rotada duzeltilir.
4.Duzeltmeden sonra gemi gene 8 kerteye saldirilarak yapay sapmalar bulunur,eger 5’den fazla sapma
varsa,yeniden duzeltme yapilmalidir.
5.Gemide degaussing’e basili olarak da,ayrica bir yapay sapma cizelgesi hazirlanabilir.
Pusula duzeltmesini gerektirecek durumlar:
- Mag. enlemde buyuk degisiklikler.
- Gemi bunyesinde ve demir aksaminda yapilan degisiklikler.
- Geminin uzun sure ayni rotada seyrettigi ve havuzlandigi durumlarda.
- Pusula dolabi civarindaki mag. aletlerde ve elektriki cihazlarda bir degisiklik yapildiginda.
- Flender cubuklarinin yerlerinden oynamasi durumunda.
- Cargonun degismesinden dolayi.
- Yeni bir geminin ilk seferinde.
- Gemiye yildirim dusmesi halinde.
- Catisma ve karaya oturma olayindan sonra.
- Uzun sure agir denizlere maruz kalinmasindan dolayi.
- Yapay sapmanin 5’yi asmasi halinde.
- Mag. pusula en azindan yilda bir kere her halukarda duzeltilmelidir.

NOT:katsayilarin bulunmasinda kullanilan yapay sapma,once cayronun transitden kerterin alinarak hatasini
giderdikten sonra magnetik ve cayro pusulalar 8 kertedeki yonlerde gemi bas tuttugu anda kontrol
edilerekte aradaki farka bolgedeki var. da uygulandiginda bulunabilir.