cAu tri

rdi cdc

5
Do CO GffiN vA Ouc DUNG
g cung
6r ii stt co mQt su kien lirm tang gid xing tai Hoa Kl,. S[ ki€n d6 c6 thd li mQt
\JcuQc chien tranh d Trung D6ng lim giln do4n ngudn cung cdp ddu th6 gidi,
rg ndm hoac kinh t6 Trung QuSc btrig nd lim tan"g nhu cdu vEddu tr6n"th6gidi, hoac-m6t
lo4i thu6 xdng ddu mdi duoc Qudc h6i th6ng qua. Ngtroi ri6u dring se phin iing
nhtr thd nio khi mfc giri cao hon?
Nhin chung, cnu h6i niy kh6ng kh6 tra loi: Ngrroi tiOu dtng sE mua it hon.
DAy don gidn lA quy lu{t cdu chring ta dn tim hidu d chrrong tnrdc. Nhr;ng c6 l€
ban mu6n c6 mQt cdu tri loi cu thd hon. Mrlc ti€u th+ xing giim bao nhi6u? Ciu
h6i niy c6 thd duoc tri loi bing c6ch sir dung kh6i niQm dQ co giin md chring ta
sC phet tridn trong chuong niy.

DQ co giin do lUong phin ring cta ngrtoi mua vi ngrloi bdn trddc nhrlng thay
ddi cta cdc didu ki€n thi trddng. Khi nghi6n crlu m6t s6 sr,r kiQn hoic chinh s6ch
ro to2rn inh htrdng ddn thi tnldng nhrl th6 nAo, chring ta kh6ng chi thio lu{n vd xu hrtdng
cria t6c d6ng md cdn quan tim tl6n mrrc dQ cta chtng. D6 co gidn rdt hrtu ich
trong nhi6u ring dgng, nhtt chring ta sE thdy d phdn cu6i cta chuong niry.
rcolate
- 300P, Tuy nhi€n, tnldc khi di ti6p, c6 th6'ban dang to mo vd ciu tri loi cho cAu h6i
v€ xing. Nhiiu nghidn crlu dd xem x6t phin tng cira ngrroi ti6u dirng vdi gi6 xing,
iQn bdi
th mric
vi hq thdy ring luong cdu thay ddi nhi€u hdn trong dii han so vdi ngin han. Gi6
xiLng ting 10 phrin trim lirm giim luqng xing ti€u thg khoring 2,5 phdn trim sau
m6t nim vi khoing 6 phdn trem sau nim nim. MQt trong nhrlng lf do c[ra sd
giim xu6ng c0a lugng cdu trong diri hqn li do moi nguoi l6i xe it hon, ngoii ra
chring con do ho chuydn sang c6c loai 6 tO tidt kiQm nhi6n liQu hon. Ci hai phln rlng niy
du, c6c duoc phin 6nh tr€n cilc cluong criu vi dQ co giin cria n6.

o0 co c6n cOn cAu

Khi gidi thi€u vd cdu trong ChUong 4, chung ta da thdy ngtioi ti€u dirng thrtong
mua nhidu hon mdt hing hda khi giri cira n6 thdp hon, khi thu nh{p cria ho cao
hon, khi gid sAn phdm thay th6 cao hon, hoac khi giri sin pha'm bd sung thdp hon.
Nhung thio lu6Ln v€ cdu cria chirng ta chi mang tinh dinl.r tinh, kh6ng phii ln dlnh
IO4 PHAN I HI TPUONG,HOAT DON., NHU THE NA

Crlll ! 1 i:r .
lrrons. Noi cach khac, chirng ta da thao luan
vi xu hdong lLtong cdu thay ddi chtt a 11

loai sAn phiir t

ilHiinr'ffiu. ii'.*
bao
,,itr'av ddi Dd do..Iong nedoi ti€u dung phan ttng
crii nf,a Unn td hqc sit dung kh6i thuc phdn.r. i
nhi€u trrroc nhtlng thay d6i cira cdc bi6n niy' phdm thay th
niQm tIQ co gi6n'. c6 cdu co gii
khdc. Kem vr
0Q co giSn c&a cdu theo 9i6 vi cdc nhin td inh hrr0ng
hridng vi khd
luAt cdu cho ring viQc giim girl:t" hing h6a se lirm tdng lrtgng cdu' D6
Quy 'af ti'uy T?l
ddi cti' itrgng cdu trdoc tt].tliy Thdi gian' t
co ei6n theo gi62 ao tuong"-,; 9:1tfi"
cho li co gidn ndu.lrrsng cdu thay d6id.6ng kd khi ting l€n, lrto
;:r:3ilffi8;*r;;;ersckh6ng gia' n6u lrtsng cdu thav ddi kh6ng dring theo thoi gia
;i;il;;itil;?;;;it
ddi.
'o sang s[l dunl
kd khi gi6 thaY Trong vong i
DQ co gian c[ra cdu theo gi6 ao ir{gnq ngddi
tiCu d[ng s€ mua it hlng h6a
hon bao nhi€u khi gia .i;ia";g h6a d6 ti,"itg'
Vi dttong cdu phin'6nh nhidu
Iinh dg co I
y6u t6 kinh t6, xa hoi ia'" ivlie nhirng ls"c ldong.dilh-lil:::,::^t:[::]:
"a
i-rguOi aie" dirng, kh6ng co mQt quy tic don.Siin
vi chung cho yeu to gruP xac NhrI v{y chu
kinh nghiQm' chring ta c6
dinh dO co gian .tu auot g .d" btiy .nh.ien dila tr€n co gidn
bay gid chur
;# ;;, ; ;;; so quy tac"hrru ich v€ nhrrng ydu t6 Anh hridng d6n d0 tinh dQ co gi
phdn trnm tl
cira cdu theo gi6.
lo4i hing h6a c6 nhi€u
5u s5n c6 cia c5< hing h6a thay th6 gdn,giii C6c
t'.t: dtrng sEd€ dirng
f,ffi0. m"y th6 gdn gti-se c; cdu ci giin fton uoiVi"i dq' lCYdi
bo vi bo thUc vat co thd
chuydn ttl sin phdm tarr pfrd# Urac.fron'
"ay.""g .,j thav d6i nh6cria gla b1c]i,'^l.cl1^:::l,llno' Vi du, giA sit
d€ ding thay th6 cho bdi
;;,4;. ;i; cd clinh,"r,u*-r'?Oi
.c ri* r'rqng ti6u thqbo giim rrit nhi6u Ngr,sc I4i' b4n mua gi;
'|,o tO tit sdn phdm thay thd triong td' cdu vd tr(ing
,iirrt g fi *Oi tt ,r. pna. ftf",Ottg
it co giin hon so vdi cdu v€ bo' Trong vi du
hdng thi6t y6u t: *1.1{d"C
Hirng h6a thiit yiu vir hirng h6a xa xl Cdu cria d6i thay d6i
i.h6; ;;;r;, t-ng khi io han! *u *i 'o cdu co gian, Ihl c-1:"i,1it-Ytit,Y"* Vi ltlgng
bQnh ting, s6 ldn di kh6*1;;f;il mqi ngddi
ie kh6ng giim di ddng.k6' co thd
trim thay d
gi6 thuy€n budm ting l€n' Irrgng
Iir it thuong xuy€n hon m6t chilt' Nglqc l4i'thi dg tr€n, phi
.a" ,f,"yeriu"5m se giim=di dAng kE' Ly 9o li b, vi hdu
h6t mqi ngudi xem vi€c
lr mQt loqi hing h6a xa xi' trim thay d
di khdm b€nh lA mQt di€u .a, it igr, cdn thuy€n budm gi6n cta cdr
cdc tinh ch{t n6i t4i ciia
Mililil la thidt y6u hofc *" *ikr,o"g p'hu lhyoc viro nly, ching t
nguoi tlam mf
n6 mi phg thu6c vio.a';i; ci'a t'gtlOi-;"u.Vdi tthut'g ]trlfm
thi6t theo giri bil
bu6m vir it lo ng4i ,c ,,r. f.fto" ;; h;, thuy€n budm c6 ttrd ta mQt hdng h6a
niv *Y ro
.^*./) rlA __ o
mQt hang hoa xa xi vtli c$u co gidn' _tr
y6u vdi cdu kh6ng co gian vd di kh6m bQnh la nhrtng thay
Dinh nshia thi trudns DQ co giin:n1:eu 1"c:9::li::'."Ii'-1Y,*'10'
Thi trrtong theo nghia hqp
viro c6ch ch(ng ta xac aiih ranh giOi tti" thi truong' Phuong Pl
0i tfnh ti
1 DQ co giin: s6 do mtrc dQ phSn rrng cOa
luong c hu ho5c luong cung clSi voi c6c Ydu Khi ban tir
t6 t6c dOng d6n n6. nhanh ch6
cEu cOa mQt hing h6a thay ddi nhLt
2 DQ co 9i5n cEu theo giSr: s6 tlo cho bi6t lr'rong tlidm B i6 r
phbn trlm thay
,#;;;", i,rthJy ddrv6 gra cua hang ho-a.do, tLr,oc tinh bing so satt cirlt':
"6,i rAu
,lA trono luono :hra cho phbr t.dm tha r' dor '/e 9la '
 CHUONG 5 OO CO GIAN VA UNG DUNG IO5

tdi chrJt c6 cdu co giSn hon cdu tr€n thiJrddng theo dinh nghia rQng bdi vi se d€ tim c6c
ng bao loai sAn phdm thay th6 tudng tu cho cdc loai hing h6a theo nghia hgp hon. Vi d\r,
rg kh6i th{c pha-m, mQt dinh nghia rdt rQng, co cdu kh6ng co giin bdi vi kh6ng c6 sin
phdm thay th6 tddng tu cho thdc phdm. Kem, mQt thi trddng theo nghia hqp hon,
c6 cdu co gian bdi vi rdt d6 dnng dd thay thd kem bing nhring m6n tr6ng miQng
khdc. Kem vani, mdt tlinh nghia rdt hgp, c6 cdu co giin rdt ldn vi cdc loai kem c6
du. DQ
httdng vi kh6c Ii sln phdm thay th6 gdn nhrt hoirn hio cho kem vani.
ldi cira Thdi gian Cdu hing h6a c6 xu hudng co giin hon trong dii h4n. Khi gi|xdng
kd khi tdng l€n, lugng cdu xing giim xudng rdt it trong vii thdng ddu tidn. Tuy nhi0n,
g ddng theo thoi gian, ngdoi ti6u dtng sC niua nhidu xe hoi ti6t ki6m nhi€n liQu, chuydn
sang st dgng giao th6ng c6ng c6ng, ho4c chuydn tdi noi gdn vdi ch6 lirn hon.
rg h6a Trong vong vii ndm, hlong cdu xdng giim dring k€'hon.
nhidu
ch cta Iinh iI6 (o gien cia cdu theo giii
rip x6c NhrI v{y chtng ta dd thio ludn vd dQ co gian cta cdu theo giri vdi nghia tdng qu6t,
gta co bAy gio chring ta hiy do luong n6 mQt c6ch chinh x6c hon. C6c nhi kinh td hgc
:o gi6n
tinh dQ co giSn cdu theo giri beng cdch ldy phdn trdm thay ddi lttgng cdu chia cho
phdn trim thay ddi gi6, nhrl sau:
r nhidu PhAiLtFm thay ddi trrqng cdu
.6 dnng "'-" rl5
D6 co gi6n cdu- theo o'-= Phdn tram thay dtii giri
c6 thd
,d thuc ring mOt srl gia teng I0 phdn trim cira gid kem lim cho s6 lrrgng kem
Vi dU, gi6 srl
lai, bdi bqn mua gilm 20 phdn trim. E6 co giin cdu theo gi6 cira b4n lir:
) trfng
DQ co gi6n cta cAu theo giii = 20% I l0%:2
hu6ng Trong vi dq niy, dQ co gian l2r 2, cho thdy ring sl,l thay ddi cta lrtong cdu l6n gdp
ddi thay ddi cta gi6.
i kh6m
c6 thd Vi ldgng cdu c[ra mQt lo4i hing h6a quan h€ nghlch bi6n vdi giri cira n6, phdn
, lrrgng trdm thay ddi vd ltigng s€ lu6n c6 ddu trdi nguoc v6i phdn trim thay ddi gi6. A vi
m vrec du trdn, phdn tram thay d6i cira gi6 ld duong l0% (phin 6nh s[ ting l€n), vi phdn
a xa xl. trim thay d6i luong cdt li dm 20o/o (phin 6nh srI sUt giim). Vi ly do niy, tlQ co
tai clra gi6n cria cdu theo gi:i d6i khi dUgc vi6t dri6i d4ng li c6c s6.im. Trong cu6n s{ch
thuy€n niry, chring ta th6ng nh{t se b6 di ddu trit vi thd hiQn tdt ca cac tI6 co giin cria cdu
ia thi6t theo gi6 bing c6c s6 drrong. (Todn hqc ggi dAy li gi6 tri tuyet d6i). Vdi quy tldc
o giin. niy, d6 co gidn cing l6n c6 nghia ld mQt phin rlng manh hon cria lrtong cdu tnldc
nhr.tng thay tldi cira gid c6.
: thu6c
ria hqp
Phrtong phdp trung diim: M6t cdch tdt hon
ditinh tf 16 phdn trim thay ddivi d9 (o gien
cac yeu
Khi ban tinh d0 co gi6n c[ra cdu theo gi6 gi[a hai didm tr€n drtong cdu, b4n sE
lor nhL/ nhanh ch6ng nh4n thdy c6 mQt vdn dd khd kh6 chfu: DQ co gidn trI didm A ddn
rm thay di6'm B c6 vd khric vdi dQ co gi5n til didm B d6n didm A. Vi dU, hiy xem x6t nhrlng
s6 sau dAy:
.tO6 PHAN II TT]I TRUOI']G H--IAT DONG NHL
IHE NA

Giri=4d6 la Luong = 120 gii. Neu 'L

Didm A:
phdn triLm
Eidm B: Gi6 = 6 d6la Lugng = 36
Vi d0 ct,
Tu didm A ddn di6m B, gi6 tnng 50 phdn
trim' v2r lttgng giim-33 phdn trdm' co nhilng thay
d6n
;;il il co gian .t" .lau tt'tJ gia ia rrlso' hav 0'66' Ngtlqc lai' tit didm B
tdng I0n 50 phdn trdm' ttlc ]i:.d: t"
quy tic satr
didm A, giri gidm 33 phdn tram, rf, sin lugng co giin ctir
ph6t iinh do ty lQ phdn tram thay ddi dugc
gidn bing s0/33 hay r's. s,l .ie"t' IQch theo gi6 cirrt
tinh tii cec co sd kh6c nhau' Hinh I
d0
MOt c{ch giii quy6t vdn dd nny sit cnlrrg phtong lhtil -tr*.ng did1tld tinh
Il co gidn bir
." ;; a;:.i.fr .'r,"a" ie i.i
.f re pna" i'a* 1t "y aoi I2r chia s$ thav ddi cho
tinh ti lQ phdn trim thav
mfc d0 ban ddu. Ngrrq. r;i, pi-''oi-'g piap trung didm
([oat trung binh) cria c6c m(ic d0
ddi bing c6ch chia .rr tt "ia8i tno iid* giuu
D6 to gi6n cii
didm uirla 4 d6 la vir 6 d6 la' Vr vAy' giin cta
ddu ti6n vir cu6i .,r,g. Vi'iu,! aO tu ta t.ing
D6 co c

*Ot s\l tha; ddi tJ+s d6n 6$ dugc coi li s{

gia tdt d ci< thay di

theo phuong phap t.,rng iiit, d6i

40' Tudng tU nhd vay' mQt sti thay
tdng 40 phdn trim bdi vi A4) 7 s * too = Gii
phdn trlm'
tu 6"d6 la ddn 4 d6 Ia cirng ddoc coi li giim 40
Bdi vi phtronC PhaP t-rung didm cho ciu tri
loi gi6ng.nhau bdt kd tlY"^i: 5

fruJ"g ."'" .,
,fr?V aai, duoc stl dune dd tinh d0 co gi6n cfa cau t
"O 'fi"o"g tiu chringla' trung didm girra didm A
i;;;;;'iu
theo gi6 gitta hai .lic'* l.6iiitinq
11%
vir didm B li:
Didm gitla: Gla=5oola Lrldng = 100
0
A d6n didm B' gi6 tnng 40 phdn
Theo phr:ong phip trung didm' khi di tii didm
v{y' khi tinh tt didm B d6n
trim, vir lrrgng giim 40 ph"e; trim Tdong tU nhd
l0n 40 phdn trim' Trong ci hai
didm A, gid giim +O pna, tta*, vi higngltang
hr:dng, d[ cJgian crla cdu theo gi6 ddu bing
I'
didm drrqc sit dung dd tinh dQ
CJng thrlc sau dny thd hiQn phuong Phiq:t".1C
.o gtir,?tt" cdu theo gi6 girra hai didm' ii hieu iqt'
Pr) vir (Qz' Pz):
(Qz- Qt) tl(Qz +q) t2l
D6 co gi6n cfra cdu theo gi6 = (P2 Pt) ll(P? + F,) I 2l
-
bing phttong ph6p trung didm'
Tir s6 ld phdn trim thay ddi cia lLtgng dugc tinh
vir mdu s6 Ir phdn t.e- th;;;ai;t u gia
a*. tinh bing phuong phip trung didm'
ft i Uu., tinh toiin dQ co giin, ban ndn sii dgng c6ng thtc niry' Gi;

khi thuc hien nhtlng tinh tuiir

Tuy nhi€n trong cu6n s6ch niry' chring ta hi€m
chirng ta' dQ co gian tbd hien di6u
nhrl v{y. D6i voi na, f,Citat -ut aitn-ttu t
vai trd quan trong hon
4

gi - trrq.rg cau tnlOc srJ thay d6i gid in - c6

phin itng cira l. (iii ting
c6ch tinh 21%

Sqt lla dang cta dUtrng cdu u

ro
(la,- nha kin h td hqc phin lo4i drtong cdu theo tI6 co giin cria chung' Cdu l2r
gi6 Cdu chloc
Lii r .1i, '-;;tilt; hon I,'c.) nghia Ia lu!'ng tha) cldi thi6u hon
,,,"q,,,ir, Li,i do c,-, giii nho hon ti co nghia li
-qrrtrl luq'ng thav tldi it hon
, L I I,
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 107

giri. Ndu d6 co giin chinh xdc lA 1, ti lC phdn trim thay ddi cria lrrgng bing tf l€
phdn trdm thay ddi cria gid vi cdu duoc cho ld co gidn don tti.
'am, co Vi cta cdu theo gi6 do lrrong ltrgng cdu thay ddi bao nhi€u trddc
dQ co gian
rBd6n nhring thay ddi cta gi6 cA, n6 lidn quan chdt che d6n d6 d6c cria ddong cdu. Cric
idQco quy tic sau dAy cho chtng ta mQt htrdng dAn htru ich: Duong cdu cirng it d6c, dQ
ii duoc co gian cria cdu theo gid cing l6n. Duong cdu cing d6c, thi tI6 co gidn cria cdu
theo gid cang nh6.
:inh dd Hinh I minh hoa cho nim trddng hgp. Trong tntdng hqp c{c doan, dQ
ldi cho co gian bing kh6ng, dtigc thd hi6n trong hinh (a), cdu hoin todn kh6ng co
m thay
nrlc dd
09 <o giSn oia cdu theo giii
Hinh I
Vi vay, 0Q co giin <ta rdufieo gid x;ic dinh xem duorg ciiu d6c hoic thodi. Lrn rlng
f -
s{
gia t,itci rdr thay dditj l€ phdn trim tlrroc tinh theo phuong phiip trung didm.

)ay dot (5u hoao toh th6n9 (o giin: 00 (o gl:n bhg o (,iu lhtug (o gEnr 00 (o gEn nh6 hfi 1
6ii Gii
(iu
huong
,5
ria cdu t5
L
idm A 4
I
I
G: ting (iu
1. 1. Gil ting I
I
1191' )2fi
I
I
I
I

0 phdn 0 t00 tquns 0 90 * 100 tuog

2.1{h6n9l}m lug(g clu thay ddi
B ddn 2. um l4dr{ duiAm I i%
(lu gian dfi yl: OO (o giin blng l
ci hai 6i;
<o

i\
inh d0 \
/l
l.6li dng
(iu
ll$ tt
lt
tt
tt
ll
tt
, didm, 0 80 t(og
7100
llm lrrqng du qilm
;d-lem. (iu
2296
(o
9i5n: 06
(o
9i6n ldr hor I (iu @ giin hoin tolnr 06 (o gEn blng vi <irng
Gii 6iii
h.todn L d mi( qU (ao hdn

n di6u -- { dd h, l'{!
du
bang 0
I
rg hon L
I
,r (iu
I
l.G6tug t
I 2. d mft gii fiiog blng
2135 I 4 dd la, ogrff dau dtnq
I
5a mua brt ct luJ1g nio

.rlir co 0 s0 --\-r00 t,/qng 0 t,/qnS

2. Dm luong du qilm 57%
l. d mfc gid thrp hdn 4 dd h,
r dttoc Iuorq du l) v6 cing

it ho'n
lO8 PHAN ll idr IiJ,,-)l\G F'rOA; Lrol'l rl ,t

nim .1ti, ,

|.
AN CO BIET D6 Co Gian Trdn Th$Td PxQ,bar
= 100, tdr
(hung ta da birn ! nghia cta dd co gi6n, cdc ydu t6 khi so sdnh cdr thi trr.tdng vdi nhau. T6ng c

xdc dinh nd vi vi6c nrj drroc tinh nhu th6 niro. Ngoiri Tuy nhi6n, ch(ng ta clng cdn cdn thin khi st] Ciu trA ltt
nhfing ! tudng chung, ban cr1 thd y€u cdu m6t con sd
lf do lir bdi vi clic
nhrl trong
dung cdc con s6 u& tinh niry. MQt
cu thd. (hinh xiic li gi;i cOa mQt loai hirng hda lim du nay, gi,
ki thuat thdng kO drl-o( srldqng dd tinh chring c6n tdi
luong c5u thay tldibao nhi6u? tdng doar
mdt sd gii tlinh, vir nhtlng gil dinh niry thi khOng
Q ting l€r
cri
0i tri ldi c6u hdi niy, (iic nhi kinh td hoc thu
thep d[ lieu trOn (ii( thi trudng vi iip dung ki thuit tlring trong thtlc td. (Ciic chi ti6t c0a nhthg ki thuat doanh thl
th6ng k€ dd udc tinh d6 co gi6n cta ciu theo giii. Dudi n)y nim ngoii pham vi cria cu6n sdch niy, nhtlng
diy lir mOt s6 d6 co gi6n ola c6u theo giii ctia mOt ban sE bdt gip chring ndu ban tham gia ciic khda hoc
sd mAt hlng, thu duqc til cic nghi€n triu khdc nhau: gi6n tia
v6 kinh t6luqng.) Mot ly d0 khii( lA do dO co 6iii
Trfng 0,1
c6u theo giii kh6ng nhft thi6t ph6i gi6ng nhau d tdt
(ham s6c y td 0,2
ci cilc tlidm tr€n mdt dudng cdu, nhu chrlng ta se thdy
GAo 0,5
trong trudng h0p cta m0t dudng c6u tuydn tinh ngay
Nhi d 0,7
Ihit bd 1,6 sau diy.06i vrii ci hai l! do niy, ban cung dilng qud
B[a in rai nhi h)ng 2,3 ngac nhi6n ndu ric nghi€n cfu khdc nhau bdo cdo
NrJd( giili khiit Mountain Dew 4,4 khdr nhau vd dd co gian crla ciu theo gid cia <tng

tdc con s6 niy khd thd vi vi ch[ng (6 thd htlu kh m6t hinq hda.

gian,vd duong cdu thing dring. Trong trddng hgp niy, bdt kd gie ci thay ddi
th6 n2ro, lttgng cdu v5n kh6ng ddi. Khi dQ co gian ting l6n' drrong cdugiim
d0 d6c v2r trd n€n phing hon, nhu thd hi6n trong hinh (b), (c) vA (d). O cuc
ngrlgc l4i, duqc thd hi€n trong hinh (e), cdu co gian hodn todn. Didu niry di6n Tii< tl6ng cti
<ogiin
.u rcri aO co gian cdu theo giri ti6n ddn v6 cing vir dudng cdu trd ndn nim
cria ,

c5u vriri t! l0

ngang, phin 6nh thgc td ring nhrrng thay d6i rdt nh6 cia gi6 cung dln d6n 4 tl6 la l6n 5
l€n 450 dd l,
thay d6i rdt ldn cira lugng cdu. ddn giimlu,
Cu6i ctrng, ndu b4n gap kh6 khin trong viQc phin biQt gitla co gian vd khbng nir giiit;n(
giamtu400
co gian,dAy li mQt thi thuat ghi nhd dAnh cho ban: c6c ilttong cdu kh6ng co gidn
Gnelatic), ching h4n nhrl trong Hinh l(a), tr6ng gi6ng nhrr chtt c6i I. DAy kh6ng
phAi ln didu quan trong, nhung n6 c6 thd girip b4n trong ki thi tdi.
Gii
l

Idng doanh thu vi d9 co giSn c0a cdu theo gii 2....d!

nhd 11

,s
Khi nghiOn crlu nhfng thay d6i cia cung hoic cdu trong m6t thi trddng, m6t
bidn s6 mir ch[ng ta thddng nghi6n crlu l?r t6ng doanh thut, sd ti6n m2r ngdoi 'J

mua chi trA vd ngrroi b6n nhin drrgc. Trong bdt ki thi tnldng nio, tdng doanh ,
thu luon bang P x Q, gi6 cta sAn phdm nhAn v6i hlgng hang b6n ra. Chring ta
co thd thdt-tdng doanh thu trdn d6 thi d Hinh 2. Chi€u cao cira hinh chrr nhit 7

T6ng doanh thu. Luong tien rrgYo hitri cho nguoi b6n mQt hAng h6a, dLrgc
tinh bing cSch nhAn gi5 crja hing h6a oi sAn luong b6n ra
 cHUoNG 5 DO Co GIAN VA UNG DUNG 1o9

nim du6i duong cdu li R vi c-hiiu rQng ln Q. Di6n tich hinh chrr nhAt niy,
P x Q, bing tdng doanh thu tai th! truong niy. Trong Hinh 2, P = 4 d6 la vA e
= 100, tdng doanh thu bing 4 d6 la x 100, hay 400 d6 la.
T6ng doanh thu thay ddi nhU th6 nio khi di chuy€h doc theo driong cdu?
hi 'sf CAu trd loi se phu thu6c vio d6 co gian ctia cdu theo giri. Ndu cdu kh6ng co gian,
r'i ciic nhd trong Hinh 3(a), thi gid ting se din tdi sLr gia teng cta tdng doanh thu. O vi
dp niy, gie tang trl 4 d6 la l€n 5 d6 la l?rm cho lrrgng cdu giim ttr 100 xudng 90,
in tdi
tdng doanh thu tang tlJ 400 d6 la l€n 450 d6 la. S{ gia ting cria gi6 lim cho p x
Q ting l6n vi Q giim c6 ti lQ nh6 hon so vdi r'f 16 ting cta p. Hay n6i c6ch kh6c,
h6ng

rhuit doanh thu ting th6m ttt c6c don vi hing h6a bdn duoc vdi gi6 cao hdn (di6n tich
lung
l hor
r cia 6i; Hinh 2
d tdr Tdng doanh thu
thiy Tdng s6 ti6n ngrrdi mua thanh toiin,

n9ay vi ngttdl biin nhAn dudc tuong

duono vdi dien tkh (ta hinhchunh6t
I quii arrri'i duong iiu, I x Q. d tLiy, vdi mrir
giii 4 tl6 la, lttorg c5u li 100, vA tdng
r cio
doanh thu li 400d6la.
ctng
PxQ=5400
{doanhthu)
(iu

0 r00 TUql|g
y cor o
gilm
) clic
di6n Iiic tl6ng rria srrthay tldigiii l€n tdng doanh thu (tich s6 rta gid v) ltrong)phu thu6(do d6
co gi6n <ria rdu. Trong hinh (a), drldng r6u kh6ng ro giin viv6ygid ti-nE'lirin gidm lrroni Hinh 3
nam cdu vdl ti 16tudng rihg nhd hon, vi viy doanh thui;ndrcn. troni viUu nall, viec t;nq qii tU T6< ddng ria srrthay ddi
r oen 4d6la l€n 5 dd la khi6n hlong rdu giim tin00xu6n9h.I6ng doanh thui;ng ttail dO la rta giii l6n tdng doanh thu
l6n 450d6la.Trong hinh (b), tludng cEu li co giin.Trong tnlfig hdD niy, qii tinq se ddn
ddn gie m IUOg (6u ufi ti li trrong rirrg ldn hon, vi v6y tdng doanh tliu g i3ri. d tru6n9 trqp
:hbng niry, giii tingt4 il6la l€n 5 d6la khi6n hrorg cdu giSm tt 100 xu6ng 70. Tdng doanh thu
giiim,400d6|axu6ng350d6|a.
r gi6n
(a)Tddng h@ Giu lh6ng (ogEn
h6ng (.)Tn hg hdD ciuto gi,iir
2-... doanh ftu tJIq Ln
nhd m(( cao hdn

Gii Giii
2. ... doanh dru ting En l.lftl &E du (o giin
1. l(hidr&U du
nhdmi( giii oo hon kh60g (0 giin
t5 ,s
, mot
,4 t,1
rgLioi I
(iu

oanh I
i) I
B B I
(;u
ng ta I
I
nhit
0 90 100 tqng o 10 100 trJF S

3. ... ldn hfi pMn tdng do.nh thu ti l. ...ohd hfi ptdn dry do.nh thu bi
dvoc mrt di do Mn duft lr rln phrm hdn mit di do b{n iruE ft rln phrm hm
11o PHAN I Tnr TRUONG rtoAT DoNG lirlt-] rHE NA

A trong hinh ve.t nhidu hon sti gidnr sut cl,-ranh thtr do su suy giim cta s6 luong 16 cira s Li tr
don vi hdng h6a b6n ddqc (dien tich B). duong catr
K6t quri sC ngddc lai n6u cdu l?r co gidn: Srl gia tdng cia giit gAy ra s{ sgt giAm Mdc di
cira tdng doanh thu. Vi dq nhu trong Hinh 3(b), khi gi6 teng ttr 4 d6 Ia ddn 5 d6 la, kh6ng phd
lugng cdu giim ttl 100 xu6ng 70, do d6 t6ng doanh thu giim tiJ 400 d6 la xu6ng gifia hai bi
tuong d6i)
350 al6 la. Vi cdu co gidn, do d6 phdn sut giim cria lrrgng cdu l?r rdt ldn vir n6 l6n
Hinh 4, trr
hon nhidu so vdi milc ting l€n ctra gid. Didu niy c6 nghia Ii sg gia ting cta gi6
BAng ndy s
lirm P x Q giim xu6ng do ri lQ giim cria Q ldn ti l€ tnng cira P. Trong trddng hqP
Tai cric didr
niry, doanh thu co th€m ttt cdc don vi b6n dtigc vdi gid cao hon (diQn tich A) li
c6 mrlc gid
nh6 hon so vdi mrlc giim cria doanh thu do viQc b6n dugc it hon (di€n tich B).
ua:g.ni
C6c vi du trong hinh niy minh hea mQt s6 quy tic chung: con so nay
. Khi cdu khdng co gian (dO co gian thdp hon I), gi6 vi tdng doanh thu di khi giri i li
chuydn theo ctrng mQt hr:dng. thu tinE
sE

. Khi cdu co gian (tIQ co gian cao hdn 1), giri vi t6ng doanh thu di chuydn doanh thu
tdng doant
theo hudng nguqc nhau.
. Ddong
N6u cdu lir co giin don vi (d0 co giin chinh x6c bing 1), t6ng doanh thu r

bing nhau I
khdng d6i khi gi6 thay ddi.
kh6ng ddi,

0Q co giin vir tdng doanh thu doc theo dudng <du tuyin tinh Cdc d6 co r

Chring ta hiy xem x6t d0 co giin thay ddi nhti thd niro doc theo mQt drrong cdu Ngoii d6 c<
tuy6n tinh, nhu drrgc thd hiQn trong Hinh 4. Chtng ta bi6t ring cdc tlrrong thing khrlc dd mt
co dd d6c kh6ng ddi. D0 d6c dtigc dinh nghia li "tung chia hoinhl mi d dAy Ii ti'
Dg co giSr
lUong sr.r th
tinh bing p
Hinh 4 o,
giin trEn dulrng du tuyin tinh
nhdp. Cdng
06 <o
11
00(o gbn
ldn hdn 1
06 d6( da dudng 6iu tuydn tinh li khbng ddi, nhfig dq o gEn thi 6
L-
I
thay tldi. Bidu ciu trong bdng di rltto< s& dqng dC tfnh todn dO ro 5 --L tt
giin cta <6u theo giii theo phuong phdp trung diCm.Taiciicddm tt
4 o giin
vdri mdt mfc aiii thdp va luong (ao, dudng Giu kh6ng co giin. Tai ttt
frd
Nhu chring,
nM hon l
<ii c ddm v6i m6t m fr giii co v: luong thAp, d(ong cdu to iin. 3 --L--l--.l
trl
9
ttl th6ng thrlo.
--{--.{---F--}-
thay ddi ct
2
tttrl
I
ttlll
---r--r--T--1--'t--
ttttr duong. M6t
0 14 6 810 12 l4 cao hdn se
trrF g
ngtidc nhar.r
t'ldn rtm Phin uim
T&rg doanh th! dd
thay uE, ddi Th{m c}r
Giii tuog fti r k,qu oL da oria ldog 0o (o gEn 6 ti
nhAp ctng l
tl 0 lo 15 200 13.0 (o gEr
phdm vi qu,
6 2 12 (o g6n
l8 61 1.7
5 4 20 (o
22 40 1.8 96o
4 6 24 (oglio ,rvi
29 29 r.0
3 8 24
40 22 0.6 1G609 (o giin
2 t0 20
67 l8 0l lG6n9 (o d,n
1 D9 co gi
r2
t.l
Xh6ng.o qi,in d6i n!.r,,''
bino oh,
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 111

,ldgng lQ cia su thay ddi cira gi6 ("tung") voi srl thay ddi cira lugng ("honnh"). DQ d6c cua
ddong cdu nay ld kh6ng ddi vi m6i I d6 la ting gi6 lirm giim hai don vi lrtgng cdu.
rt giim Mac du d0 d6c cta dttong cdu tuydn tinh li kh6ng ddi, nhting dQ co gian
i d6la, kh6ng phli l[c nio cirng v{y. Didu niry xiy ra vi d0 d6c li tf lQ thay ddi tuyet d6i
xu6ng girla hai bi6n, trong khi d0 co gian la tf-l€ phdn trdm thay d6i (hay ri le thay ddi
n6 ldn irrong d6i) gida hai bidn. B4n co thd th5'y di6u niy bang c6ch nhin vio bing trong
:ua gla Hinh +, trong d6 cho thdy bidu cdu crja m6t duong cdu tuydn tinh tren d6 thi.
ng hgP
Bing niy sil dsng phtlong ph6p trung didm dd tinh d0 co giSn cta cdu theo gil'
j=6c didm c6 m(rc giri th{p vi lrrgng cao, driong cdu kh6ng co gian. T4i cic didm
Tai
hA)la
c6 mrlc gi6 cao vir lugng thdp, drtong cdu co giin.
h B).
Bing niy ctng cho thdy tdng doanh thu tei m6i didm trdn drtong cdu. Nhtrng
con s6 niry minh hga cho m5i quan hq gitla tdng doanh thu va dQ co gidn' Vi du,
thu di khi gi:i li I d6 la, cdu kh6ng co gian, vi n6u mtlc gid ting l6n 2 al6 la tdng doanh
thu ie tang l€n. Khi gi6 la 5 d6 la, cdu co giin vi n6u gii ting I6n 6 d6 la tdng
:huydn doanh thu s€ giim. Khi giri thay ddi gitla 3 d6 la vir 4 d6 Ia, cdu co giin don vi, vd
tdng doanh thu d hai m(tc gi6 nhy bing nhau.
Drrong cdu tuy6n tinh chi ra ring ttQ co giin cta cdu theo gi6 kh6ng nhdt thidt
nh thu
bing nhau d tdt ci cdc didm tr€n m6t duong cdu. MQt s6 duong cdu c6 d0 co gi6n
kh6ng ddi, nhrtng nhin chung dQ co gian sE thay ddi doc theo tl:ong cdu.

(6c itg co gi6n khii< cta cdu

,ng cdu
Ngoni d$ co giin cira cdu theo giri, cdc nhir kinh td hoc con sit dqng cdc dQ co giin
5 thing kh:ic dd m6 ti hinh vi cira ngr:oi mua trong mQt thi trudng.
ay le ti D6 co giSn cria cdu theo thu nh6p DQ co gi6n cta cdu theo thu nhip' do
ldong sU thay ddi lugng criu khi thu nhip cira ngudi tiCu dtng thay tldi. N6 dugc
tinh bing phdn trim thay ddi cia lttong cdu chia cho phdn trim thay d6i cira thu
nhip. C6ng thrlc:

D6 co gidn cria cdu theo thu """"

"nap -
= W
PhAn trdm thay ddi thu nhdp

Nhrr chung ta da thao luAn trong Chuong 4, hdu h6t cdc loai hing h6a li hing h6a
th6ng thrlong: thu nh{p cao hdn se lim ting lugng cdu. Vi.lugng cdu vir thu nh{p
thay d6i ctng mQt hrr6ng, n€n hirng h6a th6ng thdong c6 d0 co giin thu nhip
g drrong. MQt s6 hirng h6a, ching h4n nhu tli xe bulit, li hing h6a thri cdp: thu nh{p
14 cao hdn se lirm girim Iugng cdu. Vi lugng cdu vi thu nh{p thay ddi theo hrrdng
rro9
ngdoc nhau, ndn hirng h6a thrl cdp c6 tl$ co giin thu nhfp Am.
Th{m chi ngay trong hing h6a th6ng thudng, mtc dQ co gi6n cta cdu theo thu
d
nhAp c0ng khdc nhau d:ing kd. Nhrrng mAt hang thi6t y6u, ching hqn nhrr thgc
rian phdm vA qudn 6o, thuong co dq co gidn thu nhip nh6 vi ngtloi ti6u dtng phii mua
fin
tiin
tEn ddn vi
ng (o giii 1 D6 co giinc6u theo thu nhfp: sd do cho bi6t lugng c6u cOa mQt hing h6a thay
ng (ogEn
ng (ogEn d6i nhu th6 nio rrng vdi su thay d6i trong thu nhAp crla nguoi ti6u drin9, drroc tinh
bing phbn tr5m thay d6i cta lr-rong cbu chia cho phbn trdm thay ddi vE thu nhQp'
112 PHAN - ' - |

chung ngay ce khi thu nhap r'rlx ho thap. Nhtlng m;it hang xa xr, cheng han nhu drr ldor=,u r

trdng cil mu6i ve kim crJdng, co xu hudng co dQ giin cta cdu theo thu nhdp cao vr hirng hoa d
ngrldi ti6u dtng cim thdy rang ndu thu nhAp cira hq qud thdp, hq vAn co thd s6ng ddi cira gii
mi kh6ng cdn nhtlng hirng h6a ndy. trddc nh[irr
D6 co giSn c0a cdu theo giti ch6o D0 co giSn cta cdu theo gi6 ch6o' tlo ldong DQcos
s{ thay ddi lugng cdu cria mQt hing h6a khi gi6 cta mgt lo4i hang h6a li€n quan viQc thay dr
thay ddi. N6 dr:gc tinh bing phdn trim thay d6i cta lrrgng cdu hing h6a I chia cung kh6n.
cho phdn trim thay ddi cira gi6 hing h6a 2, nhrl sau: Iai, hing rr
cung co gii
- t9-lg-phil tram thay ddi-lrrqng hang h6a 1
gi6 ting ldr
D6 co gian cria cAu theo gid .n'o
t! lQ phdn rem thay ddi gi6 hang h6a 2 Trong hl
lirkhoing t'
DQ co giin cria cdu theo gi6 ch6o lir mQt s6 dudng hay im phq thu$c vio viQc hai
trong ngin,
hang h6a ln thay th6 ho{c bd sung. Nhu chring ta di thio lu{n trong Chdong 4, hing
miy cira hl
thay thd ld hang h6a thddng drrgc sit dqng thay cho nhau, ching h4n nhrr brinh mi
ngin h4n, I
kgp xric xich vi hamburger. Sri gia ting cta gi6 banh mi kgp xfc xich se t6c dQng nghiQp c6 t
ddn ngrloi nu6ng hamburger. Bdi vi gi6 cita b6nh mi kgp xric xich vir lrtong cdu c6c cdng ty,
hamburger thay ddi ctng mQt hu6ng, dQ co giin cia cdu theo gi6 chdo li drtong. nginh. Vi '
Ngdgc lqi, hing h6a bd sung li hing h6a thrrong drtoc sit dgng vdi r1hau, ching h4n thay d6i giri
nhtt m6y tinh vi phdn m€m. Trong trtiong hgp niy, dQ co gian crla cdu theo gid
cheo lir 6Lm, cho bi6t ring sd gia ting trong gid m6y tinh girim lrrgng cdu phdn mdm. Iinh dd co
D6n tldy, ch
KIeMTRA NHANH: Hay dinh nghra dd co gidn cla chu theo gia. . Gidi thich mdi quan
gio hiy xer:
hQ gi7a tdng doanh thu va d6 co gidn cia cbu theo gia.
cung Ii phi
ci, nhd sau
a

09 c0 G|AN (uA (uNG D6c

Trong Chuong 4 chtng ta di titng luu y ring c6c nhi sin xudt mu6n bdn nhi€u Vi dq, giA r

hing hon khi gi{ cira no ting I€n. Dd chuydn nhtlng tuy€n b6 vd lttgng cung trl ngdoi char
dinh tinh sang dinh lugng, mQt ldn nfra chung ta s€ srl d\rng kh6i niQm dQ co gian. phrrong ph

Phin
06 co giin cta cung theo gi6 vi c6c yiu td inh hrr0ng
I LlUng r r.r . ,,.
Qr,ry iuAt cur.rg cho ring gid cao sE l?rm tiLng lugng cung. EQ co giin cira cung'
Phin
1 DQ co giSn cOa c'6u theo gi6 ch6o: s6 do cho bi6t luqng cbu cOa mQt hing hoa thay Trong trddt
d6i nhLr th6 nio r-rng voi sqr thay d6i vE gi6 crla mQt hing hoa khiic, dugc tinh bing
phbn trdm thay tl6i trong lLrong cbu cOa hing h6a thur nhdt chia cho phbn trdm thay
D6c
d6i vE gi5 cOa hing hoa thrr hai.
2 D9 co giSn cOa cung theo gi6: s6 do cho bi6t lugng cung crla mQt hlng h6a thay
5i nhrr thd nio Lrng ,;67; su thay d6i v'6 giA crla hAng h6a d6, rJrrqc tinh bing phEn frong vr du
trim thav d6i cr.ra 1,./ong cunq chia chc phhn trSrn thay d6r v6 gia le gdp dai s
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 113

ran nhti do ltlong h-tong cung thay ddi bao nhi6u trudc nhrlng thay ddi cira gi6. Cung m6t
ip cao vi hing h6a drtoc cho ld co gian n6u lrrgng cung thay ddi d6ng kd trttdc nhfrng thay
thd sdng ddi c0a gi6. Cung duoc cho lit khbng co gian ndu lugng cung chi thay ddi nh6
trddc nhfrng thay ddi cira gid.
lo-luong DQ co giin
cira cung theo giri phu thu6c vho sql linh ho4t cta ngtloi bdn trong
€n quan viQc thay ddi lugng hing h6a minh sin xudt. Vi du, nhi d bai bidn c6 mQt ngu6n
a 1 chia cung kh6ng co giin bdi vi gdn nhri kh6ng thd sin xu5t th€m ddt duoc. Ngrroc
l4i, hing c6ng nghiQp, ching han nhu sdch, xe hoi, vir truydn hinh, c6 ngu6n
cung co gian vi c6c doanh nghiQp sin xudt c6 thd cho tang cudng sin xudt khi
rg h6a 1
gi6 ting lOn.
:h6a2 Trong hdu h6t c6c thi trudng, ydu t6 quy6t dinh d0 co gian cta cung theo gi6
vi€c hai
li khoing thdi gian dddc xem x6t. Cung thudng co gi6n hon trong dii h4n so vdi
trong ngin han. Trong ngin h4n, c6c c6ng ty kh6ng d6 thay ddi quy m6 cic nhi
;4, hing m6y cria hq dd sin xudt nhidu hon hay it hon mQt lo4i hAng h6a. Vi v6y, trong
b6nh mi
ngan h4n, Idong cung kh6ng nhay vdi giit cit. Ngugc l4i, trong diri han, c6c doanh
6c dQng
nghiQp c6 thd xAy drjng cric nhi mdy mdi ho{c d6ng cfta nhi m6y c0. Ngoii ra,
ong cdu cdc c6ng ty mdi co thd gia nhip vio thi trudng, vir ciic c6ng ty c[ c6 thd roi kh6i
drrong. nginh. Vi vAy, trong diri h4n, luong cung c6 thd thay ddi d6ng kd trtt6c nhrrng
ing h4n thay ddi giri. .---
theo gid
in m6m. Iinh 116 (o gien cta cung theo giii
D6n diy, chring ta c6 mQt sti kh6i qu6t chung v€ dQ co gian cria cung theo gi6, b6y
1Ot quan
gid hay xem xdt chfng chinh xic hon. Cric nhir kinh td hqc tinh dQ co gi6n ctra
cung lir phdn trdm thay ddi cria lrtong cung chia cho phdn trim thay d6i cria gi6
cA, nhu sau:

Phdltlam thay ddi lugng cung

E6 co gidn c0a cung theo giri - Phin tram thay ddi gi6

n nhidu Vi dq, gii

srl ring gi6 mQt gallon sta tdng tir 2,85 d6 Ia l6n 3,15 d6 la khidn
cung ttl ngddi chdn nu6i gia ting sln xudt ttr 9.000 d6n 11.000 lit m6i th6ng. Dung
co gian. phuong ph6p trung didm chring ta tinh phdn trim thay ddi gi6 Ii:

Phin trdm thay d6i gi6: (3,15 -2,85) l3,OO x 100: l0 phAn trim.

a cung-
Tudng t\i, chring ta tinh phdn trim thay ddi lrrgng lir:

PhAn trdm thay ddi luqng : (11.000 - 9.000) / 10.000 x 100 : 20 phdn trdm.
r6a thay
nh bing
Trong truong hop ndy, dQ co gidn cira cung theo gi6 li
5m thay
D6 co gidn cria cung theo giii
" = ,29Yi =
l\o/n
z,o
roa thay
ng phbn Trong vi dU niry, dQ co giin lA 2 cho chring ta bidt reng luong cung thay ddi v6i tf
lQ gdp tlOi so vdi ti 16 thay ddi cira gi6.
114 PHAN II THI TRUONG BOAT DONG NHUTF]€ NAC

Hinh 5 06 co giSn oia <ung thdo giii

0o co giSn <ua cung theo giii xiicdinh xem dudng (ung li d6(hay thodi. Lrru i rlng tdt oi rii< 6ii
!15
thay ddi ti l€ ph6n ffim dro( (nh theo ph udng phdp trung di6m.

(r) (ung hoan toln thdng (o gltu: 06 (o gEn blng 0 (b) (ury th6ng<o 9i n:06(ogErnh6hat I
12
6i6 Gii
tung
tung

l5 t5
t
4 4 06(oqil

1.6iiiEng
l.6i{dng 4
D%...
Dgo...
l
I
ll
I

0 100 tuqrlg 0 100 * 110 tuog 0

r. urong lim thd adi tuos curu 2. ...lim luqng o/fing lln 1ti96

k) tung (o glin dor Y!: 00 (o giin blng I

6iii
vir drldng .
(ung
cring din c

4
Trong r
1. Gii ting doc theo c
22%...
ngirnh, trc
mfc luon
12s rlng d6ng
tt ltg
/1$ -
(Ung 6nq l€n
du thila n
2. ...li,ln luqq 22(f

(d)(ung (o gi nr t)6 (o (e) (ung (o gian hoan toin; Ei o gidn tAng v6 <ttg
r6i mot pl
9i n lar hon I
Gii Gii nghiQp co
(ung
-- l. Tii mft gil oo lrn l dd h, Khi lugng
lumg ong li v0 dng
MOt khi cr
t4 Cung ddng c6c
l. Gid ting 2. Tai mf( gi, = 4 di h, khoAn chi
27%... ru,t dp
Hinh (
nh) sln s! <unq
d brt d mft rln ludng nio

d6la ddn
0 r00 -l* 200 tuqng 0 tdqng cung ting
Taim(( qi; d
I€ cao hor
3. p hdn
2....hm ludng ory ting lan 67% 4 dd la, luong cung = 0
lai, khi gii
tu 500 l€r
ddi theo t
(6c loqiiludng cung
KI€M TRA
Vi d6 co gidn cung theo giri do lrrong sri thay d6i crla lttgng cung khi giri thay sao d6 cc
d6i, n6 drrgc phin 6nh trong hinh dgng cta drrong cung' Hinh 5 cho thdy nim
trddng hgp. Trong trtlong hgp crtc doan trtc li dQ co gi6n bing kh6ng, drrgc thd
hiQn trolrg hinh (a), arnghodn todn kh6ng co giAn, vir drrong cung li mQt dttong BA ONG
thing drlng. Trong trdong hgp niy, litong cung li c6 dinh b{t kd gi6 nhu th6 nio.
Khi dQ co giin tdng t€n, duong cung trd n6n thoii hon, cho thdy lugng cung thay Tin t6t ch,
j
ildi trtio; nhiinc thav tltii trong gir ca r-'i .r.ii ngll(i. tai thd hien trong hinh {'. giil gid rli,
;ung lro,'irt frrr)tr .rr giriir t)i6tt nav xiv ra khi d6 crr gian cira ctrng ti6n d6n l'6 t ''it den ma tu
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 115

Hinh 6
CAC
Giii 06 co giSn oia <ung theo giii
!s (6 th6thay ddi nhuthinAo?
06(o giin rhd hdn 1

Vi(ii( doanh nqhiep thrJdng <d cdng sudt sln xuit tditla,
n tl6 co qiin ctaiund c6thd i5tGo khiludng (ung thip ve
nit ttrdp ttri tuOq onq oo d vi d u niy giii ting til 3 tl6 la
len 4 dd la lim luonq (ung ting t100l6n 200 Visugia
t;nq 67 oh6n tr5m (ta hIfig <ung (dtloc tinh bing
0oo gian l&l hon I phuonq piiip trung di6m) l6n hcm su gia ting 29 phdn
trim rriaqi6 cC,ltrtdrrg tung li cogiintrong pham vinip
Ngu& lai;khigiii t;ng ti l2 d6la l6n 15 il6la,-ltjorg cung
3 dl 6ng tt 500 len 525. vi sr, gia ung 5 phin ttim (lla
luonq cung nhd hor so vrlri m(c ting 22 phin tr,im oia
giii, ilrrong rung khdng ro giin trong pha m vi nly.

I/os 0 r00 200 soo szs l,lfitg

vir dttong cung trd nan nim ngang, c6 nghia li nh0ng thay ddi rdt nh6 trong giii
cung dln ddn nh0ng thay ddi r{t l6n trong lrrong cung.
Trong mQt s6 thi tntong, dQ co gian ctia cung kh6ng c6 d1nh, md thay d6i
dqc theo drtong cung. Hinh 6 cho thSy mQt trdong hgp di6'n hinh cho mQt
nginh, trong dJ c6c i.rg ty c6 nh2r m6y vdi c6ng sudt sin xudt han ch6' O c6c
nirrc lrrgng iung thdp, dQ co gi6n cira cung I?r cao, cho thdy c6c c6ng ty phin
fng d6ng kd truoc nhttng thay ddi cria gi6 ci. Trong pham vi niy, c6c.c6ng ty
aulf*ra nang 1tc sin xudt, ching han nhd c6 c6c nhi m6y vir thi6t bi nh1n
tng
r6i mQt phdn hay cri ngiy. Mgt sU gia tdng nh6 cria gi6 ctng lim cho doanh
nghiQp co lgi nhuin vl c6c c6ng ty b6t ddu sr1 dqng n_ang lltc nhe-n 16r-naf,
f"fri tJong cung ting l6n, c6c c6ng ry ctng bit ddu d4t d6n c6ng sudt thi6t k6.
MOt khi cong zudt dtqc sit dr.rng t6i da, vi6c gia tlng sin xu{t ddi h6i phiixny
dgng c6c nhi m6y m6i. Gi6 phAi tnng I€n d6ng kd dfi dd c6ng ty chdp nh{'n
khoAn chi phi ph6t sinh niry, vi viy cung trd ndn k6m co gian.
Hinh 6 trinh biry mot vi dq bang s6 vd hiQn tdgng niy. Khi giri ting tu 3
d6 la d6n 4 d6 la (ting29 phdn trim, theo phrrong ph6p trung didm), lrrgng
l-uqng cung tlng tit 100 ddn )OO ltat g 67 phdn trdm). Vi ldong cung thay ddi v6i tf
le cio hon ti tC thay d6i cira giri, drrdng cung c6 d6 co giin ldn hon 1' Ngtrgc
lai, khi gi6 tdng tu 12 d6 la ddn I 5 d6 la (ting 22 phdntrim),_lrtgng cung tang
tti 500 i€n SZi (ang 5 phdn trim). Trong trudng hqp niy, hlgng cung thay
cl6i theo ti lQ th{p hon t'i lQ thay d6i cria giri, do d6, d0 co giin nh6 hon l'

KIEM TRA NHANH: Hdy dinh nghia dQ co gidn c1a cung theo gid' 'Gidi thich vi
i thay sao d6 co gian c1a cuig trong ddi han c6 thd khac so voi trong ngdn han'
r nim
Jc thd
trrdng
BA UNG DUNG Cljl CUilG, CAU VAD0 C0 Gl[t{
6 nio.
g thay Tin t6t cho n6ng nghiQp c6 thd ln tin xdu cho n6ng dAn? Tai sao OPEC kh6ng thd
rh (e), gitr giri ddu d mtlc cao? Ngin ch{n ma tiry l2rm ting hay giim tQi pham li6n quan
,6 ctlc ddn ma tiy? Thoat nhin, nhitng cdu h6i niy duong nhu co rdt it didrn chung' Tuy
t16 PHAN II THI TRUOIIG HOAT DONG IIHU TilE N

Hinh -1
Hinh 7
Gi6 lia mi chuydn tii
1....ld du ti6cg
Ting (ung tren thitnrdng l.ia mi
omgtuo
co 960,
giim ttl 3
2....[m gij 5
l(hi m6t ti6n bd trong cdng ngha ndng nghi€p llm gi m mtnh I 5 Phat hi(
t; ng (ung l[a mi tt S, ddn 5,, giii hia mi gid m. Vi cdu
xem x6t nh
lda m) li kh6ng ting ludng hin tir 100 lCn
<o gian, \
110 <6 t!'16 nh6 hon so vdi tf 16 giSm giii til3 tl6 la I I Tdng doahJ
2
+
4udng 2 ilo la. (6t qut l) t6ng doanh thu da n6ng I Ph6t hiln n
,,Aen giem tU3m dd b (3 tl6la x 100)ru6n9 <in 220
dd la (2 d6la x 110).
ph6p n6ng
(iu
dugc biin v
0 m+ I r0 Lrytghh ml
Tdng d<
L lguooq tinq v6 d [ ,tltd hor
l(Et
. . va
qut h, 6.nh $u qgm tir 3m O h thgc t6, cdr
rudng 220 i$ la-
bdi vi cric r
duong cdu
giim. Ban i
nhi6l, ci ba cAu h6i ddu lir vd thi truong, vA tdt ca cdc thi tnrong ddu chiu sg chi lugng iua n
ph6i cira c6c ldc cung vtr cdu. Trong phdn niy chring ta rip dung cdc c6ng cu cung, la. Vi v{y, v
cdu vi dQ co gi6n tld tra ldi nhtlng cAu h6i c6 v€ phrlc t4p niy. dln nhdn d
N6u ndl
[iGu tin tdt trong n6ng nghiQp cri phli !i tin xdu ddivdi n6ng din? tu h6i tai sa
Hdy tudng trlong bqn ld mQt n6ng dAn trdng hia mi d Kansas. \'i tet ca thu nh{p trudng canl
ban kidm duqc la ttt viQc b6n lua mi, ban ddnh nhi€u n6 lgc dd lim cho tl{t cta trdong l(ra I
ban dat nang suit cao nhit c6 thd. B4n theo doi di€u kiQn thdi ti6t, dit dai, kidm mfc gid nAr
tra d6ng ruQng dd lo4i b6 c6n trung vi dich bQnh, vd nghi€n crlu cdc tidn b0 mdi vd bdn nhid
nh{t trong c6ng nghQ n6ng nghiQp. B4n bidt ring tr6ng cing nhidu thi bqn se c6 mi teng, giii
cang nhidu l(ra mi dd b6n sau khi thu hoach, vir thu nh{p cirng nhr.t m(tc s6ng cta Mac du
ban s6 cao hon trddc. nhrrng thay
M6t ngiy no, trtldng D4i hqc Kansas c6ng bd mQt ph6t hiQn quan trgng. C6c tnr6c dAy, h
nh2r nghi€n ctlu tai khoa n6ng hgc di tim ra mQt gi6ng lai mdi cira hia mi girip trang trai lir
ting ning sudt 20 phdn trim tr6n m6i acre'. Ban s€ phin rlng nhrr th6 nio trtldc luong thdc r

tin niy? Ph6t hiQn nly s€ khi6n b4n khd hon hay tQ hon tntdc? ti6n b6 tror
dAn c6 thd r
Hay nhd l4i ring trong Chrrong 4 chfng ta da tra loi c6c cAu h6i tudng tU nhu
khdng co gii
viy theo ba bridc. Ddu ti€n, chring ta xem x6t liQu dttong cung hodc duong cdu c6
khich nhidu
thay ddi hay kh6ng. Thf hai, chting ta xem xet hudng thay ddi cta ch0ng. Th(t ba,
chirng ta sit dgng dd th! cung vi cdu dd xem trang th6i cAn bing thi trddng thay Sau dAy !
J:l: -L-J
!lL,r ltltrl
.L -: ^
tll( ^' 1ldLr.
Gdn dAv nh,
Kj,, chi6m I:
Trong trdong hgp niy, viQc kh6m ph6 ra gi6ng lai mdi se t6c dQng d6n lim vi€c tro
duong cung. Vi gi6ng hia lai l?rm tdng lugng hia mi c6 thd dUqc sAn xudt niy gin lidri
trdn m6i acre ddt, nguoi ndng dAn se sin s2rng cung nhidu hia mi hon tai bdt dt c6 srJ sut,
kj,"rnitc giri n?ro. N6i cdch kh6c, drrong cung dich chuydn sang phii. Drrong nu6i ma ciic
cdu vin git nguy€n vi nhu cdu vd hia mi cira ngttdi tiCu dirng d bdt cif mrfc trong ninr I
gid ndo dtlcvc cho li kh6ng bi inh htldng bdi sd ra doi cta mQt gi6ng lai m6i
Phin ticl
Irt"'t nrl i l
I acre = 0.4ha ( nettoi dich ) dri nor,r I rr
 r

CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 117

H\nh.Z cho thdy vi du v€ n.r6t sd thay ddi nhri v{y. Khi drrong cung dich
chuydn ttl Sr d6n s2 s6 h-rong l(a mi b6n ting ttr 100 l6n I10, vd giri iria mi
giim ttl 3 d6 la xudng cdn 2 d6 La.
Phdt hi6n niy c6 lim cho n6ng din t6t hon kh6ng? Dd tri loi c6u h6i niy, hny
xem x6t nhrrng gi se xiy ra vdi tdng doanh thu mi ngdoi n6ng dan nhan dtroc.
Tdng_doanh thu cta ngrroi n6ng ddn ld p x e, giri hia mi nh6n vdi luong bdn ra.
Phrit hiQn ndy inh hrrdng d6n h9 theo hai c6ch trei ngudc nhau. Gi6ng lua lai cho
ph6p n6ng dAn sin xudt hia mi nhidu hon (e ting), nhtrng bAy gid m& gia hia mi
ddqc ben vdi giri thdp hon (P giim).
Tdng doanh thu ting ho4c giim phg thu6c vio d6 co giin cta cdu. Trong
thgc t6, cdu v€ c6c ]oai thrrc phdm thidt y6u nhrr lta mi thtrong kh6ng co gian
bdi vi cric mdt hing nAy tdong d6i re tidn vi it hing h6a thay ih6 gd.,gni. Khi
duong cdu kh6ng co gidn, nhd trong Hinh 7, giA gilm khi6n tdng doinh thu
gidm. B4n c6 thd th{y didu ndy trong hinh: Giri hia mi giim dring kd, trong khi
I chi lugng hia mi b6n chi ting nhe. Tdng doanh thu giim tti 300 d6 lixudn gzio aa
ung, la. vi v{y, vi6c phrit hi6n ra gidng lia lai mdi ldm girim tdng doanh thu mir n6ng
din nhfn drtoc.
Ndu ndng dAn bf thiQt bdi su khrim phri ra gi6ng lai mdi ndy, nguoi ta c6 thd
td h6i tai sao ho lai sfi dung no. CAu tri loi nim d trong tam cta cdch thfc cric thi
rhip trddng canh tranh hoat d6ng. vi m6i ngtioi n6ng dan chi li m6t phdn nh6 cria thi
c[ra trdong lta mi, hq chdp nh6n giri hia mi do thi truong quy6t dinh. D6i vdi bdt c0
tem mrtc gi6 ndo cia hia mi, se t6t hon cho hg khi srl dqng gi6ng lai mdi dd sin xudt
mdi vi bdn nhiiu l(a mi hon. Tuy nhi6n, khi tat ca n6ng dan ldm didu niry, cung hia
;€ c6 mi tdng, gi6 giim, vi tdt ci ddu thi€t.
; ctra Mac dt vi dp ndy l(rc ddu c6 v6 chi ld giA thuy6t, nhung n6 da gifp giii thich
nhrlng thay ddi l6n trong ndn kinh td Hoa Kj. nhtrng th6 kf qu.. U"i tidm nim
Cric trddc diy, hdu hdt ngrroi M'i s6ng d cdc trang trai. Ki6n thrlc vd cric phttong ph6p
gi(rp trang trai ld so khai tldn mrlc hriu h6t nguoi Mi phai li n6ng dan mdi sin xult dt
:ddc luong thrJc dd nu6i s6ng toin bQ dnn s5 Hoa Kir Tuy nhi€n,iheo thoi gian, nhrrng
ti6n bQ trong c6ng ngh6 n6ng nghi€p da gitip teng ldqng luong thrri m6i n6ng
din c6 thd sin.xudt. Sr.I gia ting c&a cung ltiong thgc, ctrng vdi cdu thgc phdm
nhu
kh6ng co gian, khi6n doanh thu cria nginh n6ng nghiQp giim, vi didu nAy khuydn
uc6 k.l-rich nhidu ngdoi roi b6 nginh.
I ba,
thav sau day li m6t vai con s6 cho thSy tdm quan trong cta s{ thay d6i lich st niy.
Gdn day nh{t ld nim r950, c6 10 tri€u ngrrdi lim vi€i trong c6c trang tr4i d Hoa

d"6n
Ky, chidm 17 phdn trim hrc ltrgng lao dQng. Ngiy nay, chi *
lt hon 31ri€u ngrroi
ldm viQc trong c6c trang trai, chidm Z phdn tram'tri. iuo,g lao dQng. S\i inaiaOi
ru6t
gin li6n vdi nhrtng ti6n b6 to ldn trong ndng sudt n6ng nghiQp: Do d6'm{c
bdt 1Ay
duc6 sU sut giiLm 70 phdn trim sd n6ng dAn, sirilrrong caitoii cAy trdng vi v{t
ong nu6i mi c6c trang trai d Hoa Ky hi6n nay cao g{p tl6i san lugng mi ho di slan xudt
niic trong nim 1950.
n6i.
Phdn tich vi thf truong cdc sin phdm n6ng nghi€p niycung girip giii thich
mQt nghich lf trong chinh s6ch c6ng: M6t s6 chuong
trinh trang irai cd ging girip
dcr n6ng ddn bing c6ch khuyEn ho kh6ng n6n trdngldt di6n tici
aat cirino] tauc
118 PHAN II THI TRUOI.JG HOAT DONG I'.IHU THE NA

dich cira cer churrrrg trinl-i nal la dd giAr, cung cac san phdm nong nghi0p v?r dt ' Hinh 8
do tdng gi6. \'oi cdu cho cdc sin phdm cta hq kh6ng co gidn, n6ng dan, vdi tu cech Gi6m <ung r

Ii mQt nh6m, se thu dugc tdng doanh thu ldn hon ndu hg cung cdp it hon cho thi thitruirng !
thCgidi
trdong. Kh6ng mQt n6ng din ri6ng l€ nio b6 hoang ddt cira ho vi hg nhfn mitc
gid thi trttdng c6 sin. Nhrtng n6u t{t cd c6c n6ng dAn ctng lim nhu v{y vdi nhau,
m6i ngrloi trong s6 hq c6 thd thu dr:gc nhi€u hon. 6ia I

Khi phin tich nhting Anh hrtdng cira cdng nghQ ndng nghiQp holc chinh s6ch
n6ng nghiQp, tlidu quan trgng li hdy nhd ring nhrlng gi t6t cho ndng din kh6ng
nhdt thi6t phii t5t cho toin b0 xa h$i. Cai ti6n c6ng nghQ n6ng nghiQp c6 thd c6
hqi cho n6ng dAn bdi vi n6 lirm cho gii.rn vai trd cria ngddi n6ng dAn, nhung n6
chic chin la t6t cho ngrloi ti6u dung, nhtrng ngudi dugc mua th\tc phdm vdi gi6 2... Umgii
fin9 manh
r€ hon. Tuong tU nhtr v{y, mQt chinh s6ch nhim giim cung c6c sin phdm ndng
nghiQp c6 thd nAng cao thu nhip cta n6ng dAn, nhrtng n6 c0ng lirm tnng chi phi
d6i vdi ngdoi ti€u dirng.

Vi sao OPE( thdt bqi trong vi€c giil giii ddu & mrlc cao?
MQt trong s6 nhrtng s{ ki€n gAy r6i nhdt cho kinh t6 th6 gidi trong nhi€u thap kf
qua c6 ngudn g6c trr th1 trudng ddu th6 gidi. Trong nhrlng nim 1970, cdc thlnh ngen han I
vi6n cta Td chitc C6c NtIdc Xudt khdu Ddu (OPEC) da quydt dlnh tnng gi6 ddu P:, lir rdt iir
th6 gidi dd ting thu nh{,p crla h9. Cric qu6c gia niy hoin thinh muc ti€u bing cich Trong cl
cirng nhau giAm lugng ddu mi ho cung cdp. Ttt nam 1973 tl6n nim 1974, gii ddr:. ngoAi OPE(
(dn dugc di6u chinh theo lam phdt) da tlng hon 50 phdn trdm. MQt vdi ndm sau ddu. Nguoi
do, OPEC di ldm di€u tudng tU mQt ldn nila. Tti nAm 1979 ddn nim 1981, gi6 ddu cu kem tier
tang gdn gdp d6i 8(b) cho th;
Cho tdi bny gio OPEC vAn gip nhrrng kh6 khin trong viQc duy tri mQt mrlc giri Trong dl
cao. Tu nim 1982 tl6n nim 1985, gi6 ddu li€n tgc giAm khoing 10 phdn trim m6i nh6 hon lir
nim. Sr,i thdt vgng vI bdt dn sdm chi6m du thd trong cdc nddc OPEC. Nnm 1986, PhAn tic
sg hgp t6c gita c6c thirnh vi6n OPEC hoirn toin bi ph6 v6, vi gid ddu dn giim 45
mrlc gid cac
phdn trim. Tdi nim 1990, gi6 ddu (tla dugc di6u chinh theo lam phrit) da trd hi
ciia ho, ho I
m(Ic n6 bit ddu vio nim 1970, vir ctt nim d muc gi6 thdp niy gdn nhrr su6t th{p
OPEC bzin
ni6n 1990. (Trong th{p kj'ddu ti€n cira th6 ki'21, gi6 ddu l4i dao dQng manh mQt
giup thu rrh
ldn nrla, nhung nguy€n nhAn chinh li st,r thay ddi trong nhu cdu cta th6 gi6i chrl
co giin hon
kh6ng phii do vidc han ch6 cung c[ra OPEC. Ddu th4p ky niry, cdu vi gid ddu m6
theo chidLr '
ting l6n, mQt phan Li vi s{ ph6t tridn nhanh chong cria ndn kinh t6 Trung Qu6c.
p,h6i hop ci
Nhr"ing giri lai giAm manh trong giai do4n 2008-2009 khi ndn kinh td thd gi6i roi
han. Cartel
v2ro m6t cuQc suy thoii sAu vir sau d6 ting l€n mQt ldn nta khi ndn kinh t6 thd gidi
bit ddu phuc hdi). dii hqn.
C6c di6n bidn cira OPEC trong thip ni6n 1970 vir 1980 cho thdy viQc cung vi Ngin chin
cdu co thd tl.ray ddi khrlc nhau nhu thd n2ro trong ngdn han vA trong ddi h4n. Trong
ngdn han, ci cung vi cdu ddu mo it co giin. Cung kh6ng co giin vi s6 lugng dU M6t',iin
trtl diu ri\ khii ning khai thdc ddu kh6ng thd thav ddi mot cdch nhanh chong. bdt hop ;,hr
r',itL I h,',rrS .-r irii., f',!i i r th.,i L]'-tirr rnLl.i .:i'r l.l-.,ing tha'. ,1,.i: tiqav li[, tti,, trtt m tul
lhfirtg tl-rrr,1,r, rtrgi:rci I),,rJ,r rihti !lrq11 5r'rt,-hrr tfiir . ta dLIdng ttIIl! t'.1 ';''' hr
 r

CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 119

,vi do
Hinh 8 l(hicung ddu giiim;ph6n ting phu thutu viro dd diithdigian. Trong ngln han, cung vi oiu tuong tl6i
tr c6ch Giem (ung tran kh6ng cqqiin, nhutrong hinh h). Viviy, khiduong cung dich druydn tr] S, sang 5, gid ling len m6t
:ho thi thitdimg diu md mfc ddng kE Ngrro< lai, trong dii han, cung v) (6u tudng (idi co girn, nhtt trong hinh (b). Trong
thdsidi trudng h@ niy, srthay d6itudng tu(ta (ung (t S, sang 5,)(hllem gid ting it.
n mrlc
nhau, (a) Thi tn dllg ddu t.ong ngln han (b) thi tn }lg dru trong dli han
Giiddu Gied6u

h srlch l.Iong ngln hin,lhidu v) onq l.Tmog dti hao khi du

kh6ng (o giin, (Ung dray ddi ra. vlonq (o qEn, (uog
khdng .

lh.y ddi 5i. . .

Jl
thd c6 5,
5I
lng no s,

rdi gia 1... llm gii t 2...llm gi p,

r n6ng
ling runh -l 6nS it

:hi phi
(.iu
(ir:

0 sln ludng diu 0 Sin krmg dllu

rap ki
thinh ngin han rdt d6c. Khi cung ddu thay ddi til Sr d6n Sz, mrtc ting cira gid tt Pr d6n
iri ddu P:, lir rdt ldn.
g cdch Trong dii han, moi th(I l4i di6n ra rdt khdc. Trong diri han, nhi sAn xuSt ddu
i6 ddu ngo?ri OPEC phAn rlng v6i gid cao bing c6ch ting crlong thim do, khai th6c vi lgc
m sau ddu. Ngtioi ti6u dtng phAn rlng mQt c6ch ro rirng hon, ching han nhtt thay th6 xe
id ddu cu kdm ti6t kiQm xing bing nhrlng xe mdi ti6t kiQm xing hon. Do d6, nhri Hinh
8(b) cho thdy, cung vi cdu dii hqn li co giin hon.
uc gid Trong dii han, srI thay ddi trong drlong cung ttt Sr tdi Sz gAy ra mQt stl ting gi6
n m6i nh6 hon rdt nhi€u.
1986,
PhAn tich niy cho thdy tqi sao OPEC chi thinh c6ng trong vi€c duy tri mQt
im 45
mrltc giri cao trong ngin h4n. Khi crlc nu6c OPEC ddng f cit giim sin lugng ddu
trd l4i
cria ho, hg lim cho dUong cung dich chuydn vd bdn trdi. Mac dir m6i thinh vi€n
t th{p
OPEC b{n drigc it ddu hon, s1i gia tdng rdt ldn cta giri brin trong ngin han di
h mQt
giirp thu nh{p cta hq ting l6n. Ngudc l4i, trong dii han, khi cung ve cdu trd n6n
li ch(
co giin hon, ctng m6t mrlc giim cung tddng td, duOc do bing sg dich chuydn
iu md
theo chidu ngang cira dttong cung, chi tao ra m6t sd teng gie nhd. Do d6, sqi
Qu6c.
idi roi ph6i hgp cria OPEC dd giim cung ddu m6 mang lai it lgi nhuin hon trong dhi
r6 gidi
han. Cartel niry nh{n ra ring ring ting giri trong ngin h4n d6 ding hdn trong
dii h4n.
rng vi
Irong
Ngin <hin ma t(y ldrm ting hay giim t6i pham li€n quan d6ma t(y?
ng dll M6t v6n dd dai ding mi xa hdi phii d6i mit lir vilc sir dqng cdc chSt ma triy
h6ng. b{t hgp ph6p, ching han nhu heroin, cocaine, thu6c lic vi ma triy dri. Sir dung
trtidc ma tty c6 rdt nhidu tdc h4i. MQt trong s6 d6 li srt l€ thu0c vio ma triy c6 thd hiry
rd cdr.r hoai cu6c sdng cria ngudi st dung n6 vi gia dinh h9. Ngoiri ra, ngrldi nghi€n ma
l2O PHAN I l

tirl' thLldng tim ddn cuop giat va cac hanh vi bao ldc khac dd co tidn thtia man
Hinh 9

thoi quen cta ho. D6'han ch6 viQc s0 dung cac loai ma tdy bdt hgp phrip, chinh (d< thinh sac
gi6m stidun1
phir Hoa Kj, dinh hing tf cl6 la m6i nim d€'giAm dong chiy ma tuy v2ro nddc nAy. ba't hO phiil
Chring ta hay sit dung ciic cdng cu cung vA cdu dd ddnh giri chinh sdch ngin chin
ma tuy ndy,
Gi6 ma tt)l
Gii sii chinh phri tnng s6 iugng cd quan li€n bang cho cu6c chidn ch6ng ma
triy. Didu gi xiy ra tr€n thi tnidng c6c loai ma ttiy bdt hgp ph6p? Nhri thuong IQ,
chring ta tri loi cAu h6i niy theo ba brrdc. Ddu ti€n, chring ta xem xdt IiQu dridng
,i
cung hay drtong cdu c6 dich chuydn hay kh6ng. Thtl hai, chtng ta xem x6t hrrdng I
dfch chuydn. Thtl ba, chring ta xem x6t s{ dich chuydn Anh hridng d6n gi6 vA zli,

lugng cin bing nhrr th6 niro. ,/,\

l...Yaoau
tl,ltm i

Mic dt muc dich c[ra hoat dQng ngin chin ma triy li giim vi€c s[t dgng ma dllgsu i

tty, t6c dQng tr{c ti6p cira n6 Anh hudng tdi nhung ngrloi bdn ma tty hon lA
I
nhrlng ngdoi mua. Khi chinh phir ngin chin mQt higng ma triy nhip viro trong
nrldc vir bit gin nhting kE bu6n l{u, n6 lirm ting chi phi ciia ho4t dQng bu6n b6n
ma tuy, vir do d6 lirm giAm Idqng ma tuy cung c{p tai c6c mrlc gi6. Cdu vd ma triy
- s6 lttgng mir ngUoi mua mu6n mua tai m6i mtc gi6 kh6ng thay ddi. NhLt Hinh Tdng clt
9(a) cho thdy, viQc ngin cdm lirm duong cung dich chuydn sang tr6i ttl Sr sang voi ngin cl.
S2, con ddong cdu vin giii nguydn. Gi6 cAn bing crla ma tty ting ttl Pr l€n Pz, vir vd tQi phari
lrrong cAn bing giim tit Qs xu6ng Qr. Sq sut giim luqng cin bing cho thdy, ngin Nhting
chin ma tty lim giim srl dung ma tty. tdc dQng tr
han vi do t
Nhrrng voi s6 lrrgng tQi pham li6n quan ma tuy thi sao? Dd tri loi ciu h6i niy,
kh6ng co 6
chfng ta hiy xem x6t tdng s6 tidn mir nguoi sil dr.rng ma tfy tri cho c6c loai ma t0y cira ngtlcli
ho mua. Vi rdt it ngrloi nghiQn ma tiry s€ tir b6 th6i quen sil dung ma t[y nhu m6t vi gi6 cao s
phiLn iing trddc mQt mric gi6 cao hon, cdu vd ma tiry hdu nhu kh6ng co gidn, nhu s6 ngdoi 11

drioc md tA trong hinh. Ndu cdu kh6ng co gi6n, gi6 ting se lim ting t6ng doanh ting tQi pt
thu cria thi truong ma triy. Didu n?ry c6 nghia li, bdi vi vi€c ngin chin ma triy lAm trong diri I
cho gi6 ma tuy ting vdi rf lQ cao hon ri lQ giAm sil dung ma triy, n6 lim cho tdng
KIEM TRA
s6 ti6n mi ngudi st dung ma triy phii tra teng l0n. NgrIoi nghiQn, nhr.Ing ngrloi dd
cdy tr6rtg
phii ln cip tld th6a min th6i quen cira ho, s€ c6 cdu l6n hon v€ tidn mdt. Do do, vdv c6 lc,i
I
)

ngin chin ma triy c6 thd lim teng tQi ph4m lidn quan ddn ma tuy. trong trtio,
Vi tdc dgng ti6u cqlc ndy, mQt s6 nh2r phdn tich cho rdng ndn co c6ch tiep
c{r.r kh6c cho vin dd ma triy. Thay vi c6 ging gilm cung ma triy, cdc nhd hoach
dinh chinh silch c6 thd lim giAm cdu bing crlch duy tri cdc chrlong trinh gir{o KET tUA
duc vd t6c hai cta ma tuy. C6c chrlong trinh gido dgc th?rnh c6ng se c6 nhttng Theo m6t
tdc tlong nhti dugc trinh biy trong Hinh 9(b). DLlong cdu dich chuydn sang trli nhi kinh t
tii I) ddn t), Kit qria li\ lrionq cin hinq qiinr tii (J ru6ns (). r;\ qr;i cin h,i,,g chilng r',.ir'
qia nr til lr t r.ror Lg [' va cdtr q,,rl
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 121

min (h;n t y lim'lidm cung ma t[y til5, sang 5, nhu trong hinh (a). Ndu oiu ma tdy kh6ng co
Hinh 9 Ng;n ma
:hinh (ic chinh siith lim qi;n,tdng s6tidn m) ngttdisrldung ma ttyph6itreting lCn, ngay(a khilugngmatdy srldqng gidm
(b)'
gilm srldung ma ttiy iu6nq. H6uqc lai, giito dlc vd tiichai cria mi i(y lim giiim c5u ma triy tit0, d6n 0, nhutrong hinh
c naY Bdiviia giii vi lugng gilm, sdti6n m; ngudistdung ma tfy phAitr6 segidm xu6n9.
bit hqp phiip
ch{n
(a)ilgirdnrtd{ngmatrly 0) Gldo drl< vt tl< hal <ta ma O
Gii ma tiy Gii ma niy
(l ) 6ih dK Y{ d( lpi da
r8-ma (l )
Wn dm vi-€( ei dung ma tiy bm 91m du
nu niy hm gilm ong
ng lc, tung
5?

Lldng sl

tldng
;i6 vi
/
2.. .vi di6u
- -. -

,{
.,| i
2...vt dldu

/i/i
di l).n di llm
.g lna 6ng gii (iu gum gli 'D,
D1

on li 0 o
I

-to, sin hUE matq 0 o .-\,; s& ll&! natiy

trong \: .vi girm luu-ng vt gi;m l(O9

r bdn
ta tiry
Hinh Tdng doanh thu, ttlc lir gid nhAn v6i sin lrrgng, cung giAm. Nhu v{y, tr6i ngrlQc
sanS voi ngdn chin ma tty, gi6o duc vd tiic h4i cira ma tfy c6 thd giim sil dung ma tty
Pz, vir v?r tQi phqm li6n quan tdi ma tuf.

ngen Nhung ngdoi ring h0 chinh s6ch ngin chen ma t(y co thd tranh luin ring
t6c dQng irong dni h4n crla chinh sdch niy kh6c vdi nhrlng tic dQng trong ngin
han vi d0 .o gian cta cdu phu thuQc vio dQ dii thoi gian. Cdu vd ma tfy c6 thd
l nay,
kh6ng co gian trong ngin h4n bdi vi gi6 cao chi l2rm giim milc stl dgng ma triy
ra tuy
cira ngtroi nghiQn kh6ng d6ng kd. Nhrtng cdu co thd co gian hon trong d?ri h4n
i mot vi gi6 iao se han ch6 vi6c thil ma tty trong gidi tre, vir theo thoi gian, se din ddn
, nhrl s6 ngrroi nghiQn ma tiry it hon. Trong trddng hgp niy, ngin ch{n ma tuy s€ l2rm
oanlr tang tQi ph4m li6n quan d6n ma tty trong ngin han, nhtrng l4i c6 thd gitm n6
y lim trong d2ri han.
t6ng
KIEM TRA NHANH: Lam thd ndo trQn han hdn pha hly mit nha thu hoach
m/t
ldl da
cdy trbng n6ng nghiQp c6 thd c6 ldi cho n6ng ddn? NA'u mAt trQn hgn hdn nhLr
,o do,
vdy co lqi cho n6ng ddn, tai sao n6ng dAn kh6ng phd hoqi mia mdng cla minh
trong trudng hqp kh6ng c6 hgn hdn?
r ti6p
roach
giio xEr tuAt't
hrrng Theo m6t loi chA,m bi6m ct, th{m chi li
m6t con vet cung c6 thd trd thinh mQt
g trdi nhi kinh td chi don giin bing c6ch hgc n6i 'tung viL cdul Hai chtrong vtia r6i da
bing chtng minh rdng loi chAm bi6m niry cflng c6 nhi€u didm dring. Ciic c6ng cu cung
vir cdu girip b4n phin tich rit nhidr.r sd ki€n vi chinh s6,ch quan trong nhim dfnh
hrnh ndn kinh td. Ban dang tren con dUdng trd thanh mQt nhi kinh t6 (hoac it (

nhdt cirng lir m$t con vgt hqc gi6i). D(

tt(

rdm rfi
DQ co gian cria cdu theo gi6 tlo lrrong h.tong cdu thay ddi bao nhi€u tnl6c cAu x(
nhirng thay ddi cria gi6 ci. Cdu c6 xu hudng co gian hon n6u n6 c6 nh0ng l. He
hing h6a thay th6 gdn gui, ndu n6 l2r m{t hing xa xi thay vi m4t heng thi6t nh,
y6u, n6u thi tniong dugc dinh nghia hgp, hoic ndu ngddi mua c6 thoi gian
d6ng kd dd phin tng vdi s{ thay ddi gi6.
2. HA
da
DQ co gi6n cria cdu theo gid dugc tinh bing phdn trim thay ddi cira lugng
cdu chia cho phdn trim thay ddi cira giri ci. Ndu lugng cdu thay ddi vdi tf ,. an,
lQ thip hon gi6, dQ co gian nh6 hon l, vir cdu duqc cho li khdng co giin.
lig
N6u lrtgng cdu thay d6i v6i ti le ldn hon giri ci, dQ co gidn ldn hon l, vi cdu 4. Ndr
dtloc cho li co gi6n. Dar

Tdng doanh thu, hay tdng s5 tidn tri cho vi€c mua mQt hirng h6a, bing giri 5. Tri
nhAn v6i h.tgng bdn ra. D6i vdi drlong cdu kh6ng co gian, tdng doanh thu vdt
ddng bidn v6i gi6 cit. D6i vdi drtong cdu co giin, tdng doanh thu nghich 6. N€r
bidn vdi girl ci. ni,l
DQ co giin cira cdu theo thu nhip do luong phin rlng cira lrtong cdu trtr6c 7. Chr
s( thay ddi thu nh{p cria ngrJoi ti€u dung. hiur
DQ co giin cira cdu theo gi6 ch6o do lrrong lrrong cdu cira mQt loai hlng h6a 8. D0
thay d6i bao nhi€u trddc nhrlng thay d6i gid cia m6t loai hring h6a khdc. Itlor
DQ co giin cria cung theo giri tlo lrrong lrrong cung thay ddi bao nhi€u 9. C6c
tnldc nhrlng thay d6i cta gi6 ci. D0 co giin niry thriong phq thuQc vio dQ 10. DO
dei thdi gian duoc xem x6t. Trong hdu hdt cdc thi trddng, cung co giln hon sov
trong diri han so vdi trong ng6n han.
ll. LAn
DQ co gidn cta cung theo gi6 drtqc tinh bing phdn trim thay ddi cira lrtong uec
cung chia cho phdn trim thay ddi cria gi6 cA. N6u lttong cung thay ddi vdi
tf lQ nh6 hon gi6, dQ co giin nh6 hon 1, vi cung drloc cho lir kh6ng co giin.
Ndu lttong cung thay tldi vdi ti IQ cao hon giri, d$ co gian ldn hon 1, vir cung
duoc cho lir co gian. sArrAp
Cdc c6ng cu crha cung vh cdu c6 thd drrgc 6p dqng trong nhi6u thi tntong l. D6ii
i<hac nhau. Chddng nay su dung chring dd phAn tich thi trudng lua mi, thi vir'tt
trddng ddu m6 vi thi trudng c6c loai ma ttiy bdt hqp phAp. a. (
b. 'l
[Hl{r Nrlm THEil (HdT a I
c
DQ co giin elasticity cl f
DQ co gi6n cta cdu theo gid price elasticity of demand ) Gi;
Tdng doanh thu total revenue 1
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 123

DQ co giin cira cdu theo thu nh{P income elasticitY of demand

odc it
DQ co gi6n cia cdu theo gid ch6o cross-price elasticitY of demand
DQ co gi6n cta cung theo giri price elasticitY of suPPlY

trUdc cAu HOt0n r4r

rhring I. Hay dinh nghia dQ co giin c0a cdu theo gi6 vA dQ co giin cria cdu theo thu
3 thi6t nhap.
,i gian gi6
2. Hnyli€t k€ vh giii thich b6n y6u t6 quydt dinh tlQ co gi6n cta cdu theo
da thio luin trong chrrong niY.
3. Lgi thd chinh cta vi€c sil dlrng phrrong phdp trung didm dd tinh dQ co giin
lrrgng
vdi ti li gi?
) gian. d0 co gi6n
vir cdu 4. N6u dQ co gidn ldn hon 1, cdu li co gidn hay kh6ng co giin? Ndu
bing 0, .arihoet toin co giin hay hoin toirn kh6ng co giin?
5. Trdn mQt tld thi cung vi cdu, hdy chi ra mtc gi6 cAn bing' lttgng
cin bing'
n8gra
rh thu vi tdng doanh thu cta nhi sin xudt.
N6u cdu kh6ng co giin, giri ting s€ lirm tdng doanh thu thay ddi
nhu thd
rgh!ch 6.
nio? Gidi thich.
trddc 7. Chring ta ggi hirng h6a c6 dQ co giin ci'ra cdu theo thu nh4p nh6 hon 0 lir
hlng h6a gi?
rg hoa 8. D0 co giln cria cung theo gi6 dr:gc tinh nhri th6 nio? Giii thich n6 do
<hric. luong crii gi?
nhi€u 9. Cicbtic tranh cta Picasso c6 d0 co gian cta cung theo gi6 lA bao nhi€u?
riro clQ 10. DO co gidn cta cung theo gi6 thrrong cao hdn hay thdp hon trong diri han
rn hon so vdi ngin h4n? T4i sao?
1I. Lirm thd n?ro dQ co gian c6 thd gi6i thich viQc ngin chln ma-tuy l?rm.giAm
lrrgng viQc sit dgng ma tuy nhring l4i lim ting tQi ph4m li€n quan
d6n ma triy?
tdi vdi
: giin.
ir cung
BAr TnP vA cAc tlnc ogltc
D6i vdi m6i c4p hing h6a sau, theo b4n, hing h6a niro s€ c6 cdu co gidn
hon
nldng l.
mi, thi vi tai sao?
a. Qudn jean xanh cria Levis vi qudn 6o n6i chung'
b. Thu6c 16 trong tudn toi v2r thu6c l:i trong vong nim nim tdi'
c. Insulin (mQt 1o4i thu6c dtng dd di€u tri bQnh tidu drlong - chi thich
cta ngtioi dich) vi thu6c Advil.
d. Di c6ng t6c vir di du lich.
2. Gii sii doanh nhAn vi khrlch di du llch c6 cdu vd mriy bay til New York tdi
Boston nhd sau:
124 PHAN II THI TPIJ.],NG HOAI DONG NHU THE NA

Gid Lrlong cdu (doanh nh-in) Luong cdu (khiich du lirh) b H

2.100 ve 1 .000 v6
ti
1505
It
200 2.000 800
7. Ban,
250 1.900 600

400
.P
300 1.800
oD
a. Khi ting til 200 dd la ddn 250 dd Ia, d0 co gidn cdu theo gi6 cria
giri v6 Li0u
(i) doanh nhdn vir (ii) cira kh6ch du lich l2r bao nhi€u? (Sil dqng phdong h6a l
ph6p trung didm trong tinh to6n cria b4n.) 8. Mari
b. T4i sao kh6ch du lich I4i c6 dQ co giln kh6c doanh nhAn? a. f)
.) Gii str d0 co giln cdu theo gi6 cira ddu drroc st d\rng dd sddi 6m li 0,2 trong b.D
ngin h4n v?r 0,7 trong dii hgn. c.N
th
a. Ndu giri ddu ting tr) 1,80 d6 lal€n2,20 d6 la m6i gallon, didu gi xiy ra c(
vdi lugng cdu trong ngin h4n? Trong diri han? (Sit dung phdong ph6p
9. TdN
trung didm cho tinh todn cfta ban.)
ngen,
b. T4i sao dQ co giin niy phq thuQc vio d0 dei thoi gian? trong
4 S! thay d6i gi6 cl lim cho lrrgng cdu cta mdt lo4i h?rng h6a giim 25 phdn xu ldr
tram, trong khi do tdng doanh thu giAm 10 phdn trdm. Cdu cria hirng niry li a. Hr
co giin hay kh6ng co giin? GiAi th(ch. ta!

5 Lirm thd nio dd co gian c6 thd giii thich viQc ngin chin ma tuy lirm giim b. T1

vi6c sit dqng ma tty nhdng I4i lirm tang tQi ph4m li6n quan ddn ma triy? Gi{
kt
cin bing cta ci phd ting manh trong thdng trdoc, nhrtng lrrgng cAn bing c. T(
vin gitl nguy€n. Dudi ddy lA giii thich cria ba ngdoi vd tinh hu6ng niry. Hiy 10. Hai I
cho bidt giAi thich n2ro dring? Giii thich lf do cta b4n. blng
co gi:
Brllv: Cdu tdng, nhrlng cung hoirn toAn kh6ng co gidn.
i1. Hiyr
MenIeN: Cung tiLng l6n, nhttng cdu cing ting.
a. Nt
Ver-Enrr: Cung giAm, nhrtng cdu hoirn to2rn kh6ng co giin. k]
6 GiA srlr ring bidu cdu cria ban v€ DVD nhd sau: m

Giii lrtong cdu (thu nhip=l0.fiX| d6 la) tufig (du (thu nhip=l2.000 d6 la) b. N,
htl
R( 40 DVD 50 tlVD
ru
10 32 45
c. Cr
12 30 ca
14 l6 20 12. Ban I
:.
.16
12 von, r
8
h"y g
a H6y srt d\rng phttong ph6p trung didm dd tinh to6n dQ co giin c(ra cdu I3. Duqc
theo gi{ cira ban khi gi6 DVll tang tti 8 d6 la d6n 10 d6 la n6u (i) thu ti6n I
nhAp cia ban ta 10.000 dd la vir (ii) thu nhip cira ban la 12.000 d6 la Itlone
 CHUONG 5 DO CO GIAN VA UNG DUNG 125

r) b. Hny tinh dQ co giin cria cdu theo thu nh{p cta ban khi thu nhip cria ban
ting ttr 10.000 d6 la l6n 12.000 d6 la n6u (i) gii la D d6la vn (ii) giri ld
l6 d6la.
7. Bqn c6 cric th6ng tin sau dAy v€ hing h6a X vir hing h6a Y
. D6 co gidn cta cdu theo thu nh{p cria hirng h6a X: -3
. D$ co gi6n cdu c[ra hirng h6a X theo gi6 hing h6a Y li: 2
Ia cua LiQu ting thu nh{p vA giim gi6 hing h6a Y c6 chic chin lim giAm cdu h?rng
huong h6a X hay kh6ng? T4i sao?
8. Maria quy6t dinh lu6n dirnh mQt phan ba thu nhip cria minh cho qudn 6o.
a. D0 co gi6n cta cdu vd qudn 6o theo thu nh{p cta c6 li gi?
: trong b. DO co giin cta cdu vd qudn 6o theo gi6 cta cd ld gi?
c. N6u sd thich cria Maria thay ddi vi c6 quy6t dinh chi chi mQt phdn tri
thu nhip cria minh cho qudn ilo, ddong cdu cira c6 thay ddi th6 nlo? DQ
xAy ra
co gian cria cdu theo thu nhip vZr theo gi6 cria c6 bAy gio li gi?
I PhEP
9. Td New York Times (ngiy 17 th6ng 2 ndm 1996) dua tin khrich di xe dien
ngdm giim sau khi gid vd ting: "56 higt ngudi di giim gdn b6n triqu Idgt
trong thdng 12 nim 1995, th6ng ddu ti6n sau khi gi6 v6 xe bufi tnng ttl 25
; phdn xu l€n 1,50 d6 la, mQt m(tc giim 4,3o/o so v6i cirng kj,nim tnldcl'
niy li a. Hiy sit dgng c6c dtl IiQu niy dd rtdc tinh dQ co giin cta cdu theo gi6 v6
tiu diQn ngdm.
r giim b. Theo udc tinh cta ban, di€"u gi s€ xiy ra vdi doanh thu tiu diQn ngdm
khi gi6 vd ting l€n?
Y?.Gi6
r bing c. Tai sao rrdc tinh vd dQ co gian cta b4n c6 thd kh6ng d{ng tin c{y?
v.Hay 10. Hai l6i xe li Tom vi Jerry, ctrng d6n mQt tr4m xdng. TnJ6c khi nhin viro
bing gi6, Tom n6i, "cho t6i 10 gallon'l |erry n6i, 'tho tdi 10 d6 la xnng'l DQ
co giin cdu theo gid cria m6i ldi xe li gi?
I l. Hiy xem xdt chinh s5ch c6ng nhim vio thudc 16.
a. Nghi€n ctu cho th{y dQ co gidn cira cdu theo gi6 d6i vdi thu6c 16 lI
khoring 0,4. Ndu mQt g6i thu6c 16 hiQn nay gi6 2 dd la vd chinh phtr
mu6n giim hrit thu6c 20 phdn trim, he cdn ting gi;l l€n mrlc bao nhi6u?
il6 la)
b. Ndu chinh phtr l?rm ting giri thu6c 16 liu dii, chinh srich niy sE c6 inh
hridng ldn hon d6i vdi cdu thu6c Li trong m6t nim kd tii biy gio hay
nim nim kd tt biy gio?
c. C6c nghi€n crlu cring thdy ring thanh thi6u ni€n c6 dQ co gi6n theo gi{
cao hdn so vdi ngrroi l6n. T4i sao didu niy l4i c6 thd dring?
12. Ban ld ngdoi phu tr6ch cria m6t bio t2rng. Bio thng hiQn nay dang thi6u
v6n, vi v{y b4-n quydt dinh s€ tim c6ch dd td,ng doanh thu. V{y b4n n6n ting
hay giim gi6 viro cita? GiAi thich.
ta caLl 13. Duqc phdm c6 cdu kh6ng co gi6n, con m6y tinh c6 cdu co gidn. GiA sr1
i) th LI ti6n b0 c6ng nghQ lim cung cia ci hai sin phdm tdng gdp d6i (c6 nghia lA,
Ia ldong cung t4i m6i mrlc gi6 gdp d6i so v6i trudc ddy).
125 PHAN II TH TRU.)I!G iUAT DC)NG I']HIJ TiE I]A:

a. f)i€u gi se xiy ra v6i gid va ltiong can bhng trong m6i thi truong?
b. Sin phdm nao co sri thay ddi vd gid lon hon?
c.
Sin phdm niro c6 s{ thay ddi vd lttgng ldn hon?
d. Di6u gi xiy ra vdi tdng chi ti6u cho m6i sin phdm?
14. Vei nim trd6c dxy, lir lLrt dQc theo c6c con s6ng Missouri vir Mississippi di
ph6 hiry hing ngin acre hia mi.
a. N6ng dAn c6 hoa miu bi phd hiry bdi lu lut bi thi€t hai ndng nd, nhring
nOn{ dan c6 hoa m2ru kh6ng bi ph6 hty drrgc hrrdng lqi til lir lqt' Tai
sao?
b. B4n cdn th6ng tin n2ro vd thi truong hia mi dd ddnh gi6 xem li€u c6c CUI
nh6m n6ng dAn bi thi€t hay dugc lOi trJ lu lqt?
15. Giai thich tei sao didu niy c6 thd dfng: H4n h6n tr€n toin thd gidi lim tang
t6ng doanh thu mi ngdoi n6ng din nhin dtigc ttt vi€c bdn ngi c6c, nhttng
frarinan chi d Kansas lim giim t6ng doanh thu mi n6ng dAn Kansas nhin rr 6c nha

duqc.
L.,cdc l,i tl
sil dsng lf
Dd bidt tham thdng tin v6 chrh dd cta chuong niry, hay gh6 thlm website cta chting
chrlong tru
tOi tai www.cengage.com/international dd xem th€m b2ri t{p, rlng dung, vi du, c6c xdc dinh g;
bii kidm tra trllc tuy6n vir c6c nQi dung khdc. y6u t6 khd<
gii v2r sAn I

Chrtonp
dAy, chring
c6ng cu cu
d6ng ngnc r
tao ra chinl
Chring t
ti6p. V du,
ch[r nhd c6
thdp nhdt r
dugc 6p du
hing h6a L
nhi6n, nhu,
b{t c6ng. .
Sau khi
Cic nhd ho
ve .16 tec d(
bi6n cria thr
viy: Vi dq, I
tri cho ngu
ndng thr.ri? '
rring q 1r l',i1