Najmniejsza i największa wartość funkcji kwadratowej w przedziale domkniętym

Funkcja kwadratowa f(x)=ax2+bx+c w każdym przedziale domkniętym ⟨d,e⟩ przyjmuje wartość

najmniejszą i największą.

Wierzchołkiem paraboli, która jest wykresem funkcji

−b −Δ
f(x)=ax2+bx+c jest punkt W=(p,q), gdzie p= , a q=
2a 4a
Jeżeli p∉(d,e), to jedna z liczb f(d) i f(e) jest najmniejszą wartością funkcji, a druga największą w
przedziale ⟨d,e⟩.

W przypadku gdy p∈(d,e), to wśród liczb f(d),f(e) i f(p) jest najmniejsza i największa wartość funkcji f
w przedziale ⟨d,e⟩.

Innymi słowy, wartość najmniejszą i największą funkcji kwadratowej f(x)=ax 2+bx+c w przedziale
domkniętym ⟨d,e⟩ można znaleźć według procedury:

−b
1. Sprawdzamy, czy p= ∈ (d,e).
2a
2. Jeżeli nie, to obliczamy dwie liczby: f(d) oraz f(e). Jedna z nich jest największą, a druga najmniejszą
wartością funkcji f w przedziale ⟨e,d⟩.

3. Jeżeli tak, to obliczamy trzy liczby: f(e),f(d) oraz f(p). Wśród tych trzech liczb jest największa i
najmniejsza wartość funkcji f w przedziale ⟨e,d⟩.

Przykład

Obliczmy najmniejszą i największą wartość funkcji kwadratowej f(x)=x 2−6x+3 w przedziale ⟨0,4⟩.

Wierzchołek paraboli f(x)=x2−6x+3 ma współrzędne (p,q), gdzie

−b −(−6 )
p= = ∈ ⟨0,4⟩.
2a 2⋅1
Wyliczamy trzy liczby: f(0), f(4) oraz f(p)=f(3). Wśród nich jest największa i najmniejsza wartość
funkcji.

f(0)=3, f(4)=42−6⋅4+3=−5, f(3)=32−6⋅3+3=−6

Zatem najmniejsza wartość funkcji f w przedziale ⟨0,4⟩ to liczba −6, a największa, to liczba 3.

Wartość bezwzględna
Wartością bezwzględną dowolnej liczby x nazywamy liczbę

|x|= x dla x ≥ 0
{−x dla x <0
Inaczej mówiąc, wartością bezwzględną liczby nieujemnej jest ta sama liczba, a wartością
bezwzględną liczby ujemnej jest liczba do niej przeciwna.

Geometrycznie |x| jest odległością liczby x od punktu 0 na osi liczbowej.

Wzory skróconego mnożenia
Podstawowe wzory skróconego mnożenia:

(a+b)2=a2+2ab+b2

(a−b)2=a2−2ab+b2

a2−b2=(a−b)(a+b)

(a+b)3=a3+3a2b+3ab2+b3

(a−b)3=a3−3a2b+3ab2−b3

a3+b3=(a+b)(a2−ab+b2)

a3−b3=(a−b)(a2+ab+b2).

Wzór dwumianowy Newtona

Wzór ten służy do obliczania n-tej potęgi dwumianu a+b.

( a+ b ) = n an + n a n−1 b+ n an−2 b2 +…+¿

n
() () ()
0 1 2

+ (n ) a b + ⋯ ( n )a b + ( n ) a b + (n ) b
n−k k 2 n−2 n−1 n

k n−2 n−1 n

Wyrażenie (nk) (symbol Newtona) wyliczamy ze wzoru

n!
(nk)= k ! ( n−k )!
, gdzie n i k są liczbami naturalnymi, n⩾1 i n⩾k.

n!=1⋅2⋅⋯⋅n, dla n⩾1. 0!=1.

Współczynniki dwumianu Newtona można wyznaczyć z prezentowanego niżej trójkąta Pascala.

1
1 1
1 2 1
1 3 3 1
1 4 6 4 1
1 5 10 10 5 1
Łatwo się domyślić jak, w razie potrzeby, konstruować kolejne wiersze trójkąta Pascala. Każdy wiersz
zawiera współczynniki wzoru Newtona dla odpowiedniej potęgi n.
Przykład.

Posługując się odpowiednim wierszem trójkąta Pascala otrzymujemy:

(a+b)5=a5+5a4b+10a3b2+10a2b3+5ab4+b5.

Nierówności z wartością bezwzględną (1)

Niech a∈R będzie dowolną liczbą dodatnią. Niech g(x) będzie dowolnym wyrażeniem ze zmienną x.

Wtedy nierówność |g(x)|<a jest równoważna układowi nierówności:

g(x)<a ∧ g(x)>−a,

co można zapisać

|g ( x )|<a ⇔ g ( x )< a
{ g ( x )>−a

Zupełnie analogiczną równoważność otrzymamy dla nierówności |g(x)|⩽a

|g ( x )|≤ a ⇔ g( x )≤ a
{ g(x )≥−a

Przykład 1. Rozwiążmy nierówność |5−x|<8.

|5−x| <8

5−x<8 ∧ 5−x>−8

-x <3 ∧ -x>13

x>3 ∧ x<13

x∈(3,13)