Bölüm 3

Diyot Uygulamaları
1. Temel Güç Kaynağı Devreleri

Temel Güç Kaynağının Blok Şekli ve Dalga Formu

 Transformatör

N S VS NS NP
 VS  VP IS  IP
N P VP NP NS

Yarım dalga doğrultucular (Half-wave rectifiers)

VP VS RL VL

VS

VL
 Yarım dalga doğrultucular (Half-wave rectifiers)

VP VS RL VL

VS

VL

Kapasitif Filtreleme
Şarj Deşarj
F1 F1

C1 RL C1 RL VL
VS VL VS
100F 1k 100F 1k

Şarj Deşarj
Şarj

Akım
 Yarım dalga doğrultucular (Half-wave rectifiers)

VP VS RL C VL

VL

VL

Yük akımının ve voltajının hesaplanması

VP VS RL VL

VL(pk )  VS (pk )  VF
NS
VS (pk )  VP (pk )
NP
Vrms
Vpk   2 Vrms
0.707
 Örnek_3.1
Şebeke gerilimi 120V ise yük üzerindeki maksimum voltajı
hesaplayınız.

F1
5:1
VS RL VL

VP (pk)  2VP (rms)  2  120V=169.7V

NS 1
VS (pk)  VP (pk )  169.7V   33.94V
NP 5
VL (pk)  VS (pk)  VF  33.94V  0.7V  33.24V

Örnek_3.2
Verilen devre için, yük üzerindeki pik voltajını hesaplayınız.

F1

25 Vac RL VL

VS (pk)  2VS (rms)  2  25V=35.36V

VL (pk)  VS (pk )  VF  35.36V  0.7V  34.66V
 Örnek_3.3
Şekilde verilen devre için şebeke gerilimi 120V ise yük
üzerinden akan pik akımını bulunuz.

F1 IL
3:1
RL
VL
10k

VP (pk)  2VP (rms)  2 120V=169.7V

NS 1
VS (pk)  VP (pk )  169.7V   56.6V
NP 3
VL (pk)  VS (pk)  VF  56.6V  0.7V  55.9V
VL (pk ) 55.9V
I L (pk)    5.59mA
RL 10kΩ

Ortalama (veya DC) Voltaj ve Akım

Yarım Dalga Doğrultucu için

Vpk
VL ave    0.318Vpk

2Vac  rms 
  0.450Vac  rms 

1
Vac  rms   VL ave   2.22VL ave 
0.450
I pk
I L ave    0.318 I pk  0.450 I ac  rms 

I ac  rms   2.22 I L ave 
 Örnek 3.4
Şekilde verilen devrenin dc yük akımını hesaplayınız.

VS (pk)  2 VS (rms)  2  24Vac

F1 IL
 33.9V
VL (pk)  VS (pk)  0.7V  33.2V
RL
24 Vac VL
20k VL (pk) 33.2V
I L (pk)    1.66mA
RL 20kΩ
I L (pk ) 1.66
I L (ave)   mA
 
 528.39μA

Örnek_3.5 (Negatif yarım dalga doğrultucu)

F1 IL

RL
48 Vac VL
12k

VS (pk)  2 VS (rms)  2  48Vac  67.9V

VL (pk)  VS (pk )  0.7V  67.2V VL (pk )  67.2V
VL (pk ) 67.2V
VL (ave)    21.39V VL (ave)  21.39V
 
Adım 1:Pozitif yarım dalga Adım 2: VL ve IL işaretini
için hesapla. değiştir.
 Tam Dalga Doğrultucu
(Full-wave rectifier)

Tam dalga Doğrultucu

Tam dalga doğrultucu

F1 D1

IP +
-
+
-
IL VL
D2

F1 D1
-
+
-
IP
+ IL VL
D2
 Yük akım ve voltaj değerlerinin hesaplanması

Tam Dalga Doğrultucu:

VS (pk )
VL   0.7V
2
2VL (pk )
VL (ave)   0.637VL (pk )  0.9VL (rms)

1
VL (rms)  VL (ave)  1.11VL (ave)
0.9
VL (pk )
I L (pk ) 
RL
VL (ave)
I L (ave) 
RL

Örnek_3.6
Şekilde verilen devrenin dc voltaj ve akımlarını bulunuz.

F1 D1
VS (pk )  2  30Vrms  42.4V
15
VS (pk )
0 30 Vac VL(pk )   0.7V  21.2V  0.7V  20.5V
2
15 RL 2VL(pk ) 2  20.5V
VL VL(ave)    13.05V
5.1k
D2  
VL(pk ) 20.5V
I L(pk )    4.02mA
RL 5.1kΩ
VL(ave) 13.05V
I L(ave)    2.56mA
RL 5.1kΩ

PL  VL (rms) I L (rms)  VL (ave) I L (ave)

 Tam dalga doğrultucu
F1 D1

VL

RL C
D2

VL

VL

Pik Ters Voltaj

F1 +17Vpk D1 (on)
PIV  2VL (pk )
0 34 Vpk
PIV  VS (pk )
D2 (off)
RL
VL
-17Vpk 5.1k
24Vac 34 Vpk
 Negatif Tam Dalga Doğrultucu

Tam-Dalga Köprü Tipi Doğrultucu

F1
D2
VS D3
D1
D4 VL

F1
D3
VS
D2
D4
D1
VL
VL

 T T 
  RC 
Vr  V p  V p e  

 
 T T 

Vr  V p 1  e  RC 

 
  T  T  T  T
Vr  V p 1   1    V p
  RC  RC
T
Vr  V p
RC

Yük Voltaj ve Akım Değerlerinin Hesaplanması

VL (pk )  VS (pk ) (ideal)

VL (pk )  VS (pk )  1.4V
VL (pk)
I L (pk ) 
RL
VL (ave)
I L (ave) 
RL
 Örnek_3.7
Şekilde verilen devrenin yük voltajını ve akımını hesaplayınız.

VS (pk )  2VS (rms)  2 12Vac  16.97V

VL (pk )  VS (pk )  1.4V  15.57V
2VL (pk ) 2  15.57V
VL (ave)    9.91V
 
VL (ave) 9.91V
I L (ave)    825.8μA
RL 12kΩ

Pik Ters voltajı (Peak Inverse Voltage)

PIV  VS (pk)

Tam dalga doğrultucu

 İki Doğrultucunun Karşılaştırılması

2 diyot 4 diyot
(Akım yönünde 1 diyot) (Akım yönünde 2 diyot)
VS (pk)
VL (pk)  VL (pk)  VS (pk )
2
PIV  VS (pk )  2VL (pk ) PIV  VS (pk)  VL (pk )
Bir periyodun yarısında bir Tüm periyot boyunca sekonder
sekonder den, diğer yarısında den akım akmaktadır.
diğer sekonder den akım
geçmektedir

Entegre Doğrultucular

Diyot Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Vedat ÖZKANER 28

 Filtrenin Çıkış Voltajı

dVC (t )
I C (t )  C
dt
I (t ) t I L (ave) t
C C 
t  20 ms (yarım-dalga için) VC Vr
I L (ave) t
Vr 
C
Vr
VL ( ave )  VL ( pk ) 
2
t  10 ms (Tam dalga için)

Örnek_3.8
Verilen devrenin Vdc hesaplayınız

VS (pk )  2  24Vac  33.95V

VS (pk ) I L (dc) t
VL (pk )   0.7V  16.28V Vr 
2 C1
VL (dc)  VL (pk)  16.28V 13.6mA 10ms   289.4mV

VL (dc) 16.28V 470μF
I L (dc)    13.6mA
RL 1.2kΩ V
VL (dc)  VL (pk)  r
2
 16.28V  144.7mV  16.14V