Zener Diyot

IF
VZ
VR VF
IZK= Zener knee
current

IR IZT= Zener test

VS R current

IZM= Maximum
Zener current

IR

Zener empedansının hesaplanması.

IF
VZ
VR VF

19mA
IZT (20mA) IZ
21mA
VZ
ZZ 
I Z

IR VZ
IR
ZZ
Ideal: ZZ = 0
Prat.: ZZ > 0
Regülatör

Seri regulator paralele regulator

Temel zener voltaj regülatörü

 Large
ripple
Vin

RS
IT
Small
IZ ripple
VZ
RL
IL

Zener Regülatör için temel denklemler

I ZK  I Z  I ZM

VRS Vin  VZ
IT  
RS RS
VL VZ
IL  
RL RL
I Z  IT  I L
 Örnek: Şekilde verilen devredeki akımları bulunuz.

Vin  VZ 20V  9.1V

IT    4.95mA
RS 2.2kΩ
VL VZ 9.1V
IL     910μA
RL RL 10kΩ
I Z  IT  I L  4.95mA  910μA  4.04mA

Yük değişiminin zener voltaj regülatörü üzerindeki etkisi

IT IL = IT regülasyon yok !
+Vin
RS IZ = 0 A
RL VL  0V Vin
VZ 0V 0
IT 
I Z  0A RS

IT IL = IL(max)
+Vin
RS IZ = IZK Vin  VZ VZ
RL(min) IT  RL (min) 
VZ RS I L (max)
I L (max)  IT  I ZK
IT IL = 0 A
+Vin
RS IZ = IT
RL
VZ
I L  0A
Vin  VZ
I Z  IT 
RS
 Zener Regülatörde harcanan güç
IT IL = IT
+Vin Vin
RS IZ = 0 A IT  PRS  Pin
RL RS
VZ 0 V 0 PL  0 W
Regulasyon Vin2
Pin  Vin IT  PZ  0 W
yok! RS
IT IL = IL(max)
V  VZ 
2
+Vin V  VZ
RS IZ = IZK IT  in PRS  VRS IT  in
RS RS
RL(min)
VZ
I L (max)  IT  I ZK PL (max)  VZ I L (max)
Pin  Vin IT PZ (min)  VZ I ZK
IT IL = 0 A
V  VZ 
2
+Vin V V
RS IZ = IT IT  in Z PRS  VRS IT  in
RL RS RS
VZ
I Z  IT PL (min)  0 W
Pin  Vin IT PZ (max)  VZ IT

ÖRNEK: Şekildeki verilen devrede zener diyodun minimum ve

maksimum akımları
IZK = 3 mA, IZM = 100 mA.
İse RL’nin minimum değeri nedir?

Vin  VZ 20V  3.3V

IT  
RS 1kΩ
 16.7mA
I L (max)  IT  I ZK  16.7mA  3mA
 13.7mA
VZ 3.3V
RL (min)    241Ω
I L (max) 13.7mA
 Zener Diyodun kırpıcı olarak kullanılması

Örnek: Vz=3V, VD=0V ise V0 voltajını çiziniz

1K
V0

10V
-10V
1K

1K

1K
V0

10V
-10V
1K

1K
Örnek: Vz=3V, VD=0V ise V0 voltajını çiziniz
4K

D1

4K D2
V0

2K D1

2K
D3 V0
D2
2K

Örnek: Vz=3V, VD=0V ise V0 voltajını çiziniz

2K

2K
D3
V0
D1
D4
D2

4K

2K
D2
V0

D3
D1
 Örnek: Vz=3V, VD=0V ise V0 voltajını çiziniz

D1
4K 4K

4K D2 V0

ÖRNEK: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her

bir diyot üzerinden akan akımları bulunuz.

Diyot Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Vedat ÖZKANER 16

 ÇÜZÜM:
D2 nin zener diyot gibi davrandığını ve diğer diyotların iletimde olduğunu kabul edersek
V1 =0.7 V

V2 =VZ +V1 =4.7+0.7  5.4V

V3 =VD1 +V2 =0.7  5.4  6.1V
10-V3 10-6.1
I D1 = = =3.9 mA
R3 1
V -  5  5.4+5
I R1 = 2 = =2.6 mA
R1 4
I D1 = I R1 + I D 2 
 I = 1.3mA
3.9 = 2.6 + I D 2  D 2
V1 -  -10  0.7 +10
IR 2 = = = 10.7 mA
R2 1
I D 2 = I R 2 + I D3 
 I = 9.4 mA
1.3 = 10.7 + I D3  D3

ÇÜZÜM:
D1 ve D2 iletimde D3 kesimde olduğunu kabul edersek
10  VD1 - V2 V2   5  V2  VZ 2   10 
= 
R3 R1 R2

10 - 0.7 - V2 V2 + 5 V2 - 4.7 +10

= +
1 4 1
V2 = 1.22 V

V2 = VZ 2 + V1 
 V = -3.48V
1.22 = 4.7 + V1  1

10-0.7-1.22
I D1 = =8.08 mA
1
V1 -  -10  -3.48 +10
ID 2 = = = 6.52 mA
R2 1
ÖRNEK: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=8V ise V0-VI
grafiğini çiziniz.
Eğer zener diyot iletimde ise
V0=3V
Zener diyodun tam iletime geçtiği
nokta (IZ=0) için
V0 - VI V0 + 4 V0 - VI V0 + 4
+ =0 + =0
R1 R2 1 1
VI - 4 V =3V için V =10 V
Eğer diyot iletimde ise V0=-5.7V V0 = 0 I
2
VI - 4 VI  10 V ise V0 =3V
V0 =
2
V0 =-5.7 V ise VI =-7.4 V
VI  7.4 V ise V0 =-5.7 V

V0(V)

-7.4
10 VI(V)

-5.4
ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=10V ise V0-VI
grafiğini çiziniz.

ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her bir
diyot üzerinden akan akımları bulunuz.
ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise
her bir diyot üzerinden akan akımları bulunuz.

ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her bir
diyot üzerinden akan akımları bulunuz.
ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her bir
diyot üzerinden akan akımları bulunuz.

10V 10V

R3 2K R4 1K

D1 D2 D3 D4

R1 1K R2 2K

-10V 10V

ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her bir
diyot üzerinden akan akımları bulunuz.

10V 10V

R3 1K R4 1K

D1 D2 D3 D4

R1 4K R2 2K

-10V 10V
ÖDEV: Şekildeki verilen devre için; VD=0.7V ve VZ=4.7V ise her bir
diyot üzerinden akan akımları bulunuz.

10V 10V

R3 1K R4 1K

D1 D2 D3 D4

R1 4K R2 2K

-5V -10V

ÖDEV: Şekilde verilen devre için; RS=2K, VZ=15V, Iz(max)=15mA

VI=55V ise V0 çıkış potansiyelinin sabit kalabilmesi için minimum ve
maksimum RL değerlerini bulunuz.
ÖDEV: Şekilde verilen devre için; RS=0.4K, VZ=20V, Iz(max)=70mA
RL=2K ise V0 çıkış potansiyelinin sabit kalabilmesi için minimum ve
maksimum VI değerlerini bulunuz.

3 uçlu gerilim regülatörleri

Pozitif
ayarlanabilir
voltaj
Reg.

Pozitif sabit voltaj reg.

Negatif
ayarlanabilir
voltaj
Reg.

Negatif sabit-voltaj reg.

 3 uçlu gerilim regülatörleri

Pozitif sabit-voltaj reg. Negatif sabit-voltaj reg.

Pozitif sabit -Voltaj Reg.

Negatif sabit-Voltaj Reg.

Pozitif Ayarlanabilir -Voltaj Reg.

Negatif Ayarlanabilir -Voltaj Reg.

Pozitif sabit -Voltaj Regulator Devresi

Diyod ve kapasitorlerin kullanılması tavsiye edilir

Negatif Sabit-Voltaj Regulator Devresi

Pozitif ve Negatif Voltaj Regulator Devresi

Pozitif Ayarlanabilir -Voltaj Regulator Devresi

i1 >> iQ

vo  1.25  i2 R2  1.25  (iQ  i1 ) R2

R2
vo  1.25(1  )
R1
Negatif Ayarlanabilir -Voltaj Regulator Devresi

Diyotun Test Edilmesi

İleri yön

Diyot test butonu

Ters yön
 Işık Yayan Diyotlar (Light emitting diodes)

LED sembolü

Işık yayan diyotlar(LED)

Element İleri yön voltajı(VF) rengi

GaAs 1.5 V @ IF = 20 mA Infrared (invisible)
AlGaAs 1.8 V @ IF = 20 mA Red
GaP 2.4 V @ IF = 20 mA Green
AlGaInP 2.0 V @ IF = 20 mA Amber (yellow)
AlGaInN 3.6 V @ IF = 20 mA Blue

LED’ ler akım sınırlayıcı dirençlerle kullanılmalıdır

Birden çoklu renkli LED’ler
Multisegment displays.

16-segment 5x7 dot matrix

7-segment display alphanumeric display
display

Varactor Diyotlar
Foto diyotlar
Sabit Akım Diyotları (Constant-Current Diodes)

Schottky diyotlar
İleri yön voltajı (0.2-0.3 V)
Anahtarlama uygulamamaları için uygundur
20 GHz ve üzerinde
 pin diyotlar

mikrodalga frekans uygulamalarında

Diyodun ileri yön seri direncinden faydalanılarak zayıflatma,
modülasyon, anahtarlama için kullanılır. Ters yön kutuplamada sabit
bir kapasite gösterir.

Tunnel Diyotlar