+ Muïc ñích cuûa töøng coâng ñoaïn treân quy trình.

+ Thao taùc kyõ thuaät.

+ Caùc kyõ thuaät caàn ñaûm baûo taïi moãi coâng ñoaïn (neáu coù).

3.2. Tính saûn phaåm:

Yeâu caàu: Xaùc ñònh ñöôïc caùc loaïi nguyeân lieäu maø Nhaø maùy coù theå söû duïng; Khaû
naêng thu mua caùc loaïi nguyeân lieäu cuûa Nhaø maùy theo töøng thôøi gian; Caùc loaïi vaø soá
löôïng töøng maët haøng seõ saûn xuaát ra haøng naêm, haøng thaùng trong Nhaø maùy; Tính toaùn
ñöôïc löôïng nguyeân vaät lieäu ñeå saûn xuaát; Cuoái cuøng coøn phaûi xaùc ñònh ñöôïc soá löôïng
nguyeân vaät lieäu ñi vaøo töøng coâng ñoaïn moät treân daây chuyeàn saûn xuaát trong moät giôø.
Töø ñoù cho pheùp ta xaùc ñònh ñöôïc soá löôïng coâng nhaân vaø maùy moùc thieát bò yeâu caàu
treân coâng ñoaïn ñoù.

3.2.1. Sô ñoà nhaäp nguyeân lieäu: Caên cöù nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc trong quaù trình ñieàu
tra, khaûo saùt kyõ caøng veà vuøng nguyeân lieäu: caùc loaïi nguyeân lieäu, thôøi vuï, khaû naêng
cung caáp nguyeân lieäu cho Nhaø maùy trong töøng thôøi gian ta laäp sô ñoà naøy. Sô ñoà nhaäp
nguyeân lieäu theå hieän caùc loaïi nguyeân lieäu vaø maät ñoä cuûa chuùng töøng thôøi gian (naêm).
Treân sô ñoà phaûi ghi roõ ngaøy thaùng vaø thôøi gian thu thaäp cuûa töøng loaïi nguyeân lieäu chuû
yeáu. Caùc nguyeân lieäu khaùc seõ ñöôïc boå sung vaøo nhöõng thôøi gian troáng. Ngoaøi nguoàn
nguyeân lieäu töï nhieân caàn phaûi keát hôïp vôùi nguoàn nguyeân lieäu nhaân taïo. Nhaèm taïo ra
söï chuû ñoäng veà nguoàn nguyeân lieäu.
Sô ñoà thôøi vuï moät soá nguyeân lieäu ôû Mieàn baéc nöôùc ta nhö sau (chính vuï)
Nhaän xeùt :qua sô ñoà naøy ta chuù yù maáy ñieåm sau:
+ Töø nguyeân lieäu cung caáp cho Nhaø maùy thì Nhaø maùy seõ saûn xuaát saûn phaåm
töông öùng vôùi nguyeân lieäu ñoù.
+ Nguyeân lieäu coù tính muøa vuï, khoâng phaân boá ñeàu trong naêm, cho neân phaûi coù
keá hoaïch döï tröõ, baûo quaûn ñeå ñieàu hoøa saûn xuaát.
+ Boå sung nhöõng nguyeân lieäu khaùc vaøo thôøi gian nguyeân lieäu chính traùi vuï nhaèm
ñaûm baûo saûn xuaát lieân tuïc.
+ Chuùng ta phaûi tìm bieän phaùp keùo daøi thôøi gian nhaäp töøng loaïi nguyeân lieäu.

35
 Thaùng
1 2 3 3 5 6 7 8 9 10 11 12
Nguyeân lieäu
15
Baép caûi
20
Caø chua

Su haøo
15
Döa chuoät

Cam

Quyùt

Chuoái

Döùa
10
Vaûi
15
Nhaõn

Chanh

Caù thu

3.2.2. Bieåu ñoà saûn xuaát

Chuùng ta phaûi caên cöù vaøo:
- Löôïng nguyeân lieäu nhaäp veà Nhaø maùy keát hôïp vôùi khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm.
- Yeâu caàu coâng ngheä.
Bieåu ñoà phaûi neâu roõ soá ca saûn xuaát trong moät ngaøy ôû töøng thôøi gian, soá ca vaø soá
ngaøy saûn xuaát trong 1 thaùng vaø trong moät naêm.
Bieåu ñoàø saûn xuaát ñöôïc laäp rieâng cho töøng daây chuyeàn saûn xuaát moät. Trong khi
laäp bieåu ñoà saûn xuaát caàn chuù yù phaân boá thôøi gian laøm vieäc trong caû naêm.
Veà ca saûn xuaát: trong moät ngaøy laøm vieäc chia 3 ca
ca 1: Töø 06h ñeán 14h
ca 2: Töø 14h ñeán 22h
ca 3: Töø 22h ñeán 06h saùng hoâm sau

36
 Thoâng thöôøng chæ saûn xuaát 1 ca (laøm theo coâng nhaät)
Ñeå ñaït hieäu quaû kinh teá cao nhaát, coù ñuû nguyeân lieäu saûn xuaát thì boá trí 2 ca.
Nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät nhö nhöõng nguyeân lieäu deã hö hoûng nhö toâm, caù,
thòt… nguyeân lieäu veà doàn daäp quaù nhieàu trong moät thôøi gian ngaén (caø chua, döùa chín
roä) hoaëc daây chuyeàn caàn saûn xuaát lieân tuïc nhö naáu ñöôøng, chöng caát röôïu, saáy thöïc
phaåm v.v…thì caàn saûn xuaát 3 ca.
Muoán ñeå cho daây chuyeàn saûn xuaát ñöôïc lieân tuïc vaø ñeàu, ta caàn nghieân cöùu döïa
vaøo saûn xuaát treân daây chuyeàn caùc loaïi nguyeân lieäu coù thôøi vuï khaùc nhau nhöng yeâu
caàu thieát bò nhö nhau.
Ví du:ï treân moät daây chuyeàn coù theå ñöa vaøo saûn xuaát caùc loaïi: caø chua daàm daám
vaøo thaùng 1 vaø 2; döa chuoät daàm daám thaùng 3, 4 vaø 5; tieáp theo ñoù laø saûn xuaát caùc
loaïi nöôùc ñöôøng; gaàn cuoái naêm coù theå saûn xuaát thòt.
Trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät, khi chuyeån töø saûn xuaát maët haøng naøy sang
maët haøng khaùc haún thì caàn taïm ngöøng saûn xuaát ñeå thaùo laép maùy, veä sinh, thay ñoåi daây
chuyeàn.
Tröôøng hôïp treân moät daây chuyeàn saûn xuaát hai loaïi nguyeân lieäu veà cuøng trong
moät ngaøy thì hai loaïi nguyeân lieäu seõ boá trí saûn xuaát vaøo caùc ca khaùc nhau nhaèm traùnh
söï laây nhieãm, laãn loän haøng hoaù.
Trong moät naêm neân ñeå ra moät thôøi gian (töø nöûa thaùng ñeán moät thaùng) vaøo
nhöõng dòp khoâng coù hoaëc coù ít nguyeân lieäu ñeå söûa chöõa baõo döôõng maùy moùc thieát bò
vaø tu boå laïi nhaø xöôûng.
Bieåu ñoà saûn xuaát theo ca
Thaùng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Ca
1
Nghæ söûa chöõa

3 15

37
 Qua bieåu ñoà naøy ta thaáy Phaân xöôûng seõ ngöøng saûn xuaát vaøo thaùng 9 ñeå söûa chöõa.
Caùc thaùng 1, nöûa thaùng 2, thaùng 5, 6, 7 vaø thaùng 8 moãi ngaøy saûn xuaát 3 ca. Caùc
thaùng khaùc moãi ngaøy saûn xuaát 2 ca.
Töø baûng naøy ta laäp ra baûng bieåu ñoà saûn xuaát cuï theå nhö sau:
Soá ngaøy laøm vieäc Trong thaùng
Soá ca
Teân saûn phaåm
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Caû naêm

Caø chua daàm 26/ 24/ 50/115

daám 52 63
Döa chuoät daàm 24/ 26/ 25/ 75/125
daám 48 52 25
Vaûi nöôùc ñöôøng 25/ 10/ 35/45
25 20
Nghæ
Döùa nöôùc ñöôøng 20/ 27/ 26/ 73/137
söõa
32 66 39
chöõa
Nhaõn nöôùc ñöôøng 15/ 26/ 41/54
15 39
Chuoái nöôùc 26/ 25/ 26/ 26/ 26/ 129/155
ñöôøng 26 25 26 52 26
Thòt hoäp 26/ 27/ 80/119
26 54
Toång coäng
Khi laäp baûng bieåu ñoà saûn xuaát cuï theå caàn chuù yù tröø ñi nhöõng ngaøy nghæ leã vaø
nghæ haøng tuaàn theo Boä Luaät Lao Ñoäng.
Neáu Phaân xöôûng coù nhieàu daây chuyeàn saûn xuaát ta cuõng laøm töông töï nhö treân
cho caùc daây chuyeàn khaùc.

3.2.3. Chöông trình saûn xuaát

Trong chöông trình saûn xuaát chuùng ta seõ ñeà ra soá löôïng saûn phaåm maø Nhaø maùy
saûn xuaát ra trong töøng thaùng vaø caû naêm cho töøng loaïi saûn phaåm.
Chöông trình saûn xuaát thaønh laäp döïa treân naêng suaát do nhieäm vuï thieát keá ñeà ra keát
hôïp vôùi bieåu ñoà saûn xuaát cuï theå. Soá lieäu ñöôïc bieåu dieãn baèng ñôn vò saûn phaåm.
Neáu trong nhieäm vuï thieát keá, naêng suaát tính baèng soá nguyeân lieäu thì phaûi döïa
treân tieâu chuaån chi phí nguyeân vaät lieäu cho maët haøng cuï theå ñeå tính ra saûn phaåm.

38
 Thí duï laäp chöông trình saûn xuaát cho daây chuyeàn treân, naêng suaát chung cuûa daây
chuyeàn laø 10 tuùp/1ca.
Caùc soá ghi treân baûng naøy coù ñôn vò laø tuùp (1 tuùp = 1000 hoäp)
Chöông trình saûn xuaát, (ñôn vò saûn phaåm = 1000 hoäp)
Thaùng saûn xuaát 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Caû
naêm
Loaïi saûn phaåm
Caø chua daàm 520 630 1150
daám
Döa chuoät daàm 150 520 250 920
daám
Ngh
Vaûi nöôùc ñöôøng 250 200 450
æ
Döùa nöôùc ñöôøng 320 660 390 1370
söõa
Nhaõn nöôùc 150 390 540
chöõ
ñöôøng
a
Chuoái nöôùc 260 250 260 520 260 1550
ñöôøng
Thòt hoäp 390 260 540 1190
Toång coäng 780 630 540 520 750 780 810 780 520 520 540 7170
3.2.4. Tính tieâu chuaån chi phí nguyeân lieäu – (löôïng nguyeân lieäu caàn thieát ñeå saûn

xuaát ra moät ñôn vò saûn phaåm)

Muïc ñích:
- Xaùc ñònh nhu caàu cung caáp caùc loaïi nguyeân vaät lieäu cho quaù trình saûn xuaát.
- Töø löôïng nguyeân lieäu, baùn thaønh phaåm treân töøng coâng ñoaïn ta tính choïn maùy
moùc thieát bò yeâu caàu; tính ñöôïc löôïng coâng nhaân yeâu caàu taïi moãi coâng ñoaïn.
- Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá, ñeà xuaát caùc bieän phaùp giaûm hao phí nguyeân vaät lieäu
trong saûn xuaát; phöông aùn xöû lyù taän duïng pheá lieäu.
- Xaùc ñònh caùc kho chöùa hôïp lyù.
Nguyeân lieäu → Saûn phaåm
+ Chi phí nguyeân lieäu: Toång löôïng nguyeân lieäu ban ñaàu ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm.
+ Hao phí nguyeân lieäu: Löôïng nguyeân lieäu boû ñi trong quaù trình saûn xuaát (pheá
lieäu)

39
a. Tính löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát ra moät ñôn vò saûn phaåm neáu hao phí
nguyeân lieäu trong quaù trình saûn xuaát tính baèng % so vôùi nguyeân lieäu ñaàu:

S. 100
T1 = (kg)
100 - x

T1 : Löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm (kg).
S : Löôïng thaønh phaåm (kg)
x : Toång soá nguyeân lieäu bò hao phí trong quaù trình saûn xuaát, tính baèng %
nguyeân lieäu ñaàu.
Thí duï: maët haøng Toâm voû boû ñaàu:
2Kg nguyeân lieäu toâm → 1 Kg toâm voû boû ñaàu
x = 50% S = 1Kg T1 = 2Kg
b. Tính löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm nhöng hao phí ôû töøng coâng

ñoaïn tính baèng ñaàu vaøo ôû coâng ñoaïn ñoù.

Nguyeân lieäu Saûn phaåm

1 2 3 4 5
x1: % hao phí tính theo nguyeân lieäu ñaàu.
x2: % hao phí tính theo baùn thaønh phaåm cuûa coâng ñoaïn 1
xn: % hao phí tính theo baùn thaønh phaåm cuûa coâng ñoaïn (n-1)

S. 100n
T2 = (kg)
(100 – x1) (100 – x2) … (100 – xn)

T2 : Löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm (kg).
S : Löôïng thaønh phaåm ôû coâng ñoaïn cuoái cuøng (kg)
x1, x2, … xn : % hao phí nguyeân vaät lieäu ôû caùc coâng ñoaïn 1, 2, … vaø n so vôùi
luùc nguyeân lieäu ñöa vaøo coâng ñoaïn ñoù.
c. Tính löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå pha caùc dung dòch trong saûn xuaát
(ñöôøng, muoái,…): Trong saûn xuaát moät soá loaïi ñoà hoäp hoaëc saûn xuaát caùc thöù khaùc caàn

40
duøng caùc dung dòch pha töø ñöôøng, muoái v.v … thì löôïng ñöôøng, muoái v.v … tieâu hao
tính baèng coâng thöùc:

S. m
Tdd = (kg)
100 - x

S : Löôïng dung dòch caàn phaûi pha cheá (kg)

m : Noàng ñoä dung dòch caàn pha (%)
x : Hao toån toång coäng (naáu, vaän chuyeån, roùt) (%)
Tdd : Löôïng vaät chaát caàn ñeå pha cheá (kg).
d. Tính löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát loaïi saûn phaåm coâ ñaëc (töông caø chua coâ
ñaëc, möùt quaû coâ ñaëc, …)
Thoâng thöôøng caùc saûn phaåm coâ ñaëc ñeán noàng ñoä thaáp nhaát laø 5%, cao nhaát laø
35%. Quaù trình coâ ñaëc laø quaù trình laøm boác hôi nöôùc ra khoûi dung dòch.

Tc.ñ = S. 1002 m2
x (kg))
(100 – x’1) (100 – x’2) m1

S : Löôïng thaønh phaåm cuûa 1 ñôn vò saûn phaåm (KG)

x’1 : Toång soá chaát khoâ hao phí, tính baèng %
x’2 : Löôïng baõ boû ñi khi chaø, tính baèng %
m1, m2 : % chaát khoâ trong nguyeân lieäu vaø trong thaønh phaåm
e. Tính löôïng nguyeân lieäu chi phí ñeå saûn xuaát loaïi saûn phaåm coù nhieàu caáu töû (möùt quaû
toång hôïp)
1 ñôn vò thaønh phaåm = 400 g x 1000 hoäp = 400 kg
- Böôùc 1: Tính löôïng thaønh phaåm G:

g1 m1 + g2 m2 + … + gn mn
G = (kg)
M

g1, g2, … gn : Troïng löôïng ban ñaàu cuûa caùc caáu töû 1, 2, …, n (hoa quaû,
ñöôøng …) duøng ñeå saûn xuaát loaïi maët haøng naøy (kg)

41
 m1, m2, …, mn : % chaát khoâ ban ñaàu cuûa caùc caáu töû töông öùng.
M : % chaát khoâ trong thaønh phaåm
- Böôùc 2: Tính troïng löôïng caùc caáu töû baùn thaønh phaåm caàn ñeå saûn xuaát moät
ñôn vò thaønh phaån tính baèng kg.

S1 = g1. 400 g2. 400

(kg) ; S2 = (kg) v.v …
G G
- Böôùc 3: Tính tieâu chuaån chi phí nguyeân lieäu cuûa töøng caáu töû cho moät ñôn vò
thaønh phaåm tính baèng kg

S1. 100 S2. 100

T’1 = (kg) ; T’2 = (kg) v.v …
100 – x1 100 – x2

x1, x2, xn : % hao phí cuûa töøng caáu töû trong quaù trình saûn xuaát.

3.2.5. Laäp baûng nhu caàu nguyeân vaät lieäu

Muïc ñích:
- Döï truø veà nguyeân vaät lieäu cho saûn xuaát.
- Yeâu caàu veà soá löôïng kho taøng, xe coä vaän chuyeån vaø lao ñoäng.
Chuùng ta phaûi döïa vaøo chi phí nguyeân vaät lieäu cho 1 ñôn vò saûn phaåm, döïa vaøo
naêng suaát giôø vaø soá ca laøm vieäc trong caû naêm ñeå tính ra soá nguyeân vaät lieäu nhu caàu
trong töøng giôø, töøng ca vaø caû naêm.
Thí duï laäp baûng nhö sau: saûn xuaát 2 loaïi ñoà hoäp laø vaûi nöôùc ñöôøng vaø thòt lôïn haáp

N/suaát T Chi phí nguyeân lieäu

Teân saûn phaåm ca (1000 Nguyeân lieäu (kg/1000 Giôø Ca Vuï
ñoà hoäp hoäp TC) hoäp) (kg) (kg ) (taán)
Vaûi quaû 500 625 5000 225
Vaûi nöôùc ñöôøng 10
Ñöôøng 40 50 400 18
Thòt lôïn 440 550 4400 524
Môõ 20 25 200 24
Thòt lôïn haáp 10
Muoái 3 3,75 30 3,6
Haønh 5 6,25 50 6

42
3.2.6. Laäp baûng soá löôïng baùn thaønh phaåm qua töøng coâng ñoaïn.
Ñeå tính löôïng thieát bò yeâu caàu cho töøng quaù trình, nhaân löïc cho töøng coâng ñoaïn
ta phaûi bieát ñöôïc löôïng nguyeân lieäu ñi vaøo töøng coâng ñoaïn ñoù, thöôøng tính theo 1 giôø.
Thí duï laäp baûng nguyeân lieäu vaø baùn thaønh phaåm qua caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát
loaïi ñoà hoäp döa chuoät daàm giaám nhö sau:

Quaù trình nguyeân lieäu ñi qua Döa chuoät Caø roát Haønh, toûi Caàn taây
Ñöa vaøo baûo quaûn (nhaäp kho) 2229 412 63,60 69,40
Hao phí (%) 3 1,5 1,5 1,5
Hao phí (kg) 66,90 6,2 0,9 1,0
Ñöa vaøo ngaâm, röûa, caïo, thaùi 2162,1 405,8 62,7 68,40
Hao phí (%) 5 10,50 17 25
Hao phí (kg) 108,1 42,60 10,50 17,1
Ñöa vaøo xeáp hoäp 2054 363,20 52,20 51,30
Hao phí (%) 1 1 1 1
Hao phí (kg) 20,54 3,62 0,52 0,51
Xeáp trong hoäp 2033,46 359,60 51,70 50,80
Töø keát quaû cuoái cuøng trong baûng naøy chuùng ta coù theå tìm ñöôïc soá hoäp saûn xuaát
ra trong 1 giôø vaø ñoái chieáu vôùi nhieäm vuï thieát keá.

3.3. Bieåu ñoà quaù trình kyõ thuaät

Bieåu ñoà quaù trình kyõ thuaät neâu leân thôøi gian baét ñaàu vaø keát thuùc laøm vieäc treân
moãi coâng ñoaïn trong phaïm vi moät ca hay moät chu kyø laøm vieäc
Qua bieåu ñoà:
− Chuùng ta bieát ñöôïc giôø baét ñaàu hay keát thuùc laøm vieäc cuûa coâng nhaân vaø maùy
moùc thieát bò treân moãi coâng doaïn ñoù.
− Coù theå xaùc ñònh ñöôïc soá löôïng maùy moùc thieát bò, nhu caàu veà ñieän, nöôùc, hôi,
laïnh … cho töøng thôøi ñieåm cuï theå cuûa moät ca hay moät chu kyø laøm vieäc.
− Coù theå bieát ñöôïc thôøi gian töø luùc nguyeân lieäu vaøo cho tôùi luùc thaønh phaåm cuoái
cuøng ñi ra ñeå coù bieän phaùp ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm.
Treân cô sôû ñoù, so saùnh vôùi thöïc teá saûn xuaát ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng vaän haønh vaø
hieäu quaû kinh teá.
Thôøi gian giöõa hai giai ñoaïn lieân tuïc laâu mau phuï thuoäc vaøo tính chaát cuûa töøng
coâng ñoaïn. Coù theå xaùc ñònh thôøi gian nhö sau:

43
1. Thôøi gian caùc coâng ñoaïn ñaõ ñònh saün trong quy trình: Thí duï nhö thôøi gian trung
hoaø, thôøi gian naáu, raùn, chaàn, saáy, haáp, …
Trong caùc tröôøng hôïp naøy thôøi gian giöõa caùc giai ñoaïn tính baèng thôøi gian thöïc
hieän quaù trình ñaõ quy ñònh.

2. Thôøi gian laøm vieäc cuûa caùc thieát bò khoâng lieân tuïc: Nhö maùy xay, maùy nghieàn,
maùy troän, noài thanh truøng, thuøng chöùa, …
Tröôøng hôïp naøy ñeå xaùc ñònh thôøi gian giöõa caùc meû, ta duøng coâng thöùc sau:
Trong ñoù: V (phuùt)
τ =
q t)
τ : Thôøi gian giöõa caùc meû (phuù

V : Theå tích thieát bò tính baèng soá löôïng nguyeân lieäu cho vaøo ñoù (kg, lit, m3, hoäp…)
q : Naêng suaát daây chuyeàn saûn xuaát trong 1 phuùt, tính theo ñôn vò cuûa V.

3. Thôøi gian laøm vieäc cuûa caùc thieát bò lieân tuïc: nhö maùy röûa, loø raùn lieân tuïc, baêng taûi
phaân loaïi, baêng taûi xöû lyù, …
L
τ = (phuùt)
60. v
Trong ñoù:
τ : Thôøi gian nguyeân lieäu ñi treân baêng taûi (phuùt)

L : Chieàu daøi baêng taûi (m)

v : Toác ñoä baêng taûi (m/ giaây)

4. Thôøi gian coâ ñaëc trong caùc thieát bò giaùn ñoaïn: ñöôïc xaùc ñònh baèng tính toaùn
nhieät hoaëc thôøi gian ñaõ quy ñònh tröôùc.
Chuù yù:
Thôøi gian moät chu kyø laøm vieäc:

τ = τchuaån bò + τthöïc hieän coâng ñoaïn + τgiaùn ñoaïn + τvaän chuyeån + τkieåm tra + τveä sinh keát thuùc + τtöï
nhieân

τtöï nhieân : Theo töøng saûn phaåm, Thí duï nhö caù öôùp muoái caàn thôøi gian cho muoái
thaám vaøo caù.
o Khi lieät keâ phaûi ñaày ñuû.

44
 o Tuøy theo saûn xuaát maø coù moät soá thôøi gian khoâng coù.
o Thôøi gian chuaån bò vaø thôøi gian veä sinh phaûi coù.
Thí duï: Laäp bieåu ñoà kyõ thuaät cho moät quaù trình saûn xuaát loaïi ñoà hoäp “caø tím
raùn nghieàn nhoû”.
Daây chuyeàn saûn xuaát loaïi saûn phaåm naøy ñi qua caùc coâng ñoaïn:
Nguyeân lieäu → Röûa → Caét ñaàu vaø Phaân loaïi → Thaùi → Raùn vaø ñeå raùo
daàu → Nghieàn nhoû → Troän vôùi caùc nguyeân lieäu phuï → Roùt hoäp
→ Baøi khí gheùp mí → Thanh truøng vaø laøm nguoäi → Ñöa vaøo kho
baûo quaûn.
Giaû thuyeát naêng suaát daây chuyeàn laø 3000 hoäp/ giôø (3 tuùp/ giôø) saûn phaåm ñöïng
trong hoäp saét soá 8 (353ml). Xöôûng baét ñaàu laøm vieäc luùc 6g00 saùng.
Ta tính thôøi gian cuûa töøng coâng ñoaïn nhö sau:
• Röûa: Duøng maùy röûa quaït gioù coù baêng taûi daøi 6m, toác ñoä 0,15 m/ giaây. Do ñoù
thôøi gian vaän chuyeån nguyeân lieäu trong maùy laø:

τ = 6 = 0,66 (phuùt)
60x 0,15

• Caét ñaàu vaø Phaân loaïi. Giai ñoaïn naøy cuõng tieán haønh treân baêng taûi. Chieàu daøi
baêng taûi 8m, toác ñoä chuyeån ñoäng 0,1 m/giaây. Vaäy thôøi gian nguyeân lieäu ñi treân baêng
taûi laø:

= 8
τ = 1,3 (phuùt)
60x 0,1

• Thaùi nhoû: Thôøi gian thaùi coi nhö khoâng ñaùng keå. Tính khoaûng 1 phuùt.
• Toång coäng thôøi gian töø ñaàu ñeán khi thaùi xong laø 5 phuùt. Vaäy thaùi xong luùc 6g05.
• Raùn: Baét ñaàu raùn 6g05, duøng loø raùn töï ñoäng vaø lieân tuïc, baét ñaàu raùn luùc 6g05.
Thôøi gian raùn vaø ñeå raùo daàu theo quy ñònh laø 10 phuùt. Vaäy raùn xong luùc 6g15
• Nghieàn mòn: Baét ñaàu luùc 6g15. Thôøi gian nghieàn maát 10 phuùt. Vaäy nghieàn xong
luùc 6g25 vaø cuõng laø luùc baét ñaàu phoái troän.

45
 • Phoái troän: Baét ñaàu luùc 6g25. Maùy troän laøm vieäc giaùn ñoaïn. Moãi laàn troän ñöôïc
168 kg thaønh phaåm. Theo baûng tính löôïng baùn thaønh phaåm qua töøng coâng ñoaïn ta bieát
löôïng nguyeân lieäu ñem vaøo maùy laø 763 kg/ giôø.
Vaäy thôøi gian moãi meû troän laø:
V 168. 60
τ= = = 13 phuùt
q 763

Thôøi gian cho nguyeân lieäu phuï vaøo coi nhö laø 2 phuùt. Toång coäng thôøi gian troän moät
meû laø 15 phuùt. Vaäy troän xong luùc 6g40.
• Roùt hoäp: Baét ñaàu roùt hoäp luùc 6g55 vì nguyeân lieäu troän xong duøng bôm chuyeån
tôùi thuøng chöùa cuûa maùy roùt maát 15 phuùt. Vaäy baét ñaàu roùt luùc 6g55.
• Gheùp naép hoäp: Baét ñaàu gheùp kiùn luùc 6g55. Vì maùy roùt vaø gheùp mí lieàn nhau roùt
hoäp vaø gheùp mí ngay neân cuõng coi nhö baét ñaàu gheùp mí luùc 6g55.
• Thanh truøng vaø laøm nguoäi:
• Theå tích noài thanh truøng hai gioû laø 1400 hoäp soá 8.
• Vaäy ñeå laøm ñaày 1 noài phaûi maát:

V =
1400. 60
τ= = 28 phuùt tính troøn 30 phuùt
q 3000
Noài thanh truøng baét ñaàu laøm vieäc luùc 7g25
Neáu thanh truøng theo coâng thöùc:

25 – 50 – 25
120
Thôøi gian cho caùc gioû vaøo noài laø 10 phuùt vaø laáy ra laø 10 phuùt.
Toång coäng thôøi gian moät meû thanh truøng laø 10 + 25 + 50 + 25 + 10 = 120 phuùt.
Vaäy thanh truøng xong luùc 9g25, cuõng laø luùc baét ñaàu ñöa vaøo kho baûo quaûn luùc 9g25
Döïa vaøo caùc keát quaû ôû treân ta laäp baûng sau:

46
 Teân quaù trình Thôøi gian baét ñaàu
6 7 8 9 10 11 12
Baét ñaàu laøm vieäc 6g00 11g00
Baét ñaàu röûa
Baét ñaàu caét ñaàu, Vaø v.v
Phaân loaïi …
Baét ñaàu thaùi
Nghæ
Baét ñaàu raùn 5g05 11g05
Baét ñaàu nghieàn 6g15 11g15
tröa
Baét ñaàu troän 6g25 11g25 ñeán
Baét ñaàu roùt hoäp 6g55 11g55 heát ca
Baét ñaàu gheùp mí 6g55 11g55
Baét ñaàu thanh truøng 7g25 12g25
Baét ñaàu xeáp kho 9g25 14h25

* Sau ñaây laø moät soá thí duï veà quy ñònh thôøi gian cho pheùp trong quaù trình saûn
xuaát vaøi loaïi ñoà hoäp thòt vaø caù cuûa Nhaø maùy Haï Long (duøng ñeå tham khaûo, so saùnh)

Gaø vòt, ngoãng haáp – khoâng quaù 2g20’. Trong ñoù:

Tan giaù xong ñeán khi ñöa leân baøn moå 30 phuùt
Nhoå loâng, caét, moå, ñoát loâng tô 20 phuùt
Moå, röûa, chaët mieáng vaø röûa laïi 30 phuùt
Raùo nöôùc 10 phuùt
Xeáp hoäp ñeán baét ñaàu gheùp mí 20 phuùt
Baét ñaàu gheùp mí ñeán baét ñaàu thanh truøng 30 phuùt

Lôïn, boø, traâu haáp – khoâng quaù 2g00. Trong ñoù:

Tan giaù xong ñeán khi ñöa leân baøn moå 20 phuùt
Loïc môõ, gaân, xöông vaø caét mieáng 40 phuùt
Röûa vaø ñeå raùo 10 phuùt
Baét ñaàu xeáp hoäp ñeán baét ñaàu gheùp mí 20 phuùt
Baét ñaàu gheùp mí ñeán baét ñaàu thanh truøng 30 phuùt

47
 Töông gan – khoâng quaù 1 giôø töø khi tan giaù xong ñeán khi baét ñaàu muoái.
Öôùp trong phoøng laïnh 24 giôø. Töø khi laáy ra ñeán baét ñaàu thanh truøng khoâng quaù
2 giôø.
Caù hun khoùi ngaâm daàu – khoâng quaù 5 giôø. Trong ñoù:
Tan giaù xong ñeán luùc moå xong 1 giôø 20 phuùt
Muoái caù 20 phuùt
Laøm raùo nöôùc, xeáp khay 20 phuùt
Baét ñaàu saáy khoùi ñeán baét ñaàu xeáp hoäp 2 giôø 00 phuùt
Töø xeáp hoäp tôùi thanh truøng 1 giôø 00 phuùt

Caù ngaâm töông – khoâng quaù 4 giôø 35 phuùt, trong ñoù:

Töø khi tan giaù xong ñeán moå xong 1 giôø 00 phuùt
Töø khi caét khuùc ñeán muoái xong 20 phuùt
Töø khi raùo nöôùc ñeán baét ñaàu raùn 15 phuùt
Raùn vaø laøm nguoäi xong 1 giôø 45 phuùt
Baét ñaàu xeáp hoäp ñeán baét ñaàu gheùp mí 30 phuùt
Baét ñaàu gheùp ñeán baét ñaàu thanh truøng 45 phuùt

Löôn saáy khoùi ngaâm daàu – khoâng quaù 5 giôø 30 phuùt. Trong ñoù:
Tan giaù xong deán moå xong 2 giôø 00 phuùt
Muoái vaø xaâu löôn 40 phuùt
Saáy khoùi vaø laøm nguoäi 1 giôø 10 phuùt
Caét khuùc, boû hoäp 1 giôø 00 phuùt
Gheùp mí ñeán baét ñaàu thanh truøng 40 phuùt

3.4. Xaùc ñònh caùc chæ tieâu kyõ thuaät khaùc

1. Ñònh möùc nguyeân lieäu:
- Nguyeân taéc: giaûm toái thieåu hao huït nguyeân lieäu trong quaù trình saûn xuaát.
- Xaùc ñònh: Tieán haønh thöïc nghieäm treân töøng coâng ñoaïn ñeå ñeà ra ñònh möùc
nguyeân lieäu cuûa töøng coâng ñoaïn vaø ñeà ra ñònh möùc nguyeân lieäu ñoái vôùi maët
haøng ñoù.

48
 - Caàn coù bieän phaùp giaûm ñònh möùc nguyeân lieäu:
o Aùp duïng kyõ thuaät tieân tieán.
o Choïn nguyeân lieäu coù chaát löôïng cao ñöa vaøo cheá bieán.
o Kieåm tra, giaùm saùt trong quaù trình saûn xuaát nhaèm giaûm hao phí.
Thí duï: saûn xuaát ñöôøng mía:
- Choïn loaïi mía coù haøm löôïng ñöôøng cao.
- Tìm bieän phaùp naâng cao hieäu suaát eùp (thieát bò eùp)

2. Ñònh möùc naêng suaát lao ñoäng

- Ñònh ra ñònh möùc naêng suaát lao ñoäng nhaèm ñeå cho coâng nhaân phaùt huy khaû
naêng laøm vieäc cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa Nhaø maùy.
- Trong ñieàu kieän hieän nay tay ngheà cuûa coâng nhaân coøn thaáp thì vieäc xaùc ñònh
ñònh möùc naêng suaát lao ñoäng laø raát quan troïng, cho neân:
o Khaûo saùt tình hình lao ñoäng cuûa coâng nhaân ôû xí nghieäp cuûa ta vaø caùc xí
nghieäp khaùc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (caøng daøi caøng toát).
o Toå chöùc thöû nghieäm ñeå xaùc ñònh naêng suaát.
o Môû hoäi thi tay ngheà.
o Coù cheá ñoä khen thöôûng, phaït hôïp lyù.
- Khi xaây döïng ñònh möùc phaûi laáy möùc trng bình khaù laø möùc phaûi thöïc hieän ñöôïc
coäng vôùi coá gaéng toái thieåu.
- Xaây döïng ñònh möùc naêng suaát lao ñoäng coù theå thöïc hieän treân töøng coâng ñoaïn,
trong 1 thôøi gian (giôø) hoaëc xaây döïng ñònh möùc ñoái vôùi töøng loaïi maët haøng (giôø,
ca).
- Töø ñònh möùc naêng suaát lao ñoäng, döïa vaøo naêng suaát cuûa daây chuyeàn saûn xuaát
tính ñöôïc soá löôïng coâng nhaân, maùy moùc thieát bò duïng cuï vaø caùc nhu caàu veà nhaø
aên, nhaø ôû, nhaø veä sinh, … cho coâng nhaân.

3. Ñònh möùc chi phí: ñieän, nöôùc, hôi nöôùc, …

- Giaûm toái thieåu löôïng söû duïng.

49
 - Thieát laäp caùc thieát bò quang traéc taïi nhöõng vò trí söû duïng (vaø ôû ñaàu nguoàn söû
duïng), thöôøng xuyeân kieåm tra vaø tìm bieän phaùp giaûm ñònh möùc.

4. Xaùc ñònh phöông phaùp toå chöùc lao ñoäng

- Lao ñoäng taäp theå hay lao ñoäng caù theå.
- Laøm vieäc theo ca hay theo coâng nhaät
Vaán ñeà toå chöùc lao ñoäng coù lieân quan ñeán vieäc boá trí daây chuyeàn saûn xuaát vaø
choïn loaïi thieát bò.
Neáu lao ñoäng taäp theå thì nguyeân lieäu ñöa tôùi töøng choã laøm cuûa coâng nhaân theo
moät baêng taûi chung vaø baùn thaønh phaåm cuõng cho leân moät baêng taûi chung. Do ñoù phaûi
choïn baêng taûi laøm vieäc.
Nhöng neáu lao ñoäng caù theå (naêng suaát tính rieâng cho töøng caù nhaân) thì phaûi boá
trí baøn roäng vaø coù khay rieâng cho töøng ngöôøi.

5. Yeâu caàu kyõ thuaät trong thieát keá xaây döïng

- Choïn soá taàng nhaø döïa vaøo:
o Boá trí daây chuyeàn saûn xuaát (haøng ngang, chieàu ñöùng)
o Yeâu caàu coâng ngheä.
- Caáu truùc vaø trang thieát bò trong caùc phoøng phuï thuoäc vaøo caùc yeâu caàu kyõ thuaät,
an toaøn lao ñoäng vaø veä sinh thöïc phaåm. Ñaëc bieät chuù yù ñeán vi khí haäu nôi coâng nhaân
laøm vieäc vì noù laø nguyeân nhaân gaây ra caùc beänh ngheà nghieäp, giaûm naêng suaát lao
ñoäng, …
Thí duï caùc phoøng coù hôi ñoäc nhö phoøng xoâng khí CO (saûn phaåm xoâng khoùi) caàn
phaûi coù heä thoáng thoâng gioù toát; Phaân xöôûng nhieàu buïi nhö saøng haït nguõ coác; Phaân
xöôûng deã chaùy nhö saûn xuaát boät caù baèng phöông phaùp trích ly (do duøng ngieàu hoùa chaát
trích ly), … thì phaûi boá trí sau Phaân xöôûng saûn xuaát chính vaø cuoái ngoïn gioù.
- Naâng cao maät ñoä xaây döïng vaø maät ñoä söû duïng dieän tích:
o Maät ñoä xaây döïng:
A+B+C
Kxd = 100 (%)
S

50
 A+B+C+D+E+F
o Maät ñoä söû duïng: Ksd = 100 (%)
S

A : Toång dieän tích xaây döïng nhaø.

B : Toång dieän tích xaây döïng coâng trình.
C : Toång dieän tích xaây döïng saân baõi.
D : Toång dieän tích ñöôøng giao thoâng vaø baõi xe.
E : Toång dieän tích chieám ñaát treân maët baèng cuûa ñöôøng oáng.
F : Toång dieän tích troàng caây xanh, saân coû, vöôøn hoa.
S : Toång dieän tích khu ñaát

----------o0o----------

51