20-26 - UGENT - 200921 - CA - LES 1 Methodologie en Historische Gelaagdheid

Ontwerp en techniek bij renovatie
van gebouwen
Gastprofessor - Ir. Architect Wouter Callebaut
Universiteit Gent
01 Historische gelaagdheid -
valkuil of uitdaging?
Inhoudstafel
1. TIJDSGEEST EN ERFGOED 2. MONUMENT EN METHODOLOGIE

-- Viollet-le-Duc -- Plan van aanpak
-- John Ruskin -- Bouwhistorisch onderzoek
-- Modernisme -- Analyse bestaande toestand
-- Insitutionalisering van erfgoed -- Vooronderzoeken
-- Gelaagdheid en identiteit -- Waardebepaling
-- Restauratiefilosofie
-- Uitvoeringsdossier
3. MONUMENT EN GELAAGDHEID
-- CASE STUDY - Huis van de Vrije Schippers
Gent
1. TIJDSGEEST EN ERFGOED
01.1 Tijdsgeest en erfgoed
Charter Van Athene
2000
Tijdsgeest en erfgoed
01.2 Gelaagdheid en identiteit
Emmanuel Levinas - psychopathologie

Une place de la “demeure”
‘Becoming myself’ - Irvin David Yalom
Tijdsgeest en erfgoed
2. MONUMENT EN METHODOLOGIE
straat 32B
Sint Gerolfstraat
9031 Drongen
32B T9031
09 395
Drongen
10 10 TM09
0486
3953510201063ME0486
wouter@callebaut-architecten.be
35 20 63 E wouter@callebaut-architecten.be
aut-architecten.be
www.callebaut-architecten.be
diek
02.1 Plan van aanpak
ne restauratiemethodiek
Algemene restauratiemethodiek
CONCLUSIE ONDERZOEKEN RESTAURATIEVISIE
UITGANGSPUNT VOORONDERZOEKEN RESTAURATIEVISIE
‘Gelaagdheid behouden en zichtbaar maken’ ‘Maximaal behoud gelaadheid monument’
ANGSPUNT UITGANGSPUNT
• Vertrekken
Bouwhistorisch CONCLUSIE
opzoekingswerk
vanuit het monument ONDERZOEKEN
Gelaagdheid CONCLUSIE
ontleden en zichtbaarONDERZOEKEN
• Gevels:
Evenwichtsimili
tussen RESTAURATIEVISIE
restaureren,
herwaardering baksteenRESTAURAT
reinigen
ken vanuit het
‘Vertrekken
monument’
• vanuit het monument’
Bouwtechnisch ‘Gelaagdheid
maken
– materiaaltechnisch behouden‘Gelaagdheid
en zichtbaar behouden
maken’ en(achtergevel),
zichtbaar maken’
monument ‘Maximaal
en herbestemming.
verder behoud
onderzoek gelaadheid
‘Maximaalmonu
(westgevel) beho
• Verscheidene bouwfasen
cheidene bouwfasen • Bouwhistorisch•opzoekingswerk
Bouwhistorisch opzoekingswerk • •
Gevels: simili restaureren,
Gevels:
baksim
opzoekingswerk interieur & exterieur • Maximaal behoud originele materialen
• met
orisch gegroeid Historisch
-- vele gegroeid
Verscheidene met vele •
bouwfasen Bouwtechnisch •– materiaaltechnisch
-- Bouwhistorisch Bouwtechnisch – materiaaltechnisch
onderzoek (achtergevel),
-- Samenwerking leidt tot duurzame en verder(achterge
onderzoe
•
ouwingen en afbraken Standzekerheidsonderzoek
-- Historische groei
verbouwingen en door verbouwingen enopzoekingswerk
afbraken -- Bouwtechnisch - materiaaltechnisch
interieur
opzoekingswerk
& exterieurinterieur waardevolle oplossingen
& exterieur • Maximaal behoud • originele
Maximaalma
• Proefrestauraties
afbraken
•
onderzoek interieur
•
Standzekerheidsonderzoek
en exterieur
Standzekerheidsonderzoek
-- Respecteren van originele intenties en
• Algemeen kleurenonderzoek •
-- Standzekerheidsonderzoek
Proefrestauraties• Proefrestauraties
vakmanschap
-- Proefrestauraties -- Harmonieuze eenheid creëren tussen
• Algemeen
-- Algemeen •
kleurenonderzoek
Algemeen
kleurenonderzoek kleurenonderzoek
verschillende bouwfases en gelaagdheden
-- Sterktes monument onderlijnen
Monument en methodologie
Collaboration, Integrated Information and the Project Lifecycle in Building Design, Construction and Operation
Presented by the Architectural/Engineering Productivity Committee of The Construction Users Roundtable (CURT)
August 2004
start
SO VO DO UO aanbesteding bouwwerken
standaard
vergunnings-
aanvraag
start
erfgoed
vooroverleg vooroverleg vooroverleg

vergunnings-
aanvraag
start
SO VO DO UO bouwwerken
OE premie
toekennning
aanvraag
onderzoekspremie restauratie premie
02.2 Bouwhistorisch onderzoek
1. Historische foto’s
2. Bouwplannen
3. Lastenboeken
4. Bouwsporen
5. Conclusie
- mutatieschetsen
- plan bouwevolutie
Archiefonderzoek
Fotografisch onderzoek
1870-71: grondzeiler verhoogd met ronde bovenbouw, 1918: zware oorlogsschade, toevoeging mechanische maalderij 1982: pijlengaanderij afgebroken
dubbele functie als koren- en oliemolen 1940: zware oorlogsschade, door brand werden houten inbouw, kap 2002: beschermd als monument
en enkele pijlers vernield.
ca. 1771 ca. 1979 ca. 1981
Bouwevolutie - Stenen Molen Melsen
Cartografisch onderzoek Kasteel
Notax
2. BOUWHISTORISCHE NOTA 2. BOUWHISTORISCHE NOTA

2.2 Verbouwing van het kasteel in het derde kwart van de 18de eeuw (familie Van
Sterren
2.1.1. SITE Hoobrouck) bos
De akte van de openbare verkoop in 1741 vermeldt een notabel ende schoon casteel goet gemets
vuijt den waeter, rondom bewaldt genaempt Succa casteel, met eenen grooten hof rondom
omringelt met vuijtstekende hooghe dobele haeghen van heirenshoudt [d.i. haagbeuk] alle lighende
binnen wallen. In de verkoop waren naast het neerhof ook de duiven en vissen inbegrepen. Het
kasteel werd aangekocht door Charles Leo Van Hoobrouck, heer van Truffe, en zijn vrouw Maria
Anne Philippine De Coninck. Hun enige dochter, Philippine Van Hoobrouck, huwde in 1753 met
Jerome Joseph d’Hane de Ter Varent. In 1786 werd het kasteel verkocht door de deelvoogd van
hun twee minderjarige kinderen aan Philippe Livinus Gobert. In de verkoopsakte werd het kasteel 2.3 Het kasteel in de late 18de en begin 19de eeuw (Philippe Gobert)
Philippe Livinus Gobert, die het kasteel kocht in 1786, verleende in 1815-1816 onderdak aan paters
omschreven als een schoon speelgoedt met het casteel ofte huys van plaisance , nederhof, jezuïeten die tot dan in het kasteel van Rumbeke verbleven hadden. Na zijn overlijden in 1833
werd in 1834 het kasteel door zijn erfgenamen openbaar verkocht. Het zijn Jacques Melchior
bassecour, ront in syne wallen mitsgaders landen, audts genaemt het goedt te Suca. Antoine de Volder11 en zijn vrouw Marie Colette Therese Heynderycx die het kasteeldomein
aankopen. In de verkoopsakte van 1834 werd het kasteel als volgt beschreven: een schoon kasteel
of speelgoed genaemd het goed te Succa, geheel afgesloten in haegen en grachten, met prachtige en
Vincent Van Duysen
Vincent Van Duysen aengename hovingen, bosse, hagen, dreven en wandelingen, vyvers en wallen; het woonhuys na den
Fase ca. 1555-1583
Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Fase ca. 1741-1778
Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
nieuwen trant gebouwd, geheel op kelder, hebbende gelykvloers een vervolg van ineen loopende
De kaart van Carolus Benthuys uit 1771 geeft ons een beeld van het omwald kasteeldomein ‘het
5 25 50 100 150 200 250 18-40-SUCCA P.01 BT 1741-1778 - FERRARIS 1/200 9/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90
www.vincentvanduysen.com info@vincentvanduysen.com
Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
5 25 50 100 150 200 250 18-40-SUCCA P.01 BT 1583 1/200 9/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10 Volderrede 54, www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
ruyme zalen, kapel, keuken en spinde [voorraadkamer]; fraeye bovenkamers, groot met het neerhof
www.vincentvanduysen.com info@vincentvanduysen.com www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
Volderrede 54, meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
bestaende in woonhuys, schuer en stallingen. De beschrijving verwijst naar de verbouwing van het
goedt ter saelen’ bestaande uit een L-vormig kasteel met toren en een langwerpig volume op het kasteel in het derde kwart van de 18de eeuw (cf. supra).
neerhof (Afb. 35). De kaart had als doel een overzicht te geven van de eigendommen van deSucca’ op de Ferrariskaart uit ca. 1771-1778 (KBR)
Afb. 36 ‘Chateau
Gentse Sint-Pietersabdij in Destelbergen, waardoor de getrouwe weergave van de gebouwen op
de kaart
Afb.van minderkaert
1 Figurative belang was.
van de Voorvan
prochien een correcte
Loochristi, weergave
Seveneecken, van hetenkasteel
Overmeire kunnen
Destelberghe, doorwe ons
F.-B. niet
Horenbault, Boomgaard
op deze kaart baseren. In elk geval kunnen we vaststellen dat de zuidelijke vleugel, binnenkoerplaatse
1583 (RAG, Kaarten Uit
en het bouwhistorisch
plannen, nr.368) onderzoek ter en is gebleken dat het kasteel in het derde kwart van Lustbos Land
de
gekanteelde afsluitmuur aan de oostzijde, die nog tede 18waren
zien eeuw opverbouwd
de gravure werd (periodehier
van Sanderus, 1741-1774). Boven de voordeur hangt het jaartal 1774, wat Tuin met
In 1588 werd het kasteel aangekocht door Ursula de Rubys, dochter van één van de Gentse geometrische
niet meer weergegeven zijn. Ter hoogte van het neerhof staat het stalgebouw,
vermoedelijk wijst Jean dat
op deRoose. tot op heden
einddatum 5
In de van de verbouwingswerken. De verkoopsakte van het aanleg en
vrienden van Jehan de Suca, en vertegenwoordigd door haar voogd omhaagde
bewaard bleef, opgetekend.

borders
de
verkoopsakte is er sprake van een schoon huus ende kasteel uit Plaissance,
hof van 1834 beschrijft ook kort
ghenaempt de wijzigingen
t goed Ter diekasteel
2.4 Het in deSucca
18 in-eeuw
de 19de eeuw werden (familie doorgevoerd
de Volder) (cf.
Zalen, metten wallen, grachten, upper- ende nederhoven, infra). Het kasteel
hofstede, was volgens de
uutplantijnghen, nieuwe
boomen bouwstijl gebouwd (d.i. verbouwd), met toepassing
ende
Jacques Melchior Antoine de Volder en zijn vrouw Marie Colette Therese Heynderycx kochten het Boomgaard
kasteeldomein in 1834 bij openbare verkoop. Uit een analyse van het bestaande kaartmateriaal
al diesser eerd-, wortel- ende naghelvast stalgebouw van landen,
in es, metten de enfilade
grondenop de
vangelijkvloerse verdieping
erfven, zo in leenen als (ineen
blijkt dat loopende ruymewerd
het koetshuis gebouwd zalen) door deen familiefraaieDe Volder in de periode 1835 (terminus Tuin Neerhof met
woonhuis, schuur
post quem, Afb. 61) en 1860 (terminus ante quem, Afb. 64). Op de bovenverdieping van het
andersins, metten toebehoorten midtsgaeders den bovenkamers.
materiaelen van Het kasteeldomein
steene, haud, ijsere,was afgesloten
schailden, met hagen en grachten, en was voorzien van
koetshuis was vermoedelijk de woning van de hovenier gevestigd. De Popp-kaart uit ca. 1860
en stalling
Fase 1641 (Sanderus)

Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat een lusttuin, bossen,
vejnsteren, ramen, cassinen ende andere edifitien totten voorseijde huuse Fase
Vincent Van Duysen
dreven,
Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba vijvers
vanca.plaisance
1778-1835 en wallen.
upperhove Het
geeft neerhof
dezelfde bestondweer
perceelstructuur uitalseen op hetwoonhuis,
primitief kadasterplan
Code
18-40-SUCCA
schuur
Nr uit ca.en
Tekening 1835: centraal U-
P.01 BT 1778-1835
Schaal
1/200
Datum
9/04/2019
Formaat
A3
Vincent Van Duysen
Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Afb. 61 Primitief kadasterplan uit ca. 1835 (Kadasterarchief Gent)
vormig kasteel met twee Webruggen over van de omwalling, geometrisch aangelegde
kadasterplanachtertuin,
5 25 50 100 150 200 250
5 25 50 100 150 200 250 18-40-SUCCA P.01 BT 1641 - SANDERUS 1/200 9/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90
Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
info@callebaut-architecten.be
Volderrede 54, www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
stalling.aldaer ter plaetsen zo in dwater liggende afgebakende cour en neerhof

Volderrede 54,
of nederhove of ten landhuuse zoo voorseijt es dienende, krijgen een beeld het kasteeldomein in ca. 1835 dankzij het primitief (Afb.
61). In de aan
legger de voorzijde.
bij het Zowel
primitief plan staat Gobertternoghoogte van dealsVolderrede
steeds opgetekend eigenaar van het als op de kop 12
kasteeldomein, bestaande uit de percelen 407 t.em. 422 (zie Afb. 61). De percelering en indeling
als elders ghetransporteert. Er is dus nog steeds sprake van een hof van plaisantie, met omwald van het stalgebouw is ervaneen brug
de tuin over
stemmen de lijnen
in grote omwalling
overeen mette dezien.
weergave op de eind 18 -eeuwse
Ferrariskaart. Er werden in de periode ca. 1778-1835 wel enkele wijzigingen doorgevoerd, wellicht
de
opper- en neerhof. Het goed was voorzien van een Bij beplante tuin en bomen.
de 18de-eeuwse verbouwing In de werd
verkoop waren
in de gevels en planindeling sindsdien gestreefd naar een meer
door de familie Van Hoobrouck of Gobert. Het neerhof, dat voor het kasteel gelegen is, is
toegankelijk via een nieuwe brug over de omwalling ter hoogte van de huidige
nog een aantal bouwmaterialen (steen, hout, ijzer, schaliën en ramen) inbegrepen.
symmetrische opbouw, wenste men meer licht te brengen in de woning en werden de interieurs
Volderrede (Afb. 62). Tussen het opper- en neerhof werd een ommuurd plein met
11
De Volderrede is genoemd naar Jacques Melchior Antoine de Volder. De straat was tot in de 18 de eeuw nog
ingericht volgens de heersende mode met name de rococostijl (Louis XV-stijl). De planindeling gekend als Cauterwegh en werd sinds 1843 Volderrede genaamd.
12
De altlas van de Buurtwegen uit ca. 1841 geeft dezelfde weergave als het primitief kadasterplan
werd uitgevoerd volgens het principe van de l’ art de la distribution. Dit is één van de centrale 35
2.1.3 Het kasteel van Simon Rodrigues de Evora, baron dein Rode dedeeeuw)
(17
begrippen de 18 -eeuwse wooncultuur waar architectuurtheoretici zoals J.F. Blondel aandacht
In het begin van de 17de eeuw kwam het pand in het bezit van Simon6 Rodrigues de Evora, baron
aan besteedden. De convenance, wat de schikking, vormgeving en gebruik van het ontwerp
van het land van Rode, en zijn vrouw Anne Lopez Ximenes. In deze periode is er voor het eerst
sprake van een kasteel, casteel ghemetst vijutte wateren rondom sijne wallen, met neerhof,
boomgaarden en tuin. Het neerhof was voorzien van
5
Volgens mondelinge
een schuur overlevering
en stallen met strodak.van de familie Brasseur werd het metalen jaartal in de jaren ’50 opgevist uit
de omwalling en boven de voordeur gehangen.
Fase ca. 1771 (Benthuys)
Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat
Vincent Van Duysen
6
J. VAN CLEVEN,
In de periode 1622-1630 werden enkele herstellingswerken Le juste
uitgevoerd aanmilieu:
Fase het
l’art
kasteel:
ca. 1835 -1860
de la distribution,
het herstel in: Gentse wooncultuur in Mozarts tijd: een Code
18-40-SUCCA
Nr Tekening
P.01 BT 1835 - 1860
Schaal
1/200
Datum
9/04/2019
Formaat
A3
Vincent Van Duysen
Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
remarquabel ambelissement,
Er werd1991, pp.een
50-52
5 25 50 100 150 200 250
5 25 50 100 150 200 250 18-40-SUCCA P.01 BT 1771 - BENTHUYS 1/200 9/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Volderrede 54,
POPP
www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
Volderrede 54, meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
van de kapotte ruiten en het schoonmaken/ruimen van de grachten. in 1623 bootje

20 Afb. 64 Situering van het kasteeldomein Succa op de kaart van Popp uit ca. 186021(KBR)
aangekocht om de wallen te bevaren. Daarnaast werden verschillende uitgaven geregistreerd die 23
Bouwevolutie - Kasteeldomein Succa
betrekking
Afb. 35 Figurativehebben
kaert vanop
allede
de aanleg van landen
thiendebaere de tuin, zoals
gelegen diverse
binnen aanplantingen
de prochie vanressort
van Destelberge, bomen. Uit het
der Casslrye
vanbewaarde archiefmateriaal
den Audenburg te Ghent, gemaektblijkt dat devan
ten verzoeke tuin aangelegd
Anselmus Balde, werd volgens
ontvanger de aanwijzingen
der exemple abdye van Sintevan de
Pieters,
nevens Ghent door Carolus Benthuys,
barones Anne Lopez Ximenes. gezworen landmeter geadmitteerd door den Raede van Vlaanderen, 7 mei 1771.”
Figuratieve kaart van Destelbergen. 7 mei 1771 (Afkomstig uit het archief van de Sint-Pietersabdij van Gent) (RAG, Kaarten
Bij de verdeling van de erfenis van Simon Rodrigues de Evora, baron van het land van Rode, en
en plannen nr 345)
zijn vrouw Anne Lopez Ximenes in ca. 1634, werd het kasteel in Destelbergen toegewezen aan
Mutatieschetsen
2. BOUWHISTORISCHE NOTA 2. BOUWHISTORISCHE NOTA
2.1.2. KASTEEL
? ?
? ?
?
? ?
? ?
?
? ?
?
Fase 1641 (Sanderus) Fase 1835 - 1860

Niveau +0 Niveau +0 Niveau +1
? ?
? ?
? ?
?
?
?
? ?
?
? ?
? ? ? ?
?
? ? ? ?
Fase 1771 (Benthuys) Fase 1860 - 1925 Vincent Van Duysen

Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Niveau +0 18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Niveau +1 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10 20 100 200 Niveau +0
400 600 800 1000 18-40-SUCCA P.02 BT Fasering 1/200 25/04/2019 A3 Niveau +134, 2000 Antwerpen
Lombardenvest T 03 205 91 90
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be Volderrede 54, 18-40-SUCCA P.01 BT+1Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
meeteenheid - centimeter
Volderrede 54,
Code
9070 Destelbergen Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba meeteenheid - centimeter Code
9070 Destelbergen
Volderrede 54,
Niveau
Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
info@callebaut-architecten.be 18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Volderrede 54, www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
Volderrede 54,
meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
? ?
? ?
?
?
?
?
?
?
Vincent Van Duysen Vincent Van Duysen

Fase 1741 - 1778 Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat
Fase 1925 - 1956
Architects bvba
Code I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN
Nr bvba
Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Niveau +0 20 100 Niveau +1
200 400 600 800 1000 18-40-SUCCA P.02 BT Fasering 1/200 25/04/2019 A3 20 100 200 400Niveau +0Van Duysen 18-40-SUCCA Sint-Gerolfstraat
Vincent
Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen
600 800 1000
T 03 205 91 90
P.02 BT info@callebaut-architecten.be
32B, 9031 Drongen
F Fasering
09 395 10 11 T 09 395 10 10 1/200 25/04/2019 A3 Niveau +1Vincent Van
Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen
www.vincentvanduysen.com
DuysenT 03 205 91 90
info@vincentvanduysen.com
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Volderrede 54, Volderrede 54,
meeteenheid - centimeter Code
9070 Destelbergen Nr Niveau +1
Tekening Schaal Datum Formaat meeteenheid - centimeter Architects bvba Code
I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN
9070 Destelbergen Nr Niveau
bvba
Tekening +1 Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
20 100 200 400 600 800 1000 18-40-SUCCA P.02 BT Fasering 1/200 25/04/2019 A3 20Lombardenvest
100 200 34, 2000 Antwerpen
400 600 800 1000 T 03 205 91 90 18-40-SUCCA Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen P.02 F 09BT395 10
Fasering
11 T 09 395 10 10 1/200 25/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
www.vincentvanduysen.com info@vincentvanduysen.com Volderrede 54,www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
Volderrede 54,
9070 Destelbergen Niveau +1 meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen Niveau +1 1956-2005
? ?
? ?
?
? ?
?
? ?
?
? ?
?
Fase 1778 - 1835 Fase 1956 - 2005

Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Niveau +0 Niveau +1 18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3
Niveau +0 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10 Niveau +1
18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be Volderrede 54,
Volderrede 54,
Nr Datum Formaat CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat
Code
9070 Destelbergen Tekening Schaal meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 18-40-SUCCA P.01 BT Mutatieschetsen 1/200 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
18-40-SUCCA 10/04/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10 www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
24
Volderrede 54,
Volderrede 54,
9070 Destelbergen
meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen 25
Bouwevolutie - Kasteeldomein Succa
Vincent Van Duysen Vincent Van Duysen
Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat Architects bvba I.S.M. CALLEBAUT-ARCHITECT
18-40-SUCCA P.02 BT Fasering 1/200 25/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen
20 100 200 400 600 800 1000 18-40-SUCCA P.02 BT Fasering 1/200 25/04/2019 A3 Lombardenvest 34, 2000 Antwerpen T 03 205 91 90 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10 20 100 200 400 600 800 1000
Volderrede 54,
www.vincentvanduysen.com info@vincentvanduysen.com www.callebaut-architecten.be
Volderrede 54,
www.vincentvanduysen.com info@vincentvanduysen.com www.callebaut-architecten.be info@callebaut-architecten.be
Niveau +1
meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen Niveau +1 meeteenheid - centimeter 9070 Destelbergen
Mutatieschetsen
0) Romaans 0) en 1) 5) 5) 19de eeuw

- 1 beuk: 25 m lang (?) - 1836: uitbreiding met zijbeuken:
- koor: 7x7m in Doornikse kalksteen 1st zuid, dan noord
- dakruiter (?) goekope materialen, weinig
- houten roostering architeturale meerwaarde
- 1850: pleisteren van gevels
1) 13de eeuw - aanvullen lambrisering
- 1260 vroeggotiek: lancetbogen
- brand Gentenaren 1453 1453
2) eind 15de eeuw 2)
- uitbreiding kerk
!! andere bronnen: 16-17de eeuw
- N. zijkoor en transeptarm in baksteen
kruisgewelven: fam. Borluut 6) 6) tussen 1838 - 1900
- Z. zijkoor en transeptarm - extra aanbouwen:
- verzwaren spits ‘sacristie’ en aanbouw N zijkoor
- ‘eiken’ gewelven - geen architecturale meerwaarde
- 1888: subsidieaanvraag niet

toegestaan
3) 17de eeuw
- 1612: instorten dakruiter 3)
- 1615: verbouwing renaissance
* spitsbogen >> segmentbogen
* lancetbogen koor verdwijnen
* pannendak
* nieuwe vloerafwerking 7) 7) begin 20ste eeuw
* lambrisering - 1902-1903: H. Vaerwyck (arch.)
* houten zoldering schip - R. Rooms: beeldhouw -&
* kruisribgewelven verstenen houtsnijwerk
- 1616: nieuwe dakruiter - J. Casier: glas-in-loodramen
- 1655: nieuw portaal - afbraak schip (?) en zijbeuken
- nieuw: 2 zijbeuken, sacristie,
4) 18de eeuw 4) doopkapel, traptoren
- herstelwerken volledige kerk ? - materialen: boomse baksteen,
- vernieuwen van Belfroot bl. hardsteen & witstenen
6-hoek zeldzaam voor de streek plint en raamomlijsting,
- aanvullen lambrisering - zijbeuken = kopie Z. zijkoor/trancept
- bron over doopkapel: - schip met eiken tongewelf
locatie onbekend, evt. vrijstaand - interieur bovenkerk: neogotiek
8) recentere aanpassingen
- 1995: Glas-in-loodramen
S. Blondeel : zijbeuken, zijkoor,
transept
- overschilderen neogotische interieur-
schilderwerk
- aanpassingen in vloerafwerking
- technische installatie
Bouwevolutie - Sint-Denijs-Boekel Kerk
restauratie Kasteel van Male - voorgevel meestertoren in v.l.n.r. 1918 - 1953 - 1981
Bouwevolutie - grafelijk slot van Male
3 | monument en gelaagdheid
Mutatieschetsen
restauratie Kasteel van Male
Bouwevolutie - grafelijk slot van Male
Bouwevolutie - plan
Bouwevolutie - gelijkvloers Keizersplein 33 Aalst
Bouwevolutie - gevel
Bouwevolutie - voorgevel Keizersplein 33 Aalst
Bouwevolutie - snede
Bouwevolutie - snede Keizersplein 33 Aalst
02.3 Analyse bestaande toestand
Plaatsbezoek - Opmeting
Opmeting scheefstand - Keizersplein 37 Aalst
Plaatsbezoek - Opmeting
Stenen Molen Melsen - opmeting 2009 Stenen Molen Melsen - opmeting 2009
+18.10 +18.05
+17.93 +17.91
+16.37 +16.37 +16.38 +16.37
+8.61 +8.61
+7.92 +7.92
+0.06 +0.06 +0.00

-0.14 -0.08
-0.74
-0.93
Stenen Molen Melsen - bestaande toestand 2019 Stenen Molen Melsen - tweede opmeting 2019 Stenen Molen Melsen - tweede opmeting 2019
Code Nr Tekening Schaal Datum Code
Formaat Nr Tekening CALLEBAUT-ARCHITECTEN
Schaal Datum bvba
Formaat
10 50 100 200 300 400 500 19-38-STENEN MOLEN G.02 BT ACHTERGEVEL
10 50 100 1/100
200 300 6/12/2019
400 500 A3 19-38-STENEN MOLEN S.06 BT SNEDE 5A-7A 1/100
19/12/2019
Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen A3
F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Stenen Molen 8, Stenen Molen 8,
meeteenheid - centimeter 9820 Melsen - Merelbeke GEVEL 3-4 meeteenheid - centimeter 9820 Melsen - Merelbeke
Pathologie
PATHOLOGIE
SCHEUREN
RO EST VO R M I N G
V E RW E R I NG NAT U U RST E E N
A F B RO K K E L E N D E / O N T B R E K E ND E
BA KST E E N
SAMENSTELLING:
M E TS E LW E R K H E RST E L
O N T B R E K E N D E VO EG E N
1. Paars-rood metselwerk: 200x100x45 (l/b/h) ZO U T E N
M O S /A LG E N
2. Kalkmortel obv matig hydraulische kalk en fijn kwartshoudend zand
R ESTA N T K A L E I L A AG
H I AT E N M E TS E LW E R K
3. Blauwe hardsteen
4. Witte kaleilagen
5. Houten binnenbouw : volledig vernield bij brand 1940
6. Metalen liggers : ifv verbinden pijlers aan de romp
ALGEMENE SCHADEFENOMENEN:
1. Vorstschade agv hoge vochtbelasing en onvoldoende uitdroging
2. Biologische kolonisatie agv hoge vochtbelasting
3. Mechanische schade agv verwijdering stenen galerij
4. Mechanische schade agv gebruik van de molen
5. Thermische schade agv brand 1940
Pathologie
Mechanische schade agv verwijdering stenen galerij Thermische scheuren, mosvorming en verwering natuursteen
Vorstschade en ontbrekend metselwerk Mosvorming, zoutaantasting en Mechanische schade, mosvorming en ontbrekende Mechanische schade, restanten kalei, mosvorming
ontbrekende voegen voegen en zoutaantasting
Pathologie
Metalen liggers als tijdelijke versteviging
Ingestort inkomportaal agv brand 1940 Thermische scheuren, restanten kaleilagen, dicht- Thermische scheuren, restanten kaleilagen, dichtgemetselde openingen, mechanische schade agv verwijdering
gemetselde openingen, mechanische schade agv vloerconstructies en pijlengaanderij
verwijdering vloerconstructies
Pathologie
Toegangspoort Kasteeldomein Succa Toegangspoort Kasteeldomein Succa - pathologie
02.4 Vooronderzoeken
Vooronderzoeken Stadhuis Antwerpen

©Frederik Beyens 2015
Vrijleggingen
Vrijlegging Keizersplein 33 Aalst
Proefrestauraties
Vleeshuis Antwerpen,
Evaluatie modelrestauratie gevelmetselwerk
KIK-IRPA, 8 december 2011
Stabiliteitsstudies
SANACON 2016
Materiaal-technisch onderzoek
Materiaal-technisch rapport KIK dd.01.07.2016
Nuttige links:
• WTCB: www.wtcb.be
• Monumentenwacht Vlaanderen vzw www.monumentenwacht.be
• BRK-APROA: Beroepsvereniging voor Conservators - Restaurateurs van Kunstvoorwerpen VZW www.brk-aproa.org
• Restauratie loket: www.restauratieloket.be
• KIK-IRPA : Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium www.kikirpa.be
• TNO www.tno.nl
• Hout-info-bois: https://houtinfobois.be
• KMMA: hhtps://www.africamuseum.be/nl/research
• Onderzoekscentra UGent, KUL, UA, VUB,... (deondrologisch, metalen, bouwpathologie, petrografischonderzoek, ...)
02.5 Waardebepaling
Beschermingsbesluit:
-- beschermd monument
-- beschermd stads/dorpsgezicht
-- bouwkundig erfgoed
Waardestelling:
-- Historische waarde
-- Architecturale waarde
-- Artistieke waarde
-- Bouwtechnische waarde
-- ...
Waardebepaling
13de eeuw
6. 7. 7. 7. 7.
16de eeuw
42. sluitsteen familie Borluut 1597 en 1605 12.
42. (?) 12.
43. gewelven hoogkoor, zijkoren en transeptarmen 14. 44.
15. 15. 16.
41. 42.
17de eeuw 5. 8.
43. 17. 19.
9. gedenkplaat Bauters-Sioen, 1676
40. 42. 43. 20.
11. schilderij ‘Kruisafneming’, A. van den Heuvel, 17de E
27. wapenschild fam. Triest, 1642
28. wapenschild Heren St.-Denijs-Boekel 26. 15. 15.
29. wapenschild Borluut, 1937 23.
BEHOUD EN RESTAURATIE
30.
HOGE ERFGOEDWAARDE
29.
30. Obiit / muurschildering kardinaal 1601 -1700 35.
37. Gedenkplaten lambrisering Belgische marmers 37.
32.
42. sluitsteen familie Borluut 1597 en 1605 25. 17. 15.
31.
24.
18de eeuw 36.
4. 3.
17. 38. 39. 9.
8. gedenkplaat Heren St.-Denijs-Boekel, 1788
17. grafplaat
18. gedenkplaat fam. Declercq, 1794 43. 10.
17. 43. 15.
26. Mariabeeld met kind 37.
31. Kerktoren (Belfroot) 23. 27. 28. 34.
37. Gedenkplaten lambrisering Belgische marmers 15.
2. 15. 15.
44. Gedenkplaat
21.
19de eeuw 43.
43. 20.
21. Sacristiekast 11.
1. 17. 19.
22. Kleerkast
34. Mariabeeld met kind, 1801-1900 15. 22.
37. Gedenkplaten lambrisering Belgische marmers 13. 14. 16.
12. 18.
12.
7. 7. 7. 7.
ERFGOEDWAARDE:
PLAATSELIJK AANPASSEN/VERBOUWEN - VERPLAATSEN BINNENIN KERKGEBOUW INDIFFERENTE ERFGOEDWAARDE:
VERBOUWEN - VERVANGEN - VERWIJDEREN
CALLEBAUT-ARCHITECTEN bvba
Neogotiek Code Nr Tekening Schaal Datum Formaat
10 50 100 200 300 400 500 xx-xx-PROJECTNAAM P.02 BT NIVEAU 0 1/100 17/06/2019 A3 Sint-Gerolfstraat 32B, 9031 Drongen F 09 395 10 11 T 09 395 10 10
Vaerwyck e.a. 1902 2de helft 21ste eeuw

Rooms - 1902
Projectstraat 101,
1000 Projectstad
1. Calvarie n.o.v. Vaerwyck 13. Koorgestoelte 4. Glas-in-lood-raam boven portaal, S. Blondeel 1995
2. Orgel met losstaand klavier, Joris 14. Biechtstoel 6. Afvoerkanaal incl. verwarmingsinstallatie
3. Doksaal indeling, neogotisch 16. Kerkmeesterbank 7. Glas-in-loodramen zijbeuken, transeptarmen en zijkoren
12. Kruiswegstaties 19. Altaar St.-Denijs (Z) en Altaar O.L.V. (N) 41. opdeling doopkapel, tussen 1902 en 1945
15. Polychrome, neogotische beelden (gips) incl. sokkel en 23. Wijwatervat 42. (?) Kasten
baldakijn 35. Kansel
ALGEMEEN: neogotische sjabloon-beschildering - vermoe-
20. Muurschildering 38. Communiebank omgevormd tot altaar
delijk overschilderd. T.h.v. plint vochtproblemen: mogelijks
24. Tongewelf eik 39. Hoofdaltaar
beschadigde beschildering.
25. Bevloering: zwarte natuursteen 40. Doopvont
32. Eiken beplanking viering Casier - 1902
36. Bevloering: zwarte natuursteen
5. Glas-in-loodramen doopkapel
10. Glas-in-loodramen hoogkoor
Waardebepaling
02.6 Restauratiefilosofie
Restauratiefilosofie - voorgevel Keizersplein 37 Aalst
Restauratiefilosofie - voorgevel Keizersplein 37 Aalst
Restauratiefilosofie - Egied Van Broeckhoven Molenbeek
02.7 Uitvoeringsdossier
start
erfgoed
vooroverleg vooroverleg vooroverleg

vergunnings-
aanvraag
Charlotte van Emstede (2013)
Nuttige links:
• Afwegingskaders Onroerend Erfgoed https://www.onroerenderfgoed.be/afwegingskaders-en-handleidingen
• Technische voorlichtingen WTCB www.wtcb.be
• Monumentenwacht Vlaanderen vzw www.monumentenwacht.be
• Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (NL) www.cultureelerfgoed.nl
• WTA (BE - NL) https://www.wta-international.org/de/nationale-gruppen/wta-nederland-vlaanderen/downloads/
• English Heritage (GB) https://www.english-heritage.org.uk/learn/conservation/collections-advice-and-guidance/
3. MONUMENT EN GELAAGDHEID
Case Study - Huis van de Vrije Schippers
1. KORTE TOELICHTING CASE STUDY 3. MONUMENT EN RESTAURATIEVISIE
2. MONUMENT EN GELAAGDHEID 4. MONUMENT EN (HER)BESTEMMING

-- Bouwhistorisch vooronderzoek -- Programma van eisen en rol van de bouwheer
1. Bouwhistorische situering -- Tentoonstellingsconcept
2. Archieven -- Polyvalentie en flexibiliteit
3. Vrijleggingen in situ -- Reversibiliteit
4. Kunsthistorisch / Iconografisch -- Leesbaarheid
5. Archeologie
6. Dendrochronologisch
5. MONUMENT EN NORMERING
-- Bouw- en materiaaltechnisch vooronderzoek -- Brandcompartimentering
1. Inventarisatie schadepatronen en materialen -- Toegankelijkheid
2. Natuursteenonderzoek
3. Inspectie monumentenwacht
4. Stratigrafisch kleurenonderzoek + proefrestauraties
6. MONUMENT EN TECHNIEKEN
5. Onderzoek van muurschilderingen en labo-analyses -- Minimale ingrepen
6. Studie van vloer- en wandtegels
-- Duurzaamheid
7. Inspectie van het schrijnwerk
8. Archeologie
7. CONCLUSIE
Opdrachtgever Algemene Restauratie Methodologie
North Sea Port
John Kennedylaan 32, Haven 3000
9042 Gent De restauratie stelde de werken voorop met betrekking tot
03.1 Korte toelichting duurzaam herstel van de bestaande elementen. Eén van de
belangrijkste onderdelen was de restauratie van de voorgevel.
Algemeen betekent dit het maximale behoud van de historische
gevel met tegelijkertijd technische ingrepen, zoals waterlijsten
en ijzers, én dit ook duurzaam is.
Periode 2012 — 2018
Pagina 01 — 02 Nieuwe zichtbare ingrepen zijn beperkt gebleven tot de
toevoeging van een lift, nieuwe utilitaire ruimtes in de vorm
Betreft Restauratie en herbestemming ‘Huis van de Vrije Schippers’ — Gent van het box-in-box principe en de realisatie van een moderne
aanbouw en achterzetbeglazing. De ingrepen zijn op die manier
voorzien dat de impact op het monument minimaal zijn. De
verantwoording van de genomen restauratieopties werd
Het Gildehuis tevens gestaafd door diverse vooronderzoeken.
Ondanks het historische karakter van dit gebouw en de

Het voormalige Gildehuis der Vrije Schippers, aangekocht door In het ondersteunend ontwerp werd de haven van Gent
complete restauratie van het interieur en exterieur met zeer
deze gilden in 1530, behoort tot de oudste en best bewaarde teruggebracht naar zijn historische roots en werd bovendien
specifieke restauratietechnieken, werd bijzonder veel aandacht
gildehuizen in de historische haven van Gent. Het is één van beter bereikbaar voor het grote publiek. De uitdaging schuilde
besteed aan de energie-performantie, het hedendaags
de weinige voorbeelden van Brabantse gotiek en is sinds 1943 er in het project opnieuw actief deel te laten uitmaken van
gebruikscomfort en toegankelijkheid.
beschermd als monument. Het Gildehuis maakt eveneens deel haar omgeving, de Graslei en Korenlei, in de middeleeuwen
uit van een beschermd landschap (1952) dat in 1994 werd dé haven, vandaag een toeristische parel die jaarlijks
Na de restauratie en renovatie wordt het gebouw opnieuw volop
omgevormd tot beschermd stadsgezicht. duizenden bezoekers naar Gent brengt. Daarnaast moest het
in gebruik genomen binnen zijn nieuwe functie. Het gebruik
gebouw toegankelijk gemaakt worden en moesten flexibele
van het gebouw met bijhorend onderhoud zal het monument
Het huidige North Sea Port kocht het gebouw aan in 2011 ruimtes gecreëerd worden. De verbouwingswerken en
opnieuw veilig stellen voor langere termijn.
om redenen van openbaar nut. Het havenbedrijf zag het huis herinrichtingswerken van het “Huis van de Vrije Schippers”
als een mooie opportuniteit om zich meer te gaan profileren hadden aldus een veelzijdig doel, hierbij steunend op drie
in de Gentse binnenstad naar werkplek/vergaderruimte/ peilers: duurzaamheid, herkenbaarheid en flexibiliteit.
tentoonstellingsruimte. Hiervoor was een grondige restauratie
Locatie
en renovatie noodzakelijk. Graslei 14 ― 9000 Gent
Programma
havenhuis
Opdrachtgever
North Sea Port
John Kennedylaan 32, Haven 3000 ― 9042 Gent
Contactpersoon: Dhr. Peter Van Parys
Status
opgeleverd
Periode
2012 ― 2018
Bruto vloeroppervlakte
950 m²
Bedrag
Totaal budget: 4.300.000 euro
Restauratie budget 3.500.000 euro
Wijze controle uitvoering

wekelijkse werfopvolging
Mate van betrokkenheid

hoofdarchitect
Erfgoedconsulent & premie

Erfgoedpremie
Jan Mortier
Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen
Sint-Gerolfstraat 32B ― 9031 Drongen

0032 (0)9 395 10 10
02 www.callebaut-architecten.be
Monument en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers

2 | toelichting case study
Toelichting Case Study

2 | toelichting case study
                
Monument en gelaagdheid
Toelichting Case Study - Huis van de Vrije Schippers
                
Toelichting Case Study
Monument en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers 2 | toelichting case study
PARTICIPATIES
HAVEN GENT
STAD GENT
INWONERS
BEZOEKERS
BEDRIJVEN
ARCHITECTEN
STUDIEBUREAUS
PROVINCIE
VLAAMSE OVERHEID
  

Stakeholders
Opdrachtgever - Port of Ghent Technieken - Studiebureau Boydens

Dhr. Peter Van Parys, algemeen technisch directeur Dhr. Kurt Van Leirsberghe, brand manager
Dhr. Filip Remmerie, facility manager
Dhr. Filip Van Eeckhoute, ingenieur infrastructuur
Dhr. Eric Pans, adjunct coördinator onderhoud
Veiligheidscoördinatie - Veto & Partners
Dhr. Pieter Marchand, veiligheidscoördinatorr
Vlaamse overheid - Agentschap Onroerend Erfgoed

Dhr. Jan Mortier - Erfgoedconsulent
Pilootaannemer - Monument Vadekerckhove

Dhr. Rik Willems, projectleider
Stad Gent - dienst Monumentenzorg en Architectuur Dhr. Rik Remaut, werfleider
Dhr. Dirk Boncquet, directeur

Mevr. Veerle Vercauteren, architect - adjuct van de directie
Hoofdarchitect - Callebaut Architecten

Dhr. Wouter Callebaut - Ir. arch - zaakvoerder
Dhr. Frederik Temmerman - Ir. arch - medewerker
Stabiliteit - Ingenieursbureau Norbert Provoost

Dhr. Alexander Willems, afdelingshoofd stabiliteit
Mevr. Linde Van den Bossche, projectmedewerker

03.2 Monument en gelaagdheid
1. Bouwhistorisch vooronderzoek
2. Bouw- en materiaaltechnisch vooronderzoek
3. Proefrestauraties

03.2 Bouwhistorisch vooronderzoek
-- Bouwhistorische Situering
-- Archieven
-- Vrijleggingen in situ
-- Kunsthistorisch - Iconografisch
-- Archeologie
-- Dendrochronologisch

Bouwhistorische situering
situering
Fig: het Panoramisch Gezicht op Gent, 1534. Centraal, de oudst bekende voorstelling van de Graslei
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
- Huis van de Vrije Schippers
Pieter Benedictus De Maere, Zicht op havenactiviteiten Graslei , 1791
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
3 | monumenten en gelaagdheid
Archieven
archiefonderzoek - fotomateriaal
Voor aanpassingswerken centrum Gent (eind 19e - begin 20e eeuw) Tijdens bouw postgebouw (voor restauratie Huis der Vrije Schippers) Afwerkingsfse postgebouw (klok)
Na restauratie gevels, schouwen en ramen Huis der Vrije Schippers (1907)

Monumenten en gelaagdheid



 
 

archiefonderzoek - fotomateriaal (vergelijkende foto’s voor en na restauratie)


 
 
 



 














 









 
 





















Monument enen
Monumenten gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers
gelaagdheid



archiefonderzoek - planmateriaal
Fig: grondplan voor restauratie Huis der Vrije Schippers 1907 (SAG, MA, PA/2/27, 1907) Fig: grondplan na restauratie Huis der Vrije Schippers 1907 (SAG, MA, PA/2/27/1907)
Monument enen
gelaagdheid
archiefonderzoek - planmateriaal
Fig: zijgevel voor restauratie Huis der Vrije Schippers 1907 (SAG, MA, PA/2/27/1907) Fig: zijgevel na restauratie Huis der Vrije Schippers 1907 (SAG, MA, PA/2/27/1907)
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
archiefonderzoek - detailtekeningen
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
- Huis van de Vrije Schippers 3 | monumenten en gelaagdheid
archiefonderzoek - detailtekeningen
achtergevel niveau 0: 3x
m achtergevel
aal 1/20 niveau
niveau1:0:4x3x
chaal 1/20 niveau2:1:4x4x
niveau
Loodrechte doorsnede Bovendeel der regels vensterramen
niveau 2: 4x
Loodrechte
Schaal 1/20doorsnede Bovendeel
Niveau 2 der regels vensterramen
Schaal 1/20 Niveau
Schaal2 1/2
Schaal 1/2
Monumenten
Monument enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Vrijleggingen in situ
vrijlegging in situ (bouwsporen exterieur)
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
vrijlegging in situ (bouwsporen interieur)
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Iconografie - Exterieur
iconografie - exterieur vs interieur
Monument enen
gelaagdheid
Monumenten
Monument enen gelaagdheid
gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers
Iconografie - Interieur
iconografie interieur
inkomruimte
Monument enen
gelaagdheid
iconografie - exterieur vs interieur

Monument en 
iconografie interieur
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
03.2 Bouw- en materiaaltechnisch vooronderzoek
-- Inventarisatie van materialen en schadepatronen

-- Natuursteenonderzoek
-- Inspectie monumentenwacht
-- Stratigrafisch kleurenonderzoek + proefrestauraties
-- Onderzoek van muurschilderingen en labo-analyses
-- Studie van vloer- en wandtegels
-- Inspectie van het schrijnwerk
-- Archeologie

Inventarisatie van materiaalgebruik en cartografie
inventarisatie van materiaalgebruik en cartografie



 


 

    



  
 
  

   

 



stalen verankering
van top, niet meer
bevestigd aan de nok
van het dak
2 stenen naast elkaar

in de diepte

verbonden met
koperen anker, elders
1 steen Onzeker of al dan niet

vervangen werd
 

aangezien in 
schijnbaar goede staat 
was voor restauratie.
 


Vorm: anders
uitgevoerd


Binnen kruisen zijn

de speldenkopjes
Kleur: zwart minder zichtbaar
onder patinelaag
en door bewerking





Vorm: uitgevoerd met 
een lijst aan de zijkant
Stalen haken in loden

legwerk
Vorm: anders uitgevoerd 


Op historische foto's 
na restauratie staat 
Smeedijzeren anker hier ook een anker
Bevestiging
neo-gotische

smeedijzer ballustrade
Opgemetste rand
Smeedijzer hekwerk geen origineel
metselwerk







materiaal samenstelling cartografie vergelijkende foto’s voor en na 1907
Monument enen
gelaagdheid
Inventarisatie Pathologie
inventarisatie schadepatronen - pathologie










 


 
 
  

 

  
 

  
 

  


  
 



 
 

 

 


 




 


 


 
 



 








Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid



inventarisatie schadepatronen - pathologie
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Inspectie Monumentenwacht
inspectie monumentenwacht
Bouwdeel G R M S N Toelichting 15        
3. Dakstructuur + Zolder  

              
3.1. Kappen met houten De kapconstructie in eikenhout van ‘het Huis van de Vrije
                 
hoofdstructuur Schippers’ is opgebouwd uit vijf spanten. De spanten zijn
             
genummerd van 1 tot 5, waarbij het eerste spant zich het
meest bij de voorgevel situeert en het vijfde spant het
meest bij de achtergevel.   
  
Op onderstaande langsdoorsnede worden de verschillende
gebreken aangeduid. De toelichting volgt bij de            
onderstaande tekst. Eerst worden de algemene zaken   
besproken, om vervolgens per spant de specifieke
problemen aan te halen.
A
1 2 3 4 5 C
H
T
E
R
G
E
V V
O E
O L
R
G
E B
V
E C
L
  
 
A             

C 5 4 3 2 1
        
H
T  
E
R
G
E
Oude aantastingen door V V
houtborende insecten E O
L O
Oude aantastingen door R
houtborende insecten met G
stabiliteitsverlies van het E
element V
C E
Openstaande verbindingen L
Andere gebreken
A
Verbindingen met liplas
Monumenten
Monument enen gelaagdheid
Natuursteenonderzoek
natuursteenonderzoek
i.s.m. KIK en UGent
DRMS meting
snelheidsmetingen (GPR) - correlatie sterkte steen en elektrische geleidbaarhid
laboanalyses
petrografisch onderzoek natuursteen en mortelsamenstelling
conservatiemethode beeldhouwwerken
test sclerometer
(infraroodmeting gevels)
Monumenten
en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers
i.s.m. KIK en UGent
DRMS meting
laboanalyses
test sclerometer
Fig: Balegemse steen (archief architect Stephan Mortier)
Monumenten
Monument enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Onderzoeksverslag, Gent Gildehuis van de Vrije Schippers
natuursteenonderzoek LEGENDE
i.s.m. KIK en UGent
I-XIII: DRMS meetzones
DRMS meting
snelheidsmetingen (GPR) - correlatie sterkte steen en elektrische geleidbaarhid Roos: meetzones met
laboanalyses steenverstevigende
proefbehandeling (met
petrografisch onderzoek natuursteen en mortelsamenstelling uitzondering van zone I en
conservatiemethode beeldhouwwerken zone V, waarop geen
test sclerometer proefbehandeling werd
(infraroodmeting gevels) uitgevoerd)
. : meetpunt op
beeldhouwwerk
Oranje: (vermoedelijke)
originele stenen*
*De identificatie van de originele

stenen werd bekomen door
middel van een vergelijkende
studie van fotodocumenten
daterend voor en tijdens de
restauratiecampagne van 1904-
1906 (zie afbeelding 1 en
afbeelding 3 in bijlage)
Figuur 1, cartografie meetzones, meetpunten en lokalisering originele stenen
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
- Huis van de Vrije Schippers 3 | monumenten en gelaagdheid 9
i.s.m. KIK en UGent
DRMS meting
laboanalyses
test sclerometer

  
Stratigrafisch
stratigrafisch en verftechnischkleurenonderzoek
onderzoek - Proefrestauraties
Labo analyse
Verwijderen van verflaag
Moerbalk lokaal 3.02 links: vrijlegging Moerbalk lokaal 3.02: na 1 Ter vergelijking de vrijlegging met
met scalpel, rechts aanbrengen van decapering blijven verfsporen achter scalpel
decapant
Monument enen
gelaagdheid 3 | monumenten en gelaagdheid
De holle en loszittende zones dienen door
middal van minuscule injectiegaatjes te
worden geïnjecteerd met het desbetreffende
kleefmedium.
Test met microsableuse
Afwerkingslaag aanbrengen op het zilverblad
Indien mogelijk wordt deze injectie in reeds

bestaande scheuren of barsten toegediend.
Endoscopisch onderzoek
Detail van muurschildering voor

Stutten met steunkussen en bamboe en na proefrestauratie
studiebureau Fenikx i.s.m.

Monument enen
gelaagdheid 3 | monumenten en gelaagdheid
Proefrestauraties
proefrestauratie
VOOR
NA
Monument
Monumenten
enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Proefrestauraties
proefrestauratie
inkom 0.01: proefrestauratie marouflage op schouwboezem ‘Maagd van Gent’
Monument enen
gelaagdheid studiebureau Fenikx i.s.m.
Studie van vloer- en wandtegels
studie van vloer en wandtegels
haardtegels met sjabloon van schip
handelcatalogus van Schillemans, model n° 54
inkom 0.01
Monumenten
Monument enen
gelaagdheid
gelaagdheid
   
binnenschrijnwerk - inspectie en microchemisch onderzoek
na 1 decapering blijven sporen achter na 2 decaperingen blijven nog na 3 tot 4 decaperingen blijft de
steeds versporen achter en is de preparatielaag onaangetast
houtimitatie aangetast

  
Stabiliteitstechnisch
onderzoek naar scheefstand
onderzoek
Monument enen
gelaagdheid
onderzoek naar structuur (moerbalken)
Monument enen
gelaagdheid
Monumenten
Monument enen
gelaagdheid
gelaagdheid
Archeologie

03.3 Monument en restauratievisie

Restauratievisie voorgevel
Monument enen
restauratievisie
4 | monumenten en restauratievisie
Restauratievisie interieur - traphal
Monument enen
restauratievisie
4 | monument en restauratievisie
box in box principe
glasplaat
loopt door
(+1)
Monument enen
restauratievisie
Restauratievisie dakkap

Monument en 
03.4 Monument en (her)bestemming
-- Programma van eisen en rol van de bouwheer

-- Tentoonstellingsconcept
-- Polyvalentie en flexibiliteit
-- Reversibiliteit
-- Leesbaarheid

Programma van eisen
en rol van de bouwheer

Monumenten en herbestemming
5 | mo
C
PERCEELSGRE
hef
aansluiting
op riolering STOCKAGE
kelder
Hazewindstraatje
D 0.6
372 x 150
pomp sanitair
Monumenten
heraanleg steegje
in overleg met
Monument enen
Stad Gent
WC dames
290 x 442 stockage
NIEUWE KELDER
6
5
gelaagdheid
4
3
2
1
hal
herbestemming
255 x 190
WC heren
237 x 254
D -1.3 R -1.5 D 0.5 R 0.9

R -1.4
H: 235 TH: 164 TH: 79
TH: 179 RH: 87 RH: 248
RH: 75
brandglas EI60
2m lijn
K 04
KOKER
KOKER
OPWARMKEUKEN
258 x401
brandscherm EI60
K 02 moerbalk spant V
brandglas EI60
K 03 NIEUW VLOERPEIL
HAL 35 CM VERDIEPEN TOT -2.80
KOKER
348 x 517 2m lijn

2m lijn 2m lijn

moerbalk spant IV
BD 0.8
DH: 215
afwasmachine
inclusief !
20 19 18 17
R 0.10
TH: 104
T2
2m lijn 2m lijn 2m lijn

nieuwe opening
demontage schouw
moerbalk spant III

HAZEWINDSTRAATJE
HAZEWINDSTRAATJE
R 0.11
TENTO
TH: 101
BAR/RECEPTIERUIMTE
1162 x 924 moerbalk spant II
2m lijn 2m lijn
2m lijn
B'
B B
K 01
2m lijn
2m lijn
2m lijn
moerbalk sp
NIEUW VLOERPEIL
2m lijn
5 | monument en herbestemming
25 CM VERDIEPEN TOT -2.80
2m lijn
heraanleg steegje
TH: 120
in overleg met
RH: 129
TH: 127
Stad Gent
DH: 187
RH: 128
DH: 187 R -1.3 TH: 110 RH: 216
D -1.2
R -1.2 D -1.1
R -1.1 R 0.1
28
50
C' A'
50
50
50 50
PERCEELSGRENS
KELDERPLAN - SCHAAL 1/100 GELIJKVL

Restauratievisie kelder
Monument enen
herbestemming
Monument enen
herbestemming
C
PERCEELSGRENS = tuinmuur PERCEELSGRE
hefplatform/lift
HAL
D 0.6
202 x 716
gelijkvloers
Monumenten
17
heraanleg steegje 16
in overleg met 15
Monument enen
Stad Gent 14
13 D
12
11
10
9
8
7
6
NIEUWE AANBOUW
5
PERCEELSGRENS = tuinmuur
gelaagdheid
4
3
K 0.08
herbestemming
D 0.4
D 0.5 R 0.9 R 0.8 R 0.7 R 1.

R -1.4
D 0.2
TH: 164 TH: 79 nieuw stalen RF raam
RH: 87 RH: 248 deur uitnemen TH: 83
opening met
vrije doorgang schuifdeur bbzs
90cm
KOKER
VESTIAIRE
KOKER
KOKER
255 x 316
H242
KEN tussenborden
per verdiep
collectoren
balie
verwarming
nieuwe ligger , volgens studie IR
moerbalk spant V
0.07
HAL moerbalk spant V
lockers
KOKER
473 x 482 0.05 13 154
2m lijn
hoogte box 242cm
H252

moerbalk spant IV nieuwe openingen
BD 0.8 RF ramen BD 0.9 deur aanpassen - draairic
1
DH: 215 DH: 215
afwasmachine 2
inclusief ! DH: 215 BD 1.6
3
nieuwe wand BD 0.7
4 BR 0.1
20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 DH: 228 BD 0.4 20
moerbalk spant IV 19 18 1
R 0.10
gewijzigde
TH: 104
T2 draairichting
TH: 77
RH: 78
1 2 3 4 5 6 7 8 21
deur 9 10 11
R 0.6
12 22
R 1.13
2m lijn 23
nieuwe opening nieuwe opening
13 24 25 27 28 29
demontage schouw
permanent
gesloten
BD 0.3
moerbalk spant III deur T1
TRAPHAL w
R 1.14
443 x 322
patchkast
HAZEWINDSTRAATJE
moerbalk spant III

R 0.11
TENTOONSTELLINGSRUIMTE 0.04 tentoonstelling

18 17 16 15 14 13 14
471 x 312 0.03

TH: 101
DH: 202 BD 0.2

moerbalk spant II
2m lijn
R 1.15
vrijmaken oude opening

TH: 102 RH: 196
B' B'
B B
INKOM TENTOONSTELLINGSRUIMTE
451 x 648
471 x 611 moerbalk spant II
0.02
0.01
2m lijn
moerbalk spant I
DH: 202 BD 0.1
moerbalk sp
TH: 92
R 1.16
heraanleg steegje
TH: 120
in overleg met
RH: 129
Stad Gent TH: 111
DH: 221 TH: 92
R -1.3 TH: 110 RH: 216 R 0.4 R 0.5 RH: 196
28
R 0.3 D 0.1
R 0.1 R 0.2
R 1.1
50
28
27
27
T4
27
27
50
27
50
27
C' A'
27
27
50
50
27
27
10
50
20 50
11
135
50 180
138
51 21
50
50 50
50
PERCEELSGRENS = gemene muur
PERCEELSGRENS
GELIJKVLOERS - SCHAAL 1/100 EERSTE VE

Monument enen
herbestemming
5 | monumenten en herbestemming
Monument enen
herbestemming
Monument enen
herbestemming
PERCEELSGRENS = tuinmuur PERCEELS
Monument
Monumenten
eerste verdieping
enen
DAKOPPERVLAKTE 37m2
gelaagdheid
C
herbestemming
A
TH: 105
R 1.12 RH: 190 R 1.11 R 1.10 R 1.9
flexwerkplek
H70
behoud
schuifwand oude kast
KOKER
1.04
KOKER
glas EI60
E
KOKER
tussenborden
per verdiep
collectoren
verwarming
SANITAIR / HAL
moerbalk spant V 493 x 490
tussenborden moer
statafels per verdiep
flexwerkplek 85 x 100 collectoren
13 154 15 140
H100 verwarming
statafels
TH: 106
RH: 180
85 x 100
H252

H252
R 2.12
stoelen
deur aanpassen - draairichting en rf 65 x 100
DH: 215 DH: 215
BD 1.6 BD 1.5
BD 0.7 DH: 216
20
moerbalk spant IV 19 18 17 16 15 14 13 12 10 9 8 7 BD 1.7
TH: 10 moerbalk span
T2 RH: 205
TH: 77
RH: 78
10 11 21 21 22 23 24 8 9 10 11 48 47
R 0.6
1.05
R 1.8
22
T1
12 12
R 1.13
23
13 24 25 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 13
37
38
38 1.02
39
opening dicht
TRAPHAL
446 x 322
KOKER
R 1.7
47 46
wandmeubel
R 1.14
TH: 10
patchkast RH: 207
tentoonstelling moerbalk spant III
13 14 19 18 17 16 15 14 13 14
= moerbalk spa
nieuwe
trede
TH: 107
RH: 180
R 1.15
TH: 102 RH: 196
R 2.13
B' B'
B B
TE
moerbalk spant II
moerbalk spa
nieuwe
haard
1.01
moerbalk spant I
moerb
ONTVANGSTRUIMTE
955 x 877
TH: 92
R 1.16
R 2.14
TH: 94 RH: 182
TH: 92
0.5 RH: 196
28
R 1.6
R 1.5 TH: 111
R 1.3 R 1.4 RH: 162
R 1.1 R 1.2
50
R 2.1
50
C' A'
50
50
50
box in box principe
glasplaat
loopt door
(+1)
Monument enen
herbestemming
Monument enen
herbestemming
Monument enen
herbestemming
PERCEELS
Monumenten
Monument enen
derde verdieping
gelaagdheid
herbestemming
C A
H 120
H 200
H 200
H 120
R 3.2 R 3.1
kleine stockage TH: 95

ruimte RH: 128
behoud
oude kast
geen kokers
geen leidingen
TECHNISCHE RUIMTE
462 x 388
3.03 3.02
KOKER
alk
tussenborden
per verdiep SANITAIR / HAL
collectoren
verwarming
moerbalk spant V 525 x 507

KOKER
SAS
WANDMEUBEL
moerbalk spant IV
BD 3.2
BD 3.3
TH: 12
27
RH: 329
28
H 200
H 120
48 47 48 49 50 51 52 53 54 55
=
29 nieuwe
T2 trede
30 3.04
R 3.3
TH: 104
RH: 204
T5
1290
TRAPHAL
R 2.7
L 3.5
47 46 45 44 43 42 41 40
16455 16455
R 3.4
BD 3.1
moerbalk spant III KOKER
B'
H 120
H 200
VIDE B' B
H 120
H 200
B
moerbalk spant II
e
3.01
VERGADERRUIMTE
NIEUWE DAKVLAKVENSTERS NIEUWE DAKVLAKVENSTERS
IN HET VLAK 75x130
796 x 844 IN HET VLAK
(afmeting nog te bekijken)
moerbalk spant I
H 200
H 120
H200 dak H120 dak
TH: 127
RH: 113
L 3.4
L 3.2 L 3.3
H 200
L 3.1
H 120
H 120
H 200
C' A'
Restauratievisie dakkap
Monument enen
herbestemming
Monument enen
herbestemming
Restauratievisie interieur - traphal
Monument enen
restauratievisie
Monument enen
herbestemming
Reversibiliteit
Monument en gelaagdheid - Huis van

Monumenten en de Vrije Schippers
herbestemming
Monument enen
herbestemming
achterzetbeglazing
Monument en
 gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers

ISOLATIE DAKOPBOUW
 - Huis van de Vrije Schippers
 
03.5 Monument en normering
-- Brandcompartimentering
-- Toegankelijkheid

COMPARTIMENTERING
(137,56 m²)
W:\1. PROJECTEN\12-04-HAVEN GENT\09. BRAND\photoshop rebekka\snede haven bewerkt4.jpg

(100,41 m²)
(Ontvangstruimtes,
tentoonstellingsruimtes, ...)
(363,61 m²)
(157,39 m²)
(35,71 m²)
(32,81 m²)
  
ZIJGEVEL RECHTS - SCHAAL 1/100 ACH
Toegankelijkheid
- leien
- tengel - en pannelat
- onderdakfolie
- WBP plaat
- isolatie
- dampscherm
- bestaande bebording
- bestaande kepers, gordingen en spanten
MEZZANINE
TECHNIEKEN
VERGADERRUIMTE
- idem onder
PERCEELSGRENS
LIFT HAL/SANITAIR ONTVANGSTRUIMTE
- idem onder
NIEUWE AANBOUW in staal en glas

- vloerafwerking
boven uitbouw kelder - OSB 18mm
- akoestische mat 6mm
LIFT
- OSB 18mm
HAL/SANITAIR - uitlatting ONTVANGSTRUIMTE
- OSB 18mm
- bestaande kinderbalken + vilt + isolatie
+ brandwerken plaat 1h + opspuiten
- bestaande pleisterwerk op latwerk 26
24
737
70
13
25
- tegels 164
- dakdichting
- isolatie 10cm - kiezels - bestaande parkettegels
- dampscherm - bestaande cementering
- dakdichting
- hellingsbeton 4 > 7cm
- betonvloer 150mm, incl. wapening
- isolatie 10cm LIFT HAL - brickaillon en zavel TENTOONSTELLINGSRUIMTE
- dampscherm - bakstenen gewelf
- hellingsbeton 4 > 7cm
78
- betonvloer 150mm, incl. wapening

- pleister
15 23
15 22
120
90
38 12
- vloer 10mm (mortex)
WC DAMES LIFT BAR/RECEPTIERUIMTE

SAS
WC HEREN - gewapende chape 70mm + vloerverwarming
225
- isolatie 60mm
190
nieuwe
STOCKAGE - waterdichte cementering
- betonvloer250mm
trede
10 - PE-folie
injectie 1521 bestaand vloerniveau
20
54 33 - werkvloer 50mm
nieuw vloerniveau
180
20
LIFTPUT
25
105
ondergieten fundering ondergieten fundering

vlg. 3 fasen-systeem
50
vlg. 3 fasen-systeem
Monument enen
Monumenten gelaagdheid
normering- Huis van deSNEDE
LANGSE Vrije CC'
Schippers
- SCHAAL 1/100 DWA
OP TE LIJMEN BALK
Hmax
PER MOERBALK AAN TE
PASSEN AAN DOORBUIGING
NIEUW OP TE EPOXYLIJM
LIJMEN BALK
GEGALVANISEERD STAAL
MOERBALK
PRINCIPEDETAIL
snede
schaal: 1/20
BALKOPLIJMINGschaal:
met 1/20
HOUTEN BALK
STAALPLAAT
VERLIJMD EN GESCHROEFD
NIEUW OP TE EPOXYLIJM
LIJMEN STAALPLAAT
MOERBALK
ALTERNATIEF PRINCIPEDETAIL
snede
schaal: 1/20
BALKOPLIJMINGschaal:
met 1/20
STAALPLAAT
B A
OPGIETKANAAL BESTAANDE VERBINDING

TE BOREN NA VERSTEVIGING TERUG OPGIETKANAAL
TE PLAATSEN TE BOREN
IN TE FREZEN SLEUF
VERSTERKING VERSTEVIGING VERSTERKING

LASVERBINDING MOERBALK LASVERBINDING
'SLEUTEL' DEMONTEREN
NA VERSTEVIGING TERUG
TE PLAATSEN PRINCIPEDETAIL
VERSTEVIGING LASVERBINDING
schaal: 1/10
OPGIETKANAAL OPGIETKANAAL
TE BOREN TE BOREN
L
SLEUF OPGIETEN SLEUF OPGIETEN
MET EPOXY MET EPOXY B B
snede
schaal: 1/10
A
Monument en
 gelaagdheid
- Huis van de Vrije Schippers
03.6 Monument en technieken
-- Minimale impact op monument

-- Duurzaamheid

Minimale impact op monument
Monument enen
technieken- Huis van de Vrije Schippers
7 | monumenten en technieken
Monument enen
Monument enen
Monument en
 gelaagdheid
- Huis van de Vrije Schippers
DUURZAAMHEIDSCONCEPT
1. RESTAURATIE = duurzame activiteit
- fysieke duurzaamheid
- historische bouwmaterialen kennen langere levensduur
- duurzaam geconcipieerd en geörienteerd
2. TRIAS ENERGETICA
- Vraag verminderen = beperking verbruik
- Hernieuwbare bronnen
- Efficiënt gebruik van eindige bronnen
3. PERFORMANTE TECHNIEKEN
4. RANDVOORWAARDE MONUMENT
Begrenzing bouwfysiche verbetering
=> optimum zoeken Ambitieniveau volgens duurzaamheidsmeter
EVENWICHT VINDEN TUSSEN HET TOEVOEGEN VAN NIEUWE TECHNIEKEN EN HET BEHOUD VAN HET
ORIGINELE CONCEPT EN ESTHETIEK VAN HET MONUMENT
Monument enen
7 | monument en technieken
ENKELE BASISINGREPEN OP MAAT VAN MONUMENT
VERHOGEN COMFORT EN DUURZAAMHEID AANZIENLIJK
1. lift met 5 stopniveaus

2. vloerisolatie kelder
3. dakisolatie zolder
4. isolatie schrijnwerk - achterzetbeglazing
5. verwarming : 2 ketels in cascade 2x30kW
6. voldoende ventilatie
7. geen actieve koeling
8. belang van goede regeling/gebouwbeheersysteem
- aanwezigheidsdetectie Schema koelen met warmtepomp
- 1/2/3 stand
- insnoerklep tpv. kelder bij niet frequent gebruik
- logboek - ‘meten is weten’
ingeschat K-PEIL VOOR 173

ingeschat K-PEIL NA 85
Monumenten en technieken
Monument en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers 7 | monument en technieken
03.7 Conclusie Toekenning
premie interieur
11-2016
Opening
Bouwaanvraag
Huis Van de
08-2013
Gunning Interieur Vrije Schippers
Indienen Monument VDK 12-2018
subsidiedossier 12-2016
Toekenning premie Huis Van de
exterieur
Aankoop exterieur Vrije Schippers wint
2013 11-2014
Gunning HVAC Gunning Meubilair
HVS Elektriciteit los Onroerend Erfgoedpijs
11-2011 Opmaak Subsidiedossier Definitief Ontwerp 11-2016 08-2018 10-2019
Exterieur
02-2013
vooronderzoeken
exterieur Uitvoering Exterieur
vooronderzoeken Uitvoering Interieur

interieur 03-2016
Opmaak Subsidiedossier START werken 05-2019
Interieur 10-2017 07-2018 12-2018
04-2012
Gunning Gunning Opening
Aanstelling 12-2015
Meubilair expositie tentoonstelling
Ontwerpteam Gunning exterieur
Monument VDK
11-2012 2014
Indienen
Voorontwerp
subsidiedossier
interieur
Officiele opening
voorgevel
Voorlopige
VO DO BA UV Oplevering
7 maand 6 maand Wachtperiode - 3 jaar Uitvoering - 2,5 jaar
3 maand

Teamvoorstelling
RESTAURATIE ARCHITECT : Callebaut-Architecten
STUDIEBUREAU STABILITEIT : Ingenieursbureau Norbert Provoost
STUDIEBUREAU TECHNIEKEN : Studiebureau R. Boydens
AANNEMER ALGEMENE RESTAURATIEWERKEN : Monument Vandekerckhove

Teamvoorstelling
ONDERAANNEMERS
• Restauratie van natuursteen en metselwerk - MRT & • Trap mezzanine - Verschaeve
Monument Vandekerckhove • Restauratief schilderwerk - Altri Tempi
• Timmer- en schrijnwerken - Monument Hainaut • Niet-restauratief schilderwerk - Decupere
• Dakwerken - Monument Hainaut • Demontagewerken – DV afbraakwerken
• Speciale restauratietechnieken - Altri Tempi • Asbestverwijdering – MRT
• Restauratie van glas in lood - Erwin Snijders • Stelling – MSC
• Metaalwerken - DVT • Bronbemaling – Van Deynse
• Duivenwering - Lang • Injecties tegen opstijgend vocht – AVW
• Achterzet- en voorzetramen - Lootens Line • Keldercementering – Bodima
• Voegwerken - Bart Rooze • Groutpalen en onderschoeiing – CVR
• Speciale restauratietechnieken - Altri Tempi • Plateaulift – ZZED lift solutions
• Pleisterwerken - Buijs • Brandscherm – Brakel Aero
• Parket - De Pauw • Tussenvloer niveau 4 – Maarten Desmyter
• Houten ondervloeren en RF beplating - Philwood • Lift – Verolift
• Restauratie origineel binnenschrijnwerk - Monument • Mortex – Microcoating
Hainaut • Afdek pompput – Anders Construct
• Nieuwe binnendeuren - Foré • Kaderloze branddeuren – Lunax
• Binnenplaatafwerking - Vanneste
NEVENAANNEMERS
• Elektriciteit en domotica – Gelecom • Los meubilair - Brokx
• HVAC – Naessens • Tentoonstellingsconcept - Madoc
• Vast meubilair – Roelandt Interieurbouw • Gashaard – Haarden Vandamme

Monument
 en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers
Monument
 en gelaagdheid - Huis van de Vrije Schippers
012 Thermae Palace -
Oostende
1. PROJECTOPDRACHT
01.1 Projectdefinitie
1. Historische en stedenbouwkundige studie
2. Fotoreportage bestaande toestand
3. Analyse bestaande toestand

-- stedenbouwkundige context
-- beschrijving constructie
-- inventaris degradaties
4. Voorstel vooronderzoeken
5. Waardebepaling
6. Conceptnota herbestemming
-- conceptnota
-- schetstekeningen
-- voorstel ontsluiting
-- voorstel uitbreiding
01.2 Praktische informatie
Plaatsbezoek:
Dinsdag 28/09/2020 om 9u30
Adres:
Thermae Palace -
Koningin Astridlaan 7,
8400 Oostende
Groepen van 4-5 personen
Presentaties:
Les 11 & 12
Verdeling groepen volgt

20-26 - UGENT - 200921 - CA - LES 1 Methodologie en Historische Gelaagdheid

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20-26 - UGENT - 200921 - CA - LES 1 Methodologie en Historische Gelaagdheid

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ontwerp en techniek bij renovatie

Gastprofessor - Ir. Architect Wouter Callebaut

1. TIJDSGEEST EN ERFGOED 2. MONUMENT EN METHODOLOGIE

-- John Ruskin -- Bouwhistorisch onderzoek

-- Modernisme -- Analyse bestaande toestand

-- Insitutionalisering van erfgoed -- Vooronderzoeken

-- Gelaagdheid en identiteit -- Waardebepaling

Charter Van Athene

Emmanuel Levinas - psychopathologie

‘Becoming myself’ - Irvin David Yalom

vooroverleg vooroverleg vooroverleg

onderzoekspremie restauratie premie

ca. 1771 ca. 1979 ca. 1981

Bouwevolutie - Stenen Molen Melsen

2. BOUWHISTORISCHE NOTA 2. BOUWHISTORISCHE NOTA

vrienden van Jehan de Suca, en vertegenwoordigd door haar voogd omhaagde

bewaard bleef, opgetekend.

Fase 1641 (Sanderus)

stalling.aldaer ter plaetsen zo in dwater liggende afgebakende cour en neerhof

van de kapotte ruiten en het schoonmaken/ruimen van de grachten. in 1623 bootje

2. BOUWHISTORISCHE NOTA 2. BOUWHISTORISCHE NOTA

Fase 1641 (Sanderus) Fase 1835 - 1860

Fase 1771 (Benthuys) Fase 1860 - 1925 Vincent Van Duysen

Vincent Van Duysen Vincent Van Duysen

Fase 1778 - 1835 Fase 1956 - 2005

Bouwevolutie - Kasteeldomein Succa

0) Romaans 0) en 1) 5) 5) 19de eeuw

- 1888: subsidieaanvraag niet

Bouwevolutie - Sint-Denijs-Boekel Kerk

Bouwevolutie - grafelijk slot van Male

Bouwevolutie - grafelijk slot van Male

Bouwevolutie - gelijkvloers Keizersplein 33 Aalst

Bouwevolutie - voorgevel Keizersplein 33 Aalst

Bouwevolutie - snede Keizersplein 33 Aalst

Opmeting scheefstand - Keizersplein 37 Aalst

+16.37 +16.37 +16.38 +16.37

+0.06 +0.06 +0.00

1. Paars-rood metselwerk: 200x100x45 (l/b/h) ZO U T E N

5. Houten binnenbouw : volledig vernield bij brand 1940

6. Metalen liggers : ifv verbinden pijlers aan de romp

1. Vorstschade agv hoge vochtbelasing en onvoldoende uitdroging

2. Biologische kolonisatie agv hoge vochtbelasting

3. Mechanische schade agv verwijdering stenen galerij

4. Mechanische schade agv gebruik van de molen

5. Thermische schade agv brand 1940

Metalen liggers als tijdelijke versteviging

Toegangspoort Kasteeldomein Succa Toegangspoort Kasteeldomein Succa - pathologie

Vooronderzoeken Stadhuis Antwerpen

Vrijlegging Keizersplein 33 Aalst

Materiaal-technisch rapport KIK dd.01.07.2016

• Monumentenwacht Vlaanderen vzw www.monumentenwacht.be

• BRK-APROA: Beroepsvereniging voor Conservators - Restaurateurs van Kunstvoorwerpen VZW www.brk-aproa.org

• Restauratie loket: www.restauratieloket.be

• KIK-IRPA : Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium www.kikirpa.be

Vaerwyck e.a. 1902 2de helft 21ste eeuw

Restauratiefilosofie - voorgevel Keizersplein 37 Aalst

vooroverleg vooroverleg vooroverleg

• Afwegingskaders Onroerend Erfgoed https://www.onroerenderfgoed.be/afwegingskaders-en-handleidingen

• Technische voorlichtingen WTCB www.wtcb.be

• Monumentenwacht Vlaanderen vzw www.monumentenwacht.be

• Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (NL) www.cultureelerfgoed.nl

• WTA (BE - NL) https://www.wta-international.org/de/nationale-gruppen/wta-nederland-vlaanderen/downloads/

• English Heritage (GB) https://www.english-heritage.org.uk/learn/conservation/collections-advice-and-guidance/