ËÕÌÅÍÅÓ ÁÓÊÇÓÅÉÓ

áðü ôï âéâëßï ôïõ ÃéÜííç ÊáëéìÜíç

ÖõóéêÞ Ã´ Ëõêåßïõ È/Ô Êáôåýèõíóçò
Ìç÷áíéêÞ Óôåñåïý Óþìáôïò

ÁÖ Ï
22. ¸íá êéâþôéï ó÷Þìáôïò êýâïõ áêìÞò l åßíáé ãåìÜôï ìå Üììï A

ÏÕ
ÃÑ Ì
êáé Ý÷åé óõíïëéêü âÜñïò w = 460 N. ÈÝëïõìå íá “áíáðïäïãõ-
ñßóïõìå” ôï êéâþôéï ùèþíôáò ôï ïñéæüíôéá óôï óçìåßï Á.
á. Ðïéá ç åëÜ÷éóôç ïñéæüíôéá äýíáìç ðïõ áðáéôåßôáé;
â. Ðïéïò ï åëÜ÷éóôïò óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ìåôáîý êéâùôßïõ -
åäÜöïõò óôçí ðáñáðÜíù ðåñßðôùóç;
Ç
ã. ÕðÜñ÷åé ðéï áðïäïôéêüò ôñüðïò ãéá íá áíáðïäïãõñßóïõìå ôï êéâþôéï, áóêþíôáò äýíáìç óôï
ßäéï óçìåßï ôïõ êéâùôßïõ;
Áí íáé, âñåßôå ôï ìÝôñï êáé ôç äéåýèõíóç ôçò åëÜ÷éóôçò äýíáìçò ðïõ áðáéôåßôáé.
ÆÙ Ó
Ëýóç

22. á. Óôçí ïñéáêÞ ðåñßðôùóç

r
áíáôñïðÞò ôïõ êéâùôßïõ ç áíôß- F A
Ï

äñáóç ôïõ äáðÝäïõ A äéÝñ÷åôáé áðü ôï Ï.

Ãéá íá áíáôñáðåß ôï êéâþôéï, ðñÝðåé ùò ðñïò ôï Ï: Ê

l w Í
τF ≥ τ W Þ F⋅l ≥ w Þ F≥ Þ
2 2 w
ÏÑ

w Ï
Fmin = Þ Fmin = 230 N Tóô
2
â. ¼ôáí ôï ìÝôñï ôçò F åßíáé åëÜ÷éóôï, ôï ìÝôñï ôçò óôáôéêÞò ôñéâÞò åßíáé ìÝãéóôï, Üñá:
Tóô = Ô ïñ = ìÍ (Áöïý ôï êéâþôéï åßíáé Ýôïéìï íá ïëéóèÞóåé)
Fmin
Éó÷ýåé: Fmin = Tïñ Þ Fmin = ìÍ Þ Fmin = ìw ⇒ µ= Þ ì = 0, 5
w
r
ã. Ç äýíáìç F1 ðñÝðåé íá áóêçèåß ðëÜãéá óôï Á, Ýôóé þóôå F1
íá áõîçèåß ï ìï÷ëïâñá÷ßïíáò x, ùò ðñïò ôï Ï. A è
ð
¸÷ïõìå: 4
l wl
Στ( Ο ) = 0 ⇒ F1x = w ⇒ F1 = (1) x
2 2x Ê
Í
 ð
üðïõ: x = (OA)çì  θ +  w
 4
Tóô Ï

¼ìùò: ( ΑΟ) = l 2 + l 2 = l 2
 wl w
Áðü (1): F1 = Þ F1 = Þ
ð ð
2l 2çì  è +  2 2çì  è + 
 4  4

w 2 115 2
F1 = Þ F1 = (2)
ð ð
4çì  è +  çì  è + 
 4  4

 ð

ÁÖ Ï
¼ôáí: F1 = min , çì  è +  = max = 1
 4
 ð ð ð
¢ñá: çì  è +  = çì Þ è = rad
 4  2 4

ÏÕ
ÃÑ Ì
Áðü (2): F1(min) = 115 2 N , ìå ãùíßá è =
ð
4
ðÜíù áðü ôïí ïñßæïíôá.

¢ñá, ï ìï÷ëïâñá÷ßïíáò x ôáõôßæåôáé ìå ôç äéáãþíéï ÁÏ ôïõ êéâùôßïõ.

Ç
23. Ç ïìïãåíÞò äïêüò ÏÁ ìÞêïõò l = 4 m êáé âÜñïõò w
óõãêñáôåßôáé ìå áâáñÝò íÞìá ÁÃ, åíþ áêïõìðÜ ôï Ã
ÆÙ ÏÓ
Üêñï ôçò Ï ðÜíù óå êáôáêüñõöï ôïß÷ï. Ç äïêüò éóïñ-
ñïðåß ïñéæüíôéá. Ï óõíôåëåóôÞò óôáôéêÞò ôñéâÞò áíÜ-
ìåóá óôïí ôïß÷ï êáé óôç äïêü åßíáé ì S = 0,5 .
Á. Óå ðïéá áðüóôáóç x áðü ôï Ï, ìðïñïýìå íá êñåìÜ-
óïõìå ìÝóù áâáñïýò íÞìáôïò, Ýíá óþìá Ó, âÜñïõò
w, Ýôóé þóôå ç äïêüò íá ìçí ãëéóôñÞóåé óôï Ï;
è
Â. Áí ôï óþìá Ó êñåìáóôåß óôï êÝíôñï ìÜæáò ôçò äï- O Á
ÏÑ

êïý ÏÁ, ðïéá ç åðß ôïéò åêáôü ìåôáâïëÞ ôïõ óõíôåëå-

óôÞ óôáôéêÞò ôñéâÞò, Ýôóé þóôå ðÜëé ç äïêüò íá éóïñ-
ñïðåß ïñéæüíôéá;
Äßíïíôáé: çìè = 0,6, óõíè = 0,8. Ó

Ëýóç

23. Á. Óôç äïêü (ÏÁ) áóêïýíôáé:

r
– Ôï âÜñïò w óôï ìÝóï ôçò.
– Ç ôÜóç ôïõ íÞìáôïò T1 = T1′ = w , áöïý ôï óþìá Ó éóïññïðåß.
r
– Ç óôáôéêÞ ôñéâÞ TS áíÜìåóá óôïí ôïß÷ï êáé óôç äïêü óôï Ï.
r
– Ç êÜèåôç áíôßäñáóç N áðü ôïí ôïß÷ï óôï Ï.
r
– Ç ôÜóç ôïõ íÞìáôïò (ÁÃ) T , ç ïðïßá áíáëýåôáé óå Ôçìè êáé Ôóõíè, üðùò óôï ó÷Þìá ôçò
äéðëáíÞò óåëßäáò.
¸óôù x ç áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ Ï áðü ôï óçìåßï áðü üðïõ êñÝìåôáé ôï óþìá Ó.
 Ç äïêüò (ÏÁ) éóïññïðåß, Üñá:
ÓFx = 0 ⇒ N = Tóõíè (1) Ã

ÓFy = 0 ⇒ TS + Tçìè = Ô1 + w ,

¼ìùò : TS = ìS N ⇒
ìS N + Tçìè = 2w (2)

ÁÖ Ï
Ô
Óô(Ï) = 0 ⇒ ÔS Ôçìè
c.m. è
l O Á
− xw − w + Tçìè ⋅ l = 0 (3) Ôóõíè
2 N Ô1

ÏÕ
ÃÑ Ì
Áðü (1-2) Ý÷ïõìå:
Ç µS ⋅ Tóõíè + Ôçìè = 2w
T (µSóõíè + çìè) = 2w

T=
2w
µSóõíè + çìè
Þ
Þ

(4)
x
w
Ô´1

Áðü (3-4) Ý÷ïõìå:

l 2w l 2lçìè
ÆÙ Ó
− xw − w + ⋅ lçìè = 0 Þ x+ = Þ
2 µSóõíè + çìè 2 µSóõíè + çìè

2lçìè l
x= − (5)
ì S óõíè + çìè 2
Ï

Áíôéêáèéóôþíôáò ôéò áñéèìçôéêÝò ôéìÝò óôçí (5):

4,8
x= −2 Þ x = 2, 8 m
0, 4 + 0, 6
ÏÑ

Â. ÈÝôïíôáò óôçí (5) ôéò ôéìÝò ôùí l , çìè, óõíè êáé x = 2 (áöïý ôï Ó êñÝìåôáé áðü ôï êÝíôñï ìÜ-
æáò c.m. ôçò äïêïý), âñßóêïõìå ôç íÝá ôéìÞ ôïõ óõíôåëåóôÞ ôñéâÞò ì′S .
¸÷ïõìå:
4,8 4,8
2= −2 Þ 4= Þ 3, 2ì′S + 2, 4 = 4,8 Þ
ì′S ⋅ 0,8 + 0, 6 ìS′ ⋅ 0,8 + 0, 6

3, 2ì′S = 2, 4 Þ ì′S = 0, 75

¢ñá, Ý÷ïõìå áýîçóç êáôÜ 0,25 Þ åðß ôïéò åêáôü:

&
áõîçóç 0, 25
100% = 100% = 50%
áñ÷éêç& ôéìç& 0,5
24. Óöáßñá âÜñïõò ìÝôñïõ w = 90 N éóïññïðåß üðùò öáßíåôáé óôï äéðëáíü
ó÷Þìá.
á. Íá äéêáéïëïãÞóåôå ãéá ôï êåêëéìÝíï åðßðåäï äåí åßíáé ëåßï.
â. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò ðïõ äÝ÷åôáé ç óöáßñá áðü ôï áâáñÝò
ó÷ïéíß êáé ôï êåêëéìÝíï åðßðåäï.
ã. Íá õðïëïãßóåôå ôçí óôáôéêÞ ôñéâÞ êáé ôçí êÜèåôç äýíáìç ðïõ äÝ÷åôáé
ç óöáßñá áðü ôï êåêëéìÝíï åðßðåäï.

ÁÖ Ï
Äßíåôáé üôé: ö = 60ï

Ëýóç
r
24. á. Ï öïñÝáò ôçò

ÏÕ
F ðñÝðåé íá ðåñíÜ áðü ôï Á,

ÃÑ Ì
â. ÓFx = 0 ⇒ Fx = T
Ç
ÓFy = 0 ⇒ Fy = 90 N
r
óçìåßï ôïìÞò ôùí öïñÝùí ôçò T êáé ôïõ âÜñïõò
r
90 Í. ÅðåéäÞ ï öïñÝáò ôçò F äåí åßíáé êÜèåôïò
óôï êåêëéìÝíï åðßðåäï, ôï åðßðåäï äåí åßíáé ëåßï!
(1)
(2)
Fy
T

F
Á

Ï
R

x1

60ï
è R
Óô( κ ) = 0 ⇒ Τx1 = 90x 2 (3)
K
ÆÙ ÏÓ
R 3R Fx
90Í
üðïõ x1 = R + Róõí60 = R + = , x2
2 2
R 3 60ï
x 2 = Rçì60 =
2
Áðü (3) Ý÷ïõìå:
Ô3R 90R 3
= Þ T = 30 3 N
2 2
Fx = 30 3 N , Fy = 90 N ⇒ F = Fx2 + Fy2 = 60 3 N
ÏÑ

Fy 90 3 3 3
åöè = = = = Þ åöè = 3 Þ è = 60ο
Fx 30 3 3 3
r r r
ã. Áíáëýïõìå ôçí F óå óõíéóôþóåò Fκ êáé Ô óô . T Á

Óô( Ο ) = 0 ⇒ ÔR − Tóô (ΚΟ) = 0 Þ

ÔR − Tóô ⋅ R = 0 ⇒ Tóô = T = 30 3 N R
F
Éó÷ýåé:
Ï
F2 = Fê2 + Ô 2óô Þ Fê2 = F2 − Ô óô
2
Þ Ôóô FÊ
K
Fκ = F2 − Ô óô
2
= 602 ⋅ 3 − 302 ⋅ 3 = 90Í

= 3(60 2 − 302 ) = 60ï

= 3(42 ⋅152 − 22 ⋅152 ) = 3 ⋅152 (16 − 4) = 15 3 ⋅12 = 15 36 = 90 Ν

31. Ïé äýï äßóêïé (Ä1) êáé (Ä2) Ý÷ïõí ßäéá ìÜæá êáé (Ä 1 ) (Ä 2 )
ßäéá áêôßíá. Ï (Ä1) åßíáé êïýöéïò åíþ ï (Ä2) åßíáé
óõìðáãÞò. Ôçí t = 0 áóêïýíôáé óôá êÝíôñá ìÜ- O1 F1 O2 F2
æáò ôùí äßóêùí óôáèåñÝò ïñéæüíôéåò äõíÜìåéò
ßóïõ ìÝôñïõ, F1 = F2 = F , üðùò óôï ó÷Þìá. Ïé R R
äßóêïé áñ÷ßæïõí íá êõëßïíôáé ÷ùñßò íá ïëéóèáß-
íïõí, óå ïñéæüíôéï åðßðåäï. ÌåôÜ áðü ÷ñüíï t1
ç áðüóôáóç ôùí c.m. ôùí äßóêùí:

ÁÖ Ï
á. ìåéþíåôáé â. áõîÜíåôáé ã. ðáñáìÝíåé óôáèåñÞ.
Ëýóç

31. ¸óôù

ÏÕ
ácm ç åðéôÜ÷õíóç ôïõ êÝíôñïõ ìÜæáò ãéá Ýíá óþìá êõêëéêÞò

ÃÑ ÌäéáôïìÞò, ìå ñïðÞ áäñÜíåéáò ùò ôï êÝíôñï ôïõ É, áêôßíáò R êáé ìÜæáò

m, ôï ïðïßï êõëßåôáé ÷ùñßò ïëßóèçóç.
¸÷ïõìå:
Ç
ÌåôáöïñéêÞ êßíçóç: F − T = mácm (1)
T
O

R
á cm F

Ι á cm Ιá cm
ÓôñïöéêÞ êßíçóç: TR = Iá ãùí Þ Τ= ⋅ Þ Τ= (2)
R R R2
 I  F FR 2
ÆÙ Ó
Áðü (1) + (2): F = ácm  m + 2  Þ á cm = Þ á cm = (3)
 R  I mR 2 + I
m+
¼ìùò: I( ∆1) > I( ∆ 2) R2 (4)
Ï

åðåéäÞ ï êïýöéïò äßóêïò Ý÷åé óõãêåíôñùìÝíç ôç ìÜæá ôïõ óôçí ðåñéöÝñåéá.

Áðü (3) - (4) : á cm(Ä1) < á cm(Ä2)

¢ñá, ç ìåôáîý ôïõ áðüóôáóç áõîÜíåôáé.
ÏÑ

Óùóôü ôï (â).

4. Ï ôñï÷üò ôïõ ó÷Þìáôïò âÜñïõò w = 150 N êáé áêôßíáò R =

= 0,5 m éóïññïðåß óôï ëåßï ïñéæüíôéï äÜðåäï.
Ãéá ðïéåò ôéìÝò ôçò ïñéæüíôéáò äýíáìçò F ðïõ áóêåßôáé óôï R K F
c.m. ôïõ ôñï÷ïý, ï ôñï÷üò èá õðåñðçäÞóåé ôï óêáëïðÜôé ýøïõò
h = 0,2 m;
O h
Ëýóç

Ãéá íá õðåñðçäÞóåé ï ôñï÷üò ôï óêáëïðÜôé èá óôñáöåß ãýñù r áðü ôçí áêìÞ Ï. ¼ìùò, ãéá íá
óõìâåß áõôü, èá ðñÝðåé óôçí áñ÷éêÞ èÝóç (ó÷. 1), ç ñïðÞ ôçò F íá åßíáé ìåãáëýôåñç ôçò ñïðÞò ôïõ
r
âÜñïõò w , ùò ðñïò ôï ßäéï óçìåßï Ï. ¢ñá, óôçí áñ÷éêÞ èÝóç (1) ðñÝðåé:
ôF > ôw (1)
åíþ ç áíôßäñáóç ôïõ äáðÝäïõ Á = 0, áöïý ï ôñï÷üò ìüëéò ÷Üíåé ôçí åðáöÞ ôïõ ìå ôï äÜðåäï.
 Áí óôçí áñ÷éêÞ
r èÝóç (1)
ç ñïðÞ ôçò F ùò ðñïò ôï
Ï åßíáé ìåãáëýôåñç áðü
r K
ôç ñïðÞ ôïõ w ùò ðñïò R F
K F
ôï ßäéï óçìåßï, áõôü èá R
w N y´
éó÷ýåé êáé óå êÜèå Üëëç w N y
èÝóç, ãéáôß êáèþò ï ôñï-
A

ÁÖ Ï
÷üò áíåâáßíåé, ï ìï÷ëï- O h O h
r
âñá÷ßïíáò y ôçò F áðü x x´
ôï Ï ìåãáëþíåé, åíþ ï
(Ó÷Þìá 1) (Ó÷Þìá 2)
ìï÷ëïâñá÷ßïíáò x ôïõ
r

ÏÕ
ÃÑ Ì
w áðü ôï Ï ìéêñáßíåé
(âë. ó÷. (2)), üðïõ y´ > y êáé x´ < x.

Áðü (1) Ý÷ïõìå:

Áðü ôï ó÷Þìá (1):

Ç F·y>w·x Þ

y=R–h
F>w
x
y
(2)

(3)

êáé x = R 2 − y 2 Þ x = R 2 − (R − h) 2 = R 2 − R 2 − h 2 + 2Rh Þ

x = h(2R − h) (4)
ÆÙ ÏÓ

h(2R − h)
Áðü (2) - (3) - (4): F>w (5)
R −h
Áíôéêáèéóôþíôáò ôéò ôéìÝò óôçí (5), Ý÷ïõìå:

0, 2 − 0,8 0, 4
F > 150 Þ F > 150 Þ F > 200 N
0,3 0,3
ÏÑ

Áðü ôçí (5) ðáñáôçñïýìå üôé áí h → R ôüôå F → ∞ , äçëáäÞ äåí ìðïñåß ï ôñï÷üò íá õðåñðçäÞóåé
ôï óêáëïðÜôé.

38. Ïé ïìïãåíåßò äßóêïé Ä1 êáé Ä2 ôïõ äéðëáíïý ôñï÷áëßá

ó÷Þìáôïò ìðïñïýí íá êõëßïíôáé ÷ùñßò íá
Ä1
ïëéóèáßíïõí ðÜíù óôá åêôåôáìÝíá êåêëéìÝíá Ä2
åðßðåäá, åíþ óõãêñáôïýíôáé áñ÷éêÜ áêßíçôïé
ìå ôï íÞìá ôåíôùìÝíï. Ïé äßóêïé Ä1, Ä2 Ý÷ïõí
ìÜæåò m1 = 8 kg, m2 = 2 kg êáé áêôßíåò R1 =
= 0,2 m, R2 = 0,1 m áíôßóôïé÷á, åíþ åßíáé êá- ö ö

ôáóêåõáóìÝíïé áðü ôï ßäéï õëéêü.

Ç ôñï÷áëßá åßíáé áâáñÞò, åíþ ôï áâáñÝò êáé ìç åêôáôü (äçëáäÞ óôáèåñïý ìÞêïõò) íÞìá ðåñíÜ
áðü ôá êÝíôñá ìÜæáò (c.m.) ôùí äßóêùí. Ôçí t = 0 áöÞíïõìå ôï óýóôçìá åëåýèåñï íá êéíçèåß,
Ýôóé þóôå ï äßóêïò Ä1 íá êáôåâáßíåé (êéíåßôáé ðñïò ôá êÜôù), åíþ ïé äýï äßóêïé êÜíïõí êáèáñÞ
êýëéóç, äçëáäÞ êýëéóç ÷ùñßò ïëßóèçóç.
 Íá âñåßôå:
á. ôï ìÝôñï ôçò åðéôÜ÷õíóçò ôùí êÝíôñùí ìÜæáò (c.m.) ôùí äßóêùí.
â. ôï ìÝôñï ôçò ãùíéáêÞò åðéôÜ÷õíóçò êÜèå äßóêïõ êáé ôï ìÝôñï ôçò ôÜóçò ôïõ íÞìáôïò.
10
ã. ¼ôáí ï äßóêïò Ä1 Ý÷åé åêôåëÝóåé ðåñéóôñïöÝò, ðüóåò ðåñéóôñïöÝò Ý÷åé åêôåëÝóåé ï
ð
äßóêïò Ä2 êáé ðïéï ôï äéÜóôçìá ðïõ Ý÷åé äéáíýóåé ôï êÝíôñï ìÜæáò êÜèå äßóêïõ óôïí ðáñáðÜíù
÷ñüíï;
3

ÁÖ Ï
ä. Áí ï óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ìåôáîý åðéðÝäïõ-äßóêùí åßíáé ì = , ïé äßóêïé èá êõëïýóáí
30
÷ùñßò íá ïëéóèáßíïõí; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
Äßíïíôáé:
1 1
Ãéá ôïí Ä1: É1cm = m R 2 , ãéá ôïí Ä2: É2cm = m 2 R 22 , ö = 30ï êáé g = 10 m/s 2

ÏÕ
ÃÑ Ì
Ëýóç
2 1 1

38. Ç ôñï÷áëßá åßíáé áâáñÞò, äçëáäÞ:

2

m ôñï÷ = 0 , Üñá: F = F′

ÐñÜãìáôé: (F′ − F) R ôñï÷ = Éôñï÷ á ãùí = Σm i R12 ⋅ á ãùí = 0 , F = F′

Ç
ÅðåéäÞ ôï ôåíôùìÝíï íÞìá åßíáé áâáñÝò á cm ôñï÷áëßá á cm
êáé ìç åêôáôü, ôá êÝíôñá ìÜæáò ôùí äß- F´ F
N1 F´ F
óêùí, êÜèå óçìåßï ôïõ íÞìáôïò, êáèþò N2
ÆÙ Ó
Ï Ï´
êáé ôá óçìåßá ôçò ðåñéìÝôñïõ ôçò ôñï÷á- m1 gçì30 m2 gçì30
T1
m2 góõí30
ëßáò Ý÷ïõí êÜèå ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ ôá÷ýôçôá m1 góõí30 T2
ö ö
Ï

êáé åðéôÜ÷õíóç ßäéïõ ìÝôñïõ.

Áöïý êáé ïé 2 äßóêïé êõëßïíôáé ÷ùñßò íá ïëéóèáßíïõí, éó÷ýïõí ïé ó÷Ýóåéò:

x = è ⋅ R , õcm = ù ⋅ R êáé á cm = á ãùí ⋅ R
ÏÑ

á. Ãéá ôï äßóêï (Ä1):

ÌåôáöïñéêÞ êßíçóç: ÓF = m1á cm Þ m1gçì30 − F − T1 = m1ácm (1)

1 á 1
ÓôñïöéêÞ êßíçóç: Óô(Ï) = É0 á ãùí(1) Þ Ô1R1 = m1R12 cm ⇒ Ô1 = má (2)
2 R1 2 1 cm

Ãéá ôï äßóêï (Ä2):

ÌåôáöïñéêÞ êßíçóç: ÓF = m 2á cm Þ F − m 2gçì30 − T2 = m 2á cm (3)

1 á 1
ÓôñïöéêÞ êßíçóç: Óô(Ï′) = É′0 á ãùí(2) Þ Ô2R 2 = m R 2 cm ⇒ Ô2 = m á (4)
2 2 2 R2 2 2 cm

ÐñïóèÝôïõìå êáôÜ ìÝëç ôéò (1) êáé (3):

m1gçì30 − T1 − m 2 gçì30 − T2 = á cm (m1 + m 2 ) (5)

Ìå ðñüóèåóç êáôÜ ìÝëç ôùí (2), (4), (5) Ý÷ïõìå:

 m m 
m1gçì30 − m 2gçì30 = ácm  m1 + m 2 + 1 + 2  Þ
 2 2 

(m1 − m 2 )gçì30 2g(m1 − m 2 )çì30

á cm = ⇒ á cm = Þ á cm = 2 m/s 2
3m1 + 3m 2 3(m1 + m 2 )
2

ÁÖ Ï
á cm
â. Ãéá ôï äßóêï (Ä1): á ãùí(1) = Þ á ãùí = 10 rad/s 2
R1

á cm
á ãùí(2) = 20 rad/s 2

ÏÕ
Ãéá ôï äßóêï (Ä2): á ãùí(2) = Þ

ÃÑ ÌÇ R2

Áðü ôçí (3) Ý÷ïõìå: F = m 2á cm + m 2gçì30 + Ô 2 Þ, åîáéôßáò ôçò (4),

F = m 2á cm + m 2gçì30 +
m2
á
2 cm
Þ F = 16 N

è1 10 è1
ã. Ãéá ôï äßóêï (Ä1): N1 = Þ = ⇒ θ1 = 20 rad
2ð ð 2ð
ÆÙ ÏÓ
1 2è1
¼ìùò: θ1 = á ãùí(1) t 2 ⇒ t= Þ t = 2s
2 á ãùí(1)

1
Ãéá ôï äßóêï (Ä2): θ2 = á ãùí(2) t 2 ⇒ θ2 = 40 rad
2
¢ñá:
è 40 20
N2 = 2 = Þ N2 = ðåñéóôñïöÝò
2ð 2ð 2ð
ÏÑ

Ãéá ôá êÝíôñá ìÜæáò ôùí äßóêùí éó÷ýåé:

1
S1 = S2 = S Þ S = á cm t 2 Þ S=4m
2
Ó÷üëéï:
Áí äåí ÷ñåéáæüôáí íá âñïýìå ôï ÷ñüíï t ìðïñïýóáìå íá âñïýìå ôï Í2 ùò åîÞò:

S S
N1 = êáé N 2 =
2ðR1 2ðR 2

Äéáéñþíôáò êáôÜ ìÝëç Ý÷ïõìå:

N1 R 2 R1 0, 2 20
= Þ N 2 = N1 ⇒ N 2 = N1 Þ N 2 = 2N1 = ðåñéóôñïöÝò
N 2 R1 R2 0,1 ð

ä. Ï óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ìåôáîý åðéðÝäùí - äßóêùí åßíáé ï ßäéïò êáé ãéá ôïõò 2 äßóêïõò, áöïý
åßíáé êáôáóêåõáóìÝíïé áðü ôï ßäéï õëéêü.
 (Ï ì åîáñôÜôáé ìüíï áðü ôá õëéêÜ ôùí åðéöáíåéþí ðïõ Ýñ÷ïíôáé óå åðáöÞ).
Õðïëïãßæïõìå ôçí ôéìÞ ôçò Ôïëßóèçóçò êáé ôçí ôéìÞ ôçò ôñéâÞò Ô, ðïõ ðñïêýðôåé áðü ôï ðñüâëçìá,
ç ïðïßá ðñÝðåé íá åßíáé óôáôéêÞ, äçëáäÞ: T ≤ Tïëéóè. (É)

3
Éó÷ýåé: Tïëéóè. = ìmgóõíö , üðïõ ì = êáé m ç ìÜæá ôïõ åíüò äßóêïõ.
30

ÁÖ Ï
3 3 m
Tïëéóè. = m ⋅ 10 Þ Tïëéóè. = (6)
30 2 2

¼ìùò, áðü ôï (á) åñþôçìá êáé ìå ôç âïÞèåéá ôùí ó÷Ýóåùí (2) - (4), êáôáëÞãïõìå üôé:

ÏÕ
ÃÑ Ì
áöïý á cm = 2 m/s2
T=
1
2
mácm Þ T=m

ÅðåéäÞ T > Tïëéóè. , äçëáäÞ äåí éó÷ýåé ç ó÷Ýóç (É), êáé ïé äýï äßóêïé èá ïëéóèÞóïõí.
Ç (7)

Ó÷üëéï: Ðáñáôçñïýìå üôé ôüóï ç Ôïëéóè. üóï êáé ç Ôóô. ó÷Ýóåéò (6) (7) åîáñôþíôáé ìüíï áðü ôç
ìÜæá m ôïõ êÜèå êõëßíäñïõ.
ÆÙ Ó
Ôï áðïôÝëåóìá åßíáé áíáìåíüìåíï, áöïý ï óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ì åßíáé ï ßäéïò êáé ãéá ôïõò 2
äßóêïõò, êáèþò ç ãùíßá ö êáé ôï ìÝôñï ôçò ácm.
Ï

2ïò ôñüðïò

¸óôù ìmin ï åëÜ÷éóôïò óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ãéá íá ìçí Ý÷ïõìå ïëßóèçóç.

Tóô.
Éó÷ýåé: Tóô. ≤ Tïëéóè. Þ Tóô. ≤ ìÍ Þ Tóô. ≤ ìmgóõíö Þ ì≥
ÏÑ

mgóõíö
m
¼ìùò áðü åñþôçìá (á): Tóô. = á
2 cm
m
á cm ácm
¢ñá, Ý÷ïõìå: ì ≥ 2 Þ ì≥
mgóõíö 2góõíö

2 2 2 3
Áíôéêáèéóôþíôáò: ì ≥ ⇒ ì≥ ⇒ ì≥ Þ
3 10 3 30
2g
2
2 3 3
ì min = êáé ì = áðü ôçí åêöþíçóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò
30 30

ÅðåéäÞ ì min > ì , Ý÷ïõìå ïëßóèçóç ôùí äßóêùí.

44. Ôï óôåñåü áñ÷éêÜ çñåìåß. Ôçí t = 0 áóêïýìå äýíáìç óôáèåñïý
F
ìÝôñïõ, Ýôóé þóôå ç äéåýèõíóÞ ôçò íá ó÷çìáôßæåé ìå ôïí ïñß-
ð Ï
æïíôá ãùíßá è, ãéá ôçí ïðïßá 0 < è < . r è
2
Áí R = 2 r, íá âñåßôå ôéò ôéìÝò ôçò ãùíßáò è, ãéá ôéò ïðïßåò ôï Ô R
óôåñåü:
á. êõëßåôáé ðñïò ôá äåîéÜ.

ÁÖ Ï
â. êõëßåôáé ðñïò ôá áñéóôåñÜ.
ã. ðáñáìÝíåé áêßíçôï.
Ç óôáôéêÞ ôñéâÞ åßíáé ôÝôïéá þóôå ôï óôåñåü íá ìçí ïëéóèáßíåé. Äßíåôáé ç ñïðÞ áäñÜíåéáò
ôïõ óôåñåïý ùò ðñïò ôï Ï, É.

ÏÕ
ÃÑ Ì
Ëýóç
1ïò ôñüðïò
¸óôù üôé ôï óôåñåü êõëßåôáé ðñïò ôá äåîéÜ.
Éó÷ýïõí:
Ç
ÓFx = mácm Þ Fx − T = mácm Þ
Fy
F á cm

Ï Fx = Fóõíè
r
Fóõíè − T = má cm (1) è Fy = Fçìè
ÆÙ ÏÓ
á cm Fx
Στ( Ο ) = É0 á ãùí Þ T ⋅ R − F ⋅ r = I0 (2) Ô R
R
Ç (1) ãñÜöåôáé:
R ⋅ F ⋅ óõíè − Ô ⋅ R = Rmá cm (1´)

Ìå ðñüóèåóç êáôÜ ìÝëç ôùí (2), (1´) Ý÷ïõìå:

I  r I + mR 2
R ⋅ F ⋅ óõíè − F ⋅ r = á cm  0 + mR  Þ F ⋅ R ⋅  óõíè −  = ácm 0 Þ
ÏÑ

R   R R
r
F ⋅ R 2 ⋅  óõíè − 
 R 
á cm = 2 (3)
I 0 + mR

· ÅðåéäÞ ôï óôåñåü êõëßåôáé ðñïò ôá äåîéÜ ácm > 0, äçëáäÞ:

r r 1 ï
óõíè − > 0 Þ óõíè > Þ óõíè > Þ è < 60
R R 2

· 1 r
Áí è > 60ï , óõíè < Þ óõíè − < 0 Þ, ëüãù ôçò (3) ácm < 0 êáé ôï óôåñåü êõëßåôáé ðñïò
ôá áñéóôåñÜ.
2 R

· Áí è = 60ï , óõíè =
1
2
Þ óõíè =
r
R
Þ ácm = 0, äçëáäÞ ôï óôåñåü ðáñáìÝíåé áêßíçôï,
áöïý áðïêëåßåôáé ç ïëßóèçóç.

2ïò ôñüðïò
Ç ëýóç ãßíåôáé ðéï óýíôïìç áí äïõëÝøïõìå ìå ôï óôéãìéáßï Üîïíá ðåñéóôñïöÞò, ï ïðïßïò äéÝñ÷åôáé
áðü ôï óçìåßï åðáöÞò óôåñåïý - äáðÝäïõ, Ýóôù Ê. Èõìßæïõìå üôé ç óýíèåôç êßíçóç ôïõ óôåñåïý
 ùò ðñïò ôï Ï, ìðïñåß íá èåùñçèåß êáèáñÜ óôñïöéêÞ ãýñù áðü ôï Ê.
r
1. Áí ï öïñÝáò ôçò F ðåñíÜ áðü ôï Ê, ôüôå ôF = 0, Üñá:
F
Óô(Ê) = 0 , áöïý ôÔ = ômg = ôÍ = 0 (ïé öïñåßò ôïõò ðåñíÜíå áðü
ôï Ê). Ï
r è
¢ñá ôï óôåñåü äåí ðåñéóôñÝöåôáé. è Ë
ÏË r 1
Áðü ôï ôñßãùíï ÏÊË Ý÷ïõìå: óõíè = = = , Ô R
ÏÊ R 2

ÁÖ Ï
ÄçëáäÞ: è = 60ï Ê

r F
2. Áí ç ñïðÞ ôçò F ùò ðñïò ôï Ê åßíáé äåîéüóôñïöç, ôüôå ôï Ï

ÏÕ
ÃÑ Ì
óôåñåü êõëßåôáé ðñïò ôá äåîéÜ êáé è < 60ï.

r
3. Áí ç ñïðÞ ôçò F ùò ðñïò ôï Ê åßíáé áñéóôåñüóôñïöç, ôüôå ôï
óôåñåü êõëßåôáé ðñïò ôá áñéóôåñÜ êáé è > 60ï.
Ç
ÔÝëïò, ðáñáôçñåßóôå üôé ç öïñÜ êýëéóçò ÷ùñßò ïëßóèçóç ôïõ
Ô R

Ê
è
r

Ë
è

Ï
óôåñåïý åîáñôÜôáé ìüíï áðü ôç ãùíßá è, áñêåß: r è
r è Ë
á. ôï ìÝôñï ôçò F íá åßíáé óôáèåñü.
R
ÆÙ Ó
r Ô
â. ï ëüãïò åðßóçò íá åßíáé óôáèåñüò.
R Ê
Ï

49. Ïé Üîïíåò äýï üìïéùí êõëßíäñùí Ê1 êáé Ê2 åßíáé ðáñÜëëçëïé, âñßóêïíôáé óôï ßäéï ïñéæüíôéï åðß-
ÏÑ

ðåäï êáé óå áðüóôáóç d = 2,5 m. ÁöÞíïõìå ìßá éóïðá÷Þ ïìïãåíÞ óáíßäá ÃÄ ìÜæáò Ì = 16 kg
ðÜíù óôïõò êõëßíäñïõò Ýôóé þóôå ôï ìÝóïí ôçò íá âñßóêåôáé ðÜíù áðü ôï ìÝóïí ôçò áðüóôáóçò
Ê1Ê2 êáé ìå êáôÜëëçëï ìç÷áíéóìü âÜæïõìå ôïõò êõëßíäñïõò óå ðåñéóôñïöÞ, ìå ãùíéáêÞ ôá÷ýôçôá
ù, ßäéïõ ìÝôñïõ üðùò äåß÷íåé ôï ó÷Þìá. Áóêïýìå óôï Üêñï à ôçò óáíßäáò óôáèåñÞ ïñéæüíôéá
äýíáìç ìÝôñïõ F = 16 N ìå êáôåýèõíóç ðñïò ôï Üëëï Üêñï Ä.
¼ôáí ôï ìÝóï Ï ôçò Ï
à Ä
óáíßäáò äéáíýóåé áðü-
óôáóç S = 2 cm, ç äý- K1 K2

íáìç F êáôáñãåßôáé.

Á.1. Íá áðïäåßîåôå üôé d

ç óáíßäá åêôåëåß áðëÞ
áñìïíéêÞ ôáëÜíôùóç (á.á.ô.) êáé íá õðïëïãßóåôå ôçí ðåñßïäü ôçò.
A.2. Ðïéï ôï ðëÜôïò Á ôçò á.á.ô. ðïõ åêôåëåß ç óáíßäá.
 Á.3. Íá ãßíïõí óå êïéíü äéÜãñáììá, ïé ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí ôéìþí ôùí äõíÜìåùí ôñéâÞò
Ô1, Ô2 óå óõíÜñôçóç ìå ôçí áðïìÜêñõíóç x ôïõ êÝíôñïõ ìÜæáò ôçò óáíßäáò, üóï áõôÞ åêôåëåß
á.á.ô. ðëÜôïõò Á.
Ï óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ïëßóèçóçò ôçò óáíßäáò ìå ôïõò êõëßíäñïõò åßíáé ì = 0,5 êáé ç åðéôÜ-
÷õíóç ôçò âáñýôçôáò g = 10 m/s 2 .
Â. ÅðáíáöÝñïõìå ôç óáíßäá óôçí áñ÷éêÞ èÝóç éóïññïðßáò ôçò. ÊÜðïéá ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ,

ÁÖ Ï
ôïðïèåôïýìå ðÜíù óôç óáíßäá Ýíá ïìïãåíÝò óþìá Ó ìÜæáò m = 9 kg, Ýôóé þóôå ôï êÝíôñï ìÜæáò
ôïõ íá ôáõôßæåôáé ìå ôï êÝíôñï ìÜæáò ôçò óáíßäáò. Áðïìáêñýíïõìå ôï óýóôçìá óá-íßäá-óþìá
Ó, ÷ùñßò ôï Ó íá ãëéóôñÜ êáôÜ x êáé ôï áöÞíïõìå åëåýèåñï. Ôï óýóôçìá åêôåëåß á.á.ô.

ÏÕ
ÃÑ Ì
Â.1. Íá âñåßôå ôéò óôáèåñÝò åðáíáöïñÜò Dóáí, DÓ ôçò óáíßäáò êáé ôïõ óþìáôïò Ó, áíôß-óôïé÷á.
Â.2. Ðïéá ç óôáèåñÜ åðáíáöïñÜò ôïõ óõóôÞìáôïò;
Â.3. Ðïéï ôï ìÝãéóôï åðéôñåðüìåíï ðëÜôïò ôáëÜíôùóçò ôçò óáíßäáò, Ýôóé þóôå ôï óþìá Ó íá
ìçí ïëéóèáßíåé ùò ðñïò áõôÞí;
Ç
Äßíåôáé óõíôåëåóôÞò ôñéâÞò ïëßóèçóçò áíÜìåóá óôï óþìá Ó êáé ôç óáíßäá ì1 = 0,08.

Ëýóç
ÆÙ ÏÓ
49. Á.1. Óôç óáíßäá áóêïýíôáé:
r
á. ôï âÜñïò ôçò Mg
r r
â. ïé áíôéäñÜóåéò N1 , N 2 áðü ôïõò êõëßíäñïõò êáé
r r
ã. ïé äõíÜìåéò ôñéâÞò T1 , T2 , ìå ìÝôñá T1 = ìN1 êáé T2 = ìN 2 áíôßóôïé÷á.

Ï
Ã Ä Ó÷. (1)
ÏÑ

K1 K2

d d
2 2
Í1 Í2
T1 Ï T2
Ã Ä Ó÷. (2)
T´1 Á Ã T´2
x
óôïí êýëéíäñï óôïí êýëéíäñï
K1 K2

Mg
R R

d x d x
2 2

r
Óôçí ôõ÷áßá áðïìÜêñõíóç x , ìå èåôéêÞ öïñÜ ôç öïñÜ ôçò áðïìÜêñõíóçò, (ó÷. (2)), Ý÷ïõìå:

ÓFx = T1 − T2 = ìÍ1 − ìÍ 2 Þ ÓFx = ì(Í1 − Í 2 ) (1)

 ÅðåéäÞ ç óáíßäá äåí óôñÝöåôáé, éó÷ýïõí:
d
Mg  + x 
—
d
Óô(Á) = 0 ⇒ − Mg  + x  + N 2 d = 0 Þ N2 = 2  (2)
2  d
d
Mg  − x 
—
d
Óô(Ã) = 0 ⇒ Mg  − x  − N1d = 0 Þ N1 = 2  (3)
2  d

ÁÖ Ï
Áíôéêáèéóôïýìå óôçí (1), ôéò (2), (3):

  d −x  d + x
 2     ìMg d
ÓFx = ì  Mg   − Mg  2  =  d  ìMg

ÏÕ
ÃÑ ÌÇ
ÅðåéäÞ
2ìMg
d


d d




ÓFx = −
d  2 − x − 2 − x  = d ( −2x)


2ìMg
d
x


= óôáèåñÜ, ç (4) äåß÷íåé üôé ç óáíßäá êÜíåé á.á.ô. ìå:

Þ

(4)

2ìMg
D= (5)
d
ÆÙ Ó
Μ Μ d
Éó÷ýåé: T = 2ð , Þ ëüãù ôçò (5), T = 2ð Þ T = 2ð
D 2ìMg 2ìg
d
Ìå áíôéêáôÜóôáóç Ý÷ïõìå:
Ï

2,5
T = 2ð = 2ð 0, 25 = 2ð ⋅ 0,5 Þ T = ðs
2 ⋅ 0, 5 ⋅ 10
ÏÑ

A.2. To Ýñãï ôçò åîùôåñéêÞò äýíáìçò F, åßíáé ç åíÝñãåéá ôçò ôáëÜíôùóçò.

Éó÷ýåé:
1 2FS
WF = E Þ FS = DA 2 Þ A= Þ, ëüãù ôçò (5):
2 D

2FS FSd 16 ⋅ 2 ⋅10−2 ⋅ 2, 5 5 ⋅10 −2

A= = , ìå áíôéêáôÜóôáóç, A = = Þ
2ìMg ìMg 0,5 ⋅16 ⋅10 5
d
A = 0,1 m

Á.3. Éó÷ýïõí: T1 = ìN1 êáé T2 = ìN 2

¼ìùò, áðü Á.1. åñþôçìá êáé áðü ôéò ó÷Ýóåéò (3), (2) Ý÷ïõìå:

d d
Mg  − x  Mg  + x 
N1 = 2  êáé N 2 = 2 
d d
Áíôéêáèéóôþíôáò:
ìÌg  d ìÌg  d
T1 = − x  êáé T2 = + x 
d  2  d  2 
Áíôéêáèéóôþíôáò ôéò áñéèìçôéêÝò ôéìÝò Ô (Í)

Ý÷ïõìå:
(Ô1 ) 43,2 (Ô2 )
T1 = 32(1, 25 − x) (6)

êáé T2 = 32(1, 25 + x) (7)

40
ìå −A ≤ x ≤ A Þ

ÁÖ Ï
(0,1 ≤ x ≤ 0,1) (S.I.)
36,8
Ïé ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí (6, 7), óå êïéíü
äéÜãñáììá, öáßíïíôáé óôï äéðëáíü ó÷Þìá.

ÏÕ
O

ÃÑ Ì
–0,1 0,1 x (m)

d
Â.1. Áðü ôçí åñþôçóç Á.1, õðïëïãßóáìå ôçí ðåñßïäï ôáëÜíôùóçò ôçò óáíßäáò T = ,
2ìg
áíåîÜñôçôç ôçò ìÜæáò, åßôå ôçò óáíßäáò åßôå ôïõ óþìáôïò Ó, áöïý áõôü âñßóêåôáé óôï êÝíôñï
ìÜæáò Ï ôçò óáíßäáò.
Ç
2ð
¢ñá: Tðñéí = Ôìåôá = Ô = ð s êáé ù ðñéí = ùìåôá = ù = Þ ù = 2 rad/s
Ô
Ãéá ôéò óôáèåñÝò åðáíáöïñÜò ôçò óáíßäáò êáé ôïõ óþìáôïò Ó, Ý÷ïõìå áíôßóôïé÷á:
ÆÙ ÏÓ
Dóáí = Ìù2 = 64 N/m , DÓ = mù2 = 36 N/m

Â.2. Éó÷ýåé: Dóõóô.(ìåôá) = (Ì + m)ù2 = 100 N/m

Ó÷üëéï:
Áöïý ç ãùíéáêÞ óõ÷íüôçôá ù äåí áëëÜæåé, åíþ áëëÜæåé ç ìÜæá m, ôüôå áðü ôç ó÷Ýóç D = mù 2
èá áëëÜæåé ç D, äçëáäÞ: Dóõóô.(ðñéí) ≠ Dóõóô.(ìåôá)
Óôç ó÷Ýóç D = mù 2 , üôáí áëëÜæåé ç ìÜæá m, ôüôå áëëÜæïõí åßôå ç ù åßôå ç D, áíÜëïãá ìå ôï
ÏÑ

ðñüâëçìá.

Â.3. Ãéá ôï óþìá Ó, ôï ïðïßï óõììåôÝ÷åé óôçí ôáëÜíôùóç ôïõ óõóôÞìáôïò, ôï ñüëï ôçò äý-
íáìçò åðáíáöïñÜò ðáßæåé ç óôáôéêÞ ôñéâÞ Ôóô. ¢ñá, ôï ìÝôñï ôçò äýíáìçò åðáíáöïñÜò, óôçí
ôõ÷áßá èÝóç x, åßíáé:
Fåð = Ô óô = DÓ ⋅ x Þ Ô óô = mù2 ⋅ Α (8)

ÅðåéäÞ ôï Ó äåí ïëéóèáßíåé È.É.

ùò ðñïò ôç óáíßäá, éó÷ýåé:

Ô óô ≤ Ô ïë Ó
Þ
à Ä
Ô óô ≤ ì1mg (9) Ï
Í
Áðü (8, 9):
T óô. Ó
mù 2 Á ≤ ì1mg Þ Ã Ä
x Ï
ì1g ìg
A≤ 2
Þ A max = 12 mg
ù ù
0, 08 ⋅10
Áíôéêáèéóôþíôáò Ý÷ïõìå: A max = Þ A max = 0, 2 m
4
50. Ëåßá ïñéæüíôéá óáíßäá ìÞêïõò L = 3 m êáé ìÜæáò Ì = 0,4 Êg áñèñþíåôáé óôï Üêñï ôçò Á óå
êáôáêüñõöï ôïß÷ï. Óå áðüóôá-óç d = 1 m áðü ôïí ôïß÷ï, ç óá-íßäá óôçñßæåôáé þóôå íá äéáôç-
ñåßôáé ïñéæüíôéá. Éäáíéêü áâá-ñÝò åëáôÞñéï óôáèåñÜò Ê = 100 N/m óõíäÝåôáé ìå ôï Ýíá Üêñï
ôïõ óôïí ôïß÷ï êáé ôï Üëëï óå óþìá Ó1 ìÜæáò m1 = 1 Kg. Ôï åëáôÞñéï âñßóêåôáé óôï öõóéêü ôïõ
ìÞêïò, ï ÜîïíÜò ôïõ åßíáé ïñéæüíôéïò êáé äéÝñ÷åôáé áðü ôï êÝíôñï ìÜæáò ôïõ óþìáôïò Ó1.
Ôï êÝíôñï ìÜæáò ôïõ óþìáôïò Ó1 âñßóêåôáé óå áðüóôáóç d áðü ôïí ôïß÷ï. Óôç óõíÝ÷åéá, áóêïýìå
óôï óþìá Ó1 óôáèåñÞ ïñéæüíôéá äýíáìç ìÝôñïõ F = 40 N ìå êáôåýèõíóç ðñïò ôï Üëëï Üêñï Ã

ÁÖ Ï
ôçò óáíßäáò. ¼ôáí ôï óþìá Ó1 äéáíýóåé áðüóôáóç s = 5 cm, ç äýíáìç ðáýåé íá áóêåßôáé óôï
óþìá êáé, óôç óõíÝ÷åéá, ôï óþìá åêôåëåß áðëÞ áñìïíéêÞ ôáëÜíôùóç.
1. Íá õðïëïãßóåôå ôï ðëÜôïò ôçò áðëÞò áñìïíéêÞò ôáëÜíôùóçò ðïõ èá åêôåëÝóåé ôï óþìá Ó1.
2. Íá åêöñÜóåôå ôï ìÝôñï ôçò äýíáìçò FÁ ðïõ äÝ÷åôáé ç óáíßäá áðü ôïí ôïß÷ï óå óõíÜñôçóç ìå

ÏÕ
ÃÑ Ìôçí áðïìÜêñõíóç ôïõ óþìáôïò Ó1 êáé íá ó÷åäéÜóåôå ôçí áíôßóôïé÷ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç. Ãéá
ôï ó÷åäéáóìü ôçò ãñáöéêÞò ðáñÜóôáóçò íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ÷áñôß ìéëéìåôñÝ.
ÊáôÜ ìÞêïò ôçò óáíßäáò áðü ôï Üêñï à êéíåßôáé óþìá Ó2 ìÜæáò m2 = 1 Kg ìå ôá÷ýôçôá
õ2 = 2 3 m/s . Ôá äýï óþìáôá óõãêñïýïíôáé êåíôñéêÜ êáé åëáóôéêÜ, üôáí ç áðïìÜêñõíóç ôïõ
óþìáôïò Ó1 åßíáé x1, üðïõ x1 ≥ 0 . Ôï óþìá Ó1 ìåôÜ ôçí êñïýóç ôáëáíôþíåôáé ìå ôï ìÝãéóôï
Ç
äõíáôü ðëÜôïò.
3. Íá âñåßôå ôçí áðïìÜêñõíóç x1.
4. Íá âñåßôå ìåôÜ áðü ðüóï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá áðü ôç óôéãìÞ ôçò êñïýóçò ôá äýï óþìáôá èá
ÆÙ Ó
óõãêñïõóôïýí ãéá äåýôåñç öïñÜ.
Èåùñïýìå èåôéêÞ ôç öïñÜ ôçò áðïìÜêñõíóçò ðñïò ôï Ã. ÔñéâÝò óôçí Üñèñùóç êáé óôï
õðïóôÞñéãìá äåí õðÜñ÷ïõí.
Ï

Äßíåôáé: åðéôÜ÷õíóç âáñýôçôáò g = 10 m/s 2

[ÅðáíáëçðôéêÝò ÐáíåëëÞíéåò ÅîåôÜóåéò 2011]

Ëýóç
ÏÑ

F´1
50. 1. Éó÷ýåé: E T = WF = F ⋅ S = 2 J
1 Ó1
¼ìùò: E T = KA 2 ⇒ A = 0, 2 m
2 A

2. Áðü éóïññïðßá ôïõ (Ó1) óôïí êáôáêüñõöï Üîïíá

m1 g
Ý÷ïõìå:
F1′ = m1g = 10 N
r
üðïõ F′1 ç áíôßäñáóç áðü ôç óáíßäá.
Ôï (Ó1) êÜíåé áðëÞ áñìïíéêÞ ôáëÜíôùóç, ìå èÝóç éóïññïðßáò ôï óçìåßï Ï.
(Óçìåßï óôÞñéîçò ôçò óáíßäáò).
¸óôù x ç áðïìÜêñõíóç ôïõ (Ó1) áðü ôï Ï (âë. ó÷. 1).
Óôç óáíßäá áóêïýíôáé ïé åîÞò äõíÜìåéò:
r
– Ôï âÜñïò ôçò Mg óôï ìÝóïí ôçò.
 r
– Ç äýíáìç F2 áðü ôï óôÞñéãìá. F2
Ó1
(+)
r
– Ç äñÜóç áðü ôï (Ó1), F1 ìå ìÝôñï
c.m.
F1 = F1′ = 10 N A
O
Ã
r
– Ç äýíáìç FA áðü ôçí Üñèñùóç Á. FA +x Ìg
r r r F1
ÅðåéäÞ ïé äõíÜìåéò F1 , F2 êáé Mg
r 1m 0,5 m

ÁÖ Ï
åßíáé êáôáêüñõöåò êáé ç FA åßíáé È.É.T.
êáôáêüñõöç, ìå öïñÜ Ýóôù ðñïò ôá
(Ó÷. 1)
êÜôù.

ÏÕ
ÃÑ Ì
Ç óáíßäá éóïññïðåß, Üñá:

Ç Στ( Ο ) = 0 ⇒

FA ⋅1 − F1 ⋅ x − Mg ⋅ 0,5 = 0 ⇒

FA = F1 ⋅ x + Mg ⋅ 0,5 Þ
F A (N)

2
(É)
FA = 10x + 2 (S.I.)
x (m)
–0,2 O +0,2
ÆÙ ÏÓ
ìå –0,2 ≤ x ≤ 0,2 (S.I.)

Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò FA = f (x) öáßíåôáé óôï ðáñáðÜíù äéÜãñáììá.

Ó÷üëéá
– Óôï ßäéï óõìðÝñáóìá èá êáôáëÞãáìå áí èåùñïýóáìå ôï (Ó1) óå ôõ÷áßá èÝóç, ü÷é èåôéêÞ (+x),
áëëÜ áñíçôéêÞ (–x).
ÏÑ

F2 (+)
ÐñÜãìáôé: Ó1

c.m.
Στ(Ο) = 0 ⇒ A Ã
O
FA ⋅1 + F1 ⋅ x − Mg ⋅ 0,5 = 0 ⇒
FA –x Ìg
F1
FA = −F1 ⋅ x + Mg ⋅ 0,5 ⇒
1m 0,5 m
È.É.T.
FA = −10x + 2

üìùò x < 0, Üñá: F2 (+)

Ó1
FA = 10x + 2 (S.I.) üðùò ðñéí.
c.m.
A Ã
– Áí ôþñá äéíüôáí èåôéêÞ öïñÜ ðñïò O

ôá áñéóôåñÜ, (âë. ó÷. 2), ôüôå: FA –x Ìg

F1
Στ( Ο ) = 0 Þ 1m 0,5 m
È.É.T.
FA ⋅1 − F1 ⋅ x − Mg ⋅ 0,5 = 0 Þ (Ó÷. 2)
 FA = 10x + 2
F A (N)

üìùò x < 0, 4

Üñá: FA = − 10x + 2 (S.I.)

2 (ÉÉ)
–0,2 ≤ x ≤ 0,2 (S.I.)

ÁÖ Ï
x (m)
–0,2
Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò FA = f (x) öáßíå- O +0,2

ôáé óôï äéðëáíü ó÷Þìá.

ÏÕ
ÃÑ Ì
Óôçí ßäéá óõíÜñôçóç FA = −10x + 2 èá êáôáëÞîïõìå áí èåùñÞóïõìå ôçí áðïìÜêñõíóç x èåôéêÞ,
x > 0. ÐñïôñÝðïõìå ôïí áíáãíþóôç íá áðïäåßîåé ôçí ðáñáðÜíù ó÷Ýóç, óå áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç.
Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç (ÉÉ) åßíáé ç óõììåôñéêÞ
ôçò ãñáöéêÞò ðáñÜóôáóçò (É), ùò ðñïò ôï ìÝôñï
r
Ç
ôçò FA , Ýôóé þóôå óå êÜèå ðåñßðôùóç, ïé ÷á-
r
FA = – 10x + 2
F A (N)

4 FA = 10x + 2

ñáêôçñéóôéêÝò ôéìÝò ôïõ ìÝôñïõ ôçò FA íá åßíáé

2
(0, 2, 4) Í.
ÆÙ Ó
Ïé ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò (É), (ÉÉ) óå êïéíü |Á| = 0,2 |Á| = 0,2
x (m)
O
äéÜãñáììá öáßíïíôáé óôï äéðëáíü ó÷Þìá.
Óõíïøßæïõìå:
Ï

– Áí äïèåß èåôéêÞ öïñÜ ðñïò ôá äåîéÜ Ó1 (+)

+ → , áíåîÜñôçôá ìå ôçí ôõ÷áßá È.É.Ô.
 –Á +Á
A Ã
èÝóç ôïõ Ó1, x > 0 Þ x < 0, éó÷ýåé: O Ë
ÏÑ

FA = 10x + 2 (S.I.) FA 0,2 m 0,2 m

–0,2 ≤ x ≤ 0,2 (S.I.) F A (N)

¼óï ôï (Ó1) êéíåßôáé áðü ôï óçìåßï Ê ðñïò ôï óçìåßï Ë, 4

ôï ìÝôñï ôçò FA áõîÜíåôáé, åíþ áíôßóôïé÷á ãéá êßíçóç

áðü Ë → Ê ôï ìÝôñï ôçò FA ìåéþíåôáé. 2

x (m)
–Á O +Á
– Áí äïèåß èåôéêÞ öïñÜ ðñïò ôá áñé-
Ó1
óôåñÜ ←+ , áíåîÜñôçôá ìå ôçí ôõ- (+)
È.É.Ô.
+Á –Á
÷áßá èÝóç ôïõ (Ó1), x > 0 Þ x < 0, A Ã
Ê O Ë
éó÷ýåé:
FA 0,2 m 0,2 m
FA = − 10x + 2 (S.I.)

–0,2 ≤ x ≤ 0,2
 F A (N)
¼ðùò êáé ðñéí, ãéá êßíçóç áðü ôï Ê → Ë ôï ìÝôñï ôçò FA 4
áõîÜíåôáé êáé ôï áíôßóôñïöï, ãéá êßíçóç áðü ôï Ë → Ê.
2

x (m)
–Á O +Á

ÁÖ Ï
ÐáñáôÞñçóç

¼óï ôï (Ó1) êéíåßôáé áðü ôï Ê ðñïò ôï Ë, ç ôéìÞ ôçò FA áõîÜíåôáé, åíþ ìåéþíåôáé áðü üôáí ôï (Ó1)

êéíåßôáé áðü ôï Ë óôï Ê, ãåãïíüò ðïõ óõíÜäåé ìå ôç ëïãéêÞ ôçò ÖõóéêÞò.

ÏÕ
ÃÑ Ì
Ç áõèáßñåôç åðéëïãÞ ôçò èåôéêÞò öïñÜò äåí ðáßæåé ñüëï “óôç ëïãéêޔ ôïõ èÝìáôïò, Üñá ïé ãñáöéêÝò

ðáñáóôÜóåéò (É) êáé (ÉÉ) åßíáé éóïäýíáìåò (Áðü ìáèçìáôéêÞò Üðïøçò åßíáé óõììåôñéêÝò ùò ðñïò

ôçí FA).
Ç
1
3. Ç åíÝñãåéá ôáëÜíôùóçò ôïõ (Ó1) ìåôÜ ôçí êñïýóç åßíáé E1 = KA12 üðïõ Á1 ôï ìÝãéóôï
2
äõíáôü ðëÜôïò ôçò ã.á.ô. ¢ñá, ðñÝðåé êáé ç Å1 íá åßíáé ìÝãéóôç. ¼ìùò:
ÆÙ ÏÓ

1 1
E1 = m1õ12 + kx12
2 2

üðïõ õ1 = ç ôá÷ýôçôá ôïõ (Ó1) áìÝóùò ìåôÜ ôçí êñïýóç.

ÅðåéäÞ Ý÷ïõìå êåíôñéêÞ åëáóôéêÞ êñïýóç ìå ßóåò ìÜæåò (m1 = m2 = 1 kg), ôá óþìáôá ìåôÜ ôçí
ÏÑ

êñïýóç áíôáëëÜóóïõí ôá÷ýôçôåò, äçëáäÞ õ1 = õ2 = 2 2 m/s .

Ç Å1 ãßíåôáé ìÝãéóôç, üôáí ç áðïìÜêñõíóç x1 ôïõ Ó1 ãßíåé ìÝãéóôç.

¢ñá: x1 = A = 0, 2 m

4. Åßäáìå ðñéí üôé áìÝóùò ìåôÜ ôçí êñïýóç ôá óþìáôá áíôáëëÜóóïõí ôá÷ýôçôåò. Ç êñïýóç

üìùò ãßíåôáé óôç èÝóç x1 = 0, 2 = + A , Ýôóé þóôå ç ôá÷ýôçôá ôïõ (Ó1) ðñéí ôçí êñïýóç íá åßíáé

ìçäÝí. ¢ñá, ìåôÜ ôçí êñïýóç ôï (Ó1) êéíåßôáé ðñïò ôï óçìåßï Á (áñéóôåñÜ), åíþ ôï (Ó2) ðáñáìÝíåé

áêßíçôï óôç èÝóç x1 = 0,2 m. (âë. ó÷. (3)).

 õ=0 õ2
È.É.Ô. Ó Ó2
1

A Ã Ðñéí ôçí êñïýóç

O

õ1
õ=0

ÁÖ Ï
Ó1 Ó2

t=0
A Ã ÌåôÜ ôçí êñïýóç
O

ÏÕ
ÃÑ ÌÇ A
õ=0
Ó1

A1
O
x1

Ó2

(Ó÷. 3)

Ãéá ôç íÝá ôáëÜíôùóç ôïõ (Ó1) ìåôÜ ôçí êñïýóç Ý÷ïõìå:

ÆÙ Ó
1 2 1 2 1
kA = kx + m õ2 (1)
2 1 2 1 2 1 1
Ï

üðïõ Á1 ôï ìÝãéóôï äõíáôü ðëÜôïò ôçò ã.á.ô. x

Áðü (1): 100 Α12 = 4 + 12 Þ Α1 = 0, 4 m

t=0 t1
¸óôù t1 ï ÷ñüíïò ìåôÜ ôçí t = 0 (óôéãìÞ 1çò êñïýóçò), þóôå
ÏÑ

x1
è è
ôá óþìáôá íá óõãêñïõóôïýí ãéá 2ç öïñÜ. y´ O y
ð
Áðü ôïí êýêëï áíáöïñÜò Ý÷ïõìå:

k x1 0, 2 1
ω= = 10 rad/s , çìè = = = x´
m1 A 0, 4 2

ð
¢ñá: è = rad
6
ð 4π 2ð
Éó÷ýåé: ö = ùt1 Þ è + ð + è = 10t1 Þ + ð = 10t1 ⇒ t1 = Þ t1 = s
3 30 15
54. Ç äïêüò Á åßíáé ïìïãåíÞò ìå ìÜæá Ì = 2 Kg êáé ìÞêïò
Ä
(ÁÂ) = 4 m. H ñÜâäïò ÃÄ åßíáé áâáñÞò, åíþ ôï óþìá Ó
Ý÷åé ìÜæá m = 0,5 kg. A B
Ã
Ç äïêüò Á êáé ôï óþìá Ó éóïññïðïýí ìå ôç èÝóç ôçò
äïêïý íá åßíáé ïñéæüíôéá, åíþ ôï áâáñÝò êáé ìç åêôáôü
K
íÞìá ÆÇ, åßíáé ôåíôùìÝíï.

ÁÖ Ï
Óôç èÝóç áõôÞ, ôï éäáíéêü åëáôÞñéï ìå Ê = 50 N/m Ý÷åé
Ó m
åðéìçêõíèåß êáôÜ y1 = 0,2 m.
Z
á. Ðïéá ç ôÜóç ôïõ íÞìáôïò (ÆÇ), ðïéá ç äýíáìç F1 ðïõ

ÏÕ
ÃÑ Ì
H
áóêåß ç ñÜâäïò Äà óôç äïêü ÁÂ, êáèþò êáé ðïéá äýíáìç
áóêåßôáé óôç äïêü áðü ôçí Üñèñùóç óôï Á;
â. Ôçí t = 0 êüâïõìå ôï íÞìá (ÆÇ). Íá ãñáöåß ç åîßóùóç êßíçóçò ôïõ óþìáôïò Ó êáé íá âñåèïýí
ð
ôá ìÝôñá ôùí äõíÜìåùí ðïõ áóêïýíôáé óôç äïêü ôç ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ t1 = s .
Ç 10
ã. Ðïéïò ï ñõèìüò ìåôáâïëÞò ôçò ïñìÞò êáé ðïéïò ï ñõèìüò ìåôáâïëÞò ôçò êéíçôéêÞò åíÝñãåéáò
ð
ôïõ ôáëáíôùôÞ, ôçí t1 = s ;
10
ä. Íá ãßíåé ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò äýíáìçò F1, ðïõ äÝ÷åôáé ç äïêüò Á áðü ôç ñÜâäï, óå
ÆÙ ÏÓ
Ô
óõíÜñôçóç ìå ôçí ðáñáìüñöùóç x ôïõ åëáôçñßïõ, áðü ôçí t1 = , Ýùò ôçí t1 = T , üðïõ Ô ç
2
ðåñßïäïò ã.á.ô. ôïõ Ó.

Äßíïíôáé: (ÁÃ) = 1 m, g = 10 m/s 2 êáé ãéá ôçí ôáëÜíôùóç ôïõ Ó, èåôéêÞ öïñÜ ðñïò ôá êÜôù. Ç
äïêüò Á óå üëç ôç äéÜñêåéá ôáëÜíôùóçò ôïõ Ó, éóïññïðåß ïñéæüíôéá.

Ëýóç
ÏÑ

54. á. Éó÷ýåé: Fåë′ = Κy1 = 50 ⋅ 0, 2 = 10 N

ÅðåéäÞ ôï óþìá Ó éóïññïðåß, Ä

éó÷ýåé:
F´1
ÓF = 0 ⇒ Fåë′ = mg + TZ ⇒ TZ = Fåë′ − mg
F1 2m
A B
Þ TZ = 5 N
Ã
Fåë
Óôç äïêü ÁÂ áóêïýíôáé: FÁ
1m È.Ö.Ì.
Mg
r K
y2
– ç äýíáìç F1 áðü ôçí áâáñÞ y1 È.É.Ô. (+)

ñÜâäï F´åë A
r t=0
– ôï âÜñïò ôçò Mg óôï ìÝóïí Ó m
Z
ôçò ÔÆ
mg
– ç áíôßäñáóç ôçò Fåë′ = Fåë óôï ÔÇ

óçìåßï Â H
 r
– ç äýíáìç áðü ôçí Üñèñùóç FA óôï óçìåßï Á
r r r r
ÅðåéäÞ ïé äõíÜìåéò F1 , Mg êáé Fελ åßíáé êáôáêüñõöåò êáé ç FA èá åßíáé êáôáêüñõöç, ìå öïñÜ
Ýóôù ðñïò ôá êÜôù. Ç äïêüò éóïññïðåß:

ÓFy = 0 ⇒ F1 = FA + 20 + Fåë Þ F1 = FA + 30 (1)

Óô(Á) = 0

ÁÖ Ï
F1 ⋅1 = 20 ⋅ 2 + Fåë ⋅ 4 Þ F1 = 40 + 40 ⇒ F1 = 80 Í

Áðü (1): FA = 50 N , Üñá ç öïñÜ ôçò åßíáé üðùò õðïèÝóáìå.

ÏÕ
ÃÑ Ì
â. Ôï óþìá Ó, ìåôÜ ôçí t = 0 åêôåëåß ã.á.ô., ìå D = K.

Éó÷ýåé:

Óôçí È.É.Ô. éó÷ýåé: ΣF = 0 ⇒ mg = Ky 2

Ç y = Açì(ùt + ö0 )

⇒ y2 =
mg
K
= 0,1 m
(2)

Κ
Áðü ôï ó÷Þìá Ý÷ïõìå: A = y1 − y 2 ⇒ A = 0,1 m , ω = = 10 rad/s
m
ð
ÆÙ Ó
Ôçí t = 0 ôï óþìá âñßóêåôáé óôç èÝóç y = +A, Üñá : ö0 = rad
2
 ð
Áðü (2): y = 0,1çì 10t +  S.I. (3)
 2
Ï

ð
– Âñßóêïõìå ðïõ åßíáé ï ôáëáíôùôÞò, äçëáäÞ óå ðïéá èÝóç åßíáé ôï óþìá Ó, ôçí t1 = s
10

1ïò ôñüðïò
ð
ÏÑ

Áíôéêáèéóôþíôáò ôçí t1 = s óôçí (3) Ý÷ïõìå:

10

 ð ð  ð 3ð
y = 0,1çì 10 +  = 0,1çì  ð +  = 0,1çì = −0,1 m
 10 2   2 2
ÄçëáäÞ: y = –A

2ïò ôñüðïò
Âñßóêïõìå ôçí ðåñßïäï ôçò ã.á.ô.

2ð 2ð ð T
Τ= Þ Τ= ⇒ Τ= 2 ⇒ Τ = 2t1 ⇒ t1 =
ù 10 10 2

ÄçëáäÞ ôï óþìá ìÜæáò m, âñßóêåôáé óôçí èÝóç: y = –A

O ôáëáíôùôÞò Ý÷åé äéáíýóåé áðüóôáóç (êáôáêüñõöç) : S = 2A Þ S = 0,2 m

Ðáñáôçñïýìå üôé: S = y1 = 0, 2 m ìå ôçí Fåë = Κ ⋅ 0 = 0 Ν

ð Τ
(Áöïý ôçí t1 = = ôï åëáôÞñéï âñßóêåôáé óôç èÝóç öõóéêïý ìÞêïõò (È.Ö.Ì.)).
10 2
Ç äïêüò ÁÂ éóïññïðåß: ÓFy = 0 ⇒ F1′ = FA′ + 20 (4)

Óô(Á) = 0 , Üñá F1′ ⋅1 = 20 ⋅ 2 ⇒ F1′ = 40 N êáé áðü ôçí (4): FA′ = 20 N

dp
ã. ¸÷ïõìå: = ÓF = − Ky
dt
dp dp
¼ìùò ôçí t1, y = –A, Üñá: = KΑ Þ = 5 N , ìå öïñÜ ðñïò ôá êÜôù.
dt dt

ÁÖ Ï
dΚ
Éó÷ýåé: = ÓF ⋅ õ = ÓF ⋅ 0 = 0
dt
dΚ
ÃåíéêÜ ï ñõèìüò ãßíåôáé ìçäÝí üôáí:

ÏÕ
ÃÑ Ì dt

– ÓF = 0 (óôç È.É.Ô.)

– åßôå üôáí õ = 0 (èÝóåéò ðëÜôïõò), äçëáäÞ üôáí áëëÜæåé ôï åßäïò ôçò êßíçóçò!
Ç
ä. Ç äïêüò ÁÂ éóïññïðåß.

Στ( Α ) = 0 ⇒ F1 ⋅1 − Mg ⋅ 2 − Fåë ⋅ 4 = 0 Þ F1 = 40 + 4Fåë

¼ìùò: Fåë = Kx
ÆÙ ÏÓ
F1 (Í)

80
¢ñá: F1 = 40 + 4 ⋅ 50x Þ

F1 = 40 + 200x ìå ( 0 ≤ x ≤ 0, 2) S.I.
40
T
Ôçí t1 = , x = 0 ⇒ F1 = 40 N
2
O –0,2 x (m)
Ôçí t1 = T , x = 0, 2 m ⇒ F2 = 80 N
ÏÑ