JU OŠ „DUBRAVE“

PISMENA PRIPREMA ZA IZVOĐENJE NASTAVNE JEDINICE

RAZRED: VII
NASTAVNIK: EMIR HARČIN

Uzorak obrade nastavne jedinice:

Film

Nastavna oblast: Medijska kultura

Nastavna jedinica: Film
Struktura i tip ĉasa: ponavljanje i usvajanje novih znanja
Odgojno-obrazovni ciljevi:
Odgojni: razvijanje ljubavi prema filmskoj umjetnosti i umjetnosti općenito, razvijanje
kulturnih navika, razvijanje sklonosti ka sadrţajima koji estetiziraju ţivot, motiviranje
stvaralaĉkih potencijala, kreativnih sposobnosti i sklonosti, motivacijsko djelovanje u pravcu
ovladavanja znanjima iz filmske umjetnosti,
Obrazovni: poĉeci filma, film kao umjetnost, filmska izraţajna sredstva, kamera, kadar,
izraţajne mogućnosti kamere, plan i ugao snimanja
Funkcionalni: razvijanje, izgraĊivanje i formiranje perceptivnih, mentalnih, stvaralaĉkih,
manuelnih i komunikativnih sposobnosti
Nastavne metode i postupci: metoda usmenog izlaganja i razgovora, metoda demonstriranja,
heuristiĉka metoda, ilustrativna metoda
Oblici jeziĉke i socijalne komunikacije: frontalni rad, grupni rad, individualni rad,
individualizirani rad, igraonica-maštaonica, igraonica-priĉaonica, igraonica-radionica;
Nastavna sredstva pomagala: Ĉitanka 7, grafoskop, grafofolije, ilustracija, fotografije, kreda,
biljeţnica, olovke
Tematska korelacija
MeĊupodruĉna: jezik, kultura izraţavanja, knjiţevnost
MeĊupredmetna: muziĉka kultura, likovna kultura

Tok izvođenja nastavnog sata

Motivacijski dio ĉasa:

Grafofolija ili ilustracija iz Ĉitanke 7
Ponovimo:
Zašto je film elektronski medij? Kako nastaje ta ĉarolija?
O filmu već znamo...
→ Otac filma: Louis Lumiere.
→ Datum roĊenja filma: 28. decembar 1895. godine.
→ Mjesto roĊenja filma: Pariz, Boulevard des Capucines, Grand Caffe.
→ Nabrojte neke filmske naslove braće Lumiere!
→ Kada je film „progovorio“? Kako se zvao prvi zvuĉni film?
Otac filma: Luis Lumiere

Luis Lumiere s bratom Augustom u svom laboratoriju

Mjesto roĊenja filma: Paris, Boulevard des Capucines, Grand Caffe, 28. decembar 1895. godine

Glavni dio sata:

Najava nastavne teme:

Prikazati grafofoliju ilustracije teksta iz Ĉitanke 7

→ Ko je najodgovornija osoba u nastajanju filma?

→ Reţiser je najodgovornija osoba pri nastajanju filma. On rukovodi snimanjem. Za snimanje mu je
potrebno više kamera.
→ Kamera:
Svaka od njih ima svoj broj kao i svoju zadaću pri snimanju. Tokom snimanja, kamera miruje ili se
kreće u raznim pravcima:
1. far – kamera se pri snimanju kreće u pravcu predmeta koji snima;
2. švenk – kamera se pri snimanju kreće oko svoje osi;
3. kran – kamera ide gore-dolje, kreće se po vertikalnoj osi.

Prva kamera Luisa Lumierea

Kadar
→ Kadar (francuska rijeĉ le cadre – znaĉi okvir) je jedan neprekinuti ĉin snimanja; za gledaoca to je
jedna neprekinuta filmska snimka. Svaki kadar ima poseban prostorni i vremenski okvir prikazivanih
sadrţaja. Film se snima kadar po kadar, a onda se ti kadrovi montaţom spajaju u cjelinu.
→ Kompozicija kadra jeste naĉin slaganja, razmještanja njegovih sadrţaja. Od snimatelja se oĉekuje
da sadrţaj slike prikaţe jasno i skladno. No za jasnoću prikaza iznimno je vaţan i izbor taĉke
promatranja sadrţaja. To je i razlog zbog kojega snimatelja moţemo vidjeti kako prije snimanja
paţljivo traţi taĉku promatranja – gledajući kroz kameru, ili bez nje, mijenja poloţaje, uzdiţe se na
prste, saginje se, pribliţava se i udaljava, a onda ide pogledati prizor s nekog posve drugog mjesta.
Promjenom pozicije s koje se nešto snima mijenja se i raspored sadrţaja slike, odnosno mijenja se
kompozicija. Dakle, kompozicija je naĉin na koji je sadrţaj rasporeĊen unutar okvira kadra
(kvadrata).
→ Što sve predstavlja sadrţaj kadra? To nije samo glavni motiv snimanja, odnosno likovi i predmeti
koje snimamo, nego i njihova pozadina i okolica, sve što se vidi, a omeĊeno je okvirom.
Izraţajne mogućnosti kamere:
→ Kompozicija jednog kadra zavisi prije svega od snimanih sadrţaja (njihovog oblika, rasporeda...),
ali i od pozicije kamere u prostoru koji se snima, i to:
1. udaljenosti kamere od snimanog sadrţaja (plan snimanja);
2. poloţaja kamere prema snimanim sadrţajima (ugao snimanja);
3. stanja kamere u prostoru (kamera je statiĉna ili dinamiĉna/pokretna).

Planovi snimanja...
→ Plan oznaĉava udaljenost kamere od snimanog sadrţaja. S obzirom na tu udaljenost, razlikuju se
sljedeće vrste plana:
1. opći ili total – kada se iznad glave i ispod nogu u kadru nalazi još malo prostora;
2. srednji – kada se u kadru nalazi ĉovjek u cijeloj visini;
3. krupni – kada sliku (kadar) ispunjava glava do prsa.
4. polukrupni ili ameriĉki – kada je u filmskoj slici ĉovjek do pojasa.

Ove vrste plana mogu imati i svoje varijante, pa tako plan moţe biti i vrlo krupan (samo glava do
ramena), total daleki (mnoštvo ljudi u sceni, cijeli pejzaţ)...

Vrlo krupni plan: Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)
Srednji plan: Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)

Opći plan ili total: Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)
Krupni plan: Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)

Total daleki: Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)

Uglovi snimanja (rakursi)...

→ Ugao ili rakurs snimanja odreĊuje poloţaj kamere prema snimanom objektu. Tri su osnovna ugla
(rakursa) snimanja:
1. gornji – kada se kamera nalazi iznad objekta snimanja (ptiĉija perspektiva);
2. donji – kada se kamera nalazi ispod objekta (ţablja perspektiva);
3. u visini kamere (pogleda).

→ Stanje kamere u prostoru odreĊuje se prema tome da li se kamera pomjera tokom snimanja, pa
tako kamera moţe biti statiĉna (miruje) ili dinamiĉna (kreće se).
Donji ugao snimanja (žablja perspektiva): Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser:
Gavin Hood)

Gornji ugao snimanja (ptičija perspektiva): Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser:
Gavin Hood)
Plan u visini kamere (pogleda): Prizor iz filma „Kroz pustinju i prašumu“ (reţiser: Gavin Hood)

Sinteza:
→ Snimanjem filma rukovodi reţiser. Za snimanje mu je potrebno više kamera. Tokom snimanja,
kamera miruje ili se kreće u raznim pravcima (far, švenk, kran).
→ Film se snima kadar po kadar, a onda se ti kadrovi montaţom spajaju u cjelinu. Kadar je jedan
neprekinuti ĉin snimanja. Kompozicija kadra jeste naĉin slaganja, razmještanja njegovih sadrţaja.
→ Kompozicija jednog kadra zavisi prije svega od snimanih sadrţaja (njihovog oblika, rasporeda...),
ali i od pozicije kamere u prostoru koji se snima, i to: udaljenosti kamere od snimanog sadrţaja (plan
snimanja); poloţaja kamere prema snimanim sadrţajima (ugao snimanja); stanja kamere u prostoru
(kamera je statiĉna ili dinamiĉna/pokretna).
→ Plan moţe biti opći ili total, srednji, krupni, polukrupni ili ameriĉki...
→ Tri su osnovna ugla (rakursa) snimanja: gornji (ptiĉija perspektiva), donji (ţablja perspektiva) i
ugao u visini kamere (pogleda).

Završni dio sata:

O dobrim snimateljima:
→ Ţelite li biti dobar snimatelj, povedite raĉuna i o:
– prepoznatljivosti – motiv se snima s taĉke koja omogućava najjasniji pogled;
– udaljenosti – motiv se snima s udaljenosti koja omogućava njegovu dovoljnu veliĉinu u kadru;
– izdvajanju od pozadine – motiv se snima tako da je raspoznatljiv u odnosu na pozadinu koja ne
smije postati zanimljivija od motiva;
– osvjetljenju – snimatelj će odabrati osvjetljenje koje pomaţe skladnom smještanju svih sadrţaja u
okvir kadra.
→ Sada snimljene kadrove prepustite montaţeru. Montaţa je postupak povezivanja, spajanja
kadrova.

Domaća zadaća:
→ Budite dobar snimatelj, snimite kamerom ili fotoaparatom neki prizor. Odluĉite se za razliĉite
planove i uglove snimanja, ali povedite raĉuna o onome što smo nauĉili:
– prepoznatljivosti – motiv se snima s taĉke koja omogućava najjasniji pogled;
– udaljenosti – motiv se snima s udaljenosti koja omogućava njegovu dovoljnu veliĉinu u kadru;
– izdvajanju od pozadine – motiv se snima tako da je raspoznatljiv u odnosu na pozadinu koja ne
smije postati zanimljivija od motiva;
– osvjetljenju – snimatelj će odabrati osvjetljenje koje pomaţe skladnom smiještanju svih sadrţaja u
okvir kadra.
Posmatranje i praćenje:
Procjenjivanje i biljeţenje komentara o napredovanju uĉenika, ispunjavanje obrazaca za
praćenje, fotografiranje i izdvajanje radova za portfolij...