SMK KEDAWANG

MUKIM KEDAWANG, 07000 LANGKAWI KEDAH

NO. TEL : 04 9551145

MODUL EKSPERIMEN WAJIB KSSM

(PENDEKATAN INKUIRI)

BIOLOGI TINGKATAN 4 (KSSM)

NAMA :______________________________________________________

TINGKATAN :__________________________________________________

DISEDIAKAN OLEH : PN ZAINIDA BINTI ZULKIFLI

 ISI KANDUNGAN
BIL STANDARD TAJUK MUKA STATUS
PEMBELAJARAN SURAT PELAKSANAAN
TEMA : ASAS BIOLOGI
1 1.4.1 Mereka bentuk eksperimen untuk 3-4
menyelesaikan masalah dengan
menggunakan kaedah penyiasatan saintifik
2 2.1.1 Menyediakan slaid sel haiwan dan sel 5-7
tumbuhan

3 3.2.2 Menjalankan eksperimen untuk mengkaji 8-11

pergerakan bahan merentasi membran telap
memilih dengan menggunakan:
(i) tiub Visking.
(ii) osmometer ringkas.

4 3.3.4 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan 12-15

larutan yang berlainan kepekatan terhadap
sel haiwan dan sel tumbuhan.

5 3.4.1 Mengeksperimen untuk menentukan 16-17

kepekatan sap sel tisu tumbuhan.

6 5.2.9 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan 18-21

suhu dan pH terhadap aktiviti enzim amilase
dan pepsin.

7 7.2.3 Mengeksperimen untuk mengkaji proses 22-23

respirasi aerob.

8 7.3.4 Mengeksperimen untuk mengkaji fermentasi 24-25

yis.

TEMA : FISIOLOGI MANUSIA DAN HAIWAN

9 9.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji 26-31
pencernaan kanji, protein dan lipid dalam
sampel makanan.

10 9.6.1 Mengeksperimen untuk mengkaji nilai 32-33

tenaga dalam sampel makanan .

11 9.6.2 Mengeksperimen untuk menentukan 34-35

kandungan vitamin C dalam jus buah-buahan
atau sayur- sayuran.

12 13.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan 36-37

pengambilan isipadu air yang berbeza
terhadap pembentukan air kencing

2|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

1.4.1 Mereka bentuk eksperimen untuk menyelesaikan masalah dengan menggunakan kaedah
penyiasatan saintifik.

TAJUK Kesan aktiviti (pemboleh ubah dimanipulasikan) terhadap kadar denyutan

nadi murid (pemboleh ubah bergerak balas)
TUJUAN Mengkaji Kesan aktiviti murid terhadap kadar denyutan nadi murid
PERNYATAAN Bagaimanakah tahap kecergasan murid ditentukan?
MASALAH
HIPOTESIS Murid yang mempunyai tahap kecergasan yang tinggi mempunyai masa
pemulihan paling singkat.
PEMBOLEH UBAH Dimanipulasi : Kesan aktiviti

Bergerk balas : kadar denyutan nadi murid

Dimalarkan : Sela masa mengukur denyutan nadi

BAHAN DAN RADAS Jam randik
PROSEDUR 1. Ukur kadar denyutan nadi murid sebelum menjalankan aktiviti
2. Denyutan nadi diukur dengan meletakkan dua jari di atas
pergelangan tangan.
3. Denyutan nadi dalam keadaan rehat diukur selama 1 minit.
4. Murid diminta berlari setempat selama 3 minit
5. Selepas aktiviti dijalankan, denyutan nadi murid diukur setiap sela
masa satu minit sehingga denyutan nadi kembali ke tahap yang
normal.
6. Seorang murid bagi setiap kumpulan dijadikan sebagai kawalan.
7. Catatkan keputusan di dalam jadual.
8. Lukiskan graf kadar denyutan nadi lawan masa untuk setiap murid.
PERSEMBAHAN
DATA Kadar denyutan nadi (bilangan denyutan nadi per minit)
Murid Sebelum Sela setiap minit selepas berlari setempat (minit)
ujian 1 2 3 4 5 6 7 8

PERBINCANGAN 1 Lukiskan graf kadar denyutan nadi lawan masa untuk setiap murid.
2 Huraikan bentuk graf merujuk kepada no. 1
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
3 Terangkan sebab mengapa kadar denyutan nadi meningkat selepas
melakukan aktiviti cergas.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 4 Nyatakan hubungan antara kadar denyutan nadi murid dengan masa.
__________________________________________________________

___________________________I_______________________________
__________________________________________________________

5 Murid yang manakah mempunyai tahap kecergasan paling tinggi?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima. Murid yang mempunyai tahap kecergasan yang tinggi
mempunyai masa pemulihan paling singkat.

4|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

2.1.1 Menyediakan slaid sel haiwan dan sel tumbuhan

TAJUK Slaid sel haiwan dan sel tumbuhan

TUJUAN Menyediakan dan mengkaji slaid sel haiwan dan sel tumbuhan
PERNYATAAN Bagaimanakah menyediakan slaid sel haiwan dan sel tumbuhan?
MASALAH
BAHAN DAN RADAS A : Menyediakan dan mengkaji slaid sel haiwan

Bahan
Sel haiwan (sel pipi), larutan metilena biru, larutan iodin, air suling, kertas
turas dan pencungkil gigi

Radas
Slaid kaca, kaca penutup, mikroskop cahaya, penitis dan jarum tenggek

B : Menyediakan dan mengkaji slaid sel tumbuhan

Bahan
Sebiji bawang besar, larutan iodin, air suling dan kertas turas

Radas
Slaid kaca, kaca penutup, mikroskop cahaya, skalpel, forseps, penitis dan
jarum tenggek

PROSEDUR A : Menyediakan dan mengkaji slaid sel haiwan

1. Murib berkumur dengan air untuk membersihkan mulut mereka
dahulu.
2. Menggunakan pencungkil gigi pelajar menggores di bahagian
dalam mulut untuk mendapatkan sel pipi.
3. Pencungkil gigi diketuk ke atas satu slaid kaca.
4. Titik larutan metilena biru dititiskan ke atas slaid kaca tersebut.
5. Dengan menggunakan jarum bedah, spesimen ditutup dengan
sisip kaca pada sudut 450.
6. Kertas turas diletakkan pada satu sisi untuk menyerap larutan yang
berlebihan.
7. Slaid tersedia diperiksa di bawah mikroskop .
8. Rajah sel pipi dilukis, dilabel dan direkodkan ke dalam jadual

B : Menyediakan dan mengkaji slaid sel tumbuhan

5|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 1. Dapatkan sehelai daun sisik daripada sebiji bawang besar (Rajah
2.1(a)).
2. Tanggalkan epidermis lutcahaya dari sebelah dalam daun sisik itu
dengan menggunakan skalpel.
3. Letakkan setitis air pada bahagian tengah slaid dan letak epidermis
bawang dalam air (Rajah 2.1(b)).
4. Dengan bantuan jarum tenggek, epidermis bawang ditutup dengan
kaca penutup yang diletak pada sudut 45° kepada slaid dan
diturunkan secara perlahan-lahan. Slaid sementara spesimen ini
disebut lekapan basah. Pastikan tiada gelembung udara
terperangkap di dalam lekapan basah (Rajah 2.1(c)) slaid dan
epidermis daun tidak berlipat.
5. Jalankan pewarnaan dengan menitiskan setitis larutan iodin di satu
sisi kaca penutup. Letak kertas turas di hujung kaca penutup yang
bertentangan untuk menarik titisan larutan iodin supaya meresap
dan mewarnakan keseluruhan epidermis bawang. Teknik ini
dikenali sebagai teknik pengairan (Rajah 2.1(d)).
6. Gunakan sehelai kertas turas untuk menyerap larutan iodin dan air
yang berlebihan.
7. Periksa slaid menerusi mikroskop cahaya dengan kanta objektif
kuasa rendah dan kemudian dengan kanta objektif kuasa tinggi.
8. Lukis sel epidermis dan struktur sel yang dapat diperhatikan dan
labelkan dengan lengkap. Rekod kuasa pembesaran yang
digunakan

PERSEMBAHAN
DATA Jenis sel Struktur sel yang dilihat di
bawah mikroskop

Sel tumbuhan

Sel haiwan/
sel pipi

6|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

PERBINCANGAN 1 Apakah struktur sel yang boleh diperhatikan menerusi mikroskop
cahaya?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2 Adakah sel pipi manusia mempunyai bentuk tetap?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3 Bolehkah anda melihat bintil berwarna hitam pada sel pipi?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

4 Apakah persamaan antara sel haiwan dan sel tumbuhan? Apakah

struktur yang hadir dalam sel bawang tetapi tidak hadir dalam sel pipi?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

5 Apakah komponen sel yang dapat diperhatikan menerusi mikroskop

cahaya?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

6 Adakah sel tumbuhan mempunyai bentuk yang tetap?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

7 Namakan satu lagi jenis sel tumbuhan yang boleh digunakan dalam
aktiviti ini untuk menggantikan sel bawang.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

7|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

3.2.2 Menjalankan eksperimen untuk mengkaji pergerakan bahan merentasi membran telap
memilih dengan menggunakan:

(i) tiub Visking.

TAJUK Pergerakan bahan merentasi membran separa telap

TUJUAN Mengkaji pergerakan bahan merentasi membran separa telap
PERNYATAAN Adakah saiz molekul zat terlarut mempengaruhi pergerakan bahan
MASALAH merentasi membran separa tetap?
HIPOTESIS Hanya saiz molekul kecil sahaja dapat meresap merentasi membran separa
telap.
PEMBOLEH UBAH Dimanipulasikan: Saiz molekul zat terlarut di dalam tiub Visking

Bergerak balas: Warna larutan di dalam tiub Visking dan bikar

Dimalarkan: Suhu persekitaran, masa dan isipadu larutan

BAHAN DAN RADAS Bahan
Larutan Benedict, ampaian kanji 1%, larutan iodin, larutan glukosa 30%, air
suling, tiub Visking dan benang

Radas
Bikar, tabung uji, penunu Bunsen, penitis, silinder penyukat
PROSEDUR

1. Rendam tiub Visking dalam air selama 5 minit untuk

melembutkannya. Simpulkan dan ikat salah satu hujung tiub
Visking dengan benang supaya tidak bocor.
2. Isi tiub Visking dengan 10 ml larutan glukosa dan 10 ml larutan
kanji. Ikat hujung tiub Visking menggunakan benang dengan ketat.
Warna larutan direkod.
3. Bilas bahagian luar tiub Visking dengan air suling.
4. Campurkan 400 ml air suling dengan 10 ml larutan iodin dalam
bikar. Rekod warna larutan.
5. Masukkan tiub Visking ke dalam bikar dan biarkan selama 40 minit.
6. Selepas 40 minit, keluarkan tiub Visking dan pindahkan ke bikar
yang kering.
7. Perhati dan rekod warna larutan akhir di dalam tiub Visking dan
warna larutan di dalam bikar.
8. Jalankan ujian Benedict ke atas larutan di dalam tiub Visking dan
larutan di dalam bikar. Masukkan 2 ml setiap larutan ke dalam
tabung uji yang berasingan dan campurkan 1 ml larutan Benedict.
Panaskan larutan di dalam kukus air selama kira-kira 5 minit dan
rekod perubahan warna.

8|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

PERSEMBAHAN
DATA Kandungan Warna asal Warna akhir Ujian
Benedict
Ujian 10 ml larutan
Benedict glukosa + 10 ml
larutan kanji
Bikar 400 ml air
suling + 10 ml
larutan iodin

PERBINCANGAN 1. Berdasarkan kepada keputusan, buat satu inferens berkaitan dengan

saiz molekul iodin berbanding dengan saiz molekul kanji.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah inferens yang boleh dibuat berkaitan dengan saiz molekul kanji
apabila dibandingkan dengan saiz liang pada tiub Visking?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Apakah inferens yang boleh dibuat daripada keputusan ujian

Benedict?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

4. Berdasarkan kepada eksperimen, apakah analogi yang boleh dibuat

antara tiub Visking dan sistem pencernaan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

9|©Pani tia Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

3.2.2 Menjalankan eksperimen untuk mengkaji pergerakan bahan merentasi membran telap
memilih dengan menggunakan:

(ii) osmometer ringkas.

TAJUK Pergerakan bahan merentasi tiub Visking dengan menggunakan osmometer

ringkas
TUJUAN Mengkaji pergerakan bahan merentasi tiub Visking dengan menggunakan
osmometer ringkas
PERNYATAAN Apakah bahan yang boleh bergerak merentasi membran separa telap?
MASALAH
HIPOTESIS Hanya saiz molekul kecil sahaja dapat meresap merentasi membran separa
telap.
PEMBOLEH Dimanipulasikan: Masa (minit)
UBAH
Bergerak balas: Kenaikan aras larutan sukrosa di dalam tiub kapilari

Dimalarkan: Suhu persekitaran dan kepekatan larutan sukrosa

BAHAN DAN Bahan
RADAS Larutan sukrosa 30%, tiub Visking 12 cm panjang, benang dan air suling.

Radas
Kaki retort lengkap dengan pengapit, tiub kapilari 25 cm panjang, picagari,
pembaris, bikar 50 ml, pen penanda, gunting dan jam
PROSEDUR

1. Potong tiub Visking sepanjang 8 cm.

2. Rendam tiub Visking dalam air selama 5 minit untuk melembutkannya.
3. Buka tiub Visking dan ikat salah satu hujung tiub ketat dengan benang
untuk membentuk satu beg.
4. Isi tiub Visking dengan larutan sukrosa 30% menggunakan picagari.
5. Hujung tiub Visking yang satu lagi diikat kepada tiub kapilari dengan
ketat.
6. Bilas permukaan luar tiub dengan air suling.
7. Apitkan tiub kapilari kepada kaki retort secara menegak.
8. Rendam tiub Visking dalam satu bikar berisi air suling.
9. Tandakan aras awal larutan sukrosa di dalam tiub kapilari dengan pen
penanda pada permulaan eksperimen.
10. Tanda aras larutan sukrosa setiap 10 minit selama 40 minit. Ukur dan
rekod kenaikan aras larutan sukrosa di dalam tiub kapilari setiap 10
minit.
11. Plotkan graf jarak kenaikan aras larutan sukrosa (mm) lawan masa
(minit).

10 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Masa (minit) 0 10 20 30 40
Jarak kenaikan aras larutan
sukrosa (mm)

PERBINCANGAN 1. Plotkan graf jarak kenaikan aras larutan sukrosa (mm) lawan masa
(minit).
2. Huraikan graf yang anda plotkan.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Apakah yang menyebabkan perubahan dalam aras larutan sukrosa?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

4. Apakah inferens yang boleh anda buat berkaitan dengan saiz molekul
sukrosa dan air dan saiz pada liang tiub Visking?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

5. Ramalkan keputusan sekiranya eksperimen diulang dengan tiub

Visking yang diisi air suling dan bikar yang diisi larutan 30% sukrosa.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

11 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

3.3.4 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan larutan yang berlainan kepekatan terhadap sel
haiwan dan sel tumbuhan.

TAJUK Kesan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik terhadap sel haiwan
TUJUAN Mengkaji kesan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik terhadap sel haiwan
PERNYATAAN Apakah kesan larutan yang berlainan kepekatan terhadap sel haiwan?
MASALAH
HIPOTESIS Kepekatan yang berlainan boleh menyebabkan sel haiwan meletus, mengecut
atau kekal bentuk normal
PEMBOLEH Dimanipulasikan: Kepekatan larutan persekitaran
UBAH
Bergerak balas: Keadaan sel darah ayam

Dimalarkan: Suhu persekitaran dan isipadu larutan

BAHAN DAN Bahan

RADAS Darah ayam segar, larutan natrium klorida 0.15 M dan 0.50 M, kertas turas dan
air suling

Radas
Mikroskop cahaya, slaid dan kaca penutup

PROSEDUR 1. Sediakan empat slaid dan labelkan A, B, C dan D.

2. Titiskan setitis darah ayam ke atas slaid A dan tutup slaid dengan kaca
penutup.
3. Perhatikan bentuk sel darah merah menerusi mikroskop cahaya.
4. Titiskan setitis air suling ke atas slaid B dan tutup slaid dengan kaca
penutup.
5. Letak setitik darah di tepi kaca penutup supaya darah tertarik ke
bawah kaca penutup dengan meletak kertas turas pada hujung kaca
penutup yang bertentangan.
6. Perhatikan slaid menerusi mikroskop cahaya dan lukis bentuk sel darah
merah dalam jadual di bawah.
7. Ulang langkah 4 hingga 6 dengan menggantikan air suling dengan
larutan natrium klorida
8. 0.15 M (slaid C) dan larutan natrium klorida 0.50 M (slaid D).

PERSEMBAHAN
DATA Slaid Pemerhatian Lukisan berlabel
keadaan sel
A (sel darah merah)

B (sel darah merah

dalam air suling)

12 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 C (sel darah merah
dalam larutan natrium
klorida 0. 15 M

D (sel darah merah

dalam larutan natrium
klorida 0.50 M

PERBINCANGAN 1. Bincang dan terangkan keputusan yang diperolehi bagi setiap slaid.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Larutan yang manakah merupakan larutan hipotonik, hipertonik atau

isotonik kepada sel darah merah?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Apakah yang berlaku kepada sel darah merah dalam slaid B and D?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

TAJUK Kesan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik terhadap sel tumbuhan

13 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 TUJUAN Mengkaji kesan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik terhadap sel
tumbuhan
PERNYATAAN Apakah kesan larutan yang berlainan kepekatan terhadap sel tumbuhan?
MASALAH
HIPOTESIS Kepekatan yang berlainan boleh menyebabkan sel tumbuhan menjadi segah,
flasid atau mengecut (plasmolisis).
PEMBOLEH Dimanipulasikan: Kepekatan larutan persekitaran
UBAH
Bergerak balas: Keadaan sel tumbuhan

Dimalarkan: Suhu persekitaran dan isipadu larutan

BAHAN DAN Bahan

RADAS Larutan sukrosa 0.50 M dan 1.0 M, air suling, kertas turas dan bawang besar

Radas
Mikroskop cahaya, slaid kaca, kaca penutup, pisau kecil, jarum tenggek dan
forsep

PROSEDUR 1. Sediakan empat slaid dan labelkan A, B, C dan D.

2. Kupil lapisan nipis epidermis daun sisik bawang dan letakkan di dalam
setitis air suling di atas slaid A. Tutup dengan kaca penutup.
3. Perhatikan sel epidermis daun sisik bawang menerusi mikroskop. Lukis
dan label pemerhatian anda.
4. Kupil satu lagi lapisan nipis epidermis daun sisik bawang dan letakkan di
atas slaid B dan tutup dengan kaca penutup.Titiskan setitis larutan
sukrosa 0.50 M pada satu sisi kaca penutup dan alirkan larutan dengan
memegang kertas turas pada sisi bertentangan. Perhatikan sel epidermis
menerusi mikroskop dan lukis serta label pemerhatian anda.
5. Ulang Langkah 4 dengan menggantikan larutan sukrosa 0.50 M dengan
larutan sukrosa
6. M (slaid C).
7. Pindahkan sel epidermis yang direndam di dalam larutan sukrosa 1.0 M
(slaid C) ke dalam setitis air suling (slaid D). Perhatikan sel menerusi
mikroskop. Lukis dan label pemerhatian anda.

PERSEMBAHAN
DATA Slaid Pemerhatian Lukisan berlabel
keadaan sel
A
(air suling)

B
(larutan sukrosa 0.5 M)

14 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 C
(larutan sukrosa 1.0 M)

D
(sel slaid C dipindah ke
dalam setitis air suling)

PERBINCANGAN 1. Bincang dan terangkan keputusan yang diperolehi bagi setiap slaid.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Larutan yang manakah merupakan larutan hipotonik, hipertonik atau

isotonik kepada sel tumbuhan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Apakah yang berlaku kepada sel tumbuhan dalam slaid B and D?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

15 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

3.4.1 Mengeksperimen untuk menentukan kepekatan sap sel tisu tumbuhan.

TAJUK Kepekatan larutan luar yang isotonik dengan sap sel tumbuhan
TUJUAN Mengkaji dan menentukan kepekatan larutan luar yang isotonik dengan sap sel
tumbuhan
PERNYATAAN Apakah kepekatan larutan luar sel yang isotonik terhadap sap sel ubi kentang?
MASALAH
HIPOTESIS Kepekatan larutan 0.43 M yang isotonik kepada sap sel tumbuhan tidak
mempunyai kesan terhadap jisim sel tumbuhan.
PEMBOLEH Dimanipulasikan: Kepekatan larutan sukrosa
UBAH
Bergerak balas: Perubahan jisim silinder ubi kentang

Dimalarkan: Tempoh masa rendaman, suhu persekitaran dan masa

BAHAN DAN Bahan

RADAS Ubi kentang, air suling, larutan sukrosa 0.1 M, 0.2 M, 0.3 M, 0.4 M, 0.5 M, 0.6
M dan kertas tisu

Radas
Piring petri, penebuk gabus, pisau, forseps, pembaris, bikar 50 ml, silinder
penyukat dan penimbang elektronik

PROSEDUR 1. Tujuh piring petri disediakan dan dilabel A, B, C, D, E, F dan G.

2. Setiap bikar diisi dengan larutan berikut:
Bikar A: air suling
Bikar B: 0.1 M larutan sukrosa
Bikar C: 0.2 M larutan sukrosa
Bikar C: 0.2 M larutan sukrosa
Bikar E: 0.4 M larutan sukrosa
Bikar F: 0.5 M larutan sukrosa
Bikar G: 0.6 M larutan sukrosa
3. Satu penebuk gabus bersaiz sederhana ditekan masuk ke dalam sebiji
ubi kentang.
4. Silinder ubi kentang dikeluarkan daripada penebuk gabus.
5. Kemudian, silinder ubi kentang dipotong sepanjang 50 mm.
6. Langkah 3 hingga 5 diulangi untuk menyediakan 6 silinder ubi kentang
yang sama panjang.
7. Setiap silinder ubi kentang dilap dengan kertas tisu dan ditimbang
untuk mendapatkan jisim awalnya.
8. Larutan dari bikar A hingga G dituangkan ke dalam piring petri berlabel
A hingga G. Setiap silinder ubi kentang direndam di dalam piring petri.
9. Selepas direndam selama 1 jam, setiap silinder ubi kentang dikeluarkan
dari piring petri masing-masing dan dilap. Setiap silinder ubi kentang
ditimbang semula untuk mendapatkan jisim akhir.
10. Keputusan direkodkan. Graf peratus perubahan jisim lawan kepekatan
larutan sukrosa dilukis

16 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Larutan Bikar Jisim silinder Perub Peratus Tekstur
ubi kentang ahan perubahan dan
(g) jisim jisim (%) keadaan
Awal Akhir (g)
Air A
suling
Larutan B
sukrosa
0.1 M
Larutan C
sukrosa
0.2 M
Larutan D
sukrosa
0.3 M
Larutan E
sukrosa
0.4 M
Larutan F
sukrosa
0.5 M
Larutan G
sukrosa
0.6 M

PERBINCANGAN 1. Apakah tekstur dan keadaan silinder ubi kentang selepas direndam dalam
larutan sukrosa yang berlainan kepekatan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Bagaimanakah anda menentukan kepekatan larutan sukrosa yang isotonik

terhadap sap sel ubi kentang dari graf anda?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Berdasarkan eksperimen, bincang proses osmosis dalam pelbagai

kepekatan larutan sukrosa.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

17 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

5.2.9 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan suhu dan pH terhadap aktiviti enzim amilase dan
pepsin.

TAJUK Kesan suhu terhadap aktiviti enzim amilase

TUJUAN Mengkaji kesan suhu terhadap aktiviti enzim amilase
PERNYATAAN Apakah kesan suhu yang berlainan ke atas kadar tindakbalas amilase liur?
MASALAH
HIPOTESIS Semakin tinggi suhu semakin tinggi kadar tindak balas enzim amilase
sehingga mencapai suhu optimum.
PEMBOLEH UBAH Dimanipulasi: Suhu

Bergerakbalas: Kadar tindakbalas enzim

Dimalarkan: Isipadu ampaian kanji / kepekatan ampaian kanji / pH / Isipadu

amilase / kepekatan amilase

BAHAN DAN RADAS Bahan:

Ampaian kanji 1%, ampaian air liur, larutan iodine, air suling,

Radas:
picagari, tabung uji, rod kaca, jubin putih berlekuk, jam randik, silinder
penyukat 5ml dan penitis

PROSEDUR

1. Dengan menggunakan picagari, masukkan 5 ml ampaian kanji 1% ke

dalam setiap tabung uji yang berlabel Al, Bl, Cl, Dl dan El.
2. Dengan menggunakan picagari yang lain, masukkan 2 ml larutan
enzim amilase ke dalam setiap tabung uji yang dilabelkan A2, B2,
C2, D2 dan E2.
3. Tabung-tabung uji Al dan A2, B1 dan B2, Cl dan C2, D1 dan D2, El
dan E2, masing-masing dimasukkan ke dalam 5 kukus air yang
suhunya ditetapkan pada 20 °C, 30 °C, 40 °C, 50 °C dan 60 °C.
4. Rendam semua tabung uji selama 5 minit.
5. Sementara itu, sediakan sekeping jubin putih berlekuk kering dan
titiskan setitis larutan iodin ke dalam lekuk jubin tersebut.
6. Selepas 5 minit rendaman, tuangkan ampaian kanji dalam tabung
uji Al ke dalam tabung uji A2. Kacau campuran tersebut
menggunakan rod kaca. Mulakan jam randik dengan serta-merta.
7. Gunakan penitis untuk mengambil setitis campuran daripada
tabung uji A2 dan titiskan bdengan segera ke dalam lekuk pertama
jubin yang mengandungi setitis larutan iodin (Lekuk yang pertama
dianggap sebagai minit sifar).
8. Ulang ujian iodin setiap 30 saat. Bilas penitis dengan air di dalarn
bikar selepas setiap persampelan. Rekodkan kukus air masa yang

18 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 diambil untuk hidrolisis kanji menjadi lengkap, pada suhu iaitu
masa apabila campuran kekal kuning keperangan apabila diuji
dengan larutan iodin.
9. Rendam semua tabung uji di dalam kukus air masing-masing
sepanjang eksperimen. Ulang langkahl 5 hingga untuk pasangan
tabung uji Bl, C1, D1 dan E1
10. Tindakan enzim direkodkan dalam jadual
PERSEMBAHAN
DATA Masa untuk hidrolisis Kadar tindak balas
Suhu (°C) kanji lengkap (1/masa) (minit-1)
(minit)

20
30
40
50
60

PERBINCANGAN
1. Mengpakah anda perlu merendam tabung uji di dalam kukus air
masing-masing selama 5 minit pada permulaan eksperimen?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah hasil tindak balas enzim amilase dengan kanji?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Apakah fungsi larutan iodin?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

4. Plotkn graf kadar tindak balas melawan kepekatan enzim.

5. Berdasarkn graf yang dilukis terangkan kesan suhu terhadap aktiviti
enzim amilase.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima. Semakin tinggi suhu semakin tinggi kadar tindakbalas
enzim sehingga suhu optimum.

19 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 TAJUK Kesan PH terhadap aktiviti enzim Pepsin
TUJUAN Mengkaji kesan PH terhadap aktiviti ensim Pepsin
PERNYATAAN Apakah PH optimum bagi tindk balas enzim pepsin?
MASALAH
HIPOTESIS PH 2 ialah PH optimum bagi tindak balas aktiviti enzim pepsin
PEMBOLEH UBAH Dimanipulasi: PH Medium tindak balas

Bergerakbalas: Kejernihan atau kekeruhan campuran tindak balas

Dimalarkan: Kepekatan albumen, kepekatan larutan pepsin, suhu medium

tindak balas

BAHAN DAN RADAS Bahan:

Ampaian albumen (putih telur), larutan pepsin 1%, asid hidroklorik 0.1 M,
larutan natrium hidroksida 0.1 M, ukus air bersuhu 37°C, kertas PH dn ir
suling

Radas:
Bikar, penitis, termometer, tabung uji, picagari 5 ml (tanpa jarum), jam
randik, penunu bunsn, tunku kaki tiga, kasa dawai, termometer dan rak
tabung uji
PROSEDUR

1. Sediakan tiga tabung uji dan label sebagai P, Q dan R.

2. Masukkan 5 ml ampaian albumen ke dalam setiap tabung uji
dengan picagari.
3. Tambahkan larutan berikut ke dalam setiap tabung uji:
• P: 1 ml asid hidroklorik 0.1 M + 1 ml larutan pepsin 1%
• Q: 1 ml air suling + 1 ml larutan pepsin 1%
• R: 1 ml larutan natrium hidroksida 0.1 M + 1 ml larutan
pepsin 1%
4. Celup sehelai kertas pH ke dalam setiap tabung uji dan rekodkan pH
campuran.
5. Masukkan semua tabung uji ke dalam kukus air yang suhunya
ditetapkan pada 37 °C selama 20 minit.
6. Perhatikan keadaan campuran pada permulaan eksperimen dan
selepas 20 minit.
7. Rekod keputusan dalam jadual.

20 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Kejernihan atau kekeruhan campuran
Tabung uji PH 0 Minit Selepas 20 minit
P
Q
R

PERBINCANGAN
1. Mengapakah tabung uji perlu direndam dalam kukus air yang suhunya
ditetapkan pada 37 °C??
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah kesan pH terhadap tindakan pepsin ke atas albumen?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Bincang keputusan yang diperoleh untuk tabung uji R Q dan R.

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

21 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

7.2.3 Mengeksperimen untuk mengkaji proses respirasi aerob.

TAJUK Proses respirasi aerob.

TUJUAN Mengkaji proses respirasi aerob.
PERNYATAAN Adakah organisma hidup rnenjalankan respirasi aerob?
MASALAH
HIPOTESIS Organisma hidup menggunakan oksigen dan membebaskan dioksida semasa
respirasi aerob.
PEMBOLEH Dimanipulasi : : Kehadiran organisma hidup
UBAH
Bergerk balas : Peningkatan aras cecalr berwarna

Dimalarkan : aras awal cecair berwarna

BAHAN DAN Bahan
RADAS cecaair berwarna, kapur soda, organisma hidup (lipas) dan jell petroleum

Radas
Tabung didih, klip skru, kasa dawai, bikar 250 ml, tiub kapi ,klip skru, tiub
getah, tiub kapilari, pembaris, tiub getah dan kukus air
PROSEDUR

1. Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan di dalam rajah di

atas.
2. Sediakan dua tabung didih yang berlabel A dan B.
3. Isi kedua-dua tabung didih dengan 10 g kapur soda.
4. Masukkan kasa dawai di bahagian tengah tabung didih A.
5. Letak seekor lipas di atas kasa dawai tabung didih A manakala tabung
didih B tidak diisi dengan sebarang organisma.
6. Sapu semua sambungan pada susunan radas dengan jell petroleum.
7. Tutup klip skru dan tandakan aras awal ketinggian cecair berwarna di
dalam tiub kapilari bagi kedua-dua tabung didih.
8. Biarkan susunan radas selama 1 jam.
9. Ukur dan rekod aras akhir ketinggian cecair berwarna di dalam kedua-
dua tiub kapilari selepas 1 jam dengan menggunakan pembaris..

22 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Tabung didih Aras awal Aras akhir Perbezaan awal
(cm) (cm) (cm)

PERBINCANGAN 1. Apakah tujuan penyediaan tabung uji B?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah fungsi kapur soda di dalam tabung didih?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Adakah berlaku sebarang perubahan pada aras cecair berwarna di

daiam tiub kapdari A? Terangkan jawapan anda.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

23 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : ASAS BIOLOGI

7.3.4 Mengeksperimen untuk mengkaji fermentasi yis.

TAJUK Fermentasi yis.

TUJUAN Mengkaji proses fermentasi yis
PERNYATAAN Apakah hasil yang diperoleh melalui proses fermentasi yis?
MASALAH
HIPOTESIS Fermentasi yis menghasilkan tenaga, karbon dioksida dan etanol
PEMBOLEH Dimanipulasi : Kehadiran yis
UBAH
Bergerk balas : Perubahan suhu, perubahan air kapur dan bau etanol

Dimalarkan : Isi padu larutan glukosa terdidih dan keadaan anaerob

BAHAN DAN Bahan
RADAS Ampaian yis 5%, larutan glukosa 5% terdidih, air kapur dan minyak parafin

Radas
Tabung didih, tabung uji, termometer, silinder penyukat,tiub penghantar dan
penutup gabus
PROSEDUR

1. Isi 2 tabung didih dengan 15 ml larutan glukosa 5% yang telah

dididihkan dan dibiarkan sejuk.
2. Label tabung didih sebagai A dan B.
3. Masukkan 5 ml ampaian yis 5% ke dalam tabung didih A.
4. Tambahkan minyak parafin ke dalam kedua-dua tabung didih.
5. Tutup kedua-dua tabung didih dengan penutup gabus berlubang yang
mempunyai satu tiub penghantar. Sediakan 2 tabung uji dengan 2 ml
air kapur masing-masing. Celupkan setiap hujung tiub penghantar ke
dalam setiap tabung uji yang mengandungi air kapur.
6. Biarkan radas selama 1 jam.
7. Ukur dan rekod suhu awal dan suhu akhir dengan menggunakan
termometer.
8. Catat pemerhatian dalam jadual.
PERSEMBAHAN
DATA Tabung Suhu (°C) Perubuhan pada air kapur Bau larutan
didih Awal Akhir

24 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERBINCANGAN 1. Bagaimanakah cara untuk mengekalkan keadaan anaerob untuk
memastikan proses fermentasi boleh berlaku?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah fungsi menyediakan tabung didih B?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

25 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : FISIOLOGI MANUSIA DAN HAIWAN

9.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji pencernaan kanji, protein dan lipid dalam sampel
makanan.

TAJUK Pencernaan kanji dalam sampel makanan.

TUJUAN mengkaji pencernaan kanji dalam sampel makanan.
PERNYATAAN Apakah basil tindakan enzim amilase terhadap kanji?
MASALAH
HIPOTESIS Enzim amilase menghidrolisis kanji kepada gula penurun.
PEMBOLEH Dimanipulasi : Kehadiran enzim amilase
UBAH
Bergerk balas : Kehadiran gula penurun

Dimalarkan : Suhu kukus air pada 37°C, kepekatan ampaian kanji dan
isi padu campuran
BAHAN DAN Bahan
RADAS Larutan enzim amilase 0.5%, ampaian kanji 1%, larutan iodin, larutan Benedict
dan air Suling

Radas
Tungku kaki tiga, penunu Bunsen, kasa dawai, bikar 500 ml. pemegang tabung
uji, termometer, jam randik, tabung uji, penitis, rod kaca dan silinder
penyukat.

PROSEDUR

1. Label 2 tabung uji sebagai A dan B.

2. Tambahkan 3 ml ampaian kanji 1% ke dalam setiap tabung up.
3. Isikan tabung uji A den an 3 ml larutan enzim amilase 0.5% dan tabung
air su ling.
4. Rendam kedua-dua tabung uji di dalam kukus air bersuhu 37 °C selama
10 minit,
5. Selepas 10 minit, keluarkan 2 ml larutan dari tabung uji A dan
masukkan ke dalam tabu tersebut dan uji berlainan. Tambah 3 titis
larutan Benedict ke dalam tabung tabung uji dalam kukus air mendidih
selama 1 minit. Rekodkan warna kandungan, a
6. Tambah 2 titis larutan iodin ke dalam baki kandungan tabung uji A.
Perhati dan rekodkan wama kandungan.
7. Ulang langkah 5 dan 6 untuk tabung uji B.

26 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Tabung Kandungan Ujian iodin Ujian Benedict
uji
A Ampaian kanji 1% +
larutan enzim amilase
0.5%
B Ampaian kanji 1% +
air suling

PERBINCANGAN 1. Jelaskan tindak balas yang berlaku di dalam tabung uji A.

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah tujuan menyediakan tabung uji B?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

27 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

9.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji pencernaan kanji, protein dan lipid dalam sampel
makanan.

TAJUK Pencernaan protein dalam sampel makanan.

TUJUAN Mengkaji pencernaan protein dalam sampel makanan
PERNYATAAN Apakah hasil tindakan pepsin terhadap protein?
MASALAH
HIPOTESIS Enzim pepsin menghidrolisis protein dalam ampaian albumen kepada
polipeptida.
PEMBOLEH Dimanipulasi : Kehadiran enzim pepsin
UBAH
Bergerk balas : Kejernihan atau kekeruhan campuran selepas 20 minit

Dimalarkan : Suhu pada 37°°C, kepekatan larutan pepsin dan kepekatan

asid hidroklorik cair

BAHAN DAN Bahan

RADAS Ampaian albumen (putih telur), larutan pepsin 1%, air suling dan asid
hidroklorik cair 0.1 M

Radas
Tabung uji, silinder penyukat, bikar 500 ml, kukus air bersuhu 37°C, penitis,
termometer dan jam randik

PROSEDUR

1. Sediakan susunan radas seperti berikut.

Tabung uji A: 5 ml ampaian albumen +1 ml asid hidroklorik 0.1M + 1
ml larutan pepsin 1%
Tabung uji B: 5 ml ampaian albumen + asid hidroklorik 0.1 M +
1 ml air suling
2. Rendam semua tabung uji di dalam kukus air pada suhu 37 °C.
3. Perhatikan keadan campuran di dalam tabung uji A dan B pada awal
ekspenmen dan selepas 20 minit.

PERSEMBAHAN
DATA Kejernihan atau kekeruhan campuran
Tabung uji 0 Minit Selepas 20 minit
A
B

PERBINCANGAN 1. Jelaskan keputusan yang diperoleh di dalam tabung uji A dan B.

28 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah tujuan menambah asid hidroklorik ke dalam setiap tabung uji?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

29 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

9.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji pencernaan kanji, protein dan lipid dalam sampel
makanan.

TAJUK Pencernaan Lipid dalam sampel makanan.

TUJUAN Mengkaji pencernaan lipid dalam sampel makanan
PERNYATAAN Apakah hasil tindakan lipase terhadap lipid?
MASALAH
HIPOTESIS Enzim lipase menghidrolisis lipid kepada asid lemak dan gliserol.
PEMBOLEH Dimanipulasi : Kehadiran enzim lipase
UBAH
Bergerk balas : Masa yang diambil untuk warna merah jarnbu penunjuk
fenolftalein menjadi tidak berwarna

Dimalarkan : Suhu pada 37 °C , isi padu minyak masak dan isi padu
campuran

BAHAN DAN Bahan

RADAS Minyak masak, larutan natrium karbonat 0.2 M, cecair pencuci pinggan
mangkuk, penunjuk fenolftalein, air suling dan enzim lipase

Radas
Dua tabung uji, rak tabung, kukus air bersuhu 37 °C, picagari 5 ml dan 1ml,
penitis, penutup tabung uji dan jam randik

PROSEDUR

1. Sediakan dua tabung uji dan labelkan A dan B.

2. Isi setiap tabung uji A dan B dengan bahan berikut:
• 2 ml minyak masak
• 1 ml larutan natriurn karbonat 0.2 M
• 1 ml cecair pencuci pinggan mangkuk
3. Tutup kedua-dua tabung uji dengan penutup tabung uji. Goncang
kedua-dua tabung up dengan kuat selepas ditambah cecair pencuci
pinggan rnangkuk.
4. Tambahkan 3 titis penunjuk fenolftalein ke dalam setiap tabung uji dan
goncang tabung Li,
5. Tambahkan 1 ml enzim lipase ke dalam tabung uji A dan 1 ml air suling
ke dalam tabung uji B.
6. Rendam kedua-dua tabung uji di dalam kukus air bersuhu 37 °C.

30 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 7. Rekodkan masa untuk penunjuk fenolftalein bertukar warna dari
merah jambu ke tidak berwarna.
PERSEMBAHAN
DATA Tabung Kandungan Masa yang ambil untuk wawa merah jambu
uji penunjuk fenolftalein menjadi tidak
berwama (minit)
A 1 ml enzim lipase
B 1 ml air suling

PERBINCANGAN
1. Mengapakah penunjuk fenolftalein digunakan dalam eksperimen ini?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Apakah tujuan menambahkan cecair pencuci pinggan mangkuk ke

dalam setiap tabung uji?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Terangkan tindak balas yang berlaku di dalam tabung uji A.

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

4. Jelaskan keputusan yang diperoleh di dalam tabung uji B.

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

31 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : FISIOLOGI MANUSIA DAN HAIWAN

9.6.1 Mengeksperimen untuk mengkaji nilai tenaga dalam sampel makanan .

TAJUK Nilai tenaga dalam sampel makanan

TUJUAN Mengkaji nilai tenaga dalam sampel makanan
PERNYATAAN Apakah sampel makanan yang mempunyai nilai tenaga paiing tinggi?
MASALAH
HIPOTESIS Kacang tanah mempunyai nilai tenaga yang lebih tinggi berbanding kacang
gajus.
PEMBOLEH Dimanipulasi : Jenis sampel makanan
UBAH
Bergerk balas : Nilai tenaga sampel makanan

Dimalarkan : Jisim air

BAHAN DAN Bahan

RADAS Air suling, sample makanan (kacang gajus dan kacang tanah), kapas dan
plastisin

Radas
Kaki retort berserta pengapit, termometer, tabung didih, jarum panjang,
penimbang elektronik, penghadang, silinder penyukat dan penunu Bunsen

PROSEDUR

1. Timbang kacang gajus menggunakan penimbang elektronik dan

catatkan jisimnya.
2. Sukat 20 mi air suling menggunakan silinder penyukat dan masukkan
ke dalam tabung didih kepada kaki retort dan rnasukkan
3. Apitkan tabung didih kepada kaki retort dan masukkan termometer.
4. Tetapkan kedudukan termometer dengan menggunakan kapas.
5. asukkan ke daiarn tabung didih.an
6. Rekodkan suhu awal air suling
7. Cucukkan kacang gajus pada hujung jarum dan dirikan jarum
menggunakan plastisin.

32 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 8. Letakkan penghadang di sekeliling susunan radas.
9. Nyalakan acang gajus menggunakan penunu bunsen dan letakkan di
bawah tabung didih.
10. Kacau air dalam tabung didih perlahan-lahan dan catatkan suhu
tertinggi air suling selepas kacang gajus habis terbakar.
11. Ulang iangkah 1 hingga 9 menggunakan kacang tanah.
12. 12 Hitungkan nilai tenaga makanan bagi setiap sampel makanan
menggunakan formula berikut.
Nilai tenaga makanan (kJ)
= Jisim air (g) x 4.2 J g¯1 °C¯1 x Peningkatan suhu air (°C)
Jisim sampel makanan (g) x 1000 (KJg¯1)
13. Rekodkan keputusan dalam jadual.

PERSEMBAHAN
DATA Sampel Jisim Suhu Suhu Kenaikan Nilai tenaga
makanan sampel awal air akhir air Suhu makanan
makanan (°C) (°C) (°C) (kJg¯1)
(g)
Kacang
gajus
Kacang
tanah

PERBINCANGAN 1. Sampel makanan yang manakah menunjukkan nilai tenaga paling

tinggi?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Nyatakan dua Iangkah berjaga-jaga semasa menjalankan eksperimen

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Bandingkan nilai tenaga sampel makanan daripada eksperimen dengan

nilai tenaga mengikut teori.Adakah terdapat perbezaan? Jika ya,
jelaskan sebabnya.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

33 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : FISIOLOGI MANUSIA DAN HAIWAN

9.6.2 Mengeksperimen untuk menentukan kandungan vitamin C dalam jus buah-buahan atau
sayur- sayuran.

TAJUK Kandungan vitamin C dalam jus buah-buahan atau sayur- sayuran.

TUJUAN Menentukan kandungan vitamin C dalam itas buah-buahan dan sayur-sayuran
PERNYATAAN Jus buah atau jus sayur yang manakah mempunyai kandungan vitamin C yang
MASALAH paling tinggi?
HIPOTESIS Jus oren mempunyai kandungan vitamin C yang paling tinggi berbanding
sengan jus limau nipis dan jus lobak merah.
PEMBOLEH Dimanipulasi : Jenis jus buah dan jus sayur
UBAH
Bergerk balas : Isipadu jus buah dan jus sayur untuk melunturkan
larutan DCPIP

Dimalarkan : Kepekatan larutan DCPIP dan kepekatan asid askorbik

BAHAN DAN Bahan

RADAS Jus oren, jus limau nipis, jus lobak merah yang segar, larutan asid askorbik
0.1%, larutan DCPIP 1% dan air suling

Radas
Picagari berjarum (1 ml dan 5 ml), pisau, bikar 50 ml, tiub spesimen, pengisar
jus dan penapis

PROSEDUR

1. Masukkan 1 ml larutan DCPIP 1% yang disukat menggunakan picagari

1 ml dan diletakkan ke dalam botol spesimen.
2. 5 ml larutan 0.1% asid askorbik diukur menggunakan picagari 5 ml .
Pastikan tiada gelembung udara terperangkap di dalamnya
3. Masukkan hujung jarum picagari berjarum ke dalam tiub spesimen dan
titiskan setitis demi setitis ke dalam larutan DCPIP sambil mengacau
dengan Jarum picagari digunakan untuk mengacau larutan DCPIP
sehinggalah warna biru larutan DCPIP meluntur.
4. Rekodkan Isipadu asid askorbik 0.1 % yang diperlukan untuk
melunturkan warna biru DCPIP.
5. Ulang langkah 1 hingga 4 sebanyak 2 kali untuk mendapatkan isi padu
purata bagi setiap jus berlainan.
6. Rekod isi padu setiap jus dalam jadual yang disediakan

34 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 7. Hitung peratus dan kepekatan Vitamin C bagi setiap jus dihitung
menggunakan formula berikut:

Peratus Vitamin C
= Isipadu larutan asid askorbik X 0.1%
Isipadu jus yang digunakan

Kepekatan Vitamin C
= Isipadu larutan asid askorbik X 1.0
Isipadu jus yang digunakan

PERSEMBAHAN
DATA Larutan Isipadu larutan jus yang Kepekatan Kepekatan
Jus diperlukan untuk melunturkan Vitamin C vitamin C
warna larutan DCPIP (ml) (%) (mg ml')
1 2 3 Purata
Larutan
asid
askorbik
0.1%
Jus oren

Jus limau
nipis

Jus lobak
merah

PERBINCANGAN 1. Jus yang manakah menujukkan kandungan vitamin C paling tinggi?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Mengapahkan larutan asid askorbik piawai 0.1% digunakan?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

35 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

TEMA : FISIOLOGI MANUSIA DAN HAIWAN

13.2.5 Mengeksperimen untuk mengkaji kesan pengambilan isipadu air yang berbeza terhadap
pembentukan air kencing

TAJUK Kesan pengambilan isipadu air yang berbeza terhadap pembentukan air
kencing
TUJUAN Mengkaji kesan pengambilan isi padu air yang berbeza terhadap penghasilan
isi padu air kencing
PERNYATAAN Apakah kesan pengambilan isi padu air yang berbeza terhadap penghasilan isi
MASALAH padu air kencing?
HIPOTESIS Semakin tinggi isi padu air yang diminum, semakin tinggi isi padu air kencing
yang dihasiikan.
PEMBOLEH Dimanipulasi : isi padu air yang diminum
UBAH
Bergerk balas : isi padu air kencing yang dikumpul

Dimalarkan : Jenis minuman, umur murid dan sela masa pengumpulan

air kencing

BAHAN DAN Bahan

RADAS Air masak yang telah disejukkan

Radas
Cawan, bikar untuk mengumpui air kencing, jam randik dan silinder penyukat

PROSEDUR
1. Murid tidak boleh makan dan minum selepas jam 12 tengah malam
pada malam sebelum eksperimen dijalankan.
2. Murid dibahagikan kepada empat kumpulan mengikut berat purata
mereka.
3. Murid dikehendaki membuang air kencing sebelum memulakan
eksperimen.
4. Setiap murid dikehendaki minum isi padu air seperti berikut:
(a) Kumpulan 1: minum 250 ml air
(b) Kumpulan 2: minum 500 ml air
(c) Kumpulan 3: minum 750 ml air
(d) Kumpulan 4: minum 1000 ml air

5. Semasa eksperimen dijalankan, murid dalam keadaan rehat dan tidak

dibenarkan melakukan aktiviti cergas.
6. Kumpul dan sukat air kencing setiap murid selepas 20 minit, 40 minit
dan 60 minit.
7. Sebaik selepas disukat, air kencing mesti dibuang ke dalam tandas.
8. Rekod isi padu purata air kencing yang dikumpul mengikut kumpulan
masing-masing bagi setiap masa dalam jadual berikut.
9. Hitungkan jumlah isi padu air kencing yang dihasikan bagi setiap
kumpulan.

36 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai

 PERSEMBAHAN
DATA Kumpulan Isi padu air Isi padu purata air Jumlah isi padu air
masak yang kencing yang kencing yang
diminum (ml) dikumpulkan (ml) dihasilkan (ml)

20 40 60
minit minit minit
1
2
3
4

PERBINCANGAN 1. Apakah hubungan antara isi padu air yang diminum dan pengeluaran
air kencing? Terangkan jawapan anda.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

2. Bagaimanakah isi padu air kencing berubah dengan masa?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

3. Huraikan bagaimana isi padu air kencing yang terkumpul berbeza

antara seorang individu yang minum 100 ml air suling berbanding
dengan seorang individu yang minum 100 ml larutn Natrium Klorida 5
%.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

KESIMPULAN Hipotesis diterima.

37 | © P a n i t i a Biologi SMK KEDAWANG Disediakan oleh : Cikgu zai