Professional Documents
Culture Documents
İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TARİFLER................................................................................................................. 1
0.2.1 - Genel Terimler ..................................................................................................................... 1
0.2.2 - Esas Terimler....................................................................................................................... 3
0.2.3 - Biçim Terimleri ................................................................................................................... 10
0.2.4 - Geçme Terimleri ................................................................................................................ 14
0.3 - KAPSAM ..................................................................................................................17
YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................. 17
ATIF YAPILAN STANDARDLAR ............................................................................ 23
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2 - TARİFLER
0.2.1.1 - Vida
Vida, belirti bir açı altında birbirini kesen silindir üzerindeki helis yüzeylerinin (Madde 0.2.2.2) meydana
getirdiği geometrik şekildir (Şekil 1, Şekil 2).
1
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2.1.5-Konik Vida
Konik vida, koninin iç veya dış yüzeyinde helis şeklindeki yüzeylerin (Madde 0222) meydana getirdiği
geometrik şekildir.
0.2.1.6 -Ağız
Ağız, vida ekseni boyunca süreklilik gösteren vida dışı helisidir
2
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2.2.1 - Helis
Helis, tabanı daire olan dik bir silindirin üzerinde, silindirin doğurayına göre 0° ile 90° 'nin dışındaki
sabit bir açıda hareket eden bir noktanın meydana getirdiği eğridir (Şekil 5).
2 - Silindirik yüzey, düz çizgisi doğuray boyunca kesildiğinde ve bir düzlem üzerine açıldığında
eğik, düz ve eşit aralıklı paralel çizgiler grubu olarak görünür.
3 - Madde 0.2.2.1, Madde 0.2.2.11 ve Şekil-5 'de verilen genel helis parametreleri vida
dişlerinde kullanılan parametrelerle karıştırılmamalıdır.
4 - Metinde "silindir", "tabanı daire olan dik silindiri", "silindir yüzeyi" ise "tabanı daire olan dik
silindir yüzeyini" ifade etmektedir.
ŞEKİL 5 - Helis
1) Bu eğri bir doğru olduğu takdirde kare, üçgen vb. kesitli vida helis yüzeylerinden birini meydana
getirir. Eğri üzerindeki bütün noktaların bir doğru boyunca ve bir açı ile ifade edilen hareketi,
doğrusal yolu ve açısal yolu, sabit kabul edilmiştir.
3
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
ŞEKİL 7 - Tasarım Profili (iç Vida) ŞEKİL 8 -Tasarım Profili (Dış Vida)
Vida profili
4
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2.2.8 - Bölüm, Pb
Bölüm, birbirine komşu iki vida dişinde, diş yanları üzerindeki eşdeğer noktalar arasındaki eksenel
mesafedir (Şekil-1, Şekil-2, Şekil-3, Şekil-4, Şekil-10).
0.2.2.9 - Adım, Pb
Adım, aynı vida ağzı üzerinde birbirine en yakın iki vida dişinde diş yanları üzerindeki eşdeğer noktalar
arasındaki eksenel mesafedir (Şekil-4).
P = n x Pb
p
tg ϕ =
πd
NOT:
Pb Pb
tgψ = tgψ =
πd 2 veya
πD 2 Bir ağızlı vidalarda
Pb P
tgΨ = tgΨ = b
πd 2 veya
πD 2 iki veya çok ağızlı vidalarda
5
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
6
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
Kavrayan diş yanı, bir vida bağlantısında dişin yükü taşıyan yüzeyidir.
7
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
α
0.2.2.32 - Diş Açısı,α
Diş açısı, komşu iki dış yan yüzeyinin eksene dik düzlemde meydana getirdiği açıdır (Şekil-6)
8
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
NOT - Yuvarlak dişli vidada (Madde 0.2.3.40) bölüm doğrusu (0.2.2.14) ile diş yanlarının (Madde
0.2.2.22) kesiştiği noktalarda diş yanlarına teğet doğrular profil üçgenin iki yan kenarını oluşturur.
NOT - Temel üçgeni yüksekliği, adım P (Madde 0.2.2.9) ve diş açısı α (Madde 0.2.2.32) ile bağıntılıdır.
9
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
Temel profil
H '1
KBO = × 100(%)
H1
NOT - Metrik normal vida, birleştirilmiş ince (unified) vida serileri bu kategoriye dahildir.
NOT - ISO 8 dişli inç vida, Amerikan ulusal 12 dişli vida serisi vb. bu kategoriye dahildir.
NOT - Metrik vida, whitworth vida, birleştirilmiş (unified) vida serileri bu kategoriye dahildir.
10
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
Vida Ekseni
2) Bu standard metninde atıf yapılan standardların numaraları, yayım tarihleri, Türkçe ve İngilizce
isimleri kapak arkasında verilmiştir.
11
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
12
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
13
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2.3.40-Yuvarlak Vida
Yuvarlak vida, dış profili ikiz kenar üçgen olan, dış dibi ve dış tepesi yuvarlatılmış vidadır (Şekil-22)
Mükemmel vida
14
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
Adım hatası, mamuldeki gerçek adımın öngörülen adımdan farkı olup, büyük olduğunda pozitif, küçük
olduğunda negatif olarak değerlendirilen hatadır Genel olarak bir adım için gösterilir, iki veya daha
fazla adımlı vidalarda adım sayısı ile çarpılır
0.2.4.7 - Sarhoşluk
Sarhoşluk , birden fazla ağızlı vidalarda bir adımda bir veya birkaç kere büyüme ve küçülme
olduğunda vida dışı ilerlemesindeki adım hatasıdır.
NOT - Bu uzunluk genellikle standard vidalama boyuna (Madde 0.2.4 1) eşit olacak şekilde alınır
15
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
0.2.4.18-Temel Ölçü
Temel ölçü, sınır ölçüler için esas teşkil eden ölçüdür.
0.2.4.26 - Boşluk
Boşluk, bir vida bağlantısında, iç vida anma çapı ile bundan daha küçük dış vida anma çapı arasındaki
farktır
0.2.4.27 - Girinim
Girinim, bir vida bağlantısında, iç vida anma çapı ile bundan daha büyük dış vida anma çapı
arasındaki farktır
0.2.4.28 - Geçme
16
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
Geçme, birbirine geçen iki parçanın birbirleri iki bağlanmasından önceki ölçülerinin farkından
kaynaklanan ilişkidir
0.3 - KAPSAM
Bu standard, vida ile ilgili terimlerin tariflerini kapsar
YARARLANILAN KAYNAKLAR
ISO-5408 (1983)
DIN-2244 (1977)
JIS-B-0101 (T974)
17
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
-A-
-B-
Birleştirilmiş (Unified) İnce Vida (UNF 0.2.3.14 Unified Fine Thread Series
Vida)
Birleştirilmiş (Unified) Çok İnce Vida 0.2.3.15 Unified Extra-Fine Thread Series
(UNEF Vida)
18
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
-Ç-
-D-
-G-
-H-
-I-
19
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
-İ-
-K-
-M-
-N-
-Ö-
-P-
20
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
-S-
-T-
-Ü-
-V-
21
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
-Y-
-W-
-V-
22
ICS 01.040.21 TÜRK STANDARDI TS 61-1/Nisan 1994
21.060.10
23