TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS 79-21 EN ISO 7089

Nisan 2003

ICS 21.060.30

RONDELÂLAR - BÖLÜM 21: DÜZ RONDELALAR -

NORMAL SERİLER - MAMUL
KALİTESİ A

Plain washers - Normal series - Product grade A

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 21.060.30 TÜRKSTANDARDI TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003

Önsöz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 7089 (2000) standardı esas alınarak, TSE Makina
Hazırlık Grubu’nca TS 79 (1974)’ün revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun
25 Nisan 2003 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

− TS 79/Şubat 1974 “Rondelâlar” standardı yerine aşağıdaki seri standardlar hazırlanmıştır.

TS 79-1/Nisan 2003 Rondelâlar – Bölüm 1: Genel özellikler

TS 79-2/Nisan 2003
TS 79-3/Nisan 2003
TS 79-4/Nisan 2003
TS 79-5/Nisan 2003
TS 79-6/Nisan 2003
TS 79-7/Nisan 2003
TS 79-8/Nisan 2003
TS 79-9/Nisan 2003
TS 79-10/Nisan 2003
TS 79-20/Nisan 2003
TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003
TS 79-22
EN ISO 7090/Nisan 2003
TS 79-23
EN ISO 7091/Nisan 2003
TS 79-24
EN ISO 7092/Nisan 2003
TS 79-25
EN ISO 7093-1/Nisan 2003
TS 79-26
EN ISO 7093-2/Nisan 2003
TS 79-27
ISO 7416/Nisan 2003
TS 79-28
EN ISO 10673/Nisan 2003
TS 79-29
ISO 7415/Nisan 2003
Rondelâlar – Bölüm 2 : Konik rondelâlar
Rondelâlar – Bölüm 3: Kulaklı rondelâlar
Rondelâlar - Bölüm 4 : Gagalı rondelâlar
Rondelâlar – Bölüm 5 : Yaylı rondelâlar
Rondelâlar – Bölüm 6 : Tırnaklı rondelâlar
Rondelâlar – Bölüm 7 : Kanatlı rondelâlar
Rondelâlar - Bölüm 8 : Kapatma rondelâları
Rondelâlar – Bölüm 9 : Somun tutma rondelâları
Rondelâlar – Bölüm 10: Düşmeyen rondelâlar – Cıvata ve rondelâ montajları için
Rondelâlar – Bölüm 20 : Düz rondelâlar
Rondelâlar – Bölüm 21 : Düz rondelâlar – Normal seriler – Mamul kaliteksi A
Rondelâlar – Bölüm 22 : Düz rondelâlar – Havşalı – Normal seriler – Mamul
kalitesi A
Rondelâlar – Bölüm 23 : Düz rondelâlar – Normal seriler – Mamul kalitesi C
Rondelâlar – Bölüm 24 : Düz rondelâlar – Küçük seriler – Mamul kalitesi A
Rondelâlar – Bölüm 25 : Düz rondelâlar – Geniş seriler –Mamul kalitesi A
Rondelâlar – Bölüm 26 : Düz rondelâlar – Geniş seriler – Mamul kalitesi C
Rondelâlar – Bölüm 27 : Düz rondelâlar – Pahlı, sertleştirilmiş ve temperlenmiş –
Yüksek mukavemetli yapı cıvataları için
Rondelâlar – Bölüm 28 : Düşmeyen rondelâlı cıvatalar için – Küçük, normal ve
geniş seriler – Mamul kalitesi A
Rondelâlar – Bölüm 29: Düz rondelâlar-Sertleştirilmiş ve temperlenmiş –Yüksek
mukavemetli yapı cıvataları için
ICS 21.060.30 TÜRKSTANDARDI TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003

Rondelâlar - Bölüm 21: Düz rondelâlar - Normal seriler - Mamul kalitesi A

1 Kapsam
Bu standard, anma ölçüleri (vida anma çapı) 1,6mm den 64mm’ ye kadar(dahil), sertlik sınıfları 200 VSD ila
300 VSD arasında mamul kalitesi A olan normal seri düz rondelaların özelliklerini kapsar.

Sertlik sınıfı 200 VSD olan rondelalar:

− Mukavemet sınıfı 8.8’e kadar(dahil), mamul kalitesi A ve B olan altıköşe başlı cıvatalar;
− Mukavemet sınıfı 8’e kadar(dahil), mamul kalitesi A ve B olan altıköşe başlı somunlar;
− Benzer kimyasal terkipteki paslanmaz çelikten mamul altıköşe başlı cıvata ve somunlar;
− Sementasyon yapılmış, vida dişi ovalama ile açılmış cıvatalar;

için uygundur.

Sertlik sınıfı 300 VSD olan rondelalar:

− Mukavemet sınıfı 10.9’a kadar(dahil), mamul kalitesi A ve B olan altıköşe başlı cıvatalar;
− Mukavemet sınıfı 10’a kadar(dahil), mamul kalitesi A ve B olan altıköşe başlı somunlar;

için uygundur.

Bu standardda verilenlerden farklı boyutlar gerektiğinde ISO 887’de verilenlerden seçilmelidir.

Yumuşak metal parçaları bağlandığında veya iş parçasında büyük boşluklu delikler kullanıldığında, kullanıcı
bu tip rondelanın teknik uygunluğunu kontrol etmelidir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı
kullanılır.

EN, ISO, IEC vb. Adı TS No1) Adı

No (İngilizce)
ISO 887: 2000 Plain washers for metric bolts,
screws and nuts for general
purposes - General plan
ISO 3269: 2000 Fasteners - Acceptance
inspection
ISO 3506-1: 1997 Mechanical properties of
corrosion-resistant stainless-steelEN ISO 3506-1 dayanıklı paslanmaz çelikten -
fasteners - Part 1: Bolts, screws
ISO 4042: 1999 Fasteners - Electroplated
coatings
ISO 4759-3: 2000 Tolerances for fasteners - Part 3. TS 3701
Plain washers for bolts, screws
and nuts - Product grades A
ISO 6507-1: 1997 Metallic materials - Vickers
hardness test - Part 1: Test
method
ISO 10683 Fasteners - Non-electrolytically
applied zinc flake coatings.
(Türkçe)
TS EN ISO 887 Düz rondelalı-Metrik cıvatalar ve
somunlarda kullanılan, genel
maksatlar için-Genel esaslar
TS 80 Bağlama elemanları -
Vida dişi açılmış - Genel esaslar
TS 4177-1 Bağlama elemanları - Korozyona
Mekanik özellikler - Bölüm 1:
Civatalar ve saplamalar
TS 5479 Bağlama elemanları civata ve
somunlar - Elektroliz yoluyla
kaplama - Genel esaslar
Bağlama elemanları için
toleranslar - Vida dişi çapları 1
mm’den 150 mm’ye kadar civata
vida ve somunlar için işleme
düzeyi A ve C olan rondelalar
TS 207-1 Metal malzemeler-Vickers sertlik
EN ISO 6507-1 deneyi Bölüm 1: Deney metodu
TS EN Bağlantı elemanları-Elektrolitik
ISO 10683 olmayan çinko pullarla kaplamalar

1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1
ICS 21.060.30 TÜRKSTANDARDI TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003

3 Boyutlar
Şekil 1 ile Çizelge 1 ve Çizelge 2’ ye bakınız.
Ölçüler mm’ dir.
Yüzey pürüzlüğü değerleri mikrometredir.

h ≤ 3 için Ra 1,6

= 3 < h ≤ 6 için Ra 3,2

 h > 6 için Ra 6,3

Şekil 1 - Boyutlar

Çizelge 1 - Tercih edilen ölçüler

Ölçüler mm’ dir.

Anma Boşluklu delik Dış çap Kalınlık

ölçüsü d1 d2 h
(Vida anma Anma En çok Anma En az Anma En çok En az
çapı, d) (En az) (En çok)
1,6 1,70 1,84 4,0 3,7 0,3 0,35 0,25
2 2,20 2,34 5,0 4,7 0,3 0,35 0,25
2,5 2,70 2,84 6,0 5,7 0,5 0,55 0,45
3 3,20 3,38 7,00 6,64 0,5 0,55 0,45
4 4,30 4,48 9,00 8,64 0,8 0,9 0,7
5 5,30 5,48 10,00 9,64 1 1,1 0,9
6 6,40 6,62 12,00 11,57 1,6 1,8 1,4
8 8,40 8,62 16,00 15,57 1,6 1,8 1,4
10 10,50 10,77 20,00 19,48 2 2,2 1,8
12 13,00 13,27 24,00 23,48 2,5 2,7 2,3
16 17,00 17,27 30,00 29,48 3 3,3 2,7
20 21,00 21,33 37,00 36,38 3 3,3 2,7
24 25,00 25,33 44,00 43,38 4 4,3 3,7
30 31,00 31,39 56,00 55,26 4 4,3 3,7
36 37,00 37,62 66,0 64,8 5 5,6 4,4
42 45,00 45,62 78,0 76,8 8 9 7
48 52,00 52,74 92,0 90,6 8 9 7
56 62,00 62,74 105,0 103,6 10 11 9
64 70,00 70,74 115,0 113,6 10 11 9

Çizelge 2 - Tercih edilmeyen ölçüler

Ölçüler mm’ dir.

Anma Boşluklu delik Dış çap Kalınlık

ölçüsü d1 d2 h
(Vida anma Anma En çok Anma En az Anma En çok En az
çapı, d) (En az) (En çok)
3,5 3,70 3,88 8,00 7,64 0,5 0,55 0,45
14 15,00 15,27 28,00 27,48 2,5 2,7 2,3
18 19,00 19,33 34,00 33,38 3 3,3 2,7
22 23,00 23,33 39,00 38,38 3 3,3 2,7
27 28,00 28,33 50,00 49,38 4 4,3 3,7
33 34,00 34,62 60,0 58,8 5 5,6 4,4
39 42,00 42,62 72,0 70,8 6 6,6 5,4
45 48,00 48,62 85,0 83,6 8 9 7
52 56,00 56,74 98,0 96,6 8 9 7
60 66,00 66,74 110,0 108,6 10 11 9

2
ICS 21.060.30 TÜRKSTANDARDI TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003

4 Özellikler ve uluslararası atıf yapılan standardlar

Çizelge 3’e bakınız.

Çizelge 3 - Özellikler ve uluslararası atıf yapılan standardlar

Çelik Paslanmaz çelik

Malzeme a) Sınıf b) A2 F1 C1
A4 C4
Uluslar arası ISO 3506-1
standard
Mekanik Sertlik sınıfı 200 VSD 300 VSD c) 200 VSD
özellikler Sertlik aralığıd) 200 VSD – 300 VSD 300 VSD – 370 VSD 200 VSD – 300 VSD
Toleranslar Mamul kalitesi A
Uluslar arası ISO 4759-3
standard
Yüzey durumu İmal edildiği gibi: bir başka deyişle, tabii Parlak tabii yüzey
yüzey durumunda tedarikçi ve müşterinin durumunda temin
isteğine göre koruyucu yağla veya diğer edilmelidir.
kaplamalarla kaplanmış olarak temin
edilmelidir. Elektroliz kaplama özellikleri ISO
4042’de verilmiştir.

Elektrolitik olmayan ile çinko pullarla kaplama

özellikleri ISO 10683’de verilmiştir.

Sertleştirilmiş ve temperlenmiş rondelalarda

hidrojen kırılganlığının önlenmesi için uygun
kaplama işlemi kullanılmalıdır. Rondelalar
elektrolizle kaplandığında veya
fosfatlandığında, hidrojen kırılganlığının
zararlarını önlemek için kaplamadan hemen
sonra uygun bir işlem yapılmalıdır.

Bütün toleranslar kaplamadan önce

uygulanmalıdır.
İşçilik Parçalarda yüzey düzensizlikleri veya zararlı kusurlar olmamalıdır.
Rondelalar üzerinde çapak çıkıntısı olmamalıdır.

Kabul edilebilirlik Kabul işlemi ISO 3269’a uygun olmalıdır.

a) Diger metalik malzemeler müşteri ile tedarikçi arasındaki anlaşmaya bağlıdır.

b) Sadece kimyasal kompozisyonla ilgilidir.
c) Sertleştirilmiş ve temperlenmiş
d) Sertlik deneyi ISO 6507-1’e göre;
Deney kuvveti VSD 2 : Anma kalınlığı h ≤ 0,6 mm için
VSD 10 : Anma kalınlığı 0,6 mm < h ≤ 1,2 mm için
VSD 30 : Anma kalınlığı h > 1,2 mm için

5 Kısa gösteriliş
Örnek 1: Çelikten imal edilmiş, normal seri, mamul kalitesi A, sertlik sınıfı 200 VSD, anma ölçüsü 8 mm olan
düz rondelanın kısa gösterilişi.

Rondela TS 79-21 EN ISO 7089-8-200 VSD

Örnek 2: A2 sınıfı paslanmaz çelikten imal edilmiş, normal seri, mamul kalitesi A, sertlik sınıfı 200 VSD,
anma ölçüsü 8 mm olan düz rondelanın kısa gösterilişi:

Rondela TS 79-21 EN ISO 7089-8-200 VSD -A2

3
ICS 21.060.30 TÜRKSTANDARDI TS 79-21
EN ISO 7089/Nisan 2003

Ek ZA
Atıf yapılan uluslararası standardlar ile bu standardlara karşılık olan
Avrupa standardları

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı
kullanılır.

Uluslararası bir standardda, CENELEC tarafından (mod) ile gösterilen ortak değişiklikler yapıldığında, ilgili
EN/HD uygulanır.

IEC, ISO No Tarih Standardın adı EN/HD Tarih

ISO 3506-1 1997 Mechanical properties of corrosion-resistant EN ISO 3506-1 1997

stainless-steel fasteners - Part 1: Bolts, screws and
studs

ISO 4042 1999 Fasteners - Electroplated coatings EN ISO 4042 1999

ISO 4759-3 2000 Tolerances for fasteners - Part 3. Plain washers for EN ISO 4759-3 2000
bolts, screws and nuts - Product grades A and C

ISO 6507-1 1997 Metallic materials - Vickers hardness test - Part 1: EN ISO 6507-1 1997
Test method