TS CR 10260

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS CR 10260
Ocak 2003
ICS 77.080.20 ; 01.040.77
ÇELİKLERİN KISA GÖSTERİLİŞ SİSTEMİ – İLÂVE

SEMBOLLER
Designation system for steels – Additional symbols
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 77.080.20; 01.040.77 TÜRK STANDARDI TS CR 10260/Ocak 2003
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen CR 10260 (1998) standardı esas alınarak, TSE Metalurji
Hazırlık Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 22 Ocak 2003 tarihli toplantısında Türk
Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam ..................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar............................................................................................ 1
3 Tarifler ....................................................................................................................................................... 2
4 İlâve sembollerin belirlenmesi................................................................................................................ 2
5 Danışma .................................................................................................................................................... 2
6 İlâve semboller ......................................................................................................................................... 2
6.1 Çelik adları ........................................................................................................................................ 2
6.2 Çelik numaraları ............................................................................................................................... 2
Çeliklerin kısa gösteriliş sistemi – İlâve semboller
0 Giriş
Bu standard, ECISS 7 No’lu Teknik Komite (ECISS/TC7) ‘Conventional designation of steel’ tarafından
hazırlanmıştır. Komitenin sekretaryası Ente Italiano di Unificazione Siderurgica’dır (UNSIDER).
Bu standardın amacı EN 10027-1 ve EN 10027-2’yi tamamlamak, böylece Avrupa normlarının mevcut

Avrupa Standart’larının geliştirilmesi temelinde, Avrupa Demir ve Çelik Standardizasyon Teknik Komitelerine
(ECISS) ve çeliğin kısa gösterilişiyle ilgili ulusal standartları hazırlamaktan sorumlu kurumlara yol
göstermektir. Bu amaçla bu standard, EN 10027-2’deki çelik numaralarıyla birlikte kullanılmak üzere bazı
ilâve sembolleri kapsar.
Bu standard başlangıçta ECISS Bilgi Sirküleri ECISS IC 10:1992 olarak yayımlanmıştır. Revizyondan
geçirilmiş bu standart, ECISS üyelerinin ve ECISS teknik komitelerinin, uygulanmakta olan çelik kısa
gösteriliş sistemlerinin tamamlanması konusunda ve 1996 Ekimi’nde yayımlanan raporun hazırlanması
sırasında kazandıkları tecrübelere dayanarak yaptıkları önerilerin sonucudur.
Bu standarddaki temel değişiklikler aşağıdaki gibidir:

a) Madde 6.3(a)(1) Grup 1’e A sembolünün (=çökelme sertleşmesi) ilâvesi;
b) Madde 6.3(a)(4) Grup 2’ye C sembolünün (=soğuk çekmeye uygun) ilâvesi;
c) Çizelge 1’den +C sembolünün (=iri tane) ve +F sembolünün (=ince tane) silinmesi;
d) Çizelge 3’e aşağıdaki sembollerin ilâvesi:
+A = Haddelendiği gibi (herhangi bir özel haddeleme ve/veya ısıl işlem uygulanmaksızın);
+DC = İmalâtçının tercihine bırakılmış teslim durumu;
+FP = Ferrit-perlit yapısına ve sertlik aralığına getirilmek üzere işlem görmüş;
+I = İzotermik işlem görmüş;
+P = Çökelmeyle sertleşmiş;
+RA = Yeniden kristalleşme tavlaması yapılmış;
+TH = Sertlik aralığına getirmek üzere işlem görmüş;
+WW = Sıcak işlenmiş;
e) Çelik numaralarına Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’te belirtildiği gibi, ‘belirtilmiş özellikler, ‘kaplama
tipi’ ve ‘ısıl işlem durumu’ nu gösteren sembollerin ilâve edilmesinin isteğe bırakılması.
1 Kapsam
Bu standard EN 10027-1 ve EN 10027-2’ye ilâve edilen sembolleri kapsar.
Bu standard, EN 10027-1’de tanımlanan çelik adlarının başlıca sembollerine ilâve olabilecek sembollerle, EN
10027-2’de tanımlanan çelik numaralarına ilâve olabilecek bazı sembolleri belirleyerek, çelik ve çelik
mamullerin tam olarak kısa gösterilmesine olanak sağlar.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı
kullanılır.
EN, ISO, Adı TS No1) Adı

IEC,vb No (İngilizce) (Türkçe)
EN 10020 Definition and classification of TS EN 10020 Çelik tiplerinin tarifi ve sınıflandırılması
grades of steel
EN 10027-1 Designation systems for steel - Part TS EN 10027-1 Çeliklerin kısa gösteriliş sistemleri -
1: Steel names, principal symbols Bölüm 1: Çelik adları, semboller
EN 10027-2 Designation systems for steel - Part TS EN 10027-2 Çeliklerin kısa gösteriliş sistemleri -
2: Steel numbers Bölüm 2: Çelik numaraları
EN 10079 Definition of steel products TS EN 10079 Çelik mamullerin tanımları
1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
1
3 Tarifler
Bu standardın amaçları bakımından EN 10020 ve EN 10079’daki tarifler geçerlidir.
4 İlâve sembollerin belirlenmesi

İlâve semboller, ilgili teknik komite tarafından belirlenmelidir.
Çeliğin kısa gösterilişi bakımından, Çizelge1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’te yer almayan sembollerin
kullanılmasının gerekli görülmesi halinde ECISS/TC7 durumdan haberdar edilmelidir.
5 Danışma
İlâve sembol oluşturmada güçlükle karşılaşıldığında veya anlaşmazlık çıktığında ECISS/TC7’ye danışılmalı
ve tavsiyesi alınmalıdır.
6 İlâve semboller
6.1 Çelik adları

EN 10027-1’e uygun olarak verilen çelik adlarında Madde 6.3 ile Madde 6.4’e uygun ilâve semboller
kullanılabilir.
İlâve semboller iki gruba ayrılır: Grup 1 ve Grup 2 (Madde 6.3 ve Madde 6.4’e bakınız). Grup 2’nin sembolleri
sadece Grup 1’in sembolleriyle birlikte kullanılmalı ve onların ardından gelmelidir.
Daha başka ilâve semboller, Grup 1 ve Grup 2’nin ilâve sembollerini takip etmeli ve Çizelge 1, Çizelge 2 ve
Çizelge 3’ten Madde 6.3 ve Madde 6.4’e uygun olarak seçilmelidir. Bu semboller, önce gelen sembollerden
artı işareti (+) ile ayrılmalıdır.
Kullanıcıya kolaylık sağlamak amacıyla EN 10027-1’e uygun başlıca sembollerle çelik adları kısaca
çizelgeye dahil edilmiştir. Başlıca sembollerin tam gösterilişi için EN 10027-1’e bakılmalıdır.
6.2 Çelik numaraları

EN 10027-2’ye uygun olarak verilen çelik numaralarına Çizelge 1 Çizelge 2 ve Çizelge 3’ten seçilmiş ilâve
semboller eklenebilir. Bu semboller, önce gelen sembollerden artı işareti (+) ile ayrılmalıdır.
2
6.3 Kullanım yerlerine, mekanik veya fiziksel özelliklerine göre kısa gösterilmiş çelikler
6.3(a)(1)1) Yapı çelikleri
Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

semboller semboller semboller
2
G S n n n an……….…. +an+an……..
Başlıca semboller İlâve semboller

Harf Mekanik Çelik için Çelik
özellik Grup 13) Grup 24) mamul
için
G = Dökme nnn = Asgari Darbe özelliği Deney C = Özel soğuk şekillendirme Çizelge
D = Sıcak daldırmayla kaplama
çelik (gerekli akma dayanımı Enerji Joules (J) sıcaklığı 1, 2, 3
E = Emaye kaplama
olduğunda) 27J 40J 60J °C F = Dövme
JR KR LR 20 H = İçi boş profil
Asgari kalınlık J0 K0 L0 0 O = Sahilden uzakta
P = Levha perde
S = Yapı çeliği aralığı için (Re) J2 K2 L2 -20 Q = Islah edilmiş (Suverilip
N/mm2 J3 K3 L3 -30 tavlanmış)
J4 K4 L4 -40 S = Gemi yapımı
T = Borular
J5 K5 L5 -50 W = Hava şartlarına dayanıklı
J6 K6 L6 -60
A = Çökelme sertleşmesi an = Belirtilmiş ilave elementlerin
M = Termomekanik olarak kimyasal sembolü, örneğin Cu;
haddelenmiş gerekli olduğu yerlerde o
N = Normalize edilmiş veya normalize elementin ortalama
edilerek haddelenmiş muhtevasının 10 katını (% 0,1
Q = Islah edilmiş (Suverilip tavlanmış) yuvarlama ile) gösteren tek
G = Diğer özellikler hane.
Gerekli yerlerde 1 veya 2 hane
1
6.3(a)(1) EN 10027-1'deki 7.2(a)ya tekabül eder.
2
n = sayısal karakter, a = alfabetik karakter, an = alfasayısal karakter.
3
Grup 1'deki A, M, N ve Q sembolleri ince taneli çelikler için geçerlidir..
4
Grup 2'nin kimyasal semboller dışındaki sembolleri, ilgili ürün standardına uygun kaliteleri birbirinden ayırt
edebilmek için bir veya iki haneli ek alabilir.
3
6.3(a)(1) Devam
Yapı çelikleri için çelik adları örneği

Standart Eski çelik adı1 EN 10027-1 ve CR 10260’a göre
çelik adı
EN 10025 Fe 310-0 S185
Fe 510 B S355JR
Fe 510 C S355J0
Fe 510 D1 S355J2G3
Fe 510 D2 S355J2G4
Fe 510 DD1 S355K2G3
Fe 510 DD2 KQ S355K2G4C
EN 10113-2 Fe E 355 KG N S355N
Fe E 355 KT N S355NL
EN 10149-2 Fe E 355-TM S355MC
EN 10149-3 Fe E 355-TD S355NC
EN 10137-2 Fe E 460 V S460Q
EN 10147 Fe E 350 G S350GD
Fe E 350 G Z100 S350GD+Z100
EN 10155 Fe E 360 C KI S235J0W
Fe E 360 D KI S235J2W
Fe 510 C1 KI S355J0WP
Fe 510 D1 KI S355J2WP
Fe 510 C2 KI S355J0W
Fe 510 D2 KI S355J2G1W
Fe 510 DD2 KI S355K2G2W
1
Eski çelik adları genellikle EU 27:74’e göre.
4
6.3(a)(2)1) Basınç amaçlı çelikler

2
G P n n n an……….…. +an+an……..

özellik Grup 13) Grup 24) mamul
için
G = Dökme nnn = Asgari M=Termomekanik olarak haddelenmiş H = Yüksek sıcaklık Çizelge
N= Normalize edilmiş veya normalize L = Düşük sıcaklık
çelik (gerekli akma dayanımı 1, 2, 3
edilerek haddelenmiş R = Oda sıcaklığı
olduğunda) Q= Islah edilmiş (Suverilip tavlanmış) X = Yüksek ve düşük sıcaklık
S= Basit basınçlı kaplar
P= Basınç Asgari kalınlık T= Borular
G = Diğer özellikler
amaçlı çelikler aralığı için (Re) Gerekli yerlerde 1 veya 2 hane
N/mm2
1
6.3(a)(2) EN 10027-1'deki 7.2(a)ya tekabül eder.
2
3
Grup 1'deki M, N ve Q sembolleri ince taneli çelikler için geçerlidir..
4
Grup 2'nin kimyasal semboller dışındaki sembolleri, ilgili ürün standardına uygun kaliteleri birbirinden ayırt
Çelik adı örnekleri

Standart Eski çelik adı5 EN 10027-1 ve CR 10260’a göre çelik adı
EN 10120 Fe E 265 KR P265NB
EN 10028-2 - P265GH
EN 10028-3 - P355NH
5
Eski çelik adları genellikle EU 27:74’e göre verilmiştir.
5
6.3(a)(3)1) Boru hattlarında kullanılan çelikler

2
L n n n an……….…. +an+an……..

Özellik Grup 13) Grup 2 mamul
için
L = Boru hattı nnn=Asgari M= Termomekanik olarak a = gerekli olduğunda bir Çizelge
haddelenmiş haneyle takip eden sınıf özelliği
çeliği akma dayanımı 1, 2, 3
N= Normalize edilmiş veya normalize
edilerek haddelenmiş
Asgari kalınlık Q= Islah edilmiş (Suverilip tavlanmış)
aralığı için (Re) G = Diğer özellikler
N/mm2
1
6.3(a)(3) EN 10027-1'deki 7.2(a)’ya tekabül eder.
2
3
Grup 1'deki M, N ve Q sembolleri ince taneli çelikler için geçerlidir..

EN 10208-2 360 L360NB
360 QT L360QB
360 TM L360MB
4
6
6.3(a)(4)1) Mühendislik çelikleri

2
E n n n an……….…. +an+an……..

için
E=Mühendislik nnn= Asgari G = Diğer özellikler C= Soğuk çekmeye uygunluk Çizelge 3
çeliği akma dayanımı
Asgari kalınlık
aralığı için (Re)
N/mm2
1
6.3(a)(4) EN 10027-1'deki 7.2(a)’ya tekabül eder.
2
3
Tokluk veya kaynak edilebilirlikle ilgili belirtilmiş bir şart olmaksızın.
EN 10025 Fe 490-2 E295
Fe 490-2 KZ E295GC
Fe 590-2 E335
Fe 690-2 E360
4
7
6.3(b)1) Betonarme çeliği

2
B n n n an……….…. +an+an……..

Özellik Grup 1 Grup 2 mamul
için
B=Betonarme nnn=Asgari a = gerekli olduğunda bir veya iki Çizelge 3
haneyle takip eden tokluk sınıfı
çeliği akma dayanımı
Asgari kalınlık
aralığı için (Re)
N/mm2
1
6.3(b) EN 10027-1'deki 7.2(b)’ye tekabül eder.
2

ENV 10080 - B500A
- B500B
8
6.3(c)1) Öngerilmeli beton çeliği
Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

semboller semboller
2
Y n n n n n an…………. +an +an
………………..

için
Y=Öngerilmeli nnnn=4anma C= Soğuk çekilmiş çelik Çizelge 3
H= Sıcak şekillendirilmiş veya işlenmiş
beton çeliği çekme dayanımı
çubuklar
(Re) N/mm2 Q= Islah edilmiş (Suverilip tavlanmış)
S=halat teli
1
6.3(c) EN 10027-1'deki 7.2(c)’ye tekabül eder.
2
3
Grup 1'in sembolleri, ilgili ürün standardına uygun olarak kaliteleri birbirinden ayırt edebilmek için bir veya
iki haneli ek alabilir.
4
Çekme dayanımı 3 haneyle belirtildiğinde ilk hane 0 olmalıdır.
Pr EN 10138-2 Fe 1770 Y1770C
5
9
6.3(d)1) Ray çelikleri veya ray şeklindeki çelik
Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

semboller semboller
2
R n n n n n an…………. +an +an
………………..

için
R=Ray çeliği nnnn=3Asgari Mn= Yüksek mangan muhtevası Q= Islah edilmiş (Suverilip
Cr= Krom alaşımlı tavlanmış)
veya ray çekme dayanımı
an= Belirtilmiş ilave elementlerin
şeklindeki (Re) N/mm2 kimyasal sembolü, örneğin Cu; gerekli
çelik olduğu yerlerde o elementin ortalama
muhtevasının 10 katını (% 0,1
yuvarlama ile) gösteren tek hane.
1
6.3(d) EN 10027-1'deki 7.2(d)’ye tekabül eder.
2
3
Çekme dayanımı 3 haneyle belirtildiğinde ilk hane 0 olmalıdır.
Standart Eski çelik adı EN 10027-1 ve CR 10260’a göre çelik adı
ISO 5003 3A R0900
3B R0900Mn
10
6.3(e)1) Soğuk şekillendirme için yüksek dayanımlı çeliklerden soğuk haddelenmiş yassı
mamuller
Başlıca Çelik için ilâve Çelik ürünleri için ilâve

2
H n n n an…………. +an +an
………………..
H T n n n

için
H= Soğuk Nnn=Asgari M= Termomekanik olarak veya soğuk D= sıcak daldırmayla kaplama Çizelge 2
haddelenmiş için
şekillendirme akma dayanımı
B= Pişirerek sertleştirilmiş
için yüksek (Re) N/mm2 P=Fosforlu
dayanımlı X=İki fazlı
çeliklerden Tnnn= Asgari Y= Çatlaksız çelik
soğuk çekme dayanımı
haddelenmiş (Re) N/mm2
yassı
mamuller
1
6.3(e) EN 10027-1'deki 7.2(e)’ye tekabül eder.
2
3
Grup 1 ve Grup 2'nin sembolleri, ilgili ürün standardına uygun olarak kaliteleri birbirinden ayırt edebilmek
için bir veya iki haneli ek alabilir.
pr EN 10268 Fe E 400 HF H400M
4
11
6.3(f)1) Soğuk şekillendirme için yassı mamuller (Madde 7.2(e)’dekiler hariç)

2
D a n n an ……… +an +an…………

için
D= Soğuk Cnn=Soğuk D= Sıcak daldırmayla kaplama için Çizelge
EK= alışılagelmiş emaye kaplama
şekillendirme haddelenme, 2 2, 3
ED= Doğrudan emaye kaplama
için yassı hane H=İçi boş profiller
mamuller T=Borular için
Dnn= Direkt an= Belirtilmiş ilave elementlerin
kimyasal sembolü, örneğin Cu; gerekli
soğuk
olduğu yerlerde o elementin ortalama
şekillendirme muhtevasının 10 katını (% 0,1
için sıcak yuvarlama ile) gösteren tek hane.
haddeleme, 2 G = Diğer özellikler
hane
Xnn=Haddelen-
me durumu
belirtilmeyen
ürün, 2 hane
1
6.3(f) EN 10027-1'deki 7.2(f)’ye tekabül eder.
2
3
Grup 1'in kimyasal semboller dışındaki sembolleri, ilgili ürün standardına uygun olarak kaliteleri birbirinden
ayırt edebilmek için bir veya iki haneli ek alabilir.
EN 10152 Fe P03 ZE DC03+ZE
EN 10130 Fe P04 DC04
EN 10209 Fe K4 DC04EK
EN 10142 Fe P02 G DX51D+Z
4
12
6.3(g)1) Teneke imalathanesi mamulleri (ambalajlama için çelik mamuller)

2
T H n n an…………. +an +an
………………..
T n n n

için
T= Teneke Hnn=Bir defa Çizelge
imalâthanesi haddelenmiş 2, 3
mamulleri ürünler için
(ambalajlama belirtilmiş Not:Siyah
için çelik ortalama sac için
mamuller) Rockwell sertliğ hiçbir
HR30Tm sembol
tahsis
nnn= İki defa edilme-
haddelenmiş miştir.
ürünler için
anma akma
dayanımı
(Re) N/mm2
1
6.3(g) EN 10027-1'deki 7.2(g)’ye tekabül eder.
2

EN 10205 T 52 TH52
DR 660 T660
EN 10202 T 52 TH52+CE
DR 660 T660+CE
EN 10203 T 52 TH52+SE
DR 660 T660+SE
3
13
6.3(h)1) Elektrik çelikleri (manyetik çelikler)
2
M n n n n - n n a
Başlıca semboller İlâve

Harf Özellik Mamul tipi semboller
M = Elektrik çeliği nnnn=belirtilmiş en fazla kayıp, 1,5 Tesla 50 Hz’de manyetik
W/kg x 100 endüksiyon için:
A= Tane yönlendirilmemiş
nn= 100 x anma kalınlığı, mm D= Alaşımsız yarı mamul
(son tavlama yapılmamış)
İki özellik birbirinden bir çizgi E= Alaşımlı yarı mamul
(tire) ile ayrılmalıdır. (son tavlama yapılmamış)
N= normal tane yönlendirilmiş
1,7 Tesla 50 Hz’de manyetik

endüksiyon için:
S= Tane yönlendirme kaybı
azaltılmış
P= Yüksek geçirgenlikte tane
yönlendirilmiş
1
6.3(h) EN 10027-1'deki 7.2(h)’ye tekabül eder.
2

EN 10106 Fe V 400-50 HA M400-50A
EN 10107 Fe M 140-30 S M140-30S
EN 10126 Fe V 660-50 HD M660-50D
EN 10165 Fe V 390-50 HE M390-50E
3
14
6.4 Kimyasal bileşimine göre kısa gösterilmiş çelikler

6.4.11 Ortalama manganez muhtevası < % 1 olan alaşımsız çelikler (otomat çelikleri hariç)
Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için

semboller ilâve semboller
2
G C n n n an………… +an +an……….

Harf Karbon Çelik için Çelik
muhtevası3 Grup 14,5 Grup 2 mamul
için
G= Dökme nnn= 100 x E= Belirtilmiş en fazla karbon an= Belirtilmiş ilave Çizelge 3
çelik belirtilmiş muhtevası ile elementlerin kimyasal
(gerektiğinde) ortalama karbon R= Belirtilmiş kükürt muhtevası sembolü, örneğin Cu;
muhtevası. aralığı ile gerekli olduğu yerlerde o
C= Karbon Karbon D= Tel çekme için elementin ortalama
muhtevası bir C= Soğuk şekillendirme, muhtevasının 10 katını (%
aralıkla örneğin soğuk şişirme, soğuk 0,1 yuvarlama ile)
belirtilmediğinde ekstrüzyon için gösteren tek hane.
uygun bir temsilî S= Yay için
değer U= Takımlar için
seçilmelidir. W= Kaynak çubuğu için
Gerekli yerlerde 1 veya 2
hane
1
6.4.1 EN 10027-1'deki 7.3.1’e tekabül eder.
2
3
Benzer iki çelik tipini birbirinden ayırabilmek için karbon muhtevasını gösteren sayı 1 artırılabilir.
4
Grup 1'in E ve R dışındaki sembolleri, ilgili ürün standardına uygun olarak kaliteleri birbirinden ayırt
5
Grup 1’in E ve R sembollerinden sonra, % 0,1 yuvarlatılmış en fazla ortalama kükürt muhtevasının 100
katını temsil eden 1 hane kullanılabilir.
EN 10083-1 2C35 C35E
3C35 C35R
6
15

Ortalama manganez muhtevası ≥ %1 olan alaşımsız çelikler, alaşımsız otomat çelikleri
6.4.21 ve her alaşım elementi kütlece ortalama < % 5 olduğunda alaşımlı çelikler (yüksek hız
çelikleri hariç)

2
G n n n a.. n-n.. +an +an ……..

Harf Karbon Alaşım elementleri Çelik için Çelik
muhtevası3 Grup 1 Grup 2 mamul
için
G= Dökme nnn= 100 x a = Çeliği karakterize eden Çizelge
çelik belirtilmiş alaşım elementlrini göstern 1, 3
(gerektiğinde) ortalama karbon kimyasal semboller; ardından
muhtevası. n-n ile gösterilen semboller
Karbon muhtevası gelir.
bir aralıkla
belirtilmediğinde n-n= Aşağıdaki faktörlerle
uygun bir temsilî çarpılmış olan ve tire ile
değer seçilmelidir. ayrılmış ortalama element
muhtevalarını gösteren
rakamlar.
Element Faktör
Cr, Co, Mn, Ni, 4
Si, W
Al, Be, Cu, Mo, 10
Nb, Pb, Ta, Ti,
V, Zr
Ce, N, P, S 100
B 1000
1
6.4.2 EN 10027-1'deki 7.3.2’ye tekabül eder.
2
3
EN 10028-2 13CrMo4-5 13CrMo4-5
EN 10083-1 28Mn6 28Mn6
PrEN 10087 11SMnPb30 11SMnPb30
4
16

En azından bir alaşım elementinin kütlece muhtevası ≥ % 5 olan alaşımlı çelikler
6.4.31 (yüksek hız çelikleri hariç)

2
G X n n a.. n-n.. +an +an ……..

Harf Karbon Alaşım elementleri Çelik için Çelik
muhtevası3 Grup 1 Grup 2 mamul
için
G= Dökme nnn= 100 x a = Çeliği karakterize eden Çizelge
çelik belirtilmiş alaşım elementlrini göstern 1, 3
(gerektiğinde) ortalama karbon kimyasal semboller; ardından
muhtevası. n-n ile gösterilen semboller
X = % 5'e eşit Karbon muhtevası gelir.
veya daha bir aralıkla
fazla olan en belirtilmediğinde n-n= Aşağıdaki faktörlerle
azından bir uygun bir temsilî çarpılmış olan ve tire ile
alaşım değer seçilmelidir ayrılmış ortalam element
elementinin muhtevalarını gösteren
muhtevası rakamlar.
1
2
3
EN 10088-1 X5CrNi18-10 X5CrNi18-10
4
17

Yüksek hız çelikleri
6.4.41

2
H S n-n.. +an +an ……..

Harf Karbon muhtevası3 Çelik için Çelik
Grup 1 Grup 2 mamul
için
HS= Yüksek hız n-n= Tire çizgisi ile ayrılan ve Çizelge 3
çeliği alaşım elementlerinin muhtevasını
aşağıdaki sırayla gösteren sayılar:
- tungsten (W)
- molibden (Mo)
- vanadyum (V)
- kobalt (Co)
1
2
prEN ISO 4957 HS2-9-1-8 HS2-9-1-8
3
18
ÇİZELGE 1 ÖZELLİKLERİ GÖSTEREN SEMBOLLER

SEMBOL ANLAMI
+H Sertleştirilebilirlik
+Z15 Tüm kalınlık özelliği; asgari alan daralması = %15
Not: Semboller, önce gelen sembolden artı (+) işareti ile ayrılır. Madde 6.1'e ve Madde 6.2'ye bakınız. Bu
semboller normal olarak çeliğin karakteristik özellikleri olan özellikleri gösterir. Bununla birlikte, uygulama
açısından çelik mamul sembolleri olarak ele alınmıştır.
ÇİZELGE 2 KAPLAMA TIPLERİNİ GÖSTEREN SEMBOLLER

SEMBOL ANLAMI
+A Sıcak daldırmalı alüminyum kaplama
+AR Giydirmeyle alüminyum kaplama
+AS Alüminyum silisyum alaşımı kaplama
+AZ Alüminyum çinko alaşımı (> % 50 Al) kaplama
+CE Elektrolitik krom/krom oksdit kaplama (ECCS)
+CU Bakır kaplama
+IC İnorganik kaplama
+OC Organik kaplama
+S Sıcak daldırmalı kalay kaplama
+SE Elektrolitik kalay kaplama
+T Sıcak daldırmalı kurşun kalay alaşımı (terne) kaplama
+TE Elektrolitik kurşun kalay alaşımı (terne) kaplama
+Z Sıcak daldırmalı çinko (galvaniz) kaplama
+ZA Sıcak daldırmalı çinko alüminyum (> % 50 Zn) kaplama
+ZE Elektrolitik çinko kaplama
+ZF Sıcak daldırmalı çinko demir kaplama (çinko kaplarken tavlama)
+ZN Elektrolitik çinko nikel alaşımı kaplama
Not: Semboller, önce gelen sembolden artı (+) işareti ile ayrılır. Madde 6.1'e ve Madde 6.2'ye bakınız. Bazı
sembollerle karışmasının önüne geçmek için S harfi , bu sembollere önek olarak kullanılabilir; örneğin +SA.
19
ÇİZELGE 3 İŞLEM DURUMUNU GÖSTEREN SEMBOLLER

SEMBOL ANLAMI
+A Yumuşak tavlama
+AC Grafitler küreselleşinceye kadar tavlanmış
+AR Haddelendiği gibi (özel haddeleme ve/veya ısıl işlem durumunda olmayan)
+AT Katı çözelti tavlaması uygulanmış
+C Soğuk işleme sertleşmesine uğramış
+Cnnn nnn N/mm2’lik asgari çekme dayanımıyla soğuk işleme sertleşmesine uğramış
+CR Soğuk haddelenmiş
+DC İmalâtçının tercihine bırakılmış teslim durumu
+FP Ferritik-perlitik yapıya ve sertlik aralığına gelecek şekilde işlem görmüş
+HC Sıcak haddelenme ardından soğuk sertleşme
+I İsotermik olarak işlem görmüş
+LC Son paso işleminden geçmiş (temperleme haddesinden geçmiş veya soğuk çekilmiş)
+M Termomekanik olarak şekillendirilmiş
+N Normalize edilmiş veya normalize edilirken şekillendirilmiş
+NT Normalize edilmiş ve temperlenmiş
+P Çökelme sertleşmesine uğramış
+Q Suverilmiş
+QA Havada soğutulmuş
+QO Yağda soğutulmuş
+QT Islah edilmiş (suverilip tavlanmış)
+QW Suda soğutulmuş
+RA Yeniden kristalleşme tavlaması uygulanmış
+S Soğuk kesmeye uygun işlem görmüş
+T Temperlenmiş
+TH Sertlik aralığına getirmek üzere işlem uygulanmış
+U İşlem görmemiş
+WW Sıcak işlenmiş
Not: Semboller, önce gelen sembolden artı (+) işareti ile ayrılır. Madde 6.1'e ve Madde 6.2'ye bakınız. Bazı
sembollerle karışmasının önüne geçmek için T harfi , bu sembollere önek olarak kullanılabilir; örneğin +TA.
20

TS CR 10260

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS CR 10260

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

ICS 77.080.20 ; 01.040.77

ÇELİKLERİN KISA GÖSTERİLİŞ SİSTEMİ – İLÂVE

Designation system for steels – Additional symbols

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

Çeliklerin kısa gösteriliş sistemi – İlâve semboller

Bu standardın amacı EN 10027-1 ve EN 10027-2’yi tamamlamak, böylece Avrupa normlarının mevcut

Bu standarddaki temel değişiklikler aşağıdaki gibidir:

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN, ISO, Adı TS No1) Adı

4 İlâve sembollerin belirlenmesi

6.1 Çelik adları

6.2 Çelik numaraları

Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Yapı çelikleri için çelik adları örneği

Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Çelik adı örnekleri

Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Çelik adı örnekleri

Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Çelik adı örnekleri

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca Çelik için ilâve Çelik ürünleri için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca Çelik için ilâve Çelik ürünleri için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca Çelik için ilâve Çelik ürünleri için ilâve

Başlıca semboller İlâve semboller

Çelik adı örnekleri

Başlıca semboller İlâve semboller

Başlıca semboller İlâve

1,7 Tesla 50 Hz’de manyetik

Çelik adı örnekleri

6.4 Kimyasal bileşimine göre kısa gösterilmiş çelikler

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için

Başlıca semboller İlâve semboller

6.4 Kimyasal bileşimine göre kısa gösterilmiş çelikler

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için

Başlıca semboller İlâve semboller

6.4 Kimyasal bileşimine göre kısa gösterilmiş çelikler

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için

Başlıca semboller İlâve semboller

6.4 Kimyasal bileşimine göre kısa gösterilmiş çelikler

Başlıca semboller Çelik için ilâve Çelik mamuller için

Başlıca semboller İlâve semboller

ÇİZELGE 1 ÖZELLİKLERİ GÖSTEREN SEMBOLLER

ÇİZELGE 2 KAPLAMA TIPLERİNİ GÖSTEREN SEMBOLLER

ÇİZELGE 3 İŞLEM DURUMUNU GÖSTEREN SEMBOLLER

You might also like