Professional Documents
Culture Documents
ÖNSÖZ
Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 10027-1 standardı esas alınarak, TSE Metalurji Hazırlık
Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 18 Ocak 1996 tarihli toplantısında Türk Standardı
olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
ICS 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10027-1/Ocak 1996
İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - TARİFLER............................................................................................................. 1
4 - PRENSİPLER ....................................................................................................... 1
4.1 - Tek Bir Çelik Adı........................................................................................................ 1
4.2 - Çelik Adlarının Formülasyonu.................................................................................... 1
4.3 - Çelik Adlarının Verilmesi ........................................................................................... 2
4.4 - Danışma.................................................................................................................... 2
5 - MAMUL STANDARDLARI İÇİN ATIFLAR ........................................................... 2
6 - ÇELİK ADLARININ SINIFLANDIRILMASI ........................................................... 2
7 - ÇELİK ADLARININ YAPISI .................................................................................. 2
ICS 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10027-1/Ocak 1996
1 - KAPSAM
1.1 - Bu standard çeliklerin kısaltılmış tanıtımını sağlamak için, çeliğin uygulama alanı ve başlıca
karakteristiklerini (örneğin; mekanik , fiziksel ve kimyasal) ifade eden, sembolik harf ve sayılarla
gösteriliş kaidelerini kapsar.
Belirsizlikleri önlemek için, bu standarda göre oluşturulmuş çelik mamullerin ilave karakteristiklerini
(örneğin; yüksek veya alçak sıcaklıkta kullanıma uygunluk, yüzey durumu, ısıl işlem şartı ve
deoksidasyon) tanımlayan ek sembollerle tamamlamak gerekebilir. Bu ek semboller; IC 10 bilgi
sirkülerinde verilmiştir.
NOT - IC 10’la birlikte bu standard tarafından kapsanan kısa gösteriliş, İngilizcede, steel names (çelik
adları), Fransızcada, designation symbolique (sembolik kısa gösteriliş), Almancada da,
Kurznamen (kısa adlandırma) olarak bilinir.
1.4 - Çelik numaraları olarak bilinen çeliklerin nümerik gösteriliş sistemi EN 10027-2’de verilmiştir.
3 - TARİFLER
Bu standardın amaçları için, EN 10020 ve EN 10079’daki tarifler uygulanır.
4 - PRENSİPLER
4.1 - Tek Bir Çelik Adı
Her bir çelik için, bir tek, çelik adı olur.
1
ICS 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10027-1/Ocak 1996
4.3.2 - CEN üyelerinin ulusal standardlarında belirtilen çelikler için ve başka çelikler için, çelik adları,
ilgili ulusal standardlar kurumu tarafından veya bu kurumun sorumluluğu altında verilir.
Temelde aynı olan çeliklere çok çeşitli çelik adları verilmesini önlemek için Avrupa Tescil Bürosu
(European Registration Office) EN 10027-2’deki şartları sağlamak kaydıyla bir çelik numarasına
uniform (uyumlu) adlar verebilmek için ulusal standardların ilgili organlarıyla işbirliği yapar.
4.4 - Danışma
Çelik adlarını vermekte; güçlükler ve tereddütler varsa ECISS/TC 7’ye danışılarak fikir edinilmelidir.
Çelik veya çelik mamul için çelik adının yapısının detayları, ilgili mamul veya boyut standardında
verilir.
7.2 - Uygulama Alanına, Mekanik Veya Fiziksel Özelliklere Göre Çeliklerin Kısa Gösterilişi (Grup
1)
Kotlama, aşağıdaki başlıca sembolleri kapsar.
a) S = Yapı Çelikleri
P = Basınç Amaçları için Çelikler
L = Boru Hatları için Çelikler
E = Makine Çelikleri
2
Bu harflerin devamında N/mm olarak belirlenen en küçük kalınlık aralığı için; minimum akma
2)
dayanımı ‘nı belirten sayı gelir.
2) İlgili standardda belirtilen özelliklere bağlı olarak, akma dayanımı terimi bu standardda kullanıldığı
gibi, ya üst akma dayanımı (ReH)’yi, ya alt akma dayanımı (Rel)’yi, ya da kalıcı dayanım (RP)’yi veya
kalıcı toplam dayanımı (Rt)’yi karşılar.
2
ICS 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10027-1/Ocak 1996
e) H = Soğuk çekme için yüksek dayanımlı çeliklerin soğuk haddelenen yassı mamuller için
2
H harfinin devamında N/mm olarak belirlenen minimum akma dayanımını belirten sayı gelir veya
2
orada yalnızca çekme dayanımı için T harfiyle belirlenmişse, T harfinin devamında N/mm olarak
belirtilen minimum çekme dayanımı belirtilen sayı gelir.
f) D = Soğuk şekillendirme için kullanılan yassı mamuller için, (burada Madde 7.2’e hariç)
aşağıdaki harflerin birisiyle devam edilir.
NOT 2 - M harfinden sonra işaret edilen semboller, 50 Hz sanayi frekansında kullanılan elektrik
çelikleriyle ilgilidir. Farklı kullanımlar için, mesela rölelerde ve yüksek frekanslı
uygulamalarda belli başlı semboller henüz geliştirilememiştir.
7.3.1 - Ortalama Mangan Miktarı <%1 Olan Alaşımsız (otomat çelikleri hariç) Çelikler (Alt Grup
2.1):
Kotlama, sırasıyla aşağıdaki sembolleri kapsar:
a) C harfi
3)
b) Ortalama yüzde karbon miktarının, 100 katı olan (100 x) bir sayıyla belirtilir . Karbon miktarının
aralık olarak belirtilmediği yerde, ilgili mamul standardından sorumlu teknik komite uygulanabilir
temsili bir değer seçer.
7.3.2 - Ortalama Mangan Miktarı ≥%1 Olan Alaşımsız Çelikler, Her Bir Alaşım Elementi Kütlece ≤
% 5 (Alt Grup 2.2) Olan, Alaşımsız Otomat Çelikleri ve Alaşımlı Çelikler (Yüksek Hız Çelikleri
Hariç)
3) Birbirine benzer iki çelik tipini birbirinden ayırmak için, karbon miktarını gösteren sayı bir birim
arttırılabilir veya eksiltilebilir.
3
ICS 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10027-1/Ocak 1996
7.3.3 - En Az Bir Alaşım Elementinin Kütlece Miktarı ≥%5 Olan Alaşımlı Çeliklerde (Yüksek Hız
Çelikleri Hariç) (Alt Grup 2.3)
Karbon miktarının aralık olarak belirtilmediği yerde ilgili mamul standardından sorumlu teknik komite
uygulanabilir bir değer seçer.
c) Çeliği karakterize eden alaşım elementlerini gösteren kimyasal semboller; Sembollerin dizilişi bu
sembollerin içerdiği elementlerin miktarına göre, en yüksekten en düşüğe doğru yapılır, iki veya daha
fazla elementin miktarları aynı ise semboller alfabetik sıraya göre dizilir.
4) Birbirine benzer iki çelik tipini birbirinden ayırmak için, karbon miktaını gösteren sayı bir birim
arttırılabilir veya eksiltebilir.