ICS 25.160.

20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 440 (1994) standardõ esas alõnarak, TSE Metalurji
Hazõrlõk Grubu’na bağlõ Tahribatsõz Muayene ve Kaynak Özel Daimi Komitesi'nce TS 5618
(1988)‘in revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 10 Nisan 2002 tarihli
toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

− Bu standardõn daha önce yayõmlanmõş bulunan baskõlarõ geçersizdir.

ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

İçindekiler

0 Giriş ................................................................................................................................................. 1
1 Kapsam ........................................................................................................................................... 1
2 Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanlar .................................................................................. 1
3 Sõnõflandõrma................................................................................................................................... 1
4 Semboller ve şartlar ....................................................................................................................... 2
4.1 İşlem/mamul için kullanõlan sembol .......................................................................................... 2
4.2 Saf kaynak metalinin mukavemet ve uzamasõ için kullanõlan sembol ..................................... 2
4.3 Saf kaynak metalinin vurma özellikleri için kullanõlan sembol .................................................. 2
4.4 Koruyucu gaz için kullanõlan sembol......................................................................................... 3
4.5 Tel elektrotlarõn kimyasal bileşimi için kullanõlan sembol.......................................................... 3
5 Mekanik deneyler ........................................................................................................................... 3
5.1 Ön õsõtma ve pasolararasõ sõcaklõk............................................................................................ 3
5.2 Kaynak şartlarõ ve paso sõrasõ................................................................................................... 4
6 Kimyasal analiz............................................................................................................................... 4
7 Teknik teslim şartlarõ...................................................................................................................... 4
8 Kõsa gösteriliş örneği..................................................................................................................... 4
Ek A......................................................................................................................................................... 5
A.1 Handbuch für das Eisenhüttenlaboratorium ............................................................................. 5
A.2 BS 6200-3 Sampling and analysis of iron, steel and other ferrous metals - Part 3: Methods of
analysis ................................................................................................................................................ 5

2
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

Kaynak sarf malzemeleri - Alaşõmsõz ve ince taneli çeliklerin

koruyucu gaz metal ark kaynağõ için tel elektrotlar ve yõğõlmõş
kaynaklar - Sõnõflandõrma

0 Giriş
Bu standard, kimyasal bileşimleri ve gerektiğinde saf kaynak metalinin akma mukavemeti, çekme
mukavemeti ve uzamasõ yönünden, tel elektrotlarõ tanõmlamak için bir sõnõflandõrma teklif eder. Kaynak
metalinin akma mukavemetinin, çekme mukavemetine oranõ, genellikle esas metalin sahip olduğu
orandan daha yüksektir. Kullanõcõlar, eşleştirilen kaynak metali akma mukavemetinin esas metal akma
mukavemeti ile eşleşmesinin kaynak metali çekme mukavemetinin, esas metalin çekme
mukavemetiyle eşleşmesini gerektirmediğini dikkate almalõdõr. Bu sebeple, çekme mukavemetinin
eşleştirilmesi gereken uygulamalarda, sarf malzemelerinin seçimi Çizelge 1’in 3.sütunu referans
alõnarak yapõlmalõdõr.

Elektrotlarõn sõnõflandõrõlmasõnda kullanõlan saf kaynak metali deney numunelerinin mekanik

özelliklerinin elektrot çapõ, salõnõm genişliği, kaynak konumu ve esas malzeme bileşimi gibi kaynak
prosedüründeki farklõlõklar sebebiyle imalât birleştirmelerinde elde edilenlerden farklõ olacağõ göz
önüne alõnmalõdõr.

1 Kapsam
2
Bu standard, en düşük akma mukavemeti 500 N/mm ’ye kadar olan alaşõmsõz ve ince taneli çeliklerin
koruyucu gaz metal ark kaynağõ için kaynak edilmiş durumda yõğõlmõş kaynak ve tel elektrotlarõn
sõnõflandõrõlmasõ için gerekli şartlarõ kapsar.

Bir yõğõlmõş kaynağõn sõnõflandõrõlmasõ saf kaynak metalinin deneylerini esas alõr.

2 Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atõf
yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir.
Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanõn tarihinin
belirtilmemesi halinde en son baskõsõ kullanõlõr.
1)
EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ
No (İngilizce) (Türkçe)
EN 439 Welding consumables-Shielding TS EN 439 Kaynak Sarf Malzemeleri - Ark
gasses for arc welding and cutting Kaynağõ ve Kesme İçin Koruyucu
Gazlar
EN 759 Welding consumables-Technical TS EN 759 Kaynak sarf malzemeleri - Kaynak
delivery conditions for welding filler ilâve metalleri için teknik teslim
metals including type of product, şartlarõ - Mamul tipi, boyutlar,
dimensions tolerances and marking toleranslar ve işaretleme
EN 1597-1 Welding consumables - Testing for TS EN Kaynak Sarf Malzemeleri - Deney
classification Part 1: Test assembly for 1597-1 metotlarõ - Bölüm 1: Çelik, nikel ve
all weld metal test specimen in steel nikel alaşõmlarõnda saf kaynak metali
nickel and nickel alloys deney numuneleri için deney parçasõ
ISO 31-0: 1992 Quantities and units-Part 0 : General TS 1990 Büyüklükler, Birimler ve Semboller -
principles Genel İlkeler

3 Sõnõflandõrma
Bir tel elektrot Çizelge 3’teki kendi kimyasal bileşimine göre sõnõflandõrõlmalõdõr. Yõğõlmõş bir kaynak saf
kaynak metalinin mekanik özelliklerine ve özel bir grupdan bir koruyucu gaz kullanõmõna göre ilâve
sembollerle sõnõflandõrõlmalõdõr. Bir yõğõlmõş kaynağõn sõnõflandõrõlmasõ beş bölüme ayrõlõr:

1) TSE Notu : Atõf yapõlan standardlarõn TS numarasõ ve Türkçe adõ 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

1) Birinci bölüm, tanõtõlacak işlem / mamulü belirten bir sembolü verir,

2) İkinci bölüm, saf kaynak metalinin mukavemet ve uzamasõnõ belirten bir sembolü verir,
3) Üçüncü bölüm, saf kaynak metalinin vurma özelliklerini belirten bir sembolü verir,
4) Dördüncü bölüm, kullanõlan koruyucu gazõ belirten bir sembolü verir,
5) Beşinci bölüm, kullanõlan tel elektrodun kimyasal bileşimini belirten bir sembolü verir.

4 Semboller ve şartlar
4.1 İşlem/mamul için kullanõlan sembol
Gaz metal ark kaynak işlemi ve/veya sonuçlanan yõğõlmõş kaynak için kullanõlan sembol, kõsa
gösterilişin başõna yerleştirilen “G” harfidir.

4.2 Saf kaynak metalinin mukavemet ve uzamasõ için kullanõlan sembol

Çizelge 1’deki sembol, saf kaynak metalinin kaynak edildiği şartlarda Madde 5’e göre tayin edilen
akma mukavemeti, çekme mukavemeti ve uzamasõnõ gösterir.

Çizelge 1 - Saf kaynak metalinin mukavemet ve uzamasõ için kullanõlan sembol

1) 2)
Sembol En düşük akma mukavemeti Çekme mukavemeti En düşük uzama
2 2
N/mm N/mm %
35 355 440-570 22
38 380 470-600 20
42 420 500-640 20
46 460 530-680 20
50 500 560-720 18

1) Akma mukavemeti için akma meydana geldiğinde daha düşük akma (ReL) kullanõlmalõdõr. Aksi
taktirde % 0,2 uzamadaki deneme mukavemeti (Rpo,2) kullanõlmalõdõr.
2) Ölçü uzunluğu numune çapõnõn beş katõna eşittir.

4.3 Saf kaynak metalinin vurma özellikleri için kullanõlan sembol

Çizelge 2’deki sembol, Madde 5’de verilen şartlar altõnda 47J’lük vurma enerjisinin elde edildiği
sõcaklõğõ belirtir. Üç numune deneye tabi tutulmalõdõr. Yalnõzca bir numunenin değeri 47 J’den düşük
olabilir. Ancak 32 J’den daha düşük olamaz. Bir saf kaynak metali belli bir sõcaklõk için
sõnõflandõrõldõğõnda Çizelge 2’deki herhangi daha yüksek sõcaklõğõ da otomatik olarak kapsar.

Çizelge 2 - Saf kaynak metalinin vurma özellikleri için kullanõlan sembol

Sembol En az ortalama vurma enerjisi

47 J
°C
Z Uygulanmaz
A +20
0 0
2 -20
3 -30
4 -40
5 -50
6 -60

2
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

4.4 Koruyucu gaz için kullanõlan sembol

EN 439’da izah edildiği gibi M ve C sembolleri, koruyucu gazlarõ gösterir.

Karõşõm gazlar için M sembolü, sõnõflandõrma helyum olmaksõzõn EN 439-M2 koruyucu gazõ ile
yapõldõğõnda kullanõlmalõdõr.

C sembolü, sõnõflandõrma EN 439-C1 karbon dioksit koruyucu gazõ ile yapõldõğõnda kullanõlmalõdõr.

4.5 Tel elektrotlarõn kimyasal bileşimi için kullanõlan sembol

Çizelge 3’deki sembol, tel elektrodun kimyasal bileşimini belirtir ve alaşõmlandõrma elementlerinin
karekteristik bir belirtisini ihtiva eder.

Çizelge 3 - Tel elektrotlarõn kimyasal bileşimi için kullanõlan sembol

1) 2) 3)
Sembol Kimyasal Bileşim % Kütle
C Si Mn P S Ni Mo Al Ti+Zr
GO Üzerinde anlaşmaya varõlmõş diğer herhangi bir bileşim
G2Si 0,06-0,14 0,50-0,80 0,90-1,30 0,025 0,025 0,15 0,15 0,02 0,15

G3Si1 0,06-0,14 0,70-1,00 1,30-1,60 0,025 0,025 0,15 0,15 0,02 0,15

G4Si1 0,06-0,14 0,80-1,20 1,60-1,90 0,025 0,025 0,15 0,15 0,02 0,15

G3Si2 0,06-0,14 1,00-1,30 1,30-1,60 0,025 0,025 0,15 0,15 0,02 0,15

G2Ti 0,04-0,14 0,40-0,80 0,90-1,40 0,025 0,025 0,15 0,15 0,05-0,20 0,05-0,25

G3Ni1 0,06-0,14 0,50-0,90 1,00-1,60 0,025 0,025 0,80-0,15 0,15 0,02 0,15

G2Ni2 0,06-0,14 0,40-0,80 0,80-1,40 0,025 0,025 2,10-2,70 0,15 0,02 0,15

G2Mo 0,08-0,12 0,30-0,70 0,90-1,30 0,025 0,025 0,15 0,40-0,60 0,02 0,15

G4Mo 0,06-0,14 0,50-0,80 1,70-2,10 0,025 0,025 0,15 0,40-0,60 0,02 0,15

G2A1 0,08-0,14 0,30-0,50 0,90-1,30 0,025 0,025 0,15 0,15 0,35-0,75 0,15

1) Belirtilmediğinde: Cr ≤ % 0,15, Cu ≤ % 0,35 ve V ≤ % 0,03. Çelikteki artõk bakõr muhtevasõ + her bir
kaplama, % 0,35 (m/m) ‘i aşmamalõdõr.
2) Çizelgede gösterilen tek değerler, en büyük değerlerdir.
3) Sonuçlar, ISO 31-0:1992 Ek B, Kural A kullanõlarak belirtilen değer gibi, aynõ anlamlõ sayõya
yuvarlatõlmalõdõr.

5 Mekanik deneyler
Çekme ve vurma deneyleri ile herhangi gerekli deney tekrarlarõ, aşağõda Madde 5.1 ve Madde 5.2 de
belirtilen kaynak şartlarõ ve 1,2 mm çapõnda tel elektrot kullanõlarak EN 1597-1’e göre saf kaynak
metali deney grubu Tip 3 kullanõlmak suretiyle saf kaynak metali üzerinde kaynak edilmiş durumda
yapõlmalõdõr.

5.1 Ön õsõtma ve pasolararasõ sõcaklõk

Ön õsõtma gerekmez. Kaynak oda sõcaklõğõndan başlayabilir.

Pasolararasõ sõcaklõk, sõcaklõk gösteren tebeşirler, yüzey termometreleri veya õsõl çiftler kullanõlarak
ölçülmelidir.

Pasolararasõ sõcaklõk, 250 °C’u aşmamalõdõr. Herhangi bir pasodan sonra pasolararasõ sõcaklõk aşõlõrsa
deney grubu sõnõr sõcaklõğõn altõndaki bir sõcaklõğa kadar havada soğutulmalõdõr.

3
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

5.2 Kaynak şartlarõ ve paso sõrasõ

Çizelge 4’teki kaynak şartlarõ Çizelge 5’teki paso sõrasõ ile beraber kullanõlmalõdõr.

İki pasodan meydana gelen bir tabakayõ tamamlamak için yapõlacak kaynağõn yönü değişmemeli,
ancak tabakalarõn kaynak yönü değiştirilmelidir.

Çizelge 4- Kaynak şartlarõ

Çap Kaynak akõmõ Kaynak gerilimi Temas ucu mesafesi

(mm) (A) (V) (mm)
1)
1,2 280 ±20 20
1) Kaynak gerilimi seçilen koruyucu gaza bağlõdõr.

Çizelge 5- Paso sõrasõ

Salõnõm
Elektrot çapõ Tabaka no Her tabakadaki pasolar Tabaka sayõsõ
(mm)
1)
1,2 1’den yukarõ 2 6-10
1) Üst iki tabaka her tabakada 3 paso ile atõlabilir.

6 Kimyasal analiz
Kimyasal analiz, tel numuneleri üzerinde yapõlmalõdõr. Herhangi bir analitik teknik kullanõlabilir. Ancak
uyuşmazlõk durumunda kabul edilmiş ve yayõnlanmõş metotlara atõf yapõlmalõdõr.

Not - A.1 ve A.2’ye bakõnõz.

7 Teknik teslim şartlarõ

Teknik teslim şartlarõ, EN 759’daki şartlarõ karşõlamalõdõr.

8 Kõsa gösteriliş örneği

2
Koruyucu gaz metal ark kaynağõ ile en düşük akma mukavemeti 460 N/mm (46) ve en düşük
ortalama vurma enerjisi -30°C da (3) 47 J olan ve G3Si1 tel kullanõlarak karõşõm gaz altõnda yõğõlan bir
kaynak metalinin kõsa gösterilişi:

TS 5618 EN 440 - G 46 3 M G3Si1

Çizelge 3 ‘teki G3Si1’in kimyasal şartlarõnõ sağlayan bir tel elektrodun kõsa gösterilişi:

TS 5618 EN 440 - G3Si1

Burada:

TS 5618 EN 440 : Standard numarasõ,

G : Tel elektrot ve/veya yõğõlmõş metal/koruyucu gaz metal ark kaynağõ (Madde 4.1),
46 : Mukavemet ve uzama (Çizelge 1),
3 : Vurma özellikleri (Çizelge 2),
M : Koruyucu gaz (Madde 4.4),
G3Si1 : Tel elektrodun kimyasal bileşimi (Çizelge 3)
dir.

4
ICS 25.160.20 TÜRK STANDARDI TS 5618 EN 440/Nisan 2002

Ek A
(Bilgi için)

Kaynaklar

A.1 Handbuch für das Eisenhüttenlaboratorium

A.2 BS 6200-3 Sampling and analysis of iron, steel and other ferrous metals - Part 3: Methods of
analysis