You are on page 1of 20

ICS 25.140.

30 TÜRK STANDARDI TASARISI tst 9512/Revizyon

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 9512
Şubat 2005

ICS 25.140.30

EL ALETLERİ - MAKASLAR - DEMİR ÇUBUK KESMEK


İÇİN

Hand tools – Bolt cutters

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
0
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi


İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)


TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Ön söz
− Bu standard,Türk Standardları Enstitüsü Makina Hazırlık Grubu’nca TS 9512:1991’nin revizyonu olarak
hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 24 Şubat 2005 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar
verilmiştir.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

− Bu standardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, milletlerarası


standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da gözönünde
bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların,
ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.

− Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/imalatçı ve tüketici durumundaki
konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

İçindekiler

0 Konu, tarif, kapsam .................................................................................................................................. 1


0.1 Konu ..................................................................................................................................................... 1
0.2 Tarifler................................................................................................................................................... 1
0.3 Kapsam................................................................................................................................................. 1
1 Sınıflandırma ve özellikler ....................................................................................................................... 2
1.1 Sınıflandırma ........................................................................................................................................ 2
1.2 Özellikler ............................................................................................................................................... 2
1.3 Boyut ve toleranslar .............................................................................................................................. 3
1.4 Özellik, muayene ve deney madde numaraları .................................................................................... 3
2 Numune alma, muayene ve deneyler ..................................................................................................... 4
2.1 Numune alma ....................................................................................................................................... 4
2.2 Muayene ............................................................................................................................................... 5
2.3 Deneyler ............................................................................................................................................... 5
2.4 Değerlendirme ...................................................................................................................................... 6
2.5 Muayene ve deney raporu.................................................................................................................... 6
3 Piyasaya arz .............................................................................................................................................. 6
3.1 Ambalâjlama ......................................................................................................................................... 6
3.2 İşaretleme ............................................................................................................................................. 6
4 Çeşitli hükümler ....................................................................................................................................... 6

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Atıf yapılan standardlar

References

TS 79-5/Nisan 2003 “Rondelâlar - Bölüm 5: Yaylı Rondelâlar”


“Wasters - Part 5: Spherical and spring lock Washers”

TS 139-1/Haziran 2001 “Metalik Malzemeler - Brinel Sertlik Deneyi - Bölüm 1: Deney Metodu”
EN ISO 6506-1 “Metalic materials - Brinell hardness test - Part 1: Test method”

TS 140/Ekim 2000 “Metalik Malzemeler - Rockwell Sertlik Deneyi - Bölüm 1: Deney Metodu
EN ISO 6508-1 (A,B,C,D,E,F,G,H,K,N,T skalaları”
“Metallic Metarials - Rockwell Hardness Test Part 1: Test Method
(Scales A,B,C,D,E,F,G,H,KN,T)”

TS 301/Nisan 1983 “Borular - Dikişsiz ve Dikişli - Vida Dişi Açılabilir, Vidalı Çelik”
“Seamless and Welded Steel Pipes with Thread”

TS 971/Aralık 1988 “Yüzey Pürüzlülüğü - Parametreler ve Pürüzlülük Tespiti Kuralları


“Surface Roughness - Parameters,Their Values and General Rules for
Specifying Requirements”

TS 1980-2/Temmuz 1995“Genel Toleranslar - Bölüm 2: Toleransı verilmemiş Şekil ve Konumlar


EN 22768-2 İçin Geometrik Toleranslar”
“General Tolarances - Part 2 - Geometrical Tolarances For Features Without
Individual Tolarance Indications”

TS 2525-1/Kasım 1996 “Su Verilmiş ve Menevişlenmiş Çelikler (Islah Çelikleri) - Kısım 1: Özel
EN 10083-1 Çeliklerin Teknik Teslim Şartları”
“Quenched and Tempered Steels - Part 1: Technical Delivery Conditions
For Special Steels”

TS 2525-2/Kasım 1996 “Su Verilmiş ve Menevişlenmiş Çelikler (Islah Çelikleri) - Kısım 2:


EN 10083-2 Alaşımsız Kalite Çelikleri İçin Teknik Teslim Şartları”
“Quenched and Tempered Steels - Part 2: Technical Delivery Conditions for
Unalloyed Quality Steels”

TS 3576/Nisan 1996 “Bağlama Elemanlarının Mekanik Özellikleri - Bölüm: 1- Cıvata ve


EN 20898-1 Saplamalar”
“Mechanical Propertles of Fasteners Part: 1- Bolts, Screws and Studs”

TS 3611/Nisan 1998 “Bağlama Elemanlarının Mekanik Özellikleri - Bölüm: 2 – Deney Yükü


EN 20898-2 Değerleri Belirlenmiş Somunlar Normal Adımlı”
“Mechanical Properties of Fasteners – Part 2: Nuts with specified proof load
values - Coarse thread”

TS 5187/Nisan 1987 “Tahribatsız Muayene Usulleri - Sıvı Girinim (Penetrasyon) Muayenesi İçin
Metotlar ve İzlerin Sınıflandırılması”
“Non Destructive Testing Methods for Liquid Penetrant Testing and Classification
of İndication”

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

El aletleri - Makaslar - Demir çubuk kesmek için

0 Konu, tarif, kapsam


0.1 Konu
Bu standard, demir çubuk kesmek için kullanılan makasların tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune
alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

0.2 Tarifler

0.2.1 Demir çubuk kesme makası


Demir (veya diğer metal) çubukları kesme işleminde kullanılan bir el aleti (Şekil1, Föy 1).

0.2.2 Kesici ağız


Makasın mafsalına, alt ve üst bağlantı lâmalarına, cıvatalarla bağlanan kesici elemanı (Şekil1).

0.2.3 Mafsal
Bir ucu kesici ağıza cıvata ile diğer ucu kola sıkı geçme suretiyle bağlanan makas elemanı (Şekil1).

0.2.4 Kesici ağız bağlantı lâması


Kesici ağızları alttan ve üstten bağlayan makas elemanı (Şekil1).

0.2.5 Kesici ağız bağlantı cıvatası ve somunu


Kesici ağızları veya bağlantı lamalarıyla birbirine bağlayan makas elemanı (Şekil1).

0.2.6 Mafsal bağlantı cıvatası ve somunu


Mafsalları birbirine veya kesici ağızları mafsallara bağlayan makas elemanı (Şekil1).

0.2.7 Kol
Bir ucu mafsala bağlanan, diğer ucunda tutamak bulunan makas elemanı (Şekil1).

0.2.8 Tutamak
Her iki kolun elle tutulan uçlarına geçirilmiş bulunan makas elemanları (Şekil1).

0.2.9 Merkezleme elemanı


Kesici ağız mafsallarının merkezlenmesini sağlayan makas elemanı (Şekil1).

0.2.10 Yaylı rondelâ


Kesici ağızlar ve mafsalların bağlantı cıvatalarında kullanılan bağlama elemanı (Şekil1).

0.3 Kapsam
Bu standard, demir çubukların kesilmesinde kullanılan makasları kapsar.

Not - Bu standard metninde bundan sonra “demir çubuk kesme makası” deyimi yerine sadece “makas”
terimi kullanılacaktır.

1
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

1 Sınıflandırma ve özellikler
1.1 Sınıflandırma

1.1.1 Sınıflar
Bu standard kapsamına giren makaslar anma boyuna göre ;
- 360
- 460
- 700
- 880
- 1050
- 1230
olmak üzere altı sınıftır.

1.2 Özellikler

1.2.1 Malzeme
Makaslar, Çizelge 1’de verilen malzemelerden yapılmalıdır. Deneylerde uygun sonuç vermek şartı ile
eşdeğer veya daha üstün vasıftaki başka malzemelerden de yapılabilir.

Çizelge 1 - Makas imalinde kullanılan malzemeler

Parça adı Malzeme Malzeme No Açıklamalar


Kesici ağız 50 CrV4 1.8159 TS 2525-2 EN 10083-2 1)
Mafsal C30 1.0501 TS 2525-1 EN 10083-1
Kesici ağız C45 1.0503 TS 2525-1 EN 10083-1
bağlantı laması
Kesici ağız bağlantı C45 1.0503 TS 2525-1 EN 10083-1
cıvata ve somunu
Mafsal bağlantı cıvata ve C45 1.0037 TS 2525-1 EN 10083-1
somunu
Kol (boru) Fe 37-2 1.0037 TS 301
Tutamak PVC - Yüksek yoğunluklu
polietilen
Merkezleme elemanı C45 1.0503 TS 2525-1 EN 10083-1
Yaylı rondela Yay çeliği - TS 79-5

1.2.2 Yapılış

1.2.2.1 Yüzeyler
Makas parçalarının yüzeyleri föylerinde verilen pürüzlülük derecesinde olmalıdır. Makas parçalarının
yüzeylerinde çatlak, çukur, ezik, karıncalanma, tufal vb kusurlar bulunmamalıdır. Korozyondan
etkilenebilecek makas parçaları için gerekli koruyucu tedbirler alınmış olmalıdır.

1.2.2.2 Kesici ağızlar (Föy 2)


Makas kesici ağızları sıcak dövme ile imal edilmelidir. Çizelge 2’de verilen sertlik ve anma çaplarına sahip
çubuklara Madde 2.3.2’de belirtilen deney uygulandığında ağızlarda kırılma ve ezilme görülmemeli, kesici
ağızların eksenleri arasında kaçıklık olmamalıdır. Madde 2.3.3’e göre yapılan çatlak kontrolünde ağızlarda
çatlak ve emareleri görülmemelidir.

1)
Bu standard metninde atıf yapılan standardların numaraları, yayım tarihleri, Türkçe ve İngilizce isimleri
metnin başında verilmiştir.

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Çizelge 2 – Çubuk anma çapı ve sertlik değerleri

Makas anma boyu Çubuk anma çapı , mm


(mm) Sertlik , BSD
100 - 145BSD’ye kadar 146 - 295 296 - 400
BSD’ye kadar BSD’ye kadar
360 6 4 2
460 8 6 4
700 10 8 6
880 12 10 8
1050 14 12 10
1230 16 14 12

1.2.2.3 Mafsallar (Föy 3 ve Föy 4)


Mafsallar sıcak dövme ile imal edilmelidir. İstendiğinde mafsal ve kol tek parça olarak sıcak dövme ile imal
edilebilir. Madde 2.3.2’de belirtilen deney ve Madde 2.2.1.4’deki muayene yapıldığında, mafsallar rahat
çalışabilmelidir. Mafsallarda çatlak vb hata görülmemelidir.

1.2.2.4 Kesici ağız bağlantı lâmaları (Föy 5)


Kesici ağız alt ve üst bağlantı lâmaları sıcak dövme ile veya lâmadan kalıpta kesilerek imal edilmelidir.
Kesme esnasında kasılma görülmemeli, cıvata ve merkezleme elemanının çalışmasını kolaylaştırmalıdır.
Ağızların ayarlanmasında, cıvata ve somunların sıkılmasında rahatlık sağlanmalıdır.

1.2.2.5 Kesici ağız bağlantı (Föy 6) ve mafsal bağlantı (Föy 7) cıvata ve somunları, yaylı
rondela.
Bağlantı cıvata ve somunları föylerinde belirtilen ölçülere uygun olarak imal edilmeli, makasın ayarlanması
esnasında ve Madde 2.3.2’deki deney sonunda dişlerde sıyırma olmamalıdır. Rondelalar cıvatalara uygun
seçilmiş olmalıdır.

1.2.2.6 Kollar (Föy 8) ve tutamaklar


Makas kolları, mafsalların uçlarına sıkı geçme olarak sabitleştirilmeli, tutamaklar kesme işlemi esnasında elin
tam kavramasını sağlayacak ergonomik yapıya sahip olmalıdır.

1.2.2.7 Merkezleme elemanı


Merkezleme elemanı, kesici ağızların çalışma ayarını bozmayacak biçimde yapılmış olmalıdır.

1.2.2.8 Sertlik
Dövme parçalar (180-210) BSD sertliğinde olacak şekilde yumuşatma tavına tâbi tutulmalı ve (30 - 35) RSD-
C sertliğinde olacak şekilde sertleştirilmelidir. Ağızların kesici kısımları (52- 58) RSD-C sertliğinde olacak
şekilde indüksiyonla sertleştirilip, menevişlenmelidir. Sertleştirme sonucunda çatlak olmamalıdır.

1.3 Boyut ve toleranslar


Makas ve parçalarının boyutları, toleransları dahilinde föylerinde belirtilen değerlere uygun olmalıdır.

Toleransları belirtilmeyen boyutlar için TS 1980-2 EN 22768-2 de belirtilen orta toleranslar geçerlidir.

1.4 Özellik, muayene ve deney madde numaraları


Bu standardda öngörülen özellikler ile bunlara ait muayene ve deney madde numaraları Çizelge 3’de
verilmiştir.

3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Çizelge 3 - Özellik, muayene ve deney madde numaraları

Sıra Özellik Madde No. Muayene Madde No. Deney Madde No. Açıklamalar
No.
1 1.2.1 2.3.1 Malzeme deneyleri Cıvata
2.3.5 somun ve rondela deneyleri
2 1.2.2.1 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.3 Pürüzlülük muayenesi
3 1.2.2.2 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.4 2.3.2 Makas ayar kontrolu
2.3.3 Kesme deneyi
2.3.4 Çatlak kontrol deneyi
Sertlik deneyi
4 1.2.2.3 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.4 2.3.2 Makas ayar kontrolu
2.3.3 Kesme deneyi
Çatlak kontrol deneyi
5 1.2.2.4 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.4 Makas ayar kontrolu
2.3.2 Kesme deneyi
6 1.2.2.5 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.2 2.3.2 Boyut muayenesi
2.3.5 Kesme deneyi
Cıvata ,somun ve rondelâ
deneyleri
7 1.2.2.6 2.2.1.1 Gözle muayene
8 1.2.2.7 2.2.1.1 Gözle muayene
2.2.1.4 Makas ayar kontrolu
9 1.2.2.8 2.3.4 Sertlik deneyi
10 1.3 2.2.1.2 Boyut muayenesi
11 3.1 2.2.1.1 Gözle muayene
12 3.2 2.2.1.1 Gözle muayene

2 Numune alma, muayene ve deneyler


2.1 Numune alma
Bir seferde muayeneye sunulan aynı anma boyutundaki makaslar bir parti sayılır.

Partiden numune aşağıda belirtildiği şekilde alınır:

2.1.1 Partinin birer birer ambalajlânmış ya da ambalajlânmamış makaslardan meydana gelmesi halinde,
parti içinde bulunan toplam makas sayısı (N), parti büyüklüğü olarak kabul edilir.

Çizelge 4’de gösterilen sayı (n) kadar numune parti içinden rastgele alınır.

2.1.2 Partinin, birkaç makasın bir arada paketlenmiş ambalajlardan meydana gelmesi durumunda,
numune alınmak üzere ayrılacak ambalâjlar, ambâlaj partisi içinden rastgele seçilir.

Partiyi meydana getiren ambalâjlar, 1’den başlayarak 1,2,3 .... N şeklinde numaralanır ve herhangi bir
ambalâjdan başlayarak ambalâjlar 1,2,3 ......r, r = (N/n) kadar sayılır. N/n bir tam sayı çıkmazsa, (r) en
yakın tam sayıya tamamlanır ve (r)’inci ambalâj ayrılır.

Sayma ve ayırma işlemi, Çizelge 4’e göre ayrılması gereken sayıya erişinceye kadar sürdürülür.

Bu defa bütün ambalâjlar içindeki toplam makas sayısı (N) parti büyüklüğü kabul edilerek, bunun hizasındaki
(n) sayısı kadar numune, ayrılan ambalâjların içinden eşit miktarda rastgele seçilerek alınır.

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Çizelge 4 - Parti büyüklüğüne göre alınacak numune sayısı ve kabul edilebilir kusurlu numune sayısı

Parti büyüklüğü Alınan toplam Muayenede Deneylerde Kabul


(N) numune sayısı kullanılacak kullanılacak edilebilir
(n) numune sayısı numune sayısı kusurlu numune
sayısı
8 – 40 2 2 2 0
41 – 150 3 3 3 0
151 - 500 5 5 4 0
501 – 1000 7 7 5 1
1000’den çok * * * *
(*) 1000’den fazla her 500 adet için 1 adet ilave edilir.

2.2 Muayene

2.2.1 Muayeneler

2.2.1.1 Gözle muayene


Madde 2.1’e göre alınan numunelerin tamamı gözle muayeneden geçirilir.

Sonucun Madde 1.2.2.1’ve Madde 1.2.2.6’ya uygun olup olmadığına, Madde 3.1’e göre ambalâjlanıp
ambalâjlanmadığına ve Madde 3.2’deki işaretlerin bulunup bulunmadığına bakılır.

2.2.1.2 Boyut muayenesi


Madde 2.1’e göre alınan numunelerin tamamı boyut muayenesinden geçirilir. Bulunan değerlerin Madde
1.3’e uygun olup olmadığına bakılır.

2.2.1.3 Pürüzlülük muayenesi


Madde 2.1’e göre alınan numune makas parçalarının yüzeyleri TS 971’e göre pürüzlülük muayenesinden
geçirilir.
Sonucun Madde 1.2.2.1’e uygun olup olmadığına bakılır.

2.2.1.4 Makas ayar kontrolü


Madde 2.1’e göre alınan numunelerin tamamına uygulanır. Numune makas, parçalarına ayrılarak tekrar
montajı yapılır. Bu durumda Madde 2.3.2’deki deney yapılır.
Sonucun Madde 1.2.2.2, Madde 1.2.2.3, Madde 1.2.2.4, Madde 1.2.2.5 ve Madde 1.2.2.7’ye uygun olup
olmadığına bakılır.

2.3 Deneyler

2.3.1 Malzeme deneyleri


Makas imalinde kullanılan parçaların malzeme deneyleri TS 2525-1 EN 10083-1, TS 2525-2 EN 10083-2
standardlarında belirtildiği gibi yapılır. Cıvatalar TS 3576 EN 20898-1’de somunlar TS 3611 EN 20898-2’de,
rondelâlar TS 79-5’de borular ise TS 301’de belirtilen deneylerden geçirilir. Sonucun Madde 1.2.1’e uygun
olup olmadığına bakılır.

2.3.2 Kesme deneyi


Madde 2.2.1.4’e göre ayarı yapılmış makas Çizelge 2’de belirtilen anma çapındaki çubuklardan; en
yumuşağından 5, diğerlerinden 10’ar adet alınmak üzere 25 defa kesme yapılır.

Örnek: Anma boyu 460 olan bir makas için 8 mm’lik çubuktan 5 adet, 6 mm’lik çubuktan 10 adet, 4 mm’lik
çubuktan 10 adet olmak üzere 25 adet kesme yapılır.

Sonucun Madde 1.2.2.2, Madde 1.2.2.3, Madde 1.2.2.4 ve Madde 1.2.2.5’e uygun olup olmadığına bakılır.

2.3.3 Çatlak kontrol deneyi


Makasın sıcak dövme ile imal edilen bütün elemanları TS 5187’ye göre çatlak kontrol deneyine
tâbi tutulur. Sonucun Madde 1.2.2.2 ve Madde 1.2.2.3’e uygun olup olmadığına bakılır.

5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

2.3.4 Sertlik deneyi


Madde 2.1’e göre alınan makasların kesici ağızları TS 140 EN ISO 6508-1’e, mafsal ve kesici ağız bağlantı
lamaları TS 139-1 EN ISO 6506-1’e uygun olarak sertlik deneyine tâbi tutulur.
Sonucun Madde 1.2.2.8’e uygun olup olmadığına bakılır.

2.3.5 Cıvata, somun ve rondelâ deneyleri


Makas imalinde kullanılan cıvataların deneyleri TS 3576 EN 20898-1’e, somunların deneyleri
TS 3611 EN 20898-2’ye rondelânın deneyleri ise TS 79-5’e göre yapılır. Sonucun Madde 1.2.1 ve Madde
1.2.2.5’e uygun olup olmadığına bakılır.

2.4 Değerlendirme
Muayene ve deneylerden olumlu sonuç alınması halinde parti standarda uygun sayılır.

2.5 Muayene ve deney raporu


Deney raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:
− Firmanın adı ve adresi,
− Deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın adı,
− Deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları görev ve meslekleri,
− Numunenin alındığı tarih ile deney tarihi,
− Numunenin tanıtılması,
− Deneylerde uygulanan standardların numaraları,
− Sonuçların gösterilmesi,
− Deney sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin mahzurlarını gidermek üzere alınan tedbirler,
− Uygulanan deney metotlarında belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat deneyde yer almış olan
işlemler,
− Standarda uygun olup olmadığı,
Rapora ait seri numarası ve tarih, her sayfanın numarası ve toplam sayfa sayısı,

3 Piyasaya arz
3.1 Ambalâjlama
Makaslar tekolarak veya gruplar halinde (kağıt, karton, plastik kutu, ahşap sandık vs.) ambalajlı olarak veya
müşterinin isteğine göre piyasaya arz edilir.

3.2 İşaretleme
Bu standarda göre imal edilen makasların uygun yerlerine oyma veya kabartma yazı veya bir etiketle en az
aşağıdaki bilgiler yazılmalıdır:
- Firmanın ticari ünvanı ve adresi veya kısa adı ve adresi veya tescilli markası,
- Bu standardın işaret ve numarası (TS 9512 şeklinde),
- Anma büyüklüğü veya anma boyutu,
- Gerektiğinde bu bilgiler Türkçe ‘nin yanı sıra, yabancı dilde de yazılabilir.

4 Çeşitli hükümler
4.1 İmalâtçı veya satıcı, bu standarda uygun olarak imal edildiği beyan ettiği makaslar için istendiğinde
standarda uygunluk belgesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede satış konusu
makasları:
- Madde 1’deki özelliklere uygun olduğunun,
- Madde 2’deki muayene ve deneylerin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğunun belirtilmesi
gerekir.

Yararlanılan kaynak
Firma katalogları

6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Şekil 1 - Makas ve parçaları

7
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 1
El aletleri –Makaslar- Demir çubuk kesmek için
Hand tools –Bolt cutters

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir.

8
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 2
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Kesici ağız
Hand tools –Bolt cutters shear blade

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.


Ölçüler mm’dir.

9
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 3
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Dişi mafsal
Hand tools –Bolt cutters female link

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.


Ölçüler mm’dir.

10
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 4
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Erkek mafsal
Hand tools –Bolt cutters male link

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir

11
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 5
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Makas kesici ağız
bağlantı lâmaları
Hand tools –Bolt cutters blade linkages

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir.

12
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 6
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Makas kesici ağız
bağlantı cıvatası
Hand tools –Bolt cutters blade of fastening bolt

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir.

13
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 7
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Mafsal bağlantı
cıvatası
Hand tools –Bolt cutters- Articulation bolt

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir.

14
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.140.30 TÜRK STANDARDI TS 9512/Şubat 2005

Föy 8
El aletleri –Makaslar - Demir çubuk kesmek için - Makas kolu
Hand tools –Bolt cutters handle

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede imalâtçı serbesttir.

Ölçüler mm’dir.

15
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
AFACAN MAKiNE METAL SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.03.2023
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

You might also like