ICS 77.140.30; 77.140.

50 TÜRK STANDARDI tst EN 10028-2

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 10028-2
Kasım 2005

ICS 77.140.30; 77.140.50

ÇELİK YASSI MAMULLER - BASINÇ AMAÇLI - BÖLÜM 2:

BELİRTİLMİŞ YÜKSEK SICAKLIK ÖZELLİKLERİNE SAHİP
ALAŞIMSIZ VE ALAŞIMLI ÇELİKLER

Flat products made of steels for pressure purposes –

Part 2: Non-alloy and alloy steels with specified elevated
temperature properties

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 10028-2 (2003) standardı esas alınarak TSE Metalurji
İhtisas Grubu’nca TS EN 10028-2 (1998)'nin revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun
08 Kasım 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

İçindekiler
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 1
4 Boyutlar ve boyut toleransları................................................................................................................. 1
5 Kütle hesabı .............................................................................................................................................. 1
6 Sınıflandırma ve kısa gösteriliş............................................................................................................... 1
6.1 Sınıflandırma ........................................................................................................................................... 1
6.2 Kısa gösteriliş .......................................................................................................................................... 1
7 İmalâtçı tarafından verilmesi gereken bilgiler ....................................................................................... 1
7.1 Zorunlu bilgiler ......................................................................................................................................... 1
7.2 Opsiyonlar ............................................................................................................................................... 2
7.3 Sipariş örneği........................................................................................................................................... 2
8 Özellikler.................................................................................................................................................... 2
8.1 Çelik üretim metodu ................................................................................................................................ 2
8.2 Teslim durumu......................................................................................................................................... 2
8.3 Kimyasal bileşim...................................................................................................................................... 3
8.4 Mekanik özellikler .................................................................................................................................... 5
8.5 Yüzey durumu ......................................................................................................................................... 5
8.6 İç sağlamlık.............................................................................................................................................. 5
8.7 Hidrojenin sebep olduğu çatlamaya dayanım ......................................................................................... 5
8.8 CrMo çeliklerinin kırılganlığı .................................................................................................................... 6
9 Muayene .................................................................................................................................................... 6
9.1 Muayene ve muayene belgelerinin tipi.................................................................................................... 6
9.2 Yapılacak deneyler.................................................................................................................................. 6
9.3 Deneylerin tekrarı .................................................................................................................................... 6
10 Numune alma ........................................................................................................................................ 6
11 Deney metotları ..................................................................................................................................... 6
12 İşaretleme .............................................................................................................................................. 6
Ek A (Bilgi için) - Isıl işlem kılavuzu............................................................................................................. 11
Ek B (Bilgi için) - Kritik zaman-sıcaklık parametresi Pcrit ve gerilim giderme sıcaklıklarıyla bekletme
sürelerinin olası bileşimleri .......................................................................................................................... 12
EK C (Bilgi için) - % 1 (plastik) sürünme gerilmesine ve sürünme kopmasına dayanım için referans
veriler .............................................................................................................................................................. 13
Ek D - Hidrojenin sebep olduğu çatlamaya dayanımın değerlendirilmesi............................................... 18
Ek E - Kademeli soğutma deneyi ................................................................................................................. 19
Ek ZA (Bilgi için) - Bu standard ile EU Direktifi 97/23/EC’nin temel hükümleri arasındaki ilişki ........... 20
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 21
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çelik yassı mamuller – Basınç amaçlı – Bölüm 2: Belirtilmiş yüksek

sıcaklık özelliklerine sahip alaşımsız ve alaşımlı çelikler

1 Kapsam
Bu standard, Çizelge 1’de verilen yüksek sıcaklık özelliklerine sahip, kaynaklanabilir, alaşımsız ve alaşımlı
çeliklerden imal edilmiş basınçlı kazanların imalâtında kullanılan yassı mamullerin özelliklerini kapsar.

EN 10028-1’de belirlenen özellikler ve tarifler de geçerlidir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara ve/veya dokümanlara atıf
yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih
belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon
yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili
standardın en son baskısı kullanılır.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb No (İngilizce) (Türkçe)
EN 10028-1: 2000 Flat products made of steels for TS EN 10028-1 Çelik yassı mamuller - Basınç
+A1:2002 pressure purposes - Part 1: General amaçlı - Bölüm 1: Genel özellikler
requirements
EN 10204 Metallic products – Types of TS EN 10204 Metalik ürünler – Muayene
inspection documents belgelerinin tipleri
EN 10229 Evaluation of resistance of steel TS EN 10229 Çelik mamullerde hidrojenin yol
products to hydrogen induced açtığı çatlamaya (HIC) dayanımın
cracking (HIC) değerlendirilmesi

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları bakımından EN 10028-1’de verilen terimler ve tarifler geçerlidir.

4 Boyutlar ve boyut toleransları

EN 10028-1’e bakınız.

5 Kütle hesabı
EN 10028-1’e bakınız.

6 Sınıflandırma ve kısa gösteriliş

6.1 Sınıflandırma
EN 10020’ye göre P235GH, P265GH, P295GH ve P355GH tipi çelikler alaşımsız kalite çeliklerdir. Bütün
diğer tipler özel alaşım çelikleridir.

6.2 Kısa gösteriliş

EN 10028-1’e bakınız.

7 İmalâtçı tarafından verilmesi gereken bilgiler

7.1 Zorunlu bilgiler
EN 10028-1’e bakınız.

1
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

7.2 Opsiyonlar
Bu standarda belirtilen çok sayıda opsiyon liste hâlinde verilmiştir. İlâveten EN 10028-1’in ilgili opsiyonları da
geçerlidir. Müşteri, sipariş sırasında bu opsiyonlardan herhangi birinin yerine getirilmesi hususunda bir isteği
dile getirmezse, mamul temel teknik özelliklere uygun olarak teslim edilmelidir (ayrıca EN 10028-1’e bakınız).
a) Daha düşük bakır muhtevası ve azamî kalay muhtevası (Çizelge 1, dipnot b’ye bakınız);
b) % 0,80’lik asgarî krom muhtevası (Çizelge 1, dipnot f’ye bakınız);
c) 150 mm’nin üzerindeki mamul kalınlıkları için % 0,17’lik azamî karbon muhtevası (Çizelge 1, dipnot g’ye
bakınız);
d) Simüle normalizasyon şartlarında yapılan deneyler (Madde 8.2.2’ye bakınız);
e) Çizelge 3’te belirtilen teslim şartlarından farklı teslim şartları (Madde 8.2.2 ve Madde 8.2.3’e bakınız);
f) P235GH, P265GH, P295GH ve P355GH için azamî karbon eş değeri (Madde 8.3.3’e bakınız);
g) EN 10229’a göre HIC deneyi (Madde 8.7’ye bakınız);
h) Ek E’ye göre kademeli soğutma deneyi (Madde 8.8’e bakınız);
i) Vurma deneyi için orta kalınlık deney parçası (Madde 10’a bakınız);
j) Kalınlığı 250 mm’den fazla olan mamullerin mekanik özellikleri (Çizelge 3 dipnot a’ya bakınız);
k) Normal teslim durumunun +NT olduğu durumlarda +QT durumunda teslimin belirtilmesi (Çizelge 3 dipnot
c ve Çizelge 4 dipnot c’ye bakınız);
l) İlâve vurma enerjisi değerleri (Çizelge 3 dipnot f’ye bakınız);
m) Kalınlığı fazla olan mamuller için yüksek sıcaklıkta Rp0,2 değerleri (Çizelge 4 dipnot b’ye bakınız).

7.3 Sipariş örneği

EN 10204’te belirtildiği gibi 3.1.B Muayene Belgesi ile işlem görmemiş durumda teslim edilecek, EN 10028-
2’de belirtildiği gibi çelik adı 16Mo3, çelik numarası 1.5415 olan çelikten yapılmış, et kalınlığı 50 mm,
genişliği 2000 mm, uzunluğu 10000 mm olan, anma boyutlarında 10 adet levha:

10 levha – 50 x 2000 x 10000 –TS EN 10028-2 16Mo3+AR – Muayene Belgesi 3.1.B

veya

10 levha – 50 x 2000 x 10000 –TS EN 10028-2 1.5415+AR – Muayene Belgesi 3.1.B

8 Özellikler
Not - “• •” işareti ile belirtilmiş maddeler, sipariş sırasında yapılan anlaşmalarla ilgili bilgileri kapsar.

8.1 Çelik üretim metodu

EN 10028-1’e bakınız.

8.2 Teslim durumu

8.2.1 Sipariş sırasında aksine bir anlaşma yapılmadıkça, bu standardın kapsamına giren mamuller
Çizelge 3’te verilen normal teslim durumunda teslim edilmelidir (Madde 8.2.3’e bakınız).

8.2.2 • • P235GH, P265GH, P295GH ve P355GH sınıflarındaki çelikler için imalâtçının isteğine bırakılmış
olan normalleştirme yerine normalleştirme haddelemesi uygulanır. Bu durumda, belirtilmiş özelliklerin
karşılandığını doğrulamak için, kararlaştırılmış sıklıkta yapılacak olan simüle normalizasyon şartlarındaki
deneylere sipariş sırasında karar verilebilir.

8.2.3 • • Sipariş sırasında anlaşmaya varılmışsa, P235GH, P265GH, P295GH, P355GH ve 16Mo3
çeliklerinden imâl edilmiş mamuller ısıl işlemsiz olarak da teslim edilirler. Diğer alaşımlı çeliklerden imâl
edilen mamuller temperlenmiş, normalize edilmiş veya anlaşma yapılmışsa özel durumlarda ısıl işlemsiz
teslim edilebilirler (Ek A, müşteri için ısıl işlem bilgilerini içermektedir).

Bu durumlarda, deneyler, Çizelge 3’de belirtildiği gibi normal teslim durumundaki deney parçaları üzerinde
yapılır.

Not - Benzer ısıl işlem şartlarındaki deney parçaları üzerinde yapılan deneyler, ısıl işlemciyi, nihaî mamulün
belirtilen özelliklerini kanıtlama mecburiyetinden kurtarmaz.

2
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

8.2.4 Kaynak işlemleriyle ilgili bilgiler EN 1011-1 ve EN 1011-2’de verilmiştir.

Not – Kaynak sonrası aşırı ısıl işlem (PWHT), mekanik özelliklere zarar verebilir. Gerilme giderme işlemi
yapılırken düşünüen sıcaklık parametresi

P = Ts (20+ lg t) . 10-3

Burada;
Ts : Gerilim giderme sıcaklığı, °K,
t : Tutma zamanı, saat

dır.

Ek B’de verilen kritik değer (Pcrit) aşıldığında, müşteri sipariş formunda imalâtçıyı durumdan haberdar etmeli
ve buna uygun olarak, mümkünse, böyle bir ısıl işlemden sonra bu standardda belirtilen özellikleri kontrol
etmek üzere yapılması kararlaştırılan, benzer ısıl işlem durumundaki numuneler üzerinde yapılan deneylerin
hâlâ geçerli olup olmayacağı karara bağlanmalıdır.

8.3 Kimyasal bileşim

8.3.1 Döküm analizi ile tayin edilen kimyasal bileşim Çizelge 1’deki değerlere uygun olmalıdır.

8.3.2 Mamul analizi, Çizelge 1’de verilen döküm analizi değerlerinden en fazla Çizelge 2’de verilen
değerler kadar sapma gösterebilir.

8.3.3 • • P235GH, P265GH, P295GH ve P355GH çelikleriyle ilgili olarak karbon eş değeri için azamî bir
değere sipariş sırasında karar verilebilir. Bu durumda karbon eş değeri (CEV) hesaplamasında aşağıdaki
formül kullanılır:

Mn Cr + Mo + V Ni + Cu
CEV = C + + +
6 5 15

3
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 1 - Kimyasal bileşim (Döküm analizi)a

Çelik tipi Kütlece %

Adı No. C Si Mn P S Altoplam N Cr Cub Mo Nb Ni Ti V Diğerleri
En En En
çok çok çok
P235GH 1.0345 ≤0,16 ≤0,35 0,60c-1,20 0,025 0,015 ≥0,020 ≤0,012d ≤ 0,30 ≤ 0,30 ≤0,08 ≤ 0,020 ≤ 0,30 0,03 ≤0,02
P265GH 1.0425 ≤0,20 ≤0,40 0,80c-1,40 0,025 0,015 ≥0,020 ≤0,012d ≤ 0,30 ≤ 0,30 ≤0,08 ≤ 0,020 ≤ 0,30 0,03 ≤0,02
P295GH 1.0481 0,08-0,20 ≤0,40 0,90c-1,50 0,025 0,015 ≥0,020 ≤0,012d ≤ 0,30 ≤ 0,30 ≤0,08 ≤ 0,020 ≤ 0,30 0,03 ≤0,02 Cr+Cu+Mo+
P355GH 1.0473 0,10-0,22 ≤0,60 1,10-1,70 0,025 0,015 ≥0,020 ≤0,012d ≤ 0,30 ≤ 0,30 ≤0,08 ≤ 0,020 ≤ 0,30 0,03 ≤0,02 Ni: ≤ 0,70
e
16Mo3 1.5415 0,12-0,20 ≤0,35 0,40-0,90 0,025 0,010 ≤0,012 ≤ 0,30 ≤ 0,30 0,25-0,35 - ≤ 0,30 - - -
e
18MnMo4-5 1.5414 ≤0,20 ≤0,40 0,90-1,50 0,015 0,005 ≤0,012 ≤ 0,30 ≤ 0,30 0,45-0,60 - ≤ 0,30 - - -
e
20MnMoNi4-5 1.6311 0,15-0,23 ≤0,40 1,00-1,50 0,020 0,010 ≤0,012 ≤ 0,20 ≤ 0,3 0,45-0,60 - 0,40- - ≤0,02 -
0,80
15NiCuMoNb5-6-4 1.6368 ≤0,17 0,25-0,50 0,80-1,20 0,025 0,010 ≥0,015 ≤0,020 ≤ 0,30 0,50-0,80 0,25-0,50 0,015- 1,00- - - -
0,045- 1,30
13CrMo4-5 1.7335 0,08-0,18 ≤0,35 0,40-1,00 0,010 e
0,025 ≤0,012 0,70f- 1,15 ≤ 0,30 0,40-0,60 - - - - -
13CrMoSi5-5 1.7336 ≤0,17 0,50-0,80 0,40-0,65 0,005 e
0,015 ≤0,012 1,00-1,50 ≤ 0,30 0,45-0,65 - ≤ 0,30 - - -
10CrMo9-10 1.7380 0,08-0,14g ≤0,50 0,40-0,80 0,010 e
0,020 ≤0,012 2,00-2,50 ≤ 0,30 0,90-1,10 - - - - -
12CrMo9-10 1.7375 0,10-0,15 ≤0,30 0,30-0,80 0,015
0,025 0,010- ≤0,012 2,00-2,50 ≤ 0,25 0,90-1,10 - ≤ 0,30 - - -
0,010 0,040
X12CrMo5 1.7362 0,10-0,15 ≤0,50 0,30-0,60 0,020 0,005 e ≤0,012 4,00-6,00 ≤ 0,30 0,45-0,65 - - ≤ 0,30
- -
13CrMoV9-10 1.7703 0,11-0,15 ≤0,10 0,30-0,60 0,015 0,005 e ≤0,012 2,00-2,50 ≤ 0,20 0,90-1,10 ≤0,07 ≤ 0,25
0,03 0,25- ≤0,02B
0,35 ≤0,015Ca
12 CrMoV12-10 1.7767 0,10-0,15 ≤0,15 0,30-0,60 0,015 0,005 e ≤0,012 2,75-3,25 ≤ 0,25 0,90-1,10 ≤0,07h ≤ 0,25 0,03h 0,20- ≤0,003Bh
0,30 ≤0,015Cah
X10CrMoVNb9-1 1.7903 0,08-0,12 ≤0,50 0,30-0,60 0,020 0,005 ≤0,040 0,030- 8,00- 950 ≤ 0,30 0,85-1,05 0,06- ≤ 0,30 - 0,18- -
0,070 0,10 0,25
a
Bu çizelgede yer almayan elementler dökümü bitirmek amacı dışında, alıcının rızası olmaksızın çeliğe isteyerek ilâve edilmemelidir, çeliğin mekanik özeliklerini ve
kullanılabilirliğini etkileyen bu elementlerin hurdadan ve diğer kaynaklardan mamule karışmasını önlemek için uygun önlemler alınmalıdır.
b
• • Daha düşük bir azamî bakır muhtevası veya azamî toplam bakır ve kalay muhtevası, örneğin Cu + 6 Sn ≤ % 0,33 değerine, sipariş sırasında, örneğin sadece bakır
muhtevası belirtilmiş çeliklerin sıcak şekillendirilebilirliğine ilişkin olarak karara bağlanabilir.
c
Kalınlığı 6 mm’den az olan mamuller için, belirtilen asgarî manganez muhtevasının % 0,20 daha azı kabul edilebilir.
Al
d
≥ 2 oranı uygulanır
N
e
Dökümün Al muhtevası tayin edilmeli ve muayene belgesinde verilmelidir
f
• • Basınçlı hidrojene direnç önemliyse, sipariş sırasında % 0,80’lik asgarî Cr muhtevası kararlaştırılabilir.
g
• • Kalınlığı 150 mm’den fazla olan mamuller için sipariş sırasında %0,17’lik azamî karbon muhtevası kararlaştırılabilir.
h
Bu çelik Ti+B veya Nb+C ilâvesiyle üretilebilir. Ti+B ilâvesinde asgarî Ti muhtevası ≥ % 0,015 ve asgarî B muhtevası ≥ % 0,001; Nb+C ilâvesinde asgarî Nb muhtevası ≥ %
0,015 ve asgarî C muhtevası ≥ % 0,0005 olmalıdır.

4
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 2 - Mamul analizinin, döküm analizi için Çizelge 1’de verilen sınır değerlerden kabul edilebilir
sapması

Çizelge 1’e göre döküm Döküm analizinden kabul edilebilir

analizinde belirtilen değer sapmaa
Element
kütlece % kütlece %
C ≤ 0,23 ± 0,02
Si ≤ 0,35 ± 0,05
> 0,35 - ≤ 1,00 ± 0,06
≤1,00 ± 0,05
Mn
> 1,00 - ≤ 1,70 ± 0,10
≤ 0,015 + 0,003
P
> 0,015 - ≤ 0,025 + 0,005
S ≤ 0,015 + 0,003
Al ≥ 0,010 ± 0,005
B ≤ 0,003 ± 0,0005
≤ 0,020 + 0,002
N
> 0,020 - ≤ 0,070 ± 0,005
≤ 2,00 ± 0,05
Cr
> 2,00 - ≤ 10,00 ± 0,10
≤ 0,30 ± 0,05
Cu
> 0,30 - ≤ 0,80 ± 0,10
≤ 0,35 ± 0,03
Mo
> 0,35 - ≤ 1,10 + 0,04
Nb ≤ 0,10 ± 0,01
≤ 0,30 + 0,05
Ni
> 0,30 - ≤ 1,30 ± 0,10
Cr+Cu+Mo+Ni ≤ 0,70 + 0,05
Ti ≤ 0,03 ± 0,01
≤ 0,05 ± 0,01
V
> 0,05 - ≤ 0,30 ± 0,03
a
Bir döküm üzerinde birçok mamul analizi yapılırsa ve bir elementin tayin edilen muhtevaları
döküm analizinde belirtilen kabul edilebilir kimyasal bileşim sınırlarının dışındaysa, sadece
kabul edilebilir azamî değerin üzerine çıkması veya kabul edilebilir asgarî değerin altında
kalınmasına izin verilebilir; bir döküm için her iki durumun birden olması kabul edilemez.

8.4 Mekanik özellikler

8.4.1 Çizelge 3 ve Çizelge 4’ te verilen değerler (ayrıca EN 10028-1’e ve Madde 10’a bakınız) geçerlidir.

8.4.2 Ek C, % 1 (plastik) sürünme gerilmesi ve sürünme kopması için ortalama müşteriye ön veri
değerlerini verir.

8.5 Yüzey durumu

EN 10028-1’e bakınız.

8.6 İç sağlamlık
İç sağlamlığın olası değişiklikleri için ayrıca EN 10028-1’e bakınız.

8.7 Hidrojenin sebep olduğu çatlamaya dayanım

Karbon çelikleri ve düşük alaşımlı çelikler, genellikle “asidik ortam” denilen H2S içeren korozif çevrelere
maruz kaldıklarında çatlama eğilimi gösterirler.

• • Sipariş sırasında, hidrojenin sebep olduğu hidrojen çatlamasına dayanımı değerlendirmek için Ek D’ye
uygun olarak bir deney yapılmasına karar verilebilir.

5
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

8.8 CrMo çeliklerinin kırılganlığı

CrMo çelikleri yaklaşık olarak 400 °C – 500 °C arası sıcaklıklarda kullanıldığında gevrekleşme eğilimi
gösterirler. Kırılganlığa bu olası eğilimin benzeşiği, laboratuarda kademeli soğutma adı verilen bir deneyle
yaratılabilir. Bu deneyde bir deney numunesi Şekil E.1’de verilen sıcaklık-zaman çevrimine maruz bırakılır.
Kademeli soğutma deneyinden önce ve sonraki değişim eğrisindeki kayma kırılganlığın ölçüsüdür.

• • Sipariş sırasında, Ek D’ye uygun olarak bir kademeli soğutma deneyi yapılmasına karar verilebilir.

9 Muayene
9.1 Muayene ve muayene belgelerinin tipi
EN 10028-1’e bakınız.

9.2 Yapılacak deneyler

EN 10028-1’e bakınız.

9.3 Deneylerin tekrarı

EN 10028-1’e bakınız.

10 Numune alma
EN 10028-1’e bakınız.

• • EN 10028-1:2000 + A1:2002, Şekil 2, dipnot f’den farklı bir vurma deneyi için, sipariş sırasında kalınlığın
orta bölgesinden alınan deney parçalarının hazırlanmasına karar verilebilir. Bu durumda, deney
sıcaklıklarına ve asgarî vurma enerjisi değerlerine de karar verilmelidir.

11 Deney metotları
EN 10028-1’e bakınız.

12 İşaretleme
EN 10028-1’e bakınız.

6
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 3 - Mekanik özellikler (enine deney parçalarında uygulanabilir)a

Çelik tipi Mamul Oda sıcaklığında çekme özellikleri Vurma Enerjisi KV

Kalınlığı Akma Çekme Kopmada J
t Dayanı- Dayanımı Uzama En az
2)
mı Rm A
Alışıla- ReH
gelmiş MPa MPa %
teslim °C sıcaklık
)b,c
Adı Numara durumu mm En az En az
sı -20 0 +20
≤ 16 235
16 < t ≤ 40 225
d 360 - 480
1.0345 +N 40 < t ≤ 60 215
P235GH 24 27 34 40
60 < t ≤ 100 200
100 < t ≤ 150 185 350 - 480
150 < t ≤ 250 170 340 - 480
≤ 16 265
16 < t ≤ 40 255
d 410 - 530
1.0425 +N 40 < t ≤ 60 245
P265GH 22 27 34 40
60 < t ≤ 100 215
100 < t ≤ 150 200 400 - 530
150 < t ≤ 250 185 390 – 530
≤ 16 295
16 < t ≤ 40 290
d 460 - 580
1.0481 +N 40 < t ≤ 60 285
P295GH 21 27 34 40
60 < t ≤ 100 260
100 < t ≤ 150 235 440 - 570
150 < t ≤ 250 220 430 - 570
≤ 16 355
16 < t ≤ 40 345 510 - 650
d
10473 +N 40 < t ≤ 60 335
P355GH 20 27 34 40
60 < t ≤ 100 315 490 – 630
100 < t ≤ 150 295 480 – 630
150 < t ≤ 250 280 470 – 630
≤ 16 275
16 < t ≤ 40 270 440 - 590
e
1.5415 +N 40 < t ≤ 60 260
16Mo3 22 f f 31
60 < t ≤ 100 240 430 - 560
100 < t ≤ 150 220 420 - 570
150 < t ≤ 250 210 410 - 570
+NT ≤ 16 345 510 – 650
18Mnmo4-5 1.5414 16 < t ≤ 40 325 20 27 34 40
+QT 40 < t ≤ 60 310 480 – 620
≤ 40 470 590 – 750
40 < t ≤ 60 460 590 – 730
20MnMoNi4-5 1.6311 + QT 60 < t ≤ 100 450 570 – 710 18 27 34 40
100 < t ≤ 150 440
150 < t ≤ 250 400 560 – 700
+NT ≤ 40 460 610 – 780
40 < t ≤ 60 440
15NiCuMoNb
1.6368 60 < t ≤ 100 430 600 – 760 16 27 34 40
5-6-4
+NT veya +QT 100 < t ≤ 150 420 590 - 740
+QT 150 < t ≤ 200 220 580 - 740

7
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 3 – (Devam)

Çelik tipi Mamul Oda sıcaklığında çekme özellikleri Vurma Enerjisi KV

Kalınlığı Akma Çekme Kopmada J
t Dayanı- Dayanımı Uzama En az
2)
mı Rm A
Alışıla- ReH
gelmiş MPa MPa %
teslim °C sıcaklık
)b,c
Adı Numara durumu mm En az En az
sı -20 0 +20
≤ 16 300 450 – 600
1 1 31
+NT 16 < t ≤ 60 290
13CrMo4-5 1.7335 60 < t ≤ 100 270 440 – 590 19 1 1 27
+NT veya +QT 100 < t ≤ 150 255 430 – 580 1 1 1
+QT 150 < t ≤ 250 245 420 – 570
+NT ≤ 16 310 510 – 690
1 27 34
16 < t ≤ 60 300 480 – 660
13CrMoSi5-5 1.7336 60 < t ≤ 100 400 510 – 690 20
+ QT 100 < t ≤ 150 390 500 – 680 27 34 40
150 < t ≤ 250 380 490 – 670
≤ 16 310
+NT 16 < t ≤ 40 300 480 – 630 18 1 1 31
40 < t ≤ 60 290
10CrMo9-10 1.0345
+NT veya +QT 60 < t ≤ 100 280 470 - 620
100 < t ≤ 150 260 460 – 610 17 1 1 27
+QT
150 < t ≤ 250 250 450 - 600
12CrMo9-10 1.7375 + NT veya +QT ≤ 250 355 540 – 690 18 27 40 70
t ≤ 60 320 510 – 690
+NT
X12CrMo5 1.7362 60 < t ≤ 150 300 480 – 660 20 27 34 40
+QT 150 < t ≤ 250 300 450 – 630
+NT ≤ 60 455 600 –780
13CrMoV9-10 1.7703 60 < t ≤ 150 435 590 – 770 18 27 34 40
+QT 150 < t ≤250 415 580 – 760
+NT ≤ 60 455 600 –780
12CrMoV12-
1.7767 60 < t ≤ 150 435 590 – 770 18 27 34 40
10
+QT 150 < t ≤250 415 580 – 760
+NT ≤ 60 445 580 – 760
X10CrMoVNb
1.4903 60 < t ≤ 150 435 550 – 730 18 27 34 40
9-1
+QT 150 < t ≤250 435 520 – 700

a
• • Kalınlığı > 250 mm olan mamuller için (12 CrMo9-10 ve 15NiCuMoNb5-6-4 hariç) özellik değerleri
üzerinde anlaşmaya varılmalıdır.
b
+N = normalize edilmiş, +NT= normalize edilmiş ve temperlenmiş, +QT = suverilmiş ve temperlenmiş (ıslah
edilmiş).
c
• • Normal teslim durumu +NT olduğunda, mamul kalınlıkları için +QT teslim durumu için daha yüksek
dayanım ve vurma enerjisi değerlerine karar verilebilir.
d
Madde 8.2.’ye bakınız.
e
İmalâtçı isterse bu çeliği +QT durumunda teslim edebilir.
f
• • Sipariş sırasında bir değer üzerinde anlaşmaya varılabilir.

8
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 4 - Yüksek sıcaklıklarda %0,2 kalıcı akma dayanımı için asgarî değerlera
b,c
Çelik tipi Mamul kalınlığı Asgarî % 0,2 kalıcı dayanım Rp0,2
t MPa
°C
Adı Numa- mm 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500
rası
≤ 16 227 214 198 182 167 153 142 138 - -
16 < t ≤ 40 218 205 190 174 160 147 136 128 - -
d 40 < t ≤ 60 208 196 181 167 153 140 130 122 - -
P235GH 1.0345
60 < t ≤ 100 193 182 169 155 142 130 121 114 - -
100 < t ≤ 150 179 168 156 143 131 121 112 105 - -
150 < t ≤ 250 164 155 143 132 121 111 103 97 - -
≤ 16 256 241 223 205 188 173 160 150 - -
16 < t ≤ 40 247 232 215 197 181 166 154 145 - -
d 40 < t ≤ 60 237 223 206 190 174 160 148 139 - -
P265GH 1.0425
60 < t ≤ 100 208 196 181 167 153 140 130 122 - -
100 < t ≤ 150 193 182 169 155 142 130 121 114 - -
150 < t ≤ 250 179 168 156 143 131 121 112 105 - -
≤ 16 285 268 249 228 209 192 178 167 - -
16 < t ≤ 40 280 264 244 225 206 189 175 165 - -
d 40 < t ≤ 60 276 259 240 221 202 186 172 162 - -
P295GH 1.0481
60 < t ≤ 100 251 237 219 201 184 170 157 148 - -
100 < t ≤ 150 227 214 198 182 167 153 142 133 - -
150 < t ≤ 250 213 200 185 170 156 144 133 125 - -
<16 343 323 299 275 252 232 214 202 - -
16 < t ≤ 40 334 314 291 267 245 225 208 196 - -
d 40 < t ≤ 60 324 305 282 259 238 219 202 190 - -
P355GH 1.0473
60 < t ≤ 100 305 287 265 244 224 206 190 179 - -
100 < t ≤ 150 285 268 249 228 209 192 178 167 - -
150 < t ≤ 250 271 255 236 217 199 183 169 159 - -
≤ 16 273 264 250 233 213 194 175 159 147 141
16 < t ≤ 40 268 259 245 228 209 190 172 156 145 139
40 < t ≤ 60 258 250 236 220 202 183 165 150 139 134
16Mo3 1.5415
60 < t ≤ 100 238 230 218 203 186 169 153 139 129 123
100 < t ≤ 150 218 211 200 186 171 155 140 127 118 113
150 < t ≤ 250 208 202 191 178 163 148 134 121 113 108
≤ 60 330 320 315 310 295 285 265 235 215 -
e
18MnMo4-5 1.5414 60 < t ≤ 150 320 310 305 300 285 275 255 225 205 -
150 < t ≤ 250 310 300 295 290 275 265 245 220 200 -
< 40 460 448 439 432 424 415 402 384 - -
40 < t ≤ 60 450 438 430 423 415 406 394 375 - -
20MnMoNi4-5 1.6311 60 < t ≤ 100 441 429 420 413 406 398 385 367 - -
100 < t ≤ 150 431 419 411 404 397 389 377 359 - -
150 < t ≤ 250 392 381 374 367 361 353 342 327 - -
< 40 447 429 415 403 391 380 366 351 331 -
40 < t ≤ 60 427 410 397 385 374 363 350 335 317 -
15NiCuMoNb5-6-4 1.6368 60 < t ≤ 100 418 401 388 377 366 355 342 328 309 -
100 < t ≤ 150 408 392 379 368 357 347 335 320 302 -
150 < t ≤ 250 398 382 370 359 349 338 327 313 295 -
< 40 294 285 269 252 234 216 200 186 175 164
40 < t ≤ 60 285 275 260 243 226 209 194 180 169 159
13CrMo4-5 1.7335 60 < t ≤ 100 265 256 242 227 210 195 180 168 157 148
100 < t ≤ 150 250 242 229 214 199 184 170 159 148 139
150 < t ≤ 250 235 223 215 211 199 184 170 159 148 139

9
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge 4 – (Devam)

Çelik tipi Mamul kalınlığı Asgarî % 0,2 kalıcı dayanım Rp0,2

b,c
MPa
t °C
Adı Numa- mm 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500
rası
1.7336+ ≤ 60 299 283 268 255 244 233 223 218 206 -
13CrMoSi5-5+NT
NT 60 < t ≤ 100 289 274 260 247 236 225 216 211 199 -
60 < t ≤ 100 384 364 352 344 339 335 330 322 309 -
1.7336+
13CrMoSi5-5+QT
QT
100 < t ≤ 150 375 355 343 335 330 327 322 314 301 -
150 < t ≤ 200 365 346 334 326 322 318 314 306 293 -
≤ 16 288 266 254 248 243 236 225 212 197 185
16 < t ≤ 40 279 257 246 240 235 228 218 205 191 179
40 < t ≤ 60 270 249 238 232 227 221 211 198 185 173
10CrMo9-10 1.7380
60 < t ≤ 100 260 240 230 224 220 213 204 191 178 167
100 < t ≤ 150 250 237 228 222 219 213 204 191 178 167
150 < t ≤ 250 240 227 219 213 210 208 204 191 178 167
12CrMo9-10 1.7375 ≤ 250 341 323 311 303 298 295 292 287 279 -
<60 310 299 295 294 293 291 285 273 253 222
X12CrMo5 1.7362
60 < t ≤ 250 290 281 277 275 275 273 267 256 237 208
e <60 410 395 380 375 370 365 362 360 350 -
13CrMoV9-10 1.7703
60 < t ≤ 250 405 390 370 365 360 355 352 350 340 -
e <60 410 395 380 375 370 365 362 360 350 -
12CrMoV12-10 1.7767
60 < t ≤ 250 405 390 370 365 360 355 352 350 340 -
e <60 432 415 401 392 385 379 373 364 349 324
X10CrMoVNb9-1 1.4903
60 < t ≤ 250 423 406 392 383 376 371 365 356 341 316
a
EN 10314’e göre yaklaşık % 98 güvenirlik sınırı (2s) ile tayin edilen ilgili eğrinin alt bandına karşılık gelen
değer.
b
• • Belirtilmiş azamî kalınlığı aşan mamul kalınlıkları için, yüksek sıcaklıklardaki Rp0,2 değerleri.
c
Teslim durumu Çizelge 3’te verildiği gibi (ancak Çizelge 3 dipnot c’ye bakınız).
d
Değerler, fırında normalize işlemi uygulanmış deney parçalarının asgarî değerlerini gösterir.
e
EN 10314’e göre tayin edilmemiş Rp0,2 değeri. Bunlar, şu ana kadar ele alınan saçılım bandının en küçük
değerleridir.

10
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek A
(Bilgi için)

Isıl işlem kılavuzu

Çizelge A.1, ısıl işlem sıcaklıkları için referans verileri göstermektedir. Gerilme giderme tavlaması için Ek
B’ye bakınız.

Çizelge A.1 – Isıl işlem sıcaklıkları kılavuzu

Çelik tipi °C sıcaklık

Adı Numarası Normalleştirme Ostenitleme Temperlemeb
a
P235GH 1.0345 890 – 850 - -
P265GH 1.0425 890 – 850 a - -
P295GH 1.0481 890 – 850 a - -
P355GH 1.0473 890 – 850 a - -
16Mo3 1.5415 890 – 850 a - c
18 MnMo4-5 1.5414 890 – 950 600 - 640
20MnmNi4-5 1.6311 - 870 - 940 610 - 690
15NiCuMoNb5-6-4 1.6368 880 – 960 580 - 680
13CrMo4-5 1.7335 890 – 950 630 - 730
13CrMoSi5-5 1.7336 890 – 950 650 - 730
10CrMo9-10 1.7380 920 – 980 650 - 750
12CrMo9-10 1.7375 920 – 980 650 - 750
X12CrMo5 1.7362 920 – 970 680 - 750
13CrMoV9-10 1.7703 930 – 990 675 - 750
12CrMoV12-10 1.7767 930 – 1000 675 - 750
X10CrMoVNb9-1 1.4903 1040 – 1100 730 - 780
a
Normalleştirme işlemi yapılırken bütün kesit boyunca istenen sıcaklığa ulaşıldıktan sonra,
bu sıcaklıkta daha fazla beklenmesi gerekmez ve bundan genellikle kaçınılmalıdır.
b
Temperleme işlemi yapılırken bütün kesit boyunca istenen sıcaklığa ulaşıldıktan sonra, bu
sıcaklıkta uygun bir süre beklenmesi gerekir.
c
Bazı durumlarda, 590 °C – 650 °C arasında temperleme gerekebilir.

11
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek B
(Bilgi için)

Kritik zaman-sıcaklık parametresi Pcrit ve gerilim giderme sıcaklıklarıyla

bekletme sürelerinin olası bileşimleri
Gerilim giderme sıcaklıkları ve bunlara karşılık gelen, kritik zaman-sıcaklık parametresi, Pcrit için Madde
8.2.4’te verilen formülle hesaplanan azamî bekletme sürelerine örnekler Çizelge B.1’de verilmiştir.

Çizelge B.1 – Pcrit değeri ve belirli bir gerilim giderme sıcaklığı için kabul edilebilir bekletme süresi

Çelik tipi Pcrit Gerilim giderme sıcaklığında Pcrit, °C

veya 1 h’lik bekletme süresia 2 h’lik bekletme süresia
çelik kalitesi
C, CMn çelikleri 17,3 580 575
16Mo3 17,5 590 585
18MnMo4-5 17,5 590 585
20MnMoNi4-5 17,5 590 585
15NiCuMoNb5-6-4 17,5 590 585
13CrMo4-5 18,5 640 630
13CrMoSi5-5 18,7 650 640
10CrMo9-10 19,2 675 665
12CrMo9-10 19,3 680 670
X12CrMo5 19,5 690 680
13CrMoV9-10 19,4 685 675
12CrMoV12-10 19,4 685 675
X10CrMoVNb9-1 20,5 740 730
a
Yol gösterme amaçlı gerilim giderme sıcaklığı ve bekletme süreleri

12
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek C
(Bilgi için)

% 1 (plastik) sürünme gerilmesine ve sürünme kopmasına dayanım için

referans veriler
Not 1 - Çizelge C.1’de verilen değerler, ± % 20’lik bir saçılma bandıyla ISO 6303’e göre ortalama değerler
olarak hesaplanmıştır.

Not 2 - Çizelge C.1’de liste hâlinde verilen yüksek sıcaklıklardaki %1 (plastik) sürünme gerilmesi ve sürünme
kopmasına dayanım için verilen değerler, çeliklerin bu sıcaklılara varan sıcaklıklarda sürekli olarak
kullanılabileceği anlamına gelmez. Asıl önemli olan etmen işlem sırasındaki toplam gerilmedir.
Burada, yükseltgeme şartları da hesaba katılmalıdır.

Çizelge C.1 - % 1 (plastik) sürünme gerilmesine ve sürünme kopmasına dayanım

Çelik kalitesi Sıcaklık %1 (plastik) Sürünme Sürünme kopması dayanımı,

gerilmesine dayanım,
MPa MPa

Adı Numarası °C 10000 h 100000 h 10000 h 100000 h 200000 h

380 164 118 229 165 145
390 150 106 211 148 129
400 136 95 191 132 115
410 124 84 174 118 101
420 113 73 158 103 89
P235GH, 1.0345,
430 101 65 142 91 78
P265GH 1.0425
440 91 57 127 79 67
450 80 49 113 69 57
460 72 42 100 59 48
470 62 35 86 50 40
480 53 30 75 42 33
380 195 153 291 227 206
390 182 137 266 203 181
400 167 118 243 179 157
410 150 105 221 157 135
420 135 92 200 136 115
430 120 80 180 117 97
P295GH, 1.0481,
440 107 69 161 100 82
P355GH 1.0473
450 93 59 143 85 70
460 83 51 126 73 60
470 71 44 110 63 52
480 63 38 96 55 44
490 55 33 84 47 37
500 49 29 74 41 30
450 216 167 298 239 217
460 199 146 273 208 188
470 182 126 247 178 159
480 166 107 222 148 130
16Mo3 1.5415 490 149 89 196 123 105
500 132 73 171 101 84
510 115 59 147 81 69
520 99 46 125 66 55
530 84 36 102 53 45

13
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge C.1 - (Devam)

Çelik kalitesi Sıcaklık %1 (plastik) Sürünme Sürünme kopması dayanımı,

gerilmesine dayanım,
MPa MPa

Adı Numarası °C 10000 h 100000 h 10000 h 100000 h 200000 h

425 392 314 421 343
430 383 302 407 330
440 360 272 380 300
450 333 240 353 265
460 303 207 325 230
470 271 176 295 196
18MnMo4-5 1.5414
480 239 148 263 166
490 207 124 229 140
500 177 103 196 118
510 150 84 165 98
520 127 64 141 79
525 118 54 132 69
450 290 240
460 272 211
20MnMoNi4-5 1.6311 470 251
480 225
490 194
400 324 294 402 373
410 315 279 385 349
420 306 263 368 325
430 295 245 348 300
440 281 227 328 273
15 NiCuMoNb5-6-4 1.6368 450 265 206 304 245
460 239 180 274 210
470 212 151 242 175
480 180 120 212 139
490 145 84 179 104
500 108 49 147 69
450 245 191 370 285 260
460 228 172 348 251 226
470 210 152 328 220 195
480 193 133 304 190 167
490 173 116 273 163 139
500 157 98 239 137 115
13CrMo4-5 1.7335 510 139 83 209 116 96
520 122 70 179 94 76
530 106 57 154 78 62
540 90 46 129 61 50
550 76 36 109 49 39
560 64 30 91 40 32
570 53 24 76 33 26

14
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge C.1 - (Devam)

Çelik Kalitesi Sıcaklık %1 (plastik) Sürünme Sürünme kopması dayanımı,

gerilmesine dayanım,
MPa MPa

Adı Numarası °C 10000 h 100000 h 10000 h 100000 h 200000 h

450 209 313
460 200 300
470 185 278
480 141 212
490 119 179
500 113 169
13CrMoSi5-5 1.7336 510 81 122
520 66 99
530 41 62
540 33 50
550 27 40
560 23 35
570 21 31
450 240 166 306 221 201
460 219 155 286 205 186
470 200 145 264 188 169
480 180 130 241 170 152
490 163 116 219 152 136
500 147 103 196 135 120
510 132 90 176 118 105
520 119 78 156 103 91
10CrMo9-10 1.7380
530 107 68 138 90 79
540 94 58 122 78 68
550 83 49 108 68 58
560 73 41 96 58 50
570 65 35 85 51 43
580 57 30 75 44 37
590 50 26 68 38 32
600 44 22 61 34 28
400 382 313
410 355 289
420 333 272
430 312 255
440 293 238
450 276 221
12CrMo9-10 1.7375 460 259 204
470 242 187
480 225 170
490 208 153
500 191 137
510 174 122
520 157 107

15
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge C.1 - (Devam)

Çelik kalitesi Sıcaklık %1 (plastik) Sürünme Sürünme kopması dayanımı,

gerilmesine dayanım,
MPa MPa

Adı Numarası °C 10000 h 100000 h 10000 h 100000 h 20000

0h
107
460 96
470 87 147(475°C)
480 83 139
490 78 123
500 70 108
510 56 94
520 50 81
530 44 71
X12CrMo5 1.7362 540 39 61
550 35 53
560 31 47
570 27 41
580 24 36
590 21 32
600 18 27
610 16
620 14
625 13
400 430 383
410 414 365
420 397 346
430 380 327
440 362 309
450 344 290
460 326 271
470 308 253
13CrMoV9-10 1.7703
480 290 235
490 272 218
500 255 201
510 237 184
520 221 169
530 204 144
540 188 126
550 173 108

16
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Çizelge C.1 - (Devam)

Çelik kalitesi Sıcaklık %1 (plastik) Sürünme Sürünme kopması dayanımı,

gerilmesine dayanım,
MPa MPa

Adı Numarası °C 10000 h 100000 h 10000 h 100000 h 20000

0h
400 430 383
410 414 365
420 397 346
430 380 327
440 362 309
450 344 290
460 326 271
470 308 253
12CrMoV12-10 1.7767
480 290 235
490 272 218
500 255 201
510 237 184
520 221 169
530 204 144
540 188 126
550 173 108
500 289 258 246
510 271 239 227
520 252 220 208
530 234 201 189
540 216 183 171
550 199 166 154
560 182 150 139
570 166 134 124
580 151 120 110
X10CrMoVNb9-1 1.4903
590 136 106 97
600 123 94 86
610 110 83 75
620 99 73 65
630 89 65 57
640 79 56 49
650 70 49 42
660 62 42 35
670 55 36 -

17
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek D

Hidrojenin sebep olduğu çatlamaya dayanımın değerlendirilmesi

Çeliklerin, hidrojenin sebep olduğu çatlamaya dayanımını değerlendirme deneyleri EN 10229’a uygun olarak
yapılmalıdır. Deney Çözeltisi A (pH değeri ≈ 3) için kabul ölçütü Çizelge D.1’de gösterilen sınıflar için
geçerlidir. Burada verilen değerler üç ayrı deneyin sonuçlarının ortalamasıdır.

●● Deney çözeltisi B’ye (pH değeri ≈ 5) ve karşılık gelen kabul ölçütlerine sipariş sırasında karar verilmelidir.

Çizelge D.1 – HIC deneyi (Deney Çözeltisi A) için kabul sınıfları

Kabul sınıfı CLRa CTRa CSRa

% % %
I ≤5 ≤ 1,5 ≤ 0,5
Il ≤ 10 ≤3 ≤1
lll ≤ 15 ≤5 ≤2
a
CLR: Çatlak uzunluk oranı, CTR: Çatlak kalınlık oranı, CSR: Çatlak hassasiyet oranı

18
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek E

Kademeli soğutma deneyi

Kademeli soğutmanın sebep olduğu kırılganlığı değerlendirmek için bir kademeli soğutma prosedürü
üzerinde anlaşmaya varılmalıdır. Bu prosedür dikkate alınması gereken sıcaklıkları ve bekletme sürelerini
içermelidir. Şekil E.1’de verilen prosedür tavsiye edilir.

Şekil E.1 – Kademeli soğutma için tavsiye edilen prosedür

19
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Ek ZA
(Bilgi için)

Bu standard ile EU Direktifi 97/23/EC’nin temel hükümleri arasındaki

ilişki
Bu standard, Avrupa Komisyonu’nun ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği’nin CEN’e verdiği talimatla Yeni
Yaklaşım Direktifi 97/23/EC’nin temel hükümlerine uygunluğun bir aracı olmak üzere hazırlanmıştır.

Bu standard, bu Direktif gereğince Avrupa Topluluğu Resmî Dergisi’nde yayınlanıp, en az bir üye devlette
ulusal standard haline geldiğinde, bu standardın Çizelge ZA.1’inde verilen maddelerle uygunluk, bu
standardın kapsamının sınırları dahilinde, EFTA düzenlemeleriyle ilgili Direktifin temel kurallarına uygunluk
anlamına gelir.

Çizelge ZA.1 - Bu standard ile Direktif 97/23/CE arasındaki uygunluk

Bu standardın maddeleri Direktif 97/23/CE’nin temel

hükümleri
Hüküm ifade eden bütün Ek 1, Bölüm 4
maddeler

Uyarı: Bu standardın kapsamına giren mamule (mamullere) başka kurallar ve başka EU Direktifleri
uygulanabilir.

20
ICS 77.140.30; 77.140.50 TÜRK STANDARDI TS EN 10028-2/Kasım 2005

Kaynaklar
EN 1011-1, Welding – Recommendations for welding of metallic materials – Part 1: General guidence for arc
welding.

EN 1011-2, Welding – Recommendations for welding of metallic materials – Part 2: Arc welding of ferritic
steels.

EN 10020, Definition and classification of grades of steel.

EN 10314, Method for derivation of minimum values of proof strength of steel at elevated temperatures.

ISO 6303, Pressure vessel steels not included in ISO 2604, Parts 1 to 6 – Derivation of long-time stress
rupture properties.

21