TS EN 1090-1E GRE ELK VE ALMNYUM YAPI MALATI N BELGELENDRME

PROGRAMI
1. Giri
Bu belgelendirme program, GSI SLV-TRnin, TS EN 1090-1 standardna gre elik ve alminyum
yap imalat iin belgelendirme faaliyetlerinin nasl yrteceini tanmlamak amacyla hazrlanmtr.
retilen elik ilerinin CE iaretlemesi iin ilgili uyumlulatrlm Avrupa Standard EN 1090-1:
elik Yaplar ve Alminyum Yap Uygulamalar Yaplarn uygunluunun deerlendirilmesi iin
gerekler olup, standardn dier iki nemli blm:
Blm 2 (TS EN 1090-2): elik yaplar iin teknik gerekler
Blm 3 (TS EN 1090-3): Alminyum yaplar iin teknik gerekler
TS EN 1090-2, elik yaplarn retimi ile ilgili teknik gereksinimleri salayarak, TS EN 1090-1in
uygulanmasn desteklemektedir. TS EN 1090-3, alminyum yaplarn retimi ile ilgili teknik
gereksinimleri sunarak, TS EN 1090-1in uygulanmasn desteklemektedir. CE iaretlemesi ile ilgili
olarak TS EN 1090-2 ve TS EN 1090-3n ilgili maddeleri aadaki gibidir:

1. Kapsam
2. Normatif referanslar
3. Terimler ve tanmlar
4. artnameler ve dokmantasyon
5. Yap malzemeleri
6. Hazrlk
7. Kaynak
8. Mekanik birletirme (ve yapkan ba oluturulmas) (sadece alminyum iin)
9. Montaj
10. Yzey ilemleri
11. Geometrik toleranslar
12. Muayene, deneyler ve dzeltici faaliyetler
2. Doru Uygulama Snfnn Belirlenmesi
TS EN 1090 standardnn 2. ve 3. Blmleri, Uygulama Snf kavramn tantmaktadr. Gereklilikleri
daha az olan 1. uygulama snfndan (EXC1), gereklilikleri ok kapsaml olan 4. uygulama snfna
(EXC4) kadar deien 4 adet uygulama snf bulunmaktadr.
Her bir uygulama snf iin, retim ve montaj gereklilikleri belirlenmitir ve bu gereklilikler, yapya bir
btn olarak veya yapnn bir detayna uygulanabilir. Uygulama snf iin gereklilikler, TS EN 10902 Ek A.3de (elik) ve TS EN 1090-3 Ek A.3de (Alminyum) maddeler halinde verilmektedir.
Yap iin gereken uygulama snfn semek, uygulaycnn tasarm karardr. Drt uygulama snf
verilmesinin sebebi, yapnn veya yapnn bir detaynn kopmasnn sonularna bal, krlmaya
(kmeye) kar bir gvenilirlik seviyesi sunmaktr.
Uygulama snflaryla ilgili detaylar, Belgelendirme programnn Ek 1 (elik) ve Ek 2 (Alminyum)
ksmlarnda verilmitir.

F 173 (2)

Sayfa 1/12

3. Kaynak Koordinasyonu
retim yerinde, 2, 3 ve 4. uygulama snflar iin, EN ISO 14731de belirtildii ekilde uygun
yeterlie ve deneyime sahip kaynak koordinasyon personeli almaldr.
Kaynak koordinasyon personelinin teknik bilgi dzeyi ile ilgili gereklilikler, Ek 3te tanmlanmtr.
4. Kaynak Kalite Seviyeleri
Kaynak kalite seviyeleri elik yaplar iin TS EN ISO 5817ye gre deerlendirilir ve uygulama
snfna gre kabul snflar TS EN 1090-2 Madde 7.6da belirtilmitir.
Kaynak kalite seviyeleri alminyum yaplar iin TS EN ISO 10042ye gre deerlendirilir ve
uygulama snfna gre kabul snflar TS EN 1090-3 Madde 12.4.4de belirtilmitir.
5. Uygunluun Onay
Bir rnn gvenlik asndan gerekli olan kritiklik seviyesine bal olarak (rnein yapsal rnler
genel gvenlik asndan kritiktir, dekoratif rnler ise genelde kritik deildir) CE iaretlemesi, farkl
Uygunluk Onay seviyelerini ierebilir. Gvenlik asndan kritik olan rnler iin bu normal artlarda
bir nc ahs kurumun eliyle deney, tetkik ve belgelendirme yaplmasn ierecektir. Gvenlik
asndan kritik olmayan rnler iin ise CE iaretlemesi genelde, nc ahslarn mdahil olma
durumu olmadan, sadece retici firmann beyann ierecektir.
Alt Uygunluk Onay seviyesi bulunmaktadr. Her bir Uygunluk Onay seviyesi iin retici firmann bir
fabrika retim kontrol (FPC), ilk tip deneyi (ITT) olmal ve retici bir performans beyan
dzenlemelidir.
Uygunluk Onay seviyeleri, 1+, 1, 2+, 2, 3 ve 4 olup en yksei 1+, en d ise 4tr. Seviyeye
ulamadaki sreler ve bu grevlerde kimin sorumlu olduu, Tablo 1de aklanmaktadr.
2+ Uygunluk Onay sistemi altnda, bir Onayl Kurum (GSI SLV-TR) tarafndan yrtlecek olan
grevler, Fabrika retim Kontrol (FPC) denetimi ve FPCnin srekli gzetimi, deerlendirilmesi ve
onaydr. Baarl olarak tamamlanan deerlendirmeler sonucunda, Fabrika retim Kontrol iin bir
EC Sertifikas tanzim edilir.
6. Tetkik Skl
6.1 Genel
lk tetkik, balang deerlendirilmesinden bir yl sonra yaplmaldr. nemli dzeltici faaliyetlerin
gerek olmamas durumunda, tetkik skl aadaki durumlardan birinin ortaya kmamas
durumunda azaltlabilir:
a) Yeni ve deimi ana tesisler;
b) Sorumlu kaynak koordinatrn deimesi;
c) Yeni kaynak sreleri, ana metal tipi ve ilgili kaynak prosedr nitelendirme kaytlar (WPQR);
d) Yeni ana cihazlar.
6.2 Tetkik aralklar
Tetkikler aras ve balang tetkiki sonras sreler, Madde 6.1deki a) ile d) aras durumlarn
olumamas durumunda, izelge B.3teki gibi olmaldr:
izelge B.3 Rutin tetkik aralklar

F 173 (2)

Uygulama snf

ITT sonras imalatnn FPCsinin tetkik aralklar(yl)

EXC1 ve EXC2
EXC3 ve EXC4

1233
11233
Sayfa 2/12

Tablo 1

retici Firmann Grevleri

1+

2+

Fabrika retim Kontrol (FPC)

ngrlen test planna gre fabrikada alnan numunelerin

ileri dzey deneyleri

Balang tip deneyleri

Onayl Kurumun Grevleri

1+

2+

Balang tip deneyleri

FPC Belgelendirmesi

FPC Gzetimi

Numuneler iin denetim deneyleri

4
+

+
+

(Bu tablo 305/2011/AB Yap Malzemeleri Reglasyonu Ek-5te bulunan listenin ilk maddesinden
uyarlanmtr.)
TS EN 1090-1 standardnn gereksinimleri uyarnca elik ve Alminyum Yap uygulamalar iin
Uygunluk Deerlendirmesine ynelik GSI SLV-TR plan, Fabrika retim Kontrol (FPC)
gereksinimlerinin temel ksmlarn iermektedir; ISO 3834n ilgili ksm iin EN 1090-2 Ksm 7
veya EN 1090-3 Ksm 7ye atfta bulunulmutur.
Kalite asndan fabrika kontrol sre dorulamasnn bir paras olarak kaynak, zel bir proses
olarak tanmlanmaktadr ve bu da, uzman ynetimi, personel ve prosedrler gerektirdii anlamna
gelmektedir. Bu durum, birok gelimeye, zellikle TS EN ISO 3834n yaymlanmasna yol amtr.
Bu dokman, kaynak iin gvence ve retim yetkinlii salamak zere gereksinimleri belirtmektedir
ve kaynak koordinasyonu zelliini ierir: bu zellik kapsamnda irketlerin, iverenler adna
sorumluluk stlenen yetkin Kaynak Koordinatrlerini (Kaynak Mhendisleri, Kaynak Yneticileri, vb.)
atamas gerekmektedir. Avrupa Kaynak Federasyonu (EWF) / Uluslararas Kaynak Enstits (IIW)
ynetmelikleriyle, Kaynak Koordinasyon sorumluluklar konusunda kiilerin belgelendirilmesi iin
ayr dokmanlar mevcuttur.

F 173 (2)

Sayfa 3/12

7. TS EN ISO 3834-2/-3/-4e gre metalik malzemelerin ergitme kayna iin proses

belgelendirmesi
ISO 3834, ergitme kayna iin kalite ynetim gereksinimlerini tanmlamakta olup, aadaki
ksmlar ierir:
ISO 3834 Metalik Malzemelerin Ergitme Kayna iin Kalite Gereksinimleri
Blm 1:
Blm 2:
Blm 3:
Blm 4:
Blm 5:
Blm 6:

Uygun Kalite Gereksinimleri Seviyesinin Seimine ynelik Kriterler

Kapsaml Kalite Gereksinimleri
Standart Kalite Gereksinimleri
Temel Nitelikte Kalite Gereksinimleri
3834-2, 3834-3, 3834-4n kalite gereksinimlerine uygunluu teyit etmek iin
gerekli olan dokmanlar.
ISO 3834n uygulamaya geirilmesine ynelik klavuz bilgiler.

Kalite Ynetim sistemlerini ISO 9001in tam gereksinimlerine gre belgelendirmek istemeyen
irketler, kaynak kalite sistemlerinin ve FPClerinin TS EN 1090a ve yetkinliklerinin de TS EN ISO
3834e uygun olarak deerlendirmeyi tabi tutulmasn ve belgelendirilmeyi talep edebilirler.
8. TS EN 1090-1 Belgelendirme Sreci
Bavuru sahibi irketler iin sre, aadaki aamalar ierir:
a)

Belgelendirme Bavurusu, F 138 Proses-rn Belgelendirme Bavuru Formu ile yaplr.

Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi, yaplan bavuruyu gzden geirir ve
mracaat edenin prosesini, mracaat formunda kapsanan standartlara ve belgelendirme
programlarnda belirlenen
belgelendirme kriterlerine gre deerlendirir. Bavuru uygun
bulunursa, ilgili kurulua F - 063 Teklif Formu ile teklif verilir.

b)

Fiyat Teklifinin mteri tarafndan teyidinden sonra Proses-rn Belgelendirme Mdr/

Direktif Yneticisi tarafndan, F 140 Proses-rn Belgelendirme Szlemesi hazrlanr ve
szleme karlkl imzalanr.

c)

Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi, deerlendirmeyi yapacak ba

deneti ve denetiyi grevlendirir.

d)

Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi tarafndan F 141 TS EN 1090-1

Kontrol Listesi mteriye gnderilir ve listede belirtilen maddelerin doldurulup gnderilmesi
istenir.

e)

F 173 (2)

Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi F 161 Proses-rn

Belgelendirme Denetim Plan Formu na
uygun olarak hazrlanm Denetim Plann
planlanan denetim tarihinden en ge bir hafta nce firmaya iletir. Mteriden szl veya
yazl teyit alnr.

f)

Denetim gn firma ynetiminden en az bir kii ve belgelendirilecek proses-rn ile ilgili

yetkililerin katlmyla yaplan al toplantsnda, denetim plan ile ilgili aklamalarda
bulunulur ve deerlendirme ile ilgili bilgiler aktarlr. Toplantda grlenler, F 174
Al-Kapan Toplant Tutanann ilgili ksmnda kayt altna alnr.

g)

Bavuru sahibinin prosesi ve kalite sistemi, TS EN 1090-1 (ve TS EN 1090-2 veya TS EN

1090-3) gereklerine gre deerlendirilir.
Sayfa 4/12

h)

Deerlendirme, Kontrol Listesinde belirtilen konularn incelenmesi; ilgili prosedr, talimat

veya formlarn kontrol ve saha denetimi ile yaplr. Deerlendirme bulgular, F 141 TS
EN 1090-1 Kontrol Listesi ile kayt altna alnr.

Ba deneti veya Ba deneti/Deneti, firma yetkilisini deerlendirme sonular konusunda

bilgilendirir, Denetim Raporunu F 163 TS EN 1090-1 Denetim Raporuna gre hazrlar
ve rapor firma yetkilisi tarafndan da imzalanr. Denetim srasnda tespit edilen
uygunsuzluklar, gzlemler ve planlanan dzeltici faaliyet tarihleri denetim raporlarna
kaydedilir. Belgelendirme srecinin devam iin belgelendirmeyi engelleyecek
uygunsuzluklarn giderilmesi beklenir.

i)

Kapan toplants, firma ynetiminden en az bir kii ve belgelendirilecek proses-rn ile

ilgili yetkililerin katlmyla yaplr. Deerlendirme sonular, varsa tespit edilen
uygunsuzluklar, eksiklikler, neriler ve/veya gerekmesi durumunda takip denetimi bilgisi
firma yetkilisine iletilir. Toplantda grlenler, F 174 Al-Kapan Toplant Tutana
nn ilgili ksmnda kayt altna alnr.

k)

Ba deneti veya Ba deneti/Deneti tarafndan sunulan Proses- rn Belgelendirme

Bavuru Formu, Proses-rn Belgelendirme kar atmas Analiz Formu, Teklif, Prosesrn Belgelendirme Szlemesi, Kontrol Listesi, Proses-rn Belgelendirme Denetim
Plan, Denetim Raporu ve Al-Kapan Toplant Tutanann Belgelendirme Kurulunca
deerlendirilmesinin ardndan, firmann TS EN 1090-1 artlarn yerine getirdii kararna
varlrsa mteri ilgili belgelendirmeye uygun olarak kabul edilir. Belgelendirme Kurulunun
Denetim Raporunu imzalamas belgelendirmeye karar verdiinin kantdr. Bu karar,
Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi tarafndan mteriye yazl olarak
bildirilir. Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi standarda uygun olarak
sertifikay hazrlar. Sertifikalarn geerlilik sresi veya geerlilik sresi ile ilgili aklama
belge zerinde yazlr. TS EN 1090-1 belgesi, gzetim denetimlerinin, TS EN 1090-1, Tablo
B.3de belirtildii gibi yaplmas artyla sresiz olarak geerlidir. TS EN 1090-2 / TS EN
1090-3 belgeleri en fazla 3 yl geerlilik sresiyle verilir. Bu geerlilik sresi standartta
tanmlanan gzetim denetimlerinin baarl olarak yaplmas halinde geerlidir.

l)

Sertifika, GSI SLV-TR irket Mdr tarafndan imzalanr ve www.gsi.com.tr web

sitesindeki belgelendirilmi firma listesine eklenir.

m)

9.

305/2011 CPR Yap Malzemeleri Reglasyonuna gre; reddedilen, kstlanan(kapsamnn

daraltlmas), askya alnan, kapsam geniletilen veya iptal edilen belgeler hakknda
bakanlk bilgilendirilir.
Gzetim Denetimi
nceki denetimde tespit edilen uygunsuzluklara ynelik dzeltme ve dzeltici faaliyetlerin
incelenmesi, revize ya da ilave edilen rn dokmanlarnn gzden geirilmesi ve uygulamadaki
uygunluk ve etkinliinin incelenmesi ve kritik maddeleri gzetim denetimi kapsamnda kontrol
edilir. Denetim sonunda tespit edilen gzlem ve uygunsuzluklara ilikin denetim raporu
hazrlanr. Uygunsuzluklarn giderilmesine ynelik dzeltme ve dzeltici faaliyetlerin takibi, u
ekilde gerekletirilir:

F 173 (2)

Bir nceki denetimde tespit edilerek, dokman baznda kapatlabilecek, tavsiye

niteliindeki uygunsuzluklar eer giderilmemi ise; uygunsuzluun etkisine bal olarak,
majr uygunsuzlua evrilir. Bir ay sonra takip denetim gerekletirilir. Sz konusu
uygunsuzluk kapatlm ise rn belgesinin geerliliinin devamna, kapatlmam ise
belgenin askya alnmasna karar verilir ve kurulua bildirilir.

Eer belgelendirmeye engel bir uygunsuzluk ilk defa gzetim denetim esnasnda tespit
edilirse, dzeltme ve dzeltici faaliyetin gerekletirilmesi iin msaade edilen sre bir
Sayfa 5/12

aydr. Bir ay sonunda gerekletirilen takip denetiminde uygunsuzluk kapatlm ise

belge geerliliinin devamna, kapatlmam ise askya alnaca bavuru sahibine yazl
olarak bildirilir.
10.

Takip Denetimi
Majr uygunsuzluklar ile ilgili takip denetimi gereklidir; fakat baz durumlarda dokman
zerinden yada tutulan kaytlar aracl ile dorulanabilecek majr uygunsuzluklar iin takip
denetimi gerekletirilmez, bu karar ba denetiye aittir. Minr uygunsuzluklarla ilgili
gerekletirilen dzeltici faaliyet kantlar firma tarafndan belirtilen srede ba denetiye
gnderilir.
Firma takip denetimi gerektiren belgelendirme denetimi tarihini takiben 3 aylk sre verilir. Bu 3
aylk sre sonunda firmann ek sre talebinde (szl ya da yazl olabilir) bulunmas durumunda,
bu talep belgelendirme kurulu tarafndan incelenir ve uygun grld takdirde ek olarak 3 ay
daha ek sre verilir. Takip denetiminin gerekleme sresi 6 aydan uzun tutulamaz. Takip
denetimlerinde majr uygunsuzluklarn giderilmedii gzlenirse veya Proses-rn
Belgelendirme/Direktif Yneticisi tarafndan gnderilen takip denetimi bildirim yazsna firma
tarafndan takip denetim tarihi iin teyit verilmez ise kuruluun bavurusu iptal edilir.
Majr uygunsuzluk minre dntrlm ise uygunsuzluun 1 ay iinde firma tarafndan
kapatlmas istenir. Bu sre ierisinde kapatlamayan uygunsuzluk kalmsa firmann bavurusu
iptal edilir. Uygunsuzluklarn ba deneti tarafndan dorulanmas sonras denetim dosyas
belgelendirme kuruluna gnderilir.

Belgelendirme Kurulunun belgenin askya alnmas ynnde verdii karar tarihini takiben 3 ay
ierisinde firma tarafndan takip denetimi iin mracaat olmamsa Belgelendirme Szlemesi
fesih edilir ve belgesi geri alnr.
11.

Sertifikann Askya Alnmas

Sertifika, baz durumlarda belli bir sre iin Belgelendirme Kurulu tarafndan askya alnabilir.
Askya alma karar Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi yazl olarak bildirilir.
Askya alnan belgeler GSI SLV-TR web sitesindeki belgeli firma listesinde de aka belirtilir. Bu
durumlara rnek olarak;
Gzetim denetimi srasnda, ilgili belgelendirme programnda belirtilen gereklilikler ile
uyumlu olmayan, ancak sertifikann hemen geri ekilmesini gerektirmeyen durumlarda,
Sertifika veya logonun uygunsuz kullanm (rnein yanltc yaynlar veya reklam)
durumunda sertifika sahibi tarafndan geri ekme ilemi ve dzeltici faaliyetler yaplmaz ise,
Belgelendirme Kuruluunun proses belgelendirme programnn veya prosedrlerinin ihlal
edilme durumu var ise,
Firmann szleme ykmllklerini yerine getirmemesi,
Takip denetimlerinde majr uygunsuzluklarn kapatlamam olmas,
Denetimler sonucunda majr uygunsuzluk bulunmas.
Sertifika sahibinin, sertifikann askya alnd herhangi bir prosesi-rn sertifikal olarak
tanmlamas yasaklanr.
GSI SLV-TR ile sertifika sahibi arasndaki karlkl anlama sonrasnda retimle ilgili olmayan
nedenler veya baka nedenlerle sertifika snrl bir sre (en fazla 3 ay) iin askya alnabilir.
GSI SLV-TR tarafndan sertifikann neden askya alnd, Proses-rn Belgelendirme Mdr/
Direktif Yneticisi tarafndan sertifika sahibine yazl olarak bildirilerek askya alnmann hangi
koullarda kaldrlaca belirtilir.
Uygun koullar salandnda askya alma karar Belgelendirme Kurulu tarafndan kaldrlr ve
bu karar Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisine yazl olarak bildirilir. ProsesF 173 (2)

Sayfa 6/12

rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi GSI SLV-TR web sitesindeki belgeli firma
listesindeki gerekli dzenlemeleri yapar ve sertifika sahibini yazl olarak bilgilendirir.
12.

Sertifikann Geri ekilmesi

Sertifika, baz durumlarda Belgelendirme Kurulu tarafndan geri ekilebilir. Geri ekme karar
Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisine yazl olarak bildirilir. Geri ekilen
belgeler GSI SLV-TR web sitesindeki belgeli firma listesinden kartlr. Aadaki durumlarda, GSI
SLV-TR yazl olarak sertifika sahibini bilgilendirerek sertifikay geri ekme hakkna sahiptir:
Gzetim Denetimi sonular ciddi bir uygunsuzluk olduunu gsteriyorsa,
Sertifika sahibi finansal anlamaya uymuyorsa,
Sertifika anlamasna kar herhangi bir aykr durum varsa,
Belgede ad yazan yetkili personelin deimesi durumu varsa,
Askya alnma halinde sertifika sahibi tarafndan yetersiz nlemler alnrsa,
Sertifika sahibi sertifikasn uzatmak istemiyorsa,
Eer standart ya da kurallar deiirse ve sertifika sahibi yeni gereksinimlere uymay garanti
edemezse ya da etmezse,
Proses durdurulur ya da sertifika sahibi iflas ederse,
Sertifika anlamasnda yer alan dier hkmler gerekesiyle.
13.

Sertifika Kapsamnn Geniletilmesi

Sertifika sahibi, yeni rnler veya yeni kaynak yntemi veya malzeme kaliteleri, vb. ilave ederek
sertifika kapsamnn geniletilmesini talep edebilir. Kapsam geniletilmesi iin GSI SLV-TRye
bavuru formu kullanarak bavurabilir. Bu form ilgili standardn gereklilikleri gz nnde
bulundurularak Proses-rn Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi tarafndan deerlendirilir ve
faaliyete karar verilir. Bu aamada Proses-rn Belgelendirme Prosedrnn ilgili maddeleri
uygulanr. Kapsam geniletilmesine karar verilirse eski sertifika geri arlr ve iptal edilir. Yeni
sertifika hazrlanr. Kapsam geniletilmesinin kabul edilmedii durumlarda Proses-rn
Belgelendirme Mdr/ Direktif Yneticisi mteri yazl olarak bilgilendirilir.
14.

Belgelendirmeyi Etkileyen Deiiklikler

GSI SLV-TR, Belgelendirme standartlarnda ve balantl olarak Belgelendirme Programlarnda

meydana gelen deiiklikler hakknda mterilerini en ge on be i gn iinde bilgilendirir.
Meydana gelen deiiklikler nedeniyle sertifikada yaplmas gereken deiiklikler iin sertifikalar geri
arlr ve iptal edilir, deiiklikler yaplp revize halleri tekrar mterilere gnderilir. Bu deiiklik
gzetim faaliyeti gerektirirse mteri Proses-rn Belgelendirme Mdr/Direktif Yneticisi
tarafndan bilgilendirilir ve belirlenen tarihte faaliyet gerekletirilip belgelendirme dokmantasyonu
yaymlanr.
Belgelendirmeyi etkileyen deiiklikler, mteriden gelecek deiiklikler de dahil olmak zere gz
nnde bulundurulup, gerekli faaliyetlere Proses-rn Belgelendirme Mdr/Direktif Yneticisi
tarafndan karar verilir ve Belgelendirme Kuruluna sunulur.
GSI SLV-TR, belgenin yenilenmesi ile ilgili tm kararlar verme yetkisine sahiptir.

F 173 (2)

Sayfa 7/12

Ek 1
TS EN 1090-2 Ek Bden
Tablo B.3 Uygulama snflarnn belirlenmesine ynelik tavsiye edilen matris
Hasar Snflar
Hizmet Snf
retim Snf

PC 1
PC 2

CC 1
SC1
EXC 1
EXC 2

SC2
EXC 2
EXC 2

CC 2
SC1
EXC 2
EXC 2

SC2
EXC 3a
EXC 3

CC 3
SC1
EXC 3a
EXC 3a

SC2
EXC 3a
EXC 4

a EXC 4, ulusal hkmlerle gerek grld zere, yapsal kopmaya ynelik ekstrem neticeleri
olan yaplar veya zel yaplar iin uygulanmaldr
Uygulama Snf, EN 1090-2de yer alan eitli uygulama faaliyetlerinin gereksinimlerini belirler. Bu
gereksinimler Ek A.3te zetlenmektedir.
Tablo B.1 Hizmet Snf iin nerilen kriterler
Kategoriler

SC1

SC2

Kriterler
Sadece yar statik faaliyetler iin tasarlanm olan yaplar ve
komponentler (rnein binalar)
Deprem faaliyeti dk olan blgelerde ve DCLde* depremsel (sismik)
faaliyetler iin tasarlanm olan yaplar, komponentler ve balantlar
Vinlerden yorulma faaliyetleri iin tasarlanm yaplar & komponentler
(snf S0)**
EN 1993 uyarnca yorulma faaliyetleri iin tasarlanm yaplar &
komponentler (rnein Karayolu & demiryolu kpr vinleri (snf S1
ila S9)**, rzgar, kalabalk veya dnen makinelerin yaratt
titreimlere duyarl yaplar)
Deprem faaliyeti orta veya yksek dzeyde olan blgelerde ve DCMde*
& DCHde * depremsel (sismik) faaliyetler iin tasarlanm olan yaplar,
komponentler ve balantlar

* DCL, DCM, DCH: EN 1988-1 uyarnca sneklik snflar

** Vinlerden gelen yorulma eylemleri iin snflandrmalar. Bkz. EN 1991-3 ve EN 13001-1

F 173 (2)

Sayfa 8/12

Tablo B.2 retim snf iin nerilen kriterler

Kategoriler
PC1

PC2

Kriterler
elik malzemeden retilmi kaynakl olmayan komponentler
S355 altndaki elik kalitesindeki malzemelerden retilmi kaynakl
komponentler
S355 ve zerindeki elik kalitesindeki malzemelerden retilmi kaynakl
komponentler
antiyelerde kaynak yapmak suretiyle montaj yaplm olan, yapsal
btnlk iin elzem olan komponentler
retim srasnda sl ilem gren veya scak ekillendirmeyle
retilen komponentler
Biti profil kesimleri gerektiren CHS kafes kirilerinin komponentleri

TS EN 1999 Ek B
Tablo B.1 Hasar snflarnn tanm
Hasar snflar

Aklama

Binalar ve inaat mhendislii

ilerinden rnekler
Bir aksamann sonularnn yksek
olduu tribn, kamu binalar (rnein
konser salonu)

CC3

nsan hayat kayb konusunda yksek

neticeler veya ekonomik, sosyal ya da
evresel neticeleri ok byk

CC2

nsan hayat kayb konusunda orta

dzey neticeler veya ekonomik, sosyal
ya da evresel neticeleri kayda deer

Bir aksamann sonularnn orta

dzey olduu evsel ve ofis binalar,
kamu binalar (rnein bir ofis
binas)

CC1

nsan hayat kayb konusunda dk

neticeler veya ekonomik, sosyal ya da
evresel neticeleri kk veya gz ard
edilebilir

nsanlarn normalde girmedii

tarmsal binalar (rnein depo
binalar), seralar

F 173 (2)

Sayfa 9/12

Ek 2
TS EN 1090-3, uygulama snf seiminin hizmet snfna (SC) dayal olmas gerektiini tavsiye
etmektedir.
TS EN 1090-3ten: Referans Ksm 4.1.2, Uygulama Snflarna dair rehberlik
TS EN 1999-1den: 2007+A1 2009 Ek A Ksm A.5, Uygulama snfnn belirlenmesi
1) Uygulama snfnn belirlenmesi iin tavsiye edilen prosedr aadaki gibidir:
a) Netice snfnn belirlenmesi, bir komponentin aksamas veya kmesinin tahmin
edilebilir neticeleri cinsinden ifade edilir, bkz. EN 1990
b) Hizmet snfnn ve retim snfnn belirlenmesi, bkz. Tablo A.1 ve A.2
c) Tavsiye edilen matris Tablo A.3 uyarnca a) ve b)de yer alan ilemlerin
sonularndan uygulama snfnn belirlenmesi
TS EN 1999-1-1 Tablo A.3. Gereken ilave bilgiler, seeneklerin ve uygulama snflar iin
gereksinimlerin belirtilmesi gerekmektedir
Hasar snflar

CC 1

Hizmet snflar
retim
PC 1
PC 2
Snflar

SC1
EXC 1
EXC 1

CC 2
SC2
EXC 1
EXC 2

SC1
EXC 2
EXC 2

CC 3
SC2
EXC 3
EXC 3

SC1
EXC 3a
EXC 3a

SC2
EXC 3a
EXC 4

a EXC 4, ulusal hkmlerle gerek grld zere, yapsal kopmaya ynelik ekstrem neticeleri
olan yaplar veya zel yaplar iin uygulanmaldr

TS EN 1999-1-1 Tablo A.2 retim snf iin kriterler

Kategoriler

Kriterler

PC1

Kaynaksz komponentler

PC2

Kaynakl komponentler

TS EN 1999-1-1 Tablo A.1. Hizmet snf iin kriterler

Kategoriler
SC1

Kriterler
Yar statik eylemlere tabi olan yaplar a
iddetli ve tekrar eden eylemlere tabi olan ve bu sebeple de
SC2
yorulmaya
tabi olan komponentler iin belirtilen muayene
dzeninin gerekli olduu komponentler b
a Bir komponent veya yapnn yar statik eylemlere tabi olarak addedilip addedilemeyecei ve
SC1 kategorisinde snflandrlp snflandrlmayaca konusunda rehber bilgiler EN 1999-1-3te
yer almaktadr.
b SC2 hizmet snf, SC1 kapsamnda yer almayan durumlar iin kullanlmaldr.

F 173 (2)

Sayfa 10/12

TS EN 1999 Ek B
Tablo B.1. Hasar snflarnn tanm
Aklama

Binalar ve inaat mhendislii

ilerinden rnekler

CC3

nsan hayat kayb konusunda yksek

neticeler veya ekonomik, sosyal ya da
evresel neticeleri ok byk

Bir aksamann sonularnn yksek

olduu tribn, kamu binalar (rnein
konser salonu)

CC2

nsan hayat kayb konusunda orta

dzey neticeler veya ekonomik, sosyal
ya da evresel neticeleri kayda deer

Bir aksamann sonularnn orta

dzey olduu evsel ve ofis binalar,
kamu binalar (rnein bir ofis
binas)

CC1

nsan hayat kayb konusunda dk

neticeler veya ekonomik, sosyal ya da
evresel neticeleri kk veya gz ard
edilebilir

nsanlarn normalde girmedii

tarmsal binalar (rnein depo
binalar), seralar

Hasar snflar

F 173 (2)

Sayfa 11/12

Ek 3
Koordinasyon Personelinin Teknik Bilgi Dzeyi Yap elikleri
EXC

elikler
(elik grubu)

S235 ila S355

(1.1, 1.2, 1.4)
EXC2
S420 ila S700
(1.3, 2, 30

S235 ila S355

(1.1, 1.2, 1.4)
EXC3

S420 ila S700

(1.3, 2, 30
EXC4

Tm

Referans Standartlar

Kalnlk (mm)
t 25a

25< t 50b

t 50

EN 10025-2, EN 10025-3, EN
10025-4, EN 10025-5, EN 101492, EN 10149-3, EN 10210-1, EN
10219-1

Cc

EN 10025-3, EN 10025-4, EN
10025-6, EN 10149-2, EN 101493, EN 10210-1, EN 10219-1

Cd

EN 10025-2, EN 10025-3, EN
10025-4, EN 10025-5, EN 101492, EN 10149-3, EN 10210-1, EN
10219-1

EN 10025-3, EN 10025-4, EN
10025-6, EN 10149-2, EN 101493, EN 10210-1, EN 10219-1

Tm

a Stun alt plakalar ve biti plakalar 50mm

b Stun alt plakalar ve biti plakalar 75mm
c S275 dahil S275e kadar olan elikler iin S seviyesi yeterlidir
d N, NL, ML elikleri iin, S seviyesi yeterlidir

F 173 (2)

Sayfa 12/12

Koordinasyon Personelinin Teknik Bilgi Dzeyi Yap elikleri

EXC

stenitik
(8)
EXC2
stenitik Ferritik
(10)
stenitik
(8)
EXC3
stenitik Ferritik
(10)
EXC4

Kalnlk ( (mm)

elikler
(elik grubu)

Referans Standartlar

t 25

25< t 50

t 50

EN 10088-2:2005, Tablo 3
EN 10088-3:2005, Tablo 4
EN 10296-2:2005, Tablo 1
EN 10297-2-:2005, Tablo 2
EN 10088-2:2005, Tablo 4
EN 10088-3:2005, Tablo 5
EN 10296-2:2005, Tablo 1
EN 10297-2-:2005, Tablo 3
EN 10088-2:2005, Tablo 3
EN 10088-3:2005, Tablo 4
EN 10296-2:2005, Tablo 1
EN 10297-2-:2005, Tablo 2
EN 10088-2:2005, Tablo 4
EN 10088-3:2005, Tablo 5
EN 10296-2:2005, Tablo 1
EN 10297-2-:2005, Tablo 3

Tm

Tm

Koordinasyon Personelinin Teknik Bilgi Dzeyi Alminyum

EXC

EXC2
EXC3
EXC4

Ana Malzeme

3XXX, 5XXX
Dier
3XXX, 5XXX
Dier
Tm

Kaynak Sarf Malzemesi Tipi

Tip 3, Tip 4
Tip
Malzemenin mm olarak
Malzemenin5 mm olarak
nominal kalnl
nominal kalnl
t 12a

t > 12

S
S
C
C

S
C

t 12a
B
S
S
C
C

t > 12
S
C
C

B = EN ISO 14731 uyarnca temel teknik bilgi

S = EN ISO 14731 uyarnca zel teknik bilgi
C = EN ISO 14731 uyarnca kapsaml teknik bilgi

F 173 (2)

Sayfa 13/12