TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN ISO 15613
Nisan 2005

ICS 25.160.10

METALİK MALZEMELER İÇİN KAYNAK

PROSEDÜRLERİNİN ŞARTNAMESİ VE
VASIFLANDIRILMASI – İMALÂT ÖNCESİ KAYNAK
DENEYİNİ ESAS ALAN VASIFLANDIRMA

Specification and qualification of welding procedures for

metallic materials – Qualification based on pre-production
welding test

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 15613 (2004) standardı esas alınarak, TSE Metalurji
Hazırlık Grubu’na bağlı Tahribatsız Muayene ve Kaynak Özel Daimî Komitesi tarafından hazırlanmış ve
TSE Teknik Kurulu’nun 14 Nisan 2005 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın kabulü ile TS EN 288-8 (1997) standardı iptal edilmiştir.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 3
4 İlk kaynak prosedürü şartnameleri (pWPS) ........................................................................................... 3
5 Kaynak prosedürünün vasıflandırılması................................................................................................ 4
6 Deney parçalarının kaynağı..................................................................................................................... 4
7 Deney......................................................................................................................................................... 4
7.1 Ergitme kaynağı .................................................................................................................................. 4
7.2 Direnç kaynağı .................................................................................................................................... 4
8 Vasıflandırma aralığı ................................................................................................................................ 4
9 Geçerlilik ................................................................................................................................................... 5
10 Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR) ............................................................................... 5
Ek ZA (Bilgi için) - Bu standardın AB Direktiflerinin temel özelliklerine veya diğer hükümlerine atıfta
bulunan maddeleri........................................................................................................................................... 6

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

Metalik malzemeler için kaynak prosedürlerinin şartnamesi ve

vasıflandırılması – İmalât öncesi kaynak deneyini esas alan
vasıflandırma

0 Giriş
EN ISO 15607’deki kaynak prosedürü vasıflandırma metotlarından biri, imalât öncesi kaynak deneyini esas
alır.

Bir imalât öncesi kaynak deneyini esas alan vasıflandırma, standard deney parçalarının (EN ISO 15614
standardında verildiği gibi) şekil ve boyutları kaynak edilecek birleştirmeyi, yeterli bir şekilde temsil
etmediğinde kullanılabilir.

Böyle durumlarda, boyutlar, artık gerilme , ısı girişi etkileri, sınırlı ulaşılabilirlik gibi bütün önemli özellikleri
konusunda imalât birleştirmesine benzer şartlar meydana getirmek için bir veya daha fazla özel deney
parçası yapılabilir. Direnç kaynağı durumunda, imalât öncesi deneyi için gerçek bileşenler kullanılmalıdır.

1 Kapsam
Bu standard, bir seri standardın parçasıdır. Bu standard serisinin ayrıntıları EN ISO 15607 : 2003 Ek A’da
verilmiştir.

Bu standard, bir imalât öncesi kaynak deneyi esas alınarak bir ilk kaynak prosedürü şartnamesinin nasıl
vasıflandırılacağını belirler.

Bu standard metalik malzemelerin ark kaynağı, gaz kaynağı, demet kaynağı, direnç kaynağı, saplama
kaynağı ve sürtünme kaynağına uygulanabilir.
Bu standardın kuralları, diğer kaynak işlemlerine uygulanabilir.
Bu standardın kullanımı, bir uygulama standardı veya şartname vasıtasıyla sınırlandırılmış olabilir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.

EN, ISO Adı TS No 1) Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN ISO Specification and qualification of
15607: 2003 welding procedures for metallic
materials - General rules for
fusion welding (ISO 15607:2003)
CR ISO Welding – Guidelines for a TS CR ISO Kaynak –Metalik malzemeleri
15608 : 2000 metallic material grouping system 15608 gruplandırma sistemi için kılavuz
(ISO/TR 15608 : 2000)
prEN ISO Specification and approval of TS EN 288-2 Metalik Malzemelerin kaynak
15609-1 welding procedures for metallic prosedürlerinin şartnamesi ve onayı
materials - Welding procedure - Kısım 2: Ark kaynağı için kaynak
specification - Part 1: Arc welding prosedürü şartnamesi
(ISO/DIS 15609-1: 2000)
EN ISO Specification and qualification of
15609-2 welding procedures for metallic
materials - Welding procedure
specification - Part 2: Gas
welding (ISO 15609-2: 2001)

1)
TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

EN, ISO Adı TS No 1) Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
prEN ISO 15609-3 Specification and qualification TS EN ISO Metalik malzemeler için kaynak
of welding procedures for 15609-3 prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials – Welding vasıflandırılması – Bölüm 3:
procedure specification Part Elektron demet kaynağı
3: Electron beam welding
(ISO / DIS 15609-3 : 2000)
prEN ISO 15609-4 Specification and qualification TS ENISO Metalik malzemeler için kaynak
of welding procedures for 15609-4 prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials – Welding vasıflandırılması Bölüm 4: Lazer
procedure specification Part demet kaynağı
4: Laser beam welding (ISO /
DIS 15609-4 : 2000)
prEN ISO 15609-5 Specification and approval of
welding procedures for
metallic materials – Welding
procedure specification Part
5: Resistance welding (ISO /
DIS 15609-5 : 2000)
EN ISO 15614-1 Specification and qualification TS EN 288-3 Metalik malzemelerin kaynak
of welding procedures for prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials – Welding onayı-Kısım 3: Çeliklerin ark
procedure test Part 1: Arc and kaynağı için kaynak prosedür
gas welding of steels and arc deneyleri
welding of nickel and nickel
alloys (ISO 15614 -1 : 2003)
prEN ISO 15614-2 Specification and approval of TS EN 288-4 Metalik malzemelerin kaynak
welding procedures for prosedürlerinin şartnamesi ve
metallic materials – Welding onayı - Kısım 4: Aluminyum ve
procedure tests Part 2: Arc alaşımlarının ark kaynağı için
welding of aluminum and its kaynak prosedür deneyleri
alloys (ISO 15614 - 2 : 2000)
prEN ISO 15614-3 Specification and qualification
of welding procedures for
metallic materials – Part 3:
Welding procedure tests for
the arc welding of cast iron
(was submitted to CEN Equiry
as prEN 288-12)
prEN ISO 15614-4 Specification and qualification
of welding procedures for
metallic materials – Part 4:
Finishing welding of aluminum
castings (was submitted to
CEN Equiry as prEN 288-13)
prEN ISO 15614-5 Specification and approval of
welding procedures for
metallic materials – Welding
procedure tests – Part 5: Arc
welding of titanium zirconium
and their alloys (ISO/DIS
15614 - 5 : 2000)
prEN ISO 15614-6 Specification and qualification
of welding procedures for
metallic materials – Welding
procedure test – Part 6: Arc
welding of copper and copper
alloys

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

EN, ISO Adı TS No 1) Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN ISO 15614-8 Specification and
qualification of welding
procedures for metallic
materials – Welding
procedure test – Part 8:
Welding of tubes to tube-
plate joints (ISO 15614 - 8 :
2002)
prEN ISO 15614-9 Specification and
qualification of welding
procedures for metallic
materials – Welding
procedure tests – Part 9:
Underwater hyperbaric wet
welding (ISO / DIS 15614 - 9
: 2000)
prEN ISO 15614-10 Specification and approval of
welding procedures for
metallic materials – Welding
procedure tests – Part 10:
Hyperbaric dry welding (ISO
/ DIS 15614 - 10 : 2000)
EN ISO 15614-11 Specification and
qualification of welding
procedures for metallic
materials – Welding
procedure test – Part 11:
Electron and laser beam
welding (ISO / DIS 15614 -
11 : 2002)
prEN ISO 15614-12 Specification and approval of
welding procedures for
metallic materials – Welding
procedure test – Part 12:
Spot, seam and projection
welding (ISO / DIS 15614 -
12 : 2000)
prEN ISO 15614-13 Specification and
qualification of welding
procedures for metallic
materials – Welding
procedure test – Part 13:
Resistance butt and flash
welding (ISO / DIS 15614 -
13 : 2002)
ISO 10447 Welding – Peel and chisel
testing of resistance spot,
projection and seam welds

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı için, EN ISO 15607: 2003’te verilen terimler ve tarifler uygulanır.

4 İlk kaynak prosedürü şartnameleri (pWPS)

Bir ilk kaynak prosedürü şartnamesi, prEN ISO 15609-1 veya prEN ISO 15609-2’ye göre hazırlanmış
olmalıdır.

3
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

5 Kaynak prosedürünün vasıflandırılması

Kaynak prosedürünün vasıflandırılması, bir muayene elemanı veya muayene kuruluşu tarafından bu
standardla düzenlendiği şekilde prEN ISO 15614’ün ilgili kısmına göre yapılmalıdır.

6 Deney parçalarının kaynağı

Deney parçalarının hazırlığı ve kaynağı, yapının gerçek kaynak şartları ile benzerlik gösteren deney
parçasının boyut ve şekilleri ile, temsil ettikleri imalât kaynağının genel şartları altında yapılmalıdır. Bu
şartlar, gerilme şartları, ısıtma etkileri, sınırlı ulaşılabilirlik gibi diğer temel hususları ve kaynak konumlarını
kapsar.

Gerçek bileşenler kullanıldığında, kalıp ve aparatlar, imalâtta kullanılan kalıp ve aparatlar olmalıdır.

Punta kaynakları son birleştirme içerisine ergiyip birleşmişse, deney parçasına dahil edilmiş olmalıdır.

7 Deney
7.1 Ergitme kaynağı
Deney parçalarının deneyi, mümkün olduğu kadar prEN ISO 15614’ün ilgili bölümüne göre yapılmalıdır.

Genellikle en az aşağıdaki muayene ve deneyler yapılır:

a) Gözle muayene (%100),

b) Yüzey çatlağı tesbiti (mıknatıslanmayan malzeme için yalnızca penetrant muayenesi),
c) Sertlik deneyleri (Rm<420 N/mm2 veya Re<275 N/mm2 değerine sahip ferritik çeliklerin esas metalleri
veya Grup 9’a göre çelikler veya CR ISO 15608:2000’in Grup 21 ve Grup 22’sine uygun olan aluminyum
alaşımları için gerekli değildir),
d) Makroskopik muayene (sayı, yapının geometrisine bağlıdır).

7.2 Direnç kaynağı

7.2.1 Genel
Mevcut olduğunda diğer WPS’nin sonuçları, teçhizat, elektrotlar, malzeme (tip, yüzey, kalınlık) ve kaynak
verisi gibi bütün şartlar yeterince karşılaştırılabiİir olduğunda göz önüne alınabilir.

7.2.2 Bindirme kaynağı

Bindirme kaynaklarının imalât öncesi deneyi, prEN ISO 15614-12:2002 ile ilgili ise, mümkün olduğu kadar bu
standardın Çizelge 1’indeki, bütün deney tipleri yapılmalıdır. Genellikle en az aşağıdaki muayene ve
deneyler yapılır:
a) Gözle muayene,
b) Kaynak ölçüsü ve kırılma tipini tayin etmek için atölye deneyi,
c) Bir direnç dikiş kaynağının sırasıyla en küçük külçe çapını ve en küçük iz genişliği tayin etmek için
makroskopik muayene (sayı, yapı geometrisine bağlıdır).
d) İmalât öncesi deney parçasının ISO 10447’e göre keski deneyleri.

7.2.3 Alın kaynağı

Alın kaynaklarının imalât öncesi deneyi, prEN ISO15614-13:2002 standardı ile ilgili ise, mümkün olduğu
kadar bu standardın Çizelge 1’indeki, bütün deney tipleri yapılmalıdır. Genellikle en azından aşağıdaki
deneyler yapılmalıdır:

a) Gözle muayene (penetrant muayenesi),

b) Tahribatlı deneyler, özellikle eğme deneyleri veya bütün imalât öncesi deney parçasının deformasyonu
vasıtasıyla yapılan deneyler.

8 Vasıflandırma aralığı
Bu standard çerçevesinde yayınlanan herhangi bir vasıflandırma belgesi, imalât öncesi deneyde kullanılan
birleştirme tipi ile sınırlıdır.

Vasıflandırma aralığı, kaynak prosedürü deneyleri için genel olarak prEN ISO 15614 standardının ilgili
bölümlerine uygundur. Bununla beraber, kalınlık için vasıflandırma aralığı kaynak kalınlığında olduğu gibi
birleştirmedeki her bir bileşene uygulanabilir.

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

Direnç kaynağı durumunda, vasıflandırma aralığı, deneye tâbi tutulan imalât öncesi deney parçası ile
sınırlıdır.

9 Geçerlilik
İmalât öncesi kaynak deneyini esas alan vasıflandırılmış kaynak prosedürü, kaynaklı imalât belirtilen aralıkta
yapıldığı müddetçe geçerlidir (Madde 8).

10 Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR)

Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR), deney tekrarları dahil olmak üzere, her bir deney parçasının
değerlendirme sonuçlarının ifadesidir. prEN ISO 15609’un ilgili bölümünde WPS için sıralanan ilgili hususlar,
Madde 7’nin şartları vasıtasıyla reddedilebilecek her bir özelliğin ayrıntıları ile birlikte kapsanmış olmalıdır.
Reddedilebilecek bir özellik veya kabul edilemez bir deney sonucu bulunmadığında, kaynak prosedürü
deney parçası sonuçları ile tafsilatlandırılmış bir WPQR, vasıflandırılmalı ve muayene elemanı veya
muayene kuruluşu tarafından tarih atılarak imzalanmalıdır.

Kaynak prosedürü ve deney sonuçları için düzenli sunuşu ve veri değerlendirmesini kolaylaştırmak
maksadıyla ayrıntıların kaydı için bir WPQR formatı kullanılmalıdır.

5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15613/Nisan 2005

Ek ZA
(Bilgi için)

Bu standardın AB Direktiflerinin temel özelliklerine veya diğer

hükümlerine atıfta bulunan maddeleri
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Örgütü’nün CEN’e verdiği talimat çerçevesinde
97/23/EC sayılı AB Direktifi’nin temel şartlarına uygun bir araç sağlamak için hazırlanmıştır.

Bu standard, Avrupa Birliği’nin Resmi Gazetesi’nde yayınlandıktan ve en az bir üye ülke tarafından milli
standard olarak yürürlülüğe konulduktan sonra, Çizelge ZA’da verilen bu standardın maddelerine uyum, bu
standardın kapsadığı sınırlar dahilinde standardın bu direktifin esas şartlarıyla ve ilgili EFTA kurallarıyla
uyumuda göz önüne alınarak, zorunlu hale gelir.

Çizelge ZA.1 – Bu standard ve 97/23/EC sayılı Direktif arasındaki ilişki

Bu standardın 97/23/EEC sayılı Direktif’in Tanımlayıcı notlar

maddeleri/alt maddeleri temel şartları

Hepsi Ek 1, Madde 3.1.2 Kalıcı birleştirmeler

Uyarı: Diğer şartlar ve diğer AB direktifleri, bu standardın kapsamına giren mamule (mamullere)
uygulanabilir.

6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
YAVUZ KEÇECi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 19.03.2014
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.